pecya Şizofreni Hastalar ı İçin Yaşam Niteliği Ölçeği: Güvenirlik ve Yap ısal Geçerlik Çal ışması
|
|
- Eren Şen
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Şizofreni Hastalar ı İçin Yaşam Niteliği Ölçeği: Güvenirlik ve Yap ısal Geçerlik Çal ışması Haldun SOYGÜR *, Mehmet AYBAŞ **, Gül HINÇAL ***, Çiğdem AYDEMİR **** ÖZET Şizofreni hastalarının tedavi ve rehabilitasyonunun uzun erimli amac ı hastaların yaşam niteliğini arttırmakt ır. Son y ıllarda şizofreni hastaların ın yaşam niteliğini nesnel olarak değerlendirmeye yönelik ölçekler geli ştirilmektedir. Bu çal ışmada Heinrich ve al k. (1984) tarafından geliştirilen "Şizofreni Hastaları İçin Ya şam Niteliği Ölçeği"nin ülkemizde de kullan ılır hale gelebilmesi amac ıyla güvenirliği ve yap ısal geçerliği smanınıştır. Bu amaçla yarıyap ılandırdm ış bir görüşme biçiminde gerçekle ştirilen ve şizofreni hastaların ın kişisel deneyimlerinin zenginli ği, kişilerarası ilişkilerinin niteliği, mesleki rollerdeki ü etkenlikleri ve günlük aktivitelerini de ğerlendiren ölçek, SSK Ankara E ğitim Hastanesi Psikiyatri Kliniğinde ayaktan tedavileri sürdürülınekte olan toplam 120 kronik şizofreni hastas ına uygulanm ıştır. Görüşmeciler arası tutarlığın araştırılmas ı sonucunda, ölçeği/1 alt boyutları ve toplam skor için bölüm içi korelasyon de ğerleri, sırasıyla, kişilerarası ilişkiler:.99; mesleki rol:.97 ; ruhsal bulgular:.01; günlük eşyalfaaliyet:.96; toplam skor:.99 olarak bulunmuştur. Ölçeğin iç tutarldığın ın saptanmasında, elde edilen Cronbach alfa iç tutarlık katsay ıları, s ırasıyla, kişiler arası ilişkiler için:.93 ; mesleki rol için:.97; ruhsal bulgular için:.94; günlük eşyalfaaliyet için:.90; toplam için:.98 olarak saptanmıştır. Ölçeğin yap ısal geçerliliğini,' saptanmasıııda alt boyutlar birbirleriyle ve ölçek toplam ıyla karşılaştırılm ı :, korelasyon değerleri p=.000 düzeyinde anlaml ı bulunmu ştur. Tüm alt boyutlarda ve toplam puanda, klozapin kullanan hastaların yaşam niteliği, istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde geleneksel antipsikotik ilaç kullananlardan yüksek bulunmu ştur. Varimax rotasyonu yöntemi uygulanarak yapılan faktör analizinde, faktörler üzerinde.30 yüklenme de ğeri ölçüt olarak alındığında özdeğeri I 'in üzerinde olan 2 faktör bulunmu ştur. Ölçeğin özgün çal ışmas ından farklı olarak, faktör yap ısı iki alt boyutta toplanm ıştır. Sonuçta ölçeğin yap ısal geçerliliği ve güvenirliği gösterilmiştir. Anahtar kelimeler: Ya şam niteliği ölçeği, şizafreni,güvenirlik, yap ısal geçerlik Düşünen Adam, 2000,. 13(4): SUMMARY The long term ain ı and prospect of the therapy and rehabilitation of chronic schizophrenic patients is to increase the quality of life. Thus, ecent studies have mostly been focused on the development of scales to evaluate quality of life. The present clinical trial has been underteken to verify the contruct validity and reliability of the quality of life scale fal - schizophrenic patients described by Heinrichs et al (1984) for chronc schizophrenic patients in Turkey. Rated from a semistructured interview, 120 outpatients under neuroleptic treatment have been evaluated or intrapsychic foundations, interpersonal relations, instrumental roles and common objects and activities which have all been conceptually defined as the item categories of the scale. The intraclass correlations were statistically analyzed for categories in the determination of interrater agreement: interpersonal relations:.97; ınstrumental role:.96; intrapsychic foundations:.91 ; common objects&activities:.96; total score:.97 (p<0.000 I ). The reliability for categories as well as the entire scale, were assessed by using Cronbach alpha relability coefficient: Interpersonal relations:.93; instrumental role:.97, intrapsychicv foundations:.94; common objects&activities:.98; total score:.98. In the construct validity assessment, it was analyzed by evaluating the intercorrelations among categories and total score (p=.000). For all categories and total score, quality of life of patients under clozapine were ound to be significantly higher than the classical neuroleptic treated group (p<0.00i). Principle component factor analysis were perfarmed for all the patients ta assess the factore structure of the scale. Factor rotation was peıformed using the Varimax procedure. Factor loading greater than 0.6 was used as an acceptance threshold. Two factors with eigenvalue greater than 1.0 were extracted. As a res ıılt, the findings are positively indicative of the construct validity and reliability of the scale in chronic schizophrenic patients in Turkey. Key words: Quality of life scale, schizophrenia, reliability, construct validity * SSK Ankara Eğitim Hastanesi Psikiyatri Klini ği, ** S. B. Ankara Ruh Sa ğl ığı Dispanseri, *** SSK Ulus Hastanesi, **** Ankara Numune Eğitim ve Ara ştırma Hastanesi Psikiyatri Klini ği 204
2 Soygür, Ayba ş, Ht çal, Aydemir GİRİŞ Şizofreni, tan ımı, s ınırları, klinik belirtileri ve gidi şisonlanışı bakımından çe şitlilik gösteren, her toplumda ve her türlü sosyoekonomik ortamda görülebilen ciddi bir ruhsal bozukluktur. Bu hastal ığın toplumsal, ekonomik ve duygusal maliyeti çok a ğırdır. Uygulanan tedavinin masraflar ı. doğrudan maliyeti olu ştururken, üretim ve i şgücü kayb ı ile ortaya ç ıkan maliyet dolayl ı maliyeti olu şturmaktad ır. Hasta ve hasta yak ınların ın yaşadığı s ıkıntı ve güçlükler olarak tan ımlanabilecek insani maliyet ise, tüm ekonomik hesaplar ın ötesindeki katlan ılmas ı güç bir ortam ı yans ıtmaktad ır (Leff 1995). Günümüzde, özellikle psikofarn ıakoloji alan ında sağlanan gelişmelerle, şizofreninin pozitif belirtilerinin bask ın olduğu aktif evresi başarılı say ılabilecek bir düzeyde tedavi edilebilmektedir. Ancak hastal ığın uzun süreli gidi şinde negatif belirtilerin varl ığı ile kendini ortaya koyan rezidüel evrenin tedavisinde bu denli ba şarılı olunamadığı vurgulanmaktad ır. Hangi tan ı ölçülü kulland ırsa kullan ıls ın, şizofrenir tan ıs ı alm ış hastaların önemli bir bölümü, sorunun bu boyutuyla kar şı karşıya kalmaktad ır (Marder ve ark. 1993). Duygulanımda küntlük, dü şüncede yoksulla şrna, ilgi ve istekte azalma, etkinliklerden zevk alamama, toplumdan uzakla şma ve dikkat da ğınıklığı başlıklar ı altında ele al ınan negatif belirtiler, şizofrenik hastanın yaşam ını ciddi bir biçimde kısıtlamaktad ır (Andreasen 1985). Öte, yandan, hem negatif belirtilerin antipsikotik.ilaçlara daha az yan ıt vermesi ve toplumsal ya şamdaki bozukluğun sürmesi, hem de geleneksel antipsikotik ilaçlar ın rahats ız edici hatta kimi kez hastan ın becerilerini de s ınırlayabilen yan etkilerinin varlığı, şizofreninin uzun süreli gidi şini ve hastan ın yaşam niteli ğini* olumsuz yönde etkilemektedir (Marder ve. ark. 1993). (* "Ya şam niteliği" sözcüğü, "quality of life" ka ı-şılığı olarak kullan ılm ıştır. Bu kavram dilin ıizde daha çok "ya şam kalitesi" olarak yerleşmişse de, çalışmam ızda Öztürk'ün (1994) önerisine kat ılarak "yaşam niteliği" sözcüğünü benimsedik ve kulland ık.) Yaşam niteliği, bireyin toplumsal gereksinim ve beklentilerinin kar şılanmas ı ve yaşadığı toplumun