MAMOGRAFİKİNCELEM* LERDE GLA.NDÜLER DOKU DQZU^TUN V*. GÖRÜNTÜ KALİTESİNİN.ARKIJ SİSTEMLERDE VE- IŞİNIAMA PARAMETRELERİNDE ÖLÇÜLMESİ.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MAMOGRAFİKİNCELEM* LERDE GLA.NDÜLER DOKU DQZU^TUN V*. GÖRÜNTÜ KALİTESİNİN.ARKIJ SİSTEMLERDE VE- IŞİNIAMA PARAMETRELERİNDE ÖLÇÜLMESİ."

Transkript

1 TR MAMOGRAFİKİNCELEM* LERDE GLA.NDÜLER DOKU DQZU^TUN V*. GÖRÜNTÜ KALİTESİNİN.ARKIJ SİSTEMLERDE VE IŞİNIAMA PARAMETRELERİNDE ÖLÇÜLMESİ OyaÂK\'OL Fizik Mühendisliği AnabÜmı Dalı Ağustos 2004

2

3 ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ MAMOGRAFİK İNCELEMELERDE GLANDÜLER DOKU DOZUNUN VE GÖRÜNTÜ KALİTESİNİN FARKLI SİSTEMLERDE VE IŞINLAMA PARAMETRELERİNDE ÖLÇÜLMESİ Oya AKYOL FİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DAH ANKARA 2004 Her hakkı saklıdır

4

5 Prof. Dr. Doğan BOR danışmanlığında Oya AKYOL tarafından hazırlanan bu çalışma 11/08/2004 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından Fizik Mühendisliği Anabilim Dah'nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Başkan : Prof. Dr. Ali Ulvi YILMAZER Üye : Prof. Dr. Doğan BOR Üye: Doç Dr. Ayşegül ÖZDEMİR Yukarıdaki sonucu onaylarım. Enstitü Müdürü Prof. Dr. Metin OLGUN

6

7 ÖZET Yüksek Lisans Tezi MAMOGRAFİK İNCELEMELERDE GLANDÜLER DOKU DOZUNUN VE GÖRÜNTÜ KALİTESİNİN FARKLI SİSTEMLERDE VE IŞINLAMA PARAMETRELERİNDE ÖLÇÜLMESİ Oya AKYOL Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Mühendisliği Anabilimdalı Danışman : Prof. Dr. Doğan BOR Mamografi sistemlerinin rutin kalite kontrolleri ve kabul testlerinin yöntemlerine yönelik bir çok uluslararası kuruluş tarafından hazırlanan protokoller mevcuttur. Kullanıcılar kendi alt yapılarına uygun yöntemleri rutin uygulamalar için seçmektedirler. Kişisel tercihlerden başka, mamografi sistemlerinin ulusal otoriteler tarafından lisanslanması aşamasında ve geniş bir popülasyona yönelik olarak gerçekleştirilecek "tarama" çalışmalarında belirli bir yöntemin standart olarak kullanılması gerekmektedir. Ülkemizde halen 550'nin üzerinde mamografi sistemi bulunmaktadır. Ancak hiçbir kullanıcı rutin kalite kontrollerini yada kabul testlerini yapmamaktadır. Bu testin amacı ülkemiz için rutin uygulamalarda ve kabul testlerinde kullanılabilecek standart bir protokolün hazırlanmasıdır. Bu prosedürler kullanılarak mamografi sisteminin kalite kontrol testleri yapılmıştır. Ankara'da bulunan 18 farklı 2004, 96 sayfa Anahtar Kelimeler: Mamografi, kalite kontrol testleri, kabul testleri, görüntü kalitesi

8 ABSTRACT Master of Science Thesis MEASURMENT OF GLANDULER TISSUE DOSE AND IMAGE QUALITY ON MAMMOGRAPHY 1NVEST1GASTION AT DIFFERENT EXPOSURE PARAMETERS AND SYSTEMS Oya AKYOL Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Engineering Physics Supervisor : Prof. Dr. Doğan BOR There are many protocols suggested different international organization regarding to routine quality control and acceptance test methods of mammography systems. Users may select the most apporiate method for their routine practices according to infrastructure they have. Howewer if there is a need for national authority to establish protocol for licesing of invidual users or in case of a screening studies for a large populations. Use of standard protocol became is important. Currently, there are more than 550 mamography system use in Turkey. Howewer users implementing neither quality control nor acceptance on the other hand even the national authorities. The purpose this thesis is to establishment a standard protocol than can be used for quality control and routine tests on mammography systems. This procedures were implemented for 18 different mamography systems instoled at different places in Ankara. 2004, 96 pages Key Words : Mammography, quality control tests, acceptance tests, image quality

9 TEŞEKKÜR Bana araştırma olanağı sağlayan ve çalışmalarımın her aşamasında yakın ilgi ve önerileri ile beni yönlendiren danışman hocam, Sayın Prof. Dr. Doğan BOR'a (Ankara Üniversitesi Fen ve Mühendislik Fakültesi), yardımlarından dolayı Araş. Gör. Tüıkay Toklu'ya ve Araş. Gör. Turan Olğar'a (Ankara Üniversitesi Fen ve Mühendislik Fakültesi) ve her zaman yardımlarını ve desteklerini esirgemeyen aileme teşekkürlerimi sunarım. Oya AKYOJL Ankara, Ağustos 2004

10 İÇİNDEKİLER ÖZET i ABSTRACT jj ÖNSÖZ ve TEŞEKKÜR İÜ SİMGELER DİZİNİ vii ŞEKİLLER DİZİNİ viii ÇİZELGELER DİZİNİ x l.giriş 1 2. KURAMSAL TEMELLER Mamografi Sistemleri XIşın jeneratörü XIşın tüpü Sıkıştınna sistemi Otomatik ışınlama kontrolü (Automatic exposure control, AEC) sistemi Mamografik gridler Filmekran sistemi Otomatik banyo ve banyo kimyasallar Mamografide Fantom ile Doz Ölçüm Yöntemleri Mamografi Sistemlerinin Kalite Kontrol Testleri Mamografi cihazının değerlendirilmesi Tüp çıkışı testi Tüp çıkışının tekrarlanabilirliği testi Yarı değer kalınlığı (Half value layer, HVL) testi kvp doğruluğu ve tekrarlanabilirliği testi Otomatik ışınlama kontrolü ( AEC ) testi Kolimasyon testi Odak nokta boyutu ölçümü testi ölçümleri Süt kamera ile odak nokta boyutu ölçümleri Yıldız desen ile odak nokta boyutu ölçümleri İnce delik kamera ile odak nokta boyutu ölçümleri Yüksek kontrast ayırmagücü test deseni ile ayırmagücü ölçümü Ortalama glandüler doz saptanması testi Görüntü kalite testi Ekranfilm temas testi Artefakt değerlendirilmesi Oda ışıklandırması ve film görüntüleme ekranı (Negateskop) ışığı testi Karanlık oda ışık kaçağı testi MATERYAL YÖNTEM Kalite Kontrol Testleri Yapılan Sistemler Kalite Kontrol Çalışmalarında Kullanılan Test Cihazları ve Objeleri Kalite Kontrol Çalışmalarında Yapılan Testler Mamografi sisteminin değerlendirilmesi Tüp çıkışı testi Tüp çıkışının tekrarlanabilirliği testi Yarıdeğer kalınlığı (HVL) testi kvp testi Otomatik ışınlama kontrolü testi 50

11 Kolimasyon testi Yüksek kontast ayırmagücü test deseni ile ayırmagücü testi Ortalama glandüler doz saptanması testi Görüntü kalite testi Ekranfllm temas testi Karanlık oda ışık kaçağı testi ARAŞTIRMA BULGULARI VE SONUÇ Tüp Çıkışı Testi Sonuçlan Tüp Çıkışının Tekrarlanabilirliği Testi Sonuçları YarıDeğer Kalınlığı (HVL) Testi Sonuçlan kvp Testi Sonuçları Otomatik Işınlama Kontrolü Testi (AEC) Sonuçlan Kolimasyon Testi Sonuçları Ayırmagücü Testi Sonuçları Ortalama Glandüler Doz Saptanması Testi Sonuçları Görüntü Kalite Testi Sonuçlan EkranFilm Temas Testi Sonuçları Karanlık Oda Işık Kaçağı Testi Sonuçları TARTIŞMA 77 KAYNAKLAR 83 EKLER 84 EKİ 85 EK 2 86 EK 3 87 EK 4 88 EK 5 89 EK 6 90 EK 7 91 EK 8 92 EK 9 93 EK EK EK ÖZGEÇMİŞ 97

12 SİMGELER DİZİNİ AGD Al AEC CC ESAK HVL kvp Mo m A mas PMMA Rh W Average Glanduler Dose Alüminyum Otomatik ışınlama Kontrolü Cranio Caudal Entrance Surface Air Kerma Half Value Layer Kilovolt tepe değeri Molibdeııyum Miliamper Miliampersaniye Polymethylmethacrylate Rodyum Tungsten

13 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 2.1. Mamografî sistemi 3 Şekil.2.2. Mamografi tüpünün şekli 5 Şekil 2.3. Sıkıştırma sistemi 5 Şekil 2.4. Otomatik ışınlama kontrolü sistemi 6 Şekil 2.5. FilmEkran sistemleri 7 Şekil cm perpex fantom ışınlaması ölçüm geometrisi 9 Şekil 2.7. Tüp çıkışı testi ölçüm geometrisi 13 Şekil 2.8.Yarı değer kalınlığı (HVL) test ölçüm geometrisi 17 Şekil 2.9.Tüp voltajının tekrarlanabilirliği test ölçüm geometrisi 20 Şekil Kolimasyon testi ölçüm geometrisi (üstten görünüm ) 24 Şekil Kolimasyon testi ölçüm geometrisi (yandan görünüm ) 25 Şekil Xışm alanı ile ışık alam ve Xışın alanı ile film kayıt alanı arasındaki uyumluluk testi sonucu elde edilen görüntüler) 27 Şekil Slit kamera odak nokta boyutu ölçüm geometrisi 28 Şekil 2.14.Büyük odak nokta süt kamera ve küçük odak nokta süt kamera görüntüleri 29 Şekil Yıldız deseni ve desteği 31 Şekil Büyük odak nokta ve küçük odak nokta yıldız desen görüntüsü 31 Şekil Mamografi Xışm tüpünün geometrisi 33 Şekil İnce delik kamera 34 Şekil Pin hole testi ölçüm geometrisi ve elde edilen görüntü 35 Şekil Ortalama glandüler doz hesaplama testi ölçüm geometrisi 38 Şekil Model 11 A görüntü kalite fantomu 39 Şekil Ekran film temas test aleti ve ekran temas testi görüntüsü 41 Şekil 3.l.Br12 tabaka fantomu 50 Şekil 3.2. MTM 100 meme fantomu 51 Şekil 3.3. Model 1İA meme fantomu 53 Şekil 4.1.Tüp çıkış testi sonuçlan (ux3y/mas) 56 Şekil 4.2. Tüp çıkışının tekrarlanabilirliği (%) testi sonuçları 57 Şekil kvp'de HVL testi sonuçları 58 Şekil 4.4. kvp testi sonuçlan 58 Şekil 4.5. Kalınlığı 2 cm olan fantomun AEC testi sonuçları 59 Şekil 4.6. Kalınlığı 4 cm olan fantomun AEC testi sonuçları 60 Şekil 4.7. Kalınlığı 6 cm olan fantomun AEC testi sonuçları 60 Şekil 4.8. Anot katot eksenine dik yöndeki ayırma gücü testi sonuçlan 67 Şekil 4.9. Anot katot eksenine paralel yöndeki ayırma gücü testi sonuçları 67 Şekil Standart meme (4,5 cm kalınlığındaki) için ortalama glandüler doz değerleri (mgy) 68 Şekil Kalınlığı 2 cm olan fantomun ortalama glandüler doz değerleri (mgy) 69 Şekil Kalınlığı 6 cm olan fantomun ortalama glandüler doz değerleri (mgy) 69 Şekil Model 1 \ A görüntüsünden elde edilen mikrokalsifikasyonlann sayısı 71 Şekil Model 11 A görüntüsünden elde edilen düşük kontrastlı yapıların sayısı 71

14 Şekil Model 11 A görüntüsünden elde edilen fiberlerin sayısı 71 Şekil MTM 100 fantomu için optik yoğunluklara bağlı sınır ESAK değerlen 72 Şekil 4.17.MTM 100 fantomu için optik yoğunluklara bağlı sınır ESAK değerleri 72

15 ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge 2.1. Perspex fantom (4 cm kalınlığında) ölçümleri kullanılarak standart meme için glandüler dozu hesaplamak için kullanılan Monte Carlo Dönüşüm faktörleri p,g 10 Çizelge 2.2. Perspex fantom kalınlıklara eşdeğer meme kalınlıkları 11 Çizelge 2.3. Mamografı sisteminin değerlendirilmesi çizelgesi 12 Çizelge 2.4. Tüp çıkışı testi KK çizelgesi 14 Çizelge 2.5. Tüp çıkışı kararlılığı testi KK çizelgesi 15 Çizelge 2.6. Farklı hedef filtre kombinasyonları için HVL değerleri 18 Çizelge 2.7.Yarı değer kalınlığı (HVL) testi KK çizelgesi 19 Çizelge 2.8. kvp'nin doğruluğu ve tekrarlanabilirliği testi KK çizelgesi 20 Çizelge 2.9. Otomatik ışınlama kontrolü testi KK çizelgesi 23 Çizelge Kolimasyon testi KK çizelgesi 26 Çizelge NEMA odak nokta referans sınır değerleri 30 Çizelge Ayırmagücü testi KK çizelgesi 37 Çizelge Net film yoğunluklarına bağlı olarak ESAK sınır değerleri 40 Çizelge Ekranfilm testi KK çizelgesi 41 Çizelge Oda ışıklandırması ve görüntüleme ışığı (Negateskop) testi KK çizelgesi 44 Çizelge Karanlık oda ışık kaçağı testi KK çizelgesi 46 Çizelge 3.1. Kalite kontrol testi yapılan sistemler 47 Çizelge 3.2. MTM 100 fantomu puanlama çizelgesi 53 Çizelge x24 cm kolimatör için xışın alanı ışık alam uyumluluk testi sonuçları 61 Çizelge *24 cm kolimatör için xışın alanı film kayıt alanı uyumluluk testi sonuçları 62 Çizelge x24 cm kolimatör için sıkıştırma pedalının göğüs duvarı kenarı ile film göğüs duvarı kenarını uyumluluğu testi sonuçlan 63 Çizelge *30 cm kolimatör için xışın alanı ışık alanı uyumluluk testi sonuçlan 64 Çizelge x30 cm kolimatör için xışın alam film kayıt alanı uyumluluk testi sonuçlan 65 Çizelge x30 cm kolimatör için sıkıştırma pedalının göğüs duvarı kenarı ile film göğüs duvarı kenarı uyumluluğu testi sonuçlan 66 Çizelge 4.7. MTM 100 fantomu puanlama testi sonuçlan 70 Çizelge 4.8. Ekran film temas testi sonuçlan 73 Çizelge 4.9. Karanlık oda ışık kaçağı testi sonuçları 76

