BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK

Transkript

1 BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK Özel İhtisas Komisyonu Raporu Raportör: Yrd. Doç. Dr. M. Fatih BARIŞ Rapor içinde belirtilen görüşler komisyon katılımcılarının ve raportörün görüşlerini yansıtmaktadır. Bu görüşler Trakya Kalkınma Ajansı nı bağlamamaktadır.

2 İÇİNDEKİLER TABLOLAR... 3 ŞEKİLLER GİRİŞ MEVCUT DURUM ANALİZİ Kavramlara Genel Bakış Bilgi Toplumu Yenilikçilik Dünyada (Ülkeler ve Uluslararası Kuruluşlar) Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri Dünyada Bilgi Toplumu Yenilik Stratejisi Türkiye de Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri Türkiye de Bilgi Toplumu Türkiye de Yenilikçilik TRAKYA BÖLGESİ (TR21) MEVCUT DURUM ANALİZİ Bölgede Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri Bölgede Bilgi Toplumu Bölgede Yenilikçilik KAYNAKLAR İnsan Kaynakları Sermaye ve Destek Yenilikçi Faaliyetler Yatırım İşbirliği ve Girişimcilik Sınaî Haklar Performans Göstergeleri Yenilikçi KOBİ ler İstihdam, Ticaret Hacmi ve Hibe GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER - FIRSATLAR VE TEHDİTLER (GZFT) ANALİZİ BÖLGENİN BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK 2023 VİZYONU HEDEFLER, STRATEJİLER VE FAALİYETLER

3 TABLOLAR Tablo 1 Bit Altyapısı Ve Erişimi İçin Temel Göstergeler (United Nations Publication The Global Information Society: A Statistical View, 2008) Tablo 2 BİT Alt Yapısı Ve Erişimiyle İlgili Temel Göstergelerin Yıllarındaki Değişimi (ITU World Telecommunication/BİT Göstergeleri Veritabanı) Tablo ve 2011 yıllarında BİT Gelişim Endeksinin (ICT Development Index-IDI) Tablo 4 GII en iyi 10 ekonomi, bölgesel ve gelir grubuna göre ortalamaları (0-100) Tablo 5 Türkiye BİT Temel Göstergeleri, (Devlet Planlama Teşkilatı Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011) Tablo 6 Türkiye de Bilgisayar Ve İnternet Kullanımı Oranları, Tablo 7 Türkiye nin Ağ Hazırlık Endeksi Değerleri Tablo 8 BM E-Devlet Araştırmasına Göre Türkiye nin Sıralamadaki Yeri Tablo 9 Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması, Tablo 10 Uluslararası Yenilikçilik Endeksi (Global Innovation Index rankings, 2012) Tablo 11 Bireylerin bilgisayar ve İnternet kullanım oranı (%), Tablo 12 Hanelerde İnternet erişim imkanı (%), Tablo 13 Evden genişbant bağlantı ile İnternet erişim imkanına sahip hanelerin toplam haneye oranı (%), Tablo 14 Düzenli İnternet kullanan bireylerin* oranı (%), Tablo 15 Son 12 Ay* İçinde Kişisel Amaçla Kamu Kurum/Kuruluşlarıyla İletişimde İnterneti Kullanma Oranı (%), Tablo 16 İnovasyon Göstergeleri Tablo 17 TR21 (Trakya) için Yükseköğretim Kurumlarından Mezuniyet sayıları, Tablo 18 TR21 (Trakya) Bölgesinde Hayat Boyu Öğrenme ve Gençlik Programlarına Katılım (2009) Tablo 19 TR21 (Trakya) Bölgesi İllerinin YGS Başarı Sıralaması, Tablo 20 TR21 (Trakya) Bölgesi İllerinde Ar-Ge Merkezi Belgesi Alan Firma Sayısı Tablo 21 TR21 (Trakya) Bölgesi İllerinde Ar-Ge Merkezi Belgesi Alan Firmalar Tablo 22 Trakya Alt Bölgesindeki Firmaların Teknoloji Yoğunluk Sınıflandırması* Tablo 23 Ar-Ge ve Yenilikçilik Faaliyetlerine Akademik Destek Verebilecek Üniversite Birimleri Tablo 24 Öğretim Elemanı Ve Öğretim Üyesi Başına Düşen Öğrenci Sayıları, Tablo 25 Yıllara Göre Trakya Alt Bölgesindeki Bilimsel Yayın Sayıları, Tablo 26 Yıllara Bölge Üniversitelerindeki Bilimsel Yayın Sayıları, Tablo 27 Ürün Geliştirme için Yapılan Harcamalar, 2010 (TL) Tablo 28 KOSGEB Ar-Ge Destek Programına Yapılan Başvurular (2010) Tablo 29 TÜBİTAK TEYDEB'e Yapılan Başvurular Tablo 30 ARDEB'e Önerilen Proje Sayısı Tablo 31 SAN-TEZ Programı proje başvuru sayıları, Tablo 32 TR21(Trakya) Bölgesi SAN-TEZ Proje Başvuruları, Tablo 33 TR21(Trakya) Bölgesi Kabul Edilen SAN-TEZ Projeleri, Tablo 34 TÜBİTAK'da Görev (Hakem) Alan Öğretim Görevlisi Sayısı Tablo 35 Patent, Faydalı Model ve Endüstriyel Tasarım Başvurularının Yıllara Göre Dağılımı Tablo 36 TEYDEB Tarafından Destek Verilen Proje Sayısı

4 Tablo 37 TEYDEB Tarafından Destek Verilen Projelerden Faydalanan Firma Sayısı Tablo 38 ARDEB'in Desteklediği Proje Sayısı, Tablo 39 Trakya Teknopark Bünyesindeki Ar-Ge Çalışanlarının Sektörel Dağılımı (2010) Tablo 40 Teknopark'da Faaliyet Gösteren Firmaların İhracat Dökümleri*, Tablo 41 TEYDEB Tarafından Verilen Hibe (bin TL), Tablo 42 ARDEB'in Verdiği Finansal Destek (bin TL) Tablo 43 Bilgi Toplumu Ve Yenilikçilik Özel İhtisas Komisyonu GZFT Analizi Tablo 44 Bilgi Toplumu Ve Yenilikçilik Özel İhtisas Komisyonunun Belirlediği Hedefler