sunduğu fırsatlardan yararlanmas ı olarak tammlanmaktad ır. Bu kavram bir yandan, "iyi olma hali, yaşam doyumu" gibi ifadeleriyle öznel bir boyut ta şırken, diğer yandan "bağıms ız yaşayabilme, ki şiler- arası ilişkiler, üretkenlik" gibi ifadeleriyle nesle bir boyut ta şımaktadır (bobes ve Gonzales 1999). Şizofreni hastalar ının tedavilerinin toplum içinde sürdürülmesi anlayışı ile birlikte; hastalar ın ne ölçüde bir toplumsal role üstlenebilecekleri, ki şileraras ı ilişkilerdeki konumlar ı, üretim sürecinde ne ölçüde verimli olabilecekleri, mesleki, aile içi ve toplumsal urımlannın nas ıl olacağı sorular ı gündeme gelmiştir. Hastan ın günlük deneyimleri, kişileraras ı ilişkileri, toplumsal başarıları ve kendini iyi hissetme duygusu, nesnel yaşantılar ve öznel duygular olarak doyum verici bir ya şamın niteliğini oluşturur. Yaşam niteliği düzeyinin saptanmas ı, uygulanan, hizmet ve tedavinin, sonuçlar ını değerlendirebilme olanağı sunar (Meltzer 1994). İleri derecede y ıkım belirtileri göstermeyen şizofreni hastalar ının ya şam niteliklerini değerlendirebilmek için çe şitli ölçekler geli ştirilmi ştir. Bunlar aras ında, Schooler ve ark. (1979) taraf ından geliştirilen "Toplumsal Uyum Ölçe ği", Malm ve ark. (1981) tarafından geliştirilen "Yaşam Niteliği Listesi", Lehman ve ark. (1983) tarafından geli ştirilen "Yaşam Niteliği Ölçeği", Becker ve ark. (1993) taraf ından geli ştirilen "Wisconsin Ya şam Niteliği İndeksi" ve Heinrich ve ark.'ları (1984) taraf ından geli ştirilen " Şizofreni Hastaları İçin Yaşam Niteliği Ölçeği" say ılabilir. Bu ölçeklerin kar şılaştırılmas ı ve zeminde yer: alan kavramlann ayn ı ya da benzer oldu ğunun kan ıtlanmas ı için, şimdilik yeterli veri oldu ğu söylenemez (Meltzer 1994). Günümüze dek yap ılan pek çok çal ışmada, çeşitli psikofarmakolojik ve psikososyal tedavi programlarının etkisini de ğerlendirmek amac ıyla, yaşam niteliği ölçekleri kullan ılmıştır (Thepa ve Rowland 1989, Levitt ve ark. 1990, Huxley ve Warner 1991, Okin ve Pearsall 1991 ve Meltzer ve ark. 1990). Konuyla ilgili yay ınlar gözden geçirildi ğinde, şizofrenide ya şam niteliğinin ara ştırıldığı çal ışmaların 1960'lı yıllarda toplum içinde tedavi anlay ışın ın ya şama geçirilmesi ile başladığı gözlenmektedir. Bu araştırmalarda hastaneden ç ıkarılan hastaların kişisel güvenlikleri, yoksulluk, toplumsal izolasyon ve toplumsal-ekonomik sorunlar incelenmi ştir. 1970'li y ıllar ve 1980'li y ılların ilk yarısında konuya olan ilgi önemli ölçüde azalm ıştır y ılları aras ında şizofrenide ya şam niteliğini ele alan yaln ızca 20 yay ın olduğu dikkati çekmektedir. Şizofrenide 205
3 Şizofreni Hastalar ı İçin Yaşam Niteliği Ölçeği: Güvenirlik ve Yap ısal Geçerlik Çal ışmas ı Soygür, Aybaş, Hınçal, Aydemir yaşam niteliğinin araştırıldığı çalışmaların say ıca azlığının nedenlerine ili şkin olarak şu görü şler ileri sürülmü ştür. Hekimler aras ında " şizofreni tedavisinde semptomlar ı azaltmanm ötesinde ba şka ne yap ılabilir ki!" tarz ında önyarg ılann varl ığı. Şizofreni tedavisi ve rehabilitasyonunda uygulanabilecek psikososyal programlar ın çok ciddi çabalar gerektirmesi. Yaşam niteli ği üzerinde doğrudan belirleyici etkisi olan negatif belirtiler ve bili şsel yetersizliklere ye-, terince önem verilmemi ş olmas ı. Klinik ilaç araştırmalann ın genellikle k ısa süreli olmas ı, uzun süreli olanlarda da daha çok relaps oranlar ının değerlendirilmiş olmas ı. Yaşam niteliği kavram ının tan ım ı ve modelizasyonundaki güçlükler. Güvenirli ği ve geçerliği olan standart ölçeklerin geli ştirilmesindeki güçlükler. Son y ıllarda, yukar ıda de ğinilen alanlardaki yo ğun çalışmalara ko şut olarak, şizofreni hastalar ın ın yaşam niteliklerinin nesnel olarak değerlendirilmesine yönelik artan bir ilgi gözlenmektedir (Meltzer 1994). Ülkemizde do ğrudan şizofreni hastaların ın yaşam niteliğini ölçen bir ölçek, ulaşabildiğimiz kadarıyla- yoktur. Bununla birlikte, genel bir ya şam niteliği (kalitesi) ölçeği olan ve Fidaner ve ark. (1999) taraf ından Türkçe'ye çevrilerek güvenirlik-geçerlik çal ışmas ı yapılan "Dünya Sağlık Örgütü Ya şam Kalitesi Ölçeği", ülkemizde şizofreni hastalar ında da kullanılm ıştır. Şimşek (2000) tarafından Türkçe'ye çevrilerek güvenirlik-geçerlik çalışmas ı yap ılan Greenley ve ark. (1994)'n ın "Yaşam Kalitesi Ölçeği", ağır ve süreğen ruhsal bozuklu ğu olan bireylerin ya şam niteliklerini değerlendirmek için yararl ı bir araçt ır. Ayrıca, yaşam nitelikleri ölçe ği olmamas ına karşın, Erkoç ve ark. (1990) tarafından Türkçe'ye çevrilerek güvenirlik-geçerlik çalışmas ı yapılan Andreasen ve ark. (1984)'n ın "Negatif Semptomlar' De ğerlendirme Ölçe ği, ülkemizde çok say ıda ara şt ırmada kulan ılarak, şizofreni hastalarının uzun süreli izlemi için katk ı sağlamıştır. Bu çal ışmada, Heincrich ve ark. (1984) taraf ından geli ştirilen ve hem psikofarmakolojik hem de psikososyal tedavi programlar ının etkilerinin değerlendirilmesinde yararl ı olacağı düşünülen Şizofreni Hastalar ı İçin Yaşam Niteli ği Ölçeği'nin ülkemizde de kullan ılabilir hale gelmesi amac ıyla, güvenirliği ve yap ısal geçerli ği araştınlmıştır. YÖNTEM 1. Araştırman ın Örneklem Grubu Bu çal ışmada, Ocak 1994 ile Ocak 1996 tarihleri aras ında SSK Ankara Eğitim Hastanesi Psikiyatri Kliniğinde ayaktan tedavileri sürdürülmekte olan toplam 120 kronik şizofreni hastas ı, araştırman ın örneklem grubunu olu şturmuştur. Hastalar ın tan ısal değerlendirilmelerinde DSM-IV tan ı ölçütleri kullanılmıştır. Hasta grubunun % 37.5'i kad ın, % 62.5'i erkektir. Yaş ortalamas ı 35 (SS:7.14), ya ş aralığı aras ındadır. Örneklemin % 9.2'si evli, % 73.5'i bekar, % 17.5'i duldur. Hastalar ın % 5.83'ü hiç okula gitrnemi ş, % 58.33'ü ilkokul mezunu, '% 10.83'ü ortaokul mezunu, % 21.66's ı lise mezunu ve % 3.33'ü yüksek okul mezunudur. Hastal ık süresi ortalamas ı 9.24 (SS: 3.78) y ıldır. Bu say ı 3 ile 25 aras ında değişmektedir. Hastaların öykülerinde daha önce hastaneye yat ış sayısı ortalamas ı 6 (SS: 3.08) olup, bu say ı 2 ile 20 aras ında değişmektedir. Hastalar ın % 22'si klozapinle sürdürüm tedavisi alt ında iken, % 78'inin sürdürüm tedavisi geleneksel antipsikotik ilaçlarla yap ılmaktad ır. 2. Kullan ılan Ölçüm Arac ı Çalışmada Heinrich ve ark. (1984) tarafından geliştirilen " Şizofreni Hastalar ı İçin Yaşam Niteliği Ölçeği" kullan ılmıştır. Ölçek, ayaktan tedavi gören şizofreni hastalar ının hali haz ır durumdaki toplumsal uyumların ı değerlendirmek için düzenlenmi ştir. Değerlendirme, hastada psikozun pozitif belirtilerinin olup olmamas ı ya da hastaneye yat ırılma ihtiyac ı duyulup duyulmamas ından bağıms ız olarak yap ılmaktadır. Ölçek, hastalar ın kişisel deneyimlerinin zenginliğini, kişileraras ı ilişkilerinin niteli ğini ve mesleki rollerdeki üretkenliklerini ölçmektedir. Ölçeğin kuramsal temelini şizofreninin "kay ıp" sendromu olu şturmaktad ır: Ölçekte yer alan 21 madde, şizofreninin "kayıp" sendromundan köken almakta ve kavramsal olarak a şağıdaki dört boyuttan birinin kapsam ına girmektedir: I. Ki şileraras ı ilişkiler (1-8), II. Mesleki rol (9-12), III. Ruhsal bulgular (13-17,20-21), IV. Günlük e şya kullan ımı ve faaliyetler (18-19). 206
