İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR?

Transkript

1

2 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR? 2

3 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ İş Sağlığı ve İş Güvenliğinin Tanımı, İnsanın, iş yerlerinde, işin yürütülmesi sırasında oluşan veya oluşabilecek tehlikelerden ve sağlığına zarar verebilecek unsurlardan korunmasını, aynı zamanda iş yeri ortamının iyileştirilmesini hedef alan sistemli ve bilimsel çalışmaların tümüne İş Sağlığı ve Güvenliği denir. 3

4 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ İş Sağlığı ve İş Güvenliği: «Tüm mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır.» WHO, 1950) 4

5 İNSANLARIN EN TEMEL HAKKI NEDİR? YAŞAMA HAKKI NASIL BİR YAŞAMA HAKKI?

6 SAĞLIKLI, FİZİKSEL VE SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ İÇİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ; İNSAN SAĞLIĞININ KORUNMASINI SAĞLAYACAK TEDBİRLER İLE ÇALIŞMALARIN TAMAMINI KAPSAR

7 DEVLETiN iş SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ ANAYASADAN KAYNAKLANMAKTADIR MADDE 5:. Devletin temel amaç ve görevleri MADDE 17: Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir MADDE 50: Yaş cinsiyet ve güce göre özel korunma MADDE 56: Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir MADDE 60: - Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar 7

8 İnsan Hakları Bildirgesi Madde 3: Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır. Madde 23: Herkes, çalışma, işini özgürce seçme, adil ve uygun çalışma şartlarının sağlanması ve işsizlikten korunma haklarına sahiptir. 8

9 6331 SAYILI KANUNA NEDEN İHTİYAÇ VARDI? İş hukukunun temel ilkesi olan işçiyi koruma, sağlık ve güvenliklerini güvence altına alma ilkesinin hayata geçirilmesi. Avrupa Birliği nin 89/391 Sayılı çerçeve direktifi 155 ve 161 Sayılı ILO Sözleşmeleri 4857 Sayılı İş Kanunu, tüm çalışanları kapsamına almaması Bütün çalışanların İSG hizmeti almaya ihtiyacı olduğu İSG nin müstakil bir kanun olması gerekliliği

10 VEEE

11 TÜRKİYE DE Her 3-4 dk da bir iş kazası oluyor 90 dk da 1 kişi sakat kalıyor 4 saatte 1 kişi hayatını kaybediyor 11

12 DÜNYADA Her yıl ortalama; 270 Milyon iş kazası olmaktadır 160 milyon kişi meslek hastalığına tutulmaktadır. 1,2 milyon kişi ölmektedir. 3,5 milyon kişi sakat kalmaktadır. 12

13 TÜRKİYE ÖLÜMLÜ İŞ KAZALARINDA AVRUPADA 1. DÜNYADA 3. SIRADADIR. 13

14 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU TBMM KABUL TARİHİ : RESMİ GAZETE YAYIM TARİHİ : RESMİ GAZETE NO. : KANUN NUMARASI : 6331

15 Kapsam KAMU (MEMUR) ÖZEL (İŞÇİ)

16 Kamu ve özel sektör gözetmeksizin tüm çalışanlar kanun kapsamına alındı. Kapsam: Sayı sınırı olmaksızın, Memur, işçi, işveren, çırak, stajyer tüm çalışanlar, Kamu ve özel sektöre ait bütün işler ve işyerleri, Tarım vb. dahil tüm işkolları İstisna: TSK, emniyet, afet müdahale ekipleri, ev hizmetleri, kendi nam ve hesabına tek başına çalışanlar

17 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde bugün itibariyle 40 üzeri yönetmelik bulunmaktadır. Örneğin, Elle Taşıma işleri Yönetmeliği Tozla Mücadele Yönetmeliği İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği 4857 Sayılı Kanun çerçevesinde hazırlanan bir kısım yönetmeliklerin geçerliliği de devam etmektedir.