16 1. GİRİŞ Meme kanseri kadınlarda en çok görülen kanser türü olup kanser ölümlerinde ikinci sırayı oluşturmaktadır. NC1 (National Cancer Institute) yürüttüğü kanser istatistiklerine göre yaşam boyu her sekiz kadından birinde meme kanseri gelişme riski olduğu belirtilmektedir. Ülkemizde ve dünyada giderek önem kazanan bu hastalıkta, radyolojik görüntüleme yöntemleri ve özellikle mamografi erken tanı ve tedavide etkin rol oynamaktadır. Mamografi meme kanserinin tanısında yaygın ve vazgeçilmez bir yöntemdir. İyonize radyasyonun stokastik etkileri ve mamografıde kullanılan düşük enerjideki X ışınlan, bu incelemelerin hasta dozu yönünden önemini artırmaktadır. Bu nedenle mamografi sistemlerin düzenli kalite kontrolü oldukça büyük önem taşımaktadır. X ışınlarının kullanıldığı sistemlerde, görüntü kalitesini etkileyen bir çok parametre vardır. Sistemden kaynaklanan, teknisyenler tarafından yapılan hatalı ayarlamalar, filmbanyo sistemindeki problemler görüntü kalitesini olumsuz yönde etkiler. Kalite kontrol testlerinin periyodik olarak yapılması, görüntü kalitesini artıracak ve tekrar çalışmalarım minumuma indirerek hasta dozlarının azaltılmasını sağlayacaktır. Mamografi sistemlerinin kalite kontrol yöntemlerine ilişkin uluslararası bir standart bulunmamaktadır. Bu tez çalışmasında ilk olarak her tür mamografi sisteminde kullanılabilecek kalite kontrol protokolü hazırlanmıştır. Çalışma kapsamında Hacettepe Üniversitesi, Güven Hastanesi, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi, METAM Meme Tanı Merkezi, ODTÜ Sağlık Hizmetleri, Ankara Hastanesi, Ankara Araştırma Hastanesi, Gazi Üniversitesi, Demetevler Onkoloji Hastanesi, Zübeyde Hanım Doğumevi, Ahmet Andiçen Onkoloji Hastanesi, ONKO Tıp Merkezi, Numune Hastanesi, Zekai Tahir Burak Doğumevinde toplam 18 adet mamografi sisteminin kalite kontrol testleri yapılmıştır. İncelemelerde her bir sistemin tüp çıkış değeri testi, tüp çıkışının tekrarlanabilirliği testi, yarıdeğer kalınlığı (HVL) testi, kvp testi, otomatik ışınlama kontrolü testi, farklı boyuttaki kolimatörler için kolimasyon testleri, Ayırma gücü testi, tüm sistemlerde kullanılan farklı boyut ve tipteki ekran ve filmler için ekranfilm temas testleri her sistemin karanlık odasında karanlıkoda ışık kaçağı testleri

17 yapılmıştır. Çalışmada standart meme fantomlan kullanılarak (farklı kalınhklardaki memeleri temsil edecek şekilde) glandüler doku doz (AGD) ölçümleri gerçekleştirilmiş buna paralel olarak iki farklı görüntü kalite fantomu kullanılarak fantomların optik yoğunluklarına bağlı yüzey giriş dozları (ESAK) saptanmıştır bu fantomlar kullanılarak görüntü kalite testleri yapılmıştır. Sistemlerin testlerinin yapılmasında standart protokol kullanılmasında yarar vardır. Bu bağlamda bir çok uluslararası protokol incelenerek mamografı sistemlerinin kabul testlerinde ve kalite kontrol testlerinde uygulanacak standart bir protokolün hazırlanmasına çalışılmıştır.

18 2. KURAMSAL TEMELLER Bu bölümde mamografi sistemlerinin genel özellikleri, doz hesaplama yöntemleri ve kalite kontrol testleri verilecektir Mamografi Sistemleri Mamografi sistemi Xışın tüpü ve jeneratörü, meme sıkıştırma sistemi, mamografik grid, fllmekran sistemi ve otomatik ışınlama kontrolünden oluşmaktadır. Şekil 2.1.'de bir mamografi sistemi gösterilmektedir. Şekil 2.1. Mamografi sistemi XIşın jeneratörü Xışın jenaratörünün gücü 310 kw, dalga şekli ise sabit gerilime yakındır. Anot katot arasına uygulanan gerilim 2535 kvp aralığında olmalı ve 1 kv hassasiyetle ayarlanabilmelidir. Tüp akımı, ışınlama süresi çarpımı 5800 mas aralığındadır Tüp akım büyük odak noktası için 100 ma, küçük odak noktası için ise 50 ma'den fazla olmalıdır.

19 XIsin tüpü Mamografik Xışın tüpleri özel olarak tasarımlanmışlardır. Mamografık uygulamalarda düşük enerjili Xişınları kullanılması nedeni ile tüp penceresi çok ince berilyumdan yapılmıştır. Yarı kalınlık değeri (Half Value Layer, HVL) 28 kvp'de en az 0,3 mmal olmalıdır (NCRP Report No : 95). Görüntülenecek meme kalınlığı ve yoğunluğuna göre, mamografı uygulamalarında farklı enerjilerde xışm spektrumlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla bir sistemde genelde iki farklı anot metaryali ve farklı filtreler kullanılmaktadır. Tüp hedef maddesi ile ilave filtrenin uygun seçimi ve tüp voltaj ayarları optimum görüntü kalitesi ve minimum meme dozu sağlamak için önemlidir. MolibdenyumMolibdenyum (Mo/Mo), MolibdenyumRodyum (Mo/Rh), TugstenMolibdenyum (W/Mo), TungstenRodyum (W/Rh), RodyumRodyum (Rh/Rh) mamografik sistemlerde kullanılan hedef/filtre kombinasyonlarıdır. Genel amaçlı kullanımlarda büyük odak noktası kullanılır (0,30,4 mm). Fakat bazı incelemeler büyütme tekniği gerektirir (Magnifikasyon Tekniği) ve fılmmeme mesafesi artırılarak memenin belli bir bölgesinin daha yüksek ayırma gücü ile incelenmesi sağlanır. Büyütme tekniği ile çekimlerde memefılm arası mesafe artarken, odak noktameme mesafesi azalmaktadır. Bununla beraber odak noktasının boyutu nedeni ile görüntüde oluşan yarı gölge artmaktadır. Bu etkinin azaltılması amacıyla küçük odak noktası (0,10,15 mm) kullanılmaktadır. Mamografı sistemlerinde odakfilm mesafesi 5565 cm arasındadır. Memenin konik şekilli olmasından dolayı, memenin göğüs duvarı kenarındaki Xışın miktarının uç kısma göre daha fazla olması ve film üzerinde eşit bir radyografik yoğunluk oluşturması istenir. Ancak heel etkisine göre xışm şiddeti katotun tarafında daha fazladır. Heel etkisi göz önüne alınarak katotun göğüs duvarına yönlendirilmesi ile anot ve katot arasındaki eşitlik sağlanmış olur. Şekil 2.2'de Mamografı tüpünün şekli gösterilmektedir.

20 Şekil 2.2. Mamografi tüpünün şekli Sıkıştırma sistemi Mamogvafi incelemelerinde meme kalınlığının homojen hale getivmek amacıyla çekim yapılmadan önce memenin sıkıştırılması gerekmektedir. Her meme ışınlama öncesi dikkatlice konumlandırılarak iki levha arasında sıkıştırılır. Bu levhalar genellikle şeffaf cam elyaftan ya da şeffaf plastikten yapılmışlardır (Şekil 2.3). Şekil 2.3. Sıkıştırma sistemi Işınlama sona erdiğinde sıkıştırma pedalı sistem tarafından otomatik olarak kaldırılır. Sıkıştırma en fazla 200 Newton'dur.

21 Otomatik ışınlama kontrolü (Automatic exposure control, AEC) sistemi Otomatik ışınlama kontrolü, kaset tablasının altına yerleştirilen dedektör ile ışınlamayı memenin doku yoğunluğuna bağlı olarak film üzerinde belli bir optik yoğunluk elde edinceye kadar sürdüren ve kabul edilebilir optik yoğunluk sağlayınca otomatik olarak durduran sistemdir. Şekil 2.4'de otomatik ışınlama kontrolü sistem diagramı gösterilmektedir. Odak Nokta Kolimatör Sıkıştırma Pedalı Kaset tablası Dedtkür " Grid Şekil 2.4. Otomatik ışınlama kontrolü sistemi Mamografik gridler Saçılan radyasyonu azaltarak görüntü kalitesini iyileştirmek için kullanılır. Mamografı için özel gridler tasanmlanmıştır. Mamografide genellikle hareketli gridler kullanılmaktadır. Hareketli gridlerde grid oranı 4:1 veya 5:1 dir ve çizgi yoğunluğu 30 çizgi/cm dir. Sabit gridlerde grid oranı 3,5:1 dir ve çizgi yoğunluğu 80 çizgi/cm'dir.

22 Filmekran sistemi Kayıt sisteminde kullanılan kasetekran ve filmler mamografı için özel olarak tasarımlanmışlardır. Mamografide tek ekranlı kasetler ve tek yüzü emülsiyonlu filmler kullanılmaktadır. Kasetekran sistemleri düşük Xışınını soğurma özelliğine sahip, radyasyon dozunu ve bulanıklığı en aza indirmeye yöneliktir. Genelde kullanılan film/ekran kombinasyonlarında Xışınlan önce ekranla etkileşir ve oluşan ışık fotonları ekran içerisinde yayılarak filme ulaşır. Bu ışık dağılımı ayırma gücünü olumsuz etkilediğinden mamografide kullanılan film/ekran kombinasyonlarında film, ekranın üzerindedir. Böylelikle ışık fazla dağılmadan filme ulaşır. Şekil 2.5.'de ekranın filmin arkasında ve önünde olduğu filmekran sistemleri ve ışık dağılımları gösterilmektedir. Film tabanı Ön Ekran Arka Ekran Şekil 2.5. FilmEkran sistemleri Otomatik banyo ve banyo kimyasallar Görüntü kalitesi için banyo sıcaklığı ve banyo kimyasallarının tazelenme süresi önemlidir. Birinci banyonun normal değerinin üzerine çıkan her C'lik artışı için, optik yoğunluğu yaklaşık 1 olan bir filmde, 0,1 optik yoğunluk artışına neden olur. Bundan dolayı, banyo ile Xışın sistemi birbirleri ile uyumlu içinde olmalıdır.

23 2.2. Mamografide Fantonı ile Doz Ölçüm Yöntemleri Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Mamografide kullanılan düşük enerjide Xışınları iyonize radyasyonun stokastik etkileri mamografi incelemelerinin hasta dozu yönünden önemimi artırmaktadır. Mamografide farklı doz ölçüm yöntemleri vardır. En çok kullanılan tekniklerden bir tanesi fantom ışmlamasıdır. Doz ölçümleri, doku yüzeyindeki hava kerma değeri (ESAK) yada ortalama glandüler doz (AGD) saptanarak yapılır. Standart memenin sıkıştırılmış kalınlığı 4,5 cm, yatak ekseni boyunca meme çapı 16 cm ve kapladığı alan yaklaşık 100 cm 2 dir (Dance 1990 ). Doz ölçüm testinde 4 cm kalınlığındaki perspex fantom ışınlanarak 4,5 cm kalınlığındaki standart meme için ortalama glandüler doz değerleri hesaplanır. Perspex fantom ışınlamaları sırasında Xışın sistemi CC (Cranio Caudal) pozisyonda olmalı ve perspex fantomunun uzun kenarı göğüs duvarı kenarına gelecek şekilde, otomatik ışınlama kontrolü dedektörünü tam olarak kaplayacak şekilde merkezlenmesine dikkat edilmelidir. Sıkıştırma pedalı ışınlama sırasında fantomun yüzeyine değecek şekilde yerleştirilmelidir. Bu yöntem kullanılarak ESAK değerinin belirlenmesinde, fantom klinik olarak kullanılan standart meme ışınlama şartlarında ışınlanır ve mas, kvp ve hedef/filtre değerleri not edilir. Bir sonraki aşamada fantom kaldırılarak aynı noktaya iyon odası yerleştirilir ve fantom ışınlandıktan sonra not edilen değerler manuel olarak ayarlanarak ışınlama yapılarak tüp çıkış değeri saptanır (ya da iyon odası ile tekrar ölçüm alınmadan tüp çıkışı testi sonucunda farklı kvp ve hedef/filtre kombinasyonları için bulunan ışınlama değerlerinden yararlanılarak tüp çıkışı değerleri belirlenir).

