ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ"

Transkript

1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Muzaffer AKBAŞ ÜLKEMİZDE ÜRETİLEN ÜZÜM SİRKELERİNİN BİLEŞİMLERİ VE GIDA MEVZUATINA UYGUNLUKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA, 2008

2 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÜLKEMİZDE ÜRETİLEN ÜZÜM SİRKELERİNİN BİLEŞİMLERİ VE GIDA MEVZUATINA UYGUNLUKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Muzaffer AKBAŞ YÜKSEK LİSANS TEZİ GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Bu tez../../2008 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu İle Kabul Edilmiştir. İmza... İmza... İmza Prof. Dr.Turgut CABAROĞLU Doç.Dr. Hüseyin ERTEN Yrd. Doç. Dr. Hatice Kalkan YILDIRIM Danışman Üye Üye Bu tez Enstitümüz Gıda Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No : Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü İmza ve Mühür Bu çalışma Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No : ZF2006YL86 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

3 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ ÜLKEMİZDE ÜRETİLEN ÜZÜM SİRKELERİNİN BİLEŞİMLERİ VE GIDA MEVZUATINA UYGUNLUKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Muzaffer AKBAŞ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Danışman : Prof. Dr. Turgut CABAROĞLU Yıl : 2008, Sayfa :58 Jüri : Prof. Dr. Turgut CABAROĞLU Doç. Dr. Hüseyin ERTEN Yrd. Doç. Dr. Hatice KALKAN YILDIRIM Bu çalışmada ülkemizde üretilen bazı üzüm sirkelerinin genel bileşimleri, kalıntı metal-metaloid içerikleri ve temel uçucu bileşikleri belirlenmiş ve Türk Gıda Mevzuatına uygunlukları araştırılmıştır. Bu amaçla piyasadan 12 sirke örneği alınmış, S1 den S12 ye kadar kodlanmış ve sirkelerin genel bileşimleri fizikokimyasal analizlerle (yoğunluk, alkol, kuru madde, indirgen şeker, toplam asit, uçar asit, ph, kül, toplam SO 2, asetil metil kabinol testi), kalıntı metal-metaloid analizleri atomik absorbsiyon spektrometresi ile ve uçucu bileşikler (esterler, aldehitler, yüksek alkoller) GC yöntemi ile belirlenmiştir. Elde edilen analiz sonuçlarına göre 12 sirke örneğinden birinin doğal sirke olmadığı (S12) ve sentetik yolla üretildiği, tüm örneklerde alkol miktarlarının standarda uygun olduğu, toplam asit miktarlarının bir örnek hariç standarda uyum sağladığı belirlenmiştir. Kalıntı metal-metaloid bakımından bir örnekte sadece demir miktarının (S1) biraz yüksek bulunduğu bunun dışında demir, bakır+çinko, arsenik ve kurşun miktarlarının Türk Gıda Mevzuatı na uygun olduğu saptanmıştır. Tüm sirke örnekleri kükürt dioksit miktarı bakımından da mevzuata uygun bulunmuştur. Uçucu bileşikler bakımından doğal olmayan örnekte uçucu bileşik saptanmazken diğer örneklerin ester miktarları mg/l, aldehit miktarları mg/l ve yüksek alkol miktarları mg/l arasında bulunmuştur. Genel olarak bir örnek hariç ülkemizde üretilen sirkelerin Türk Gıda Mevzuatına uygun oldukları sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Üzüm sirkesi, kalite, bileşim, metal-metaloid, uçucu bileşik I

4 ABSTRACT MSc THESIS A RESEARCH ON THE DETERMINATION OF COMPOSITION OF GRAPE VINEGARS PRODUCED IN TURKEY AND THEIR CONFORMITY TO FOOD LEGISLATION Muzaffer AKBAŞ DEPARTMENT OF FOOD ENGINEERING INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor : Prof. Dr. Turgut CABAROĞLU Year : 2008, Pages :58 Jury : Prof. Dr. Turgut CABAROĞLU Assoc. Prof. Dr Hüseyin ERTEN Asist. Prof. Dr. Hatice KALKAN YILDIRIM This research was undertaken to determine general composition, residual metal-metaloid content and main volatile compounds of some grape vinegars produced in Turkey. Furthermore, conformity of the vinegars to Turkish Food Legislation was also investigated. 12 different vinegars were purchased and coded from S1 to S12. General composition of the vinegars were determined by physicochemical analysis (density, alcohol, dry matter, reducing sugars, total acidity, volatile acidity, ph, ash, total SO 2, acetil methyl carbinol test); residual metalmetaloid analysis by atomic absorption spectrophotometry and volatile compounds (esters, aldehites, higher alcohols) by GC. According to the results, one of the 12 vinegar samples was found to be unnatural (S12) and produced synthetically; alcohol levels in all the samples were under the limits; all the samples except one were found to comply with the standards in terms of total acidity. In terms of residual metal metalloid only one sample (S1) had slightly high iron content and the rest were in accord with Turkish Food Legislation in terms of iron, copper+zinc, arsenic, and lead. SO 2 contents of the all samples were found to be within the limit. No volatile compound was found in the unnatural sample and the rest of the samples contained the following volatiles: esters mg/l, aldehits mg/l and higher alcohol mg/l. All the samples except one were found to be in accord with the Turkish Food Legislation Key Words : Grape vinegar, quality, composition, metal-metaloid, volatiles II

5 TEŞEKKÜR Yüksek lisans eğitimim boyunca, çalışmanın düzenlenmesi, gerçekleştirilmesi ve değerlendirilmesinde katkılarıyla beni yönlendiren, bana yol gösteren ve destekleyen, bilgi ve deneyimlerinden faydalandığım danışman hocam Sayın Prof. Dr. Turgut Cabaroğlu na teşekkürlerimi sunarım. Çalışmamın her aşamasında yardımını hiçbir zaman esirgemeyen; Araştırma Görevlileri. Kemal Şen, Haşim Kelebek, Adnan Bozdoğan, Murat Yılmaztekin, Hasan Tanguler ve değerli arkadaşlarım Elmas Özge Sürücü, Gamze Köklü, Namık Kemal Biçgel, Ender Bellur, Aykut Aksoy, Ümit Kaya, Ömür Işık ve Ayşen Bulur a, Çalışmanın her aşamasında, bilgi ve tecrübesinden yararlandığım, değerli hocalarım Prof. Dr. Ahmet Canbaş, Prof. Dr. Hasan Fenercioğlu, Doç. Dr. Hüseyin Erten, Doç. Dr. Ümit Ünal, Yrd. Doç. Dr. Asiye Akyıldız ve Yrd. Doç. Dr. Serkan Selli ye, İlgi, sabır ve manevi desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen babam İbrahim Akbaş, annem Ümran Akbaş ve kardeşim Süleyman Akbaş a, Destek ve katkılarından dolayı Çukurova Üniversitesine ve Gıda Mühendisliği Bölümü personeline teşekkürlerimi borç bilirim. III

6 İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZ... I ABSTRACT... II TEŞEKKÜR... III İÇİNDEKİLER... IV ÇİZELGELER DİZİNİ... VII ŞEKİLLER DİZİNİ... VIII 1. GİRİŞ ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Sirke Üretimi Üzerine Yapılan Çalışmalar Sirkenin Bileşimi Üzerine Yapılan Çalışmalar MATERYAL ve METOT Materyal Sirke Örnekleri Analizlerde Kullanılan Araç Gereçler Metot Genel Analizler Yoğunluk Alkol Toplam Kuru Madde İndirgen Şeker Toplam Asit Uçmayan Asit Uçar Asit ph Kül Oksidasyon Sayısı İyot Sayısı Toplam Serbest ve Bağlı Kükürt Dioksit IV

7 Asetil Metil Karbinol Testi Kalıntı Metal-Metaloid Analizleri Metanol ve Uçucu Bileşiklerin Analizi Gaz Kromotografisi Koşulları Uçucu Bileşiklerin Alıkonma Zamanlarının Belirlenmesi Kalibrasyon Çözeltilerinin Hazırlanması Hesaplama (1). Cevap Faktörlerinin Hesaplanaması (2). Uçucu Bileşiklerin Miktarlarının Hesaplanamsı İstatistiksel Analiz ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Sirkelerin Genel Bileşimleri Yoğunluk Alkol Kuru Madde İndirgen Şeker Toplam Asit, Uçar Asit ve Uçmayan Asit ph Kül Oksidasyon Sayısı ve İyot Sayısı Toplam, Serbest ve Bağlı Kükürt Dioksit Asetil Metil Karbinol Karbinol Testi Sirkelerin Metal- Metaloid Miktarları Metanol ve Temel Uçucu Bileşikler Metanol Esterler Metil Asetat Etil Asetat Aldehitler Asetaldehit Asetal 48 V

8 Yüksek Alkoller bütanol propanol metil 1-propanol metil 1-bütanol metil 1-bütanol SONUÇ KAYNAKLAR 53 ÖZGEÇMİŞ 58 VI

9 ÇİZELGELER DİZİNİ SAYFA Çizelge 3.1. Yakma İşlemi İçin Mikrodalga Fırın Çalışma Koşulları.. 20 Çizelge 3.2. Uçucu bileşiklerin Alıkonma Zamanları Çizelge 3.3. Uçucu bileşiklerin Kalibrasyon Verileri Çizelge 4.1. Sirkelerin Genel Bileşimleri.. 29 Çizelge 4.2. Sirkelerin Metal- Mataloid Miktarları Çizelge 4.3. Sirkelerin Toplam Ester, Aldehit ve Yüksek Alkol İçerikleri Çizelge 4.4. Sirkelerin Uçucu Bileşik İçerikleri VII

10 ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA Şekil 2.1. Fermente Olabilen Şekerlerin iki Aşamalı Oksidasyonu Şekil 3.1. Hidrür yönteminde Sodyum Bor Hidrür/ asit indirgemesi ile uçucu hibritlerin oluşumu Şekil 3.2. Uçucu Bileşiklere Ait Standartların Pik Tanımlamalarını İçeren Kromotogram Şekil 4.1. Sirkelerin Yoğunlukları. 28 Şekil 4.2. Sirkelerin Kuru Madde Miktarları. 31 Şekil 4.3. Sirkelerin İndirgen Şeker Miktarları. 32 Şekil 4.4. Sirkelerin Toplam Asit Miktarları Şekil 4.5. Sirkelerin Kül miktarları Şekil 4.6. Sirkelerin Toplam Kükürt Dioksit Miktarları Şekil 4.7. Sirkelerdeki Kalıntı Demir Miktarları Şekil 4.8. Sirkelerdeki Toplam Uçucu Bileşikler.. 42 Şekil 4.9. Sirkelerdeki Metanol Miktarları 45 Şekil Sirkelerdeki Metil Asetat, Etil Asetat Miktarları Şekil Sirkelerdeki Asetaldehit Miktarları. 48 Şekil Sirkelerdeki Yüksek Alkollerin Miktarları.. 50 VIII

11 1. G R Muzaffer AKBA 1. G R Sirke de i ik hammaddelerden farkl yöntemlerle elde edilen bir fermantasyon ürünüdür. Sirke denildi inde asetik asit fermantasyonu ile alkolün asetik aside dönü türüldü ü fermantasyon ürünü anla lmaktad r. Saf asetik asitten elde edilen sirkelerde fermantasyon söz konusu de ildir (Aktan ve Kalkan, 1998; Plessi 2003). Sirkenin tan m ülkelerine ve mevzuatlar na göre de i iklik göstermektedir. Eski g da maddeleri tüzü ünde sirke, üzüm ve incir gibi ekerli meyvelerin önce alkol fermantasyonuna sonra asetik asit fermantasyonuna tabi tutulmas yla elde edilen madde eklinde tan mlanm t r (Anon., 1952). TSE 1880 EN sirke standard na göre ise sirke; "Tar m kökenli s v lar veya di er maddelerden, iki a amal alkol ve asetik asit fermantasyonuyla, biyolojik yolla üretilen kendine özgü ürün" olarak tan mlanmaktad r. Bu standartta sirke çe itleri, üretiminde kullan lan hammaddelere göre; arap sirkesi, meyve sirkesi, meyve arab sirkesi, elma arab sirkesi, alkol sirkesi, tah l sirkesi, malt sirkesi, aromal sirke ve di er sirkeler olarak verilmi tir. Bunlardan arap (üzüm) sirkesi biyolojik yolla asetik asit fermantasyonu ile sadece araptan (sadece taze üzümden elde edilen arap) elde edilen sirke eklinde tan mlanm t r (Anon., 2003b). Sirke FAO/WHO g da standartlar na göre; iki fermantasyon prosesi yani etil alkol ve asetik asit fermantasyonu ile, ni asta ve/veya eker içeren tar msal kökenli hammaddelerden üretilen, insan tüketimi için uygun olan bir s v d r eklinde tan mlanmaktad r (Anon., 2000). Sirkenin tarihçesi üphesiz arab n, biran n tarihçesi kadar eskidir. Çünkü aç k bir kapta b rak lan arab n kolayl kla sirkeye dönü ece i dü ünülecek olursa sirkenin tarihçesinin de arap gibi tarihin ilk ça lar na kadar uzand görülür (Türker, 1963). Alkollü içkilerden ilk önce bal arab sonra hurma arab ve daha sonra bira ile üzümden arap yap ld göz önüne al n rsa, sirkelerden de bal sirkesi sonra hurma sirkesi ve ondan sonra arap sirkesi yap lm ve tad lm oldu u fikrine var l r. Bulunan eski eserlerden Sümerlerin, Asurlular n, Etililerin, ranl lar n, eski 1