4 Soygür, Ayba ş, Hınçal, Aydemir Bu ölçeğin yanyapılandırılmış bir görü şme biçiminde uygulanmas ı planlanmıştır. Her bir madde üç bölümden olu şur. Birinci bölümde, görü şmecinin değerlendirilecek parametreyi anlamas ı ve bunun üzerinde yoğunlaşmas ına yard ımc ı olmak üzere k ısa bir tanımlama yap ılmıştır. İkinci bölümde, görü şmecinin hastay ı incelemeye ba şlamasına yardımc ı olabilecek bir kaç soru verilmi ştir. Son bölümde ise, her bir madde için görü şmeciye karar almada yardımc ı olmak üzere, toplam 7 dereceli bir ölçek verilmiştir. Yüksek puanlar (5,6) ya şam ve niteliğinin yüksek ve uyumun iyi ya da bozulmam ış olduğunu yans ıtırken, dü şük puanlar (0,1) ya şam niteliğinin dü şük ve uyumun, kötü ya da bozuk olduğunu gösterir: 3. işlem a. Çeviri işlemi Ölçeğin ilk çevirisi iki uzman hekim taraf ından yapılmıştır. Daha sonra anla şılırlığın denetlenmesi amac ıyla, şizofreni, psikofarmakoloji ve sosyal bilimler alan ında deneyimli birer uzmana sunulmu ş, anlaşılmadığı ya da uygun olmad ığı ifade edilen maddeler üzerinde yeniden çal ışılmış ve gerekli düzeltmeler yap ılarak çeviri i şlemi tamamlanmıştır. - b. Ölçe ğin Uygulanma Biçimi Her bir hasta için yakla şık dakika zaman ayrılarak yar ıyap ılandınlmış görü şme uygulanm ıştır. Görü şmeciler aras ı tutarl ılığın s ınandığı ilk 30 hasta dışında, her bir hasta bir görü şmeci tarafından değerlendirilmi ştir. c. istatistik Uygulama Araştırmada toplanan verilerin analizi SPSS program ı (Nie 1986) arac ılığıyla yapılmıştır. BULGULAR 1. Görüşmeciler Arası Tutal-bilgin Ara ştırıldığı Çalışma Bu amaçla, çal ışmaya al ınan ilk 30 hasta ile iki görü şmeci tarafından ayn ı anda görü şme yapılmış ve görü şmenin sonunda ayn ayn de ğerlendirme ya- Tablo 1. Görüşmeciler aras ı tutarl ılık. Alt Boyut Bölüm İçi Korelasyon Katsay ısı Ki şileraras ı ilişkiler.97 Mesleki rol.96 Ruhsal bulgular.91 Günlük eşya/faaliyet.96 Toplam.97 p=.000 Tablo şizofreni hastas ı için yaşam niteliği ölçeğinin ortalama puanlar ı ve standart sapmalar'. Alt Boyut Ortalama SS KİŞİLERARASI İLİŞKİLER 1. Evdeki ki şilerle ili şkiler Arkada şlık ili şkiler Ahbapl ık/tamd ılcl ık Sosyal aktivite Sosyal bağlar Giri şkenlik Toplumdan uzaklaşma Karşı cinsle ilişkiler MESLEKİ ROL 9. Mesleki rol uyumu Başarı Potansiyelini kullanabilme Mesleki doyum RUHSAL BULGULAR 13. Amachl ık Motivasyon Çevreye ilgi Anhedoni Zaman kullanımı Eşduyum Görü şmeciyle etkile şim ve i şbirliği GÜNLÜK EŞYA KULLANIMI VE FAALİYETLER 18. Günlük e şyalar Günlük faaliyetler pılmıştır. Elde edilen sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirildiğinde, alt boyutlar ve toplam skor için bölüm içi korelasyon de ğerleri, s ıras ıyla, kişileraras ı ilişkiler boyutu=.99; mesleki rol boyutu=.97; ruhsal bulgular boyutu=.91; günlük e şya ve aktiviteler boyutu=.96; toplam skor=.99 olarak saptanm ıştır (Tablo 1). 2. Güvenirlik Çal ışması Ölçeğin iç tutarl ılığının saptanmas ında, alt boyutlar ve toplam korelasyon katsay ılanndan yararlan ılmış- 207
5 Şizofreni Hastaları İçin Ya şam Niteliği Güvenirlik ve Soygür, Ayba ş, H ınçal, Aydemir Yap ısal Geçerlik Çalışması Tablo 3. Cronbach alfa de ğerleri. Alt Boyut C. Alfa Katsay ısı Ki şileraras ı ilişkiler.93 Mesleki rol.97 Ruhsal bulgular.94 Günlük e şya/faaliyet.90 Toplam.98 Tablo 4. Alt boyutlarda birbirleriyle ve toplam ölçekte korelasyonu. Günlük E şya/faal. (GEF) Ki şileraras ı İli şki (KI) Ruhsal Bulgular (RB) Mesleki Rol (MR) * Tüm korelasyon de ğerleri için, p=.000 GEF K İ RB MRT Toplam Tablo 5. Klozapinle tedavi edilen ve geleneksel antipsikotiklerle tedavi edilen hasta gruplar ının karşılaştı r ılmas ı. Alt Boyutlar Klozapin Grubu n: 26 Geleneksel A ntipsikotik Grubu n: 26 Ort. SS Ort. SS Ki şiler aras ı ili şkiler * Mesleki rol * Ruhsal bulgular * Günlük e şya/faaliyet * Toplam * * p<0.00 I tır. Elde edilen Cronbach alpha iç tutarl ık katsay ı - ları, s ıras ıyla, ki şileraras ı ilişkiler boyutu için=.93; mesleki rol boyutu için=.97; ruhsal bulgular boyutu için=.94; günlük e şya ve aktiviteler boyutu için=.90; ölçeğin toplam ı için=.98 olarak bulunmu ştur (Tablo 3). 3. Yap ısal Geçerlik Çal ışması Ölçeğin yap ı geçerli ğinin saptanmas ı için, ölçekte yer alan alt boyutlar ın birbirleriyle ve ölçek toplam ıyla korelasyonu ara ştırılmıştır. Korelasyon değerleri Tablo 4'de sunulmu ş olup, hepsi p=.000 düzeyinde anlaml ı bulunmu ştur. Tablo 6. Şizofreni hastalar ı için yaşam niteli ği ölçeğinin faktör yap ısı (n: 120). Alt Boyut Faktör 1 Faktör 2 RUHSAL BULGULAR 13. Arnachl ık Motivasyon Çevreye ilgi Anhedoni Zaman kullan ım ı Eşduyum Gödi şmeciyle etki ve işbirliği KİSİLERARASI İLİŞKİLER 1. Evdeki ki şilerde ili şkiler Arkadaşl ık/dostluk ili şkileri Ahbapl ık/tatud ıld ık Sosyal aktivite Sosyal bağlar Giri şkenlik Toplumdan uzakla şma Karşı cinsle ili şkiler MESLEK İ ROL 9. Mesleki rol uyumu Başar ı Potansiyelini kullanabilme becerisi Mesleki doyum GÜNLÜK EŞYA KULLANIMI VE AKTİ VİTELER 18. Ki şiler eşyalar Günlük faaliyetler Klozapinle ve geleneksel antipsikotiklerle tedavi edilen hastalann toplam puan ve alt boyutlardan aldıkları puanlar t-testi ile kar şılaştmlm ıştır. Tüm alt boyutlarda ve toplam puanda klozapin kullanan hastaların yaşam nitelikleri anlaml ı olarak yüksek bulunmu ştur (p<0.01) (Tablo 5). Çalışmada ölçeğin faktör yap ısını değerlendirebilmek amac ıyla tüm hastalar için ana bile şenler (principal components) analizi ve Varimax rotasyonu yöntemi uygulanarak faktör analizi yap ılmıştır. Faktörler üzerinde.30 yüklenme de ğeri ölçüt olarak alındığında özdeğeri l'in üzerinde olan 2 faktör bulunmu ştur. Her faktörün içine giren maddeler ve faktör yükleri Tablo 6'da sunulmu ştur. TARTIŞMA ve SONUÇLAR Şizofreni Hastalar ı İçin Yaşam Niteliği Ölçeğinin toplam puan ve alt boyut puanlar ı için elde edilen 208
6 Soygür, Ayba ş, Hınçal, Aydemir Cronbach Alfa iç tutarl ık katsay ıları ölçeğin bütün olarak ve alt boyutlann kendi içlerinde tutarl ı olduğunu göstermektedir. Bu çal ışmada test-tekrar test analizi yap ılmamıştır. Daha sonraki çal ışmalarda test-tekrar test analizinin uygulanmas ı, ölçeğin güvenirliğine ilişkin olarak çok yönlü bilgi ve katk ı sağlayacakt ır. Görü şmeciler aras ı tutarl ılığı araştırmak amac ıyla, 30 kişilik örneklem üzerinde iki görü şmecinin elde ettiği sonuçlar ın karşılaştırıldığı çal ışmada, toplam puan ve alt boyut puanlar ı için saptanan bölüm içi korelasyon değerleri çok kuvvetli bir korelasyona i şaret etmektedir. Daha sonraki çal ışmalarda görü şmeciler aras ı tutarl ılık daha çok say ıda görü şmeci için s ınanabilir. Heinrich ve ark.'n ın (1984) özgün çalışmas ında, görü şmeciler aras ı tutarlılık önce özgün ölçeği geli ştiren araştırmac ılar için smanm ış ve bölüm içi korelasyon de ğerleri, toplam puan için.94; ruhsal bulgular alt boyutu için.91; ki şileraras ı ilişkiler aras ı ili şkiler alt boyutu için.94; mesleki rol alt boyutu için.97; günlük e şya kullanım ı ve aktiviteler alt boyutu için.94 olarak bulunmu ştur. Daha sonra ölçe ği uygulama eğitim alan 5 ruh sağlığı çalışan ı aras ında s ınanmış ve bölüm içi korelasyon değerleri, toplam puan için.88; ruhsal bulgular alt boyutu için.84; ki