DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma"

Si̇mge Usta
5 yıl önce
İzleme sayısı:

DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma Demografi (nüfus bilimi), sınırları belli olan bir coğrafyanın nüfus yapısını, özelliklerini ve değişimlerini incelemektedir.

1 DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma Demografi (nüfus bilimi), sınırları belli olan bir coğrafyanın nüfus yapısını, özelliklerini ve değişimlerini incelemektedir. Doğum, ölümün yanı sıra göç gibi dinamikleri konu alan nüfus biliminde nüfus sayımları, nüfus kayıtları ve demografik araştırmalarla verilerin elde edilmesini sağlamaktadır. Nüfus artışındaki temel neden doğum ve göçlerdir. Dünya nüfusunun ikiye katlanması Paleolitikte 10bin yıl iken Neolitikte 100 yılda % yy da % yy a 35 yılda bir kat artmıştır. Her yıl yaklaşık 73 milyon insan dünya nüfusuna eklenmektedir. 1

2 Dünya tarihi, nüfus artışındaki farklı eğilimlerle belirginleşen üç döneme ayrılabilir. İlki, nüfus artışınınçok yavaş seyrettiği en uzun dönem olan modernizm öncesi dönemdir. Artan yaşam standartları ve sağlığın iyileştirilmesi ile karakterize olan modernitenin başlangıcı ile başlayan ikinci dönem, 1962 ye kadar yükselişin devam ettiği bir büyüme oranına sahiptir. Günümüz ise nüfus artışı hızı düşmekte olduğu üçüncü dönemdir, bu yüzyılın sonlarına doğru nüfus artışının sona ermesine yol açacaktır. Günümüze dek dünya üzerinde yaklaşık 108 milyar insan yaşamıştır. Nüfus, MÖ den 1700 e dek yıllık % 0.04 gibi küçük bir artış oldukça yavaş bir büyüme seyretmiştir. 9. yüzyılın başından 16. yüzyılın ortalarına dek nüfus ikiye katlanarak, 0.25 milyardan 0.5 milyara yükselmiştir den önce, dünya nüfusundaki artış oranı daima % 1'in çok altındadır. Bununla birlikte, 20. yüzyılın ilk yarısı boyunca yıllık büyüme oranı % 2.1 e yükselmiştir. 20. yüzyılın ilk yarısına kadar büyüme hızı artışı yavaştır. Dünya nüfusunun en hızlı artması yılları arasında gerçekleşmiştir, nüfus 37 yılda iki kat artmış ve 2.5 milyardan 5 milyara yükselmiştir de kaydedilen en yüksek yıllık büyüme oranından (%2.1) beri büyüme oranı sistematik olarak düşmüştür için büyüme oranının yıllık % 0.1 olacağı tahmin edilmektedir. 2

3 Doğal Nüfus Artışı Yapay /Gerçek Nüfus Artışı Nüfus artışı oranı yüzde veya binde ile ifade edilir, doğum ve ölüm oranlarının arasındaki farkla bulunur. Nüfus artışı nedenleri Tıp bilimindeki gelişmeler Tarımdaki gelişme ve Sanayileşme Teknolojik gelişmeler Doğurganlık hızı, eğitime, kültüre ve ekonomik gelişime bağlı olarak değişir. Kırsal kesimde doğurganlık hızı kentlere göre daha yüksektir. Doğurganlık oranları kadınların yaşı ve eğitimi, çalışma hayatındaki yerine göre değişir. Kadınların eğitimi yükseldikçe, yaşı arttıkça, çalışma hayatında yer aldıkça doğum oranları düşmektedir. Gelişmiş ülkelerde nüfus artış oranları düşüktür. Genç nüfus bu ülkelerde az olup yaşlı nüfus artmaktadır Çünkü tüm dünyada ortalama ömür uzamaktadır Nüfus artışı ile gelişmişlik arasında ters bir orantı vardır. Gelişmişlik düzeyi arttıkça nüfus artışı hızı düşmektedir. Dünyada bakıldığında nüfus artış hızının yüksek olduğu ülkelerin genelde gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde olduğu görülmektedir. 3