24 f İyon Odası ^ < ^ T ^,'~ '" Göğüs Duvarı kenarı Şekil cm perspex fantom ışınlaması ölçüm geometrisi Tüp çıkış testinden elde edilen tüp çıkış değeri, fantomun ışınlaması sonrası elde edilen mas değeri ile çarpılarak fantomun Hava Kerma Değeri, ESAKIANTOM değeri hesaplanır. ESAK FANT0M (mgy) = Tüp çıkış değeri xışıniamasonrasımasdeğeri 2.1 ESAKIANTOM değerinin doğru olarak hesaplanabilmesi için fantomodak nokta mesafesi ile dedektörodak noktası mesafesi farklılığından dolayı TersKare faktörü kullanılarak düzeltme yapılır. T f Odakiyon odası mesafesi V. Ters Kare Faktörü = 2.2 ^ Odakfantom mesafesi J ESAK FAOT0M (mgy) = ESAK 1TON0DAS, (mgy)xt.k 2.3 Daha önce yapılan HVL testi sonuçlarından yararlanarak fantom ışınlamasının yapıldığı kvp değerindeki sistemin HVL'si (mmal) belirlenir. Çizelge 2.2.'deki dönüşüm faktörleri kullanılarak standart meme için ortalama glandüler dozu hesaplanır AGD MFMF (mgy) = ESAK FANT0M (mgy) x px g 2.4

25 p : Perspex fantamdan standart memeye geçiş hava kerma dönüşüm faktörü (4 cm'iik perspex'den 4,5 cm'iik memeye) g : Standart memeden ortalama glandüler doza Monte Carlo dönüşüm faktörü Çizelge 2.1. Perspex fantom (4 cm kalınlığında) ölçümleri kullanılarak standart meme için glandüler dozu hesaplamak için kullanılan Monte Carlo Dönüşüm faktörleri p, g HVL (mmal) 0,25 0,30 0,35 0,40 0,45 0,50 0,55 0,60 0,65 0,70 0,80 0,90 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 P 1,12 1,10 1,10 1,09 1,09 1,09 1,07 1,06 1,06 1,06 1,05 1,04 1,03 1,03 1,03 1,02 1,02 1,02 g (mgy/mgy) 0,155 0,183 0,208 0,232 0,258 0,285 0,311 0,339 0,363 0,384 0,422 0,473 0,497 0,550 0,594 0,632 0,666 0,696 Ayrıca meme kalınlıklarına eşdeğer perspex fantomlar kullanarak farklı kalınlıklarda meme kalınlıkları için ortalama glandüler doku dozunu hesaplayabiliriz. 10

26 Çizelge 2.2.Perspex fantom kalınlıklara eşdeğer meme kalınlıkları Meme Kalınlığı (cm) , Perspex kalınlığı (cm) 1,74 2,69 3,65 4,15 4,61 5,54 6,53 7,47 4,5 cm kalınlığındaki meme dokusu için hesaplanan ortalama glandüler doku dozu 2 mgy'i aşmamak ve iyi bir görüntü kontrastı elde etmek için 0,8 mgy'den az olmamalıdır (IPSM 1994) Mamografi Sistemlerinin Kalite Kontrol Testleri Mamografi cihazının değerlendirilmesi Işınlama yapılmadan önce, sistemin tüm kilitlerinin, açı göstergelerinin, Xışın tüpünün mekanik destek aksamlarının ve kaset yuvasının düzgün çalışıp çalışmadığının tespit etmek için bu test yapılmalıdır. Ölçüm için aşağıdaki adımlar izlenmedir; 1 Mamografi sisteminin normal çalışma şartlan altında mekanik olarak sağlam ve sabit olduğu belirlenmedir. 2 Bütün hareketli parçaların düzgün olarak hareket ettiğinden emin olunmalıdır. 3 Sistemin tüm kilitleri kontrol edilmelidir. 4 Kasetin, sabit olup olmadığı kontrol edilmelidir. 5 Kasetin düzgün yerleştiğinden ve kaset yuvasının düzgün çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. 11

27 6 Güncel ve doğru teknik çizelgelerin hazırlandığını kontrol edilmelidir 7 Sistemin tüm gösterge ışıklarının düzgün çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir 8 Sıkıştırma pedalının otomatik olarak geri yerine dönüp dönmediği kontrol edilmelidir. 9 Sıkıştırma pedalının elektrik kesintisi veya arıza durumunda el ile hareket edip edemeyeceği kontrol edilmelidir. Çizelge 2.3. Mamografi sisteminin değerlendirilmesi çizelgesi Kuruluş: Tarih : Cihazın Markası: Banyo Markası: Film Markası: Kaset Markası: Mamografi sisteminin değerlendirilmesi : Oda No: Model: Model: Tip: Tip: Cihaz mekanik olarak stabil Cihazın tüm oynayan parçalan hareketi engellemeyecek şekilde kolay hareket ediyor Cihazın tüm kilitleri düzgün çalışıyor Kaset yuvası sabit Kaset kolayca yerleştiriliyor Teknisyen teknik çizelgesi hazırlanmış Tüm gösterge ışıkları çalışıyor Sıkıştırma pedalı otomatik olarak geri dönüyor. Sıkıştırma pedalı el ile hareket edebiliyor. Olumlu ()/01umsuz () Çalışmayan veya düzgün çalışmayan parçalar servis personeli tarafından tamir edilmelidir (ACR 1999) Tüp çıkışı testi Mamografi Xışın tüpü ve jeneratörünün performansını değerlendirmek için kullanılan en önemli parametrelerden biri tüp çıkışının ölçülmesidir. Xışın tüpünün çıkışı, kvp, ma ve ışınlama zamanı ile değişir. Normal şartlarda tüp çıkışının, zaman içerisinde istatistiksel dalgalanmalar dışında değişmemesi gerekir. Tüp çıkışı havada ya da fantom altında ölçülebilir. 12

28 Bu test ile tüp çıkışları, farklı demet kaliteleri ve hedef7fıltre kombinasyonları için saptanır. Ölçülen tüp çıkışları daha sonra hasta dozu hesaplamalarında kullanılmaktadır. Bu test için mamografı çalışma aralığına uygun iyon odası kullanılır. Ölçüm için aşağıdaki adımlar izlenmelidir; 1 İyon odası Xışın tüpünün altına kaset tablasının göğüs duvarı kenarından 6 cm içeriye, tablayı ortalayacak şekilde yerleştirilir. İyon odası, göğüs destekleyici tabla üzerinden 4,5 cm yukarıda olmalıdır (Şekil 2.7). Bunu sağlamak için iyon odası, iyon odası destekleyicinin içine yerleştirilerek tablanın üzerine yerleştirilir (European Commission 1996). 2 Xışın demeti, iyon odasının kaplayacak şekilde ayarlanır. Kolimatör yardımıyla ışık alanı iyon odası boyutundan biraz daha fazla olacak şekilde kolime edilir. 3 Sıkıştırma pedalı, Xışm tüpü ile kaset tablasının tam ortasına gelecek şekilde ayarlanır. Xışın tüpü Kolimatör Sıkıştırma pedalı Göğüs duvarı kenarı İyon Odası İyon odası destekleyicisi Kaset tablası Şekil 2.7. Tüp çıkışı 6 cm testi ölçüm geometrisi 4 Büyük odak noktası seçilir. 5 Manuel ışınlama modu seçilerek tüp voltajı 28 kvp'ye ayarlanır. Molibdenyum hedef ve molibdenyum filtre seçilir (ya da klinik incelemelerde kullanılan bir diğer hedef/filtre). 13

29 6 Uygun mas değerinde (50100 m As) ışınlama yapılır. 7 İşınlama değeri kayıt edilir. 8 Ters kare kanununa göre, 100 cm odak dedektör mesafesi için gerekli düzeltmeler yapılarak 100 cm odakdedektör mesafesinde 28 kvp'de Mo/Mo hedef/filtre kombinasyonu için tüp çıkış değeri bulunur. 28 kvp'de Mo/Mo hedef/ filtre kombinasyonu için 1 metre odakiyon odası mesafesi için tüp çıkışı kesinlikle 4075 uûy/mas aralığında olmalı, hiçbir şekilde 30 u.gy/mas değerinden düşük olmamalıdır (European Commission 1996). 9 Sistemde kullanılan farklı kvp değerleri ve hedef/filtre kombinasyonları için tüp çıkış değerleri ölçülür. Bu ölçümler daha sonra doz hesaplamalarında kullanılacaktır. Çizelge 2.4. Tüp çıkışı testi KK çizelgesi Tüp Çıkışı Testi Ayarlanan kvp Hedef/Filtre Odak Noktası MA mas Odakfilm mesafesi (SID) Odakiyon odası mesafesi (SCD) ESAK (mgy) odak iyon odası mesafesi için Ters kare faktörü ESAK (mgy) odakiyon odası mesafesi İm için Tüp Çıkışı (nıgy/mas) 28kVp Mo/Mo Tüp çıkışının tekrarlanabilirliği testi Tüp çıkışının tekrarlanabilirliği testi ile mamografi sistemin sabit ışınlama şartlarında (kvp, mas) birbirine yakın ışınlamalar verip vermediği kontrol edilir. Klinik çalışmalar için tüp çıkışının kararlığı önemlidir. Tüp çıkışının kararlı olması, uygulanan tetkikin, aynı ışınlama parametrelerinde yinelenmesini, dolayısıyla tekrarlanabilir mamografik sonuçlar elde edilmesini sağlar. Bu testin yapılması için mamografi çalışma aralığına uygun iyon odası kullanılır. Ölçüm için aşağıdaki adımlar izlenmelidir; 14

30 1 İyon odası tüp çıkışı testinde olduğu gibi yerleştirilir (Şekil 2.7). 2 Xışın demetinin, iyon odasının kaplayacak şekilde ayarlanır. Kolimatör yardımıyla ışık alam iyon odası boyutundan biraz daha fazla olacak şekilde kolime edilir. Sıkıştırma pedalı, Xışın tüpü ile kaset tablasının tam ortasına gelecek şekilde ayarlanır. 3 Aynı çekim şartlarında (kvp, nıas) ard arda üç ışınlama yapılır. 4 Tekrarlanabilirlik aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır. {mr / nıas) mak^ {mr %T = 2.5 (mr / mas) t>mlllma Çizelge 2.5. Tüp çıkışı kararlılığı testi KK çizelgesi Tüp Çıkışı Kararlılığı Testi KVp Odak Noktası MA mas Işınlama (mgy) % Tekrarlanabilirlik Tekrarlanabilirlik %5'den küçük olmalıdır (IPSM 1994) Yarı değer kalınlığı (Half value layer, HVL) testi Yarı değer kalınlığı (HVL), sabit bir kvp ve mas değerinde, ışınlamanın ilk değerini yarı değerine kadar azaltmak için gerekli olan alüminyum kalınlığıdır ve mmal olarak ifade edilir. Xışını demetinin kalitesinin saptanabilmesi için yan değer kalınlığının ölçülmesi önemlidir. Mamografik incelemelerde yumuşak dokunun görüntülenmesi nedeniyle düşük enerjili Xışınları kullanılır. Xışın demetinin içerisindeki dokuyu geçip filme kadar ulaşamayacak kadar düşük enerjili fotonlar görüntüye katkıda bulunmadıkları gibi hastanın almış olduğu radyasyon dozunu artırmaktadırlar. Bu nedenle sistemin belirli 15

31 bir doğal filtrasyona sahip olması gerekmektedir. Böylelikle filmde kontrast kaybı olmadan hasta dozu azaltılır (doğal filtrasyonun çok yüksek olması durumunda demetin ortalama enerjisi çok yükselir ve filmde kontrast kaybı gözlenir). Sistemin doğal filtrasyonunun direkt olarak ölçülmesi mümkün değildir. Bunun yerine belirli bir kvp değerinde sistemin HVL'si ölçülür. Daha sonra bu değer yardımı ile sistemin filtrasyonu bulunur. Bu testin yapılabilmesi için, mamografi enerji aralığına uygun iyon odası, beş veya altı adet iyon odasını kaplayacak genişliğe ve uzunluğa sahip 0,1 mm kalınlığında % 99 saflıkta alüminyum plaka kullanılır. Ölçüm için aşağıdaki adımlar izlenmelidir; 1 Sıkıştırma pedalı Xışın tüpüne mümkün olduğu kadar yakın mesafeye yerleştirilir. 2 İyon odası kaset yuvasının 4,5 cm üstüne, ortalayarak ve kaset tablasının göğüs duvarı kenarından 6 cm içerde olacak şekilde yerleştirilir. İyon odası tam olarak X ışm alanı içinde olmalıdır (Şekil 2.8). 3 Klinik olarak en çok kullanılan kvp değeri seçilir ve KK çizelgesine kayıt edilir. 4 Sistemin manuel ışınlama modu seçilir. Işınlama şartları (mas) yaklaşık 4,37 mgy'lik (500 mr) ışınlama sağlayacak şekilde ayarlanır. 5 İyon odasının tam olarak ışınlanmasını sağlamak (geri saçılımı azaltmak) için X ışın demeti kolime edilir. 6 Xışın tüpü ile iyon odası arasına hiç bir alüminyum plaka koymadan ışınlama yapılır. 7 Sıkıştırma pedalının üstüne, Xışm tüpü ile iyon odası arasına gelecek şekilde 0,1 mmai yerleştirilir. Alüminyum plakanın tüm iyon odasını kapladığını emin olmak için ışık alanını kullanılır. Işınlama yapılır ve iyon odasının ölçtüğü değer kayıt edilir. 16

32 Xism tüpü 2030 cm Kolimatör Aliınüııyum plakalar Sıkıştırma pedalı 3040 cm İyon Odası Göğüs duvarı kenarı Kaset tablası Şekil 2.8.Yarıdeğer kalınlığı (HVL) test ölçüm geometrisi 8 Sıkıştırma pedalının üstüne, Xışın tüpü ile iyon odası arasına gelecek şekilde 0.1 mm Al plakalar yerleştirilerek ışınlama sonucu, ilk ışınlama değerinin (hiç bir alüminyum plaka yokken alınan ışınlama değerinin) yansı veya ilk ışınlama değerinin yarısının altına inene kadar 7. basamak tekrarlanır. Her bir ışınlamadan sonra ölçüm değeri KK çizelgesine kayıt edilir. 9 Tüm alüminyum plakalar kaldırıp son bir ışınlama yapılır. Işınlama değeri kayıt edilir. Eğer bu son ışınlama değeri 6. basamakta alınan ışınlama değerinden % ±2 saparsa, ölçümler tekrar edilir. 10 Farklı kvphedeffiltre kombinasyonları için HVL değerini bulmak için 4.'den 9.'ya kadar olan basamaklar tekrar edilir. (Bu ek ölçümler ortalama glandüler doz testinde hesaplamak yapılırken kullanılacaktır). 11HVL değeri aşağıdaki formülden yararlanılarak hesaplanır. HVL = t M tjn 2E,

