Öğretmen El Kitabı Sağlıklı Beslenme Davranışı Geliştirme Modülü (2. Sınıf)

Transkript

1 Öğretmen El Kitabı Sağlıklı Beslenme Davranışı Geliştirme Modülü (2. Sınıf)

2 İçindekiler Hoş Geldiniz... 2 lar... 3 Neden lar?... 3 Eğitim Programının Okullarda Kullanımı Yemekte Denge Eğitim Programı lar ve... 6 Ders Programları Proje Web Sitesinden İndirilebilen Materyaller... 9 Ders Programları Ders Programları Ders Programları Ders Programları Ders Programları Bu yayın T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü ve Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı iş birliği ile yürütülen Yemekte Denge Eğitim projesi için hazırlanmış ve basılmıştır. 4. Basım Aralık 2014 ( Güncellenmiş basım) adet

3 Hoş Geldiniz lar Sağlıklı beslenme modülü 5 ana mesajı içerir. Bunlar: HOŞ GELDİNİZ Sizler için hazırlamış olduğumuz bu modüler kitapçık, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) ile Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı işbirliği çerçevesinde yürütülen eğitim projesinde öğrencilerin sağlıklı beslenme kavramını keşfetmeleri için size yardımcı olacak bir materyaldir. Bu projenin hedef kitlesini 2-4. sınıflarda yer alan öğrenciler oluşturmaktadır. Yemekte Denge Eğitim proje içeriği Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi ve Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı Bilim Kurulu Üyesi Prof.Dr. H. Tanju Besler yönetiminde hazırlanmış olup, eğitimin modüllerinin planlanması T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı nın güncel Öğretim Programları içeriğine ( www/ogretim-programlari/icerik/72) dikkat edilerek Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Doç.Dr. Hünkar Korkmaz tarafından hazırlanmıştır. Elinizdeki bu kitapçık 2. sınıf düzeyinde okutulan derslerin öğretim programlarında yer alan kazanımlara uygun olarak güncellenmiştir. 1. Dünyanın dört bir yanındaki insanlar yemek veya atıştırmalık olarak farklı besinleri seçerler. Tüketilen besinlerin toplam miktarına ve besin çeşitlerine diyet denir. 2. Sağlıklı beslenme, sağlıklı beslenme tabağı olarak tarif edilen çeşitli besinlerin dengeli bir biçimde tüketilmesiyle oluşur. 3. Canlı ve sağlıklı olmak için besinlere ihtiyaç duyarız. Besinler vücudumuzun ihtiyaç duyduğu enerji ve besin öğelerini sağlarlar. 4. Beslenmede çeşitli besinlere ihtiyaç duyulur, çünkü farklı besinler sağlık için gerekli olan farklı bileşenler içerirler. Bu bileşenler; besin öğeleri, su ve liftir. 5. Aktif olmak ve kendimize iyi bakmak sağlığımız açısından önemlidir. Neden lar? 5 ana mesaj sağlıklı beslenmenin öğretilmesi konusunda kapsamlı ve yenilikçi bir yaklaşımın sağlanması için geliştirilmiştir. Ana mesajlar sürekliliği olan ve okullarda yayılımı amaçlayan bir çerçeve sunmaktadır. Bu çerçeve kullanılarak öğrencilere besinlerin enerji ve besin öğesi kaynağı olduğu öğretilecek, beslenmede çeşitlilik ve dengenin önemi anlatılacak, besinlerin vücut için enerji sağladığı ve bunun besinlerin içindeki bazı besin öğeleri yoluyla sağlandığı öğretilecektir. Projenin bütününde bu yaklaşım, öğrencilerin sağlıklı beslenme alışkanlığını günümüzde ve gelecekte kendi yaşamlarında uygulayabilmelerini öngörmektedir. Temel içeriğin anlaşılmış ve net bir şekilde öğrenilmiş olduğundan emin olmak için her bir mesajın sırayla öğretilmesi tavsiye edilmektedir. Ana mesajlar dersinizi istediğiniz gibi yönlendirebileceğiniz şekilde oluşturulmuştur. Eğitim Programının Okullarda Kullanımı Temel eğitim çağındaki öğrencilerin fizyolojik ve psikolojik açıdan kaliteli ve uzun bir yaşam sürmeleri için yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmaları, günümüzde