Baş & Boyun. Cilt 3. Ben Pansky Thomas R. Gest. Çeviri Editörü Eray Tüccar GÜNEŞ TIP KİTABEVLERİ. Wolter Kluwer Health. Lippincott Williams & Wilkins

Transkript

1 Baş & Boyun Ben Pansky Thomas R. Gest Çeviri Editörü Eray Tüccar Cilt 3 GÜNEŞ TIP KİTABEVLERİ Wolter Kluwer Health Lippincott Williams & Wilkins

2

3 LIPPINCOTT AÇIKLAMALI İNSAN ANATOMİSİ ATLASI: Baş ve Boyun GÜNEŞ TIP KİTABEVLERİ

4 DİĞER CİLTLERİN İÇERİĞİ: Lippincott un Açıklamalı İnsan Anatomi Atlası: Gövdenin Arka Tarafı, Üst Ekstremite ve Alt Ekstremite Lippincott un Açıklamalı İnsan Anatomi Atlası: Thorax, Abdomen ve Pelvis

5 LIPPINCOTT AÇIKLAMALI İNSAN ANATOMİSİ ATLASI: Baş ve Boyun CİLT 3 Ben Pansky, PhD, MD Professor Emeritus Department of Surgery University of Toledo College of Medicine and Life Sciences Toledo, Ohio çeviri EDİTÖRLE Prof. Dr. Eray Tücc Ankara Üniversitesi Tıp Fakül Anatomi Anabilim D Thomas R. Gest, PhD Professor of Anatomy Division of Clinical Anatomy Department of Radiology University of South Florida Morsani College of Medicine Tampa, Florida GÜNEŞ TIP KİTABEVLERİ

6 LIPPINCOTT AÇIKLAMALI İNSAN ANATOMİSİ ATLASI: Baş ve Boyun Türkçe Telif Hakları 2015 Orijinal Adı: Lippincott s Concise Illustrated Anatomy: Head & Neck Yayınevi: Wolters Kluwer-Lippincott Williams &Wilkins Yazarlar: Ben Pansky, Thomas R. Gest Çeviri Editörü: Dr. Eray Tüccar Orijinal ISBN: Kitabın 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası Hükümleri gereğince (kitabın bir bölümünden alıntı yapılamaz, fotokopi yöntemiyle çoğaltılamaz, resim, şekil, şema, grafik v.b. ler kopya edilemez) tüm hakları Güneş Tıp Kitabevleri Ltd. Şti. ne aittir. Yayıncı ve Genel Yayın Yönetmeni: Murat Yılmaz Genel Yay n Yönetmeni Yard mc s : Polat Yılmaz Yayın Danışmanı: Ali Aktaş Dizgi-Düzenleme: İhsan Ağın Kapak Uyarlama: İhsan Ağın Baskı: Ayrıntı Basım ve Yayın Matbaacılık Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. İvedik Organize Sanayi Bölgesi 28. Cad. 770 Sok. No: 105-A Ostim/ANKARA Telefon: (0312) Faks: (0312) Sertifika No: UYARI Medikal bilgiler sürekli değişmekte ve yenilenmektedir. Standart güvenlik uygulamaları dikkate alınmalı, yeni araştırmalar ve klinik tecrübeler ışığında tedavilerde ve ilaç uygulamalarındaki değişikliklerin gerekli olabileceği bilinmelidir. Okuyuculara ilaçlar hakkında üretici firma tarafından sağlanan ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj ve uygulama şekillerini ve kontrendikasyonları kontrol etmeleri tavsiye edilir. Her hasta için en iyi tedavi şeklini ve en doğru ilaçları ve dozlarını belirlemek uygulamayı yapan hekimin sorumluluğundadır. Yayıncı ve editörler bu yayından dolayı meydana gelebilecek hastaya ve ekipmanlara ait herhangi bir zarar veya hasardan sorumlu değildir.

