TÜRKİYE İLETİM SİSTEMİ RÜZGÂR SANTRALİ BAĞLANTILARI

Transkript

1 TÜRKİYE İLETİM SİSTEMİ RÜZGÂR SANTRALİ BAĞLANTILARI Kazım ŞENOCAK Elektrik Mühendisi Planlama ve Stratejik Yönetim Dairesi Başkanlığı 08/05/2015

2 Kurulu Güç Bilgileri Rüzgar Kurulu Güç Bilgileri (Toplam Tahsisler) Bölgesel Kapasiteler 2013 yılı RES Kapasiteleri 2015 yılı RES Kapasiteleri Şebeke Yönetmeliği Ek-18 Yatırımlar 2

3 KURULU GÜÇ VE PUANT TALEP 2013 Yılı Sonu Kurulu Güç: Toplam Tüketim MW TWh Kurulu Güç (Mart 2015) (MW) Puant Talep 38,264 MW ( :20) 2014 yılı Sonu Kurulu Güç: MW Toplam Tüketim TWh Puant Talep MW ( :30) Toplam: MW 3

4 TÜRKİYE RÜZGAR KURULU GÜCÜ KASIM 2007 TOPLU BAŞVURULARI YENİLENEBİLİR ENERJİ KANUNU 4

5 İŞLETMEDEKİ ve PLANLANAN RÜZGAR SANTRALLERİ * Kırmızı:Devrede Mavi: Planlanan 5

6 RES KURULU GÜCÜN İLLERE GÖRE DAĞILIMI MERSİN 73 İŞLETMEDEKİ RESLERİN İLLERE DAĞILIMI (MW) SİVAS 44 OSMANİYE 185 MUĞLA 30 TOKAT 40 TEKİRDAĞ 83 ADIYAMAN 25 AFYONKARAHİSAR 125 AMASYA 39 AYDIN 105 MANİSA 506 BALIKESİR 849 KIRŞEHİR 150 KIRKLARELİ 42 KAYSERİ 72 İZMİR 722 HATAY 313 BİLECİK 39 BURSA 50 ÇANAKKALE 139 EDİRNE 53 İSTANBUL 176 6

7 RES KAPASİTE TAHSİSLERİ SON DURUM KAPASİTE TAHSİS EDİLEN RÜZGAR SANTRALLERİ AÇIKLANAN RES KAPASİTELERİ MW İŞLETMEDE OLAN RES'LER İŞLETMEDEKİ SANTRALLERE AİT GÜÇ ARTIŞI UYGUN BULUNAN EK KAPASİTE 939 BAĞLANTI ANLAŞMASI YAPMIŞ HENÜZ DEVREYE GİRMEMİŞ KAPASİTE Yılı Kapasiteleri (Başvurular EPDK tarafından 2015 Nisan ayında alındı) 2015 Yılı Kapasiteleri (Başvurular EPDK tarafından 2016 yılı sonunda alınacak) MW BAĞLANTI ANLAŞMASI YAPMAK ÜZERE OLAN KAPASİTE ÜRETİM LİSANSI ALMIŞ ANCAK BAĞLANTI ANLAŞMASINA GELMEMİŞ KAPASİTE 780 BAĞLANTI GÖRÜŞÜ VERİLMİŞ ANCAK HENÜZ LİSANS ALMAMIŞ KAPASİTE TOPLAM KAPASİTE

8 TOPLAM BAĞLANABİLİR RES KAPASİTESİ BELİRLENMESİ 1 Kasım 2007 Başvuru sürecinde, 2013 yılı için öngörülen MW maksimum talebin ¼ ü baz alınarak, MW RES bağlanabilir kapasitesi belirlenmiştir yılı sonuna kadar MW RES kurulu gücü hedeflenmektedir. 8

9 1 KASIM 2007 TRAFO MERKEZİ BAZLI KAPASİTELER Bara bazında açıklanan kapasiteler için yapılan başvurulardan, Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca, aynı bölge ve/veya aynı trafo merkezi için birden fazla başvurunun bulunması durumunda, sisteme bağlanacak olanı belirlemek için 13 ayrı pakette yarışma yapılmış, ve işletmeye girdikten sonra 20 yıl boyunca üretilecek kwh başına ödenecek en yüksek katkı payı teklifi üzerinden kapasiteler tahsis edilmiştir. TM TM TM Başvuru alanı ve TM kapasitesi kesişmeyen RES ler tekli başvuru olarak değerlendirilerek yaklaşık 2000 MW kapasite tahsisi gerçekleştirilmiştir. Başvuru alanı veya TM kapasitesi kesişen RES ler çoklu başvuru olarak değerlendirilerek yarışmalar yoluyla yaklaşık 5500 MW kapasite tahsisi gerçekleştirilmiştir. 9

