Özel Gereksinimli Çocuklar ve Eğitimi

Transkript

1 GİRİŞ Özel eğitim hizmetleri, engel gruplarına göre oluşturulmuş özel eğitim okullarında yürütülmektedir. Özel gereksinimli öğrencilerin normal okullarda akranlarıyla birlikte eğitim görmeleri için kaynaştırma uygulamalarına da yer verilir. Ülkemizde özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların tanılanmaları ve uygun özel eğitim ortamlarına yerleştirilmelerinden Rehberlik ve Araştırma Merkezleri sorumludur. Rehberlik ve Araştırma Merkezleri genellikle okullarda yaptığı taramalarla ya da öğretmenlerin gönderdiği öğrencileri inceleyerek özel eğitime ihtiyacı olan çocukları belirlemektedir. Özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların hiç kimseye bağlı olmadan bağımsız yaşamaları amaçlanır. Bu amaca ulaşmak için, çocukların bireysel farklılıkları ile yapabildikleri dikkate alınarak eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi, gereksinimlerine uygun eğitim ortamlarının oluşturulması, eğitim programlarının hazırlanması ve öğretim yöntemlerinin belirlenmesi gerekir. ÖZBAKIM ÖZELLİKLERİNE UYGUN EĞİTİM DURUMLARINI PLANLAMA Özel eğitim, genel eğitimden içerik ya da metot yönünden farklılık göstermektedir. Normal gelişim gösteren çocuklar becerileri kendiliğinden ya da çevrelerinin gözlemleyerek öğrenirken özel gereksinimli çocuklara gerekli becerileri, yoğun ve sistematik biçimde öğretmek gerekir. Özel gereksinimli çocukların bireysel farklılıklarından dolayı eğitim gereksinimleri engel türlerine ve çocukların özelliklerine göre çeşitlilik göstermektedir. Birçok nedenden dolayı özel gereksinimli çocukların öz bakım becerilerini kazanmaları gecikebilmektedir. Büyük kas becerilerinin gelişmemiş olması, görme yetersizliği, el-göz koordinasyonundaki yetersizlik ve küçük kas becerilerinin gelişmemiş olması öz bakım becerilerinin öğrenilmesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Aynı zamanda dikkat süresinin kısa oluşu, taklit becerisinin olmayışı, basit yönergeleri anlama ve yerine getirme becerisinin olmaması öz bakım becerilerinin kazanılmasını etkilemektedir. Bu durumlarda yetersizliği olan çocuklara ilk önce bu becerilerin kazandırılması ya da özbakım becerilerinin öğretimiyle birlikte eş zamanlı olarak öğretim yapılması gerekir. Küçük kas becerilerinde zorluk yaşayan çocuklar için; Çiviler geçirilen delikli tahta ve şekil tahtaları ile takma-çıkarma faaliyetleri, çamaşır ipine çamaşır mandallarını takma vb. çalışmalar yapılarak küçük kas becerileri geliştirilebilir. Özbakım Alanında Performans Raporunu İnceleme Bir eğitim programı hazırlanırken ilk adım performansın belirlenmesidir. Öğrencinin performans düzeyi, ayrıntılı değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak hazırlanan, öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıklarını tanımlayan özet ifadelerdir. Öğrencinin kendine güveninin artmasını sağlayacak beceriler öncelikli olarak seçilmelidir. Bir becerinin gerçekleşmesi için ön koşul olan beceriler, ön koşul olmayan becerilere göre öncelikli olarak tercih edilmelidir. Belirlenen öncelikli becerilerde çocuğun yapabildiklerini belirlemek için ölçüt bağımlı ölçü aracı hazırlanır. Hazırlanan ölçüt bağımlı ölçü aracı çocuğa uygulanarak çocuğun performansı belirlenir. Belirlenen beceriye yönelik ölçüt bağımlı test (ÖBT) hazırlanır. Hazırlanan ÖBT de içerik olarak, bildirimler, sorular/yönergeler, ölçüt, başlangıç değerlendirmesi yer alır. Bildirimlerde yapılan beceri analizinin basamakları yer almaktadır. Sorular / yönergelerde ise beceri analizi için bildirimlere uygun yönergeler yer alır. 1