7 Bu yeni eserimi, benim olgunlaştığım ve üretimimi arttırdığım zamanlar boyunca sevgi, sabır, anlayış, cesaret ve desteğini benden esirgemeyen ve bana sürekli ilham kaynağı olan 50 yıldan daha fazla süreyi benimle birlikte geçirdikten sonra sevgi dolu hafızamda yaşayacak olan sevgili eşim JULIE ye adıyorum. Ayrıca, benimle ve benim yazılarımla, çizimlerimle ve hikayelerimle büyüyen ve olgunlaşan sevgili oğlum JONATHAN a ithaf ediyorum. Onun benim yanımdaki sevgi dolu varlığı içimdeki Yaşam ve Yaratıcılık Kıvılcımını sonsuza kadar parlak tutmak için beni cesaretlendirdi. Ben Pansky Öğretmeyi keyifli hale getiren geçmişteki, şimdiki ve gelecekteki öğrencilerim, benim ve öğrencilerim; çok kıymetli bir hediye bırakacak cesareti gösteren geçmişteki, şimdiki ve gelecekteki duyarlı beden bağışçıları için Bir anatomist olarak mirası yayınlarında, bilgi ve becerilerini aktardığı önceki sayısız öğrencilerinde yaşayacak olan meslektaşım ve arkadaşım Patrick Tank in anısına ithaf olunur. Tom Gest

8

9 önsöz Tıp eğitimi sürekli bir değişim halinde olmaya devam etmektedir. Kendini eğitime adamış eğitmenler bizim bugünkü bilgi durumumuzu tanımlamak, rafine etmek ve güncellemek için nelerin, nasıl ve neden öğretildiğine dair öğretim yöntemleri ve müfredat hazırlıkları içinde bulunmaktadırlar. Akademik gelenekler oldukça katıdır; bunları değiştirmek için zorlu bir uğraş gerekir. Öyle ki bazen yapılan değişimlerin tıbbi, klinik ve bilimsel uygunluğu ikinci planda kalabilir. Ne kadar değişim yapılmış olursa olsun, Tıp sanatı her zaman sağlam bir temel bilim iskeleti üzerine inşa edilmelidir. Hepimizin sahip olduğu karmaşık yapıyı ve ince varyasyonları tam olarak anlamak için bu iskeletteki mihenk taşı Anatomi dir. Lippincott un Açıklamalı İnsan Anatomi Atlası serisi insan genel anatomisini büyük, karmaşık bir geleneksel metinden daha çok bir özet şeklinde sunmaktadır. Serideki her bir başlık çok resimli, fonksiyonel odaklı ve klinik bilgilendirici metin içererek, yaşayan anatomi ile yapı ve fonksiyon arasındaki ilişkinin önemini vurgulamaktadır. Tekrarlara sadece belli noktaları vurgulamak için veya bölgeler arasındaki devamlılığı göstermek için gerekli olduğunda yer verilmiştir. Terminolojide International Federation of Associations of Anatomists (IFAA) alt kuruluşu olan Federative Committee on Anatomical Nomenclature (FCAT) tarafından onaylanan Terminologia Anatomica (1998) esas alınmıştır. Bu seride terimlerin İngilizce karşılıkları kullanılmıştır. Anatomi üç boyutlu düşünmeyi gerektirir ki bu durum öğrenciler ve hızlı bir gözden geçirme yapmak isteyen pratisyenler için zor olabilir. Üç boyutlu anatomiyi ve yapıların birbirleriyle ilişkilerini anlamak için en uygun yöntem disseksiyon masasında bir kadavrayı el ile incelemektir. Ancak fiziksel olarak kadavra bulunmadığından, bu serideki güzel ve renkli şekiller Dr. Tank ve Dr. Pansky nin birlikte hazırlıkları ve Lippincott Williams & Wilkins tarafından basılan ve çok beğenilen bir kaynak olan Dr. Pansky nin Review of Gross Anatomy isimli eserinin 6. Baskısından alınmıştır. Çizimler mantıklı bir sırayla sunulan anatomik görüntülerden oluşmaktadır, böylece sıkıştırılmış bir anatomi müfredatı içinde kritik ve temel ihtiyaç olan görüntüler daha kolay ve daha hızlı bir şekilde gözden geçirilebilir. Yüzlerce tam renkli resimlerin yanı sıra kısaltılarak vurgulanmış ancak kapsamlı ve ayrıntılı bilgi içeren metinler başka kitaplarda bulunmayan bir şekilde anatomiyi basit ama çok yönlü bir şekilde insan vücudunun güzellik ve işlevini vurgulayacak şekilde üç boyutlu olarak sunmaktadır. Yıllar boyunca ciltlerin içeriğinde (metin ve resimlerde) yazılan materyalin toplam miktarı insan vücudunun tamamını gerçeklikle sunmak için o kadar çok hale geldi ki, ciltlerce den fazla sayfanın öğrenciler tarafından büyük korkuyla ve zorlukla karşılanacağını hissettik. Bu yüzden, vücudun bölgelerini kapsayan 7 bölüm için 3 cilt yayınlamayı uygun bulduk. Bu çerçevede 1. Cilt: Gövdenin Arka Tarafı, Üst ve Alt Ekstremite; 2. Cilt: Thorax, Karın ve Pelvis ve 3. Cilt: Baş ve Boyun bölümlerinden oluşmaktadır. Her bir cilt yaklaşık olarak 300 sayfa içermektedir. Böylece, vücudun belirli bir bölgesini çalışan kişi sadece o bölgenin anlatıldığı cildi yanında taşıyabilir ve bir seferde tek bir ciltten çalışabilir. Dahası, bir öğrenci veya pratisyen sadece vücudun belirli bir bölgesi ile ilgileniyorsa, çalışırken tüm kitabı yanında taşımak yerine kendi konusunun gerektirdiği bilgilere yoğunlaşabilir (örneğin; genel pratisyen, psikolog, nörolog, tıp öğrencisi, fizik tedavi uzmanı, meslek sağlığı uzmanı, hemşirelik, ortopedi, göz hastalıkları, cerrahi gibi). Ancak konulara çalışan kişi vücut tek bir parça halinde işlev görmediği ve her biri bir diğeri ile ilişkili olduğu için diğer ciltleri de bulundurmak isteyebilir. Kitaptaki konu dizilimi Gövdenin Arka Tarafından, Üst ve Alt Ekstremiteye, Göğüs, Karın ve Pelvisten Baş ve Boyna doğrudur. Böylece kitabı okuyan kişi bölgeler arasındaki bağlantıyı tamamen anlayabilir. Bölgesel yaklaşım pek çok insan anatomisi derslerinde ve disseksiyon laboratuvarında olduğu gibi cerrahi dallarda da kullanılmaktadır. Ancak, şekiller öğrencilerin bir bölgeden diğerine geçişini kolaylaştıracak şekilde birbirleriyle örtüşen yapıları içermektedir. Vücuttaki yapılar, osteoloji dışında yüzeyel tabakadan derine doğru gözden geçirilmiştir. Kemiklerin kendisi vücudun ana iskeletini oluşturur ve yumuşak dokulara tutunma yüzeyi sağlar. Bu yüzden osteoloji kitabın ilk bölümünde ele alınmıştır ve çoğu müfredat programında ilk işlenen konudur. Yaşayan bir organizma içindeki bilgileri ayıklayarak, öğrenci ve pratisyenler normal ve anormal durumları hem vii