33 t. t b: Işınlamanın başlangıçtaki alüminyum plaka yokken ölçülen ışınlama değerinin değerin yarısını geçtiği alimünyum plaka kalınlık aralığı E a : t,kalınlığı için ölçülen ışınlama değeri Et,: tb kalınlığında ölçülen ışınlama değeri E o : Alüminyum plaka yokken ölçülen ışınlama değeri Çizelge 2.6. Farklı hedef filtre kombinasyonları için HVL değerleri Anot ve Filtre Mo 30um Mo Mo 25 um Rh W 60 um Mo W 50 um Rh W 40 m Pd Rh 25 ^m Rh 25 kvp'de HVL (mmal) 0,28 0,36 0,35 0,48 0,44 0,34 28 kvp'de HVL mnıai 0,32 0,40 0,37 0,51 0,48 0,39 Mamografi sistemlerinde farklı kvp değerlerinde HVL değerleri için sınır değerleri saptanır. Mo/Mo, Mo/Rh veya Rh/Rh hedef/filtre kombinasyonları için, Mo/Mo için C=0,12 mmal, Mo/Rh için C=0,19 mmal, Rh/Rh için C=0,22 ve W/Rh için C=0,30 dır. Hesaplanan HVL değeri; ^0.03 (mmal) aralığında olmalıdır. HVL< C(mmAl) (Not: Bu üst sınırlamalar 30 um veya daha az molibdenyum filtre kalınlıklarına ve 25 um veya daha az rodyum filtre kalınlıkları için verilmiştir) (ACR 1999). 18

34 Çizelge 2.7.Yarı değer kalınlığı (HVL) testi KK çizelgesi Yarı değer kalınlığı (HVL) testi Nominal kvp Hedef/Filtre ma mas Işınlama ölçümleri (mgy) Alüminyum filtre yok E o 0,1 Alüminyum filtre E 0,2 Alüminyum filtre E2 0,3 Alüminyum filtre E3 0,4 Alüminyum filtre E4 0,5 Alüminyum filtre E5 Alüminyum filtre yokken ölçülen ışınlama (Eo) Ortalama Eo Ortalama Eo/2 Hesaplanan HVL (mmal) Minimum HVL (mmal) Maksimum HVL (mmal) Mo/Mo kvp doğruluğu ve tekrarlanabilirliği testi Mamografi çekimlerinde düşük enerjili Xışınları kullanılması bu incelemelerin hasta dozu yönünden önemini artırmaktadır. kvp seçimi görüntü kalitesinin optimizasyonu ve minumum hasta dozu yönünden önemlidir. Bu nedenle sistemin kvp kalibrasyomı hatalı olmamalı ve periyodik olarak kontrol edilmelidir. Bu testin yapılabilmesi için doğruluğu ±1,5 kvp olan mamografik sınır içinde 0,5 kvp kesinliğe sahip kvp sensörü kullanılır. Ölçüm için aşağıdaki adımlar izlenmelidir; 1 Manuel ışınlama modunda, klinik olarak en çok kullanılan kvp seçilir ve KK çizelgesine kayıt edilir. Odak nokta büyüklüğü, ışınlama zamanı ve ma (veya mas) ayarı KK çizelgesine kayıt edilir. 2 kvp sensörü uzun ekseni anot katot eksenine dik olacak şekilde Xışın tüpünün altına yerleştirilir (Şekil 2.9.). 19

35 3 Manuel ışınlama modu seçilerek sabit kvp değerinde (Örneğin; 28 kvp) dört ışınlama yapılır ve ölçülen kvp değerleri KK çizelgesine kayıt edilir. Xışm tüpü Koiimatör Sıkıştırma pedalı kvp sensörü Göğüs duvarı kenarı Şekil 2.9.Tüp voltajının tekrarlanabilirliği test ölçüm geometrisi Kaset tablası 4 Klinik olarak önemli kvp'lerin her birinde test uygulanır fakat her biri için tek bir ışınlama yapılır (diğer ayarlarda sapma şüphesi yoksa, tekrarlanabilirliğin klinik olarak en çok kullanılan kvp'de kontrol edilmesi gereklidir). Bu ölçümler, kvp sensörü tarafından ölçülebilen klinik olarak kullanılan en düşük kvp ve klinik olarak mümkün en yüksek kvp ölçümlerini de içermelidir. Çizelge 2.8. kvp'nin doğruluğu ve tekrarlanabilirliği testi KK çizelgesi kvp'nin Doğruluğu ve Tekrarlanabilirliği Testi Nominal kvp Hedef/Filtre ma mas Ölçülen kvp Ortalama kvp Standart Sapma (SS) Ortalama kvpnominal kvp 0,05 Nominal kvp % Hata Değişim katsayısı (SS/Ortalama kvp) 20

36 Ölçülen kvp'nin, ayarlanan kvp'nin % ± 5 içinde olmalıdır. (Örneğin: 30 kvp de ± 1.5 kvp). Klinik olarak en çok kullanılan kvp'lerde, kvp tekrarlanabilirliğinin değişim katsayısı 0,02'ye eşit veya 0,02'den daha az olmalıdır (ACR 1999) Otomatik ışınlama kontrolü (AEC) testi Mamografî sistemlerinde hasta çekimleri genellikle otomatik ışınlama kontrolü kullanılarak gerçekleştirilir. Sistem kvp, mas ve hedef/filtre seçimini otomatik ışınlama kontrolü ile yapar. Filmde oluşabilecek gereğinden fazla veya yetersiz kararmalar, yanlış teşhise veya tetkikin tekrarına, hasta dozunun artmasına neden olabilir. Bu nedenlerden dolayı, otomatik parlaklık kontrolü sisteminin performansının belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu testin yapılabilmesi için, 2, 4, 6 ve 8 cm kalınlığında %50 yağ %50 glandüler doku yoğunluğuna sahip Br12 ya da perspex veya tabaka fantom, klinik olarak kullanılan kaset ve film ve densitometre kullanılır. Ölçüm için aşağıdaki adımlar izlenmelidir; 1 2 cm'lik fantom kaset tablasının üstüne hasta memesinin yerleştirildiği sekide yerleştirilir. Sıkıştırma pedalı, fantoma değecek şekilde ayarlamr. Fantomuıı, otomatik ışınlama kontrol dedektörünü kapladığından emin olunur. 2 Eğer sistemin tam otomatik ışınlama modu (kvp, mas, hedef/filtre sistem tarafından otomatik olarak ayarlanabildiği ışınlama modu) varsa fantom otomatik ışınlama kontrolü kullanılarak ışınlanır. Eğer tam otomatik ışınlama modu yoksa mamografi sistemi ışınlama parametreleri 2 cm kalınlığında %50 yağ %50 glandüler doku yoğunluğuna sahip memeyi otomatik (AEC) modunda ışınlayacak şekilde seçilir. 3 Küçük kaset (18x24 cm boyutunda) kullanılır. 4 Otomatik ışınlama kontrolü (AEC) ve eğer seçilebiliyoısa rutin olarak kullanılan kvp değeri ve hedef/filtre ve optik yoğunluk kontrol ayarı seçilir. Bu seçilen ayarlar KK. çizelgesine kayıt edilir. 21

37 5 Test boyunca aynı kaset (referans kaset) kullanılmalıdır. Kaset numarası KK çizelgesine kayıt edilir. 6 Kasete film yerleştirilir. 7 Kaset, kaset yuvasına yerleştirilir. 8 Bir ışınlama yaparak kullanılan hedef/filtre, kvp, yoğunluk kontrol ayan ve mas değeri KK çizelgesine kayıt edilir. 9 Işınlanmış film normal olarak kullanılan şartlarda banyo edilir. 10Bu işlemler 4, 6, 8 cm'lik fantomlar için tekrarlanır. Tüm fantom kalınlıkları için klinik olarak kullanılan uygun hedef, filtre, kvp değerleri ve yoğunluk kontrol ayarları seçilmelidir. 11 Bu işlemler, 4 cm kalınlığındaki fantom için klinik olarak kullanılan değişik görüntüleme modlannda (küçük kaset ve grid, büyük kaset ve grid, küçük odak noktası ile büyütme modunda, ve gridsiz) tekrar edilir. 12Fantom görüntülerinin elde edildiği filmlerin ortasındaki optik yoğunluklar ölçülür ve optik yoğunluk değerleri KK çizelgesine kayıt edilir. Test edilen görüntüleme modlannda ve 2 cm, 4 cm, 6 cm, 8 cm fantom kalınlıkları için elde edilen film optik yoğunluk değerlerinin ortalamadan olan farkları (her bir görüntünün optik yoğunlukları densitometre ile ölçülür, tümünün optik yoğunlukları toplanarak ortalama optik yoğunluk değeri bulunur. Her bir fantom optik yoğunluk değeri ortalama optik yoğunluktan çıkarılarak sapma miktarı bulunur) ±0,3 sınırları içindeyse otomatik ışınlama kontrol (AEC) sistemi doğru çalışıyor demektir. 26 cm aralılığındaki fantom kalınlıkları için optik yoğunluk farkları ±0,15 sınırları arasında elde edilmelidir (European Commission 1996). Fantom görüntüsüne ait filmin merkezindeki optik yoğunluk değerinin 1,2'den daha küçük olmaması gereklidir. 22

38 Çizelge 2.9. Otomatik ışınlama kontrolü testi KK çizelgesi Görüntüleme Modu: Odak Nokta Boyutu : MA: Fantom Kalınlığı 2 cm 4 cm 6 cm 8 cm Görüntü No Ortalama Optik yoğunluk (26 cm) MA: Fantom Kalınlığı: Hedef/Filtre Görüntüleme Modu Görüntü No KalınlıkkVp Değişimi AEC dedektörünün Konumu: Kaset No: mas: AEC Hedef Y.Kontrol kvp mas Modu /filtre Ayarı Optik yoğunluk Sının Görüntüleme Modu Değişimi mas: AEC Modu Odak Nokta kvp Optik Yoğunluk Kontrol Ayan Küçük grid Büyük grid Büyütme gridsiz Tüm Otomatik Işınlama Kontrolü (AEC) Performansı Ortalama Optik Yoğunluk Optik Yoğunluk Sınırı mas Film Optik Yoğunluğu Film Optik Yoğunluğu Kolimasyon testi X)şınlarının sadece ışınlanacak sahaya yönlendirilmesi saçılan ışınlar ve hasta dozu yönünden önemlidir. İyi bir kolimasyonla hem hastanın gereksiz doz alması engellenir hem de saçılan ışınlar azaltılarak görüntüdeki kontrast artırılmış olunur. Bu test ile X ışın alanı ve ışık alanı uyumu, Xışın alanı kayıt alanın uygunluğu ve sıkıştırma pedalının göğüs duvarı kenarı ile filmin göğüs duvarı kenarının uygunluğu kontrol edilir. Testin yapılabilmesi için, biri diğerlerinde daha büyük dördü aynı boyutta beş adet bozuk para, biri küçük boyutta diğer üçü büyük boyutta, dört adet içi film doldurulmuş kaset kullanılır. 23

39 Ölçüm için aşağıdaki adımlar izlenmelidir ; 1 18x24 cm boyutundaki kasete (küçük kaset) film doldurularak, kaset yuvasına yerleştirilir. 2 24x30 cm boyutundaki (büyük kaset) kasete, emülsiyonlu yüzü ekranı görmeyecek şekilde (ters olarak) film yerleştirilir. 3 Büyük kaset, klinik uygulamalarda yerleştirildiğinin aksine, kasetin arka yüzü X ışın tüpüne görecek ve kaset tablasından 1 cm dışarıda olacak şekilde kaset tablasının üzerine yerleştirilir. 4 Testi yapılacak kolimatör (18><24 cm, 24x30 cm, vb...) yerleştirilir. 5 Sıkıştırma pedalı çıkarılır (bozuk paralar yerleştirilmeden önce ışık alanının kenarlarının daha iyi görebilmek için sıkıştırma pedalı kaldırılmalıdır). 6 Kolimatör ışığı açılır. Dört adet küçük boyuttaki metal para ışık alanının içine her bir paranın kenarı ışık alanının kenarına değecek şekilde yerleştirilir. Göğüs duvarı tarafındaki bozuk paranın otomatik ışınlama kontrolü (AEC) dedektörünün üstüne gelmemesi için merkezden 5 cm sağa doğru yerleştirilir (Şekil 2.10.). Işık alanı kenarı Göğüs Duvarı Kenarı Şekil Kolimasyon testi ölçüm geometrisi (üstten görünüm ) 7 Sıkıştırma pedalı kaset tablasının 4,2 cm üstüne gelecek şekilde yerleştirilir 24

40 Oöğüs duvarı kenarı t "^ 4,2 cm Sıkıştırma Pedalı Şekil Kolimasyon testi ölçüm geometrisi (yandan görünüm) 8 Büyük boyuttaki bozuk para otomatik ışınlama kontrolü (AEC) detektörünün üstüne gelmemesi için merkezden 5 cm sola doğru yerleştirilir. Paranın dış kenarı, sıkıştırma pedalının göğüs duvarı kenarına teğet olmalıdır. Bu bozuk para göğüs duvarı kenarını işaretlemektedir. 9 İşınlama otomatik ışınlama kontrolü kullanılarak yapılacaksa, sıkıştırma pedalının üzerine akrilik ya da Br12 fantom yerleştirilir. Manuel ışınlama modunda ışınlama yapılırsa fantom kullanmaya gerek yoktur. 10 Birinci basamaktan dokuzuncu basamağa kadar anlatılan basamaklar klinikte kullanılan farklı boyuttaki kolimatörler içinde yapılır. Kaset tablasının üzerinde ışınlanan filmden Xışın alanı ile ışık alanı arasındaki uyumluluk saptanır. Kaset tablasının üzerinde ışınlanan film Xışın alanının ulaştığı alanı ifade etmektedir. Bu filmde dört küçük metal paranın dış kenarları ışık alanının sınırlarını göstermektedir. Her bir küçük metal paranın dış kenarı ile Xışın alanının ulaştığı nokta arasındaki fark sapma olarak nitelendirilir. Değerlendirme yapılırken sağ, sol kenarlar ve göğüs duvarı kenarı ve karşısındaki kenardaki sapına miktarları ölçülür. Sağ ve sol kenardaki sapma miktarları, göğüs duvarı ve karşısındaki kenardaki sapma miktarları toplanır. Xışın alanı ışık alanı uyum ölçümü için, sağ ve sol kenarlardaki sapmaların ya da göğüs duvarı kenarı ile karşısındaki kenarın sapmalarının toplamı odak film mesafesinin % 2'sini aşmamahdır (ACR 1999). Şekil 2.12.'deki ilk görüntüde kaset tablasının üstündeki kasetin ışınlanması sonucu elde edilen film gösterilmektedir. Kaset tablasının içindeki ışınlanan filmden Xışın alanı ile film kayıt alanı arasındaki uyumluluk saptanır. Her bir küçük metal paranın dış kenarı ile Xışın alanının ulaştığı 25

