Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 68, Nisan 2018, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 68, Nisan 2018, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Ufuk ÇETİN Namık Kemal Üniversitesi, Çorlu Mühendislik Fakültesi ufukcetin@yahoo.com MEINDERT HOBBEMA'NIN ESERLERİ ÜZERİNDEN 17. YÜZYIL HOLLANDA RESİM SANATI Öz "Resim", 17. yüzyıl Hollandası nın en önemli sanatsal etkinliği olarak addedilir. Bu dönemde Hollanda resim sanatında Klasisizmin etkisi izlense de; mimarlıkta olduğu gibi resim sanatında da yalnızca klasik ölçülere bağımlı kalınmamıştır. Hollanda'daki müzeleri ziyaret edenler, 17.yüzyıl ressamlarının tablolarındaki manzaralarla karşılaştıklarında,21.yüzyıldaki Hollanda manzaralarının benzerliğine şaşırmaktadırlar. Yaklaşık üç yüzyıl öncesine ait Johannes Vermeer in ( ) "Gezicht op Delft" (Delft Manzarası, ) isimli tablosundaki benzerlik insanları oldukça etkilemektedir. Tıpkı Meindert Hobbema nın ( ) çalışmalarında olduğu gibi. Bu çalışmada Meindert Hobema'nın sanat anlayışı ve 17. yüzyılın Hollanda resim sanatında "altınçağ" olarak kabul edilmesinin sebepleri; "gerçeklik" olgusu bağlamında irdelenmeye çalışılacaktır. Hollanda "altınçağı"nın kültürel başarıları, standartları itibariyle olağanüstüdür;fakat içerikleri bu başarıları özellikle ilginç yapmaktadır.nitekim farklı pek çok manzara ressamı oldukça gerçekçi çalışmalar yapmıştır. 17. yüzyıl Hollandası nda ressamlar tarafından pek çoğu eşi benzeri olmayan teknik olarak yenilikçi ve başarılı olarak yorumlanabilecek, tam olarak sayısı bilinmeyen azımsanmayacak sayıda eser ortaya konmuştur. Anahtar kelimeler: Hollanda, 17. yüzyıl, Manzara Resim Sanatı,Meindert Hobbema.

2 17 TH CENTURY DUTCH PAINTING THROUGH MEINDERT HOBBEMA S WORKS Abstract Painting, is accepted as the most artistic activity in the 17 th century. Although classical impact is seen at Dutch painting art at this period as in architecture as well as painting art were not stick to classical rules.people visiting museums in the Netherlands when they meet 17 th century painters,they are surprised at similarities of Dutch views in their paintings with 21 st century.similarities, nearly belonged to three hundred years ago, Johannes Vermeer s ( ) "Gezicht op Delft"(Delft View, )named painting affect people deeply. As it happened in Meindert Hobbema s ( ) works. This study will try to analyze artistic style of Meindert Hobbema and reasons of 17 th century why it was accepted as golden age in the reality concept. Cultural successes at the golden era of The Netherlands by way of their standards were extraordinary but contexts and these successes of them were interesting. On the other hand, many landscape painters made realist paintings in the 17 th century and in the Netherlands a lot of unique, technically new and successful not known certain numbers of them and not despised works emerged. Keywords: The Netherlands, 17 th century,landscape Painting Art, Meindert Hobbema. 559 GİRİŞ 19. yüzyılın ilk yarısında sanat, birbirini takibeden üslup değişmeleri ile dikkat çeker. Klasikçiliği Romantizm, onu da Gerçekçilik izler. Çağın resim sanatında ne ışığın ne de gölgelerin doğru kullanılmadığını sezen bütün büyük ressamlar Gerçekçilik ile bu yeni, devrimci görüş ve resim yapma biçimi arasındaki kesişmede buluşur (Düz,2017:201). Resim,17 yüzyıl Hollandası nın en önemli sanatsal etkinliği olmuştur. Bu dönemde Hollanda resim sanatında Klasikçilik in etkisi izlenmekte birlikte mimarlıkta olduğu gibi resim sanatında da yalnızca klasik ölçülere bağımlı kalınmamıştır. Yüzyılın başlangıcında Hollanda resminde Flaman etkilerinin güçlü olduğu görülür. Yerel geleneklerin direnmesine karşın Haarlem, Amsterdam, Leiden, Utrecht ve Delft gibi merkezlerde resim sanatı çağın ilginç üslubunun ilginç örneklerini vererek öne çıkmıştır. Zarif, ince ve uzatılmış biçimlerin yeğlendiği geç Maniyerist üslup Hendrik Goltzius , Cornelis Cornelisz in , resim desen ve oymabaskılarıyla Haarlem de Abraham Bloemart resimleriyle Utrecht de gelişmiştir.