18 ÇALIŞMA MEVZUATI İLE İLGİLİ BİLGİLER 18

19 İş Sağlığı ve Güvenliği konusu ilk kez müstakil bir kanunda ele alındı. Kamu ve özel sektör ayrımı gözetmeksizin tüm çalışanlar kanun kapsamına alındı. Kuralcı bir yaklaşım yerine önleyici yaklaşım esas alındı.

20 Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi uzman personel görev yapacak İşverenler ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alabilecek. Devlet, 10 dan az çalışanı olan işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri giderlerini destekleyecek. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme adına önceden risk değerlendirmesi yapılacak.

21 ÇALIŞMA MEVZUATI İLE İLGİLİ BİLGİLER 6. Madde Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi profesyonellerin görev yapması sağlanacak 21

22 İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI İŞYERİ HEKİMİ DİĞER SAĞLIK PERSONELİ

23 Çalışanlar belli aralıklarla sağlık gözetiminden geçirilecek. İş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıtları daha etkin ve güncel hale getirilecek.

24 Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek. Birden fazla işverenin olduğu yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusunda koordinasyon sağlanacak. Hayati tehlike durumunda işyerlerinin tamamında veya bir bölümünde iş durdurulabilecek. Kanunun bazı hükümleri aşamalı olarak hayata geçirilerek yeni durumlara uyum kolaylaşacak.

25 Kanunun uygulanmasını kolaylaştırmak için, etkin idari yaptırım uygulanacak.

26 İşyerleri, yapılan işin niteliğine göre tehlike sınıflarına ayrılıyor. A Sınıfı Uzman Çok tehlikeli B Sınıfı Uzman C Sınıfı Uzman Tehlikeli Az tehlikeli

27 OKULLARDA İSG ANAOKULU,İLKOKUL,ORTAOKUL,LİSE VE HALK EĞİTİM MERKEZLERİ AZ TEHLİKELİ MESLEK LİSELERİ TEHLİKELİ SINIFTALAR İlimizde Bakanlığımıza bağlı Çok Tehlikeli kurum bulunmamaktadır.

28 Millî Eğitim Bakanlığı İSG Modeli Millî Eğitim Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Modeli; MEB Kurumsal Kültürüne, Kurum İnsan Kaynaklarına, Bilimsel Kriterlere, Bilgi ve Verilerin Gizliliğinin Korunmasına, Maddi Kaynakların Ekonomik Kullanımına, Stratejik ve Güvenlik Planlarının Gizliliğinin Korunmasına, Maddi ve Organizasyon Yapısının Geliştirilmesine, Kriz Yönetimine Çözümler Getirilmesine Dayanır. Kamu Yönetimi Anlayışı içinde; 81 İl ve 919 İlçede Yaklaşık Çalışan ve tüm Öğrencilerimize hizmet sunacak Bakanlığımıza Özgü Model Oluşturulması Hedeflenmektedir. 28

29 2014/16 Sayılı Genelge 19 Ağustos 2014 tarihinde 16 Sayılı Genelge yayınlanarak Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamaları başlatılmıştır. Genelge; Bakanlığımız birimlerine, görev alanları ile ilgili görev ve sorumluluklar vermektedir. 29

30 Bakanlığımız İşveren Vekilinin belirlenmesi 31/12/2014 tarih ve sayılı Makam Oluru ile Destek Hizmetleri Genel Müdürüne işveren vekili görevi verilmiştir. 30

31 Merkez ve İl İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimlerinin Amacı Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile okul ve kurumlarındaki öğrencilerin ve çalışanların, çalışma ortamından ve dışarıdan gelecek tehlike ve risklerden korunmaları ve İş Sağlığı ve Güvenliği Politikalarının kurumsal kültür haline getirilmesinin sağlaması amaçlanmaktadır. 31

32 MEVZUATA GÖRE OKULLARIMIZDA YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER 32

33 Kamu sektörünün de dâhil edilmesiyle birlikte, ülke genelinde Milli eğitim Bakanlığına bağlı ana okullarından liselere toplamda okul ve kurum, öğretmen ve on binlerce personel de doğal olarak 6331 sayılı kanun kapsamına girmiştir. Kanunun işveren ve çalışanlara yönelik getirdiği birçok yeni sorumluluklar, okul ve personel sayısının niceliği ve okullardaki öğrenci göz önüne alındığında, okullarda yürütülecek İSG çalışmalarının önemi daha da artmaktadır. 33

