DEPREM VE DOĞAL GAZ. Mak. Yük. Müh. Abdurrahman ATABEY DİYARGAZ AŞ. Mak. Yük. Müh. Ahmet YETİK GAZMER

Transkript

1 DEPREM VE DOĞAL GAZ Mak. Yük. Müh. Abdurrahman ATABEY DİYARGAZ AŞ. Mak. Yük. Müh. Ahmet YETİK GAZMER

2 Konu Başlıkları 1- Depremlerde doğalgazın etkileri 2-Deprem öncesi ve sonrası için alınabilecek tedbirler a- Gas stop teknolojisi b- Kompozit malzemelerle mukavemet artırma c- Lazer Teknolojisi d- Mekanik Boru Birleştirme Yöntemi e- Şebekenin düzenli kaçak taramasının yapılması f- Doğalgazla diğer gazları ayrıştıran kaçak arama cihaz teknolojisi h- Sonuç

3 1- Depremlerde Doğalgazın Etkileri Doğal afetlerde genellikle büyük ölçekli ve geniş alanı etkileyen doğalgaz kaynaklı patlama ve yangın riski ortaya çıkmaktadır. Deprem durumunda; doğalgaz şebekesinde meydana gelebilecek olası hasarlar; genel olarak yüksek, orta ve düşük basınç altyapı şebekesinde kopma, kırılma gibi sebeplerle veya yerüstü şebeke elemanları olan vana grupları, basınç düşürme istasyonları gibi tesislerde bağlantıların hasar görmesi sonucunda sızıntılar ile bina ve tesislerdeki iç tesisatta hasarlardan oluşan gaz kaçaklarıdır

4 1- Depremlerde Doğalgazın Etkileri 1- Doğalgaz şebekesinde oluşacak hasarların yaratacağı riskler:. Yaşam alanlarında yangın, patlama vb tehlikeler. Diğer altyapı tesislerinde doğalgaz birikmesi, yanması, patlaması vb. yollarla dolaylı tahribatlar. Doğalgaz kullanımıyla yapılan hizmet ve üretim kesilmeleri

5 1- Depremlerde Doğalgazın Etkileri Dünyada yaşanan tecrübelerden görülebileceği gibi doğalgaz altyapısının yaygın olarak bulunduğu bölgelerde meydana gelen depremlerde ciddi miktarda hasar, yıkım sonrası kaçaklardan ve çıkan yangınlardan kaynaklanmaktadır. Meydana gelen yangınlar büyük ölçüde elektrik kısa devrelerinin kıvılcıma sebep olduğu gaz kaçaklarına bağlıdır. Deprem sonrası doğalgaz şebekesinden kaynaklanan etkilerin oluştuğu bazı üzücü olayları hatırlatacağız.

6 1- Depremlerde Doğalgazın Etkileri Northridge (ABD) Depremi 53 adet yangın ve 1700 adet gaz kaçağı ihbarı Kobe (Japonya) 175 ayrı yangın çıkmış ve adet gaz kaçağı ihbarı, can kaybı, yaralı. Depremde can kaybı büyük oranda ortaya çıkan yangınlar sonucunda ortaya çıkmıştır.. Meydana gelen yangınlar büyük ölçüde elektrik kısa devrelerinin kıvılcıma sebep olduğu gaz kaçaklarına bağlıdır. Raporlara göre Hyogo Bölgesi'nde yarısı depremden sonra 24 saat içinde başlamak suretiyle 164 ayrı yangın çıkmıştır.. Gaz : % 80 kesilmiştir.

7 a- Gas Stop Depremde binanın çökmesi veya hat kırılması durumunda EFV leri bir başka değişle gaz hatların bir sigortası olarak düşünebiliriz. Ülkemizde yeni şebekelerin tamamı, eski şebekelerinde önemli bir kısmında EFV ihtiva etmektedir. En son Van depreminde EFV lerin olumlu etkileri görülmüştür. Eski Şebekelere de bu uygulamanın yapılmasında büyük fayda olacaktır

8 b-kompozit malzemelerle Mukavemet artırma Toprak kayması riski ve hareketli alanlarda,fay hattı geçişlerindeki çelik borular veya vanalar sürekli fiziki olarak ta kontrol edilmeli ve varsa korozyon kaynaklı problemler mukavemet artırıcı kompozit malzemeler kullanılmalıdır. Son yıllarda kompozit ürünlerin kullanımı tüm Dünya da ve ülkemizde de yaygınlaşmaktadır

9 c- Lazer teknolojisi ile gaz bulutlarının tespiti Deprem sonrası olağanüstü durumlarda uzak mesafeden doğru ölçüm yapabilecek, en küçük hacimli gaz birikintilerini de belirleyebilecek, oluşan diğer gazlardan tozdan, dumandan, sesten, sisten, iklim şartlarında karanlıktan etkilenmeden sadece metan gazına duyarlı Lazer Teknolojisi ile ölçüm faydalı olacaktır.

10 d- Gazların ayrıştırılması ve tanınması Gaz sızıntılarını tespit etmek birçok cihazla mümkün olsa bile gazı ayrıştırmak ve tanımlamak her cihazla mümkün değildir. Olağan üstü durumlarda çok fazla koku doğalgazı andırır ve psikolojik etkilenmeden dolayı da ihbarların sayısı artar. Kanal, menhol, depo, sığınaklarda da gaz sızıntıları olabilir. Benzin istasyonları ve LPG tesislerinden de olabilecek sızıntılar veya kanalizasyondan kaynaklanan gazlar ve çöplük alanlarda sıkışmış deprem anına kadar yukarıya çıkamamış gazlar ile yer altı gaz çıkışlarından yanıcı ve patlayıcı gazların ayrıştırılması önemlidir.

11 e- Mekanik Boru Birleştirme Bilhassa acil durumlar için inanılmaz yararlı olan bu ürünlerin deprem sonrası müdahaleler için çok faydalı olacaktır. Enerjiye, kaynak makinesine ve çok fazla ekip ve ekipmana ihtiyaç duymadan polietilen tesisatlarda uygulama imkanı sağlamaktadır.

12 f- Şebekenin gaz kaçak taraması Periyodik olarak yeraltı gaz şebekesinin hem fiziki hem de kaçak kontrollerinin yapılması gerekir. Arabalı mobil sistemlerle tarama yanı sıra araçların giremediği dar sokaklar ve kaldırım altı, bahçe içi, bina önü yerlerin de mutlaka taranması gerekmektedir. Bilhassa bina önü servis kutularının hem kaçak hem de fiziki kontrollerinin yapılması yararlı olacaktır.

13 Sonuç Ülkemiz topraklarının %92'sinin deprem riski taşıdığı, nüfusumuzun da %95'inin bu bölgeler üzerinde yaşadığı bilinmektedir. Bu da bize, ülkemizde bu konu ile ilgili hazırlık çalışmalarının sürekli ve etkili olarak yapılması gerektiğini ifade etmektedir. Dağıtım şirketleri bünyesinde ilgili tüm birimlerin konu ile alakalı eğitimlere tabi tutulması önemli ve gereklidir.

14 Teşekkürler