41 nokta arasındaki fark sapma olarak nitelendirilir. Değerlendirme yapılırken sağ ve sol kenarlarda ve göğüs duvarı kenarındaki sapma miktarları ölçülür. Xışın alanı film kayıt alanı uyum ölçümü için sağ veya sol kenarlardaki sapma ya da göğüs duvarı kenarındaki sapma miktarı odak film mesafesinin % 2'sini aşmamalıdır. Şekil 2.12.'deki ikinci görüntüde kaset tablasının içindeki kasetin ışınlanması sonucu elde edilen film gösterilmektedir. Kaset tablasının içindeki ışınlanan filmden yaralanarak sıkıştırma pedalının göğüs duvarı kenarı ile film göğüs duvarı kenarını hizalı olup olmadığı saptanır. Filmdeki büyük metal paranın dış kenarı sıkıştırma pedalın göğüs duvarı kenarının belirtir. Filmin kayıt alanı ile büyük paranın dış kenarı arasındaki fark sapma miktarını belirtir. Sıkıştırma pedalının göğüs duvarı kenarı, film göğüs duvarı kenarını odak film mesafesinin %1'den fazla aşmamalıdır (ACR 1999). Çizelge Kolimasyon testi KK. çizelgesi Xışın alanı ile ışık alanı arasındaki sapma miktarı Kaynakfilm Mesafesi : Hedef/filtre: IColimatör Boyutu (cm) 18x24 cm 24x30 cm Sol kenar sapma miktarı Sağ kenar sapma miktarı Sağ ve sol kenar toplam sapma miktarı Toplam sapma (SID olarak) On kenar sapma miktarı Göğüs kenarı sapma miktarı Ön ve göğüs kenarı toplam sapma miktarı Toplam sapma (SID olarak) Xışm alanı ile film kayıt alanı arasındaki sapma miktarı Sol kenar sapma miktarı % SID olarak Sağ kenar sapma miktarı % SID olarak Sıkıştırma pedalının göğüs duvarı kenarı ile filmin kayıt alanı arasındaki uygunluk Filmin göğüs duvarı kenarı ile sıkıştırma pedalının göğüs duvarı arasındaki fark Faik % SID olarak 26

42 Şekil Xışın alanı ile ışık alanı ve Xışın alanı ile film kayıt alanı arasındaki uyumluluk testi sonucu elde edilen görüntüler Odak nokta boyutu ölçümü testi ölçümleri Mamografi sistemlerinin kabul testleri sırasında en önemli ölçümlerden bir tanesi de odak nokta boyutunun ölçülmesidir. Toleransları aşan boyutlardaki odak noktalan görüntü kalitesini bozarlar. Aynı zamanda belirtildiklerinden daha küçük boyuttaki odak noktaları tüpün kullanım süresini azaltırlar. Mamografide büyük ve küçük odak olmak üzere iki odak vardır. Büyük odak nokta boyutu 0,3 ya da 0,4 mm, küçük odak nokta boyutu 0,1 mm ya da 0,2 mm'dir. Odak nokta boyutu ölçümleri slit kamera, yıldız desen, ince delik kamera (pin hole) kullanılarak yapılır. Bu ölçümlere ek olarak yüksek kontrast ayırma gücü test deseni kullanılarak ayırma gücü görsel olarak belirlenir Slit kamera ile odak nokta boyutu ölçümleri Süt kamera ile odak nokta boyutu ölçüm testinde, slit kamera (10 um), süt kamera test standı, mamografi kaseti ve film, anot katot eksenini belirlemek için kurşun harf, 0,1 mm bölmeli ve 10 ile 30 kat arasında büyütme sağlayacak mercek kullanılır. Ölçüm için aşağıdaki adımlar izlenir; 1 Mamografi sisteminin sıkıştırma pedalı ve kolimatörü kaldırılır. 2 Test standı kaset tablasının üzerine yerleştirilir. 3 Test standınm ayaklan odak noktaya mümkün olabildiğince yakın olacak şekilde uzatılır. Böylece maksimum büyütme sağlanmış olur. 4 Kolimatör ışığı yakılarak 5 kurşun bilye test standının üzerine yerleştirilir. 5 Test standınm tabanına görüntüleyici ekran yerleştirilir. 27

43 6 Mamografı odasının ışıkları kapatılarak,bilyaların uygun yerleşip yerleşmediğini görmek için 28 kvp'de en düşük ma değerinde 1 sn'lik ışınlama yapılır. 7 Kaset tablasının üzerine test standının yerleştirilir (Test standımn konumuna dikkat edilmelidir), test standının üzerine slit kamera yerleştirilir. OdıhnoUa Şekil Slit kamera odak nokta boyutu ölçüm geometrisi 8 Nominal odak nokta boyutu seçilir. Elde edilen görüntünün optik yoğunluğunun 1,2 ile 1,6 aralığında olmasının sağlayacak ışınlama zamanın seçilmelidir. Slit kamera ile odak nokta boyutu ölçümlerinde 28 kvp, 60 mas (mamografik film ekran kombinasyonu kullanıldığında) ışınlama yapılır. 9 Slit kamera ışınlaması sonucunda iki görüntü elde edilmelidir. Biri anot katot eksenine paralel yönde diğeri ise dik yönde olmalıdır. 10 Elde edilen film banyo edilir. 11 Referans (slit kamera) objenin ve görüntüsünün boyutu ölçülür. Bu değerler büyütme faktörünü bulmakta kullanılacaktır. 28

44 Şekil 2.14.Büyük odak nokta slit kamera ve küçük odak nokta slit kamera görüntüleri 12 Slit kamera büyütme faktörü formül 2.9 kullanılarak hesaplanır. Görüntü Boyutu Obje Boyutu ,1 mm bölmeli 1030 kat aralığında büyütme yapabilen mercek ile, slit kameranın anot katot eksenine paralel ve dik yöndeki görüntüsünün boyutu ölçülür. ^ımraicm Slit görüntüsünün genişliği: Slit kameranın anot katot eksenine paralel yöndeki görüntüsünün boyutu. d dik, Slit görüntüsünün genişliği: Slit kameranın anot katot eksenine dik yöndeki görüntüsünün boyutu. 14 Anotkatot eksenine dik ve paralel yöndeki odak nokta boyutları formül 2.10 ve formül 2.11 kullanılarak hesaplanır. d pjralcl s(m i) M 2.10 'paralel ' _d dik (M l) M s: Slit kamera genişliği (0.01 mm)

45 Çizelge NEMA odak nokta referans sınır değerleri Nominal Odak Nokta Boyutu (mm) Maksimum Ölçülen Boyutlar Genişlik'(mm) Uzunluk 2 (mm) 0,10 0,15 0,20 0,30 0,40 0,60 0,15 0,23 0,30 0,45 0,60 0,90 0,15 0,23 0,30 0,65 0,85 1, S.2. Yıldız desen ile odak nokta boyutu ölçümleri İnce delik kamera ile 0,3 mm'den küçük odak nokta boyutlarını ölçmek zor olduğu için bu ölçümler için yıldız desen kullanılır. Yıldız desenle odak nokta boyutu bulanıklık çapından yaralanılarak saptanır. Yıldız desen ile odak nokta boyutu ölçümü testinde, 0,3 mm ve daha küçük odak noktalan ölçümü için 0,5 'lik yıldız desen, 0,3'den büyük odak noktaları için l 'lik yıldız desen, mamografi kaseti ve film, anot katot eksenini belirlemek için kurşun harf, 0,1 mm bölmeli ve 10 ile 30 kat arasında büyütme sağlayacak mercek kullanılır. Ölçüm için aşağıdaki adımlar izlenir; 1 Sıkıştırma pedalı ve kolimatör kaldırılır. Kaset tablasının üzerine kaset yerleştirilir. 2 Desenin yerleştirileceği destek kaset tablasının üzerine, yıldız desende tüpün altına gelecek şekilde destek üzerine yerleştirilir. 3 Büyütme 2,5 yada 3 kat olacak şekilde odak yıldız desen mesafesi ve odak film mesafesi ayarlanır (Örneğin 60 cm odakdedektör mesafesinde odak yıldız desen mesafesi 20 cm ayarlanır). 1 Gençlik, ilıiül kulol eksenine dik yöndeki boyııl 1 Uzunluk, anot kntol eksenine pnrnlcl yöndeki boyut 30

RADYOLOJİDE KALİTE KONTROL VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ ÖĞR. GÖR. GÜRDOĞAN AYDIN İLKE EĞİTİM VE SAĞLIK VAKFI KAPADOKYA MYO TIBBİ GÖRÜNTÜLEME PRG.

RADYOLOJİDE KALİTE KONTROL VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ ÖĞR. GÖR. GÜRDOĞAN AYDIN İLKE EĞİTİM VE SAĞLIK VAKFI KAPADOKYA MYO TIBBİ GÖRÜNTÜLEME PRG. RADYOLOJİDE KALİTE KONTROL VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ ÖĞR. GÖR. GÜRDOĞAN AYDIN İLKE EĞİTİM VE SAĞLIK VAKFI KAPADOKYA MYO TIBBİ GÖRÜNTÜLEME PRG. RÖNTGENCİ??? RÖNTGENCİ??? RÖNTGENCİ??? RÖNTGENCİ??? R Ö N T G

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) "A tipi Muayene Kuruluşu" Akreditasyon No: Adresi :Mimar Sinan Mah. 1358 Sok. No:9/B ALSANCAK 35221 İZMİR / TÜRKİYE Tel : 0 232 464 00 20 Faks : 0 232 464 14 93

Detaylı

RÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak

RÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi X-ışınları cam veya metal kılıfın penceresinden

Detaylı

Dijital Görüntülemede Grid Kullanımı ile Radyasyon Dozunun ve Görüntü Kalitesinin Değişimi

Dijital Görüntülemede Grid Kullanımı ile Radyasyon Dozunun ve Görüntü Kalitesinin Değişimi Nükleer Bilimler Enstitüsü Medikal Fizik Ana Bilim Dalı Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü Dijital Görüntülemede Grid Kullanımı ile Radyasyon Dozunun ve Görüntü Kalitesinin Değişimi Ümran

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ Medikal Metroloji Uygulama ve Araştırma Merkezi KALİBRASYON ve KALİTE KONTROL NEDİR? Kalibrasyon; ülke çapında ya da uluslararası standartlara göre izlenebilirliği mevcut

Detaylı

X IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI

X IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI X IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI X IŞINI MİKTARINI ETKİLEYENLER X-ışınlarının miktarı Röntgen (R) ya da miliröntgen (mr) birimleri ile ölçülmektedir. Bu birimlerle ifade edilen değerler ışın yoğunluğu

Detaylı

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Medikal Metroloji Uygulama ve Araştırma Merkezi

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Medikal Metroloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Medikal Metroloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Kalibrasyon ve Kalite Kontrol Nedir? Kalibrasyon; Ülke çapında ya da uluslararası standartlara göre izlenebilirliği

Detaylı

Dijital Görüntüleme Sistemlerinde Radyasyon Dozunun Optimizasyonu

Dijital Görüntüleme Sistemlerinde Radyasyon Dozunun Optimizasyonu Dijital Görüntüleme Sistemlerinde Radyasyon Dozunun Optimizasyonu Prof. Dr. Doğan Bor Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü 28 ULUSAL RADYOLOJİ KONGRESİ 27 31 Ekim 2007 Antalya Dijital Görüntülemenin

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) A tipi Muayene Kuruluşu Akreditasyon No: Adresi : İbrahimağa Mah. Zaviye Sok. No:8/3 Koşuyolu 34718 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : 0 216 545 88 18 Faks : 0 216 545 88

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) A tipi Muayene Kuruluşu Akreditasyon No: Adresi : İbrahimağa Mah. Zaviye Sok. No:8/3 Koşuyolu 34718 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : 0 216 545 88 18 Faks : 0 216 545 88

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) "A Tipi" Muayene Kuruluşu Akreditasyon No: Adresi :Ambrosia Teknomed Plaza Kızılırmak Mah. Ufuk Üniversitesi Cad. No:18/64 Balgat 06520 ANKARA / TÜRKİYE Tel : 0

Detaylı

LCD 4 Fantomu Üzerinde Sayım ve Görüntüleme Dedektörleri Kullanılarak Yapılan Kontrast Ölçümlerinin Karşılaştırılması

LCD 4 Fantomu Üzerinde Sayım ve Görüntüleme Dedektörleri Kullanılarak Yapılan Kontrast Ölçümlerinin Karşılaştırılması Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü LCD 4 Fantomu Üzerinde Sayım ve Görüntüleme Dedektörleri Kullanılarak Yapılan Kontrast Ölçümlerinin Karşılaştırılması Emre GÜLLÜOĞLU, Alptuğ Özer YÜKSEL,

Detaylı

MONTE CARLO. Prof. Dr. Niyazi MERİÇ. Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Enstitü Müdürü

MONTE CARLO. Prof. Dr. Niyazi MERİÇ. Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Enstitü Müdürü MONTE CARLO Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Enstitü Müdürü MONTE CARLO NEDİR? Monte Carlo Metodu, istatistiksel teknikler kullanarak bir deneyi veya olayı bilgisayar

Detaylı

Asla veya 5, 20 veya 60 dak. kullanım dışı kalma sonrasında

Asla veya 5, 20 veya 60 dak. kullanım dışı kalma sonrasında Xi-PRESTIGE X-IŞINI ÖLÇÜMLEME SİSTEMİ Xi Genel Özellikler Gerçekleştirilen EMC Testi EN 61000-6-1:2007 ve EN 61000-6-3:2007 standartlarına uygun İhtiyaç duyulan pozlamalar Tek Sıfırlama Otomatik Sıcaklık

Detaylı

İYON ODALARI VE DOZİMETRE KALİBRASYONLARI

İYON ODALARI VE DOZİMETRE KALİBRASYONLARI İYON ODALARI VE DOZİMETRE KALİBRASYONLARI Dr. Doğan YAŞAR TAEK,ÇNAEM Radyasyon Metrolojisi Birimi dogan.yasar@taek.gov.tr İçerik 2 Tedavi amaçlı dozimetreler Korunma amaçlı dozimetreler - doz hızı ölçerler

