A-Maddenin KATI hali. Örnekler :Bardak saat masa sıra vs. Moleküller titreşim hareketi yaparlar.

Transkript

1 Maddenin Yapısı

2 MADDE BĠLGĠSĠ KÜTLESĠ HACMĠ VE EYLEMSĠZLĠĞĠ OLAN HERŞEYE MADDE DENĠR. Maddenin şekil almış haline cisim denir Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir Maddeler doğada katı sıvı gaz halinde bulunabilir 2

3 A-Maddenin KATI hali Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri vardır Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır Moleküller titreşim hareketi yaparlar. Örnekler :Bardak saat masa sıra vs 3

4 B-Maddenin SIVI hali Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır Şekilleri yoktur Ġçinde bulundukları kabın şeklini alırlar Tanecikler arası boşluk daha fazladır Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır Akışkandır(moleküller birbirinin üzerinden kayar) Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs 4

5 C-Maddenin GAZ hali Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur. Ġçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini alırlar. Tanecikler arası boşluk fazla çekim kuvveti ise çok azdır. Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve genişletilebilirler. Örnek :hava, duman,su buharı vs vs 5

6 Madenin hal değişimi ERĠME Isı alır KIRAĞILAŞMA DÜZENSĠZLĠK ARTAR BUHARLAŞMA KATII SIVI GAZ DONMA YOĞUNLAŞMA SÜBLĠMLEŞME ISI VERĠR DÜZENLĠLĠK ARTAR 6

7 Maddelerin görülebilen hissedilebilen özelikleri RENK SAYDAMLIK VE OPAKLIK KOKU TAD SERTLĠK YUMUġAKLIK 7

8 Maddenin ORTAK özellikleri KÜTLE HACĠM EYLEMSĠZLĠK ELEKTRĠKLĠ YAPI BU ÖZELLĠKLER MADDE MĠKTARINA GÖRE DEĞĠŞĠRLER 8

9 MADDE KATI SIVI GAZ TANECĠKLĠ BOġLUK ÇOK AZ BĠRAZ BOġLUK VAR BOġLUKLAR ÇOK 9

10 Katı mı-sıvı mı- gaz mı Maddenin adı Katı Sıvı Gaz Ağaç X Çorba X Yağmur X Sıcak çikolata X Süt X Kaya X Peynir X AteĢ ve duman X Kolonya X Rüzgar X 10

11 Hangisi Sıkışır? MADDE Gözlemler AÇIKLAMALAR DEMĠR Yapısında boģluk olmadığı için SU Yapısında boģluk olmadığı için HAVA X Yapısında boģluk olduğu için Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır. O halde bu maddeler tanecikli olabilir mi? 11

12 Maddelerin özelliklerini bulalım: Özellikler Katı Sıvı Gaz ġekli değiģebilir. X X SıkıĢtırılabilir. Tanecikler arasında çok boģluk vardır. Tanecikler birbirine çok yakındır. X X SıkıĢtırılamaz. X X ġekli değiģemez. Hacmi değiģmez. X X X X X 12

13 Okulumuzun binası bir bütün mü? Kumu OluĢturan tanecikler var mı? Tuğla Okulumuz Kum tanesi??????????? 13

14 ORGANĠZMAYI OLUŞTURMAK ĠÇĠN HÜCRELER BĠRARAYA GELĠR ORGAN HÜCRE ATOMU OLUŞTURAN DAHA KÜÇÜK PARÇACIK VARMI????? ATOMLAR HÜCREYĠ OLUŞTURAN KARBONHĠTRAT VE YAĞ 14

15 Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek oluşturduğu maddeye ELEMENT denir. OLUŞTU 15

16 Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler kümeler halinde bulunur. Bu atom kümelerine MOLEKÜL denir. 16

17 Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi çok fazla sayı da atomdan da oluşur Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken; bazı moleküller farklı çeşit atomlardan oluşur Molekülleri oluşturan farklı çeşitteki atomların büyükleri ve özellikleri de birbirinden farklıdır 17

18 MOLEKÜLLER BASĠT YAPILI MOLEKÜLLER ( AZ SAYIDA ATOM) KARMAŞIK YAPILI MOLEKÜLLER (ÇOK SAYIDA ATOM) 18

19 BĠLEŞĠK Ġki yada daha fazla çeşitte element atomlarının bir araya gelerek oluşturdukları yeni saf maddeye denir. 19

20 Atomlar KÜRE biçimlidir. Deneyde alkolün içine atılan iyot kristallerine ne olmuştu? İyot kristalleri alkolün içinde çözünerek alkole renk verdiğini gözlemlemiş miydik? Bu gözlemlerden yola çıkarak, çözünen iyodun alkolün içinde yayılmasını nasıl açıklarsınız? İyodun alkolde dağılması ile, şekerin suda dağılmasını karşılaştıralım. 20

21 Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve bölünmesi zor yapı taşları olan.. ATOMLARDAN Oluşmuştur. Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların varlığı KANITLANMIŞTIR. 21

22 . Demir ya da bakır parçası da ardışık olarak yeterince bölünmeye devam edebilseydi resimlerde gördüğümüz atomları elde edecektik 22

23 23

24 SU 24

25 İYOT 25

26 Daha önce incelediğimiz modellerden farkı var mı? Su ve iyotta gördüğümüz bu atom kümelerine MOLEKÜL diyoruz. Su, su moleküllerinin bir araya gelmesiyle oluşur. Su molekülleri iki hidrojen ve bir oksijen atomu içerir. 26