10 viii Önsöz daha iyi tanımlar hem de daha iyi tarif eder. Giderek, sofistike araçlar onlara bu sürekliliği anlamalarında yardımcı olur. İlk başta, tıp sanatı öğrencileri sadece gözlem ve palpasyon kullanırdı, daha sonra disseksiyon yapılmaya başlandı ve şimdi kullanılan araçların ivme kazanmasıyla teknoloji stetoskoplar ve oftalmoskoplardan güçlü X-ışınları ve görüntüleme yöntemlerine ilerlemiştir. Bu perspektifte, X-ışınları 19. yüzyılın bitiminde keşfedildi; nükleer tıp ve ultrasonografi 1950 lerde tanıtıldı; ve bilgisayarlı tomografi (BT), dijital radyografi ve nükleer manyetik rezonans (NMR) 1970 lerde kullanılmaya başlandı. Böylece, bir anatomi kitabı hastanın mevcut sağlık durumunu klinik açıdan iyi bir şekilde tanımlayan radyolojik tartışma ve görüntüleme, BT, NMR ve kesitsel anatomi olmadan eksik olacaktır. Bir kişinin radyografide ve bilgisayar görüntülemede normal anatomiyi tanımlamayı öğrendikten sonra genetik, hastalık veya travmanın meydana getirdiği değişiklikleri anlaması daha kolay olur. Anatomi tıp ve ilişkili bir çok alanda mihenk taşı olduğu için bu bilgiler kitabımıza da dahil edilmiştir. Metinlerimizin birçok alanına çok temel ve gerekli klinik bilgiler dahil edilmesine rağmen, klinik ile ilişkili her bilginin her anatomik bölge için tamamıyla tartışılması mümkün değildir. Ancak, temel anatominin anlaşılması, neyin değişmeden ve klinik olarak belirti ve bulgu vermeden önce normal olduğunun tam olarak anlaşılması için esastır. Baş ve Boyun fonksiyonel anatomisi, (duyu organları dahil) Beyin ve Kranial Sinirler özlü ve klinik ile ilişkili bir şekilde sunulmaktadır. Böylece, öğrenci klinik uygulama ile anatominin arasındaki ilişkiyi daha iyi kavrayacaktır. Özel fonksiyonel özetler özellikle kranial sinirler, baş ve boynun arterleri ve otonomik innervasyon için olanlar- bu zor konuları kavramak için öğrenciye yardımcı olmaktadır. Ortalama bir öğrenci, klinisyen, araştırmacı veya eğitmen sık sık baş, boyun ve duyu organları, ayrıca beyin dahil olmak üzere merkezi sinir sistemi ve kranial sinirler ile ilgili öğrenilmesi gereken bilgilerin çokluğu ve karmaşıklığı altında ezilmektedir. Konuları hızla gözden geçirmeyi isteyen kişiler sıklıkla sinirbilim alanındaki gelişmelerden, açıklamaların yoğunluğundan, referansların çokluğundan ve içerdikleri detaylardan, gerçekten gerekli olan bilgileri kaybetmeden sunulan bütün bu materyali çalışmak ve özümsemek için gereken zaman miktarı karşısında şaşkına dönmektedirler. Anatomi Bilimi eğitmeni olarak bizler, genel anatomi ve ilişkili sinir bilimsel konuların çabucak öğrenildiği ancak sık sık tekrar edilmediği takdirde kolaylıkla unutulduğunun farkındayız. Zaman öğrenmede ters etki gösterebilir ve araya giren başka görevler de hatırlamayı zorlaştırabilir. Umuyoruz ki, bu ciltte nispeten basitleştirilmiş, yarı-özet şeklinde özlü, doğrudan ve anlamlı olduğu kadar işlevsel odaklı ve klinik bilgilendirici metinler hiç durmadan tekrarlanan ve çok fazla gerekli olmayan bilgi içermemektedir. İnanıyoruz ki, Baş-Boyun ve ilişkili bölümleri kapsayan bu ciltte tam-renkli resimlerle birlikte sunulan temel bilgi ve görüşler okuyucunun çok karmaşık detaylar içeren bu bölgeyi kolaylıkla anlamasına rehberlik edecektir.