2 KABA DEĞERLENDİRME ARACI PERFORMANS DEĞERLENDİRME RAPORU Adı-Soyadı : Doğum tarihi:.. TOPLUMSAL UYUM VE ÖZ BAKIM BECERİLERİ DEĞERLENDİRME SONUÇLARI toplumsal uyum becerilerine ilişkin araç-gereçleri ayırt etmekte, ellerini, ayağını yıkayabilmekte ellerini, yüzünü yıkabilmekte, saçını tarayabilmekte, tuvalet ihtiyacını giderebilmekte, şapka, bere, eldiven, atkı, soket çorap, pantolon, ayakkabı, ceket, kazak çıkarabilmekte ve giyebilmekte, çıt çıt, fermuar, düğme açabilmekte ve kapatabilmekte, TV kullanabilmekte, kapı, pencere, perde açabilmekte ve kapatabilmekte, çöp toplayabilmekte, masa silebilmekte, yer silebilmekte, kazak katlayabilmektedir. Ancak, yüzünü yıkama, burnunu mendille temizleme, diş fırçalama, tırnak kesme, yatak düzeltme ve ekmeğe yumuşak gıda maddeleri sürme becerilerinde sınırlılığı bulunmaktadır. 2

3 Özel Gereksinimli Çocukların Özbakım Özelliklerine Uygun Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı İnceleme Normal gelişim gösteren çocuklara sağlanan eğitim olanaklarından yararlanamayan özel gereksinimli çocukların bireyselleştirilmiş eğitim programına (BEP) ihtiyaçları vardır. Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) özel eğitim gerektiren birey için geliştirilmiş ve ailesi tarafından onaylanmış bir özel eğitim programıdır. Bu program bireyin, ailenin, öğretmenin gereksinimleri doğrultusunda hazırlanır. Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP), Özel eğitim gerektiren öğrencinin, normal sınıf düzeyinde belirlenmiş beklentilerinden farklı olarak belirlenen bir süre içinde öğrenme beklentilerinin, ihtiyaçlarının, ilgilerinin ve performansının bir özetidir. Normal okul programındaki değişiklikleri ve uyarlamaları içeren ve her özel eğitim gerektiren öğrenci için hazırlanan yazılı bir plandır. Özel eğitim gerektiren öğrencinin gelişimini gözlemek ve iletişim kurmak için öğretmenlere yardımcı olan bir araçtır. Okul personeli ve destek hizmetleri veren kişilerin birlikte geliştirdikleri, uyguladıkları ve gelişmeleri izledikleri bir plandır. Gerektiğinde düzeltilebilen ve değiştirilebilen esnek bir çalışma programıdır. Özel eğitim ve kaynaştırma uygulamaları yapılan okul ve kurumlarda, özel eğitim gerektiren bireyler için, BEP in geliştirilmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla BEP geliştirme birimi oluşturulur. Bireyselleştirilmiş eğitim programına (BEP), Bireyin o anki performansı Kısa dönemli öğretim hedeflerini de içeren uzun dönemli amaçlar Belirlenen amaçlara ulaşmak için hazırlanan uygun öğretim planları Bireye sağlanacak özel eğitim hizmetleri Her amacı kapsayacak özel ve eğitsel destek hizmetler Normal eğitim programlarının hangi alanlarında bireye yönelik uyarlama yapılacağının değerlendirilmesi Bu tür hizmetlerin uygulanması için öngörülen süre Programın devam edeceği zaman çizelgesi Birey için hangi koşullarda ne tür ve nasıl düzenlemeler yapmak gerektiği yazılarak BEP hazırlanır. Aşağıda bireyselleştirilmiş eğitim programı örneği verilmiştir. BEP sürecini izlemek ve ilerlemeleri kaydetmek üzere BEP bireysel izleme çizelgesi oluşturulmalıdır. BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMI (BEP) FORMU Öğrencinin Adı-Soyadı: Sınıfı: BEP Hazırlama Tarihi: BEP Birimi Üyeleri: 3