12 1. G R Muzaffer AKBA M s rl lar n ve nihayet eski Yunanl lar n sirke yapt klar anla lmaktad r. Do ada yaln zca sirkede rastlanan sirke solucan MÖ 3000 y llar na ait eski M s r küpündeki tortuda bulunmu tur (Aktan ve Kalkan, 1998). lk olarak Becher ( ), sirke yap m nda havan n gerekli oldu u görü ünü ileri sürmü tür (Türker, 1963; Aktan ve Kalkan, 1998). Persoon, 1812 y l nda alkollü s v lar n yüzeyinde meydana gelen zar n sirkele me yapt n öne sürmü ve bu zara Mycoderma ad n vermi tir (Canba, 2008a). Aktan ve Kalkan (1998) n bildirdi ine göre, Kutzing 1837'de sirke zar n mikroskopta inceleyerek, asetik asidi tek hücreli bir organizman n yapt n bulmu ve buna ulvino asidi ad n vermi tir. Pastör ise 1867 y l nda Etud sur le vinaigre adl eserinde arap sirkesi zar nda buldu u asetik asit bakterilerinin k sa çubuklu bakteriler oldu unu saptam ve bu bakterilere Mycoderma aceti ad n vermi tir. Buchner, sirkele meyi sirke bakterilerindeki oksidaz (dehidrogenaz) enziminin yapt n kan tlam t r. Bundan sonra Hansen 1878 y l nda Mycoderma aceti nin, Acetobacter aceti ve Acetobacter pasteurionum olmak üzere iki türü oldu unu saptam t r. Böylece asetik asit fermantasyonuna daha da aç kl k getirilmi ve bu olay oldukça ayd nlanm t r (Türker, 1963; Özkaya ve ark.,1991). Eski ça larda sirke, yaln zca sofralarda tüketilmekle kalmam ; tarla i lerinde, avda, kara ve deniz seferlerinde de serinletici bir içki olarak yerini alm t r. Ayn zamanda sirke o dönemlerde ilaç olarak da kullan lm t r (Akman, 1942). Günümüzde ise sirke, yaln zca yemeklerde, salatalarda de il tur u yap m nda da kullan l r. Ayr ca mayonez, salça, salamura, hardal ve di er benzeri g da maddelerinin haz rlanmas nda ve konserve edilmesinde, az miktarda da antiseptik olarak kullan lmaktad r (Türker, 1963; Plessi 2003; Tan, 2005). Tarih boyunca sirke en çok ta i ve hilelere maruz kalm bir ürün olmu tur. Sirke asetik asit, kuru madde artt r c ve renk verici maddeler kat larak de i ik oranlarda ta i edilebilmektedir. Bunun sonucunda haks z kazanç sa lanmakla beraber tüketici de yan lt lmaktad r. Ülkemizde sirke üreten pek çok i letme vard r. Sirke iletmelerinin bir bölümünün sirke içine sentetik asetik asit katt klar san lmaktad r. Bu nedenle do al fermantasyon sirkelerinin bile imlerinin tespiti ile bunlara kat lan sentetik asetik asidin ay rt edilebilmesi büyük önem kazanmaktad r. Bu amaçla sirkelerde yap lan baz analizler unlard r; asetil metil karbinol testi, 2

13 1. G R Muzaffer AKBA uçucu olmayan asit miktar tayini, toplam kuru madde miktar tayini, kül miktar tayini, iyot ve oksidasyon say s tayini (Aktan ve Kalkan, 1998). Ülkemizde sirke üretimi ve kontrol yöntemleri üzerine yap lan ara t rma say s da oldukça s n rl d r (K l ç, 1976; ahin ve K l ç, 1981). Bu çal mada, ülkemizde üretilen ve Adana bölgesinde sat a sunulan de i ik marklara ait üzüm sirkelerinin genel bile imleri, kal nt metal-metaloid miktarlar ve uçucu bile ikleri incelenmi ve Türk G da Mevzuat na uygunluklar ara t r lm t r. 3

14 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA 2. ÖNCEK ÇALI MALAR 2.1. Sirke Üretimi Üzerine Yap lan Çal malar Sirke, üzümün ve bünyesinde eker bulunan di er ya veya kurutulmu meyvelerin yahut ni astal ve ekerli maddelere çe itli ön i lemler uygulanarak elde olunan ralar n önce etil alkol, sonra asetik asit fermantasyonuna u ramas sonucu, yahut araplardan asetik asit fermantasyonu yoluyla elde edilen mamuldür (Anon., 1988). eker içerikli ürünlerden sirke olu um süreci etil alkol fermantasyonu ve asetik asit fermantasyonu olmak üzere birbirini takip eden 2 a amal bir süreçtir. Sirke fermantasyonu oksidatif bir fermantasyondur. Etanolun seyreltilmi halinde hava (oksijen) varl nda Acetobacter spp. taraf ndan sirke asidine ve suya okside olmas d r (Türker, 1963; Özkaya ve ark.,1991; Plessi, 2003). Sirke olu um mekanizmas ekil 2.1.de verilmi tir (Aktan ve Kalkan, 1998; Plessi, 2003). 1. A ama (Alkol fermantasyonu) Anaerobik C 6 H 12 O 6 2C 2 H 5 OH + 2CO ,2 Kcal (180g) (92g) (88g) Fermente olabilir eker etil alkol karbondioksit 2. A ama (Asetik asit fermantasyonu) Aerobik C 2 H 5 OH + O 2 CH 3 COOH + H 2 O + 115,2 Kcal (46g) (60g) (18g) Etil alkol asetik asit su ekil 2.1. Fermente Olabilen ekerlerin ki A amal Oksidasyonu. 1. a ama ekerin etil alkole fermantasyonu (anaerobik ko ullar). 2. aama Etil alkolün asetik aside fermantasyonu (aerobik ko ullar) Sirkede kalite öncelikle hammaddeye ba l d r. Hammaddenin bile imi sirke bile imi üzerinde do rudan etkilidir. Hammaddenin bile imi ise çe it, iklim, toprak 4

15 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA ko ullar ve yeti tirme teknikleri gibi etkenlere ba l olarak de i iklik göstermektedir (Prescott ve ark., 1959; Morales ve ark., 2004). Sirke etil alkolden asetik asit fermantasyonu sonucu elde edildi ine göre, alkol elde edilebilen ekerli ürünlerden, ekere dönü ebilen hububat gibi ni astal hammaddelerden veya ispirtodan sirke yap labilmektedir. Kullan lacak hammaddenin seçimi sirke üretilecek bölgedeki yeti tirilen ürün miktar ve fiyatlar na ba l d r (Aktan ve Kalkan, 1998). Ülkemizde yürürlükte olan standarda göre sirke çe itleri, üretiminde kullan lan hammaddelere göre; arap sirkesi, meyve sirkesi, meyve arab sirkesi, elma arab sirkesi, alkol sirkesi, tah l sirkesi, malt sirkesi, aromal sirke ve di er sirkeler olarak verilmektedir. Bunlardan arap (üzüm) sirkesi biyolojik yolla asetik asit fermantasyonu ile sadece araptan (sadece taze üzümden elde edilen arap) elde edilen sirke eklinde tan mlanmaktad r (Anon., 2003b). Sirkenin kalitesini belirleyen ikinci faktör ise üretim yöntemidir (Prescott ve ark., 1959; Morales ve ark., 2004). Sirke üretiminde sirkle meye etki eden faktörler; s cakl k, alkol, hava (oksijen varl ) ve kullan lan mikroorganizma çe idi olmak üzere 4 ba l k alt nda verilebilir. Genel olarak pratikte sirke bakterilerin optimum çal ma s cakl klar C aral ndad r, sirke bakterilerinin faaliyeti 15 Cden a a ya dü üldükçe giderek yava lar, 40 Cnin üstündeki s cakl klar ise sirke bakterileri için tehlikeli say l r (Türker, 1963; Plessi, 2003). Sirke bakterileri en çok % 13lük alkole dayan rlar daha yüksek oranlarda alkol içeren ortamlarda çal mazlar, sirkele ecek araptaki alkol oran yüksek ise en uygun olarak alkol aran % 10 olacak ekilde su ilave edilir. Di er taraftan ortamda alkol kalmay nca sirke bakterileri ihtiyaçlar olan enerjiyi sa layabilmek için asetik asidi parçalamaya ba larlar buna üst oksidasyon denir, üst oksidasyonun önüne geçmek için sirkele tirilen s v daki alkol oran % 0.5e dü tü ünde sirkele meye son verilir. Asetik asit fermantasyonu asl nda bir oksidasyon oldu undan, sirkle mede mutlaka havaya ihtiyaç vard r. Sirkele ecek s v n n hava sath ne kadar geni olursa sirke bakterileri o nispette h zl ço al r ve sirkele me o denli h zl olur (Türker, 1963; Özkaya ve ark.,1991). 5

16 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA Sirke üretimi için anahtar mikroorganizma Acetobacter spp. dir. Acetobacter aceti, Acetobacter pastorianus ve Acetobacter hansenii su lar yayg n olarak bilinen astik asit bakterileridir. Kullan lan bakterinin özelliklerine ba l olarak sirke üretimi için gerekli olan oksijen ihtiyac, optimum s cakl k aral ve reaksiyon süresi de i ir (Özkaya ve ark.,1991; Plessi, 2003). Sirke üretim yöntemleri: 1. Yava Yöntem a.basit Yava Yöntem b.orleans (Frans z) Yöntemi c.pastör Yöntemi (Geli tirilmi Orleans Yöntemi) 2.Çabuk Yöntem (Alman Yöntemi)- Zincirleme Reaksiyonu a. Schützenbach Yöntemi b. Jeneratör Yöntemi c. Di er Jeneratörler ile Sirke Yapma Yöntemleri 3. Derin Kültür Yöntemi (Submers Yöntemi) olmak üzere 3 ana ba l k alt nda toplanabilir Yava yöntemde (yüzey kültür yöntemi) sirkele me, alkollü s v n n f ç, fermantasyon için uygun bir tank vb. büyük bir kap içinde uzun süre tutulmas ile gerçekle tirilir. Sirkele tirilecek arap, içine bir miktar pastörize edilmemi iyice keskin bir sirke konulduktan sonra s cak bir alanda asetik asit fermantasyonuna terk edilir. Sirkele menin bitti i alkol ve asit miktar n n tayini ile anla labilece i gibi asetik asit bakterilerinin s v n n yüzeyinde olu turduklar zar n dibe çökmesi de sirkele menin bitti ine dair fikir verebilir. Bu yöntemle sirke üretimi 6-8 hafta içinde tamamlanmaktad r (Türker, 1963; Özkaya ve ark.,1991; Aktan ve Kalkan, 1998; Plessi,2003; Ünal, 2007). H zl yöntem ülkemizde sirke üreten i letmelerde kullan lan bir yöntem olup, bu yönteme Frings yöntemi de denilmektedir. Bu yöntem sirkele menin gerçekle ece i yüzey alan n asetik asit bakterisinin tutunaca ta y c bir materyalle geni leterek, sirkele me süresini k saltmay hedef almaktad r. Sirkele me için hava sirkülasyonunu sa layacak bir düzenekle donat lm tahta ya da çelik tanklar kullan l r. deal fermantasyon s cakl C civar ndad r. H zl yöntem sirke 6