ülkelerin eğitim politikaları üzerinde sıklıkla durduğu konuların başında gelmektedir. Ülkemizde de çoçuklarımızın yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmalarına katkı sağlamak amacıyla bir çok çalışma yapılmaktadır. Yemekte Denge Eğitim Projesi de bu çalışmaların bir tanesidir. Proje kapsamında yeterli ve dengeli beslenme konusunda materyaller geliştirilmiştir. Bu materyallerin eğitim programı doğrultusunda kullanımına yönelik öğretmenler ve ebeveynler için eğitimler düzenlenmektedir. 2 3

4 Eğitim Programının Okullarda Kullanımı Yemekte Denge Eğitim Programı Yemekte Denge Eğitim Projesi nin içeriği resmi öğretim programlarına uygun olarak ders saatleri içerisinde öğrencilere el kitabında önerilen şekilde aktarılacaktır. Eğitimlerde, eğitim programında belirtilen açıklamalar doğrultusunda okullarda gerekli çalışmalar planlanmakta, uygulanmakta ve uygulama sonuçları izlenerek raporlanmaktadır. Bundan dolayı okullarda düzenlenecek eğitim çalışmalarına tüm personelin katılımın sağlanması, ders içi ve ders dışı etkinliklerde eğitim programında yer alan konulara ilişkin işlenişlere yer verilmesi, ailelere yönelik toplantı, seminer vb. çalışmaların düzenlenmesi, öğrencilerin etkin katılımına yönelik yarışmalar, sergiler, kulüp çalışmaları gibi faaliyetlerin yapılması önem arz etmektedir. Derinleştir Öğrenme Etkinlikleri Ön Yaşantılar-Öğrenmeye Hazırlık 4. Sınıf Derinleştir Yemekte Denge Eğitim Programı Yukarıda bahsedildiği üzere, 2-4. sınıf düzeyindeki çocuklar için geliştirilen sağlıklı beslenme eğitim programı 5 ana mesaj içerir. Doküman her bir mesajın nasıl öğretileceğine yönelik önerileri içermektedir. Sizin için hazırlanmış olan ders işleyiş planı kullanıma en uygun kaynaklara işaret eder. Listelerde belirtilen materyallere ve web sitelerinden de ulaşabilirsiniz. Yer alan açıklamalar ve internetten indirilebilen kaynaklar, çerçeve program el kitabında öneri şeklindedir. Okul şartlarınıza ve sınıftaki çocuklara göre en uygun olduğunu düşündüğünüz yöntemi tercih edebilirsiniz. Ders programı sizin için yardımcı bir materyaldir. Program içindeki materyallerin hepsini veya bir kısmını kullanmayı tercih edebilirsiniz. Yemekte Denge Eğitim Projesi, öğrenmede, interaktif aktivitelerin kullanımında bilgi ve iletişim teknolojilerini tamamıyla destekler. PowerPoint sunumları sınıf içinde doğrudan kullanabilirsiniz. Derinleştir Öğrenme Etkinlikleri Öğrenme Etkinlikleri Ön Yaşantılar-Öğrenmeye Hazırlık Ön Yaşantılar-Öğrenmeye Hazırlık 3. Sınıf 2. Sınıf Elinizdeki bu programın içeriği çağdaş öğretim programlarının ve ülkemizde öğretim yılından itibaren geliştirilen öğretim programlarının içerik düzenleme yaklaşımlarına uygun olarak sarmal yaklaşıma göre yapılandırılmıştır. Yaklaşımın sembolik gösterimi görselde sunulmaktadır. Bu bağlamda 5 ana mesaj her sınıf düzeyinde öğretim programlarının kazanımları ve öğrenci gelişim özellikleri dikkate alınarak verilmektedir. Mesajların altında yer alan öğrenme kazanımlarının ise tamamı ya da birkaçı konu özelliğine ve öğrencilerin ön yaşantılarına dayalı olarak verilmektedir. Ana mesajlar ve mesajların altında yer alan öğrenme amaçları listede yer almaktadır. 4 5