4 Uzun dönemli amaçların incelenmesi İfadeler bilişsel, duyuşsal-sosyal, psikomotor becerileri, dil ve konuşma becerileri ve uygun olduğu durumlarda iş ve mesleki becerileri içermelidir. Kısa dönemli amaçların incelenmesi Öğretimsel amaçlar olarak da ifade edilen kısa dönemli amaçlar (KDA) çocuğun performans düzeyi ile uzun dönemli amaçları arasında ölçülebilir ara basamaklardır. Uzun dönemli amaçların genel olmasına karşın kısa dönemli amaçlar daha özel ve ayrıntılıdır. Bu hedefler bireyin bulunduğu yerden uzun dönemli amaçlara nasıl ulaşılabileceğini içermelidir. Bireysel eğitim planında kısa dönemli amaçlar öğretim etkinliklerinin ve değerlendirme yöntemlerinin belirlenmesinde etkilidir. Uzun dönemli amaç bir dönem ya da yıllık olarak hazırlanırken, kısa dönemli amaç günlük, haftalık ya da aylık olarak ulaşılacak hedeflere göre hazırlanır. Kısa dönemli amaç, aynı zamanda nelerin, hangi sırayla yapılacağını gösterir. 4

5 Kısa dönemli amaçların ifade edilebilmesi için uzun dönemli amaçların ölçülebilir küçük adımlara bölünmesi gerekmektedir. Kısa dönemli amaçlar ölçülebilir ve öğretmen, anne baba, öğrenci için anlamlı olmalıdır. Akademik Alanda Bireyselleştirilmiş Öğretim Planını İnceleme Bireyselleştirilmiş öğretim programı (BÖP) uzun dönemli amaçlara ulaşılması için kısa dönemli amaçların da belirlendiği plandır. Bu planda öğretim yöntemleri ve değerlendirme süreci açık olarak belirlenir. Bireyselleştirilmiş öğretim programında (BÖP),konu, öğrencinin performans düzeyi, uzun ve kısa dönemli amaç, öğretimsel hedef/hedefler, öğretim süreci, problemler ve çözüm önerileri yer alır. Bireysel eğitim geliştirme birimi tarafından kapsamlı plan hazırlandıktan sonra uygulayıcılar bireyselleştirilmiş öğretim programını BÖP ü hazırlar. 5

6 Öğretim Yöntemlerinin Belirlenmesi Beceri öğretiminde ileri zincirleme, tüm beceri öğretimi, tersine zincirleme öğretim yöntemleri kullanılmaktadır. ÖNEMLİ.!!!!!!!!!!!!!!!!!!! İleri zincirleme yönteminde öğretim yapılırken öncelikle birinci temel beceri üzerinde durulur. Öğrenci birinci temel beceriyi bağımsız olarak gerçekleştirdikten sonra ikinci temel becerinin öğretimine geçilir. Tüm beceri öğretim yönteminde becerinin bütün basamakları için öğretim yapılır. Her öğretim oturumunda beceri basamaklarındaki ipuçları yavaş yavaş çekilerek becerinin tümü gerçekleştirilmeye çalışılır. Tersine zincirleme yönteminde becerinin son temel becerisinden başlanır. Öğrenci son temel beceride bağımsızlığa ulaşınca sondan ikinci temel becerinin öğretimi üzerinde durulur. Öğretim için zincirleme davranışların beceri analizleri geliştirildikten ve performans düzeyi belirlendikten sonra uygulamacı bu beceriyi nasıl öğreteceğine karar verir. Bu doğrultuda yukarıda belirtilen öğretim yöntemlerinden biri kullanılarak öğretim yapılır Materyal Geliştirme ve Seçme Öz bakım becerileri çalışırken çocuk için uyarlanmış materyalleri kullanmak amaca ulaşmayı kolaylaştırmaktadır. Örneğin çorap giyme becerisi çalışılırken büyük çorap kullanmak öğretimi daha etkili hâle getirecektir. Öğretim için hazırlanacak olan materyalin öğrencinin yaş ve gelişim düzeyine uygun olmasına dikkat edilmelidir. Aynı zamanda materyaller belirlenen amaçlarla ilişkili olmalı ve öğrenciyi öğrenmeye isteklendirmelidir. 6