5 ŞEKİLLER Şekil 1: Gelişimi Sağlayan En Önemli Faktörler... 7 Şekil 2: BİT Gelişim Endeksi Aşamaları Şekil 3: BİT Gelişim Endeksi Göstergeleri Ve Ağırlıkları Şekil 4: Küresel BİT gelişimi, (ITU Measuring the Information Society, 2012) Şekil 5: Küresel BİT gelişimi, yıllık değişim, (ITU Measuring the Information Society, 2012) Şekil 6: Sabit (a) Ve Mobil (b) Geniş Bant Abone Sayıları Ve Yıllık Artış Oranları (c,d) (ITU Measuring The Information Society, 2012) Şekil 7: BİT Gelişim Endeksinin İlk 10 Sırasındaki Ülkelerdeki Ev Kullanıcılarının Bilgisayar Ve İnternet Erişimine Sahip Olma Oranları Şekil 8: BİT Gelişim Endeksi (ICT Development Index-IDI) Ve Alt Endekslerinin Yıllarında Ülkelere Göre Değişimi Şekil 9: 2009 Yılı BİT Ar-Ge Harcamaları (AB-Google Şekil 10: Küresel Yenilikçilik Endeksi (The Global Innovation Index-GII) Yapısı Şekil 11: AB nin Araştırma Ve Yenilikçilik Çalışmalarının ABD, Çin Ve Japonya İle Karşılaştırması Şekil 12: Türkiye de Kamu BİT Yatırımları ( ) Şekil 13: Sektörlere ve harcama gruplarına göre gayri safi yurtiçi Ar-Ge harcaması dağılımı, Şekil 14: İstihdam edilen onbin kişiye düşen Ar-Ge personeli Şekil 15: AB ülkelerinde Araştırma ve Yenilikçilik için yapılan harcamalar, (Innovation Union Atlas- 2011)

6 1. GİRİŞ Dünya değişirken yenilenmekte, yenilenirken de değişmektedir. Bilginin gittikçe önem kazandığı hatta stratejik bir güç haline geldiği günümüzde ancak bilgi reformunu gerçekleştirmiş ve bilgi toplumu olmayı başarmış ülkeler kendilerine bir yer bulabilmekte ve dünyaya yön veren kararların altına imza atabilmektedirler. Yenilenme ve değişimde başarılı ve öncü olmanın yolu bilgi toplumu tesis etmekten geçmektedir. Küreselleşen dünyadan bahsedilirken aynı zamanda küçülen, gelişen teknoloji ile birlikte birbirine alabildiğince yakınlaşan ülkeler ve toplumlardan söz edilmektedir. Bunun arka planında ise bilgi ve iletişim teknolojilerindeki yeniliklerin, ekonomik ve sosyal yaşamın her alanını ve toplumun tüm kesimlerini çeşitli yönlerden etkisi altına alması; kamu yönetimi yaklaşımlarını, iş dünyasının iş yapma usullerini ve bireylerin yaşamlarını derinden etkilemesi, bir başka ifadeyle toplumsal bir dönüşüme neden olması bulunmaktadır. Yeni yüzyıla damgasını vuran bu teknolojiler, bilgi toplumuna dönüşüm için de zemin oluşturmaktadır. İnsanlık tarihi geçmişten günümüze kadar üç önemli aşamadan geçmiş, üç önemli devrim yaşamış ve dönüşüme uğramıştır. 1) Tarım toplumuna geçiş. 2) Endüstri (sanayi) devrimi. 3) İletişim-Bilişim devrimidir (Kocacık, 2003). Her üç geçiş döneminde dünyada toplumsal, siyasi, ekonomik ve askeri dengelerde köklü değişiklikler olmuş, bu dönemlerde gerekli değişim ve dönüşümü başarıyla tamamlayan ülkelerde refah seviyesi ve yaşam kalitesi diğer ülkelere göre çok önde olmuştur. Bununla da kalmayıp sonraki yüzyıllarda ekonomik, siyasi ve askeri alanlarda dünyaya yön veren ülkeler de bu ülkeler olmuştur. 21. Yüzyılın devrimi olan, İletişim-Bilişim devrimi bu bağlamda ele alındığında önemi daha da artmaktadır. Buna bağlı olarak da iletişim-bilişim devrimini gerçekleştirerek bilgi toplumu olma yolunda adım atan ülkeler, önümüzdeki yıllarda kalkınmışlık düzeyi yüksek, yaşam kalitesi iyi ve toplumsal refahı üst düzeyde olan, dünyada yaşanan bu büyük değişim ve dönüşme öncülük eden, dünyaya yön veren ülkeler olacaktır. 6

7 1980 li yıllardan itibaren bilgi ve iletişim teknolojilerinde meydana gelen hızlı gelişim beraberinde toplumun da bilgi toplumuna dönüşmesi/dönüştürülmesi zorunluluğunu getirmiştir. Birçok ülke sanayi devrimi döneminden kalan kalkınma ve gelişme hamlelerini bu yeni duruma göre revize etmek zorunda kalmıştır. Çünkü iletişim-bilişim önceki devrimlerden farklı olarak, ekonomik alandaki tüm karar birimlerinin ve kurumların yapısında hızlı değişimi ve yeniden yapılanmayı zorunlu kılan bir çalışma gerektirmektedir. Ayrıca bu devrim bilgi ve iletişim teknolojilerinin hayatın tüm alanlarında kullanılmasını gerektirdiği için sadece devletin değil işletmelerin, vatandaşların bir bakıma toplumun ve kurumların tamamının bu teknolojilere uyum sağlaması ve bunları kullanmasını, kısacası bilgi toplumu olunmasını kaçınılmaz kılmaktadır. Bilgi çağı beraberinde bilgi toplumunu gerektirir. Bilgi ve iletişim teknolojilerinde meydana gelen hızlı değişim ve gelişim toplumun da bu gelişime ayak uydurmasını gerektirmektedir. Bilginin üretilmesi, geliştirilmesi, kullanılması ve yaygınlaştırılması insan tarafından dolayısıyla toplum tarafından gerçekleştirilir. Bu sebeple toplumun bilgiye duyarlı hale gelmesi bilgi toplumuna geçişte büyük önem taşımaktadır. Bireylerin ve toplumların geçişlerinde en önemli parametre yeniliktir. Yenilikle ilgili yapılan tüm faaliyetler ülkelere yeni istihdam alanlarının açılması, ürün kalitesinin artması, kaynakların daha verimli kullanılması ve yeni kaynaklar ortaya çıkarılması gibi birçok katkı sağlamaktadır. Sayılan bu katkıların hepsinde bilgi anahtar rol oynamaktadır. İletişim Gelişim Bilgi Yenilik Şekil 1: Gelişimi Sağlayan En Önemli Faktörler 7