10 RES KATKI PAYLARI MİKTARLARI DAĞILIMI 5- krş/kwh; 481; 9% 2-3 krş/kwh; 225,5; 4% 4-5 krş/kwh; 728; 13% 3-4 krş/kwh; 816,6; 15% 1-2 krş/kwh; 605,5; 11% 0-0,5 krş/kwh; 2215,7; 40% 0,5-1 krş/kwh; 427; 8% 0-0,5 krş/kwh 0,5-1 krş/kwh 1-2 krş/kwh 2-3 krş/kwh 3-4 krş/kwh 4-5 krş/kwh 5- krş/kwh 10

11 RÜZGAR SANTRALİ GÜÇ ARTIŞLARI Elektrik Piyasası 7. Madde ve Lisans Yönetmeliği 13. Maddesinde yer alan; Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak amacıyla alınan lisanslar kapsamındaki tesisler için, kuruma yapılan ilk lisans başvurusundaki sahada başka lisans başvurusu olmaması ve kapasite artışı sonunda oluşacak yeni güç için mevcut iletim/dağıtım hattı ile mevcut bağlantı noktası ve gerilim seviyesinin kullanılması koşullarıyla kapasite artışı, modernizasyon, yenileme yatırımları ve tadilatlara, lisansa derç edilen üretim sahasının dışına çıkılmaması kaydıyla izin verilir. Üretim tesisinin geçici kabulünün yapıldığı tarihten sonra başvurulabilir. Hükümleri kapsamında işletmedeki santraller tarafından iletilen güç artışlarına yönelik olarak yaklaşık 1000 MW güç artırımı talebi Teşekkülümüzce uygun bulunmuş olup; saha izinleri ve bağlantı tesisleri hazır olan söz konusu santrallere ait güç artışlarının 1-2 yıl içerisinde işletmeye alınması öngörülmektedir. 11

12 RÜZGAR SANTRALİ GÜÇ ARTIŞLARI 2013 tarihli Yarışma Yönetmeliği nin Katkı Payı Anlaşması başlıklı 9. maddesinde: Yarışma sonucunda lisans alan şirketlerin ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmış oldukları kapasite artışı başvurularının uygun bulunması hâlinde, ile yapmış oldukları Katkı Payı Anlaşması daha önce imzalanan Katkı Payı Anlaşmasındaki tutar üzerinden yeni kurulu güce göre revize edilir. yeralmaktadır. Bu çerçevede Katkı Payı Anlaşması imzalanmış tüm santrallerin yeni kurulu güçleri üzerinden Katkı Payı anlaşmaları revize edilecektir. 12

13 ŞEBEKE YÖNETMELİĞİ EK-18 Türkiye Elektrik Sistemine bağlanacak Rüzgar Santrallerinin uyması gereken şebeke gereksinimleri Şebeke Yönetmeliği Ek-18 ile belirtilmiştir. EK-18 de: Arıza Anında Türbinlerin Devrede Kalma Dayanımları Arıza Sonrası Sisteme Katkı Aktif Güç Kontrolü Frekans Tepkisi Reaktif Güç Desteği Reaktif Güç Kapasitesi konularında RES lerin sistem kararlılığını sağlayacak gereksinimler yer almaktadır. 13

14 RES HAVZA TRAFO MERKEZLERİ Rüzgar santral başvurularının ve rüzgar potansiyelinin yüksek olduğu bölgelerde, 380 kv RES Havza Trafo Merkezleri planlanarak, RES üretimlerinin bir noktada toplanarak bir üst iletim seviyesine aktarılması hedeflenmiş ve bu merkezlerde kapasite açıklanmıştır. KIRKLARELİ 380/154 kv Hamitabat Havza TM İSTANBUL 380/154 kv Çatalca Havza TM ÇANAKKALE 380/154 kv Çan TM 380/154 kv Gelibolu (Sütlüce) TM 154 kv Çan Havza 1 TM 154 kv Çan Havza 2 TM İZMİR 380/154 kv İzmir Havza TM 14

15 RÜZGAR ENERJİSİ SANTRALLERİNİN İZLENMESİ MW a ulaşacak RES kurulu gücünün ve diğer yenilenebilir enerji santrallerinin değişken üretimleri nedeniyle sistem işletmeciğinde yaşanacak zorlukların önüne geçilmesi amacıyla Şebeke Yönetmeliği EK-18 de yapılan değişiklikle, rüzgâr santrallerinin Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü ve TÜBİTAK tarafından geliştirilen Rüzgâr Gücü İzleme ve Tahmin Merkezi (RİTM) e bağlantı zorunluluğu getirilmiştir. Tüm mevcut santraller alt yapı gerekliliklerini 31/05/2015 tarihine kadar tesis etmekle yükümlüdür. 15