7 Özel gereksinimli çocuklar hakkında verilen eğitsel kararlar tek bir eğitimciden ziyade bir ekip tarafından verilir. Öğretim Ortamlarının Düzenlenmesi Öğretim yapılmadan önce ortamın havalandırması, aydınlığı, sıcaklığı ve sessizliği kontrol edilmeli ve öğrencinin dikkatini dağıtacak nesneler ortadan kaldırılmalıdır. Öğretim ortamları öğretim amaçlarına ve öğrencinin özelliklerine göre oluşturulmalıdır. Öğretim ortamlarının düzenlenmesinin en temel amacı, gerçek hayatı sınıf ortamına taşıyabilmektir. Örneğin bir öğrenciye tuvalet yapma becerisi öğretimi okulda yapılıyorsa, öğrencinin bulunduğu sınıfın tuvalete en yakın sınıf olmasına dikkat edilmelidir. Eğer öğrencinin fiziksel yetersizliği var ise, ortamda uyarlamalar yapılabilir. Pekiştireç Belirleme Çocuğun istenilen davranışlarını artırmak için, uygun olan davranışın hemen ardından verilen ve çocuğun hoşuna giden yiyecek, oyuncak, güzel söz ve etkinlik gibi unsurların bütününe pekiştireç denir. Pekiştireçler öğretim esnasında özel gereksinimli çocuğa hemen verilebilecek pekiştireçler olmalıdır. Özellikle yiyecek pekiştireçlerin çocuğu doyurmayacak özellikte ve miktarda olması gerekir. Pekiştireçler her ortamda rahatlıkla temin edilebilecek özellikte olmalıdır. Değerlendirme Kayıt Formlarını Belirleme Öğretim sonunda, öğrencinin tepkileri öğretici tarafından hazırlanan kayıt çizelgesinde belirtilir. Özel eğitimde genellikle öğretmen tarafından hazırlanan informel değerlendirme araçları kullanılır. Bu araçlar çocuğun özelliğine ve becerinin türüne göre farklılık göstermektedir. Örnek Değerlendirme Kayıt Formu: BÖP DEĞERLENDİRME FORMU Öğrencinin adı- soyadı : Kısa dönemli hedef : Çalışma yeri : Araç-gereçler : Öğretimin başlama-bitiş tarihi : Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP); Özel eğitim gerektiren öğrencinin gelişimini gözlemek ve iletişim kurmak için öğretmenlere yardımcı olan bir araçtır. 9. ÜNİTE Fiziksel ve motor gelişim hayat boyu devam eden en önemli gelişim alanlarından biridir. Bütün kültürlerde çocuklar büyük/kaba motor becerilerini ve küçük/ince motor becerilerini edinirler. Çocuklar okul öncesi dönemden itibaren başlayarak benzer şekilde büyürler. Motor gelişimden farklı 7