17 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA kaplar na jeneratör ad verilir, h zl yöntemle sirke üretimi yakla k 3-7 gün sürer (Türker, 1963; Özkaya ve ark.,1991; Plessi, 2003; Ünal, 2007). Derin kültür yöntemi (submers yöntemi) dolgu materyali olmaks z n çal an ve yüzeyde de il may e içinde ço alan bakteriler ile sirke üretimi yap l r. Bu yöntemle sirke üretiminde kullan lan ekipmanlara asetatör ad verilir. Submers yönteminde kullan lan asetatörler 1950li y llarda geli tirilmi ve bu yöntem ilk olarak bu y llarda kullan lmaya ba lanm t r. Kullan lan bu ekipmanlarla sirke bakterisi ile a lanm arap veya sirkele ecek alkollü s v içersine, maya üretiminde oldu u gibi çok ince kabarc klar halinde hava verilir. Böylelikle sirke bakterileri havay s v içinde bulurlar ve çal rlar. Yap lan çal malara göre ayn miktar alkolün sirkele mesi di er endüstriyel yöntemlere oranla bu yöntemde yakla k 30 kat daha çabuk olmaktad r (Türker, 1963; Aktan ve Kalkan, 1998; De Ory ve ark., 2002; Plessi, 2003; Ünal, 2007). Günümüzde sirke üretiminde genellikle derin kültür yöntemi kullan lmaktad r. Üretim maliyetleri ve proses h z göz önüne al nd nda jeneratör yöntemi derin kültür yöntemine göre daha yava ve pahal oldu u için, endüstriyel düzeyde daha çok derin kültür fermentörleri tercih edilmektedir. Endüstriyel anlamda ticari amaçla büyük miktarlarda üretim yapan i letmeler için Submers yöntemi en uygun yöntem iken küçük çapl ve ev tipi üretimlerde kullan lan yöntemin yava yöntem oldu u kabul edilebilir (De Ory ve ark., 2002). Sirke üretim yöntemleri fermantasyon ko ullar na ve süresine ba l olarak sirkenin kalitesini etkiler. Yava yöntemle elde edilen sirkelerde baz duyusal özellikler di er yöntemlerle üretilen sirkelere k yasla daha iyidir (Prescott ve Dunn, 1959). Tesfaye ve ark. (2002)n n bildirdi ine göre teknolojik aç dan sirke üretiminde yava yöntem (yüzey kültür yöntemi) ve çabuk yöntem (submers yöntemi) olmak üzere iki önemli yöntem uygulanmaktad r. Yava yöntem basit bir yöntem oldu u için laboratuarlarda çok kullan lmaktad r. Son zamanlarda geleneksel üretim için kullan lmakta olan bu teknikte sirke üretim süresi uzundur. Çabuk yöntemde ise verim yüksektir ve sirke daha iyi kalitede olmaktad r. 7

18 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA Asetik asit fermantasyonu için haz rlanan ve alkol içeren s v may e olarak adland r l r. Sirkedeki sirke asidi konsantrasyonun may enin toplam konsantrasyonuna oranlanmas ile sirke asidi verimi ortaya ç kar. Kusursuz sürdürülen bir asetik asit fermantasyonunda etil alkolün hemen tamam asetik aside okside olur. Konsantrasyon veriminin % 95 ile % 98 aras nda olmas normaldir, eksik kalan k s m % 2-5 ise büyük oranda gaz halinde kaçan k s md r. Sirke asidinin CO 2 ve H 2 Oya kadar oksidasyonuna izin verilmemelidir, buna a r oksidasyon denmektedir (Aktan ve Kalkan, 1998). Fregapane ve ark. (2001), arap sirkesi üretimi için kesikli asetik asit fermantasyonunda s cakl n üretime etkisini inceledikleri çal malar nda ürün verimlili inin ºCler aras nda s cakl k art kça artt n ve 34 ºCden sonra dü tü ünü, bununla beraber 36 ºCde yap lan deneme hariç, tüm s cakl klarda ürün verimlili inin % 91 civar nda oldu unu bildirmi lerdir. Sirke üretiminde yayg n olarak pres araplar kullan l p de erlendirilmektedir. Pres arab, cibre fermantasyonunun ard ndan kendi halinde ayr lan arap al nd ktan sonra geriye kalan kat k s mlar n (cibre) preslere aktar l p s k lmas sonucu elde edilen arapt r. Pres arab bile im olarak, kendi halinde ayr lan serbest radan üretilen araplardan farkl d r (Canba, 2008b). Krisch ve ark. (1996), yapt klar çal mada serbest ve immobilize edilmi A. aceti kültürlerini kullanarak sirke üretimi üzerine s cakl n etkisini incelemi lerdir ºCler aras nda serbest ve immobilize hücreler taraf ndan üretilen asetik asit konsantrasyonunun yüksek ve birbirine yak n oldu unu, ancak ºCler aras nda asetik asit konsantrasyonunun dü tü ünü belirlemi lerdir. Di er taraftan serbest hücreler taraf ndan üretilen asetik asitin ºCler aras nda sürekli artt ºCler aras nda en üst düzeye ç kt ve daha yüksek s cakl klarda s cakl k art na paralel olarak azald n gözlemlemi lerdir Sirkenin Bile imi Üzerine Yap lan Çal malar Sirkenin bile imi ve özellikleri sirke kalitesini belirlemektedir. Sirkenin kimyasal bile iminin ve aromas n n iyi olmas dolay s ile duyusal özelliklerinin iyi 8

19 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA olmas için kaliteyi etkileyen faktörlere dikkat edilmesi gereklidir (Tesyafe ve ark., 2002). Sirkenin bile imi, ilgili yasa ve mevzuata uygunlu un kontrolü bak m ndan önemlidir. G da mevzuat di er g da maddelerinde oldu u gibi sirkede de baz maddelerin miktarlar n s n rlayarak tüketicilerin sa l klar n n korunmas n temin ederken, yine baz maddelerin miktarlar n n alt ve üst limitlerini belirleyerek tüketicilerin kand r lmas n n önüne geçmeyi, ayn zamanda da haks z rekabeti önlemeyi hedeflemektedir. Bu aç dan bak ld nda, sirkenin bile imi do al ve yapay sirkenin ayr m aç s ndan önemlidir. Konsantre asetik asidin suland r lmas ile elde edilen yapay sirkenin kullan m pek çok ülkede yasakt r. Do al sirkeler fermantasyon yoluyla elde edilir ve bu sirkeler ile yapay sirkeler birbirlerinden bile imlerinin analiz edilmesi yoluyla kolayl kla ay rt edilebilir ( ahin, 1982). Sirkenin kimyasal özellikleri öncelikle do al ve yapay sirkenin birbirinden ayr m bak m ndan önemlidir. Yapay sirkeler asetik asit fermantasyonu s ras nda olu an baz fermantasyon yan ürünlerini (kül, tiamin, riboflavin, pantotenik asit, nikotinik asit vb.) içermedi inden, do al sirke ile yapay sirke kolayca ay rt edilebilir (Kirk ve Sawyer, 1991). ahin ve K l ç (1981), taraf ndan yap lan çal mada farkl yöntemlerle üretilmi 45 adet do al sirke örne i gerçek durumlar yla ve teknik asetik asit, kuru madde artt r c ve renk verici maddelerle de i ik oranlarda ta i edildikten sonra analiz edilmi ve hileli sirkelerin saptanmas nda kullan labilecek kontrol önlemleri ortaya konmu tur. Sonuç olarak kullan lan klasik yöntemlerle sirkelere yap lan hilelerin saptanmas n n olanaks z oldu unu ifade etmi tir. Bu çal mada sirkelere yap labilecek hilelerin saptanmas amac yla, sirke bile iminde bulunan maddelerin birbirlerine olan 7 oran n n durumlar ve ta i derecesine ba l olarak de i imleri ara t r lm t r. Ara t rmac lar taraf ndan uçucu asit/kuru madde, uçucu asit/ ekersiz kuru madde, uçucu asit/uçmayan asit ve uçucu asit/kül olmak üzere 4 oran n, i letmelerde üretilen her parti sirke için önceden belirlenmek ko uluyla hile kontrolünde etkili bir ekilde kullan labilece i ileri sürülmü tür. Gerçek sirke ile ta i li ya da tamamen yapay sirkenin ayr m için en yo un kullan lan yöntem olan asetil-metil testinin yaln zca asetik asit kat larak ½ oran nda ta i edilmi sirkelerde 9

20 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA bile en geç iki saat içinde olumlu sonuç verdi ini ve bu nedenle bu testin tek ba na sirkenin do all n n tespitinde yeterli olmad n bildirmi lerdir. Gürarda ve Aktan (1991), do al sirkelerle sentetik asit katk l sirkelerin birbirinden ay rt edilmesinde kullan lan asetil-metil karbinol (AMK) testinin tek ba na hiçbir ekilde kullan lamayaca n belirtmi lerdir. Ara t rmac lar % 80 oran nda asetik asit katk l sirkelerde bile asetil-metil karbinol testinin pozitif sonuç verdi ini saptam lard r. Ara t rma sonucunda, ancak % 100 sentetik sirkenin bu yöntemle belirlenmesinin mümkün oldu u ve bu durumda asetil-metil karbinol testine ilaveten uçmayan asit miktar, toplam kuru madde, kül miktar, oksidasyon say s, iyot say s, ester say s, uçar asit gibi analizlerinde yap lmas gerekti i bildirilmi tir. Gerbi ve ark. (1998), talyan, Frans z, spanyol ve sveç marketlerinden toplanan 65 sirke örne ini (49 arap, 12 elma ve 4 alkol) kimyasal bile imleri (yo unluk, toplam asitlik, uçucu asitlik, sabit asitlik, kuru madde, kül ve kül alkalili i, ph) bak m ndan incelemi ve bu sirkeleri bile imlerine göre tan mlam lard r. Ara t rma sonucunda, elma ve arap sirkelerinin kimyasal bile iminde bulunan maddelerin miktarlar n n, sitrik asit ve alkol miktar haricinde, alkol sirkesine göre daha yüksek oldu unu belirlemi lerdir. Kuru madde miktar bak m ndan en zengin sirkenin elma sirkesi oldu unu, bunu s rayla arap sirkesi ve alkol sirkesinin izledi ini belirlemi lerdir. Asitlerden, arap sirkesinin tartarik asit bak m ndan, elma sirkesinin malik asit ve laktik asit bak m ndan ve alkol sirkesinin ise sitrik asit bak m ndan zengin oldu unu belirlemi lerdir. Fenol bile ikleri bak m ndan ise en zengin sirkenin elma sirkesi oldu unu aç klam lard r. Mineral maddeler bak m ndan arap sirkesinin potasyumca oldukça zengin bulundu unu, yüksek alkol miktar n n elma ve arap sirkelerinde alkol sirkesine göre daha fazla oldu unu ve elma sirkesinin di erlerine göre oldukça fazla miktarda sorbitol içerdi ini saptam lard r. K l ç (1976), taraf ndan yap lan çal mada normal ve normale yak n olarak bildirilen memleketimiz sirkelerinde eker miktarlar g/l, uçmayan asit miktarlar % aras nda belirlenmi tir. 10

21 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA ahin ve ark., (1977) kuru üzümden yava yöntemle ürettikleri sirkelerin kuru madde miktarlar n n g/l, yo unluklar n n g/cm 3 aral nda de i ti ini bildirmi lerdir; ayn örneklerde oksidasyon say s n n , iyot say s n n aral nda de i ti i belirlenmi tir. Bununla beraber ö ütülmü kuru üzümden elde edilen sirklerde kül miktar g/l, ö ütülmeksizin elde edilen sirkelerde kül miktar g/l bulunmu tur. Sonuç olarak glikoz urubu, (NH 4 ) 2 HPO 4, MgSO 4, K 2 HPO 4, malt çimi, malt suyu gibi farkl katk maddelerinin uygun zaman ve miktarlarda kullan m n n sirkede asetik asit fermantasyonunu k salt c yönde etkiler yaratt belirlenmi tir. Alkol fermantasyonu s ras nda ö ütülmü kuru üzüm may esi, ö ütülmemi may eye oranla fermantasyonu daha erken tamamlam t r. Fakat asetik asit fermantasyonu s ras nda katk maddelerinin ilavesi sonunda ö ütülmü kuru üzüm araplar n n a r tortulanmas, katk maddelerinin etkisini azalmas na neden olmu ve bununla beraber sirkele menin daha uzun sürmesi sonucunu do urmu tur. Ara t rma sonunda yap lan verim hesaplar ö ütmenin sirke verimi üzerine herhangi bir etkisi olmad n kan tlam t r. ahin ve K l ç (1981), taraf ndan yap lan çal mada sirkelerdeki kuru madde miktar n n g/100ml aral nda de i ti i belirlenmi tir. Ünal (2007), yapt çal mada farkl yöntemlerle üretimlerini yapt arap sirkelerindeki toplam asitli i g/100ml, indirgen eker miktar n g/l, kuru madde miktar n g/l, yo unluklar g/cm³ ve sirkelerdeki toplam fenol bile ikleri miktar n gallik asit cinsinden mg/l aras nda bulmu tur. Cocchi ve ark. (2006), yapt klar çal mada y lland r lan balzamik sirkelerin eker ve organik asit içeriklerini incelemi lerdir. Y lland rman n farkl dönemlerinde al nan numunelerle yap lan analizlerde, organik asitlerden malik asit miktar n n g/kg, tartarik asit miktar n n g/kg, sitrik asit miktar n n g/kg ve süksinik asit miktar n n g/kg aral nda de i ti ini; ekerlerden glikoz miktar n n g/kg, fruktoz miktar n n g/kg, ksiloz miktar n n g/kg, sükroz miktar n n g/kg aral nda de i ti ini tespit etmi lerdir. 11