5 lar ve Ders Programları Mesaj No 1 Dünyanın dört bir yanındaki insanlar yemek veya atıştırmalık olarak farklı besinleri seçerler. Tüketilen besinlerin toplam miktarına ve besin çeşitlerine diyet denir. 2 Sağlıklı beslenme, sağlıklı beslenme tabağı olarak tarif edilen çeşitli besinlerin dengeli bir biçimde tüketilmesiyle oluşur. 1.a. Dünyanın dört bir yanındaki insanların besin tercihlerinin çeşitli faktörlere bağlı olduğunu bilir. Beslenme tercihleri; besinlere erişilebilirlik, tercihler, imkânlar, zaman ve kültür gibi nedenlerle kişiden kişiye değişir. 1.b. Sağlıklı beslenme için çeşitli besinlerin dengeli bir şekilde tüketilmesinin gerekli olduğunu kavrar. 1.c. Farklı beslenme şekillerinin, benzer besin bileşenlerinin farklı şekilde birleştirilmesinden oluşabileceğini fark eder. 2.a. Beslenme Tabağı nda tarif edilen 5 besin grubuna göre bilinmeyen yemeklerin veya bu besinlerin karışımlarının nelerden oluştuğunu belirler ve sınıflandırır. 2.b. Sağlıklı Beslenme Tabağı ndaki besin gruplarının farklı oranlardan oluştuğunu gözlemler ve bu oranları kendi diyetleriyle ilişkilendirir. 2.c. Kendisi veya başkaları için öğünler veya menüler hazırlarken Sağlıklı Beslenme Tabağı nı kullanır. Ders programı; bir ya da birkaç ders süresi içinde planlanan öğrenme kazanımlarının öğrenciye nasıl kazandırılacağını gösteren etkinliklerin kapsandığı bir plandır. Bu çalışmada hazırlanan ders programları Yemekte Denge Eğitim Projesi kapsamında 2-4. sınıf düzeyindeki öğrencilerin sağlıklı beslenme davranışı geliştirebilmeleri için farklı besinler ve beslenme içerikleri hakkında öğretmenlere yardımcı olacak biçimde güncellenmiştir. Her sınıf düzeyi için hazırlanan ders programları aşağıdaki başlıklardan oluşmaktadır. İlgili Ders İlgili Tema/Ünite/Konu Öğretim Programının İlgili Kazanımları 3 Aktif ve sağlıklı olmak için besinlere ihtiyaç duyarız. Besinler vücudumuzun ihtiyaç duyduğu enerji ve besin öğelerini sağlarlar. 4 Beslenmede çeşitli besinlere ihtiyaç duyulur, çünkü farklı besinler sağlık için gerekli olan farklı bileşenler içerirler. Bu bileşenler; besin öğeleri, su ve liftir. 5 Aktif olmak ve kendimize iyi bakmak sağlığımız açısından önemlidir. 3.a. Farklı türde gıdaların farklı miktarda enerji sağladığını fark eder. 3.b. Porsiyon olarak bilinen farklı miktardaki besinlerin farklı miktarda enerji sağladığını fark eder. 3.c. Vücudun farklı aktiviteler için farklı miktarda enerjiye ihtiyacı olduğunu fark eder. 3.d. Enerji ihtiyacının bireyden bireye farklılık gösterdiğini kavrar. 3.e. Sağlıklı olmak için enerji dengesinin sağlanması gerektiği çıkarımını yapar. 4.a. Tüm besinlerin besin öğesi sağladığını ifade eder. 4.b. Besinlerin bileşiminde yer alan karbonhidrat, yağ ve proteinin enerji sağladığını açıklar. 4.c. Aralarında vitamin ve minerallerin olduğu diğer besinlerin de vücudun sağlıklı olması için gerekli olduğu çıkarımını yapar. 4.d. Besinlerin sağladığı enerji ve besin öğesi miktarlarının yenilen porsiyona bağlı olduğunu açıklar. 4.e. Farklı besin öğelerinin işlevlerini açıklar. 5.a. Gün boyu fiziksel açıdan aktif olmamız gerektiğini kavrar. 5.b. Dişlerin sağlıklı olması için herkesin dişlerini günde en az iki defa fırçalaması gerektiğini kavrar. 5.c. Yemek yaparken, yerken ve besinlere dokunurken el yıkamanın ve hijyenik olmanın önemli olduğunu fark eder. 5.d. Herkesin vücudundaki su düzeyini gün boyunca yüksek tutması gerektiğini kavrar. Sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi için öğrencilere iletilmek istenen 5 ana mesajı kapsamaktadır. Her bir ana mesaj için belirli öğrenme amaçları bulunmaktadır. Öğrenme amaçları 2-4. sınıf düzeyindeki öğrencilerin ana mesajla ilgili bilmesi ve anlaması gereken temel yeterlilikleri içermektedir. İlgili Ders Sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi amacıyla öğrencilere iletilmek istenen ana mesaj ve kazandırılması istenen öğrenme amaçlarının ilişkilendireceği dersin adıdır. İlgili Tema/Ünite/Konu Sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi amacıyla öğrencilere iletilmek istenen ana mesaj ve kazandırılması istenen öğrenme amaçlarının ilişkilendireceği dersle ilgili tema/ ünite/konu adıdır. Öğretim Programının İlgili Kazanımları Sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi amacıyla öğrencilere iletilmek istenen ana mesaj ve kazandırılması istenen öğrenme amaçlarının ilişkilendireceği dersin Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından kabul edilen resmi öğretim programına ilişkin kazanımlardır. 6 7