8 olarak, fiziksel büyüme, olgunlaşma ile gerçekleşeceğinden farklı kültürlerde bile birbirine çok benzerdir. Bu ünitede, psikomotorun özel gereksinimli bireyler için engel grupları ve bireysel farklılıklarına göre tanınmasını, özelliklerinin nasıl tespit edileceğini ve uygun eğitim planlarının nasıl yapılacağına ilişkin açıklamalar yapılacaktır. PSİKO-MOTOR BECERİLERİNİ TANIMA Psikomotor gelişim yaşam boyu devam eden süreçte motor becerilerde ortaya çıkan davranışların kontrol altına alınma sürecidir. Söz konusu olan davranışlar zihin ve kasların birlikte çalışması ile ortaya çıkar. Bir anlamda bu davranışların kontrol altına alınmasını sağlayan süreç psikomotor gelişimi ifade eder. Psikomotor becerilerde gelişim basamakları kesin olmakla birlikte her engel grubuna ve bireysel farklılıklara göre gelişimsel düzeyde farklılık göstermektedir. İNCE VE KABA MOTOR BECERİLERİ... Motor beceriler; belirlenen hedefi başarmak için vücudun koordinasyonunu sağlamayı veya kol ve bacağı kullanmayı gerektiren yetidir. Temel motor beceriler; çocukluk döneminde geliştirilmesi beklenen temel, gözlenebilir davranışlar bölümleridir. Motor beceriler, kaba motor beceriler ve ince motor beceriler olmak üzere 2 başlık altında incelenir. Kaba motor beceriler; baş, gövde, kol ve bacak kasları gibi büyük kasları kullanarak yapılan becerilerdir. Başın kaldırılması, yuvarlanma, emekleme, sıralama, yürüme, koşma, atlama, zıplama gibi beceriler temel vücut hareketlerini kapsar. Küçük kasların gücü ve dayanıklılığı tırmanma, çekme, kaldırma ve basma için de önemlidir. İnce motor beceriler; özellikle gözler, konuşmada kullanılan kaslar, eller, parmaklar, ayak ve ayak parmaklarında bulunan küçük kaslarla yapılan becerileri içerir. Çocuklar hastalıklardan çok farklı düzeyde etkilenmektedir ve hastalıklar psikomotor gelişimi etkileyebilmektedir. Örneğin; doğum öncesi veya sırasında oksijen azlığı ya da travmalara bağlı olarak ortaya çıkan serebral palsi motor becerilerde problemlere yol açabilir. Bunun yanı sıra engel gruplarına bağlı olarak da farklılıklar görülebilmektedir. Bu engel gruplarına bağlı olarak farklılıkları ve sınırlılıkları göre şu şekilde sıralayabiliriz. Zihinsel engel Zihinsel geriliğe sahip çocuklar tüm alanlarda olduğu gibi motor gelişim alanında da yetersiz bulunmaktadırlar. Motor gelişim genelde fiziksel büyüme ile bağlantılı olarak olgunlaşmaktadır. Zihinsel geriliği olan çocuklarda genellikle metabolik ve endokrin mutasyona bağlı olarak fiziksel büyüme ve motor gelişme (kaba-ince motor, el-göz koordinasyonu )normal çocukların gerisindedir. Bunların dışında Down sendromlu bebeklerde Hipotania; zayıf kas kütlesi oluşur. Hipotania, kaslardaki güçsüzlük veya yavaş reaksiyon gibi problemlere neden olduğundan dolayı zihinsel engeli bulunan çocuklarda psikomotor gerilik ve gecikmelere yol açmaktadır. Psikomotor gelişim, zihin ve kasların birlikte çalışması sonucu ortaya çıkan davranışlardır. İşitme engeli İşitme engelli çocuklar 0-2 yaş döneminde normal işiten yaşıtlarından motor açıdan geride kalmaktadırlar. Bu çocuklarda ileri yaş dönemlerinde işitme kanalı ve zihindeki hasardan dolayı denge ve vücut koordinasyonu ile ilgili becerilerde gecikmeler veya yetersizlikler görülmektedir