22 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA Plessi (2003), sirkenin yo unlu unun; arap sirkelerinde g/cm 3, elma sirkelerinde g/cm 3, balzamik sirkelerde ise g/cm 3 aral nda de i ti ini belirtmi tir. Ayr ca yine arap sirkelerinde eker miktar n n g/l, toplam asitli in % 5.9 ile % 9.2 aras nda oldu unu saptam t r. Morales ve ark. (1998), yapt klar çal mada asetik asit, tartarik asit, malik asit, laktik asit gibi sirkelerde bulunan önemli organik asitleri belirlemek için yeni bir HPLC (Yüksek Performansl S v Kramatografisi) metodu geli tirmi ler ve kulland klar yöntemin h zl, kolay ve uygulanabilir oldu unu bildirmi lerdir. Kül sirkede yanmayan maddelerin toplam d r bu maddeler inorganik yap da anyonik ve katyonik iyonlard r. Kül içinde, potasyum, sodyum, kalsiyum, magnezyum, alüminyum, demir, bak r, kur un, çinko, arsenik katyonik iyonlar ve fosfatler, sülfatlar, karbonat ve klorürler anyonik iyonlar olarak yer al rlar (Cabaro lu, 1991). TS 1880 EN 13188e göre arap (üzüm) sirkesinin toplam asit içeri i (suda serbest asetik asit cinsinden) 60 g/l'den, di er sirkelerin toplam asit içeri i ise litrede 50 g'dan az olmamal d r(anon., 2003b). Ancak ayn standarda ek olarak ç kan, Nisan 2004 tarihli tadilin Türkiye ba l kl sapmas nda ülkemizde üretilen sirkelerin toplam asit içeri i (suda serbest asetik asit cinsinden) litrede 40 g'dan az olmamal d r denilmektedir (Anon., 2004). Yine TS 1880 EN 13188e göre kal nt alkol oran ise, arap sirkesi d ndaki sirkelerde hacimce % 0.5, arap sirkelerinde hacimce % 1.5 ve özel sirkelerde hacimce % 3'ten fazla olmamal d r (Anon., 2003b). Türk G da Kodeksi Yönetmeli i Bula anlar Tebli ine göre (Anon., 2002a) sirkelerde bulunmas na izin verilen metal ve metaloid maksimum miktarlar : demir için 10mg/L, bak r-çinko için 10mg/L, kur un için 1mg/L ve arsenik için 1 mg/l olarak verilmi, koruyucu olarak bulunmas na izin verilen maksimum kükürt dioksit (SO 2 ) miktar ise Türk G da Kodeksi Yönetmeli i, Renklendiriciler ve Tatland r c lar D ndaki G da Katk Maddeleri Tebli inde 170 mg/l (Anon., 2003a) olarak belirtilmi tir. Üretim ve depolama ko ullar na ba l olarak farkl sirkelerdeki kur un konsantrasyonlar 10 ila 300 µg/l aral nda de i mektedir. Sirkedeki kur un miktar n n ço unlu unun sirkeye, üretim ve depolama a amalar nda kur un içerikli 12

23 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA temas ve kontaminasyon yüzeylerinden bula t dü ünülmektedir. 52 farkl balzamik sirkesi ve 4 farkl arap sirkesinde yap lan çal mada, kur un konsantrasyonun balzamik sirkelerde µg/l ve arap sirkelerinde µg/l aral nda oldu u saptanm t r (Ndung ve ark., 2004). Neto ve ark. (2006), farkl sirkelerde yapt klar çal malarda, sirkelerdeki kur un miktar n n alternatif bir metod olarak grafit f r nl atomik absorpsiyon spektrometrisi ile direk olarak tan mlanabilece ini ortaya koymu lard r. Ünal (2007), sirke üretiminde uygulanan yöntemlerin, sirkelerin kimyasal bile imi ve duyusal özellikleri üzerine birinci derecede etkili oldu unu ortaya koymu tur. Ayr ca yava yöntemle elde edilen sirkelerde yap lan çal malarda asit içeri inin, derin kültür yöntemi ile üretilenlere k yasla daha yüksek ( g/100ml) oldu unu ve yine yava yöntemle üretilen sirkelerin aroma maddelerince (asetaldehit, metil asetat, metil alkol, 1-propanol, 2-metil-1-propanol, 2-metil-1- bütanol, 3-metil-1-bütanol, 2-feniletanol) daha zengin oldu unu tespit etmi tir. Aroma maddelerine genel olarak bak ld nda etil asetat ( mg/l), 2,3 bütandiol ( mg/l) ve 2-fenil etanol ( mg/l) miktarlar n n di er aroma maddelerinin miktarlar na göre daha fazla bulundu u saptanm t r. sirkelerin duysal özelliklerine bak ld nda lezzet profil analizi sonucunda istatistiksel olarak, aroma yo unlu u ve etil asetat bak m ndan yöntemler aras nda % 5 düzeyinde önemlilik oldu u, ancak aroma zenginli i, keskinlik hissi ve çe it karakterleri bak m ndan yöntemler aras nda istatistiksel olarak farkl l k bulunmad saptanm t r. Sirkedeki aroma maddeleri sirkelerin kalite ve kusurlar aras ndaki ayr mda kullan lm t r. Sirkedeki aroma maddeleri üzerinde hammadde do rudan etkilidir. Bunun yan s ra sirke aromas ; fermantasyon, depolama veya y lland rma s ras nda olu turulan ö elere de ba l d r (Tesyafe ve ark., 2002). Charles ve ark. (1999), asitlikleri farkl k rm z arap sirkelerinin aroma bile iklerini gaz kromatografisi (GC) yöntemi ile incelemi lerdir. Her iki grup k rm z arap sirkesinde de tan mlanan ba l ca aroma maddeleri; 2 ve 3-metil-1- bütanol, 2-hidroksi-3-bütanon, asetik asit, 3-metil bütanoik asit ve 2-fenil etanoldür. Bunlardan 2-metil-1-bütanol/3-metil-1-bütanol oran ço u kez hakiki sirkeyi 13

24 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA tan mlamak için ve ayn zamanda asetifikasyon sürecini incelemek için kullan l r. Ayr ca ara t rmada daha önce arap sirkesinde bulunmam ve ço unlukla ester (2,3- bütandiol monoasetat, 1,2,3-propantriol monoasetat, 1,2,3-propantriol diasetat) ve keton (3-hidroksi-2-pentanon, 2-hidroksi-3-pentanon ve 3-asetoksi-2-bütanon, 3- asetoksi-3-bütanon) yap s nda olan yeni bile ikler de belirlenmi tir. Marin ve ark. (2002), HS-SPME (tepe bo lu u- kat faz mikro ekstraksiyonu) yöntemi ile tahta f ç larda y lland r lan ve y lland r lmayan eri sirkelerinin aroma bile imlerinin analizini yapm lard r. Ara t rmac lar bu yöntemin oldukça h zl ve kolay oldu unu bildirmi ler ve eriden elde edilen sirkede belirlenen en önemli bile iklerin 2-metil-l-propanol, 2,3-metil-l-bütanol, 3-hidroksi-2-bütanon, 2,3- bütandiol ve izopentanoik asit oldu unu saptam lard r. Ayr ca tahta f ç larda y lland rma i leminin 3-hidroksi-2-bütanon gibi baz aroma bile enlerinin konsantrasyonunu artt rd n belirlemi lerdir. Morales ve Troncoso (2003), yapt klar çal mada eri sirkelerinde nötralizasyon i leminin sirkedeki aroma bile enleri üzerine etkilerini ara t rm lard r. Farkl konsantrasyonlarda NaOH ve benzeri uygun kimyasallarla yap lan nötralizasyon i lemi sonras, ba ta izoamil asetat, asetaldehit, metil asetat, etil asetat olmak üzere uçucu bile iklerin ço unda nötralizasyondan kaynaklanan bir azalma tespit etmi lerdir. Deneysel ko ular alt nda gerçekle tirilen çal mada Carboxen-polydimathylsiloxane fiber kullan ml HS-SPME yönteminin sirkedeki aroma bile iklerini tan mlamada basit, h zl, solvent gerektirmeyen, yeterli bir yöntem oldu u ortaya konmu tur (Mejias ve ark., 2002). Valero ve ark. (2005), beyaz, k rm z ve elma araplar ndan elde edilen sirkeleri uçucu bile ikler ve serbest aminoasitler bak m ndan incelemi lerdir. Ara t rmada asetik asit bakterileri için asimile edilebilir azot sa layan bile ik profilinin tüm sirke çe itleri için benzer oldu unu ve L-lösinin asetik asit bakterisi için zorunlu azot kayna olmas ndan dolay arap sirkelerindeki en önemli aminoasit oldu unu belirlemi lerdir. L-lösinin özellikle elma sirkelerindeki en önemli azot kayna oldu unu ve bunu s ras yla k rm z arap sirkesi ve beyaz arap sirkesinin 14

25 2. ÖNCEK ÇALI MALAR Muzaffer AKBA izledi ini aç klam lard r. L-prolinin ise arap sirkeleri için önemli oldu unu ancak L-lösin gibi tamamen tüketilemedi ini bildirmi lerdir. Del Signore (2001), Modena bilgesinden elde edilen balzamik sirkelerin aroma bile ikleri üzerine yapt çal mada, asetaldehit miktar n n mg/l, 1- propanol miktar n n mg/l ve 2-metil 1- bütanol miktar n n ise mg/l aral nda de i ti ini saptam t r. Morales ve ark. (2001), h zl yöntemle elde ettikleri eri araplar n n kimyasal bile iminde asetik asit fermantasyonu s ras nda meydana gelen de i iklikleri inceledikleri çal mada, sirkeleri karakterize etmek ve y lland r lm l k durumlar n saptamak amac ile eri sirkelerinin ba l ca kimyasal özelliklerini ara t rm lard r. Çal ma sonucunda asetaldehit, etil asetat, metanol, 1-propanol, 2-metil-1-propanol, 2-metil-1-bütanol, 3-metil-1-bütanol vb. uçucu bile iklerin konsantrasyonlar nda asetik asit fermantasyonu s ras nda de i meler oldu u, öte yandan fenolik maddelerin miktarlar n n asetik asit fermantasyonu s ras nda de i meden kald, sirkelerdeki kuru madde miktar n n ilemin sonlar na do ru artt, buna kar n gliserol, sitrik asit, tartarik asit ve malik asit gibi bile ikler ve uçucu maddelerin konsantrasyonlar nda kayda de er bir de i iklik olmad bildirilmi tir. Ayn çal mada sirkelerin kuru madde miktarlar n n g/l aral nda de i ti i saptanm t r. Xu ve ark. (2006), sirke üretimi s ras nda meydana gelen maillard reaksiyonlar ile olu an koyu renkli polimerlerden olan melanoidinlerin sirkenin duyusal özelli i ve karakteristi i üzerine birinci derece de etkili oldu unu ve yine bu bile iklerin sa l koruyan antioksidan aktivitesi gösterdi ini ortaya koymu tur. Ayr ca depolama ve y lland rma gibi faktörlerin sirkenin melanoidin ve antioksidan aktivitesini etkileyebildi ini belirlemi tir. 15

