İnci Hoca CÜMLEDE ANLAM 2

Transkript

1 CÜMLEDE ANLAM 2

2 ÜSLUP (BİÇEM) : Yazarın anlatım tarzı ve dilidir. Yazar nasıl anlatıyor. Sait Faik in sade, özentiden uzak, akıcı bir dili ve şiirsel anlatımı vardır. Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur romanında oldukça uzun cümlelere yer vermiş, sıkça betimleme yapmıştır. İÇERİK (MUHTEVA): Bir yapıtın konusunu ve temasını anlatan cümlelerdir. Yazar ne anlatıyor. Kemal Tahir, Rahmet Yolları Kesti, Yedi Çınar Yaylası nda ağalık ve eşkıyalık olgusunu dile getiriyor. Ahmet Hamdi Tanpınar, Mahur Beste romanında 19.yüzyılın ortalarında çözülüşü yaşayan Osmanlı nın seçkin aile yaşamından kesitler sunmuş. OLASILIK (İHTİMAL): Bir olayın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin tam olarak bilinmemesidir. Tatilde Karabük e gidebiliriz. Sanıyorum o konu anlatılmadı. Kim bilir belki yarın, belki yarından da yakın.

3 TAHMİN : Bir eylem, olay ya da durumun nasıl gerçekleşeceği hakkında fikir yürütmektir. Annem merak çatlıyordur şimdi. Kardeşim, herhalde seni daha önce aramıştır. Şu anda öğretmen derse başlamıştır. VARSAYIM: Gerçekleşmemiş bir olayı, durumu gerçekleşmiş gibi kabul edip ona göre düşüncesini ortaya koymaktır. Diyelim ki bu uçağa yetişemedin. Farz edelim sınavı kazandın. KESİNLİK: Bir yargının net olarak gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini ortaya koymaktır. Dünyadaki kuş türlerinin 513 ü sadece Türkiye de yaşamaktadır. Kurumumuzda sigara içmek yasaktır. TASARI: Gelecekte yapılması planlanan işlerin belirtildiği cümlelerdir. Önümüzdeki ay tatile çıkmayı düşünüyorum. Bu işin altından başarıyla kalkmayı amaçlıyoruz.

4 UYARI : Bir konu, sorun ya da olumsuz bir durumla ilgili ikaz ve hatırlatmalar. Kışın zincir takmadan yola çıkmayın. Dilini tutmayı öğrenemezsen etrafında kimsecikler kalmaz. Üzerime bu kadar gelmeyin. YAKINMA: Sızlanarak anlatmak, şikayet etmek, memnuniyetsizlik Son zamanlarda kimse haksızlıklara dur demiyor. Gittiğinden beri hiç aramadı. Nerede nasıl davranacağını bir öğrenebilse. HAYIFLANMA: Bir kişinin herhangi bir olaydan veya yapmadığı bir işten dolayı duyduğu üzüntü. Zamanında bir dil daha öğrenseydim keşke. Gençlikte bir güzel gezip eğlenmek varmış. Öğrencilik yıllarımı istediğim gibi yaşayamadım.

5 PİŞMANLIK: Yapılan bir hata veya yanlış sonucunda duyulan üzüntü. Keşke ona bu sözleri söylemeseydim. Bu arabayı almamız bir hataydı. Ona dün akşam boşu boşuna kızdım. SİTEM: Bir kimsenin yaptığı bir hareketten dolayı duyulan üzüntünün, kırgınlığın dile getirilmesi. Davete bir beni çağırmamışsın. Bir yudum mutluluğu bize çok gördünüz. KÜÇÜMSEME: Değer vermemek, önemsememek, küçük görmek. O da güya okuyacak da adam olacak. Bu şiiri dedem de yazar. Birkaç soru çözmeyle sınavı kazanacağını sanıyor. AZIMSAMA: Bir şeyin miktarca az olduğunu, yetersiz görüldüğünü ifade eden cümleler. Aldığın maaş, evin ihtiyaçlarını karşılamıyor. Bu odaya bu kadar kişi nasıl sığabiliriz ki! Günlerdir çalışıyorsun, ne kadar az iş yapmışsın.

6 KANIKSAMA: Çok tekrarlama nedeniyle etkilenmez olmak, alışmak. Devamlı nasihat dinleyen Selami ye hiçbir söz fayda etmiyordu. Sürekli dayak yiyen çocuk artık buna aldırış etmiyordu. YADSIMA: İnkar etmek Bütün bu dediklerini ben mi yapmışım? Kim demiş Süheyla ya vurulmuşum diye? Ben hiç öyle şey yapar mıyım? GERÇEKLEŞMEMİŞ BEKLENTİ: Beklenilen bir durum ya da olayın gerçekleşmemesi. Kitabı bir gecede okurum sanmıştım. Bizi bu sefer daha sıcak karşılayacağını düşünüyorduk. KİNAYELİ ANLATIM: İfade edilen düşüncenin, genellikle alaycı bir biçimde, tersini kasteden cümlelerdir. Okulunu ne kadar çok sevdiğin yirmi gün devamsızlık yapmandan belli. Takımımız bu haftaki maçında muhteşem bir oyunla 4-0 mağlup oldu.

7 DEĞERLENDİRME: Bir yapıt, sanatçı, olay ile ilgili olumlu ya da olumsuz yargıda bulunmak. Konuları açık ve anlaşılır bir dille ele almış. Kimi öyküleri, öykü olmaktan çok köşe yazısıdır. ÖZ ELEŞTİRİ: Kişinin kendisine ait özellikleri ve kendisiyle ilgili konu ve durumları eleştirmesidir. Kaç yaşıma geldim hala güzel yazmayı öğrenemedim. Düşünmeden konuşarak arkadaşlarımı kırıyorum.