6 Ders Programları Proje Web Sitesinden İndirilebilen Materyaller Bu bölümde öğretmenlerin sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi amacıyla hazırlanan 5 temel mesajı ve içeriği gelişim düzeylerine uygun olarak öğrencilere nasıl öğreteceklerine yönelik ipuçları yer almaktadır. Ders programında yer alan etkinlikler, alıştırmalar ve sorulan sorular öneri niteliğindedir. Bu ders programı bireysel farklılıkları ne olursa olsun bütün öğrencilerin sağlıklı beslenme davranışı geliştirebilmeleri için hazırlanmıştır. Bu programda önerilen öğretim yöntemi ve teknikleri kavramıyla; 5 temel mesajın etkili bir şekilde iletilmesi ve bunlara ait öğrenme amaçlarının gerçekleştirilmesini sağlamak için öğrencilerin eleştirel, yaratıcı düşünme gibi üst düzey düşünme becerilerini ortaya çıkararak onları aktif kılan öğrenci merkezli teknikler vurgulanmaktadır. Bu düzeyde öğrencilerin gelişim özellikleri nedeniyle yaparak-yaşayarak öğrenme esastır. Yemekte Denge programının içerisinde yer alan ana mesajların ve öğrenme amaçlarının etkili bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla hazırlanan öğretme-öğrenme ve ölçmedeğerlendirme materyallerini içerir. Bunlar internetten indirilebilen posterler, PowerPoint sunumlar ve alıştırma sayfaları gibi materyalleri kapsamaktadır. Her bir öğretim materyali için ayrı bir dosya adı bulunmaktadır. Örneğin: Dünyanın Dört Bir Yanında Sunumu Kaynakların tamamı aynı zamanda web sitesinde yer almaktadır. Öğretmen El Kitabı nı da benzer şekilde web sitesinden indirebilirsiniz ve sizin için oluşturulan ders planlarına ulaşabilirsiniz. Sınıf içi etkinliklerde kullanılmak üzere her bir ana mesaj için öğrenme-öğretme ve ölçmedeğerlendirme materyalleri geliştirilmiştir. İnternetten indirilebilen bu materyallerin isimleri ve açıklamaları aşağıda yer almaktadır: Alıştırma Sayfaları: Çocukların etkinlikler esnasında kullanabilecekleri fotokopiyle çoğaltılabilen materyallerdir. Kartlar: Farklı türdeki besinlerin resimlerinden oluşan, çıktı olarak alınabilen kartlardır. Bu kartları besinlerin sınıflandırılmasıyla ilgili etkinlikler yapılırken kullanmak idealdir. Elektronik-PowerPoint Sunumları: Sınıfta interaktif bir yazı tahtanız varsa birçok ana mesajın içinde yer alan bu sunumları kullanabilirsiniz. Sunumlar birçok soruyu ve sınıf içinde tamamlanan alıştırmaları da içermektedir. Sunum yaparken öğrencilerin zamanlı olarak etkinliğe katılabilmeleri için çıktı alabilirsiniz. Etkileşimli- İnteraktif Etkinlikler: Yemeğin içinde ne var? oyunu öğrencilerin yemeklerin içinde yer alan temel bileşenleri Sağlıklı Beslenme Tabağı nda yer alan 5 besin grubuna yerleştirmelerini gerektiren etkileşimli bir oyundur. Ayşe ve Mert oyunundaysa çocuklar günlük sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı yaparlar. Bu iki oyunun yanı sıra Sağlıklı Beslenme Çantası, Dengeli bir Tabak Oluştur ve Enerjinin Dengesi oyunları da adresinde yer almaktadır. Bu oyunlar sınıf içi etkinlikler kapsamında veya internet üzerinden öğrencilere oynatılabilir. Öğretim materyallerini (besin kartları, PowerPoint sunumları vb.) taşınabilir belleklerinize indirmeniz ihtiyaç duyduğunuzda ya da teknik sıkıntılar nedeniyle internet erişiminizin olmadığı ya da sınırlı olduğu durumlarda hızlı bir şekilde çıktı almada sizlere kolaylık sağlayacaktır. Mesajların işleneceği ders programları erişilebilir farklı materyaller ve bu materyalleri nasıl kullanacağınıza ilişkin örnekler içerir. Tüm kaynakların özetlendiği liste aşağıda yer almaktadır. 8 9