26 3. MATERYAL VE METOT Muzaffer AKBA 3. MATERYAL ve METOT 3.1. Materyal Sirke Örnekleri Ara t rmada Adana bölgesindeki marketlerden ve bir semt pazar ndan sa lanan Do anay, Gülsan, Kühne, Ege Ba lar, Tip, Tari, Yakomoz, Fersan, Kemal Kükrer, Carrefour, Kavakl dere, ve Asma markalar alt nda sat a sunulan 12 farkl firmaya ait üzüm sirkeleri (ayn dönemde, üç paralelli olarak) kullan lm t r. Sat n alma a amas nda ayn markaya ait numunelerin parti numaralar ve üretim tarihlerinin ayn olmas hususuna öncelikli dikkat edilmi tir. Çal mada her bir örne e kod numaras verilmi ve örnekler S1den S12ye kadar kodlanarak sonuçlar bu kodlar alt nda de erlendirilmi tir Analizlerde Kullan lan Araç Gereçler Ara t rmada Çukurova Üniversitesi Ziraat Fak. G da Mühendisli i Bölümü G da Biyoteknolojisi laboratuarlar nda kullan lmakta olan sertifikal ve ayarl cam malzemeler kullan lm t r. ph ölçümlerinde wtw-inolab, Germany marka ph-metre den yararlan lm t r. Piknometrik analizler sertifikal ve ayarl Brand marka piknometrelerle gerçekle tirilmi tir. Uçucu bile iklerin analizi alev iyonla ma dedektörlü (FID) Shimadzu GC- 14B marka gaz kromatografisinde, kapiler fused-slica, VARIAN marka CP- WAX 57 CB (uzunluk: 60m x iç çap:0.25mm, film kal nl :0.4 µm) kolon ile yap lm t r. Metal- metaloid analizlerinde yakma i lemi için Berghof MWS-2 Microwave System markal mikro dalga f r n kullan lm, absorbanslar n 16

27 3. MATERYAL VE METOT Muzaffer AKBA saptanmas nda Perkin Elmer A Analyst 400, A Analyst 700 ve A Analyst 3100 marka atomik absorbsiyon cihazlar kullan lm t r. Kül analizlerinde Protherm PLF 110/15 furnace marka kül f r n kullan lm t r Metot Sirke numunelerinde a a daki analizler üçer tekerrürlü olarak yap lm ve analiz sonuçlar n n tekerrürlerden sapmalar ara t rma bulgular k sm nda verilmi tir Genel Analizler Yo unluk 1976). Sirkelerde yo unluk 20 C'de piknometrik yöntemle tayin edilmi tir (K l ç, Alkol 1999). Alkol oran piknometrik yöntemle (AOAC ) tayin edilmi tir (Anon., Toplam Kuru Madde Toplam kuru madde tayini, örnekler 100 C' de etüvde kurutularak yap lm t r. Sonuçlar g/l olarak verilmi tir (Aktan ve Kalkan, 1998). 17

28 3. MATERYAL VE METOT Muzaffer AKBA ndirgen eker ndirgen eker tayini için eker miktar Luff-Schoorl yöntemine göre belirlenmi tir ve sonuçlar g/l olarak verilmi tir (Aktan ve Kalkan, 1998) Toplam Asit Asitlik, sirke örnekleri fenolfitalein belirteci kullan larak 0.5 N NaOH ile titre edilmek suretiyle belirlenmi tir. Sonuçlar, asetik asit cinsinden, 100 mililitrede gram (g/100ml) olarak verilmi tir (Aktan ve Kalkan, 1998) Uçmayan Asit Uçmayan asit miktar, sirke örneklerindeki uçar asit uçurulduktan sonra kalan asidin fenolfitalein belirteci kullan larak 0.1 N NaOH ile titre edilmesi suretiyle belirlenmi tir. Sonuçlar, asetik asit cinsinden, 100 mililitrede gram (g/100ml) olarak verilmi tir (Aktan ve Kalkan, 1998) Uçar Asit Uçar asit miktarlar, toplam asit miktar ndan, uçmayan asit miktar ç kar larak bulunmu tur. Sonuçlar asetik asit cinsinden, 100 mililitrede gram (g/100ml) olarak verilmi tir (Aktan ve Kalkan, 1998) ph Sirkelerin ph's do rudan cam elektrotlu ph metre ile belirlenmi tir (Aktan ve Kalkan, 1998). 18

29 3. MATERYAL VE METOT Muzaffer AKBA Kül Kül tayini Cde kül f r n nda yap lm t r. Sonuçlar g/l olarak verilmi tir (Aktan ve Kalkan, 1998) Oksidasyon Say s Oksidasyon say s, dam t lm sirke örneklerini 0.02 N sodyumtiyosülfat çözeltisi ile titre etmek suretiyle belirlenmi tir (Anon., 1983) yot Say s yot say s, dam t k sirke örneklerinin 10 M potasyum hidroksit çözeltisi ile nötr hale getirilmesi ve 0.1 N iyot çözeltisi eklenmesinin ard ndan 0.02 N sodyum tiyosülfat çözeltisi ile titre etmek suretiyle belirlenmi tir (Anon., 1983) Toplam, Serbest ve Ba l Kükürt Dioksit Toplam ve serbest kükürt dioksit, ta y c olarak kullan lan azot gaz yard m ile hidrojen peroksit çözeltisinde toplanm ve N/100lük NaOH çözeltisi ile titre edilerek miktar belirlenmi tir. Ba l kükürt dioksit miktar ise toplam kükürt dioksit miktar ndan serbest kükürt dioksit miktar ç kar larak bulunmu tur (Anon., 2003c) Asetil Metil Karbinol Testi Asetil metil karbinol (AMK) testi nötrle tirilen ve dam t lan sirke örne ine Fehling I ve II çözeltisi ilavesinin esas al nd TS 1880 EN 13188'e göre yap lm t r (Anon., 2003b). 19

30 3. MATERYAL VE METOT Muzaffer AKBA Kal nt Metal-Metaloid Analizleri Demir, bak r, çinko, arsenik ve kur un miktar Alev Spektrofotometreli Atomik Absorbsiyon cihaz ile belirlenmi tir (Jorhem, 1993). 5 ml örnek al narak ve üzerine 5 ml der. nitrik asit (HNO 3 65%) ile 1 ml hidrojen peroksit (H 2 O 2 30%) eklenerek haz rlanan numunelere aa daki programa uygun olarak mikrodalga yakma uygulanm t r (Anon., 2008). Çizelge 3.1.Yakma lemi çin Mikrodalga F r n Çal ma ko ullar S cakl k (ºC) Zaman (dk:sn) 1. a ama :00 2. a ama :00 3. a ama :00 Demir, bak r ve çinko analizleri için 2,5 mg/l, 5mg/L, 7,5mg/L, 10mg/L, 12,5 mg/l ve 15 mg/l olmak üzere 6 farkl konsantrasyonda; Arsenik ve kur un analizleri için 0,25 mg/l, 0,5 mg/l, 0,75 mg/l, 1mg/L olmak üzere 4 farkl konsantrasyonda haz rlanan standart çözeltilerin konsantrasyonuna kar l k gelen absorbans de erleri grafi e geçirilerek her metal için ayr bir kalibrasyon grafi i çizilmi tir. Yakma sonras sirke örneklerindeki kal nt metal miktarlar, örneklerde Alev Spektrofotometreli Atomik Absorbsiyon cihaz ile saptanan absorbans de erlenin, standart çözeltilerle olu turulan kalibrasyon grafi inden elde edilen formülde yerine konulmas ile hesaplanm t r. Arsenik analizinde Hidrür tekni i kullan larak absorbanslar Atomik Absorbsiyon cihaz ile saptanm t r. Bu teknikte %3 lük KI ve %5 lik L(+) Askorbik Asit çözeltileri analizi yap lacak numune içine eklenerek ön indirgenme ilemi gerçekle tirilmi, ard ndan ard ndan Sodyum Bor Hidrür (NaBH 4 ) indirgen ajan 20

31 3. MATERYAL VE METOT Muzaffer AKBA numuneye ilave edilerek, Sodyum Bor Hidrür / asit indirgenmesi ile uçucu hibritler olu turulmu tur (Tabuman, 2008). NaBH H 2 O + HCl E m+ + H (fazlas ) E: Analiz edilen numune H 3 BO 3 + NaCl + 8H EH n + H 2 (fazlas ) ekil 3.1. Hidrür Yönteminde Sodyum Bor Hidrür (Nabh4) / Asit ndirgemesi ile Uçucu Hibritlerin Olu umu (Tabuman, 2008) Bu uçucu hibritler argon ta y c gaz ile quartz celle ta nm. Quartz cellde hibritler gaz faz ndaki metal atomlar na dönü türülmü ve k yolu üzerinde gerçekle en bu ilemde absorbe edilen k ölçülerek analiz sonuçland r lm t r (Tabuman, 2008). Kur un analizinde, numuneler herhangi bir ön ileme tabi tutulmaks z n absorbanslar Atomik Absorbsiyon Cihaz ndan saptanm ve sonuçlar mg/l olarak verilmi tir (Jorhem, 1993; Tabuman, 2008) Metanol ve Uçucu Bile iklerin Analizi Sirkelerde bulunan uçucu bile ikler asetaldehit, metil asetat, etil asetat, asetal, metanol, 2-bütanol, 1-propanol, 2-metil 1- propanol, 1-bütanol, 2-metil-1-butanol ve 3-metil-1-butanol Kelly ve ark. (1999) ve Avrupa Birli i referans yöntemine (Anon.,2002b) göre analiz edilmi tir. Yöntemde sirke örnekleri, önce 4M NaOH ile ph aral na nötralize edilmi ve ard ndan gaz kromotografisine enjekte edilerek metanol ve uçucu bile ikleri belirlenmi tir (Morales ve Troncoso, 2003; Charles ve ark., 1999). Enjeksiyondan önce sirke örneklerine iç standart ilave edilmi ve uçucu bile ikler uygun bir kolon ve s cakl k program yla birbirinden ayr lm ve alev iyonla ma dedektöründe yakalanm t r. Her bir uçucu bile i in miktar iç standarda göre kalibrasyonla elde edilen cevap faktörleri de dikkate al narak hesaplanm t r. Sonuçlar mg/l olarak verilmi tir. 21

32 3. MATERYAL VE METOT Muzaffer AKBA Gaz Kromotografisi Ko ullar Uçucu bile iklerin belirlenmesinde kullan lan Shimadzu marka GC-14B model gaz kromotografisinin çal ma ko ullar a a da verilmi tir. -Enjektör : Split mode (1:50) -Dedektör : Alev iyonla ma dedektörü (FID) -Kolon : Kapiler Fused-slica, VARIAN marka CP-WAX 57CB (uzunluk: 60m x iç çap: 0.25mm x film kal nl : 0.4µm) -Enjeksiyon s cakl : C -Dedektör s cakl : C -Ta y c gaz : Helyum (172 kpa veya 1.3ml/dak. ak h z ) -Enjeksiyon miktar : 1 µl -S cakl k program : 40 0 Cde 4 dakika beklemeden sonra, 40 0 Cden 92 0 Cye dakikada Cve 92 0 C den Cye dakikada 30 0 C artacak ve Cde 4 dakika sabit kalacak ekilde ayarlanm t r (Erten, 1997). Her bir örnek için gaz kromotografisine 3 enjeksiyon yap lm t r Uçucu Bile iklerin Al konma Zamanlar n n Belirlenmesi Uçucu bile iklerin al konma zamanlar önce her bir bile i in belirli konsantrasyondaki standart çözeltisi gaz kromotografisine tek tek enjekte edilerek, daha sonra da tüm standartlar n belirli konsantrasyondaki çözeltisinden 3 kez enjekte edilerek belirlenmi tir. Al konma zamanlar Çizelge 3.2de, elde edilen kromotogram ise ekil 3.2de verilmi tir. 22

33 3. MATERYAL VE METOT Muzaffer AKBA 23

34 3. MATERYAL VE METOT Muzaffer AKBA Çizelge 3.2. Uçucu Bile iklerin Al konma Zamanlar Pik Numaras Bile ik ad Al konma zaman (dk.) 1 Asetaldehit Metil asetat Etil asetat Asetal Methanol butanol propanol methyl-1-propanol butanol methyl-1-butanol methyl-1-butanol Kalibrasyon Çözeltilerinin Haz rlanmas Örneklerdeki uçucu bile iklerin miktar iç standart yöntemiyle belirlenmi ve iç standart olarak 3-pentanol kullan lm t r. Haz rlanan stok çözeltiden 5 farkl konsantrasyonda kalibrasyon çözeltileri haz rlanm ve kalibrasyon çözeltileri gaz kromotografisine 3 tekerrürlü enjekte edilmi tir. Elde edilen piklerin alanlar temel al narak her bir bile ik için cevap faktörü hesaplanm t r (Anon., 2002b). Kalibrasyon grafiklerinin de erlendirilmesiyle elde edilen veriler Çizelge 3.3de verilmi tir. 24

Prof. Dr. Filiz Özçelik. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü

Prof. Dr. Filiz Özçelik. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Prof. Dr. Filiz Özçelik Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Sirke Değişik şekerli meyve şıralarının önce alkol, sonra asetik asit fermantasyonuna tabi tutulması ile elde

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7 İÇİNDEKİLER 1 Projenin Amacı... 1 2 Giriş... 1 3 Yöntem... 1 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6 5 Kaynakça... 7 FARKLI ORTAMLARDA HANGİ RENK IŞIĞIN DAHA FAZLA SOĞURULDUĞUNUN ARAŞTIRILMASI Projenin Amacı : Atmosfer

Detaylı

1 SUDA SERTLİK ve CO2 TAYİNİ 1.SUDA SERTLİK TAYİNİ Suyun sertliği kavramı ile kalsiyum (Ca +2 ) ve magnezyum (Mg +2 ) iyonlarının toplamı anlaşılır ve 1 litre suyun içerdiği Ca ve Mg iyonlarının kalsiyum

Detaylı

BOYAR MADDELERDE AKTİF KARBONUN ADSORPLANMA ÖZELLİĞİNE HİDROJEN PEROKSİTİN ETKİSİ

BOYAR MADDELERDE AKTİF KARBONUN ADSORPLANMA ÖZELLİĞİNE HİDROJEN PEROKSİTİN ETKİSİ TÜBİTAK BİDEB KİMYA LİSANS ÖĞRENCİLERİ KİMYAGERLİK, KİMYA ÖĞRETMENLİĞİ, KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BİYOMÜHENDİSLİK ARAŞTIRMA PROJESİ KİMYA 3 (Çalıştay 2012) KİMYA PROJE RAPORU GRUP AKTİF PROJE ADI BOYAR MADDELERDE

Detaylı

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Bu bölümde; Fizik ve Fizi in Yöntemleri, Fiziksel Nicelikler, Standartlar ve Birimler, Uluslararas Birim Sistemi (SI), Uzunluk, Kütle ve

Detaylı

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI PVD Kaplama Kaplama yöntemleri kaplama malzemesinin bulunduğu fiziksel durum göz önüne alındığında; katı halden yapılan kaplamalar, çözeltiden yapılan kaplamalar, sıvı ya

Detaylı

DNA Đzolasyonu. Alkaline-SDS Plasmit Minipreleri. Miniprep ler bakteri kültüründen plasmit DNA sı izole etmenizi sağlar.