Detaylı

Doz azaltma teknikleri. Süre. Mesafe. Zırhlama. Yapısal Zırhlama 11/18/2015 RADYOLOJİDE ZIRHLAMA. Prof.Dr.Nail Bulakbaşı

Doz azaltma teknikleri. Süre. Mesafe. Zırhlama. Yapısal Zırhlama 11/18/2015 RADYOLOJİDE ZIRHLAMA. Prof.Dr.Nail Bulakbaşı Doz azaltma teknikleri RADYOLOJİDE ZIRHLAMA Radyasyondan korunma parametreleri Prof.Dr.Nail Bulakbaşı Süre Mesafe Zırhlama Süre Mesafe Doz = (Doz Şiddeti)x(Süre) Bir ölçüm cihazının 50 µsv/saat lik radyasyon

Detaylı

Radyolojik Görüntüleme Sistemlerinde Görüntü Kalitesinin Sayısal Olarak Değerlendirilmesi. Yard. Doç. Dr. Özlem Birgül 23 Kasım 2013, Antalya

Radyolojik Görüntüleme Sistemlerinde Görüntü Kalitesinin Sayısal Olarak Değerlendirilmesi. Yard. Doç. Dr. Özlem Birgül 23 Kasım 2013, Antalya Radyolojik Görüntüleme Sistemlerinde Görüntü Kalitesinin Sayısal Olarak Değerlendirilmesi Yard. Doç. Dr. Özlem Birgül 23 Kasım 2013, Antalya Amaç - Gelişen dedektör teknolojisi ile farklı dedektörlerin

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ NÜKLEER BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ DİJİTAL MAMOGRAFİ SİSTEMLERİNDE KALİTE KONTROL VE KABUL TESTLERİ.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ NÜKLEER BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ DİJİTAL MAMOGRAFİ SİSTEMLERİNDE KALİTE KONTROL VE KABUL TESTLERİ. ANKARA ÜNİVERSİTESİ NÜKLEER BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ DİJİTAL MAMOGRAFİ SİSTEMLERİNDE KALİTE KONTROL VE KABUL TESTLERİ Şölen YÜKSEL MEDİKAL FİZİK ANABİLİMDALI ANKARA 2010 Her hakkı saklıdır

Detaylı

Doç.Dr.Bahar DİRİCAN Gülhane Askeri Tıp Akademisi Radyasyon Onkolojisi AD 10 Nisan 2014 -ANKARA

Doç.Dr.Bahar DİRİCAN Gülhane Askeri Tıp Akademisi Radyasyon Onkolojisi AD 10 Nisan 2014 -ANKARA Elektron Dozimetrisi IAEA TRS-398 Doç.Dr.Bahar DİRİCAN Gülhane Askeri Tıp Akademisi Radyasyon Onkolojisi AD 10 Nisan 2014 -ANKARA Elektron Derin Doz Eğrisi Farklı Enerjilerdeki Elektronların Derin Doz

Detaylı

TANISAL ve GİRİŞİMSEL RADYOLOJİDE RADYASYONDAN KORUNMA

TANISAL ve GİRİŞİMSEL RADYOLOJİDE RADYASYONDAN KORUNMA www.trkd.org.tr e-posta:bilgi@trkd.org.tr Tel :0312 384 00 00 Fax:0312 217 41 11 TANISAL ve GİRİŞİMSEL RADYOLOJİDE RADYASYONDAN KORUNMA RADYOLOJİ LABORATUVARLARININ TASARIMI ve ZIRHLANMASI 1 Zırhlama Hesaplamaları

Detaylı

PHILIPS FORTE GAMA KAMERA SİSTEMİNİN MONTE CARLO SİMÜLASYONU

PHILIPS FORTE GAMA KAMERA SİSTEMİNİN MONTE CARLO SİMÜLASYONU PHILIPS FORTE GAMA KAMERA SİSTEMİNİN MONTE CARLO SİMÜLASYONU Gülçin İrim Çelik 1, Türkay Toklu 2, Şerife İpek Karaaslan 1, Nalan Alan Selçuk 2, Didar Talat 3 1 Yeditepe Üniversitesi Fizik Bölümü 2 Yeditepe

Detaylı

TIBBİ CİHAZLARIN TEST, KONTROL VE KALİBRASYONU HAKKINDA YÖNETMELİK TASLAĞI MEDİKAL METROLOJİ ÇALIŞTAYI. Prof. Dr. Doğan BOR

TIBBİ CİHAZLARIN TEST, KONTROL VE KALİBRASYONU HAKKINDA YÖNETMELİK TASLAĞI MEDİKAL METROLOJİ ÇALIŞTAYI. Prof. Dr. Doğan BOR TIBBİ CİHAZLARIN TEST, KONTROL VE KALİBRASYONU HAKKINDA YÖNETMELİK TASLAĞI MEDİKAL METROLOJİ ÇALIŞTAYI ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ TÜBİTAK Prof. Dr. Doğan BOR Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik

Detaylı

(1) MESİ MEDİKAL A.Ş.- Akdeniz Üniversitesi Doktora Programı (2) ANTAKYA ÖZEL DEFNE HASTANESİ - Çukurova Üniversitesi Doktora Programı

(1) MESİ MEDİKAL A.Ş.- Akdeniz Üniversitesi Doktora Programı (2) ANTAKYA ÖZEL DEFNE HASTANESİ - Çukurova Üniversitesi Doktora Programı N. İlker ÇATAN 1, Abdulmecit CANBOLAT 2, (1) MESİ MEDİKAL A.Ş.- Akdeniz Üniversitesi Doktora Programı (2) ANTAKYA ÖZEL DEFNE HASTANESİ - Çukurova Üniversitesi Doktora Programı IMRT-SRS-SBRT TEDAVİ BOYUNCA

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/27) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/27) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/27) A tipi Muayene Kuruluşu Akreditasyon No: Adresi : Perpa Tic. Merkezi B Blok K:9 No:1461 Şişli 34384 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : +90 212 221 84 82 Faks : +90 212 221

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/19) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/19) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/19) A tipi Muayene Kuruluşu Akreditasyon No: Adresi : Perpa Tic. Merkezi B Blok K:9 No:1461 Şişli 34384 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : +90 212 221 84 82 Faks : +90 212 221

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) "A Tipi" Muayene Kuruluşu Adresi :Perpa Tic. Merkezi B Blok K:9 No:1461 Şişli 34385 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : 0532 664 17 04 Faks : E-Posta : Website : Film-Ekran

Detaylı

YÖNTEM. Hesaplama (Radyografi) YÖNTEMLER RADYOLOJİDE DOZ HESAPLAMALARI (UYGULAMA) 11/11/2013. Tolga İNAL(M.Sc.) Uzman Medikal Fizikçi

YÖNTEM. Hesaplama (Radyografi) YÖNTEMLER RADYOLOJİDE DOZ HESAPLAMALARI (UYGULAMA) 11/11/2013. Tolga İNAL(M.Sc.) Uzman Medikal Fizikçi RADYOLOJİDE DOZ HESAPLAMALARI (UYGULAMA) YÖNTEM YÖNTEMLER RADYOGRAFİ MAMOGRA Fİ FLORO BT KATSAYI Tolga İNAL(M.Sc.) Uzman Medikal Fizikçi MATEMATİK MC SİMULASYON X FANTOM 34. Ulusal Radyoloji Kongresi 6-10

Detaylı

RÖNTGEN FİZİĞİ Işın sınırlayıcı cihazlar ve gridler. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak

RÖNTGEN FİZİĞİ Işın sınırlayıcı cihazlar ve gridler. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİ Işın sınırlayıcı cihazlar ve gridler Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak SAÇILAN RADYASYONUN KONTROLÜ Saçılan radyasyon, sapma nedeniyle hasta hakkında yararlı bilgi taşımaz,

Detaylı

Farklı Radyolojik İnceleme Koşulları için Geniş Alan Dedektörü Kullanılarak DQE ve edqe Kıyaslaması

Farklı Radyolojik İnceleme Koşulları için Geniş Alan Dedektörü Kullanılarak DQE ve edqe Kıyaslaması Nükleer Bilimler Enstitüsü Medikal Fizik Ana Bilim Dalı Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü Farklı Radyolojik İnceleme Koşulları için Geniş Alan Dedektörü Kullanılarak DQE ve edqe Kıyaslaması

Detaylı

Bölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU

Bölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Bölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER X-ışınlarının elde edilmesi X-ışınlarının Soğrulma Mekanizması X-ışınlarının özellikleri X-ışını cihazlarının parametreleri

Detaylı

Mamografi BR.HLİ.099

Mamografi BR.HLİ.099 BR.HLİ.099 Meme Kanserinde Erken Tanının En Büyük Yardımcısı Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Her 8 kadından biri yaşam süresi içinde meme kanserine yakalanmaktadır. ABD'de her yıl

Detaylı

Kasetin arka yüzeyi filmin yerleştirildiği kapaktır. Bu kapakların farklı farklı kapanma mekanizmaları vardır. Bu taraf ön yüzeyin tersine atom

Kasetin arka yüzeyi filmin yerleştirildiği kapaktır. Bu kapakların farklı farklı kapanma mekanizmaları vardır. Bu taraf ön yüzeyin tersine atom KASET Röntgen filmi kasetleri; radyografi işlemi sırasında filmin ışık almasını önleyen ve ranforsatör-film temasını sağlayan metal kutulardır. Özel kilitli kapakları vardır. Kasetin röntgen tüpüne bakan

Detaylı

8.KISIM OSİLOSKOP-2 DC + AC ŞEKLİNDEKİ TOPLAM İŞARETLERİN ÖLÇÜMÜ

8.KISIM OSİLOSKOP-2 DC + AC ŞEKLİNDEKİ TOPLAM İŞARETLERİN ÖLÇÜMÜ 8.KISIM OSİLOSKOP-2 DC + AC ŞEKLİNDEKİ TOPLAM İŞARETLERİN ÖLÇÜMÜ Osiloskobun DC ve AC seçici anahtarları kullanılarak yapılır. Böyle bir gerilime örnek olarak DC gerilim kaynaklarının çıkışında görülen

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/1) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/1) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/1) Akreditasyon No: A tipi Muayene Kuruluşu Adresi : Perpa Tic. Merkezi B Blok K:9 No:1461 Şişli 34384 İSTANBUL/TÜRKİYE Tel Faks E-Posta : +90 212 221 84 82 : +90

Detaylı

RADYASYON FİZİĞİ 4. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu

RADYASYON FİZİĞİ 4. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu RADYASYON FİZİĞİ 4 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Filtrasyon X ışın demeti içerisinde farklı enerjili fotonlar bulunur (farklı dalga boylu ışınlar heterojen ışın demetini ifade eder) Sadece, anatomik yapılardan

Detaylı

Dijital Panoramik Görüntülemede HD Teknolojisi. Süper Hızlı Dijital Panoramik X-ray Cihazı. Thinking ahead. Focused on life.

Dijital Panoramik Görüntülemede HD Teknolojisi. Süper Hızlı Dijital Panoramik X-ray Cihazı. Thinking ahead. Focused on life. Dijital Panoramik Görüntülemede HD Teknolojisi Süper Hızlı Dijital Panoramik X-ray Cihazı Konsept!! W E N Süper Yüksek Hız 5.5 sn & Süper Yüksek Çözünürlük 16 bit Yeni teknoloji HD tüp ve sensör Yeni nesil

Detaylı

YÜKSEK ENERJİLİ X- IŞINLARIYLA YAPILAN TEDAVİLERDE KARBON FİBER MASANIN CİLT VE İZOMERKEZ DOZUNA ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

YÜKSEK ENERJİLİ X- IŞINLARIYLA YAPILAN TEDAVİLERDE KARBON FİBER MASANIN CİLT VE İZOMERKEZ DOZUNA ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI YÜKSEK ENERJİLİ X- IŞINLARIYLA YAPILAN TEDAVİLERDE KARBON FİBER MASANIN CİLT VE İZOMERKEZ DOZUNA ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI TÜLAY MEYDANCI, Prof. Dr. GÖNÜL KEMİKLER Medikal Fizik Kongresi 15-18 Kasım 2007

Detaylı

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işınları Absorbsiyon ve saçılma. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işınları Absorbsiyon ve saçılma. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işınları Absorbsiyon ve saçılma Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak ABSORBSİYON VE SAÇILMA X-ışınları maddeyi (hastayı) geçerken enerjileri absorbsiyon (soğurulma) ve saçılma

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ. Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB

RADYASYON GÜVENLİĞİ. Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB RADYASYON GÜVENLİĞİ Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB İyonlaştırıcı radyasyonlar canlılar üzerinde olumsuz etkileri vardır. 1895 W.Conrad Roentgen X ışınını bulduktan 4 ay sonra saç dökülmesini

Detaylı

Radyoterapide Zırhlama Hesapları (NCRP 151) Medikal Fizik Uzmanı Güngör ARSLAN

Radyoterapide Zırhlama Hesapları (NCRP 151) Medikal Fizik Uzmanı Güngör ARSLAN Radyoterapide Zırhlama Hesapları (NCRP 151) Medikal Fizik Uzmanı Güngör ARSLAN Radyasyon Kaynakları Birincil Radyasyon ; Cihaz kolimatörleri ile yönlendirilen ve tedavi amacıyla kullanılan radyasyasyon

Detaylı

Görev çubuğu. Ana ölçek. Şekil 1.1: Verniyeli kumpas

Görev çubuğu. Ana ölçek. Şekil 1.1: Verniyeli kumpas Deney No : M0 Deney Adı : ÖLÇME VE HATA HESABI Deneyin Amacı : Bazı uzunluk ölçü aletlerini tanımak ve ölçme hataları hakkında ön bilgiler elde etmektir. Teorik Bilgi : VERNİYELİ KUMPAS Uzunluk ölçümü

Detaylı

TIBBİ RADYOLOJİ LABORATUVARLARININ TASARIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR VE ZIRHLAMA KOŞULLARI 1. RADYOLOJİ ODASI SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

TIBBİ RADYOLOJİ LABORATUVARLARININ TASARIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR VE ZIRHLAMA KOŞULLARI 1. RADYOLOJİ ODASI SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR TIBBİ RADYOLOJİ LABORATUVARLARININ TASARIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR VE ZIRHLAMA KOŞULLARI. RADYOLOJİ ODASI SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR a) Radyoloji cihazı odası tercihen binanın zemin/bodrum

Detaylı

ÖZET OTOMATİK KÖKLENDİRME SİSTEMİNDE ORTAM NEMİNİN SENSÖRLERLE HASSAS KONTROLÜ. Murat ÇAĞLAR

ÖZET OTOMATİK KÖKLENDİRME SİSTEMİNDE ORTAM NEMİNİN SENSÖRLERLE HASSAS KONTROLÜ. Murat ÇAĞLAR vii ÖZET OTOMATİK KÖKLENDİRME SİSTEMİNDE ORTAM NEMİNİN SENSÖRLERLE HASSAS KONTROLÜ Murat ÇAĞLAR Yüksek Lisans Tezi, Tarım Makinaları Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Saadettin YILDIRIM 2014, 65 sayfa

Detaylı

MEHMET SONER ERUL KERİ ANKARA DR.ABDURRAHMAN YURTASLAN ONKOLOJİ EĞİTİM M ve

MEHMET SONER ERUL KERİ ANKARA DR.ABDURRAHMAN YURTASLAN ONKOLOJİ EĞİTİM M ve MEHMET SONER ERUL RADYOTERAPİ TEKNİKER KERİ ANKARA DR.ABDURRAHMAN YURTASLAN ONKOLOJİ EĞİTİM M ve ARAŞTIRMA TIRMA HASTANESİ Cyberknife robotik radyocerrahi sistem Görüntü eşliğinde inde radyoterapi (IGRT)

Detaylı

RÖNTGEN FİLMLERİ. Işınlama sonrası organizmanın incelenen bölgesi hakkında elde edilebilen bilgileri taşıyan belgedir.