8 Yenilik, Latince bir sözcük olan "innovatus"tan türetilmiş, "Toplumsal, kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması" anlamına gelen bir kelimedir. Değişen rekabet ortamında ayakta kalabilmek için ülkelerin, toplumların, şirketlerin ürünlerini, hizmetlerini ve üretim yöntemlerini değiştirmeleri ve yenilemeleri gerekmektedir. Gelişim beklenen her yerde bilgi, iletişim ve yenilik kavramları da yer alır. (Şekil 1.) Yenilik daha önce denenmemiş, ilk defa kullanılan ürün veya yöntemlerinin ortaya çıkarıldığı büyük atılımlarla olabileceği gibi adım adım yapılan, bir dizi geliştirme ve iyileştirme faaliyetini içeren çalışmalarının bir sonucu olarak da ortaya çıkabilir. 2. MEVCUT DURUM ANALİZİ 2.1. Kavramlara Genel Bakış Bilgi Toplumu Bilgi toplumu kavramını dünyada ilk geliştiren kişi ekonomist Fritz Machlup tur yılında araştırmalarda patentin önemiyle ilgili başladığı çalışma 1962 yılında A.B.D de bilginin üretilmesi ve dağıtılması olarak sonuçlanmıştır. Büyük ilgi toplayan bu çalışma Rusça ve Japoncaya çevrilmiştir. Bu dönemde Japonlar da bilgi toplumu üzerine çalışmalar yapmıştır. Bilgi teknolojileri farklı isimlerde birçok bilimsel çalışmada kullanılmış ve literatüre bilgi ekonomisi, post-endüstriyel toplum, postmodern toplum, ağ toplumu, bilgi devrimi, bilgisel kapitalizm, ağ kapitalizmi vb. gibi birçok farklı ifadenin girmesine öncülük etmiştir. Drucker (1969) ve Porat (1977) bilgi ekonomisi üzerinde durmuşlardır. OECD ( ) Porat ın yaptığı bilgi ekonomisi tanımını toplam ekonomi hesaplanırken kullanmıştır. Görüleceği üzere bilgi toplumu kavramı temelde ekonomiyle ilgili çalışmaların sonucunda ortaya çıkmıştır. Deutsch (1983) GSMH nın üretiminde ve çalışanların yarıdan fazlası bilgi ekonomisinde istihdam ediliyorsa o toplum bilgi toplumudur demiştir. Kongar a (2001) göre küreselleşme, insanlığın geçirdiği üçüncü büyük devrim olan İletişim- Bilişim Devrimi nin görüntülerinden biridir. Küreselleşmenin iki kaynağı vardır. Birincisi teknolojik, diğeri siyasal kaynaktır. Teknoloji kaynağını da iki farklı devrim oluşturmaktadır. İlki iletişimi teknolojisi devrimi (telefon), ikincisi ise bilişim teknolojisinin devrimi (bilgisayardır). 8

9 1990'lı yıllardan itibaren tüm dünyada olduğu bilgi toplumuna dönüşüm hızlanmıştır. Ülkeler stratejilerini belirlerken bilgi toplumunu hedefleyecek şekilde adımlar atmış planlar yapmışlardır. Teknolojinin gelişimine paralel olarak gelişen bilgi toplumu kavramı, ülkelerin teknolojik çalışmaları ve teknolojik altyapıya verdikleri desteklere bağlı olarak gelişim göstermektedir. Yapılan araştırmalarda bilgi toplumu kavramı ele alınırken genellikle bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) incelenmektedir. BİT le ilgili yapılan istatistiksel çalışmalarda, BİT altyapısı ve erişimi, Bireylerin ve evlerin BİT erişimi ve kullanımı, İşletmeler tarafından BİT kullanımı, BİT üretim sektörü ve BİT ürünlerinin uluslararası ticareti, Eğitimde BİT kullanımı başlıkları ele alınmaktadır. Dünyada BİT ile ilgili başta Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) olmak üzere, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), Birleşmiş Milletler İstatistik Enstitüsü (UIS) ve Avrupa Komisyonun bir oluşumu olan Eurostat gibi kuruluşlar istatistiksel çalışmalar yapmaktadır. BİT altyapısı ve erişimi ile ilgili olarak yapılan araştırmalarda kullanılan parametreler şu şekildedir. Alandaki istatistiklere standart getiren bu parametreler ITU tarafından geliştirilmiş ve Telekomünikasyon Göstergeleri El Kitabında 2007 yılında yayınlanmıştır. Bu göstergeler daha sonraki dönemlerde hazırlanan benzer çalışmalarda kullanılmıştır. Tablo 1. deki A1-A7 ve A10-A12 göstergeleri pozitif göstergelerdir. A8(a,b) ve A9 (a,b) tarife göstergeleridir. 9

10 Tablo 1 Bit Altyapısı Ve Erişimi İçin Temel Göstergeler (United Nations Publication The Global Information Society: A Statistical View, 2008) Temel çekirdek göstergeler A1 100 kişiye düşen sabit telefon hattı A2 100 kişiye düşen mobil telefon abone sayısı A3 100 kişiye düşen bilgisayar sayısı A4 100 kişiye düşen internet abone sayısı A5 100 kişiye düşen genişbant internet abone sayısı A6 Kişi başına düşen Uluslararası İnternet bant genişliği (bit) A7 Mobil telefon hatları tarafından kapsanan nüfus yüzdesi A8 Internet erişimi tarifeleri (ayda 20 saat), ABD $ (A8a) ve kişi başına düşen gelir A9 yüzdesi (A8b) Mobil telefon tarifeleri (aylık kullanım 100 dakika), ABD $ (A9a) ve kişi başına düşen gelir yüzdesi (A9b) A10 Kamusal internet erişim merkezlerinin yerleşim yerlerinde yaşayanların sayısına göre yüzdesi (kentsel/kırsal) Gelişmiş çekirdek göstergeler A11 A kişiye düşen radyo kanalı sayısı 100 kişiye düşen televizyon kanalı sayısı ITU ülkelerin küresel ve bölgesel olarak bilgi toplumu oranlarını belirlemek üzere BİT Gelişim Endeksi (ICT Develeopment Index-IDI) ni geliştirmiştir (Şekil 2.). Bu endekste bilgi toplumuna yönelik evrim için üç aşama belirlenmiştir (ITU Measuring the Information Society The ICT Development Index, 2009); 1. BİT ağ altyapısı ve erişim düzeyini yansıtan BİT hazır olma durumu 2. Toplumda BİT kullanma düzeyini yansıtan BİT yoğunluğu 3. Etkili ve verimli BİT kullanımı sonucu yansıtan BİT etkisi Şekil 2: BİT Gelişim Endeksi Aşamaları 10