DNA Đzolasyonu. Alkaline-SDS Plasmit Minipreleri. Miniprep ler bakteri kültüründen plasmit DNA sı izole etmenizi sağlar. DNA Đzolasyonu Saflaştırılmak istenen DNA ya genomik DNA dır ya da genomik olmayan mtdna, chldna, plasmit DNAsıdır.DNA izolasyon kitleri, genomik ve genomik olmayan DNA izole etmemizi sağlayan standartlaştırılmış

Detaylı

TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ SİYAH ÇAY TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2008/42)

TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ SİYAH ÇAY TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2008/42) 12 Ağustos 2008 SALI Resmî Gazete Sayı : 26965 Tarım ve Köyişleri Bakanlığından: TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ SİYAH ÇAY TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2008/42) Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı; siyah çayın tekniğine

Detaylı

GIDA ve TARIM KİMYASI LABORATUVARI TEST VE ANALİZLERİ - 2015

GIDA ve TARIM KİMYASI LABORATUVARI TEST VE ANALİZLERİ - 2015 BİTKİSEL VE HAYVANSAL YAĞ ANALİZLERİ GT 1 KIRILMA İNDİSİ TS 4960 EN ISO 6320 50 GT 2 ÖZGÜL AĞIRLIK (YOĞUNLUK) TS 4959 40 GT 3 İYOT SAYISI (Katı ve Sıvı Yağlarda) EN ISO 3961 60 GT 4 İYOT SAYISI (Ekstre

Detaylı

NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas

NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas Çiftlik hayvanlar yeti tiricili inde yem kalitesinin belirleyici etkisi vard r. Ancak, yüksek kaliteli yem besicilik maliyetlerini önemli

Detaylı

Şarap Üretiminde Fermantasyon Süreci Doç. Dr. Elman BAHAR Öğretim Görevlisi Burcu ÖZTÜRK

Şarap Üretiminde Fermantasyon Süreci Doç. Dr. Elman BAHAR Öğretim Görevlisi Burcu ÖZTÜRK WINE CLUSTER IN TEKIRDAG: WCT TR0135.03-02/015 Şarap Üretiminde Fermantasyon Süreci Doç. Dr. Elman BAHAR Öğretim Görevlisi Burcu ÖZTÜRK Sunum İçeriği Fermantasyon tanımlar Spontan & Saf Kültür Fermantasyonu

Detaylı

ELEKTRO KAZANIM (ELEKTROW NN NG)

ELEKTRO KAZANIM (ELEKTROW NN NG) ELEKTROMETALÜRJ Cevher veya metal içeren her çe it ham madde içindeki metaller elektrikenerjisinden faydalanmak suretiyle üretmeye Elektrometalürji denmektedir. Gerçekte elektrometalurji, elektrokimyan

Detaylı

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ FARKLI ŞEKİL VE DOZLARDA UYGULANAN TKİ HÜMAS IN EKMEKLİK BUĞDAYIN BAYRAK YAPRAK BESİN ELEMENTİ KONSANTRASYONU, VERİM VE TANE PROTEİN KAPSAMINA ETKİLERİ Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ Bu

Detaylı

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 447 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Hüseyin ÇAYCI Özlem YILMAZ ÖZET Yasal metroloji kapsamında bulunan ölçü aletlerinin, metrolojik ölçümleri dikkate alınmadan

Detaylı

BİLGİSAYAR PROGRAMLARI YARDIMIYLA ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ * Software Aided Slope Stability Analysis*

BİLGİSAYAR PROGRAMLARI YARDIMIYLA ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ * Software Aided Slope Stability Analysis* BİLGİSAYAR PROGRAMLARI YARDIMIYLA ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ * Software Aided Slope Stability Analysis* Mustafa Özgür KESKİN Maden Mühendisliği Anabilim Dalı Ahmet M. KILIÇ Maden Mühendisliği Anabilim Dalı

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Emel ÜNAL DİMRİT ÜZÜMÜNDEN DEĞİŞİK YÖNTEMLERLE SİRKE ÜRETİMİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA, 2007 ÇUKUROVA

Detaylı

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır. SAYI: 2013/03 KONU: ADİ ORTAKLIK, İŞ ORTAKLIĞI, KONSORSİYUM ANKARA,01.02.2013 SİRKÜLER Gelişen ve büyüyen ekonomilerde şirketler arasındaki ilişkiler de çok boyutlu hale gelmektedir. Bir işin yapılması

Detaylı

1 -> 2 8/15/2014 12:36 PM

1 -> 2 8/15/2014 12:36 PM Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/12/20131231m1-19.htm 1 -> 2 8/15/2014 12:36 PM 31 Aralık 2013 SALI Resmî Gazete Sayı : 28868 (Mükerrer)

Detaylı

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET DOI= 10.17556/jef.54455 Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 Genişletilmiş Özet Giriş Son yıllarda

Detaylı

BEBEK FORMÜLLERİ TEBLİĞİ

BEBEK FORMÜLLERİ TEBLİĞİ Amaç BEBEK FORMÜLLERİ TEBLİĞİ Yetki Kanunu: Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği Yayımlandığı R.Gazete :04.09.2008-26987 Tebliğ No: 2008/52 Bebek Formülleri Tebliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ Yayımlandığı

Detaylı

Banka Kredileri E ilim Anketi nin 2015 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 10 Nisan 2015 tarihinde yay mland.

Banka Kredileri E ilim Anketi nin 2015 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 10 Nisan 2015 tarihinde yay mland. 21 OCAK-MART DÖNEM BANKA KRED LER E M ANKET Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man nin 21 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 1 Nisan 21 tarihinde

Detaylı

Ara Dönem Faaliyet Raporu MART 2014

Ara Dönem Faaliyet Raporu MART 2014 MART 2014 Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2014 31.03.2014 Bankanın Ticaret Ünvanı : TAIB YatırımBank A.Ş. Genel Müdürlük Adresi : Yüzbaşı Kaya Aldoğan Sokak Aksoy İş Merkezi No. 7 Kat 3 Zincirlikuyu,

Detaylı

PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ. PROJE EKĠBĠ Süleyman SÖNMEZ Ercan AKÇAY Serkan DOĞAN. PROJE DANIġMANLARI

PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ. PROJE EKĠBĠ Süleyman SÖNMEZ Ercan AKÇAY Serkan DOĞAN. PROJE DANIġMANLARI TÜBĠTAK-BĠDEB LĠSE ÖĞRETMENLERĠ (FĠZĠK, KĠMYA, BĠYOLOJĠ VE MATEMATĠK) PROJE DANIġMANLIĞI EĞĠTĠMĠ ÇALIġTAYLARI LĠSE-1 (ÇALIġTAY 2011) FĠZĠK GRUP SES-2011 PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ

Detaylı

Proteinler. Fonksiyonlarına göre proteinler. Fonksiyonlarına göre proteinler

Proteinler. Fonksiyonlarına göre proteinler. Fonksiyonlarına göre proteinler Proteinler Canlılarda miktar olarak en çok bulunan biyomoleküllerdir. Amino asit birimlerinden oluşurlar Yapısal ve işlevsel olabilirler Genlerle aktarılan kalıtsal bilginin ortaya çıktığı moleküllerdir.

Detaylı

DEVLET MUHASEBES NDE AMORT SMAN

DEVLET MUHASEBES NDE AMORT SMAN Slide 1 DEVLET MUHASEBES NDE AMORT SMAN GENEL YÖNET M MUHASEBE YÖNETMEL GENEL TEBL (Say :1) (10.01.2008 tarihli ve 26752 say R.G.) Ömer DA Devlet Muhasebe Uzman Slide 2 AMAÇ VE KAPSAM 5018 say Kanunun

Detaylı

Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar

Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar Metal kaplama yüzeyine kaplama yap lan malzeme özelliklerini de tirir. Malzeme yüzeyinde iç gerilmenin ve pörözitenin meydana gelmedi i iyi bir ba lant (yap ma) olmas

Detaylı

Başbakanlık (Hazine Müsteşarlığı) tan: 30.11.2015

Başbakanlık (Hazine Müsteşarlığı) tan: 30.11.2015 Başbakanlık (Hazine Müsteşarlığı) tan: 30.11.2015 BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİĞİN UYGULANMASINA İLİŞKİN GENELGE (2015/50) Bu Genelge, 25.05.2015

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

LDPE/EVOH Harmanlarının Hazırlanması, Karakterizasyonu ve Bazı Özellikleri

LDPE/EVOH Harmanlarının Hazırlanması, Karakterizasyonu ve Bazı Özellikleri LDPE/EVOH Harmanlarının Hazırlanması, Karakterizasyonu ve Bazı Özellikleri Melike Demirci, Nevra Ercan, Ali Durmuş, Ahmet Kaşgöz * İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba 1.1 Ara rman n Amac Ara rmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba olarak hizmet vermekte olan; 1. Bütçe ve Performans Program ube Müdürlü ü 2. Stratejik Yönetim ve Planlama

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Çökelme sertleştirmesi işleminin, malzemenin mekanik özellikleri (sertlik, mukavemet vb) üzerindeki etkisinin incelenmesi ve çökelme sertleşmesinin

Detaylı

ÖDEME TALEP FORMU GIDA, TARIM VE HAYVANCLIK İL MÜDÜRLÜĞÜNE İZMİR

ÖDEME TALEP FORMU GIDA, TARIM VE HAYVANCLIK İL MÜDÜRLÜĞÜNE İZMİR ÖDEME TALEP FORMU GIDA, TARIM VE HAYVANCLIK İL MÜDÜRLÜĞÜNE İZMİR Ek listede belirtilen makine ve ekipman alımlarına ilişkin faaliyetleri Hibe Sözleşmesi hükümlerine uygun olarak gerçekleştirdiğimizi; ilgili

Detaylı

Çalışma Soruları 2: Bölüm 2

Çalışma Soruları 2: Bölüm 2 Çalışma Soruları 2: Bölüm 2 2.1) Kripton(Kr) atomunun yarıçapı 1,9 Å dur. a) Bu uzaklık nanometre (nm) ve pikometre (pm) cinsinden nedir? b) Kaç tane kripton atomunu yanyana dizersek uzunlukları 1,0 mm

Detaylı

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ PUREZONE CİHAZI TEST RAPORU

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ PUREZONE CİHAZI TEST RAPORU HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ PUREZONE CİHAZI TEST RAPORU Prof.Dr. Gülen GÜLLÜ Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü 06800 Beytepe Ankara OCAK 2010 Amaç: Bu çalışmada, Shenzhen