7 Ders Programları Sınıf Ders Programları Sınıf Mesaj 1- Dünyanın dört bir yanındaki insanlar yemek veya atıştırmalık olarak farklı besinleri seçerler. Tüketilen besinlerin toplam miktarına ve besin çeşitlerine diyet denir. Mesaj 2- Sağlıklı beslenme, sağlıklı beslenme tabağı olarak tarif edilen çeşitli besinlerin dengeli bir biçimde tüketilmesiyle oluşur. Mesaj 4. Beslenmede çeşitli besinlere ihtiyaç duyulur, çünkü farklı besinler sağlık için gerekli olan farklı bileşenler içerirler. Bu bileşenler; besin öğeleri, su ve liftir. Bu düzeyde besin gruplarının adlarını vermeyiniz. Öğrencilerinizden besinlerin işlevlerini gösteren bir poster çizmelerini isteyebilirsiniz. Besinler sunumunu kullanabilirsiniz. Beyin Fırtınası Grup Tartışması Eğitsel Konular Bu dersin sonunda öğrenciler; 1.b. Sağlıklı beslenme için çeşitli besinlerin dengeli bir şekilde tüketilmesinin gerekli olduğunu kavrar. 2.b. Sağlıklı Beslenme Tabağı ndaki besin gruplarının farklı oranlarda oluştuğunu gözlemler ve bu oranları kendi diyetleriyle ilişkilendirir. 2.c. Kendisi ve başkaları için öğünler veya menüler hazırlarken Sağlıklı Beslenme Tabağı nı kullanır. 4.e. Farklı besin öğelerinin işlevlerini kavrar. Besin Kartları Sağlıklı Beslenme Tabağı Besin Günlüğü Alıştırma Sayfası Dengeli Bir Tabak Oluştur İnteraktif Oyunu Sağlıklı Beslenme Tabağı Poster İlgili Ders: Hayat Bilgisi İlgili Tema/Konu: Okul Heyecanım İlgili Kazanımlar A Neden dengeli ve düzenli beslenmesi gerektiğini araştırır ve anlatır. Sağlık Kültürü Kazanımları: 19. Düzenli beslenme alışkanlığı edinir. 22. Dengeli beslenmeye özen gösterir. Ders öncesinde öğrencilerinizden 1-2 gün boyunca yediklerini ve içtiklerini not etmelerini isteyiniz. Derste öğrencilerinizin besin listelerini arkadaşlarıyla paylaşmalarını ve karşılaştırmalarını isteyiniz. Besin Günlüğü Alıştırma Sayfası ndan yararlanarak öğrencilerinize hangi besinlerden ne kadar yediklerini sorunuz. Derse bir soruyla devam ediniz. Neden bazılarımız benzer, bazılarımızsa farklı türden besinleri tercih ediyoruz? Bu soruyla başlayan tartışma sınıfınızın bir bütün olarak derse katılımını sağlar. Tartışmanın sonunda öğrencilerinizin Hepimiz birbirimizden farklı bireyleriz. Farklı olanaklarda ve ortamlarda yaşıyoruz. Hepimiz birbirimizden farklı beden yapısına sahibiz. Bu nedenle sağlıklı olabilmek için ihtiyacımız olan farklı besinleri yemeliyiz. sonucuna ulaşmasını sağlayınız. Öğrencilerinizden verilen besin kartlarını kullanarak bir beslenme tabağı hazırlamalarını isteyiniz. Öğrencilerinize sağlıklı bir beslenme tabağının hangi besinlerden, hangi miktarlarda oluşabileceğini çokluk-azlık kavramlarını kullanarak açıklamalarını isteyiniz. Bu besinlerin sağlığımız açısından vücudumuzdaki işlevlerini açıklayınız. Örneğin; Süt, yumurta, peynir vb. ürünler vücudumuzda oluşan yaraların çabuk iyileşmesini sağlar. Reçel, çikolata vb. şekerli besinler vücudumuza enerji sağlar. Şeklinde açıklamalar yapabilirsiniz. Bunun için Sağlıklı Beslenme Tabağı sunumundan, videolardan veya posterden yararlanabilirsiniz