16 2013 YILI SONUNDA AÇIKLANAN RES KAPASİTELERİ Türkiye de her bölgede RES bağlanabilir kapasitesi açıklanarak muhtemel başvuruların çeşitli bölgelere yayılması hedeflenmiştir yılı kapasitelerinde; 260 MW kapasite ile Çanakkale ili birinci sırada yer alırken, Karaman-Mersin bölgesi 250 MW, Balıkesir 160 MW, Adana 120 MW, Bursa 110 MW, Malatya ve Sivas bölgesi 80 MW ile en yüksek kapasitenin açıklandığı bölgeler olarak ön plan çıkmaktadır. Açıklanan MW RES Bağlanabilir Kapasitesi için 2015 yılı Nisan ayında yaklaşık proje tarafından EPDK ya başvuru gerçekleştirilmiştir. 16

17 2013 YILI SONUNDA AÇIKLANAN BÖLGE KAPASİTELERİ 1/2 BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) 1 ADANA ADIYAMAN AFYONKARAHİSAR AĞRI IĞDIR AKSARAY KIRŞEHİR NEVŞEHİR AMASYA SAMSUN ANKARA KIRIKKALE ÇANKIRI ARDAHAN KARS ARTVİN RİZE TRABZON AYDIN MUĞLA BALIKESİR ANTALYA BARTIN ZONGULDAK KARABÜK BATMAN MARDİN DİYARBAKIR ŞANLIURFA BAYBURT GÜMÜŞHANE GİRESUN BİLECİK ESKİŞEHİR KÜTAHYA BİNGÖL TUNCELİ BİTLİS MUŞ BOLU DÜZCE SAKARYA BURDUR DENİZLİ UŞAK BURSA ÇANAKKALE ÇORUM KASTAMONU SİNOP EDİRNE 40 17

18 2013 YILI SONUNDA AÇIKLANAN BÖLGE KAPASİTELERİ 2/2 BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) 25 ELAZIĞ ERZİNCAN ERZURUM KAHRAMANMARAŞ OSMANİYE KARAMAN MERSİN KAYSERİ NİĞDE ORDU SİİRT ŞIRNAK HAKKARİ SİVAS GAZİANTEP KİLİS KIRKLARELİ TEKİRDAĞ HATAY KOCAELİ YALOVA TOKAT ISPARTA KONYA VAN İSTANBUL MALATYA YOZGAT İZMİR MANİSA 30 TOPLAM

19 BAŞVURU SÜRECİ yılı içerisinde açıklanan kapasiteler için EPDK tarafından başvurular alınacaktır. 2. Alınan başvurular için Teşekkülümüzce bağlantı görüşleri oluşturulacaktır. Mevcut iletim alt yapısının yeterli gelmeyeceği büyük çaplı projeler için yeni iletim hattı ve havza TM ler planlanacaktır. 3. Başvuruların tesis iline göre kapasite değerlendirmesi yapılarak, bölge kapasitesi için kapasiteyi aşan çoklu başvuru olması durumunda yarışmalar gerçekleştirilecektir. 19

20 2015 YILI RES BAĞLANTI KAPASİTELERİ

21 LİSANS YÖNETMELİĞİ Lisans Yönetmeliği 12. Maddesi 7. fıkrasında yer alan : (7) Rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak amacıyla yapılacak önlisans başvuruları aşağıdaki usule uygun olarak alınır; a), Kanunun 23 üncü maddesi çerçevesinde, her yıl 1 Nisan tarihine kadar, takip eden beş yıl için ve takip eden on yıl için olmak üzere, bağlantı noktasına göre ve/veya bölgesel bazda, sisteme bağlanabilecek rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kapasitesini Kuruma bildirir. b) Rüzgâr enerjisine dayalı başvurular için her yıl Ekim ayının ilk beş iş gününde, güneş enerjisine dayalı başvurular için her yıl Ekim ayının son beş iş gününde; bir önceki yıl o yıl için açıklanan kapasite çerçevesinde, Kurum tarafından önlisans başvuruları alınır. hükmü çerçevesinde Teşekkülümüzce her yıl Nisan ayında RES bağlanabilir kapasitesinin açıklanması planlamaktadır. 21