Detaylı

DİKKAT! SORU KİTAPÇIĞINIZIN TÜRÜNÜ "A" OLARAK CEVAP KÂĞIDINA İŞARETLEMEYİ UNUTMAYINIZ. SAYISAL BÖLÜM SAYISAL-2 TESTİ

DİKKAT! SORU KİTAPÇIĞINIZIN TÜRÜNÜ A OLARAK CEVAP KÂĞIDINA İŞARETLEMEYİ UNUTMAYINIZ. SAYISAL BÖLÜM SAYISAL-2 TESTİ ALES İlkbahar 007 SAY DİKKAT! SORU KİTAPÇIĞINIZIN TÜRÜNÜ "A" OLARAK CEVAP KÂĞIDINA İŞARETLEMEYİ UNUTMAYINIZ. SAYISAL BÖLÜM SAYISAL- TESTİ Sınavın bu testinden alacağınız standart puan, Sayısal Ağırlıklı

Detaylı

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00 Müşteri : Kozyatağı Mahallesi Sarı Kanarya Sok. No: 14 K2 Plaza Kat: 11 Kadıköy 34742 İstanbul Türkiye Konu : Seçilen Yakıt Özelliklerin Belirlenmesi için Dizel Yakıtlara İlişkin Testlerin, Doğrulanması

Detaylı

2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU

2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU 2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU I- 2008 Mali Yılı Bütçe Sonuçları: Mali Disiplin Sağlandı mı? Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan 2008 mali yılı geçici bütçe uygulama sonuçlarına

Detaylı

HAYALi ihracatln BOYUTLARI

HAYALi ihracatln BOYUTLARI HAYALi ihracatln BOYUTLARI 103 Müslüme Bal U lkelerin ekonomi politikaları ile dış politikaları,. son yıllarda birbirinden ayrılmaz bir bütün haline gelmiştir. Tüm dünya ülkelerinin ekonomi politikalarında

Detaylı

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım

Detaylı

HPLC ile Elma Suyunda HMF Analizi

HPLC ile Elma Suyunda HMF Analizi UYGULAMA NOTU Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi L019 HPLC ile Elma Suyunda HMF Analizi HAZIRLAYANLAR Kim. Akın Osanmaz ve Uzm. Kim. Ozan Halisçelik Ant Teknik Cihazlar Ltd. Şti. KONU: Elma suyu numunelerinde,

Detaylı

NOVACRETE Kİ MYASALİNİN ZEMİ N O ZELLİ KLERİ NE ETKİ Sİ Nİ N ARAŞTİRİLMASİNA İ Lİ ŞKİ N LABORATUVAR DENEYLERİ RAPORU

NOVACRETE Kİ MYASALİNİN ZEMİ N O ZELLİ KLERİ NE ETKİ Sİ Nİ N ARAŞTİRİLMASİNA İ Lİ ŞKİ N LABORATUVAR DENEYLERİ RAPORU YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ - İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ NOVACRETE Kİ MYASALİNİN ZEMİ N O ZELLİ KLERİ NE ETKİ Sİ Nİ N ARAŞTİRİLMASİNA İ Lİ ŞKİ N LABORATUVAR DENEYLERİ RAPORU (25.06.2012)

Detaylı

DEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ

DEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ Orman ve Su İşleri Bakanlığından: DEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Maksat, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Maksat MADDE 1 (1) Bu Tebliğin maksadı, küçük yerleşim yerlerinde son kullanıcıya ulaşan

Detaylı

Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi

Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi ÜN VERS TEYE G R SINAV S STEM NDEK SON DE KL E L K N Ö RENC LER N ALGILARI Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi

Detaylı

SİRKÜLER RAPOR 2005-9

SİRKÜLER RAPOR 2005-9 ULUSLARARASI DENETİM DANIŞMANLIK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD. ŞTİ. www.dmf.com.tr dmf@dmf.com.tr Farabi Sokak 12/11 06680 Çankaya, Ankara Tel: 0.312.428 67 50 Faks: 0.312.428 67 53 SİRKÜLER RAPOR 2005-9

Detaylı

Ek-1/B TÜRK STANDARTLARINA GÖRE TİCARİ KALİTE DENETİMİNE TABİ ÜRÜNLER Bitkisel Yemeklik Yağlar

Ek-1/B TÜRK STANDARTLARINA GÖRE TİCARİ KALİTE DENETİMİNE TABİ ÜRÜNLER Bitkisel Yemeklik Yağlar Ek-1/B TÜRK STANDARTLARINA GÖRE TİCARİ KALİTE DENETİMİNE TABİ ÜRÜNLER Bitkisel Yemeklik Yağlar No GTİP Madde İsmi İlgili Standart Standardın Farklı Uygulanacak Maddesi 1 107.90.90.00.00 Diğerleri (Soya

Detaylı

STYROPOR ĐÇEREN ÇĐMENTO VE ALÇI BAĞLAYICILI MALZEMELERĐN ISIL VE MEKANĐK ÖZELLĐKLERĐ*

STYROPOR ĐÇEREN ÇĐMENTO VE ALÇI BAĞLAYICILI MALZEMELERĐN ISIL VE MEKANĐK ÖZELLĐKLERĐ* STYROPOR ĐÇEREN ÇĐMENTO VE ALÇI BAĞLAYICILI MALZEMELERĐN ISIL VE MEKANĐK ÖZELLĐKLERĐ* Yaşar BĐÇER1 - M.Şükrü YILDIRIM - Cengiz YILDIZ Fırat Üniversitesi ÖZET Son yıllarda gerek enerji talebi ve maliyetleri,

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

BÖLÜM 7 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 1

BÖLÜM 7 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 1 1 BÖLÜM 7 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 1 Belli bir özelliğe yönelik yapılandırılmış gözlemlerle elde edilen ölçme sonuçları üzerinde bir çok istatistiksel işlem yapılabilmektedir. Bu işlemlerin bir kısmı

Detaylı

RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG

RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG ÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI Doç.. Dr. Ercan ÖZGAN Düzce Üniversitesi YAPILARDA OLU AN R SKLER N NEDENLER GENEL OLARAK 1. Tasar m ve Analiz Hatalar 2. Malzeme Hatalar 3. çilik Hatalar

Detaylı

Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği

Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği Dursun Yıldız SPD Başkanı 2 Nisan 2016 Giriş Gelişmenin ve karşı duruşun, doğuya karşı batının, kuzey kıyısına karşı güney kıyısının, Afrika ya karşı

Detaylı

ÇUKUROVA'DA OKALİPTÜS YETİŞTİRİCİLİĞİ VE İDARE SÜRELERİNİN HESAPLANMASI

ÇUKUROVA'DA OKALİPTÜS YETİŞTİRİCİLİĞİ VE İDARE SÜRELERİNİN HESAPLANMASI ÇUKUROVA'DA OKALİPTÜS YETİŞTİRİCİLİĞİ VE İDARE SÜRELERİNİN HESAPLANMASI Ali ÖZKURT Orman Yüksek Mühendis Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü PK.18 33401 TARSUS 1.GİRİŞ Türkiye'de orman varlığının

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

Normal derişimler için: PE- HD, PTFE Nitrik asit (ρ 1,42 g/ml) ile ph 1-2 olacak şekilde asitlendirilmelidir. Düşük derişimler için: PFA, FEP

Normal derişimler için: PE- HD, PTFE Nitrik asit (ρ 1,42 g/ml) ile ph 1-2 olacak şekilde asitlendirilmelidir. Düşük derişimler için: PFA, FEP Ek-1 Nnumunelerin Muhafazası İçin Uygun Olan Teknikler Yapılacak Tayin Kabın Tipi Muhafaza Tekniği En uzun Muhafaza Süresi Yüksek derişimde çözünmüş gaz içeren numuneler için, alındıkları yerde analiz

Detaylı

İnşaat Firmalarının Maliyet ve Süre Belirleme Yöntemleri Üzerine Bir Alan Çalışması

İnşaat Firmalarının Maliyet ve Süre Belirleme Yöntemleri Üzerine Bir Alan Çalışması İnşaat Firmalarının Maliyet ve Süre Belirleme Yöntemleri Üzerine Bir Alan Çalışması Latif Onur Uğur Süslü Sokak No: 4/2 Mebusevleri, Beşevler, 06580 Ankara E-Posta: latifugur@mynet.com, onurugurtr@yahoo.com

Detaylı

VAKIF MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. (ESKİ UNVANI İLE VAKIF B TİPİ MENKUL KIYMETLER YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. )

VAKIF MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. (ESKİ UNVANI İLE VAKIF B TİPİ MENKUL KIYMETLER YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. ) (ESKİ UNVANI İLE VAKIF B TİPİ MENKUL KIYMETLER YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. ) 1 OCAK - 31 ARALIK 2014 DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN

Detaylı

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 24 Mart 2016 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29663 YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama

Detaylı

İNOVASYON GÖSTERGELERİ VE KAYSERİ:KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Prof. Dr. Hayriye ATİK 16 Haziran 2015

İNOVASYON GÖSTERGELERİ VE KAYSERİ:KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Prof. Dr. Hayriye ATİK 16 Haziran 2015 İNOVASYON GÖSTERGELERİ VE KAYSERİ:KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ Prof. Dr. Hayriye ATİK 16 Haziran 2015 Sunum Planı Giriş I)Literatür Uluslararası Literatür Ulusal Literatür II)Karşılaştırmalı Analiz III)

Detaylı

Ürün Teknik Bilgi Formu

Ürün Teknik Bilgi Formu Ürün Teknik Bilgi Formu Toz Boyalar Interpon APP 120 Ürün Tan Interpon APP 120 serisi çeli in korozyon direncini geli tirmek için tasarlanan toz boya astarlar r. Interpon APP 120 serisi epoksi-polyester

Detaylı

Nakit Sermaye Artırımı Uygulaması (Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No:1) nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:9))

Nakit Sermaye Artırımı Uygulaması (Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No:1) nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:9)) Sirküler 2016 / 019 Referansımız: 0259 / 2016/ YMM/ EK Telefon: +90 (212) 29157 10 Fax: +90 (212) 24146 04 E-Mail: info@kutlanpartners.com İstanbul, 08.03.2016 Nakit Sermaye Artırımı Uygulaması (Kurumlar

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ Deneyde dolu alan tarama dönüşümünün nasıl yapıldığı anlatılacaktır. Dolu alan tarama

Detaylı

BÖLÜM 3 FREKANS DAĞILIMLARI VE FREKANS TABLOLARININ HAZIRLANMASI

BÖLÜM 3 FREKANS DAĞILIMLARI VE FREKANS TABLOLARININ HAZIRLANMASI 1 BÖLÜM 3 FREKANS DAĞILIMLARI VE FREKANS TABLOLARININ HAZIRLANMASI Ölçme sonuçları üzerinde yani amaçlanan özelliğe yönelik gözlemlerden elde edilen veriler üzerinde yapılacak istatistiksel işlemler genel

Detaylı

SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com

SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını

Detaylı

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262

Detaylı

TGK-Sofralık Zeytin Tebliği (Tebliğ No: 2008/24)

TGK-Sofralık Zeytin Tebliği (Tebliğ No: 2008/24) Amaç TGK-Sofralık Zeytin Tebliği (Tebliğ No: 2008/24) Yayımlandığı R.Gazete: 25.05.2008-26886 MADDE1 (1) Bu tebliğin amacı; sofralık zeytinin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretim, hazırlama, işleme,

Detaylı

Prof. Dr. Filiz Özçelik. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü

Prof. Dr. Filiz Özçelik. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Prof. Dr. Filiz Özçelik Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Fermantasyon Nedir? Mikroorganizmaların enerji temin etme yolları Solunum: Son elektron (H) alıcısı (akseptörü)oksijen

Detaylı

Almanya dan Bir Örnek WESER-EMS UNION

Almanya dan Bir Örnek WESER-EMS UNION Almanya dan Bir Örnek WESER-EMS UNION Prof.Dr. Selahattin Kumlu Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Antalya Faaliyet Onayı Alma Koşulları Hayvansal üretimin geliştirilmesine katkıda bulunacak

Detaylı

Oyun Teorisi IENG 456 Karar Vermede Analitik Yaklaşımlar

Oyun Teorisi IENG 456 Karar Vermede Analitik Yaklaşımlar Oyun Teorisi IENG 456 Karar Vermede Analitik Yaklaşımlar Bu ders notlarının hazırlanmasında Doç. Dr. İbrahim Çil in ders notlarından faydalanılmıştır. Yrd. Doç. Dr. Hacer GÜNER GÖREN Pamukkale Üniversitesi

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLU YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLU YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ SU KİRLİLİĞİ KONTROLU YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Resmi Gazete : 12.3.1989 tarih ve 20106 sayı Kanuni Dayanağı : 2872 S. Çevre Kanunu ile mezkur kanunda ek ve değişiklik Yapan kanun hükümlerine uygun

Detaylı

ÜRÜN GÜVENLĐK BĐLGĐ FORMU

ÜRÜN GÜVENLĐK BĐLGĐ FORMU Sayfa 1/6 ÜRÜN GÜVENLĐK BĐLGĐ FORMU Düzenlenme tarihi: 26.09.2007 1 Ürün ve firma tanıtımı Ürün adı: EDOSĐL Sıvı Mineralli Ovma Ürünü Ürünün uygulama alanı: Genel temizlik/bakım hijyeni ürünü Üretici/Tedarikçi:

Detaylı

T.C. ZİRAAT BANKASI PERSONELİ VAKFI SOSYAL GÜVENLİK YARDIMLARI BÖLÜMÜ ÜYELERİ VE HAK SAHİPLERİNİN KAZANILMIŞ HAKLARI VE TASFİYE PAYLARI RAPORU

T.C. ZİRAAT BANKASI PERSONELİ VAKFI SOSYAL GÜVENLİK YARDIMLARI BÖLÜMÜ ÜYELERİ VE HAK SAHİPLERİNİN KAZANILMIŞ HAKLARI VE TASFİYE PAYLARI RAPORU Hacettepe Üniversitesi Aktüerya Bilimleri Bölümü Hacettepe University Department of Actuarial Sciences 06800 Beytepe-Ankara, Tel:(032)297 660, Faks:(032)297 7998, e-posta:aktuerya@hacettepe.edu.tr T.C.