9 yaşlarında ileri- geri doğru yürüme ve tek ayak üzerinde durma gibi denge gerektiren kaba motor hareketleri ve bağcık bağlama, kalem tutma, kesme gibi ellerini kullanarak yapılan ince motor becerilerinde yaşıtlarına oranla daha az başarılı oldukları bulunmuştur. Ayrıca sözel ifadeleri ve yönergeleri işitme duyusunu kullanarak algılayamamaları buna bağlı olarak da yerine getirememeleri büyük-küçük kas gelişiminde farklılıkların görülmesine neden olmaktadır. Bedensel engel Bedensel engelli bireylerin engel durumundan dolayı motor gelişimde sınırlılıklara sahip olması kaçınılmazdır. Çeşitli nedenlerden dolayı (doğum öncesi ve sonrası çevresel koşullar gibi) motor becerilerde olumsuz yönde etkilenen bireylerden beklenen fonksiyonel hareket ve becerileri yerine getirmede vücudun Motor gelişimi kalıtım, beslenme bozuklukları, erken doğum, hastalıklar, ırk, cinsiyet, olgunluk düzeyi, eğitim ve zekâ etkilemektedir. PSİKO MOTOR ÖZELLİKLERİNİ TESPİT ETMEK Engelli bireylerde eğitimin başlaması için ilk yapılması gereken tanı ve değerlendirmedir. Tanı (teşhis), bireyin özrüne ad koyma, derecesini ve bireyin bundan etkilenme durumunu belirleme demektir. Değerlendirme ise kapsamlı bir işlem olup, bireyin hâlihazırdaki durumunu, tüm davranışlarını içeren, özel eğitim gereksinimini ve eğitimde nelere dikkat edileceğini ortaya çıkaracak nitelikte bir tanımayı kapsamaktadır. Motor gelişim, fiziksel büyüme ve gelişme ile birlikte beyin ve omurilik gelişimi sonucu organizmanın isteme bağlı olarak hareketlilik kazanmasıdır. Motor gelişimde belli bir sıra vardır. Önce baş sonra sırasıyla omuzlar ve kollar, gövde ve bacaklar gelişir. Motor beceriler birbiri ile bağlantılıdır ve her bir beceri bir öncekinin ürünü ve bir sonrakinin temelidir. Motor gelişim sürecinde kaba motor gelişimi, çocukların bulundukları ortamdaki emekleme, durma ve yürüme gibi hareketlerin kontrolü edinmelerine, ince motor gelişimi ise ulaşmak, tutmak gibi daha küçük hareketlere karşılık gelmektedir. Her bir beceriye belli yaşlarda ulaşılmaktadır. 9

10 Tarama yapılırken aileden, öğretmenden alınan bilgilerle birey hakkında ayrıntılı değerlendirmeye gidilemez. Sadece bu alternatif değerlendirme ile hangi gelişimde sorun yaşadığı, yaşanılan sorunların ne olduğu üzerine bilgi alınır. Bu bilgilerle çocuğun performansını belirlemek üzere hastane ve RAM a yönlendirilir. Sonuçlara göre eğitim düzenlemesine gidilir. 10

11 Çocukla İlgili Tutulan Kayıtları- Test Sonuclarını İnceleme ve Performansı Belirleme Çocuğun motor gelişimiyle ilgili herhangi bir planlamaya geçilmeden önce tutulan gözlem ve görüşme formları veya ayrıntılı değerlendirme formları yerleştirme yapılması amacıyla incelenir. Bu sonuçlara göre bir eğitim planı geliştirilir. İncelemede çocuğun motor gelişimin hangi basamağına ne derecede sahip olduğunu ve hangi basamakta eksikliklerin olduğu değerlendirilir. Motor becerilerin değerlendirilmesinde bir ekibin değerlendirme yapması gerekir. Bu ekipte annebaba, öğretmen, fizik tedavi uzmanı, fizyoterapist ve diğer sağlık çalışanları bulunabilir. Bu katılımlı bir ekiple yapılacak performans değerlendirmesiyle çocuğun yaşam kalitesi yükseltilebilir. Çocuğu değerlendirmek ve tanılamak için 2 türlü değerlendirme testi uygulanır: Tıbbi tanı Eğitsel tanı Tıbbi Tanı: Hastane ortamında yapılan inceleme ve değerlendirmelerdir. Çocuğun yetersizlik türü ve derecesinin doktorlar tarafından belirlendiği tanılamadır. Burada yapılan test sonuçları ile birlikte eğitsel tanılama yapmak üzere çocuk, Rehberlik Araştırma Merkezi ne yönlendirilir. Eğitsel Tanı: Çocuğun hastaneden aldığı raporun sonucuna göre bu rapor Millî Eğitim Müdürlüğünün bünyesinde bulunan Rehberlik Araştırma Merkezi nde (RAM) değerlendirilir. Bu incelemeyle birlikte çocuğa uygulanan testler ile (Ankara Gelişim Evanteri, performans belirleme testi vb ) performansı belirlenerek alacağı eğitim için BEP ve BÖP hazırlanarak eğitime karar verilir. PSİKO MOTOR ÖZELLİKLERİNE UYGUN EĞİTİM DURUMLARINI PLANLAMA 11