34 Kamu kurumları tarafından iş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılacak hususların belirlenmesi amacıyla çeşitli düzenlemeler yapılmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı nın tarihli 2014/16 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Genelgesi, Bakanlık Merkez teşkilatında ve 81 İl Milli Eğitim Müdürlüğü nezdinde iş sağlığı ve güvenliği bakımından yapılması gereken işlemleri ve prosedürleri açıklamıştır. 34

35 İlgili Genelge gereği 1420 okul ve kurum derslik öğrenci öğretmen ve personele sahip Van İl Milli Eğitim Müdürlüğünün, 6331 Sayılı Yasanın Kamu Kurumlarına getirdiği zorunluluklar olan : İSG kurullarının kurulması (Md:22), Çalışan eğitimleri (Md:17), Risk değerlendirmesi (Md:10), Ortam Gözetimleri ( Md: 30 ), Acil durum eylem planlarının hazırlanması (Md:11) 35

36 VAN MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ ( İTİBARİYLE ) ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ 2016 : : 1200 RİSK ANALİZİ 103 YANGIN EĞİTİMİ 250 TÜM OKULLARDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ + ORTAM GÖZETİMİ YA PILMAKTADIR. 36

37 1.İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları MADDE : tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun 10. ve 22. maddelerine dayanarak, tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanan «İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik» hükümleri gereğince; Çalışan sayısı, elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerini kapsadığından 1420 okul ve kurumu bulunan Van İl Milli Eğitim Müdürlüğünde bu kapsamda iş sağlığı ve güvenliği kurulları oluşturulmuş çalışan sayısı 50 den az olan kurumlar ise Van Milli Eğitim Müdürlüğü nün oluşturacağı İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi (İSGB) ne dahil olmuşlardır.. Bu anlamda İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu oluşturulmuş ve yönetmelik gereği az tehlikeli sınıfa giren okul ve kurumlarımızda 3 ayda bir yapılması gereken kurul toplantıları düzenli olarak yapılmıştır.. Bu kurullar ile ilgili iş ve işlemler elektronik ortamda mebbis üzerinden takip edilmektedir. 37

38

39 Bakanlığımız İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun Oluşumu Kurul Başkanı/İşveren Vekili : Bahattin GÖK (Destek Hizmetleri Genel Müdürü) Kurul Sekreteri : Özkan AVCI (İş Güvenliği Uzmanı) İnsan Kaynakları Sorumlusu : Ömer İNAN (İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü, Özlük ve Kadro Daire Başkanı) İdari ve Mali İşler Sorumlusu : İsmail HACIHASANOĞLU (Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İdari İşler Daire Başkanı) Sivil Savunma Uzmanı : Asef KAYGUSUZ (Sivil Savunma Uzmanı) Çalışan Baş Temsilcisi : Vural YURT (Yetkili Kamu Çalışanları Sendika Temsilcisi) İşyeri Hekimi : Makamlarınızın takdirinde atanması beklenmektedir. 39

40 Taşra Teşkilatında İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun Oluşumu İl/İlçe Millî Eğitim Müdürlüklerinde; Kurul Başkanı/İşveren Vekili : İl MEM Müdür Yardımcısı, il/ilçe Şube Müdürü Kurul Sekreteri : İş Güvenliği Uzmanı İdari ve Mali İşler Sorumlusu :Destek Hizmetlerinden sorumlu İl MEM Müdür Yardımcısı/Şube Müdürü Sivil Savunma Uzmanı Çalışan Baş Temsilcisi İşyeri Hekimi : Sivil Savunma Uzmanı :Seçimle belirlenen çalışan baş temsilcisi :İşyeri hekimi 40