şiler aras ı ilişkiler alt boyutu için.87; mesleki rol alt boyutu için;.94; günlük e şya kullanım ı ve aktiviteler alt boyutu için.88 olarak bulunmu ştur. Ölçekte yer alan altboyutlann birbirleriyle ve ölçek toplam ıyla korelasyonu ara ştınldığında elde edilen korelasyon de ğerlerinin çok kuvvetli bir korelasyona i şaret etmesi, ölçe ğin yap ısal olarak geçerli olduğunu göstermektedir. Tüm hastalar ın ölçekten ald ıkları toplam ve alt boyut puanları gözden geçirildi ğinde, Heinrich ve ark.'n ın (1984) 111 hasta üzerinde yapt ıktan özgün çalışmada elde ettikleri sonuçlara oldukça yak ın değerler saptanm ış olup, bu değerler hastalar ın uyumlar ında orta derecede fakat belirgin bir bozulman ın varl ığın ı göstermektedir. Kendi örneklememizde, toplam puan ve alt boyut puanları için, klozapin kullanan ve geleneksel antipsikotik kullanan hastalar ı karşılaştırdığımızda, klozapin kullananlar lehine anlaml ı bir fark oldu ğu gözlenmi ştir (p<0.01). Bu sonuç, literatürde klozapin kullanımının hastaların yaşam niteliğini arttırdığı yönündeki bulgularla uyumludur (Meltzer ve ark. 1990). Klozapin kullan ımının yaşam niteliği üzerine etkisinin araştınldığı bir çal ışma tarafım ızdan sürdürülmektedir. Faktör analizi sonucunda, faktörler üzerinde.30 yüklenme değeri ölçüt olarak al ındığında özde ğeri l'in üzerinde olan 2 faktör bulunmu ştur. Her faktörün içine giren maddeler ve faktör yüklerinin sunuldu ğu Tablo 5 gözden geçirildiğinde maddelerin iki grup altında toplandıldan görülmektedir. Bu bulgu, ölçe ğin özgün çal ışmasında elde edilen faktör yap ısından farkl ıdır. Heinrich ve ark,'n ın (1984) elde ettikleri sonuçlar varsay ımda bulunduklar ı modelle tutarlı olarak saptanm ış ve başlangıçta dü şündülderi dört alt boyutun her birinin ayr ı ve bütünlü ğü olan birer faktör olu şturduğu bulunmuştur. Faktör yapısına ilişkin bulgulann-lız özgün ölçekten farkl ı olmakla birlikte, dört alt boyutun kavramsal bütünlüklerinde belirgin bir ayrışma olmaks ızın iki alt boyuta indiği ve ruhsal bulgular alt boyutu büyük ölçüde varl ığını korurken, ki şileraras ı ilişkiler, mesleki rol, günlük e şya kullanımı ve aktiviteler alt boyutları= bir araya geldikleri gözlenmektedir. Bu farklılık, çeviri dili ve kültür fark ı gibi etkenleri de içeren bir çok nedenden kaynaklan ıyor olabilir. Ancak, özgün ölçekte "intrapsychic foundations" olarak ifade edilen ve bizim "ruhsal bulgular" olarak adland ırdığım ız alt boyutun yan ında diğer alt boyutlar ı içeren ve bir anlamda "extrapsychic foundations" olarak nitelenebilecek bir alt boyut olu ştuğu dü şünülürse, sözkonusu bulgunun büyük bir çeli şki yaratmadığı sonucuna varılabilir. Bununla birlikte, yeni çalışmaların sonuçları alınana dek, ölçeğin alt boyutlarının tek tek kullan ılmaması, toplam ının kullanılmas ı sağlıklı olacaktır. Sonuç olarak Şizofreni Hastalar ı için Yaşam Niteliği Ölçeğinin, üzerinde yap ılacak ye_ii çalışmalarla birlikte, ülkemizde bu alanda yap ılacak psikososyal ve psikofarmakolojik araştırmalar için yararl ı oicağı ifade edilebilir. KAYNA ıı.,4.1{ 1.Andreasen NC: The scale for the assessment of negative symptoms (SANS), lowa city, Iowa: University of Iowa, Andreasen NC: Positive vs. negative schizophrenia: A critical 209
7 Soygür, Ayba ş, Hınçal, Aydemir evaluation. Schizophr Bull, 11: , Awad AG: Quality of life scale of schizophrenic patients on medications and implications for new drug trials. Hosp Comm Psychiatry 43: , Becker M, Diamond R, Sainfort F: A new patient focused index for measuring quality of life in persons with severe and persistent mental illness. Qual Life Res 2: , Bobes J, Gonzales MP: Quality of life in schizophrenia. In: Quality of life in mental disorders, Katsching H, Freeman H, Sartoruius N (eds) John Wiley&Sons, New York, p , Erkoç Ş, Arkonaç O, Atakl ı ve ark.: Negatif semptomlar ın değerlendirme ölçe ğinin güvenirliği ve geçerli ği. Düşünen Adam, 4 (2):16-19, Fidaner H, Elbi H, Fidaner C ve ark.: Ya şam kalitesinin ölçülmesi, WHHQOL-100 ve WHOQOL-BREF, 3P Dergisi Eki, 7 (2):5-14, Heinrichs DW, Hanlon TE, Carpenter WT: The quality of life scale: An Instrument for Rating the schizophrenic def ıcit syndrome. Schizophr Bull 10(3): , Huxley P, Warner R: Case management, quality of life and satisfaction with services of long-term psychiatric patients. Hosp Comm Psychiatry 43: , Leff J: Working with families of schizophrenic patients: effects on clinical and social outcomes. In Schizophrenia, Moscarelli M, rupp A, Sartorius N (eds), John Wiley&Sons, New York, p , Lehman AF: The well-being of chronic mental patients: assesing their quality of life. Arch Gen Psychiatry 40: , Levitt AJ, Hogan TP, Bucosky CM: Quality of life in chronically mentally ill patients in day treatment. Psychol Med 20:703-71, Malm U, May PRA, Dencker SJ: Evaluation of the quality of life of the schizophrenic outpatients: A checklist. Schizophr Bull 7: , Marder SR, Ames D, Wirshing WC, Van Putten T: Schizophrenia. Psychopharmacology 1, Psychiatric Clinics of North America, DL Dunner (Ed), Philadelphia, WB Saunders Company, 16(53): , Meltzer HY, Burnett S, Bastani B ve ark.: Effects of six months of clozapine treatment on the quality of life of chronic schizophrenic patients. 41(8): , Melzer HY ve Bond DD: Quality of Life in Schizophrenia: Importance for psychopharmacology research and practice. New Quality of Life Letter, 9:9-10, Nie NH: SPSS-X Statistical Package for Social Sciences. New York; McGraw-Hill, Okin RL, Pearsall D: Patient perceptions of their quality of life 11 years discharge from a stata hospital. Hosp Comm Psychiatry 44: , Öztürk O: Ruh sağlığı ve bozukluklan, Hekimler Yay ın Birliği, Ankara, 1994, s Schooler N, Hogarty G, Wissman MM: Social Adjustment Scale II (SAS II). Resource Materials for Community Mental Health Program Evaluators. WA Hargreaves, JE Sorenson (Eds). Washington DC: Superintendent of documents, Government Printing Office. DHEW publication no. (ADM) , Şimşek ZT: Ruhsal bozuklu ğu olan ki şilerin yaşam kaliteleri ve toplum içinde bakım ve tedavilerine örgütsel bir yakla şım, Yaynnlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Thepa K, Rowland LA: Quality of life perspectives in longterm care: staff and patients perceptions. Acta Psychiatr Scand 80: ,
KULLANILAN MADDE TÜRÜNE GÖRE BAĞIMLILIK PROFİLİ DEĞİŞİKLİK GÖSTERİYOR MU? Kültegin Ögel, Figen Karadağ, Cüneyt Evren, Defne Tamar Gürol
KULLANILAN MADDE TÜRÜNE GÖRE BAĞIMLILIK PROFİLİ DEĞİŞİKLİK GÖSTERİYOR MU? Kültegin Ögel, Figen Karadağ, Cüneyt Evren, Defne Tamar Gürol 1 Acibadem University Medical Faculty 2 Maltepe University Medical
DetaylıKENDİ EVLERİNDE YAŞAYAN VE KORUMALI EVLERDE YAŞAYAN ŞİZOFRENİ HASTALARININ YAŞAM NİTELİKLERİNİN VE İŞLEVSEL İYİLEŞME DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
KENDİ EVLERİNDE YAŞAYAN VE KORUMALI EVLERDE YAŞAYAN ŞİZOFRENİ HASTALARININ YAŞAM NİTELİKLERİNİN VE İŞLEVSEL İYİLEŞME DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Funda KAVAK 1 Mine EKİNCİ 2 ÖZET Bu araştırma hastanede
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,
DetaylıÜniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?
Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe
DetaylıÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuç: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT The Evaluation of Mental Workload in Nurses Objective: Method: Findings: Conclusion:
ÖZET Amaç: Yapılan bu çalışma ile Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Eğitim Hastanesinde görevli hemşirelerin zihinsel iş yüklerinin değerlendirilmesi ve zihinsel iş yükünün hemşirelerin sosyo-kültürel özelliklerine
Detaylı"SPARDA GÜDÜLENME ÖLÇEGI -SGÖ-"NIN TÜRK SPORCULARı IÇiN GÜVENiRLIK VE GEÇERLIK ÇALIŞMASI
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sdences 2004, 15 (4), 191-206 "SPARDA GÜDÜLENME ÖLÇEGI -SGÖ-"NIN TÜRK SPORCULARı IÇiN GÜVENiRLIK VE GEÇERLIK ÇALIŞMASI Zlşan KAZAK Ege Üniversitesi Beden E~itim
DetaylıYASLANMA ve YASAM KALİTESİ
YASLANMA ve YASAM KALİTESİ Tufan Çankaya İzmir, 2003 Giriş: Doğal süreç; Doğum, büyüme-gelişme, üreme, ölüm Ölüm, yaşamın hangi döneminde meydana geliyor? Genç ölüm - Geç ölüm Dünya topluluklarına bakıldığında:
DetaylıKronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi
Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kaliteli yaşam; kişinin temel ihtiyaçlarını karşıladığı,
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ
HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ DERYA DUMAN EMRE ERDEM Prof.Dr. TEVFİK ECDER DİAVERUM GENEL MERKEZ ÖZEL MERZİFON DİYALİZ MERKEZİ GİRİŞ Son yıllarda önem
DetaylıAhmet TÜRKCAN *, Duran ÇAKMAK ** ÖZET. pecya
Hastaneye İlk Kez Başvuran ve Yatan Alkol Dışındaki Madde Ahmet TÜRKCAN *, Duran ÇAKMAK ** ÖZET Amaç: Hastane istatistikleri bir psikiyatrik bozuklu ğun epidemiyolojik e ğitimini tahmin etmekte ve uygun
DetaylıSizofrenide Yasam Kalitesi. Prof. Dr. Köksal Alptekin, Dokuz Eylül Univ. Tip Fak. Izmir-TURKEY (SAYKAD 2004)
Sizofrenide Yasam Kalitesi Prof. Dr. Köksal Alptekin, Dokuz Eylül Univ. Tip Fak. Izmir-TURKEY (SAYKAD 2004) Sizofreni: Temel Belirti Kümeleri Pozitif Sanri Varsani Dezorganize konusma Katatoni Sosyal/Mesleksel
DetaylıKANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ
DetaylıŞizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması
Şizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması Suat Yalçın, Sevda Bağ SBÜ Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları EAH, 3.psikiyatri Kliniği,
Detaylıpecya 1 yıll ık izleme çal ışması Haldun SOYGÜR*, Bülent ÇEL İKEL**, Çiğdem AYDEMIR**, Serpil BOZKURT*** GİRİŞ
Hasta Yak ınlar ı ile Gerçekle ştirilen Psikodrama Yönelimli Destekleyici-E ğitici Grup Psikoterapisinin Kronik Şizofreni Gidi şi Üzerinde Etkisi: 1 yıll ık izleme çal ışması Haldun SOYGÜR*, Bülent ÇEL
DetaylıBilge Togay* Handan Noyan** Sercan Karabulut* Rümeysa Durak Taşdelen* Batuhan Ayık* Alp Üçok*
Bilge Togay* Handan Noyan** Sercan Karabulut* Rümeysa Durak Taşdelen* Batuhan Ayık* Alp Üçok* *İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri A.B.D. **İstanbul Üniversitesi DETAE Sinirbilim A.B.D. Şizofreni
DetaylıGİRİŞ İki uçlu bozukluk: Manik episod Depresif episod Ötimi (iyilik hali) Kronik gidişli Kesin ilaç tedavisi gerektirir (akut episod ve koruyucu
ÖTİMİK BİPOLAR HASTALARDA ve AİLELERİNDE YAŞAM KALİTESİ: DİYABETİK HASTALAR ve NORMAL KONTROLERLE KAŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA A. Özerdem a, B. Çakaloz a, Ş.Topkaya a, A. Koçyiğit b, M.Yılmaztürk b, B.B.
DetaylıDiyabette Öz-Yönetim Algısı Skalası nın (DÖYAS) Türkçe Versiyonu: Geçerlik ve Güvenirlik Değerlendirme
Diyabette Öz-Yönetim Algısı Skalası nın (DÖYAS) Türkçe Versiyonu: Geçerlik ve Güvenirlik Değerlendirme Yrd. Doç. Dr. Ayfer Bayındır Çevik Doç. Dr. Şeyda Özcan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu
DetaylıPrediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi
Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun
DetaylıLisE BiRiNCi SINIF ÖGRENCiLERiNiN BEDEN EGiTiMi VE SPORA ilişkin TUTUM ÖLÇEGi ii
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofspor! Sciences 2001, 12 (2), 9-20 LisE BiRiNCi SINIF ÖGRENCiLERiNiN BEDEN EGiTiMi VE SPORA ilişkin TUTUM ÖLÇEGi ii Gıyasettin DEMIRHAN, Figen ALTAY Hacettepe Üniversitesi
Detaylıhükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım
1961 yılında Malatya da doğdum. İlk-orta ve lise öğrenimimi Malatya da tamamladım.1978 yılında girdiğim Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1984 yılında bitirdim. 1984-1987 yılları arasında Çanakkale ve
DetaylıDSM-5 Bedensel Belirti Ölçeği ile Düzey 2 Bedensel Belirti Ölçeklerinin Türkçe Formlarının geçerlilik ve güvenilirlikleri
Sarıkavak ve ark. 63 Araştırma / Original article DSM-5 Bedensel Belirti Ölçeği ile Düzey 2 Bedensel Belirti Ölçeklerinin Türkçe Formlarının geçerlilik ve güvenilirlikleri Talat SARIKAVAK, 1 Kuzeymen BALIKÇI,
Detaylı4. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Üniversitesi Psikiyatri Hemşireliği Anabilim
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Gül (Oban) Dikeç 2. Doğum Tarihi : 08.02.1986 3. Akademik Unvanı : Yardımcı Doçent Doktor 4. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Hemşirelik Yüksek Okulu Koç Üniversitesi
DetaylıT.C. IZMİR BÜYÜKŞEHIR BELEDİYE BAŞKANLIĞI SATINALMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI HİZMET ALIMLARI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE
T.C. IZMİR BÜYÜKŞEHIR BELEDİYE BAŞKANLIĞI SATINALMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI HİZMET ALIMLARI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç ve Kapsam MADDE 1- (1)
DetaylıSPOR TÜKETIMINDE PAZARLAMA BILEŞENLERI: ÖLÇEK GELIŞTIRME
Spor Bilinileri Dergisi Hacettepe J. ofsport Sdences 20041 15 (4)1219-232 SPOR TÜKETIMINDE PAZARLAMA BILEŞENLERI: ÖLÇEK GELIŞTIRME Hasan Biral YALÇIN*, Bekir YÜKTAŞIR*, Zafer DO~RU** Abant Izzet Baysal
DetaylıŞizofreni Tedavisinin Aile Merkezli Değerlendirilmesi: Marmara Tedaviyi Değerlendirme Aile Görüşmesi
Türk Psikiyatri Dergisi 2006; 17(3):192-203 Şizofreni Tedavisinin Aile Merkezli Değerlendirilmesi: Marmara Tedaviyi Değerlendirme Aile Görüşmesi Dr. M. Kemal KUŞÇU 1, Dr. Zekiye Çetinkaya DUMAN 2, Dr.
DetaylıHastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi
Hastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi İnci Arıkan 1, Ömer Faruk Tekin 1, Oğuzhan Erbaş 2 1 Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı 2 Dumlupınar Üniversitesi
Detaylıdaha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.
ÖZET Üniversite Öğrencilerinin Yabancı Dil Seviyelerinin ve Yabancı Dil Eğitim Programına Karşı Tutumlarının İncelenmesi (Aksaray Üniversitesi Örneği) Çağan YILDIRAN Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler
DetaylıYOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker****
YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi Yoğun Bakım Sorumlu
DetaylıDSM-5 Psikoz Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliliği
68 DSM-5 Psikoz Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliliği Araştırma / Original article DSM-5 Psikoz Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliliği Ahmet HERDEM, 1 Didem SÜCÜLLÜOĞLU Dİ
Detaylıpecya Erzurum Yetiştirme Yurdunda Kalan Gençlerde Ruhsal Belirtiler Da ğıl ımı * İsmet KARAPINAR ** SUMMARY ÖZET
Erzurum Yetiştirme Yurdunda Kalan Gençlerde Ruhsal Belirtiler Da ğıl ımı * İsmet KARAPINAR ** ÖZET Bu çal ışmada Erzurum Yeti ştirme Yard ımda ve aileleri ile birlikte lise çağındaki erkek gençler arasında
DetaylıKnee Injury and Osteoarthritis Outcome Score: Reliability and Validation of the Turkish Version
Knee injury and Osteoarthritis Outcome Score (KOOS), Turkish version LK.1.0 Knee Injury and Osteoarthritis Outcome Score: Reliability and Validation of the Turkish Version DİZ İNCİNME VE OSTEOARTRİT SONUÇ
DetaylıBöbrek transplantasyonlu hastalar ve yaşam kalitesinde kanıt temelli uygulamalar
Böbrek transplantasyonlu hastalar ve yaşam kalitesinde kanıt temelli uygulamalar Doç. Dr. Emel YILMAZ Celal Bayar Üniversitesi Manisa SYO Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği AD 1 Tedavisi mümkün olmayan hastalıklar
DetaylıBu bozukluk madde kullanımına veya genel tıbbi durumdaki bir bozukluğa bağlı değildir.
Psikiyatrinin en önemli hastalıklarından biridir. Bu hastalıkta gerçeği değerlendirme yetisinde bozulma, acayip tuhaf davranışlar, hezeyanlar ( mantıksız, saçma, olması mümkün olmayan veya olması mümkün
DetaylıPOZITIF SEMPTOMLARI DE ĞERLENDIRME ÖLÇEĞİNİN GÜVEN İLİRLİĞİ VE GEÇERLILIĞI
DÜŞÜNN ADAM 4 (2) 99 :20-24 POZITIF SMPTOMLARI D ĞRLNDIRM ÖLÇĞİNİN GÜVN İLİRLİĞİ V GÇRLILIĞI Dr. Şahap RKOÇ () Doç. Dr. O ğuz ARKONAÇ () Dr. Cem ATAKLI () Dr. rdoğan ÖZMN ÖZT Bu çalışmada kısa ad ıyla
DetaylıACİL OLARAK PSİKİYATRİ KLİNİĞİNE YATIRILAN HASTALARDA MADDE KULLANIMI TARAMASI
ACİL OLARAK PSİKİYATRİ KLİNİĞİNE YATIRILAN HASTALARDA MADDE KULLANIMI TARAMASI -ÖN ÇALIŞMA- Dr. Nasibe ÜNSALAN*, Dr. Özkan PEKTAŞ**, Dr. Ayhan KALYONCU**, Dr. Devran TAN*, Dr. Hasan MIRSAL**, Dr. Mansur
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Rabia SAĞLAM 2. Doğum Tarihi : 17. 10. 1984 3. Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Öğrenim Durumu : Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Atatürk Üniversitesi 2003-2007 Toplum
Detaylıpecya Başak ÖZÇEL İK *, Oğuz KARAMUSTAFALİOĞLU *, Neşe ÜSTÜN *, Tamer AKER *, Serhat ÇITAK *
Süregen Psikotik Bozukluğu Olan Hastalar ın Tedavi, Bak ım ve Uyum Sorunlar ı Bağlam ında Bak ırköy Ruh ve Sinir Hastal ıkları Eğitim ve Ara ştırma Hastanesi'ndeki Uygulamalar ve Ya şanan Başak ÖZÇEL İK
Detaylıİşitsel Varsanı ve Sanrıların Değerlendirilmesi: Psikotik Belirti Değerlendirme Ölçeklerinin (PSYRATS) Türkçe Formunun Güvenilirliği ve Geçerliği
Türk Psikiyatri Dergisi 2014;25( ): İşitsel Varsanı ve Sanrıların Değerlendirilmesi: Psikotik Belirti Değerlendirme Ölçeklerinin (PSYRATS) Türkçe Formunun Güvenilirliği ve Geçerliği BASKIDA Psik. Oya MORTAN
DetaylıHS-003. Nuray ŞAHİN ORAK (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı.
HS-003 Nuray ŞAHİN ORAK (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı. İstanbul) Sezgi ÇINAR PAKYÜZ (Celal Bayar Üniversitesi, Manisa Sağlık Yüksekokulu,
DetaylıÞizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya
Þizofrenide Prodromal Belirtiler Prof. Dr. Ýsmet KIRPINAR* Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya da yazýlarýn çoðu; þizofreninin heterojen bir sendrom olduðunu, bu hastalýk için hiçbir patognomonik
DetaylıBipolar bozukluğun ve şizofreninin remisyon ve psikotik belirtili dönemlerindeki hastaların bilişsel işlevler açısından karşılaştırılması
Bipolar bozukluğun ve şizofreninin remisyon ve psikotik belirtili dönemlerindeki hastaların bilişsel işlevler açısından karşılaştırılması Deniz Ceylan, Berna Binnur Akdede, Emre Bora, Ceren Hıdıroğlu,
DetaylıŞİZOFRENİ HASTALARINDA TIBBİ(FİZİKSEL) HASTALIK EŞ TANILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
ŞİZOFRENİ HASTALARINDA TIBBİ(FİZİKSEL) HASTALIK EŞ TANILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Mehmet Emin Demirkol Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı AMAÇ Bu çalışmada
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( )
HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK (2.0.20) Gülay Turgay, Emre Tutal 2, Siren Sezer Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Diyaliz Programı
DetaylıSAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI Arş.Gör. Duygu GÜR ERDOĞAN Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi dgur@sakarya.edu.tr Arş.Gör. Demet
DetaylıSuç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek. Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU
Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU Kurum ve kuruluşla ilişki bildirimi Bulunmamaktadır. Şiddet ve Suç Saldırganlık Şiddet Bireyin
DetaylıAKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018
AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018 Lösemiye bağlı Psikososyal Geç Etkiler Fiziksel Görünüm (Saç
DetaylıKANSER HASTASI SOSYAL DESTEK ÖLÇEĞİ NİN GEÇERLİK, GÜVENİRLİK ve FAKTÖR YAPISI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA
Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: XV, Sayı: 1, 2002 KANSER HASTASI SOSYAL DESTEK ÖLÇEĞİ NİN GEÇERLİK, GÜVENİRLİK ve FAKTÖR YAPISI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA ÖZET Berrin EYLEN * Bu çalışmada,
Detaylıpecya Şizofreninin Pozitif ve Negatif Belirtilerinin BBT Bulgular ı ile Olan ili şkileri*
Şizofreninin Pozitif ve Negatif Belirtilerinin BBT Bulgular ı ile Olan ili şkileri* Mehmet ÇAKICI**, A. Tamer AKER**, Ebru TANSEL**, Ahmet CO ŞKUN**, Sahap ERKOÇ**, Oğuz ARKONAÇ** ÖZET Bu çalışmada DSM-III-R
DetaylıA RESEARCH ON THE RELATIONSHIP BETWEEN THE STRESSFULL PERSONALITY AND WORK ACCIDENTS
tesi Sosyal Bilimler Dergisi 6 31 Bahar 2017/1 s.471-482 Asena Deniz ERSOY 1 Osman BAYRAKTAR 2 ÖZ A RESEARCH ON THE RELATIONSHIP BETWEEN THE STRESSFULL PERSONALITY AND WORK ACCIDENTS ABSTRACT Expressed
DetaylıThe International New Issues In SOcial Sciences
Number: 4 pp: 89-95 Winter 2017 SINIRSIZ İYİLEŞMENİN ÖRGÜT PERFORMANSINA ETKİSİ: BİR UYGULAMA Okan AY 1 Giyesiddin NUROV 2 ÖZET Sınırsız iyileşme örgütsel süreçlerin hiç durmaksızın örgüt içi ve örgüt
DetaylıHEMODİYALİZ VE PERİTON DİYALİZİ UYGULANAN HASTALARIN BEDEN İMAJI VE BENLİK SAYGISI ALGILARININ KARŞILAŞTIRILMASI
HEMODİYALİZ VE PERİTON DİYALİZİ UYGULANAN HASTALARIN BEDEN İMAJI VE BENLİK SAYGISI ALGILARININ KARŞILAŞTIRILMASI Burcu BAYRAK KAHRAMAN* Derya TÜLÜCE* Musa BALİ** Turgay ARINSOY** *Gazi Üniversitesi Sağlık
DetaylıTable 1. Demographic and clinical characteristics of the patients
1 Table 1. Demographic and clinical characteristics of the patients Variables Results N mean±s.d. Age (years) 45,8±1,3 Gender Female 73 (44%) Male 93(56%) Hand dominance Right 147 (88,6%) Left 19 (11,4%)
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Eğitim. Akademik Ünvanlar HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ SEVGİNAR VATAN. sevginarvatan@gmail.