22 TOPLAM BAĞLANABİLİR KAPASİTENİN BELİRLENMESİ Sisteme Bağlanabilir RES kapasitesi belirlenmesinde aşağıdaki yöntem uygulanmıştır. TOPLAM BAĞLANABİLİR RES KAPASİTESİ BELİRLENMESİ Teşekkülümüzce 2014 yılında yayımlanan 5 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonuna göre 2020 yılı sistem puantının yaklaşık MW olacağı öngörülmüştür. Puant talebin %25 i oranında bağlanabilir kapasite belirlenerek 2020 yılı sonu toplam RES bağlanabilir kapasitesi yaklaşık MW olarak tespit edilmiştir. AÇIKLANACAK TOPLAM BAĞLANABİLİR KAPASİTENİN BELİRLENMESİ Mevcut durumda, Teşekkülümüzce kapasite tahsisi gerçekleştirilen işletmede, lisanslı ve olumlu görüş verilerek lisanslandırma süreci devam eden toplam yaklaşık MW bulunmakta olup, 2013 yılında MW bağlanabilir kapasite açıklanmıştır. Toplam tahsis edilen kapasiteden MW kısmın henüz üretim lisansını almamış, 780 MW kısmın ise henüz Teşekkülümüze Bağlantı Anlaşması için henüz başvuru yapmış olmaması göz önünde bulundurularak, açıklanabilecek yeni kapasite MW olarak belirlenmiştir. 22

23 KAPASİTENİN BÖLGELERE DAĞILIMI Teşekkülümüze gönderilen illere göre rüzgar kaynak bilgisi (REPA) ve bugüne kadar Teşekkülümüzce yapılan tahsisler göz önünde bulundurularak, toplam yapılan tahsislerin rüzgar potansiyeline göre bölgeler arası eşit bir oran sağlayacak şekilde MW ın dağılımı gerçekleştirilmiştir. Yoğun HES ve TES üretimlerinin olduğu Orta ve Doğu Karadeniz illerinde, mevcut durumda yüksek miktarlarda RES tahsisi yapılan Balıkesir, Çanakkale, Karaman-Mersin bölgelerinde oluşacak rüzgar değişkenliğine bağlı oluşabilecek iletim sistemi kısıtlarını engellemek için kapasitelerde kısıtlamaya gidilmiştir. 23

24 2015 YILINDA AÇIKLANAN RES KAPASİTELERİ 2015 yılı başvurularında olduğu gibi, yine Türkiye de her bölgede RES bağlanabilir kapasitesi açıklanarak muhtemel başvuruların çeşitli bölgelere yayılması hedeflenmiştir yılı kapasitelerinde; yüksek kapasite açıklanan Çanakkale, Karaman-Mersin, Balıkesir bölgelerinde yüksek miktardaki RES kapasite tahsisi nedeniyle yeni kapasitelerde azaltmaya gidilmiştir. Ayrıca, k ön plan çıkmaktadır. Açıklanan MW RES Bağlanabilir Kapasitesi için 2015 yılı Nisan ayında yaklaşık proje tarafından EPDK ya başvuru gerçekleştirilmiştir. 24

25 BÖLGE KAPASİTELERİ 1/2 BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) 1 ADANA ADIYAMAN AFYONKARAHİSAR ARDAHAN KARS ARTVİN RİZE TRABZON AYDIN MUĞLA AĞRI IĞDIR BALIKESİR AKSARAY KIRŞEHİR NEVŞEHİR AMASYA SAMSUN ANKARA KIRIKKALE ÇANKIRI ANTALYA BARTIN ZONGULDAK KARABÜK BATMAN MARDİN DİYARBAKIR ŞANLIURFA BAYBURT GÜMÜŞHANE GİRESUN BİLECİK ESKİŞEHİR KÜTAHYA BİNGÖL TUNCELİ 20 BİTLİS MUŞ 20 BOLU DÜZCE SAKARYA BURDUR DENİZLİ UŞAK BURSA ÇANAKKALE ÇORUM KASTAMONU SİNOP EDİRNE 40 25

26 BÖLGE KAPASİTELERİ 2/2 BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) BÖLGE NO BÖLGE İLLERİ KAPASİTE (MW) 25 ELAZIĞ ERZİNCAN ERZURUM KAHRAMANMARAŞ OSMANİYE ORDU 40 KARAMAN MERSİN SİİRT ŞIRNAK HAKKARİ 20 KAYSERİ NİĞDE SİVAS GAZİANTEP KİLİS KIRKLARELİ TEKİRDAĞ HATAY KOCAELİ YALOVA TOKAT ISPARTA KONYA VAN İSTANBUL MALATYA YOZGAT İZMİR MANİSA 30 TOPLAM