11 ÇEVİRİ EDİTÖRLERİNİN ÖNSÖZÜ Sürekli gelişen tıp bilimine ayak uydurmak, verilen tıp eğitiminin içeriği ve kalitesiyle mümkün olmaktadır. Karmaşık yapısı ve varyasyonların varlığı nedeniyle anlaması zor olan Anatomi, tıp eğitiminin temel taşlarından biridir. Anatomi nin kolay ezberlenen, bir o kadar da kolay unutulan bilgiler içerdiği düşünülse de, başarının sırrı sık tekrar etmek, materyallerin iyi kullanımı, üç boyutlu düşünebilme ve klinik ile ilişkisini kurabilmekte saklıdır. Bu kitap, hem net ve kolay anlaşılır şekilleriyle, hem de yapı ve fonksiyon arasındaki ilişkiyi vurgulayarak verdiği klinik bilgiler ile hedefe ulaşmanızda size yol gösterecektir. Bu eserin Türkçemize kazandırılması ve Türk Tıp Ailesinin kullanımına sunulması, çevirenler kadar Güneş Tıp Kitabevleri nin değerli çalışanlarının da özverili gayretleri ve fedakarlığı sayesinde olmuştur. Yarın meslektaşlarımız olacak sevgili öğrencilerimiz başta olmak üzere Türk Tıp Ailesine katkısı olması dileklerimizle. A. Elhan S. T. Karahan E. Tüccar ix