3 560 Johannes Vermeer "Gezicht op Delft"(Delft View, 1660)

4 561 Meindeert Hobbema The Avenue at Middelharnis sonrasında bu Maniyerist eğilimlerin öncelikle mitolojik ve tarihsel kompozisyonda tarihsel konular uygulanmadığı ve geç Maniyerizm in yerini yeni bir klasikçiliğin aldığı izlenmektedir. 17. yüzyılda Flaman sanatçılar dinsel konulara ağırlık verirken,hollandalı resssamlar din dışı konulara yoğunlaşmışlardır.hollandalı ressamlar çalışmalarının büyük bölümünü zengin ailelerin evlerine asmaları için üretmişlerdir.ayrıca,hollandalı ressamların eserlerindeki konularının da zengin ya da burjuva olarak isimlendirilen kesim için çeşitli alanlardan seçtikleri görülmektedir. Bu nedenle resimler aynı zamanda çağın, günlük yaşamının da tanığı durumundadır.rembrandt,vermeeer,ruisdael gibi büyük ustaların yaşadığı 17.yy da dinsel konuların yanı sıra, loncaların siparişleri olan ve lonca üyelerini topluca gösteren grup portreleri ayrıca tek portreler, manzara resimleri, tür resimleri, iç mekan görünümleri, kırsal kesimden yaşantı sahneleri ve ölüdoğa en yaygın konular olmuştur.

5 562 Meindeert Hobbema The Avenue at Middelharnis 1689 The Haarlem Lock, Amsterdam 1663 Haarlem de de 17. yüzyılın ilk çeyreğinde gerçekleştirilen grup portreleri ve manzaralar, doğrudan günlük yaşamın ve doğanın gözlemine dayanarak üretilmiş yapıtlardır. Rembrandt 17. yüzyıl Hollanda resim sanatının olduğu kadar Barok dönemin ışık gölge kullanımının da en büyük ustasıdır.manzara ustası Philips de Koninck Rembrandt ın öğrencilerinden olmuştur.

6 563 Meindeert Hobbema The Watermills at Singraven near Denekamp yüzyılda Hollanda yağlıboya manzara resim sanatında uzmanlaşmış çok sayıda ressam bulunuyordu.yüzyılın başında Hercules Seghers Salomon van Ruysdael ve Van Goyen önde gelen doğa ressamlarıdır.tablolarında geniş ufukların, uzaklara giden sakin ırmakların, aralarında güneş hüzmeleri süzülen bulutların, ağaçların, kiliselerin ve yeldeğirmenlerinin silüetlerinin oluşturduğu görünümler yaygındır. Çağın en ünlü manzara ustalarından Salomon van Ruysdael in yeğeni Jacop van Ruisdael, bu sahnelere romantik kent görünümlerini de etkilemiştir. Canlı yeşil yapraklı büyük ağaçların ressamı Hobbema ve gün batımlarını yansıtan yumuşak ışıklı İtalyan manzaralarına öykünen Cornelis van Poelenburg dönemin en beğenilen sanatçılarıdır.