RÖNTGEN FİLMLERİ. Işınlama sonrası organizmanın incelenen bölgesi hakkında elde edilebilen bilgileri taşıyan belgedir. RÖNTGEN FİLMLERİ Işınlama sonrası organizmanın incelenen bölgesi hakkında elde edilebilen bilgileri taşıyan belgedir. Tanısal radyolojide röntgen filmine radyogram, Röntgen filmi elde etmek için yapılan

Detaylı

ALİ HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK. 2015-2016

ALİ HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK. 2015-2016 ALİ HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK. 2015-2016 RADYASYON ONKOLOJİSİ TOMOTERAPİ 6 MV X IŞINI VEREN BİR CİHAZDIR. HASTANIN ETRAFINDA 360 DERECE DÖNEREK TEDAVİ YAPAR 64

Detaylı

Radyasyon nedir Nasıl ölçülür Günlük pratikte alınan radyasyon ERCP de durum ne Azaltmak için ne yapılabilir

Radyasyon nedir Nasıl ölçülür Günlük pratikte alınan radyasyon ERCP de durum ne Azaltmak için ne yapılabilir MÖ 460-377 980-1037 MÖ 460-377 980-1037 Radyasyon nedir Nasıl ölçülür Günlük pratikte alınan radyasyon ERCP de durum ne Azaltmak için ne yapılabilir RADYASYON NEDİR X ışınını 1895 te Wilhelm Conrad Roentgen

Detaylı

DİJİTAL MEME TOMOSENTEZİ. Gerçek sezgiyi yakalamak için zorluğu göğüsle

DİJİTAL MEME TOMOSENTEZİ. Gerçek sezgiyi yakalamak için zorluğu göğüsle DİJİTAL MEME TOMOSENTEZİ Gerçek sezgiyi yakalamak için zorluğu göğüsle Meme kanseri saptamada yeni sınır Dijital Mamografi günümüzde meme kanserinin saptanmasında en gelişmiş teknolojidir. Bunun yanı sıra,

Detaylı

PARÇA MEKANİĞİ UYGULAMA 1 ŞEKİL FAKTÖRÜ TAYİNİ

PARÇA MEKANİĞİ UYGULAMA 1 ŞEKİL FAKTÖRÜ TAYİNİ PARÇA MEKANİĞİ UYGULAMA 1 ŞEKİL FAKTÖRÜ TAYİNİ TANIM VE AMAÇ: Bireyselliklerini koruyan birbirlerinden farklı özelliklere sahip çok sayıda parçadan (tane) oluşan sistemlere parçalı malzeme denilmektedir.

Detaylı

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi:

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi: Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi Deneyin Tarihi:13.03.2014 Deneyin Amacı: Malzemelerin sertliğinin ölçülmesi ve mukavemetleri hakkında bilgi edinilmesi. Teorik Bilgi Sertlik, malzemelerin plastik

Detaylı

IMRT PROGRAMININ OLUŞTURULMASI VE UYGULANMASI KALİTE KONTROL AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

IMRT PROGRAMININ OLUŞTURULMASI VE UYGULANMASI KALİTE KONTROL AÇISINDAN DEĞERLENDİRME IMRT PROGRAMININ OLUŞTURULMASI VE UYGULANMASI KALİTE KONTROL AÇISINDAN DEĞERLENDİRME TIBBİ RADYOFİZİK UZMAN HALİL KÜÇÜCÜK Acıbadem Kozyatağı Hastanesi IMRT (Intensity Modulated Radiation Therapy) Gelişmiş

Detaylı

Kalibrasyon için iki yöntem vardır, 1. Hesaplama yöntemi

Kalibrasyon için iki yöntem vardır, 1. Hesaplama yöntemi Kalibrasyon Bir eksendeki hareket miktarının standart ünitelerden biri veya spesifik bir öğe uyum sağlaması işlemine kalibrasyon denir. Endüstriyel makinelerde en çok görülen üniteler, kullanım şekillerine

Detaylı

MLC LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon Hatalarının Kliniğe Etkisi

MLC LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon Hatalarının Kliniğe Etkisi MLC LERİN IMRT GAMMA ANALİZİNE ETKİSİ: Tongue and Groove, Hız ve Pozisyon Hatalarının Kliniğe Etkisi İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü Yrd. Doç. Dr. Murat OKUTAN XIV. Medikal Fizik Kongresi 21-24 Kasım 2013 ANTALYA

Detaylı

DİŞ RÖNTGEN CİHAZI ŞARTNAMESİ

DİŞ RÖNTGEN CİHAZI ŞARTNAMESİ Marka : TAKARA BELMONT Geçerlilik Tarih : 20/06/2008 Model : BELRAY RÖNTGEN CIHAZI Toplam Sayfa : 1 1. Cihaz diş hekimliğinde kullanılmak üzere tasarlanmış olmalıdır. 2. Mobil veya duvara monte edilebilir

Detaylı

KHDAK IMRT sinde Tedavi Planlama Sistemlerinin Monte Carlo Yöntemi ile Karşılaştırılması

KHDAK IMRT sinde Tedavi Planlama Sistemlerinin Monte Carlo Yöntemi ile Karşılaştırılması KHDAK IMRT sinde Tedavi Planlama Sistemlerinin Monte Carlo Yöntemi ile Karşılaştırılması Türkay TOKLU 1, Bahar DİRİCAN 2, Necdet ASLAN 1 1 Yeditepe Üniversitesi, Fizik Bölümü 2 Gülhane Askeri Tıp Akademisi,

Detaylı

MEME KANSERİ TARAMASI

MEME KANSERİ TARAMASI MEME KANSERİ TARAMASI Meme Kanseri Taramanızı Yaptırdınız Mı? MEME KANSERİ TARAMASI NE DEMEKTİR? Kadınlarda görülen kanserlerin %33 ü ve kansere bağlı ölümlerin de %20 si meme kanserine bağlıdır. Meme

Detaylı

Sabit gridler X-ışını ekspojuru sırasında hareket etmediklerinden film üzerinde çok ince de olsa çizgilenmelere yol açarlar. Bu olumsuzluğun önüne

Sabit gridler X-ışını ekspojuru sırasında hareket etmediklerinden film üzerinde çok ince de olsa çizgilenmelere yol açarlar. Bu olumsuzluğun önüne HAREKETLİ GRİDLER Sabit gridler X-ışını ekspojuru sırasında hareket etmediklerinden film üzerinde çok ince de olsa çizgilenmelere yol açarlar. Bu olumsuzluğun önüne geçilmesi için hareketli gridler geliştirilmiştir.

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ DERSİ LABORATUVARI. (2014-2015 Güz Dönemi) NOKTA YÜK DAYANIMI DENEYİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ DERSİ LABORATUVARI. (2014-2015 Güz Dönemi) NOKTA YÜK DAYANIMI DENEYİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ DERSİ LABORATUVARI (2014-2015 Güz Dönemi) NOKTA YÜK DAYANIMI DENEYİ THE POINT LOAD TEST DENEY:4 Amaç ve Genel Bilgiler: Bu deney, kayaçların

Detaylı

DERYA ÇÖNE. Radyoterapi Teknikeri Kozyatağı Acıbadem Hastanesi Radyoterapi Bölümü

DERYA ÇÖNE. Radyoterapi Teknikeri Kozyatağı Acıbadem Hastanesi Radyoterapi Bölümü DERYA ÇÖNE Radyoterapi Teknikeri Kozyatağı Acıbadem Hastanesi Radyoterapi Bölümü Görüntü rehberliğinde RT uygulayacak teknikerler Anatomik bölge, tedavi planı ve tedavi uygulama tekniğine göre farklı görüntüleme

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM-201 DEVRE TEORİSİ-1 LAB. DENEY-1 SİNYAL ÜRETECİ ve OSİLOSKOP AMAÇ Bu deneyde iki yeni cihazla tanışacaksınız: Sinyal (işaret) üreteci ve

Detaylı

FİLMLER FİLM VE FİLM ÖZELLİKLERİ

FİLMLER FİLM VE FİLM ÖZELLİKLERİ FİLMLER FİLM VE FİLM ÖZELLİKLERİ Filmin Tanımı Fotoğraf makinesinde, pozlandırılacak olan konunun görüntüsünü saptamak için ışığa duyarlı madde ile kaplanmış saydam taşıyıcıya film denir. Film üzerinde

Detaylı

DOZ ve BT DE DOZ KAVRAMI BT NİN BÖLÜMLERİ YENİLİKLER DOZ HESAPLAMA DOZ DÜŞÜRME

DOZ ve BT DE DOZ KAVRAMI BT NİN BÖLÜMLERİ YENİLİKLER DOZ HESAPLAMA DOZ DÜŞÜRME DR. GÖKÇE KAAN ATAÇ DOZ ve BT DE DOZ KAVRAMI BT NİN BÖLÜMLERİ YENİLİKLER DOZ HESAPLAMA DOZ DÜŞÜRME Her radyoloji çalışanının sorumluluğu, Faydaları ve riskleri anlamak, Faydayı en yükseğe çıkarmak Zararı

Detaylı

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI TÜPÜ X-IŞINI TÜPÜ PARÇALARI 1. Metal korunak (hausing) 2. Havası alınmış cam veya metal tüp 3. Katot 4. Anot X-ışın

Detaylı

18/11/2015. PA (posteroanterior) AKCİĞER. Önerilen pozisyonlar. Toraks grafileri Çekim teknikleri ve Radyografik Anatomi

18/11/2015. PA (posteroanterior) AKCİĞER. Önerilen pozisyonlar. Toraks grafileri Çekim teknikleri ve Radyografik Anatomi Toraks grafileri Çekim teknikleri ve Radyografik Anatomi Prof.Dr. Murat Kocaoğlu Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı Önerilen pozisyonlar Temel: Postero-anterior (PA) erekt (ayakta)

Detaylı

SPECT/BT 16-19 MAYIS 2015 XV ULUSAL MEDİKAL FİZİK KONGRESİ TRABZON

SPECT/BT 16-19 MAYIS 2015 XV ULUSAL MEDİKAL FİZİK KONGRESİ TRABZON SPECT/BT 16-19 MAYIS 2015 XV ULUSAL MEDİKAL FİZİK KONGRESİ TRABZON * Nükleer tıp SPECT görüntülerinde artan tutulum bölgesini tanımlamada, Bölgenin kesin anatomik lokalizasyonunu belirlemekte zorlanılmaktadır.

Detaylı

RADYOLOJİ DE DOZ AZALTIM YÖNTEMLERİ. Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MEDİKAL FİZİK AD.

RADYOLOJİ DE DOZ AZALTIM YÖNTEMLERİ. Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MEDİKAL FİZİK AD. RADYOLOJİ DE DOZ AZALTIM YÖNTEMLERİ Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MEDİKAL FİZİK AD. 1895 X ışınlarının keşfi 1896 ilk radyasyon yaralanmaları ile ilgili raporlar Diagnostik Görüntülemede

Detaylı

TOPRAKTA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-400.2014.