27 Tarihten ATOMUN TARİHÇESİ John Dalton( ) J.J.Thomson( ) Ernest Rutherfort( ) Niels Bohr( ) 27

28 Atom kavramı ile ilgili tarih boyunca değişen düşünceler: Democritus ve diğer Yunan filozofları her maddenin hep aynı özdeş atomlardan oluştuğunu düşünüyorlardı. John Dalton atomun içi dolu berk ve bölünmez olduğu fikrini taşıyordu. Becquerel ve Madam Curie nin çalışmaları ise atomların da bölünebildiğini göstermiştir. Atom konusunda çalışmalar yapan bilim insanları: Democritus ve Yunanlı filozoflar, John Dalton, J.J.Thomson, Ernest Rutherford, Niels Bohr, Becquerel, Madam Curie 28

29 Bugün kullanılan atom modeli bulut modeli dir. Bu modele göre; atomun merkezinde (çekirdeğinde) (+) yüklü protonlar ve yüksüz nötronlar bulunur. Atom çekirdeğinin çevresinde ise (-) yüklü elektronlar sürekli hareket halindedir 29

30 MADDEDEKĠ DEĞĠġĠMLER FĠZĠKSEL DEĞĠġĠM KĠMYASAL DEĞĠġĠM 30

31 MADDENĠN ÖZELLĠKLERĠ Fiziksel özellikler Maddenin bir başka maddeye dönüşmeksizin gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili özellikleridir. Maddenin rengi, kokusu, tadı, çözünürlüğü, sertliği, hacmi, ısı ve elektrik iletkenliği v.b. özelliklerdir 31

32 Fiziksel değiģimler Kömürün toz haline gelmesi Demirin tel ve levha haline gelmesi Kağıdın yırtılması Suyun buharlaģması ġekerin suda çözünmesi *** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değiģme olmaz. *** Bütün hal değiģtirme olayları fiziksel 32

33 KAR YAĞMASI FĠZĠKSEL BĠR OLAYDIR. 33

34 Kimyasal özellikleri Kimyasal özellikleri Maddenin maddeler ile birleşerek yeni madde oluşturabilme kapasitesidir. Bir maddenin başka madde ile etkileşmesi veya etkileşmemesi, onun kimyasal yapısı ile ilgili özelliklerdendir. Yanıcı olup olmaması, asidik ya da bazik olması, suyla reaksiyona girip girmemesi kimyasal özelliklere örnek verilebilir. 34

35 Kimyasal değiģimler Kâğıdın yanması Mumun yanması Sütün ekģimesi Yumurtanın bozulup çürümesi Demirin paslanması Fotosentez olayı Solunum olayı *** Kimyasal değiģmeler sonucunda maddeler baģka maddelere dönüģür. *** Bütün yanma olayları kimyasal değiģmedir. 35

36 36

37 BALINI YAPAN ARI DA KİMYASAL BİR OLAY GERÇEKLEŞTİRİYORDUR. 37

38 SAF (ARI) MADDELER Tek tür tanecikten oluşan maddelere saf madde denir moleküller atomlar 38

39 ELEMENTLER Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere Element denir. Sembollerle ifade edilirler. H:HĠDROJEN O:OKSĠJEN C:KARBON Fe:DEMĠR 39

40 BĠLEŞĠKLER ki yada daha fazla elementin belirli oranda birleşerek kimyasal yolla oluşturduğu yeni özellikteki saf maddeye BĠLEŞĠK DENĠR Ancak KĠMYASAL YOLLA AYRILABĠLĠR 40

41 SAF OLMAYAN MADDELER KARIġIMLAR Ġki yada daha fazla maddenin özelliklerini kaybetmeden çeģitli oranlarda karıģması ile oluģan topluluğa karıģım denir KarıĢımı oluģturan maddeler kimliklerini kaybetmezler 41

42 fnbilgisi.wordpress.com 42

43 Heterojen karıģımlar Her tarafında farklı özellik gösteren tek bir-madde gibi gözükmeyen karışımlardır. maden filizleri, kaya parçaları, odun parçaları, bir bitki yaprağı, sis, ayran, petrol su karışımı, beton parçası, toprak heterojen karışımlara örnek verilebilir. Heterojen karışım emülsiyon ve süspansiyon olmak üzere ikiye ayrılır. 43

44 süspansiyon Bir sıvıda çözünmeyen katının heterojen olarak dağılmış şeklidir. Su kum karışımı, su tebeşir tozu karışımı gibi 44

45 EMÜLSĠYON Bir sıvıda çözünmeyen başka bir sıvının heterojen olarak bulanık bir şekilde dağılmış hâlidir. Su zeytinyağı karışımı, su benzin karışımı, gibi. 45

46 HOMOJEN KARIŞIMLAR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde gibi gözüken karışımlardır. Homojen karışımlara genel olarak çözeltiler de denir. Tuzlu su, şekerli su, alkollü su, çeşme suyu ile içerisinde bulunduğumuz hava homojen karışıma örnek verilir. 46

47 Bütün maddeler taneciklerden oluşmuştur ve tanecikler hareketlidir Katılar:TĠTREŞĠM Sıvılar ve gazlar:öteleme HAREKETĠ yaparlar 47

48 Taneciklerin hareketi Ġskeleye bağlı Bir kayığın hareketine benzer 48

49 TİTREŞİM ÖTELEME 49

50 50