8 Ders Programları Sınıf Ders Programları Sınıf Mesaj 5: Aktif olmak ve kendimize iyi bakmak sağlığımız açısından önemlidir. 5.c. Yemek yaparken, yerken ve besinlere dokunurken el yıkamanın ve hijyenik olmanın önemli olduğunu fark eder. Mesaj 3. Aktif ve sağlıklı olmak için gıdalara ihtiyaç duyarız. Gıdalar vücudumuzun ihtiyaç duyduğu enerji ve besin öğelerini sağlarlar. Mesaj 4. Beslenmede çeşitli besinlere ihtiyaç duyulur, çünkü farklı besinler sağlık için gerekli olan farklı bileşenler içerirler. Bu bileşenler; besin öğeleri, su ve liftir. Mesaj 5. Aktif olmak ve kendimize iyi bakmak sağlığımız açısından önemlidir. İlgili Ders: Hayat Bilgisi İlgili Tema/Konu: Okul Heyecanım İlgili Kazanımlar A Sağlığını koruma sorumluluğunu üstlenir ve okulda sağlığını korumak için yapması gerekenleri açıklar. Sınıfta bir tartışma ortamı yaratılarak düzenli ve dengeli beslenmenin sağlıklı bir birey olmadaki önemi tekrar vurgulanır. Sağlıklı bir bireyin yemek yaparken, yerken ve besinlere dokunurken dikkat etmesi gerekenler sorulur. Öğrencilere sorabileceğiniz soru örnekleri şunlar olabilir: Salata yaparken anneniz neden salata malzemelerini yıkamaktadır? Yemek yemeden önce ne yapıyorsunuz? Ellerinizi yıkıyor musunuz? Neden? Annenizi yemek yaparken hiç gözlemlediniz mi? Anneniz yemek yaparken özel bir giysi giyiyor mu? Hiç lokantaya gittiniz mi? Bir aşçı tanıdığınız var mı? Aşçılar neden özel kıyafetler giyerler? Ayaküstü atıştırılan kızartma veya yağlı besinler yerine neden sağlıklı besinlerin tercih edilmesi gerektiği sorulur. Bu etkinlikten sonra öğrencilerinizin sokakta satılan besinlerle evde hazırlanan besinleri temiz ve hijyen (sağlığa uygunluk) açısından karşılaştırmalarını sağlayınız. Bundan sonra beslenme tercihlerinin hangi ortamlarda hazırlanan besinlere yönelik olacağını sorunuz. Öğrencilerinize Sağlıklı Olmak-2 sunumunu yapınız. Dersin sonunda tüm öğrencilerinizin Yemek yerken veya pişirirken temiz ve hijyenik olunması gerekir. sonucuna ulaşmalarını sağlayınız. Beyin Fırtınası Bilgisayar Destekli Eğitim Grup Tartışması Sağlıklı Olmak-2 Sunumu 3.a. Farklı türde besinlerin farklı miktarda enerji sağladığını fark eder. 3.b. Porsiyon olarak bilinen farklı miktardaki besinlerin farklı miktarda enerji sağladığını fark eder. 3.c. Vücudun farklı aktiviteler için farklı miktarda enerjiye ihtiyacı olduğunu fark eder. 4.a. Tüm besinler ve içeceklerin besin öğesi sağladığını ifade eder. 5.a. Gün boyu fiziksel açıdan aktif olunması gerektiğini kavrar. 5.b. Dişlerin sağlıklı olması için herkesin dişlerini günde en az iki defa fırçalaması gerektiğini kavrar. 5.c. Yemek yaparken, yerken ve besinlere dokunurken el yıkamanın ve hijyenik olmanın önemli olduğunu fark eder. 5.d. Herkesin vücudundaki su düzeyini gün boyunca yüksek tutması gerektiğini kavrar. İlgili Ders: Hayat Bilgisi İlgili Tema/Konu: Benim Eşsiz Yuvam İlgili Kazanımlar B.2.8. Sağlıklı büyüme ve gelişm ile kişisel bakım, spor, dengeli ve düzenli beslenme arasındaki ilişkiyi açıklar. Sağlık Kültürü Kazanımları: 18. Büyüme ve sağlıklı olma için beslenmenin önemini açıklar. 19. Düzenli beslenme alışkanlığı edinir. 22. Dengeli beslenmeye özen gösterir. Ders Öncesi Hazırlık Etkinliği: Ders öncesinde öğrencilerinizden Aktivite Günlüğü Alıştırma Sayfası nı kullanarak bir aktivite günlüğü tutmalarını ve 3 farklı aktiviteyi not etmelerini isteyiniz. Öğrencilerinizin aktivite günlüğü tuttuğu dönemlerde beslenme günlüğü tutmalarını ve yedikleri besin miktarlarını da (1 tabak, yarım ekmek, vb.) da not etmelerini sağlayınız. Beslenme sırasında aldıkları besinler, besin miktarları ve yapılan aktiviteler arasında bir ilişki olup olmadığını keşfetmelerini sağlayınız. Vücudun farklı aktiviteler için farklı miktarda enerjiye ihtiyacı olduğunu fark etmelerini ve bunların alınan besin türleri ve miktarlarıyla ilişkili olduğunu açıklamalarını sağlayınız. Bu etkinlikten önce öğrencilerinize bu üç farklı aktivitenin ne olabileceğini açıklayınız. Bunlar; Aktif hayat: Yürümek, bahçeyle ilgilenme vb