ÖZGEÇMİŞ SEVGİNAR VATAN E-Posta: sevginarvatan@gmail.com Telefon: 2978325 Adres: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Beytepe/Ankara Eğitim Mezuniyet Tarihi Derece Alan Kurum 2006 Lisans Psikoloji Orta
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ
HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 22.10.2016 Gülay Turgay 1, Emre Tutal 2, Siren Sezer 3 1 Başkent Üniversitesi Sağlık
DetaylıBariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi
Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi Selçuk Özdin 1, Aytül Karabekiroğlu 2, Arzu Alptekin Aker 2, Recep Bolat 2, Servet
DetaylıGebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi
Gebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi Dr. Sinem Sevil DEĞİRMENCİ Prof.Dr.Gökay AKSARAY Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Giriş
DetaylıEĞİTİM VEREN BİR DEVLET HASTANESİ PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN TANI GRUPLARINA GÖRE SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ
Kriz Dergisi 2(1): 235-240 EĞİTİM VEREN BİR DEVLET HASTANESİ PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN TANI GRUPLARINA GÖRE SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ Erol ÖZMEN, M.Murat DEMET, İlkin İÇELLİ, Gürsel
DetaylıTÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sciences 2004 1 15 (3J 125-136 TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN ış TATMiN SEViYELERi Ünal KARlı, Settar KOÇAK Ortadoğu Teknik
DetaylıPSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 25 TÜRKİYE DE SIK KARŞILAŞILAN PSİKİYATRİK HASTALIKLAR Sempozyum Dizisi No:62 Mart 2008 S:25-30 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*
DetaylıSağlıkta Yaşam Kalitesinin Klinikte Kullanımı
. SAYKAD Sağlıkta Yaşam Kalitesi Derneği 2002 Sağlıkta Yaşam Kalitesinin Klinikte Kullanımı Ömer Aydemir Celal Bayar Üni. Tıp Fak. Psikiyatri A. D. Sağlık Hizmetinde Amaç Hastanın hastalığı ile ilgili
DetaylıEksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Tanılı Hastalarda İçgörü ve Sosyal İşlevsellik Düzeyleri
Türk Psikiyatri Dergisi 2014;25(3):157-62 Eksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Tanılı Hastalarda İçgörü ve Sosyal İşlevsellik Düzeyleri Dr. Ferdi KÖŞGER 1, Dr. Hatice ŞAHİN 2, Dr. Altan EŞSİZOĞLU
DetaylıHEMODĠYALĠZ HASTALARININ UMUTSUZLUK DÜZEYLERĠ
HEMODĠYALĠZ HASTALARININ UMUTSUZLUK DÜZEYLERĠ *Derya BaĢaran ** Özlem ġahin Altun *Diaverum Özel Merzifon Diyaliz Merkezi **Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Psikiyatri HemĢireliği AD GİRİŞ
Detaylıİsmet KIRPINAR ** pecya ÖZET
Erzurum Numune Hastanesi Psikiyatri Kliniğinde Yatan Hastalarda Ruhsal Bozukluklar Nedeni İle T ıp Dışı Kişilere Ba şvurma Davranışı Üzerine Bir Araştırma * İsmet KIRPINAR ** ÖZET Özellikle geri kalm ış
DetaylıBir Üniversite Kliniğinde Yatan Hastalarda MetabolikSendrom Sıklığı GŞ CAN, B BAĞCI, A TOPUZOĞLU, S ÖZTEKİN, BB AKDEDE
Bir Üniversite Kliniğinde Yatan Hastalarda MetabolikSendrom Sıklığı GŞ CAN, B BAĞCI, A TOPUZOĞLU, S ÖZTEKİN, BB AKDEDE Psikiyatrik hastalığı olan bireylerde MetabolikSendrom (MetS) sıklığı genel popülasyona
DetaylıDSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları)
DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) Şermin Yalın Sapmaz Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı
DetaylıHEMŞİRE TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİMİN BESLENME YÖNETİMİNE ETKİSİ
HEMŞİRE TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİMİN BESLENME YÖNETİMİNE ETKİSİ Özlem Bulantekin Düzalan*, Sezgi Çınar Pakyüz** * Çankırı Karatekin Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu ** Celal Bayar Üniversitesi Manisa Sağlık
DetaylıANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN LIFE SATISFACTION AND VALUE PREFERENCES OF THE INSTRUCTORS
VII. Uluslar ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN LIFE SATISFACTION AND VALUE PREFERENCES OF THE INSTRUCTORS gursoymeric10@gmail.com, ramazankaratay@gmail.com ÖZET incelenmesidir. Çal demo Anahtar Kelimeler:
DetaylıÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ
ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr
DetaylıSAĞLIK ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER (TÜRKİYE NİN GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE BEŞ FARKLI HASTANE ÖRNEĞİ)
SAĞLIK ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER (TÜRKİYE NİN GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE BEŞ FARKLI HASTANE ÖRNEĞİ) Yrd. Doç. Dr. Nilgün ULUTAŞDEMİR *, Öğr. Gör. Habip BALSAK ** * Avrasya Üniversitesi,
DetaylıTRSM de Rehabilitasyonun
TRSM de Rehabilitasyonun Yeri Dr. Ayla Yazıcı BRSHH Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi Koordinatörü 7.10.2010 Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım
DetaylıObsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi
Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi Dr. SiğnemÖZTEKİN, Psikolog Duygu KUZU, Dr. Güneş CAN, Prof. Dr. AyşenESEN DANACI Giriş: Ayrılma anksiyetesi bozukluğu,
DetaylıKORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ
KORELASON VE REGRESON ANALİZİ rd. Doç. Dr. S. Kenan KÖSE İki ya da daha çok değişken arasında ilişki olup olmadığını, ilişki varsa yönünü ve gücünü inceleyen korelasyon analizi ile değişkenlerden birisi
Detaylıpecya Parkinson Hastal ığında Psikoz
Parkinson Hastal ığında Psikoz Nesrin B. TOMRUK*, Nilgün ÇİLOĞLU*, Nihat ALPAY*, Feriha ÖZER** ÖZET Parkinson hastalığında psikotik bozukluklar antiparkinsonyen tedaviye ba ğlı gelişmektedir. Bu çal ışmada
DetaylıK U L L A N I M B İLGİLERİ
T Ü R K Ç E C O M P U TER SYSTE M U S A B I L I TY QU E S T I O N N A IRE S H O RT VERSIO N (T- C S U Q - S V ) A N K E Tİ K U L L A N I M B İLGİLERİ DOÇ.DR. OGUZHAN ERDINC I S T A N B U L, 2 0 1 5 GENEL
DetaylıS. TÜRKCAN *, C. INCESU *, Ö. CANBEK *, Y. CAN *, M. SERCAN *, N. UYGUR * ÖZET. pecya SUMMARY
1831 Adli Olgunun Tan ı Dağılımı ve Tan ı-suç Bağlant ıs ın ın S. TÜRKCAN *, C. INCESU *, Ö. CANBEK *, Y. CAN *, M. SERCAN *, N. UYGUR * ÖZET AMAÇ: Psikiyatrik hastal ıklar ile suç ilişkisi son y ıllarda
DetaylıBalkanlar da Refah: Kısa Rapor
The study underlying the results published in this paper was conducted as part of research financed under the Research and Technology Innovation Fund (KTIA_AIK_12-1-2013-0043) called Adaptation and ICT-supported
DetaylıHEMODİALİZ HASTALARINA VERİLEN DİYET VE SIVI EĞİTİMİNİN BAZI PARAMETRELERE ETKİSİ