7 564 Meindeert Hobbema, A Woody Landscape yüzyılın Hollandalı ressamları desen ve oymabaskı dallarında çok verimli olmuşlar ve olgun örnekler vermişlerdir.17.yüzyılın sonunda Fransız ve İngiliz etkileri Hollanda da izlenen bu resimsel canlılığın giderek yitirilmesine yol açmıştır. 1 Holllanda resim sanatında Meindert Hobbema Meindert Hobbema 1638 yılında Amsterdam da doğmuştur ve 1709 da ölmüştür. Hollanda da yaşamış en önemli Barok dönem manzara ressamlarından biri olan Hobbema, Ruisdael in öğrencisi olmuştur; ve iki sanatçı kimi resimlerini birlikte aynı mekanda yapmışlardır. Ruisdael in Amsterdam Devlet Müzesinde bulunan Su Değirmeni (1670 ) yapıtı ile Hobbema nın Washington Ulusal Sanat Galerisinde bulunan aynı isimli çalışması bu tür çalışmalarının tipik bir örneğidir. Ancak Ruisdael in çok farklı konuları görkemli bir biçimde ele almasına karşın Hobbema,konularını sınırlı tutmuş ve yalnızca su değirmenlerini, ağaçlıkları, köy evlerini ve kırları dingin bir ortam içinde betimlemeyi yeğlemiştir. Bazı uzmanların tüm yaşamını Amsterdam da geçiren Hobbema nın 1668 de belediyede çalışmaya başladıktan sonra resme olan ilgisinin azaldığı konusundaki görüşleri, Middleharnis te Cadde 1689, Ulusal Galleri Londra ve Brederode Şatosu Kalıntıları 1671, Ulusal Galeri Londra gibi başyapıtlarının temizlenmesinden sonra tarihlerinin ortaya çıkmasıyla geçerliliğini yitirmiş, hatta olgunluk dönemine bu göreve başladıktan sonra 1670 lerde ulaştığı anlaşılmıştır. 1 Anonim,Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, 17.yy,Cilt-II,s ,İstanbul,1997.

8 Sonuç Hobbema önceleri kendisi gibi ressam olan Jacob van Ruisdael in öğrencisi olmuş sonrasında Ruisdael le arkadaş olmuş ve Ruisdael n çalışmalarından etkilenmiştir.erken dönem resimlerinde Ruisdael etkisi sıklıkla görülmektedir.olgunluk döneminde ise Ruisdael in etkisinin tam aksi yönde gelişme göstermiş, gerçekçiliğe yönelerek çalışmalarını dürdürmüştür. Hobbema nın Hollanda gerçekçiliği olarak isimlendirilen tarzındaki biçimler en ince detaylarıyla çalışmalarında karşımıza çıkmaktadır.hobbema,romantizm öncesi dönemden etkilenmemiş ve en güçlü eserlerini 1699 yılından sonra oluşturmuştur.hobbema nın resimleri özellikle İngiliz koleksiyonlarında, hem Avrupa da hem de Amerika da yer almaktadır. 17. yüzyıl Hollanda resssamlarının en iyilerinden biri olarak ünlenmiştir.popüler kültürün tür resimciliğiyle ilgilenmekten memnun olmayan Protestan Hollandadaki pek çok eski ustalardan biri olarak görülmüştür.manzara ressamlığını, tür resssamlığına tercih etmiştir. Manzaralarında koru ve çit yapımında, değirmen ve su birikintilerinde uzmanlaşmış çoğunlukla açık havada resim yaparak tekniğini uzun süreler çalışarak geliştirmiştir.kendi ülkesinde çok az çalışma bırakmasına rağmen, Meindert Hobbema Hollandalı ressamların en önemlilerinden biri olarak kabul edilmiştir.hollanda Barok sanatına 1600 ile 1700 yılları arasında büyük katkılarda bulunmuştur.çalışmaları hem erken dönem İngiliz manzara resim sanatında, hem de Barbizon manzara resim okulu üzerinde çok önemli etkiler bırakmıştır. 565 Kendisinden sonra gelecek olan pek çok manzara ressamını etkilemiştir.hobbema yaşadığı dönemde çok başarılı bir sanatçı olarak görülmemesine karşın, yapıtları özellikle 18. ve 19. yüzyılda büyük övgüler toplamıştır. Tek noktalı ısrarcı bir gösterimle kumlu yol, uzaktaki Middelharnis köyüne yol alarak tüm detaylarıyla boydan boya etki altında kalmaktadır.huzurlu manzaraları Ruisdael in dramatik özelliklerinden yoksundur. Kiremitli bir çatı kırmızısı ile gri yeşil bitki yaprakları renk kontrastı açısından çok tipiktir.aynı konunun varyasyonlarına sahiptir.değirmen buna güzel bir örnektir. Hobbema nın kompozisyonu izleyiciyi resmin içine çekip tek düzeliği ortadan kaldırır yılında Hobbema evlendiğinde aynı yıl belediyede, ithal şarapların ağırlıklarını tartıp ölçme işiyle ilgili olan mesleğine başladı.eşi ve işi ile ilgilenmekten resim yapma işi ciddi bir şekilde kesintiye uğramıştı.fakat en meşhur çalışması olan The Avenue at Middelharnis i 1689 yılında, mesleğini bıraktıktan tam 20 yıl sonra yapmıştır. Hobbema nın son yılları zorlaşmıştı.eşi ve iki çoçuğunu 1704 yılında kaybetmiş, beş yıl sonra kendisi de ölüp yoksullar mezarlığına gömülmüştü. KAYNAKLAR Anonim.Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, 17.yy,Cilt-II,s ,İstanbul,1997. Alpers, Svetlana. The Art of Describing: Dutch Art in the Seventeenth Century. Chicago, University of Chicago Press, Angel, Philips. Praise of Painting. Translated by Michael Hoyle. Simiolus: Netherlands Quarterly for the History of Art 24, no. 2/3 (January 1, 1996):