TOPRAKTA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-400.2014. TOPRAKTA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-400.2014.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 24 Aralık 2014 Gebze/KOCAELİ

Detaylı

TRS 398 VE YÜKSEK ENERJİLİ FOTONLARDA DOZ KALİBRASYONU

TRS 398 VE YÜKSEK ENERJİLİ FOTONLARDA DOZ KALİBRASYONU TRS 398 VE YÜKSEK ENERJİLİ FOTONLARDA DOZ KALİBRASYONU Kalibrasyonun Önemi Radyasyon demetinin kalibrasyonu komplike ölçümlere ve pek çok dönüşüm ve düzeltme faktörünün uygulanmasına dayanmaktadır. Bu

Detaylı

SERAMİK/METAL OKSİT SENSÖRLÜ ÇİY-NOKTASI ÖLÇER KALİBRASYON SİSTEMİ

SERAMİK/METAL OKSİT SENSÖRLÜ ÇİY-NOKTASI ÖLÇER KALİBRASYON SİSTEMİ 551 SERAMİK/METAL OKSİT SENSÖRLÜ ÇİY-NOKTASI ÖLÇER KALİBRASYON SİSTEMİ Seda OĞUZ AYTEKİN ÖZET Bu çalışmada; özellikle düşük nem değerlerinde ölçüm yapan seramik ya da metal oksit sensörlü çiynoktası ölçerlerin

Detaylı

RADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ DERS. Prof. Dr. Haluk YÜCEL RADYASYON DEDEKSİYON VERİMİ, ÖLÜ ZAMAN, PULS YIĞILMASI ÖZELLİKLERİ

RADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ DERS. Prof. Dr. Haluk YÜCEL RADYASYON DEDEKSİYON VERİMİ, ÖLÜ ZAMAN, PULS YIĞILMASI ÖZELLİKLERİ RADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ Prof. Dr. Haluk YÜCEL 101516 DERS RADYASYON DEDEKSİYON VERİMİ, ÖLÜ ZAMAN, PULS YIĞILMASI ÖZELLİKLERİ DEDEKTÖRLERİN TEMEL PERFORMANS ÖZELLİKLERİ -Enerji Ayırım Gücü -Uzaysal Ayırma

Detaylı

AAPM NĠN TG-51 KLĠNĠK REFERANS DOZĠMETRĠ PROTOKOLÜ VE UYGULAMALARI

AAPM NĠN TG-51 KLĠNĠK REFERANS DOZĠMETRĠ PROTOKOLÜ VE UYGULAMALARI Çukurova Üniversitesi AAPM NĠN TG-51 KLĠNĠK REFERANS DOZĠMETRĠ PROTOKOLÜ VE UYGULAMALARI Mehmet YÜKSEL, Zehra YEĞĠNGĠL Lüminesans Dozimetri Kongresi IV Gaziantep Üniversitesi, 20-22 Eylül 2010 1 İÇERİK

Detaylı

Laser LAX 300 G. Kullanma kılavuzu

Laser LAX 300 G. Kullanma kılavuzu Laser LAX 300 G tr Kullanma kılavuzu A1 4 3 2a 1a 2b 8 4 5 9 1b 6 7 A2 A3 11 10 A4 A5 A6 L1 ± 0,3 mm/m ± 23/64 A7 L1 ± 0,3 mm/m ± 23/64 L2 ± 1/4 ± 0,2 mm/m B1 B2 90 C1 C2 C3 C4 X1 X2 X3 5m 5m S = 5m

Detaylı

MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI

MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI III-Hafta KOÜ METALURJİ & MALZEME MÜHENDİSLİĞİ Fotografik Emulsiyon & Renk Duyarlılığı Şekil 1.9. Göz eğrisi ile değişik film malzemelerinin karşılaştırılması. Fotografik

Detaylı

CsI ve GOS Sintilatörlü İnce Panel Dijital Radyografi Sistemlerinin Kontrast-Ayrıntı

CsI ve GOS Sintilatörlü İnce Panel Dijital Radyografi Sistemlerinin Kontrast-Ayrıntı CsI ve GOS Sintilatörlü İnce Panel Dijital Radyografi Sistemlerinin Kontrast-Ayrıntı Başarımlarının İncelenmesi Mehmet E. Aksoy a, Mustafa E. Kamaşak b, Erkan Akkur c, Ayhan Üçgül d, Muzaffer Başak d,

Detaylı

Elektrik sahaları ve levhalı kapasitör içindeki potansiyeller

Elektrik sahaları ve levhalı kapasitör içindeki potansiyeller Elektrik Elektrik sahası Öğrenebilecekleriniz... Kapasitör Elektrik sahası Potansiyel Voltaj Eş potansiyel hatları Kural: Bir bütün halindeki elektrik sahası bir levhalı kapasitörün şarjlı levaları arasında

Detaylı

AKCİĞ İĞER CA TEDAVİSİ GÜLFER KARAKURT ANKARA ONKOLOJİ HASTANESİ RADYASYON ONKOLOJİSİ KLİNİĞİ

AKCİĞ İĞER CA TEDAVİSİ GÜLFER KARAKURT ANKARA ONKOLOJİ HASTANESİ RADYASYON ONKOLOJİSİ KLİNİĞİ CYBERKNIFE CİHAZINDA X-SIGHT X LUNG YÖNTEMY NTEMİYLE AKCİĞ İĞER CA TEDAVİSİ GÜLFER KARAKURT ANKARA ONKOLOJİ HASTANESİ RADYASYON ONKOLOJİSİ KLİNİĞİ CyberKnife (Sunnyvale Accuray) cihazı bilgisayar kontrollü

Detaylı

GÖRÜNTÜ OLUŞUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER (RADYOGRAFİK KALİTE)

GÖRÜNTÜ OLUŞUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER (RADYOGRAFİK KALİTE) GÖRÜNTÜ OLUŞUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER (RADYOGRAFİK KALİTE) Dental yapıların radyograflarında, uygun ölçülerde densite, kontrast, detay keskinliği ile minimum büyüme (magnifikasyon) ve distorsiyonlu filmler

Detaylı

ENERJİ AMAÇLI RÜZGAR ÖLÇÜMÜNDE İZLENECEK YOL

ENERJİ AMAÇLI RÜZGAR ÖLÇÜMÜNDE İZLENECEK YOL ENERJİ AMAÇLI RÜZGAR ÖLÇÜMÜNDE İZLENECEK YOL 1.Optimum ölçüm yerinin tespit edilmesi 2.Ölçüm yüksekliğinin belirlenmesi 3.Direk tipi ve kalitesinin seçilmesi 4.Ölçülecek parametrelerin ve cihaz sayılarının

Detaylı

YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ(YART) TEKNİĞİNDE YAPRAK HAREKETLERİNİN TEKRARLANABİLİRLİGİNİN DAVID İN-VİVO DOZİMETRİK SİSTEMİ İLE İNCELENMESİ

YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ(YART) TEKNİĞİNDE YAPRAK HAREKETLERİNİN TEKRARLANABİLİRLİGİNİN DAVID İN-VİVO DOZİMETRİK SİSTEMİ İLE İNCELENMESİ YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ(YART) TEKNİĞİNDE YAPRAK HAREKETLERİNİN TEKRARLANABİLİRLİGİNİN DAVID İN-VİVO DOZİMETRİK SİSTEMİ İLE İNCELENMESİ Gülay KARAGÖZ Danışman: Prof. Dr. Faruk ZORLU AMAÇ YART tekniği

Detaylı

TIPTA TEDAVİ AMACIYLA KULLANILAN İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARINI İÇEREN TESİSLERE LİSANS VERME YÖNETMELİĞİ

TIPTA TEDAVİ AMACIYLA KULLANILAN İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARINI İÇEREN TESİSLERE LİSANS VERME YÖNETMELİĞİ TIPTA TEDAVİ AMACIYLA KULLANILAN İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARINI İÇEREN TESİSLERE LİSANS VERME YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarih/Sayı: 21.07.1996/21997 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak,Tanımlar Amaç

Detaylı

Prostat Kanserinde Prostat Spesifik Membran Antijen 177. Lu-DKFZ-617 ( 177 Lu-PSMA) Tedavisinde Organ ve Tümör Dozimetrisi: ilk sonuçlar

Prostat Kanserinde Prostat Spesifik Membran Antijen 177. Lu-DKFZ-617 ( 177 Lu-PSMA) Tedavisinde Organ ve Tümör Dozimetrisi: ilk sonuçlar Prostat Kanserinde Prostat Spesifik Membran Antijen 177 Lu-DKFZ-617 ( 177 Lu-PSMA) Tedavisinde Organ ve Tümör Dozimetrisi: ilk sonuçlar Nami Yeyin 1, Mohammed Abuqbeitah 1, Emre Demirci 2, Aslan Aygün

Detaylı

Radyoloji Perspektifi

Radyoloji Perspektifi YENİ TEKNOLOJİLERİN GELİŞMESİ HASTA DOZLARINI ARTTIRIYOR MU? Radyoloji Perspektifi Şölen ÇUBUKÇU 22.11.2013 ANTALYA Giriş Radyasyon kaynakları [1] http://www.ncrponline.org 2 Giriş İnceleme yüzdeleri Etkin

Detaylı

5 İki Boyutlu Algılayıcılar

5 İki Boyutlu Algılayıcılar 65 5 İki Boyutlu Algılayıcılar 5.1 CCD Satır Kameralar Ölçülecek büyüklük, örneğin bir telin çapı, objeye uygun bir projeksiyon ile CCD satırının ışığa duyarlı elemanı üzerine düşürülerek ölçüm yapılır.

Detaylı

ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMİ TALİMATLAR

ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMİ TALİMATLAR 20.10.2017 00-1-6 KYS.19 TA 17 1-AMAÇ Eker Süt Ürünlerinde, kaşar peyniri üretiminin standart kalitede sürekliliği sağlamak için eriyebilme özelliğini kontrol etmek. 2-KAPSAM VE GEÇERLİLİK Bu talimat kaşar

Detaylı

RADYASYON FİZİĞİ 3. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu

RADYASYON FİZİĞİ 3. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu RADYASYON FİZİĞİ 3 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu X ışın cihazında bulunan güç kaynağının görevleri 1- Filamentin ısınması için düşük voltaj sağlamak 2- Anot ve katot arasında yüksek potansiyel farkı yaratmak

Detaylı

FİZ209A OPTİK LABORATUVARI DENEY KILAVUZU

FİZ209A OPTİK LABORATUVARI DENEY KILAVUZU T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ ORTAÖĞRETİM FEN VE MATEMATİK ALANLARI EĞİTİMİ BÖLÜMÜ FİZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALI FİZ209A OPTİK LABORATUVARI DENEY KILAVUZU TÇ 2007 & ҰǓ 2012 Öğrencinin Adı

Detaylı

IMRT Hastalarının n Kalite Kontrolü: : 2D-Array Deneyimi

IMRT Hastalarının n Kalite Kontrolü: : 2D-Array Deneyimi IMRT Hastalarının n Kalite Kontrolü: : 2D-Array Deneyimi Med.Fiz.Dr. Ayhan KILIÇ Seslendiren: Nadir KüçüK üçük IMRT de hasta bazlı kalite kontrolü: : Niçin in ve Nasıl? 2D-Array Deneyimi Giriş Gelişen

Detaylı

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI Herhangi bir düzlem üzerinde doğrultuya dik olmayan düşey bir düzlem üzerinde ölçülen açıdır Görünür eğim açısı her zaman gerçek eğim açısından küçüktür Görünür eğim

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) BİYOMEDİKAL CİHAZ TEKNOLOJİLERİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) BİYOMEDİKAL CİHAZ TEKNOLOJİLERİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) BİYOMEDİKAL CİHAZ TEKNOLOJİLERİ RÖNTGEN FONKSİYON TESTİ ANKARA - 2008 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından

Detaylı

IMRT (YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ)

IMRT (YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ) IMRT (YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ) Dr. Kadir Yaray Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi KAYSERİ CT Simülasyon 3D Tedavi Planlama Konformal Radyoterapi Uygulamaları CT nin keşfi; 1993

Detaylı

İnnovative Technology For Humans

İnnovative Technology For Humans İnnovative Technology For Humans Lineer Tarama İle Gerçek Boyutta 1 Metreye Kadar Tek Parça Hızlı Dijital Çekim Tüm Vücut için Dijital radyografi sistemi Yüksek Görüntü Kalitesi ve Düşük radyasyon - Mükemmel

Detaylı

YAKLAŞIM SENSÖRLERİ (PROXIMITY) Endüktif, Kapasitif ve Optik Yaklaşım Sensörleri

YAKLAŞIM SENSÖRLERİ (PROXIMITY) Endüktif, Kapasitif ve Optik Yaklaşım Sensörleri YAKLAŞIM SENSÖRLERİ (PROXIMITY) Endüktif, Kapasitif ve Optik Yaklaşım Sensörleri Sanayi fabrika otomasyonunda proximity (yaklasım) sensorler kullanılır. Porximity sensorler profesyonel yapıda cevre sartlarından

Detaylı

MODEL 1000 Tek Kanallı Çözünmüş Oksijen Ölçüm Sistemi

MODEL 1000 Tek Kanallı Çözünmüş Oksijen Ölçüm Sistemi MODEL 1000 Tek Kanallı Çözünmüş Oksijen Ölçüm Sistemi Optik ve Dijital Kalibrasyon Yok Değişen Optik Kapak Yok Sarf Malzeme Yok 5 Yıl Sensör Garantisi Anoksik Bölgelerde Mükemmel Hassasiyet Sıfır Akışlı

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ OTO4003 OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY FÖYÜ LAB. NO:.. DENEY ADI : SES İLETİM KAYBI DENEYİ 2017 BURSA 1) AMAÇ Bir malzemenin

Detaylı

X-RAY CİHAZLARINDAKİ UYGULAMA SÜRELERİNİN YAPAY SİNİR AĞLAR YARDIMI İLE TAHMİNİ

X-RAY CİHAZLARINDAKİ UYGULAMA SÜRELERİNİN YAPAY SİNİR AĞLAR YARDIMI İLE TAHMİNİ X-RAY CİHAZLARINDAKİ UYGULAMA SÜRELERİNİN YAPAY SİNİR AĞLAR YARDIMI İLE TAHMİNİ Erkan HOŞGÖRMEZ1 Mana SEZDİ2 Özet Öncelikli hedefimiz yapay sinir ağlarının X-Işını (Röntgen) cihazlarında doz süresinin

Detaylı

Ulusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ

Ulusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ Ulusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ METROLOJİNİN TANIMI Kelime olarak metreden türetilmiş olup anlamı ÖLÇME BİLİMİ dir. Metrolojinin Görevi : Bütün ölçme sistemlerinin temeli olan birimleri (SI

Detaylı

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı Görüntüleme Birimi Meme Kanserinde Tanı Yöntemleri 1. Fizik muayene 2. Serolojik Testler 3. Görüntüleme 4. Biyopsi Patolojik

Detaylı

Bebek ve Çocuklarda Boy Ölçümü

Bebek ve Çocuklarda Boy Ölçümü Bebek ve Çocuklarda Boy Ölçümü AMAÇ Bebeğin/ çocuğun boyunun doğru ve uygun teknikle ölçülmesi ve sonucun çocuğun ayına/yaşına göre değerlendirilmesidir. TEMEL İLKELER Bebekte/ çocukta boy ölçümü yapılan

Detaylı

Optik Bilimi. 2.1.02-00 Lens ve Optik Cihazların yasaları. Geometrik Optik. İhtiyacınız Olanlar:

Optik Bilimi. 2.1.02-00 Lens ve Optik Cihazların yasaları. Geometrik Optik. İhtiyacınız Olanlar: Optik Bilimi Geometrik Optik Lens ve Optik Cihazların yasaları Neler öğrenebilirsiniz? Mercekler yasası Büyütme Odak Mesafesi Obje Mesafesi Teleskop Mikro kapsam Işık ışını yolu Konveks mercekler Konkav

Detaylı

Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri. Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası

Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri. Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası İÇERİK - İYONLAŞTIRICI RADYASYON Endüstriyel Uygulamalar Medikal Uygulamalar Diğer

Detaylı