Detaylı

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası 2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde

Detaylı

Sinterleme. İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir.

Sinterleme. İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir. Sinterleme? İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir. Sinterleme Mikroyapı Gelişimi Özellikler! Sinterlemenin

Detaylı

Analiz aşaması sıralayıcı olurusa proje yapımında daha kolay ilerlemek mümkün olacaktır.

Analiz aşaması sıralayıcı olurusa proje yapımında daha kolay ilerlemek mümkün olacaktır. Analiz Raporu Kısa Özet Her geçen gün eczanecilik sektörü kendi içerisinde daha da yarışır hale geliyor. Teknolojinin getirdiği kolaylık ile eczane otomasyonu artık elinizin altında. Çoğu eczacılar hastalarına

Detaylı

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü) T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü) Sayı : 90792880-155.15[2013/2901]-889 02/09/2015 Konu : TÜBİTAK tarafından desteklenen

Detaylı

YÖNETMELİK KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ARICILIĞI GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

YÖNETMELİK KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ARICILIĞI GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ 22 Mayıs 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28300 Kafkas Üniversitesinden: YÖNETMELİK KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ARICILIĞI GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve

Detaylı

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU Hazırlayan Sosyolog Kenan TURAN Veteriner Hekimi Volkan İSKENDER Ağustos-Eylül 2015 İÇİNDEKİLER Araştırma Konusu

Detaylı

TS 11222 DEN TS EN 206 YA GEÇİŞLE GELEN DEĞİŞİKLİKLER

TS 11222 DEN TS EN 206 YA GEÇİŞLE GELEN DEĞİŞİKLİKLER TS 11222 DEN TS EN 206 YA GEÇİŞLE GELEN DEĞİŞİKLİKLER Tümer Akakın Türkiye Hazır Beton Birliği Giriş TS 11222 Standardı Şubat 1994 de kabul edilmiştir ve Türkiye de Beton konusunu doğrudan kapsayan ilk

Detaylı

TEKK M Kimyasallar na güveninizden dolay teflekkür ederiz.

TEKK M Kimyasallar na güveninizden dolay teflekkür ederiz. 1970 li y llarda kurulmufl olan ve bugüne kadar kalitesinden hiçbir zaman ödün vermeyen teknik kimyasal konusunda faaliyet gösteren Akkimya 200 y l n n Aral k ay nda TEKK M ile flirket evlili ini gerçeklefltirmifltir.

Detaylı

SERMAYE ġġrketlerġnde KAR DAĞITIMI VE ÖNEMĠ

SERMAYE ġġrketlerġnde KAR DAĞITIMI VE ÖNEMĠ SERMAYE ġġrketlerġnde KAR DAĞITIMI VE ÖNEMĠ Belirli amaçları gerçekleştirmek üzere gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan ve belirlenen hedefe ulaşmak için, ortak ya da yöneticilerin dikkat ve özen

Detaylı

KAYNAK FİNANSAL KİRALAMA A.Ş.

KAYNAK FİNANSAL KİRALAMA A.Ş. KAYNAK FİNANSAL KİRALAMA A.Ş. 01.01.2013 31.12.2013 Dönemi Faaliyet Raporu 1 İÇİNDEKİLER I-ŞİRKET TANITIMI II- FİNANSAL KİRALAMA SEKTÖRÜ VE SEKTÖRDE KAYNAK LEASİNG III- İDARİ FAALİYETLER IV- KAR DAĞITIM

Detaylı

Genel Kimya BÖLÜM 8: GAZLAR. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü

Genel Kimya BÖLÜM 8: GAZLAR. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Genel Kimya BÖLÜM 8: GAZLAR Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Gaz Basıncı ve Ölçülmesi Barometre: açık hava basıncını ölçmeye yarayan alet Manometre: kapalı

Detaylı

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/27 TARİH: 16.03.2009

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/27 TARİH: 16.03.2009 VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/27 TARİH: 16.03.2009 KONU 5838 Sayılı Kanunun 492 Sayılı Harçlar Kanununda Yaptığı Değişikliklere İlişkin Açıklamaların Yer Aldığı 59 Seri Numaralı Harçlar Kanunu Genel Tebliği

Detaylı

Soma Havzas Linyit Rezervlerinin Enerjide Kullan Semineri 16-18 Nisan 2009 Soma

Soma Havzas Linyit Rezervlerinin Enerjide Kullan Semineri 16-18 Nisan 2009 Soma ENERJ ENST TÜSÜNDE KURULU 450 kw th KAPAS TEL AKI KAN YATAK GAZLA TIRMA/YAKMA STEM VE LK SONUÇLAR Ufuk Kayahan, Serhat Gül, Hayati Olgun, Azmi Yazar, Elif Ça layan, Berrin Bay, Alper Ünlü, Yeliz Çetin,

Detaylı

Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar

Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar Mak.Y.Müh. Nuri ERTOKAT Türkiye Gazbeton Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Çalışmamızın isminden de anlaşılacağı gibi Avrupa

Detaylı

KAMU İHALE KURULU KARARI. Toplantıya Katılan Üye Sayısı : 7 : Elektrik ihtiyacının temini.

KAMU İHALE KURULU KARARI. Toplantıya Katılan Üye Sayısı : 7 : Elektrik ihtiyacının temini. Toplantı No : 2011/047 Gündem No : 2 Toplantıya Katılan Üye Sayısı : 7 Gündem Konusu : Elektrik ihtiyacının temini. Elektrik piyasası ve ilgili mevzuatındaki değişiklikler ve gelişmeler sonrasında, 4734

Detaylı

Elektrik Dağıtım Şirketlerinin Satın Alma-Satma ve İhale Prosedürlerinin Hazırlanması ve Uygulanmasına İlişkin Yeni Yönetmelik Yayımlandı

Elektrik Dağıtım Şirketlerinin Satın Alma-Satma ve İhale Prosedürlerinin Hazırlanması ve Uygulanmasına İlişkin Yeni Yönetmelik Yayımlandı Elektrik Dağıtım Şirketlerinin Satın Alma-Satma ve İhale Prosedürlerinin Hazırlanması ve Uygulanmasına İlişkin Yeni Yönetmelik Yayımlandı I. Giriş Türkiye elektrik piyasasında dağıtım sisteminin kullanımına

Detaylı

DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ PROGRAMI PROJE UYGULAMA EĞİTİMLERİ

DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ PROGRAMI PROJE UYGULAMA EĞİTİMLERİ DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ PROGRAMI PROJE UYGULAMA EĞİTİMLERİ PROJE UYGULAMA EĞİTİMLERİ 2 İÇERİK Eğitim temel olarak; Sözleşme yönetimini, Projelerin izleme çerçevesini, Proje yönetimi, uygulama usul ve

Detaylı

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi Bir etkinliğin sonucunda elde edilen çıktıyı nicel ve/veya nitel olarak belirleyen bir kavramdır.

Detaylı

Evrak Ekle. Kurum İçi Giden Evrak Ekleme. Kırmızı renker; doldurulması zorunlu alanları ifade etmektedir. İleri Geri tarihli işlem yapılamamaktadır.

Evrak Ekle. Kurum İçi Giden Evrak Ekleme. Kırmızı renker; doldurulması zorunlu alanları ifade etmektedir. İleri Geri tarihli işlem yapılamamaktadır. Evrak Ekle Kurum İçi Giden Evrak Ekleme Kırmızı renker; doldurulması zorunlu alanları ifade etmektedir. İleri Geri tarihli işlem yapılamamaktadır. İçyazı No sistem tarafından otomatik verilmekte, müdahale

Detaylı

Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı. ALES / Đlkbahar / Sayısal II / 22 Nisan 2007. Matematik Soruları ve Çözümleri

Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı. ALES / Đlkbahar / Sayısal II / 22 Nisan 2007. Matematik Soruları ve Çözümleri Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı ALES / Đlkbahar / Sayısal II / Nisan 007 Matematik Soruları ve Çözümleri 1. 3,15 sayısının aşağıdaki sayılardan hangisiyle çarpımının sonucu bir tam

Detaylı

YÜZEY SERTLEŞTİRİCİ BİR AJANIN ALÇI MODEL YÜZEYİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ* Cihan AKÇABOY** Sevda SUCA** Caner YILMAZ*** GİRİŞ

YÜZEY SERTLEŞTİRİCİ BİR AJANIN ALÇI MODEL YÜZEYİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ* Cihan AKÇABOY** Sevda SUCA** Caner YILMAZ*** GİRİŞ G.Ü. Dişhek. Fak. Der. Cilt VI, Sayı 1, Sayfa 203-211, 1989 YÜZEY SERTLEŞTİRİCİ BİR AJANIN ALÇI MODEL YÜZEYİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ* Cihan AKÇABOY** Sevda SUCA** Caner YILMAZ*** GİRİŞ Protetik laboratuar

Detaylı

LABORATUVAR TEKNİKERİ /TARIMSAL LABORATUVAR TEKNİKERİ

LABORATUVAR TEKNİKERİ /TARIMSAL LABORATUVAR TEKNİKERİ TANIM Tarımsal üretimde toprak, su, bitki, gıda, yem ve gübre analizlerini laboratuar şartlarında yapan, ilgili mühendislerce belirlenen bitki koruma tekniklerini yöntemine uygun olarak yapan kişidir.

Detaylı

Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i

Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i Devrim ÖZDEM R ALICI * Özet Bu ara t rmada 2002-2003

Detaylı

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal

Detaylı

TEŞVİK BELGELİ MAKİNA VE TEÇHİZAT TESLİMLERİNE UYGULANAN KDV İSTİSNASINDA BİR SORUN

TEŞVİK BELGELİ MAKİNA VE TEÇHİZAT TESLİMLERİNE UYGULANAN KDV İSTİSNASINDA BİR SORUN Emre KARTALOĞLU Gelirler Kontrolörü TEŞVİK BELGELİ MAKİNA VE TEÇHİZAT TESLİMLERİNE UYGULANAN KDV İSTİSNASINDA BİR SORUN GİRİŞ Bilindiği gibi, 4842 sayılı Kanunla 1 vergi kanunlarında köklü değişiklik ve

Detaylı

: Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR, Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr.

: Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR, Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Rekabet Kurumu Başkanlığından, REKABET KURULU KARARI Dosya Sayısı : 2014-1-132 (Önaraştırma) Karar Sayısı : 15-12/159-72 Karar Tarihi : 18.03.2015 A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER Başkan Üyeler : Prof. Dr.

Detaylı

Fizik ve Ölçme. Fizik deneysel gözlemler ve nicel ölçümlere dayanır

Fizik ve Ölçme. Fizik deneysel gözlemler ve nicel ölçümlere dayanır Fizik ve Ölçme Fizik deneysel gözlemler ve nicel ölçümlere dayanır Fizik kanunları temel büyüklükler(nicelikler) cinsinden ifade edilir. Mekanikte üç temel büyüklük vardır; bunlar uzunluk(l), zaman(t)

Detaylı

2. Söz konusu koruma amaçlı imar planı üst ölçek plana aykırı hususlar içermektedir.

2. Söz konusu koruma amaçlı imar planı üst ölçek plana aykırı hususlar içermektedir. İstanbul İli, Beykoz İlçesi, Beykoz I. Bölge, 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Revizyon Nazım İmar Planı ve Beykoz I. Bölge 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama İmar Planı Bakanlık Makamının 30.12.2014

Detaylı