41

42 2. Risk Değerlendirme Çalışmaları MADDE : sayılı Kanunun 4. Maddesi ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği işveren yükümlülükleri arasında Risk değerlendirmesinin yapılması gerektiği açıkça belirtilmiştir. Risk değerlendirmesinin nasıl yapılacağı da Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğinde gösterilmiştir. Risk değerlendirmesi çalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve gerekli olan önleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek için yapılan bir dizi çalışmalardır. 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren bir risk değerlendirmesini hazırlaması gerekirken Bu uygulama 2014/16 sayılı genelge bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatında hayata geçirilmeye çalışılmışsada Van İl Müdürlüğümüzde 2016 yılında somut adımlar atılmıştır Risk değerlendirme ekibi oluşturularak saha gezileri yapılmış ve tespit edilen riskleri içeren risk analizi raporu hazırlanmıştır.. Bu rapor doğrultusunda müdürlüğümüz okul ve kurumları kendileriyle ilgili riskleri büyük ölçüde düzeltmişlerdir. Okul ve kurumlarımızda mart 2017 itibariyle 103 kişiye Risk Analizi Eğitimi verilmiş olup ilgili uygulamalar elektronik ortamda mebbis üzerinden il ve ilçe iş sağlığı 42 ve güvenliği koordinatörleri tarafından takip edilmektedir.

43

44 Uygulamalarımızdan Basınçlı Kaplar ortamdan uzaklaştırıldı Elektrik panosu önüne kauçuk paspas uygulaması Ana girişlerde ıslak zeminlere kaymaz halılar temin edildi. Acil Çıkış Yollarında düzenlemeler yapıldı ve işaret Okul bahçesi güvenli hale getirildi tabelaları temin edildi

45 RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği 5. Madde - İşveren; çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. 12. Madde - Az tehlikeli işyerlerinde en geç altı yılda bir yenilenir. 45

46 ÇALIŞMA MEVZUATI İLE İLGİLİ BİLGİLER 3. Madde İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır. 46

47 1.Okul ve Kurumlarda Ortam gözetimi 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunumuz kuralcı yaklaşımından çok iyileştirici ve önleyici bir anlayış ile hareket etmektedir. Bu anlamda Okul ve kurumlarımızda ortam gözetimleri özellikle 6331 sayılı yasanın 30.Maddesine dayanılarak çıkartılan İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik kapsamında Düzenli olarak yapılan saha gezileri esnasında çalışanlara zarar verebilecek durumlar ve okul eksikliklerimiz tespit edilmekte ve gerekli düzenlemeler yapılmaktadır Çalışma ortamlarının kontrol edilmesinin çalışanların kendilerini güvende hissetmelerine; bunun da verimliliklerine olumlu katkıda bulunacağı aşikardır. Van il ve ilçe iş sağlığı ve güvenliği koordinatörleri tarafından yapılmakta olan ortam gözetimi ile okullara rehberlik yapılmakta ve ilgili veriler mebbis ile elektronik ortamda paylaşılmaktadır. Bu yaklaşım hem çeşitli Avrupa Birliği Direktiflerinde hem de ulusal Anayasamızda yer alan sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı ile uyum sağlamaktadır 47

48 1.Acil Durum Yangın ve Tahliye Planları MADDE 11 İş Sağlığı ve Güvenliği Yasasının 11, 12, ve 30.maddelerine dayanılarak hazırlanan İş Yerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik ile kapsamdaki tüm okul ve kurumlarımızda Acil kaçış planları hazırlanarak herhangi bir acil durumda çalışanları en güvenli ortama çıkaracak şekilde acil çıkış levhaları yerleştirilmiştir. Acil toplanma alanları tespit edilmiş ve çalışanlarımıza bu yerlerin önemi ile ilgili il milli eğitim müdürlüğümüzde 250 kişiye yangın eğitimi verilerek farkındalık oluşturulmuştur. İş yerlerinde acil durumlar hakkındaki yönetmelik gereğince, arama, kurtarma ekibi, yangınla mücadele ekibi, tahliye ve haberleşme ekibi, ayrıca ilk yardım yönetmeliği gereği yardım ekibi oluşturulmuştur. İlgili düzenlemeler elektronik ortamda mebbis üzerinden takip edilmektedir. 48