12 Psikomotor gelişimsel geriliği bulunan bireyler için uygun eğitim durumları planlamasının amaçları şunlardır: Normal motor gelişim basamaklarındaki becerileri kazandırmak, Duruş ve hareketle ilgili bozuklukları en aza indirgemeyi sağlamak, Kaba ve ince motor becerilerini geliştirmek, Bacak ve kollarını fonksiyonel bir şekilde kullanabilmelerini sağlamak, Gelişim basamaklarına uygun davranma becerilerini geliştirmek, Hareket yeteneğinin yanısıra bilişsel, duyusal, psikolojik, sosyal bütünlüğünü geliştirmeyi sağlamaktır. Bireyselleştirilmiş eğitim planı bireyin eğitim gereksinimlerini en üst düzeyde karşılamak üzere oluşturulan planlamadır. Özel Gereksinimli Çocukların Psikomotor Özelliklerine Uygun Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP); özel gereksinimli bireylerin gelişimi veya ona uygulanan programın gerektirdiği disiplin alanlarında (öz bakım, akademik beceriler, sosyal beceriler, iletişim vb) eğitim gereksinimlerini karşılamak üzere uygun eğitim ortamlarından (okul, özel eğitim okulu, özel sınıf, mesleki eğitim merkezi v.b) ve destek eğitim hizmetlerinden (kaynak oda, sınıf-içi yardım, dil ve konuşma terapisi, fiziksel rehabilitasyon vb) en üst düzeyde yararlanmasını öngören yazılı dokümanlardır. Yetersizliği olan çocuklara BEP hazırlanırken bulunması gereken bilgiler şunlardır: Kimlik bilgileri Tıbbi tanı Bir yıl sonunda kazandırılacak amaçlar Özel destek hizmetleri Performans düzeyi Araştırmalar amaçların genel olarak belli, ulaşılabilir, gerçekçi ve ilgi çekici olursa en etkili amaçlar olduğunu göstermişlerdir. (Gould, 2006; Akt. Haıbach ve diğerleri, 2011, s.278). Performans düzeyi belirlendikten sonra amaçlarda bulunması gereken bu özelliklere göre psikomotor gelişim alanında uzun dönemli amaçlar (UDA), kısa dönemli amaçlar (KDA) ve öğretimsel amaçlar (ÖA) oluşturulur. Uzun Dönemli Amaç (UDA): Öğrenciye uygulanan performans testleri sonucunda yapamadıkları dikkate alınarak öğretim yılı sonunda başaracağı becerilere ilişkin amaçlardır. Öğretimsel Amaç (ÖA): Öğretimsel amaç, kısa dönemdeki amacın hangi öğrenciye uygulanacağını ifade eder. Öğenciye uygulanan amacın kaç deneme sonunda kabul edildiğini belirleyen ölçütler yazılır. Bu ölçütler (3/4) olabileceği gibi (2/3 veya 5/4) olarak da kabul edilebilir. 12

13 13

14 14

15 15