11 BİT Gelişim Endeksi erişim, kullanım ve beceriler olmak üzere 3 alt endeksten oluşmaktadır. Bu alt endekslerin parametreleri ve BİT Gelişim Endeksine etki oranları Şekil 3 te verilmiştir (ITU Measuring the Information Society, 2012). Ülkelerin bilgi toplumu olma durumları bu alt endekslere göre belirlenmektedir. Şekil 3: BİT Gelişim Endeksi Göstergeleri Ve Ağırlıkları Yenilikçilik Kökeni Latince innovates, İngilizce innovation olan yenileştirmek, değiştirmek gibi anlamları olan inovasyon kelimesi literatürde yenilik veya yenilikçilik olarak kullanılmaktadır. İlk olarak Tarde, 1903 yılında inovasyonu, 1. İlk bilgi 2. Bir tutum şekillendirme 3. Kabul veya reddetmek için bir karar 4. Uygulama ve kullanım 5. Karar onayı 11

12 adımlarından oluşan bir karar verme süreci olarak tanımlamıştır. Bireysel alanda yaratıcılık manasında kullanılan inovasyon kelimesi topluluk, iş-ekonomi, organizasyon-şirket gibi farklı disiplinlerde de sıklıkla kullanılmaktadır. Piyasalar, yönetimler ve toplumlar inovasyonu daha etkin ürünler, süreçler, hizmetler, teknolojiler veya fikirlerin gerçekleştirilmesi için kullanmaktadırlar. İnovasyon genelde icat etme veya geliştirme kavramlarıyla karıştırılır. İcat etme direkt olarak yeni bir şey ortaya çıkarma manasına gelirken, inovasyon sonuç elde etmek için yeni bir fikir veya yöntem kullanmaktır. İnovasyonun geliştirmeden farkı ise bir şeyi daha iyi yapmaktan çok, bir şeyi daha farklı yapmaktır Dünyada (Ülkeler ve Uluslararası Kuruluşlar) Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri Bu bölümde bilgi toplumu ve yenilik stratejisi ile ilgili dünyada yapılan çalışmalar, değerlendirmeler yer almaktadır. Ülkeler ve uluslararası kuruluşların bu konularla ilgili araştırmaları ve gelişme eğilimleri ile ilgili bilgiler Dünyada Bilgi Toplumu ve Dünyada Yenilikçilik olmak üzere 2 ayrı başlık altında incelenmiştir Dünyada Bilgi Toplumu Dünyada bilgi toplumuna yönelik çalışmalar 2000 li yıllardan itibaren hız kazanmaya başlamıştır. BM 2005 yılı Kasım ayında yaptığı toplantıda 17 Mayısı Dünya Bilgi Toplumu Günü olarak ilan etmiştir ve 2006 yılı 17 Mayıs günü ilk Dünya Bilgi Toplumu Günü olarak kutlanmıştır. BİT altyapısı ve erişimini inceleyen ve ITU tarafından gerçekleştirilen araştırmalarda dünya çapındaki karşılaştırmalar ülkelerin ekonomik gelişim düzeyleri baz alınarak yapılmaktadır buna göre ülkeler, Gelişmiş Gelişmekte olan olmak üzere 2 grupta ele alınmakta ve dünya ortalaması ile karşılaştırılmaktadır. (Tablo 2). BİT alt yapısıyla ilgili temel göstergeler göz önüne alınarak yapılan araştırmada dünyada gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere ait yıllarındaki rakamlar Tablo 2 de verilmiştir. Tablo da temel gösterge rakamları hem sayısal olarak (milyon adet) hem de her yüz kişi başına düşen rakam (%) olarak verilmiştir. Tablo incelenecek olursa sabit telefon abone sayısı tüm dünyada düşüş göstermiştir. Buna karşılık mobil telefon abone sayısı hızlı bir şekilde artmıştır. Tüm dünyada ortalama mobil genişbant internet abone sayısı %30 12

13 civarındayken bu rakam gelişmekte olan ülkelerde %20, gelişmiş ülkelerde ise %75 civarındadır. Sabit geniş bant internet abone sayısı 2013 yılı itibariyle dünya genelinde yaklaşık 696 milyona ulaşmıştır yılında evinde bilgisayarı olan ev kullanıcılarının oranı gelişmiş ülkelerde %69 iken bu oran dünya genelinde %36 da kalmıştır. Evinde interneti olan veya internet kullanan bireylerin oranı ise yakın oranlarda olduğu görülmektedir. Bu da internet kullanan bireylerin genellikle evlerinde internete sahip olduklarını gösterir yılındaki verilere göre internete sahip olma ve kullanma oranlarında gelişmiş ülkelerin dünya ortalamasının 2 katı olması ise dikkat çekicidir. 13

14 Tablo 2 BİT Alt Yapısı Ve Erişimiyle İlgili Temel Göstergelerin Yıllarındaki Değişimi (ITU World Telecommunication/BİT Göstergeleri Veritabanı) Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) temel göstergeleri kullanılarak küresel bazda yapılan çalışmalarda yılları arasında dünyada özellikle mobil telefon abone sayısında büyük bir artışın olduğu göze çarpmaktadır (Şekil 4.). ITU tarafından 2012 yılında yayınlanan Bilgi Toplumunu Ölçme (Measuring the Information Society) çalışmasında küresel BİT gelişiminin yıllara göre dağılımı incelendiğinde sabit geniş bant ve sabit telefon abone sayılarında düşme olduğu gözlemlenirken mobil geniş bant abone sayılarında ciddi bir artış olduğu görülmektedir (Şekil 5) yılı itibari ile her 100 kişiden yaklaşık 16 sı mobil geniş 14