9 Brusati, Celeste. Artifice and Illusion: The Art and Writing of Samuel Van Hoogstraten. Chicago and London: University of Chicago, Cook, Harold John. Matters of Exchange: Commerce, Medicine, and Science in the Dutch Golden Age. New Haven: Yale University Press, D Alleva, Anne. Methods & Theories of Art History. London: Laurence King, Dixon, Laurinda S. Perilous Chastity: Women and Illness in Pre-Enlightenment Art and Medicine. Ithaca: Cornell University Press, Degroot,Dagomar. The Frigid Golden Age: Climate Change, the Little Ice Age, and the Dutch Republic Sheridan Books,USA,2018. Duparc,FrederikJ,Diercks,Femke,Baarsen Reinier,Aalst van Loek, Essex Museum, Mauritshuis (Hague, Netherlands) Yale University Press,2011. Düz,N.(2017).Claude Monet in İzlenim: Gün Doğumu Adlı Yapıtının A. J. Greımas a Göre Göstergebilimsel Açıdan Çözümlenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 45, Mayıs 2017, s Fernie, Eric. Art History and Its Methods: A Critical Anthology. London: Phaidon Press Ltd., Fock, C. Willemijn. Semblance or Reality? The Domestic Interior in Seventeenth-Century Dutch Genre Painting. In Art & Home: Dutch Interiors in the Age of Rembrandt, edited by Marie t Westermann. (Denver, Colo.): (Newark, N.J.): Zwolle, Netherlands: Denver Art Museum; Newark Museum; Waanders Publishers, Franits, Wayne. The Ashgate Research Companion to Dutch Art of the Seventeenth Century New York,Routledge,2016. Hatt, Michael, and Charlotte Klonk. Art History: A Critical Introduction to Its Methods. Manchester; New York: Manchester University Press, Hollanda, Francisco de. Four Dialogues on Painting,. Translated by Aubrey F. G Bell. London: Oxford University Press, H. Milford, De Jongh, Eddy. To Instruct and Delight. In Questions of Meaning: Theme and Motif in Dutch Seventeenth-Century Painting, translated by M Hoyle, Leiden: Primavera, Kahr Madlyn,Millner. Dutch Painting In The Seventeenth Century,New York,Routledge,2018. Kettering, Alison. Gerard Ter Borch s Military Men: Masculinity Transformed. In The Public and Private in Dutch Culture of the Golden Age, edited by Arthur K. Wheelock and Adele F. Seeff, Newark: London: University of Delaware Press; Associated University Presses, Lynn F. Jacobs. Thresholds and Boundaries: Liminality in Netherlandish Art ( ),New York,Routledge,2018. Mochizuki.Mia M. The Netherlandish Image after Iconoclasm, New York Routledge,2016.

10 Smith, Pamela H. Science and Taste: Painting, Passions, and the New Philosophy in Seventeenth-Century Leiden. Isis 90, no. 3 (1999): Stangos, Nikos. Art and Artists, Singapore,1994. Stokstad,Marilyn. Art History. Pearson Prentice Hall,New Jersey,2005. De Vries, Lyckle. The Changing Face of Realism. In Art in History/History in Art: Studies in Seventeenth-Century Dutch Culture, edited by David Freedberg and Jan De Vries, Issues & Debates. Santa Monica, CA: [Chicago, Ill.]: Getty Center for the History of Art and the Humanities; Distributed by the University of Chicago Press, Westermann, Mariet. Jan Miense Molenaer in the Comic Mode. In Jan Miense Molenaer: Painter of the Dutch Golden Age, edited by Dennis P. Westermann Weller, Raleigh, N.C.: North Carolina Museum of Art,