HEMODİALİZ HASTALARINA VERİLEN DİYET VE SIVI EĞİTİMİNİN BAZI PARAMETRELERE ETKİSİ SELDA ARSLAN 1,FİGEN BEKAR TUNÇALP 2 1 Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü; 2 Selçuk Üniversitesi
DetaylıDr. Aytuğ Balcıoğlu Çankaya Belediyesi Sosyal Yardım İşleri Müdürü
Kentsel Çevre ve Ruh Sağlığı İlişkisi: Ruh Sağlığını Koruma, Sosyal İyi Olma Hali ve Toplulukçu Yeterliliği Geliştirme Amaçlı bir Programın Oluşturulması Dr. Aytuğ Balcıoğlu Çankaya Belediyesi Sosyal Yardım
DetaylıTip 1 diyabetli genç yetişkinlerin hastalığa psikososyal uyumları ve stresle başa çıkma tarzları
Tip 1 diyabetli genç yetişkinlerin hastalığa psikososyal uyumları ve stresle başa çıkma tarzları 1 Selda Çelik, 2 Meral Kelleci, 3 Dilek Avcı, 1 Elif Temel 1 İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi
DetaylıDİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Dahili Servisler
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU Dahili Servisler Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHP) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), her 10 çocuktan birinde görülmesi, ruhsal, sosyal
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR
HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük
DetaylıDSM V madde kullanım bozuklukları için neler getiriyor? Prof. Dr. Yıldız Akvardar
DSM V madde kullanım bozuklukları için neler getiriyor? Prof. Dr. Yıldız Akvardar Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD 7 Ekim 2010 MADDE KULLANIM BOZUKLUKLARI DSM IV Madde bağımlılığı Madde
DetaylıİŞLEVSEL DÜZENLEMELERİN, ENGELLİ HASTA MEMNUNİYETİNE OLAN YANSIMASI ERCİYES TIP ÖRNEĞİ
İŞLEVSEL DÜZENLEMELERİN, ENGELLİ HASTA MEMNUNİYETİNE OLAN YANSIMASI ERCİYES TIP ÖRNEĞİ Uzm. İbrahim BARIN Prof. Dr. Kudret DOĞRU Prof. Dr. Murat BORLU Başmüdür Özcan ÖZYURT Müdür Yard. Uzm. Murat YENİSU
DetaylıŞİZOFRENİDE ENDOFENOTİP ALTERNATİF FENOTİP ARAYIŞI:LİSAN BOZUKLUKLARI
ŞİZOFRENİDE ENDOFENOTİP ALTERNATİF FENOTİP ARAYIŞI:LİSAN BOZUKLUKLARI Uzm. Dr. Erguvan Tuğba ÖZEL KIZIL Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Nöropsikiyatri Araştırma Birimi Şizofreni, etyolojisinde
DetaylıÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı
BULGULAR Çalışma tarihleri arasında Hastanesi Kliniği nde toplam 512 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Olguların yaşları 18 ile 28 arasında değişmekte olup ortalama 21,10±1,61 yıldır. Olguların %66,4 ü (n=340)
DetaylıHemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi
Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2014; 1(2):141-145 ISSN: 2148-7472 ARAŞTIRMA / RESEARCH ARTICLE Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Assessıng Nurses Level of Knowledge
DetaylıAÇIKLAMA Araştırmacı:Abdi İbrahim Otsuka. Konuşmacı: - Danışman: -
AÇIKLAMA 2014-2017 Araştırmacı:Abdi İbrahim Otsuka Konuşmacı: - Danışman: - Şizofreni ve Bilişsel İşlev Bozuklukları Prof. Dr. Berna Binnur Akdede Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD OLGU
DetaylıGEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama
GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM 1. Açıklama 1.1.Proje Ortaklarının Adları: Uzman Klinik Psikolog Özge Yaren YAVUZ ERDAN, Uzman Klinik Psikolog Elvan DEMİRBAĞ, Uzman Klinik Psikolog Nilay KONDUZ 1.2.Nihai
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA GİRİŞ: Yaygın anksiyete bozukluğu, birtakım olay ya da etkinliklerle ilgili olarak, bireyin denetlemekte zorlandığı,
DetaylıŞizofreni de Eksiklik Sendromu Çizelgesi (ESÇ)'nin Güvenilirlik ve Geçerlik Çalışması *
Türk Psikiyatri Dergisi 006; 7():5-8 Şizofreni de Eksiklik Sendromu Çizelgesi (ESÇ)'nin Güvenilirlik ve Geçerlik Çalışması * Dr. Serhat ÇITAK, Dr. E. Timuçin ORAL, Dr. A. Tamer AKER, Dr. Mustafa ŞENOCAK
Detaylıİnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi
İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi Y R D. D O Ç. D R. M İ N E İ S L İ M Y E TA Ş K I N B A L I K E S İ R Ü N İ V E R S İ T E S I TIP FA K Ü LT E S İ K A D I N H A S TA L I K L A R I V E D
DetaylıBirgül BURUNKAYA - Uzman Adana İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Çalışan Sağlığı Birimi ANTALYA
Sağlık Çalışanlarının Çalışan Güvenliği Uygulamalarından Memnuniyetleri ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hakkındaki Bilgi Düzeyleri (Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği) Birgül BURUNKAYA - Uzman Adana
DetaylıYetiyitimi Değerlendirme Çizelgesinin (WHO-DAS-II) Şizofreni Hastalar nda Geçerlilik ve Güvenilirliği
Türk Psikiyatri Dergisi 00; ():-0 Yetiyitimi Değerlendirme Çizelgesinin (WHO-DAS-II) Şizofreni Hastalar nda Geçerlilik ve Güvenilirliği Dr. Berna ULUĞ *, Dr. Aygün ERTUĞRUL **, Dr. Ahmet GÖĞÜŞ ***, Dr.
DetaylıSınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma
Sınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma Öğr. Gör. Kenan KARAGÜL, Öğr. Gör. Nigar KARAGÜL, Murat DOĞAN 3 Pamukkale Üniversitesi, Honaz Meslek Yüksek Okulu, Lojistik Programı, kkaragul@pau.edu.tr
DetaylıISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2009, Volume: 4, Number: 4, Article Number: 1C0092
ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2009, Volume: 4, Number: 4, Article Number: 1C0092 EDUCATION SCIENCES Received: July 2009 Accepted: September 2009 Series : 1C ISSN : 1308-7274 2009
DetaylıNihal BOSTANCI *, Nesrin AŞTI ** ÖZET. pecya ABSTRACT
Hemşirelerin Ruh Sağlığı Bozuk Olan Bireylere Karşı Tutum ve Davran ışlarının Değerlendirilmesi Nihal BOSTANCI *, Nesrin AŞTI ** ÖZET Amaç: Bu çal ışma, hem şirelerin ruh sağlığı bozuk olan bireylere karşı
DetaylıKulakl ı Pulluk İrnalat ı nda İş Analizleri
TARIM BILIMLERI DERGISI 1997. 3 (3) 47-51 Kulakl ı Pulluk İrnalat ı nda İş Analizleri Ercan GÖRÜR 2 İ lknur DURSUN 2 Geli ş Tarihi : 27.11.1997 Özet : Bu ara ştı rmada, bir pulluk fabrikas ı nda kulakl
DetaylıTedavi ile İlgili Otomatik Düşünceler Ölçeğinin Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması
ARAŞTIRMA MAKALESİ Tedavi ile İlgili Otomatik Düşünceler Ölçeğinin Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması n Meltem MERİÇ*, Fahriye OFLAZ**, Mehmet AK*** * Dr., Beytepe Asker Hst. Baştabipliği,
DetaylıÖZET. pecya SUMMARY. Key words: Medical students, depressive symptoms, Beck Depression Inventory
T ıp Fakültesi Öğrencilerinde Depresyon Belirtilerinin Da ğıl ımı Bilal BAKİR*, U. Reha YILMAZ**, İsmail YAVAŞ***, Mahir GÜLEÇ* ÖZET Depresyon en s ık görülen ruhsal bozukluktur. Depresif belirtilerin,
Detaylı