15 bant kullanmaktadır. Son iki yılda mobil internet erişimlerindeki artış da göz önüne alınırsa 2013 yılı itibari ile mobil geniş bant kullanıcılarının sayısında ciddi bir artış olduğu düşünülmektedir. Şekil 4: Küresel BİT gelişimi, (ITU Measuring the Information Society, 2012) ITU tarafından 2012 yılında yayınlanan Bilgi Toplumunu Ölçme (Measuring the Information Society) çalışmasında küresel BİT gelişiminin yıllara göre dağılımı incelendiğinde sabit geniş bant ve sabit telefon abone sayılarında düşme olduğu gözlemlenirken mobil geniş bant abone sayılarında ciddi bir artış olduğu görülmektedir (Şekil 5). Şekil 5: Küresel BİT gelişimi, yıllık değişim, (ITU Measuring the Information Society, 2012) 15

16 Ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre sabit ve geniş bant internet abone sayıları incelendiğinde 2011 yılı itibari ile gelişmiş ülkelerde her 100 kişiden 25 i sabit geniş bant abonesi, her 100 kişiden 51 i mobil geniş bant internet abonesi olduğu görülmektedir (Şekil 6. a,b). Bununla birlikte sabit ve mobil geniş bant sayılarındaki yıllık artış yüzdelerine bakıldığında Gelişmekte olan ülkelerin dünya ortalamasının üzerinde bir artış gösterdiği göze çarpmaktadır (Şekil 6. c,d). Şekil 6: Sabit (a) Ve Mobil (b) Geniş Bant Abone Sayıları Ve Yıllık Artış Oranları (c,d) (ITU Measuring The Information Society, 2012) Dünyada ülkelerin Bilgi Toplumu olma seviyelerini belirleyen endeks olan BİT Gelişim Endeksinin (ICT Development Index-IDI) 2010 ve 2011 yılına ait verileri incelendiğinde Güney Kore nin ilk sırada yer aldığı görülmektedir ve 2011 yıllarında BİT Gelişim Endeksinin ilk 40 sırasında ağırlıkta Avrupa Birliği ülkelerinin bulunduğu göze çarpmaktadır. 16

17 Tablo ve 2011 yıllarında BİT Gelişim Endeksinin (ICT Development Index-IDI) 17

18 BİT Gelişim Endeksinin ilk 10 sırasındaki ülkelerdeki ev kullanıcılarının bilgisayar ve internet erişimine sahip olma oranları incelendiğinde söz konusu ülkelerde her iki oranın da %80 in üzerinde olduğu görülmektedir. Birinci sırada bulunana Kore Cumhuriyeti nde internet erişim oranının bilgisayara sahip olma oranından daha yüksek olduğu göze çarpmaktadır. Bunun mobil geniş bant internet erişimlerinin yaygın olarak kullanılmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Şekil 7: BİT Gelişim Endeksinin İlk 10 Sırasındaki Ülkelerdeki Ev Kullanıcılarının Bilgisayar Ve İnternet Erişimine Sahip Olma Oranları BİT gelişim endeksinin (ICT Development Index-IDI) 3 alt endeksi bulunmaktadır. Bunlar; - Erişim alt endeksi, - Kullanım alt endeksi, - Beceriler alt endeksidir. Genel IDI ve alt endekslerine göre 2010 ve 2011 yıllarına ait değişim verileri Şekil 8. de verilmiştir. Genel BİT Gelişim endeksine göre gelişmiş ülkelerde yılları arasındaki değişim %4 iken gelişmekte olan ülkelerde bu değişim % 6.2 olmuştur. Erişim ve kullanım alt endekslerinde dünya ortalamasında ve gelişmekte olan ülkelerde yıllarında olumlu yönde büyük bir değişim göze çarpmaktadır. 18

19 Şekil 8: BİT Gelişim Endeksi (ICT Development Index-IDI) Ve Alt Endekslerinin Yıllarında Ülkelere Göre Değişimi 2009 yılında tüm AB ülkelerinin Framework Program (FP7) kapsamında BİT konusundaki araştırma geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri için harcadığı toplam para 1.3 milyar Euro iken Google ın tek başına yaptığı harcama 2 milyar Euro civarındadır (Şekil 9.). Bu da AB ülkelerinin BİT konusundaki araştırmalara ayırdığı kaynak yönünden ne kadar geride olduğunu göstermektedir. 19

20 Şekil 9: 2009 Yılı BİT Ar-Ge Harcamaları (AB-Google Yenilik Stratejisi Yenilikçilikle ilgi çalışmalar gün geçtikçe artmaktadır. Dünya İş Forumu (World Business Forum-WBF) bünyesinde 2006 yılından itibaren her yıl Dünya Yenilikçilik Forumu (World Innovation Forum-WIF) düzenlemektedir. Avrupa Komisyonu da üye ülkelerin yenilikçilik stratejilerini geliştirmek ve Avrupa Birliği nin 2020 yenilikçilik hedeflerinin belirlemek için konferanslar düzenlemektedir. Insead (The Business School for The World) ve WIPO (World Intellectual Property Organization) işbirliği ile hazırlanan Küresel Yenilikçilik Endeksi (The Global Innovation Index-GII) yapısı Yenilikçilik Verimliliği Endeksi ve Yenilikçilik Girdi Alt Endeksi ile Yenilikçilik Çıktı Alt Endeksini kapsamaktadır. Yenilikçilik girdi alt endeksinde enstitüler, beşeri sermaye ve araştırma, altyapı, piyasalarının gelişmişliği, ticari gelişmişlik parametreleri, Yenilikçilik çıktı alt endeksinde ise bilgi ve teknoloji çıktıları ile yaratıcı çıktılar yer almaktadır (Şekil 10). 20