12

13 teşekkürler Başta ürün geliştirme editörü Crystal Taylor, Ürün Müdürü Julie Montal-bano, Sanat Yönetmeni Jennifer Clements, Tasarımcı Steve Druding olmak üzere Lippincott Williams ve Wilkins de bu kitabın geliştirilmesi ve hazırlanmasında çalışan herkese çok teşekkür ederiz. Ayrıca editöriel rehberlik ve sayfa düzenlerinin sağlanmasındaki gayretleri için Kelly Horvath a teşekkür ederiz. Marcelo Oliver ve Body Scientific International, Dr. Tank ve Dr. Gest in editörü olduğu Lippincott Williams & Wilkins tarafından basılan Anatomi Atlası nda bulunan Dr. Pansky nin orijinal siyah-beyaz resimlerin birçoğunu tam renkli bir şekilde çoğaltmak için bu güzel resimlerin sadece tonu ve rengini değiştirerek mükemmel bir iş yaptı. Her ikisi de Toledo Tıp Merkezi Üniversitesi nde bulunan Cerrahi Anabilim Dalı Sekreteri Danelle Mooi ve Hemşirelik, Acil Tıp ve Personel Geliştirme Bölümleri Sekreteri Nick Andrew Bell e bizleri sürekli cesaretlendirmeleri, anlayışları ve sağladıkları kablosuz bağlantılar ve bilgisayar ve dijital dünyasındaki deneyimleriyle Dr. Pansky e gösterdikleri büyük yardımlar için şükranlarımızı sunarız. Ayrıca Arkansas Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nörobiyoloji ve Gelişimsel Bilimler Profesörü, PhD, Patrick Tank e özel teşekkürlerimizi sunarız. Bu serinin ilk cildi ve ilk bölümünde onun ilhamı ve çok çalışması sayesinde projenin devam etmesi mümkün oldu. Ben Pansky Thomas Gest xi

14 İçindekiler Önsöz vii Çeviri Editörlerinin Önsözü ix Teşekkürler xi Çeviriye Katkıda Bulunanlar xiii Bölüm 1: Boyun Çeviri: Dr. Halil İbrahim Açar, Dr. Eray Tüccar 1.1 Boyun Yüzey Anatomisi Boyun Üçgenleri ve Fasiyaları Boynun Yüzeysel Venleri ve Kutanöz Sinirleri Trigonum Cervicale Anterius Glandula Thyroidea ve Parathyroidea Vagina Carotica ve Truncus Sympathicus Trigonum Cervicale Posterius Boyun Kökü Vertebrae Cervicales ve Ense Larynx: Bölümleri ve İlişkileri Larynx: Kasları ve Damar-Sinirleri Pharynx: Bölümleri ve İlişkileri Pharynx: Kasları ve Damar-Sinirleri Baş ve Boynun Lenfatikleri 86 Bölüm 2: Baş Çeviri: Dr. Tülin Şen Esmer, Dr. Bilge İpek Torun, Dr. S. Tuna Karahan, Dr. Ai Fırat Esmer 2.1 Başın Yüzey Anatomisi Başın Yüzeyel Venleri ve Kutanöz İnnervasyonu Kafa İskeleti (Cranium): Genel Özellikleri Kafa İskeleti: Önden Bakış Kafa İskeleti: Yandan Görünüş Kafa İskeleti: Üstten, Arkadan ve Sagittal Görünüş Kafa İskeleti: Alttan Görünüş Kafa İskeletinin İçi: Cranial Fossa lar ve Delikler 119 xv

15 xvi Içindekiler 2.9 SCALP Vv. Diploicae ve Vv. Emissariae Yüzün İfade Kasları (Mimik Kaslar) Gl. Parotidea, Nervus Facialis ve 2.12 Yüzün Kan Damarları Fossa Temporalis, Fossa Infratemporalis ve Fossa Pterygopalatina Fossa Infratemporalis: Çiğneme Kasları Fossa Infratemporalis: Articulatio Temporomandibularis ve Nörovasküler Yapılar Regio Submandibularis Cavitas Oris ve Dişler Dil ve Paralingual Boşluk Palatum (Damak) ve Tonsilla Palatina (Bademcik) Nasus, Cavitas Nasi ve Sinus Paranasales Palpebra (Göz Kapakları) ve Apparatus Lacrimalis (Göz Yaşı Sistemi) Orbita Gözün Ekstrinsik Kasları Bulbus Oculi nin (Göz Küresi) Yapısı Orbita ve Bulbus Oculi nin Damar ve Sinirleri Kulak 218 Bölüm 3: Beyin ve Kranial Sinirler Çeviri: Dr. Nihal Apaydın 3.1 Beyin Zarları Dura Mater Sinusları ve Beynin Venöz Drenajı Sinus Cavernosus Beyin: Genel Özellikleri Beyin: Tabandan Görünüş Beyin: Lateral Görünüş Beyin: Medial Görünüş Beyinsapı ve Cerebellum Glandula Pituitaria (Hypophysis) Beynin Arterleri Beynin Ana Arterlerinin Tıkanması Kafa Yaralanmaları ve Kafaiçi Kanama Beynin Ventrikülleri Beyin-Omurilik Sıvısının Dolaşımı Kranial Sinirlerin Özeti 292