4 Olumlu sonuçlar Üretim artar. Vergi gelirleri artar. Mal ve hizmetlere talep artar Yeni endüstri dalları doğar İhracatta rekabet kolaylaşır Olumsuz sonuçlar İşsizlik artar Kişi başına düşen milli gelir azalır Tüketim artar Tasarruflar azalır Ekonomik bağımlılık oranı yükselir İç ve dış göçler artar Çevre kirlenmesi artar Çarpık kentleşme görülür, belediye hizmetleri zorlaşır 4

5 KÜRESEL ISINMA Karbondioksit, metan, diazotoksit, ozon gibi gazlar güneş ışınlarının bir kısmını tutarak ısı kaybına engel olurlar. Bu sayede okyanus ve denizlerin sıcaklığı dengede kalır. Atmosferin bu ısınma ve ısıyı tutma özelliği SERA ETKİSİ Sanayi devrimi sonrasında, özellikle 1950 lerden itibaren İnsan faaliyetlerinden; Enerji kullanımı % 49, sanayileşme % 24, ormansızlaşma % 14 ve tarım % 13 küresel ısınma nedenidir. Buzul devirleri ve buzullar arası dönemde kıta kayma hareketleri, volkanizma gibi etkilerle yeryüzünde aşırı ısınma ve aşırı soğuma dönemleri yaşanmıştır. Bu dönemlerde canlı türleri yok olmuş ama aynı zamanda yeni türler de ortaya çıkmıştır. Bu olaylar doğal bir biçimde seyretmiştir. Küresel ısınma ise tamamen insan aktivitesi sonucudur. 5

6 Küresel Isınmanın Nedenleri Tıptaki ilerlemelerle beklenen yaşam süresinin artması Ekonomik ve teknoloik ilerlemeler Kentleşme ve nüfus artışı Dünyada nüfus yoğunluğunun aşırı bir şekilde artması Yaşam standartlarının yükselmesi Küresel Isınmanın Sonuçları Kuraklık, çölleşme Yağış rejimlerinin değişmesi Toprağın yapısının bozulması Canlı türlerinin yok olması Ekonomi ve sosyoekonomik yapının olumsuz etkilemesi CO 2 güneş ışınlarının tamamını ya da büyük kısmını soğurarak yansımasına engel olur, ancak CO 2 miktarının artmasıyla güneş ışınlarının bir kez daha dünyaya geri döner. Bu durum okyanusların daha fazla ısınması ve buzulların erimesiyle sonuçlanır. Isınan denizler içindeki erimiş CO 2 gaz olarak atmosfere salınır ve sera etkisinin artmasına neden olur. Buzulların eridiğinde donmuş topraktaki CO 2 serbest kalacak, atmosferdeki oranı artacak, buzulları oluşturan sular denizlere karışıp denizdeki tuz oranını azaltacak. Bu olay okyanus akıntılarının düzenini değiştirecek Kuzey Amerika ve Batı Avrupa da ciddi sıcaklık değişiklikleri görülecek. Kutuplarda ve yüksek dağlarda birikmiş olan buzulların erimesiyle deniz seviyesi yükselecek Hollanda, Belçika, Danimarka gibi pek çok ülke topraklarını deniz altında kalacak. 6

7 Temiz su kaynaklarının azalması Küresel ekonomik kayıplar Bulaşıcı hastalıklar Açlık Artan sıcaklıkla, seller ve tehlikeli su baskınları Kuraklık İki derecelik artış, su sıkıntısı Beş derecelik artış, kıtlık Altı derecelik artış, göç. Türkiye Su kaynaklarının azalması, orman yangınları, kuraklık ve çölleşme ile bunlara bağlı ekolojik bozulmalar Deniz seviyesinin yükselmesiyle Türkiye nin yoğun yerleşme, turizm ve tarım alanları durumundaki kıyı ovaları ile haliç tipi kıyıları sular altında kalabilir. Türkiye de iklim değişiklikleri, kurak ve yarı kurak alanlarındaki su kaynaklarının durumunu etkileyecek ve içme suyu ihtiyacı katlanarak artacaktır. 7

Benzer belgeler

ÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır.

ÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır. 2017 Dünya Su Günü Bildirisi 2016 yılı, ilk kayıtların tutulduğu 1880 yılından bu yana en sıcak yıl olarak kayda geçti. 2 yüzyıl, dünya ortalama