21 Şekil 10: Küresel Yenilikçilik Endeksi (The Global Innovation Index-GII) Yapısı 2012 En iyi 10 ekonominin 2012 yılı Küresel Yenilikçilik Endeksi incelendiğinde ilk üç sırada İsviçre, İsveç ve Singapur yer almaktadır. Bu endekste ABD onuncu sıradadır. Bölgesel sıralamada ise Kuzey Amerika birinci sırada, Avrupa ikinci sırada Orta Asya ve Afrika kıtasının güneyinde yer alan ülkeler son sırada kendilerine yer bulmuşlardır. İlk sıradaki Kuzey Amerika ülkeleri ile son sıradaki Güney Afrika ülkelerinin arasındaki Yenilikçilik Endeksi fark iki kattan daha fazladır. Liste incelendiğinde Yenilikçilik Endekslerinin ülkelerin gelir düzeyleriyle doğru orantılı olduğu görülmektedir. Gelir düzeyine göre ülkeler sınıflandırıldığında gelir düzeyi yüksek olan ülkelerin Yenilikçilik Endeksi düşük olanların iki katından daha fazla olduğu dikkat çekmektedir (Tablo 4). 21

22 Tablo 4 GII en iyi 10 ekonomi, bölgesel ve gelir grubuna göre ortalamaları (0-100) Avrupa Birliği nin araştırma ve yenilikçilik çalışmaları ABD ile karşılaştırıldığında 2006 ve 2010 göstergelerine göre ABD nin %50 oranında AB den daha iyi olduğu görülmektedir. Japonya da AB de 2006 yılında %32 oranında daha iyi iken 2010 yılında fark daha da açılmış ve %40 a çıkmıştır. Çin geride olmasına rağmen farkı hızlı bir şekilde kapatmaktadır (Şekil 11). Özellikle son yıllarda araştırma ve yenilikçilik çalışmaları büyük önem vermekte ve araştırma geliştirme faaliyetleri için harcama oranı hızlı bir şekilde yükselmektedir. 22

23 Şekil 11: AB nin Araştırma Ve Yenilikçilik Çalışmalarının ABD, Çin Ve Japonya İle Karşılaştırması 2.3. Türkiye de Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri Bu bölümde bilgi toplumu ve yenilik stratejisi ile ilgili Türkiye de yapılan çalışmalar, değerlendirmeler yer almaktadır. Türkiye de bu konularla ilgili araştırmaları ve gelişme eğilimleri ile ilgili bilgiler Bilgi Toplumu ve Yenilik Stratejisi olmak üzere 2 ayrı başlık altında incelenmiştir Türkiye de Bilgi Toplumu Bilgi teknolojilerinin dünyaya yön verdiği günümüzde, ülkemiz de çağın gerisinde kalmamak, dahil olmakta geciktiği Sanayi Devriminde yaşadığı sıkıntıları tekrar yaşamamak için İletişim-Bilişim Devrimine başlangıçtan itibaren dahil olmak üzere bilgi topluma dönüşmek için gerekli adımları atmaktadır. Gerek yeni teknolojilerin ülkemize kazandırılması gerekse mevcut kazanımların geliştirilmesi konusunda büyük gayret göstermektedir. Son yıllarda yapılan tüm kalkınma planlarında bilgi teknolojilerinin kamu kurumlarında kullanılması ve toplumun her kesiminin gelişen teknolojilere ayak uydurması konusunda stratejiler geliştirilmiş ve eylem planlarına yer verilmiştir. Türkiye de BİT temel göstergeleriyle ilgili araştırmalar Devlet Planlama Teşkilatı Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı tarafından her yıl Bilgi Toplumu İstatistikleri başlığı altında kayıt altına alınmaktadır. Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011 yılında hazırlanan raporda 23

24 Türkiye nin yıllarındaki BİT temel göstergelerine ait değerler Tablo 5 de verilmiştir. Tabloya göre internet erişimi olan hane sayısında ciddi artış olduğu ve 2011 yılında internet kullanan hane sayısının %42 oranında olduğu görülmektedir. Yine bu 3 yıllık sürede geniş bant abone sayısında 2 kata yakın bir artış olduğu görülmektedir. Tablo 5 Türkiye BİT Temel Göstergeleri, (Devlet Planlama Teşkilatı Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011) Türkiye de yılları arasında Bilgisayar ve İnternet kullanım oranları Tablo 6 da verilmiştir yılı itibari ile bilgisayar kullanım oranı %48.7, internet kullanım oranı ise %47.4 tür. Hem bilgisayar kullanımında hem de internet kullanımında kentlerdeki oran kırsal alandaki oranın 2 katı kadar olduğu görülmektedir yılından itibaren bilgisayar ve internet kullanımında Türkiye genelinde hızlı bir artış göze çarpmaktadır. 24

25 Tablo 6 Türkiye de Bilgisayar Ve İnternet Kullanımı Oranları, Bilgisayar - Computer İnternet - Internet Bilgisayar ve İnternet kullananlar Türkiye Kent Kır Yıl Year Topla m- Total Erkek -Male Kadın - Femal e Toplam -Total Erkek -Male Kadın - Femal e ,6 31,1 16,2 18,8 25,7 12, ,9 30,0 15,9 17,6 24,0 11, ,4 42,7 23,7 30,1 39,2 20, ,0 47,8 28,5 35,9 45,4 26, ,1 50,5 30,0 38,1 48,6 28, ,2 53,4 33,2 41,6 51,8 31, ,4 56,1 36,9 45,0 54,9 35, ,7 59,0 38,5 47,4 58,1 37, ,4 40,3 22,5 25,6 34,0 17, ,6 37,3 21,7 23,1 30,3 15, ,1 50,6 29,1 36,6 46,9 25, ,2 55,8 34,9 43,1 53,5 33, ,7 58,5 37,0 45,5 56,5 34, ,6 61,3 40,3 49,2 59,8 39, ,7 64,6 45,0 53,2 63,2 43, ,8 68,0 47,7 56,6 67,0 46, ,4 15,2 5,8 7,5 11,6 3, ,7 17,1 6,6 8,2 12,8 3, ,8 24,1 11,5 15,2 21,3 9, ,6 28,4 13,1 18,3 26,0 10, ,2 30,9 14,1 20,7 29,1 12, ,6 34,9 16,6 23,7 33,1 14, ,9 36,2 17,8 25,7 35,3 16, ,6 37,8 18,0 26,4 37,1 16,3 Türkiye de kamu BİT yatırımları tarım, madencilik, imalat, enerji, ulaştırma ve haberleşme, turizm, eğitim ve sağlık sektörleri ile bu sektörlerin dışında kalan konuları kapsayan diğer kamu hizmetleri sektörlerine ayrılacak şekilde sınıflandırılmıştır. Diğer kamu hizmetleri sektörü altındaki BİT yatırımları Cumhurbaşkanlığı, TBMM Başkanlığı, Başbakanlık gibi kurumlara ait yatırımların yer aldığı genel idare ile adalet hizmetleri, güvenlik hizmetleri, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, yerleşme-şehirleşme, çevre, esnaf, sanatkâr ve küçük sanayi, teknolojik araştırma, sosyal güvenlik ve istihdam, afetler alt sektörlerinde gerçekleştirilmektedir. Türkiye deki yılları arasındaki kamu BİT yatırımları Şekil 25