16 2 KISIM 1.1 Boyun Yüzey Anatomisi A a. Prominentia laryngea b a. b. B. Yanda

17 KISIM 1.1 Boyun Yüzey Anatomisi 3 Palpe edilebilen yapılar Protuberantia mentalis Processus mastoideus Os hyoideum: Cornu minus Cornu majus Corpus ossis htoidei Tuberculum caroticum Angulus mandiblae Prominentia laryngea Cartilago thyroidea Cartilago cricoidea Isthmus glandulae thyroideae Trachea Extremitas sternalis Incisurs suprasternalis A Zygoma and zygomatic arch Superior nuchal line External occipital protuberance Mastoid process Inferior border of mandible Hyoid bone Lamina of thyroid cartilage Spinous process of C7 vertebra Cricoid cartilage 1st tracheal ring B Palpable Features and Landmarks of the Neck. A.B.

18 4 BÖLÜM 1 Boyun C a. b. A B C. Palpe deilebilen yapılar Linea nuchalis superior Processus mastoideus Protuberantia occipitalis externa M. trapezius un üst kenarı Vertebra prominens (C7) Clavicula Art. acromioclavicularis Acromion Spina scapulae C

19 KISIM 1.1 Boyun Yüzey Anatomisi 5 A B. Santral venöz kateterizasyon (santral hat) a. b. c. d. e. C D. V. jugularis interna pulsasyonu

20 6 KISIM 1.2 A. Trigonum cervicale anterius 1. a. b. c. 2. a. Trigonum submandibulare b. Trigonum submentale c. Trigonum caroticum d. Trigonum musculare B. Trigonum cervicale posterius 1. a. b. c. 2. a. Trigonum occipitale b. Trigonum omoclaviculare (supraklaviküler üçgen) A. B. 1. a. b. c. d. 2.

21 KISIM Trigonum cervicale posterius [regio cervicalis lateralis; trigonum colli laterale]: Trigonum occipitale [regio occipitalis] Trigonum omoclaviculare [fossa suprasclavicularis major] Trigonum cervicale anterius [regio cervicalis anterior; trigonum colli anterius]: Triangonum caroticum Trigonum musculare [omotracheale] M. sternocleidomastoideus A M. sternocleidomastoideus Trigonum cervicale posterius [regio cervicalis lateralis; trigonum colli laterale]: Trigonum occipitale Trigonum omoclaviculare [fossa suprasclavicularis major] Trigonum cervicale anterius [regio cervicalis anterior; trigonum colli anterius]: Trigonum submentale Trigonum submandibulare Trigonum caroticum Trigonum muscular [omotracheale] B Boynun üçgenleri. A.B.

22 8 BÖLÜM 1 Boyun A. superficialis) 1. a. b. 2. a. b. c. B a. b. C a. i. ii. iii. Lig. suspensorium glandulae thyroideae b. i. ii. D a. b. c. i. ii. E. Vagina carotica

23 KISIM Os occipitale Pharynx Lamina superficialis, fascia cervicalis profunda [fascia colli profunda] Fascia prevertebralis Mandibla Şekil D nin alındığı kesit Os hyoideum Fascia buccopharyngea Larynx Fascia superficialis Isthmus thyroideus Fascia pretrachealis Fascia infrahyoidea C Lamina superficialis, fascia cervicalis profunda Spatium suprasternalee Manubrium sterni Trachea Esophagus Mm. infrahyoidei: M. sternohyoideus M. sternothyroideus M. omohyoideus M. sternocleidomastoideus A. carotis communis V. jugularis interna N. vagus (X) Truncus sympathicus M. longus colli M. scaleneus anterior Gl. thyroidea Trachea Esophagus Cutis Fascia superficialis: Platysma Fascia cervicalis profunda [fascia colli profunda]: Lamina superficialis Fascia infrahyoidea Fascia visceralis: Fascia pretrachealis Fascia buccopharyngea Vagina carotica Fascia alaris Fascia prevertebralis M. scaleneus medius M. trapezius Arcus vertebralis (C7) D Lig. nuchae Fascia cervicalis profunda. C.D. Horizontal kesit görüntüsü.