9 Ders Programları Sınıf Ders Programları Sınıf Aktif eğlence: Oyun oynamak, dans etmek, bisiklete binmek vb. Düzenli spor: Okul sporlarına ve yarışmalara katılmak vb.dir. Öğrencilerinize derse başlamadan önce Ders Programı-2 de yer alan etkinlikleri hatırlatınız. Derse giriş yapmak için besinler sunumunu kullanabilirsiniz. Sadece dengeli beslenme kurallarına dikkat etmenin sağlıklı bir yaşam için yeterli olup olmadığını sorarak konuyu derinleştiriniz. Öğrencilerinize daha önce beslenme-temizlik-hijyen arasındaki ilişkiyi içeren ön öğrenmelerini hatırlatınız. Yemekten önce ellerini yıkamak kadar yemekten sonra diş fırçalamanın da önemli olduğunu açıklayarak aşağıdaki soruları sorunuz. Kim dişlerini günde en az iki kez fırçalıyor? Kim son zamanlarda diş doktoruna gitti? Giden öğrencileriniz varsa onlardan neden diş doktoruna gittiğini açıklamalarını isteyiniz. Bu konuşmadan yararlanarak öğrencilerinize aşağıdaki sonuçlara ulaşmasını sağlayınız. -Hepimizin dişlerimizi günde en az iki kere, diş fırçasıyla fırçalaması gerekir. Diş fırçasına bezelye büyüklüğünde diş macunu koymak gereklidir. -Şeker veya şeker içeriği yüksek besinler yendiği takdirde dişlerinizi fırçalayınız. -Uzmanlar tarafından sağlıklı bir yaşam için gelişim çağındaki çocukların her gün 60 dakikalık fiziksel aktivite yapmalarının tavsiye edildiğini ekleyiniz. Sağlıklı Olmak-1 sunumundan yararlanabilirsiniz. Öğrencilerinize beslenme kadar gün boyunca sıvı içmenin de önemli olduğunu ve her gün 6-8 bardak sıvı içmesi gerektiğini vurgulayınız. Özellikle hava sıcaklığının yüksek olduğu ve fiziksel olarak aktif oldukları zamanlarda daha fazla sıvı almaları gerektiğini hatırlatınız. Bunun için en iyi seçeneğinse su, süt ve taze sıkılmış meyve suları olduğunu açıklayınız. Öğrencilerinizin kendi aktivite tablolarıyla arkadaşlarınınkini karşılaştırmalarını isteyerek aşağıdaki soruları yönlendiriniz: Aktivite programınızı/düzeyinizi daha iyi hale nasıl getirebilirsiniz? Sizce bunun için ne yapmanız gerekiyor? Sınıfınızdaki öğrencileriniz için bir aktivite tablosu hazırlayarak sınıf panosunda sergileyiniz. Dersin sonunda öğrencilerinizle aşağıdaki mesajların üzerinden geçiniz. -Hepimizin fiziksel olarak aktif olması gereklidir. -Hepimizin diş bakımına özen göstermesi gereklidir. -Hepimizin yemek yerken veya pişirirken hijyen kurallarına dikkat etmesi gerekir. -Hepimizin gün boyu düzenli olarak sıvı alması gerekir. TGA Yöntemi (Tahmin-Gözlem-Açıkla) Grup Tartışması Besinler Sunumu Sağlıklı Olmak-1 Sunumu Mesaj 1- Dünyanın dört bir yanındaki insanlar yemek veya atıştırmalık olarak farklı besinleri seçerler. Tüketilen besinlerin toplam miktarına ve besin çeşitlerine diyet denir. 1.a- Dünyanın dört bir yanındaki insanların besin tercihlerinin çeşitli faktörlere bağlı olduğunu fark eder. Beslenme tercihleri; besinlere erişilebilirlik, tercihler, imkânlar, zaman ve kültür gibi nedenlerle kişiden kişiye değişir. 