26 12. de gösterilmiştir yılında merkezi yönetim bütçesinden BİT yatırımları için ayrılan ödenek 2012 yılı fiyatlarıyla yaklaşık 577 milyon TL iken, 2012 yılı için bu değer 2,5 milyar TL ye yaklaşmıştır yılı haricinde bir önceki yıla göre sürekli artış gösteren kamu BİT yatırımlarında 2002 yılından bu yana 4 kattan fazla bir artış kaydedilmiştir 2011 yılından sonra yaşanan büyük artışta özellikle eğitim sektöründeki projelerin etkisi olmuştur. Şekil 12: Türkiye de Kamu BİT Yatırımları ( ) Ülkelerin e-dönüşüm performansının hesaplanması için değişik hazırlık endeksleri kullanılmakta ve bu endeks değerleri dikkate alınarak ülkelerin sıralaması yapılmaktadır. Her endeks farklı tanım ve metodoloji ürünü olduğu için hazırlık düzeyinin ölçülmesinde değişik kriterler kullanılmakta, dolayısıyla ülkelerin sıralaması her endekste farklı olabilmektedir. Ülkelerin BİT i ne ölçüde kullandığı veya kullanmaya hazır olup olmadığına ilişkin çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından düzenli olarak uluslararası sıralamalar yayınlanmaktadır. Dünya Ekonomi Forumu tarafından 2001 yılından itibaren düzenli olarak ağ hazırlık endeksi yayınlanmaktadır. Bu kapsamda DPT Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı tarafından yayınlanan Bilgi Toplumu istatistikleri 2011 isimli çalışmada bu endekse yer verilmiştir. Tablo 7 de Dünya Ekonomi Forumu Ağ Hazırlık Endeksi (World Economic Forum Network Readiness Index) ile Birleşmiş Milletler e-devlet Araştırması nda (United Nations e- Government Survey) ülkemizin e-performansına ilişkin bilgiler verilmektedir. 26

27 Tablo 7 Türkiye nin Ağ Hazırlık Endeksi Değerleri Türkiye ağ hazırlık endeksinde 2001 de 75 ülke içinde 41. sırada yer almıştır. Sonraki yıllarda çalışmada değerlendirilen ülke sayısının artmasıyla 2010 da 138 ülke içinde 71. sıraya düşmüştür. Ağ hazırlık endeksi ortam, hazırlık ve kullanım alt endekslerinden oluşmaktadır. Her alt endeks de kendi içinde 3 bileşene ayrılmakta ve her bir bileşen de 10 civarında değişkene dayalı olarak hesaplanmaktadır. Ülke skorları alt endekslerin basit aritmetik ortalamaları alınarak hesaplanmaktadır. Alt endeksler ve bunların hesaplanmasında kullanılan bileşenler şu şekildedir. Ortam (Environment) Alt Endeksi: İş ortamı (market environment), politik ortam (political and regulatory environment) ve altyapı ortamı (infrastructure environment) bileşenlerinden oluşmaktadır. Ortam alt endeksi sıralamasında ülkemiz, 2009 yılında bulunduğu 59. sıradan 2010 yılında 63. sıraya düşmüştür. Hazırlık (Readiness) Alt Endeksi: Hazırlık alt endeksi bireylerin, iş dünyasının ve devletin BİT i kullanmaya hazır olma durumunu göstermektedir. Bu alt endeks, bireysel hazırlık (individual readiness), iş dünyası hazırlık (business readiness) ve kamu hazırlık (government readiness) bileşenlerinden 27

28 oluşmaktadır. Hazırlık alt endeksinde ülkemiz, 2009 yılında bulunduğu 90. sıradan 2010 yılında 81. sıraya yükselmiştir. Kullanım (Usage) Alt Endeksi: Bu alt endeks, bireysel kullanım (individual usage), iş dünyası kullanım (business usage) ve kamu kullanım (government usage) bileşenlerinden oluşmaktadır. Kullanım alt endeksinde ülkemiz 2009 ve 2010 yıllarında 62. sırada yer almıştır. Birleşmiş Milletler e-devlet Araştırması 2003, 2004, 2005, 2008 ve 2010 yıllarında gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler (BM) e-devlet Araştırması (e-government Survey), BM ülkelerini değerlendirerek 0 ve 1 arasında değişen e- devlet hazırlık endeksi üretmektedir. E-Devlet endeksi çevrimiçi hizmetler, altyapı ve insan kaynağı olmak üzere üç alt endeksten oluşmaktadır. Endeks ülkelerin e-devlet performanslarını birbirleriyle karşılaştırmakta ve uluslar arası bir sıralama ortaya koymaktadır (Tablo 8). Tablo 8 BM E-Devlet Araştırmasına Göre Türkiye nin Sıralamadaki Yeri BM E-Devlet Araştırmasına göre Türkiye nin e-devlet endeksi dünya ortalamalarının üzerinde bulunmaktadır. Ülkemiz 2003 yılında elde ettiği 0,506 skorunu daha sonraki yıllarda yakalayamamış olmakla beraber, 2008 de 76. sıradayken 2010 da 69. sıraya yükselerek olumlu yönde gelişme kaydetmiştir. Çevrimiçi hizmetler alt endeksi kamu bilgi sistemlerinin olgunluk düzeyleri ve entegre hizmet sunumuna verilen skorlar ile hesaplanmaktadır. Bu alt endekste ülkemiz 2010 yılında 62. sırada yer almıştır. Altyapı alt endeksi internet kullanıcı sayısı, sabit ve mobil abone yoğunluğu, kişisel bilgisayar ve sabit genişbant erişim oranları ile belirlenmektedir. Altyapı 28