24 10 BÖLÜM 1 Boyun A. Spatium retropharyngeum a. b. B C. Spatium pretrachealis D. Spatium parapharyngeum (pharyngeum laterale) A. B. C. D.

25 BÖLÜM

26 92 KISIM 2.1 Os frontale a. Tuber frontale: Arcus superciliaris: c. Glabella: Margo supraorbitalis: Pterion: B. Os zygomaticum a. C. Os nasale Nasion: 3. D. Maxilla a. Mandibula a. Protuberentia mentalis: c. Ramus mandibulae F. Os temporale a. Arcus zygomaticus: Meatus acusticus externus: c. Proc. mastoideus: Pars squamosa: G. Os parietale a. Bregma: Vertex: H a. Protuberentia occipitalis externa (inion): Linea nuchalis superior:

27 KISIM II. 1. A. facialis: 2. A. temporalis supeficialis: 3. A. meningea media: B. 1. V. jugularis interna: 2. Sinus sagittalis superior: 3. Sinus transversus: Palpe edilebilen yapılar Arcus superciliaris Margo orbitalis Glabella Nasion Os nasale Arcus zygomaticus Os zygomaticum Nares Angulus mandibulae Protuberantia mentalis Os hyoideum Cartilago thyroidea A

28 94 BÖLÜM 2 1. Fissura lateralis: 2. Sulcus centralis: 3. B B. C. D. F. G. H. I. a.

29 KISIM Regio parietalis Regio frontalis Regio temporalis Regio orbitalis Regio zygomaticus Regio nasalis Regio infraorbitalis Regio parotidea Regio buccalis Regio oralis Regio mentalis B Regio parietalis Regio frontalis Regio temporalis Regio occipitalis Regio orbitalis Regio infraorbitalis Regio nasalis Regio parotidea Regio zygomaticus Regio oralis Regio submandibularis C Regio buccalis Regio mentalis Regio submentalis

30 96 KISIM 2.2 Vena supraorbitalis B. Vena supratrochlearis C. Vena angularis D. Vena facialis Vena temporalis superficialis F. Vena retromandibularis a. G. Vena auricularis posterior H. Vena occipitalis 1. I. Vena jugularis externa Nervus occipitalis major a.

31 KISIM Nervus occipitalis minor a. 3. Nervus auricularis magnus a. B. Nervus trigeminus Vv. superiores cerebri V. temporalis superficialis V. cerebri magna (Galen veni) V. emissaria parietalis Sinus petrosus superior ve inferior Sinus rectus Vv. inferiores cerebri Confluens sinuum Sinus transversus Sinus occipitalis Sinus sigmoideus Bulbus superior venae jugularis V. occipitalis V. emissaria mastoidea V. emissaria condylaris V. auricularis posterior V. retromandibularis: Arka dalı Ön dalı V. jugularis externa V. vertebralis V. jugularis interna Sinus sagittalis superior Sinus sagittalis inferior V. cerebri media Sinus cavernosus V. submentalis V. thyroidea superior (kesilmiş) V. communicans V. facialis V. thyroidea media (kesilmiş) V. jugularis anterior V. supraorbitalis ve v. supratrochlearis V. ophthalmica superior ve inferior V. angularis V. infraorbitalis Plexus pterygoideus V. profunda faciei V. maxillaris V. alveolaris inferior V. brachiocephalica A V. subclavia

32 98 BÖLÜM 2 a. Nervus ophthalmicus N. supraorbitalis: N. supratrochlearis: N. infratrochlearis: N. lacrimalis: N. nasalis externus: Nervus maxillaris c. Nervus mandibularis N. mentalis: N. buccalis: N. auriculotemporalis: B. C Occipital nöralji: 4. D. 1. a. 2 N. 3 N. 4

33 KISIM V 1 C2 V 2 C3 V 3 B C4 N. supraorbitalis (V 1 ) N. occipitalis major (C2) N. supratrochlearis (V 1 ) N. infratrochlearis (V 1 ) N. nasalis externus (V 1 ) N. zygomaticotemporalis (V 2 ) N. occipitalis minor (C2) N. zygomaticofacialis (V 2 ) N. infraorbitalis (V 2 ) Ggl. trigeminale (V) N. auricularis magnus (C2-3) N. buccalis (V 3 ) N. mentalis (V 3 ) C N. auriculotemporalis (V 3 ) B.C.