49 Tahliye planının yapılması, 49

50 1.Çalışanların Eğitimleri ve Bilgilendirilmeleri MADDE 17 İş güvenliği, çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarına maruz kalmaması için güvenli çalışma ortamının oluşturulmasına yönelik alınacak tüm önlemleri kapsamaktadır. Bu önlemlerin başında eğitim gelmektedir sayılı yasanın 16, 17, 18 ve 30.maddelerine dayanılarak çıkartılan Çalışanların İş sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ile müdürlüğümüz çalışanları düzenli eğitim almaları sağlanmaktadır. İlgili eğitimler çalışanların Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi adı altında bakanlığımız iş güvenliği sertifikasına sahip il ve ilçe milli eğitim iş sağlığı ve güvenliği koordinatörleri ve öğretmenler tarafından 2016 ve 2017 yılı Mahalli Hizmetiçi Eğitim Planı yer alarak hizmetiçi eğitim faaliyetleri kapsamında verilmektedir.. Bu kapsamda Van İl Milli Eğitim Müdürlüğümüzde 2016 yılında 679 personelimize 2017 yılında ise tarihi itibariyle 1200 personelimize eğitim verilmiştir. İlgili veriler müdürlüğümüzce elektronik ortamda mebbis üzerinden takip edilmektedir. 50

51 Merkez İSGB Tarafından Yapılan Çalışmalar (18) Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği El Kitabı; Merkez ve taşra teşkilatında çalışanların iş sağlığı ve güvenliği açısından dikkat edilecek hususları içeren bilgiler, İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışanların El Kitabı nda basılı hale getirilerek merkez birimlerimiz ile 81 il millî eğitim müdürlüğüne dağıtımı sağlanmıştır. 51

52 SONUÇ Eldeki bulgular incelendiğinde, 6331 Sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte ilk kez kamuya bağlı okul personelinin İSG konusunda yasal bir güvenceye kavuştuğu, bununla birlikte genellikle okulda öğretmenlerden daha uzun bir zaman geçiren öğrencilerin bu yasa kapsamına alınmadığı görülmektedir. Okullarda iş sağlığı ve güvenliği farkındalığının istenen düzeye ulaşmadığı bunun yanında İş Sağlığı ve Güvenliği politikasının MEB in iki önemli politika belgesi olan, 19. Milli Eğitim Şurası Kararları ve MEB Stratejik Planında yer almadığı görülmüştür. 52

53 Önceliğimiz ne olmalıdır? Bilimsellik Yasalara uygunluk Standartlara uygunluk

54 SONUÇ Milli Eğitim Bakanlığına bağlı den fazla eğitim kurumunda 17 milyon civarında öğrenci öğrenim görmekte, 800 bin civarında öğretmen, idareci ve personel görev yapmaktadır. Bu kadar büyük ve çeşitlilik arzeden eğitim ortamlarının taşıdığı sağlık ve güvenlik risklerinin ele alınması ve iş sağlığını ve güvenliğinin iyileştirimesine dikkat çekmek elzemdir 54

55 SONUÇ Geleceğin işgücünü oluşturan çocuk ve gençlerimizin güvenli okullarda eğitim görmeleri ve güvenli yaşam tarzının benimsenerek doğru davranış modellerini kazanmaları, en önemlisi bu kazanımlarla çalışma hayatına atılmaları büyük önem taşımaktadır. 55

56 GÜVENLİK KÜLTÜRÜ sağlıklı ve güvenli davranışın bir alışkanlık haline getirilmesidir. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE HEDEFİMİZ çalışma hayatında ve toplumda ortak bir Güvenlik Kültürü kavramının oluşturulmasıdır.

57 GÜVENLİK K KÜLTK LTÜRÜ BİR R DAVRANIŞ BİÇİMİDİR ÖĞREN VE ÖĞRET

58 Suçlamayalım. Sorumluluk alalım. Sadece kendimiz için değil, Başkaları için de yapalım Amerikayı yaşanacak güvenli bir yer yapalım. Martin Luther King

59 SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM. NECMETTİN KOÇ MUSTAFA BİLİCİ VAN