29 alt endeksinde ülkemiz 2010 yılında 68. sırada yer almıştır. İnsan kaynağı alt endeksi okuma yazma ve okullaşma oranları ile belirlenmektedir. İnsan kaynağı ve altyapı alt endeksleri veriye dayalı olarak hazırlanmış, fakat çevrimiçi hizmetler alt endeksi web üzerinden yapılan araştırma ile sınırlı kalmıştır. BM çalışmasına göre; Türkiye diğer iki alt endekse kıyasla insan kaynağı alt endeksinde geride kalmış, çevrimiçi hizmetlerde nispeten daha iyi bir sıralama elde etmiştir Türkiye de Yenilikçilik Koç ve Mente (2007) nin, Freeman ve Lundvall dan yaptıkları aktarıma göre Ulusal İnovasyon Sistemi (ULİS), ulusal ekonomide yeni ürünlerin yayınımını ve tanımını, süreçleri, sistemleri etkileyen bütün kurumsal ve yapısal faktörleri içeren bir sistemdir (Freeman, 1992). Bu tanım üretim faaliyetlerinin yan bir ürünü olarak öğrenmeyi etkileyen ekonomik yapı ile kurumsal düzenin bütün yön ve bölümlerini içerir (Lundvall, 1992). Bir ülkenin inovasyonda yetkinlik kazanması ve inovasyon sürecinin başarıyla işleyebilmesi için, ülkenin bilim ve teknoloji sistemiyle (temel araştırmaları yapan üniversitelerin ve uygulamalı araştırmaları yapan büyük ölçekli kamu araştırma laboratuvarlarının oluşturduğu sistem) üretim sistemi arasında bir etkileşim-iletişim ortamının yaratılması gerekir (Göker, 2000). Türkiye'de ilk AR-GE araştırması OECD tarafından hazırlanan "Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulama- Frascati Kılavuzu"na uygun olarak Mayıs 1991-Mayıs 1992 tarihleri arasında 1990 yılı referans alınarak gerçekleştirilmiştir. Bu tarihten sonra yıllık olarak derlenmektedir yılı Ar-Ge Faaliyetleri Araştırması sonuçlarına göre kamu kuruluşları, vakıf üniversiteleri ve ticari sektördeki anket sonuçları ile devlet üniversitelerinin bütçe ve personel dökümlerine dayalı olarak Türkiye de Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması 2011 yılında bir önceki yıla göre % 20,4 artarak Milyon TL olarak hesaplanmıştır. Türkiye de Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) içindeki payı 8,6 dır. Bu oran 2010 yılında 8,4 tür (Tablo 9). 29

30 Tablo 9 Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması, yılında Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge harcamalarının %45,5 i yükseköğretim, %43,2 si ticari kesim ve %11,3 ü kamu kesimi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bir önceki yıl yükseköğretim %46 ile ilk sırada yer alırken, bunu %42,5 ile ticari kesim, %11,4 ile kamu kesimi takip etmekteydi. Ar-Ge harcamaları, finanse eden kesimler itibarıyla incelendiğinde; 2011 yılında harcamaların %45,8 i ticari kesim, %29,2 si kamu kesimi, %20,8 i yükseköğretim kesimi, %3,4 ü yurtiçi diğer kaynaklar ve %0,7 si yurtdışı kaynaklar tarafından karşılanmıştır (Şekil 13). Şekil 13: Sektörlere ve harcama gruplarına göre gayri safi yurtiçi Ar-Ge harcaması dağılımı, yılında Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) cinsinden toplam kişi Ar-Ge personeli olarak çalışmıştır. Bir önceki yıla göre TZE cinsinden Ar-Ge personel sayısındaki artış 30

31 %13,5 tir. Sektörler itibarı ile dağılıma bakıldığında, TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 2011 yılında %48,9 u ticari kesimde, %38,4 ü yükseköğretim kesiminde ve %12,7 si kamu kesiminde bulunmaktadır yılında istihdam edilen kişiye düşen Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) Ar-Ge personeli sayısı 38,5 kişidir. İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1.Düzeye göre 2011 yılında Ar-Ge harcamalarının en yüksek olduğu bölge %28,2 ile Batı Anadolu Bölgesi (TR5) iken, bunu %20,8 ile Doğu Marmara (TR4) ve %19,2 ile İstanbul (TR1) Bölgesi takip etmektedir. Ar-Ge personel sayısına göre ise %23,7 ile Batı Anadolu Bölgesi (TR5) ilk sırada yer almaktadır. Bu bölgeyi %21,7 ile İstanbul (TR1) ve %15,1 ile Doğu Marmara (TR4) Bölgeleri izlemektedir (Şekil 14.). Şekil 14: İstihdam edilen onbin kişiye düşen Ar-Ge personeli 2012 yılında yayınlanan Global Yenilikçilik Endeksi nde (Global Innovation Index) yenilikçilik girdi ve çıktıları ölçülmüştür. Girdiler ülkelerin maliye ve eğitim politikaları ile yenilik ortamlarını kapsamaktadır. Çıktılar ise patentleri, teknoloji transferlerini ve araştırma geliştirme sonuçlarını içermektedir. Tablo 10 da Uluslararası Yenilikçilik Endeksinde ülke 31

32 sıralamaları görülmektedir arası puanlamayla yapılan değerlendirmede birinci sırada 68.2 puanla İsviçre yer alırken, Türkiye bu sıralamada 34.1 puanla 74. Sırada yer almaktadır. 32

33 Tablo 10 Uluslararası Yenilikçilik Endeksi (Global Innovation Index rankings, 2012) 33

34 34

35 2009 yılında AB ülkelerinde yapılan araştırmada araştırma ve yenilikçilik için yapılan harcamalara ait harita Şekil 15. te verilmiştir. Haritaya göre Finlandiya, İsveç yenilikçilik çalışmaları için en fazla kaynak ayıran ülkeler olarak gözükürken, Almanya, İsviçre ve Avusturya bu ülkeleri takip etmektedir. Avrupa nın doğusunda yer alan Türkiye nin de aralarında bulunduğu ülkeler ise araştırma ve yenilikçilik çalışmalarına en az kaynak ayıran ülkeler olduğu görülmektedir. Şekil 15: AB ülkelerinde Araştırma ve Yenilikçilik için yapılan harcamalar, (Innovation Union Atlas-2011) 35