34 00 KISIM 2.3 B. 1. Neurocranium a. c. 2. Viscerocranium a. c. Calvaria a. c. 3. a. c. B a. c

35 BÖLÜM 3 Beyin ve Kranial Sinirler Beyin: Genel Özellikleri Beynin Arterleri Beynin Ventrikülleri Kranial Sinirlerin Özeti 292

36 34 KISIM 3.1 I. Beynin Fibröz Örtüsü 1. Cranium un hemen içinde bulunur B. 1. Dura mater a. b. i. ii. 2. Arachnoidea mater a. b. c. d. e. Granulationes arachnoideae i. ii. f. 3. Pia mater a. b. C.

37 KISIM Sinus sagittalis superior Granulationes arachnoideae Dura mater cranialis [encephali] (kesilerek yukarı yatırılmış) Sinus sagittalis superior u gösterebilmek için, dura mater cranialis in lamina periostalis i kesilerek yukarı yatırılmıştır. R. meningeus, a. ethmoidalis anterior Arachnoidea mater cranialis [encephali] (kesilerek yukarı yatırılmış) Meninges: Pia mater cranialis [encephali] Arachnoidea mater cranialis [encephali] Dura mater cranialis [encephali] A. ve v. meningea media A

38 36 BÖLÜM 3 Beyin ve Kranial Sinirler II. Dura E a. b. B a. b. c. d. denir. 3. C a. b. D III.. IV. B a. b. c. d. 3. C. özeti Arter Kaynak arter Alan R. meningeus R. meningeus R. meningeus R. meningeus R. meningeus

39 KISIM Falx cerebri A. ve v. meningea media Diaphragma sellae Incisura tentorii Crista galli (şeffaflaştırılmış) Tentorium cerebelli (sağ yarı çıkarılmış) Falx cerebelli B

40 38 BÖLÜM 3 Beyin ve Kranial Sinirler V. Meningeal Sinirler B. C. D. 2 E. 3 F. G. H. I. Dal Sinir R. meningeus 1 1 R. meningeus 2 R. meningeus 3 VI. Meningeal Venler B. C. D. VII. Menenjit Meningismus B. Meningioma C. Meningoensefalit: D. Meningosel:

41 KISIM E. Incisura tentorii veya tentorial çentik F. G. H. 1. epidural kanama 2. I J K

42 40 KISIM 3.2 I. B. C. 1. a. b. c. d. Lacunae laterales e. 2. Sinus sagittalis inferior a. b. 3. Sinus rectus a. b. 4. Sinus occipitalis a. b. 5. a. b. 6. Sinus transversus a. b. 7. Sinus sigmoideus a. b. 8. Sinus sphenoparietalis a. b. c.

43 KISIM Plexus choroideus ventriculi tertii Sinus sagittalis inferior V. magna cerebri (Galen veni) Sinus rectus Tentorium cerebelli (kesilmiş) Confluens sinuum (kesilmiş) Sinus occipitalis, falx cerebelli de Falx cerebri Sinus sagittalis superior B nin kesit planı Gyrus cinguli Corpus callosum Septum pellucidum Fornix Commissura anterior Ventriculus tertius Sinus intercavernosus anterior ve posterior Hypophysis Sinus sphenoidalis A. basilaris Plexus basilaris Cerebellum A Ventriculus quartus Canalis centralis (medulla oblongata ve medulla spinalis te) Medulla spinalis, pars cervicalis Pons Medulla oblongata Sinus sagittalis superior Granulationes arachnoideae Scalp ı oluşturan tabakalar: Skin (cutis) Connective tissue (bağ dokusu) Aponeurosis (galea aponeurotica) Loose connective tissue (gevşek bağ dokusu) Periosteum V. diploica Dura mater cranialis: Lamina periostalis Lamina encephali Arachnoidea mater cranialis Spatium subarachnoideum ve trabeculae arachnoideae Pia mater cranialis Vv. cerebri superiores A. cerebri media B Falx cerebri Hemispherium cerebri Ventriculus lateralis Corpus callosum Septum pellucidum Sinus sagittalis inferior. B.

44 42 BÖLÜM 3 Beyin ve Kranial Sinirler 9. Sinus cavernosus a. b. eder. c. d. e Sinus petrosus superior a. b. c. 12. Sinus petrosus inferior a. b. c. d. 13. a. b. II. B. C. III. B. IV a. b. c. d. B drene eder.