1.c. Farklı beslenme şekillerinin benzer besin bileşenlerinin birleştirilmesinden oluşabileceğini fark eder. İlgili Ders: Hayat Bilgisi İlgili Tema/Konu: Dün, Bugün, Yarın İlgili Kazanımlar C.2.6. Farklı ülkelerdeki çocukların beslenme, giyim ve oyun tarzlarındaki değişiklikleri araştırır ve sunar. Kariyer Bilincini Geliştirme Kazanımları 23. İnsanlar arasındaki değişik kültürlerin, yaşam tarzlarının, eğilimlerin ve alışkanlıkların olduğunu fark eder. Dersi öğrencilerinizin 1. Tema ve 1. Ders programındaki etkinliklerle ilgili ön yaşantılarını hatırlatarak başlatınız ve onlara Neden insanlar farklı besinler tüketir? sorusunu yöneltiniz. Dünyanın farklı ülkelerinde farklı besinleri göstermek için Dünya Besin Kartları nı kullanabilirsiniz. Öğrencilerinizden ortak besinleri örneğin tahıl gevreği, patates, et, balık, süt, meyveyi daha çok yiyen ülkeleri belirlemelerini isteyiniz. Drama Etkinliği: Öğrencilerinizden farklı ülkelerde yenilen besinleri araştırmalarını isteyiniz. Öğrencilerinizin bulduğu bilgileri bir drama etkinliği tasarlayarak sunmalarını isteyiniz. Bu etkinlikte; öğrencilerinizin her biri farklı bir ülkeyi temsil ederek. Ülkelerini ve ülkelerinde yenilen besinleri-yemekleri tanıtabilirler. En favori yemeklerinin tariflerini paylaşabilirler. Drama sonunda farklı ülkelerde tüketilen besinlerin ve bazı yemeklerin benzer olduğunu gözlemlerler. Drama etkinliğinden sonra, dersin sonunda öğrencilerinizin birçok yemeğin veya besinin aynı temel bileşenlerden oluştuğu sonucuna varmalarını sağlayınız. Beyin Fırtınası Dramatizasyon Dünya Besin Kartları Dünya Haritası 14 15

10 Ders Programları Sınıf Mesaj 3. Aktif ve sağlıklı olmak için gıdalara ihtiyaç duyarız. Gıdalar vücudumuzun ihtiyaç duyduğu enerji ve besin öğelerini sağlarlar. Mesaj 5. Aktif olmak ve kendimize iyi bakmak sağlığımız açısından önemlidir. 3.a. Farklı türde gıdaların farklı miktarda enerji sağladığını fark eder. 3.c. Vücudun farklı aktiviteler için farklı miktarda enerjiye ihtiyacı olduğunu fark eder. 5.a. Gün boyu fiziksel açıdan aktif olmamız gerektiğini kavrar. İlgili Ders: Oyun ve Fiziki Etkinlikler İlgili Kazanımlar 14. Sağlıklı olmak ve sağlığını geliştirmek için oyunlara ve fiziki etkinliklere neden katılması gerektiğini açıklar. 17. Oyun ve fiziki etkinliklere katılırken sağlığını korumak için dikkat etmesi gereken unsurları açıklar. 29. Aktif ve sağlıklı yaşam davranışı geliştirmek için çeşitli ekipman ve teknolojileri tanır. Öğrencilere büyümelerinde, olgunlaşmalarında, zihinsel gelişimlerinde ve sosyalleşmelerinde oyun ve fiziki etkinliklere katılmanın önemli olduğu fark ettirilmelidir. Oyun ve fiziki etkinliklerde ısınma soğuma, beslenme ve temizlik (hijyen) konularının önemine dikkat çekilmeli ve öğrencilerin bu kavramları açıklamaları sağlanmalıdır. Öğrencinin aktif ve sağlıklı yaşam için hareket etmenin, beslenmenin önemini teknolojiden (televizyon, radyo, bilgisayar, yazılı materyaller vb.) faydalanarak fark etmesi ve bu bilgileri arkadaşlarıyla paylaşmaları sağlanmalıdır. Sağlıklı Olmak-1 sunumu izletilebilir. Eğitsel Oyunlar Gösterip Yaptırma Yöntemi Tartışma Sunuş Yoluyla Öğretim Sağlıklı Olmak-1 Sunumu Daha Fazla Bilgi İçin Kaynaklar Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tegm.meb.gov.tr Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı Yemekte Denge Eğitim Projesi Web Siteleri / Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Vakfı, sağlıklı ve dengeli beslenmeyi teşvik eden çalışmalar yapmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, sağlıklı ve dengeli beslenme açısından bilimsel olarak da kabul edilen bilgilerin paylaşılması yine bilimsel olarak kabul görmüş standart ve kriterler çerçevesinde yürütülmektedir. Bu durum hiçbir şekilde herhangi bir marka ya da firmanın adının veya ürünlerinin tüketilmesinin önerilmesi ve/veya önerilmemesi anlamına gelmemektedir. Aksi bir tutumun sergilenmesinden Vakfımız hukuken sorumlu değildir. 16

11