3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM. Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة. Erbakan and a New World

Transkript

1

2

3 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة Erbakan and a New World BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI كتاب أحباث املؤمتر ABSTRACTS BOOK Mart/March Ankara

4 İmtiyaz Sahibi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi Yayın Danışmanı Atik AĞDAĞ Yayın Yönetmeni Yusuf YALANIZ Editör Yrd. Doç. Dr. Harun KILIÇASLAN Dr. Nurullah ALTINTAŞ Mustafa ÇALIŞKAN Veysel İNAL Çeviri Danışmanı Dr. Ahmet Ali TAŞKIN Burhan UDDİN Sanat Danışmanı Yusuf KARAAĞAÇ Sayfa Tasarımı ESAM Designer Kapak Tasarımı Harun ASLAN ISBN ESAM [Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi] Ziyabey Cad Sok. No: 22 Balgat/Çankaya-Ankara/Türkiye T: / F: E: esam@esam.org.tr Ağustos 2017

5 SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU SYMPOSIUM ORGANIZING COMMITTEE Sempozyum Başkanı / Symposium Chair M. Recai KUTAN ESAM Genel Başkanı Sempozyum Yürütücüleri Atik AĞDAĞ ESAM Genel Sekreteri Ahmet Recai TEKİN ESAM Yönetim Kurulu Üyesi Hanefi SİNAN ESAM Yönetim Kurulu Üyesi Yılmaz BALÇIN ESAM Yönetim Kurulu Üyesi Yrd. Doç. Dr. Harun KILIÇASLAN Sakarya Üniversitesi Araş. Gör. Mustafa ÇALIŞKAN Sakarya Üniversitesi Öğr. Gör. Nurullah ALTINTAŞ Sakarya Üniversitesi Araş. Gör. Veysel İNAL Sakarya Üniversitesi Yusuf YALANIZ ESAM Yayın Koordinatörü Symposium Conductors Atik AGDAG ESAM General Secretary Ahmet Recai TEKIN ESAM Board Member Hanefi SINAN ESAM Board Member Yilmaz BALCIN ESAM Board Member Assist. Prof. Harun KILICASLAN Sakarya University Res. Assist. Mustafa CALISKAN Sakarya University Res. Assist. Nurullah ALTINTAS Sakarya University Res. Assist. Veysel INAL Sakarya University Yusuf YALANIZ ESAM Publication Coordinator III

6 BİLİM KURULU SCIENTIFIC COMMITTEE Prof. Dr. Arif ERSOY İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Prof. Dr. Arshi KHAN Aligarh Muslim University, India Prof. Dr. Fatih SAVAŞAN Milli Savunma Üniversitesi Prof. Dr. Hakan TAŞ Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Mahmut BİLEN Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet ASUTAY Durham University, Britain Prof. Dr. Mehmet DAĞ Atatürk Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet Dursun ERDEM Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Prof. Dr. Metin GÜMÜŞ Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Mohd Akhtar SIDDIQUI Jamia Millia Islamia Central University, India Prof. Dr. Muhammad Nurul AMIN Rajshahi University, Bangladesh Prof. Dr. Mustafa ATMACA Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Mustafa ORÇAN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Prof. Dr. Oya AKGÖNENÇ Ufuk Üniversitesi Prof. Dr. Sabri TEKİR Eski Devlet Bakanı Prof. Dr. Sacit GÜNBEY Eski Devlet Bakanı Prof. Dr. Saffet KÖSE İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Prof. Dr. Sinan ÖGE Atatürk Üniversitesi Prof. Dr. Temel GÜRDAL Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Wakar UDDIN Penn State University, USA Prof. Dr. Yılmaz ALTUN Emekli Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdülkadir TURGUT İstanbul Medeniyet Üniversitesi Doç. Dr. Ahmet AKKAYA Adıyaman Üniversitesi Doç. Dr. Bayram Ali ERSOY Yıldız Teknik Üniversitesi Doç. Dr. Ebubekir ŞENATEŞ İstanbul Medeniyet Üniversitesi Doç. Dr. Erol KAM Yıldız Teknik Üniversitesi IV

7 Doç. Dr. Fatih YARDIMCIOĞLU Sakarya Üniversitesi Doç. Dr. Gökhan TUNCEL İnönü Üniversitesi Doç. Dr. Hüseyin Hüsnü KOYUNOĞLU İstanbul Üniversitesi Doç. Dr. Hüsnü KAPU Kafkas Üniversitesi Doç. Dr. İbrahim Halil SUGÖZÜ Şırnak Üniversitesi Doç. Dr. İdris SARISOY Marmara Üniversitesi Doç. Dr. Lütfi SUNAR İstanbul Üniversitesi Doç. Dr. Mahmut Hakkı AKIN Necmettin Erbakan Üniversitesi Doç. Dr. Mehmet Emin ALTUNDEMİR Sakarya Üniversitesi Doç. Dr. Mehmet GÜNEŞ Marmara Üniversitesi Doç. Dr. Murat KACIROĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Doç. Dr. Mustafa KAYA Atatürk Üniversitesi Doç. Dr. Nazım KARTAL Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Doç. Dr. Necip ŞİMŞEK İstanbul Ticaret Üniversitesi Doç. Dr. Ömer KARAOĞLU İstanbul Üniversitesi Assoc. Prof. Saim KAYADİBİ International Islamic University, Malaysia Assoc. Prof. Seyed Ahmad HASHEMI Islamic Azad University of Lamerd, Iran Doç. Dr. Suat Hayri ŞENTÜRK Gümüşhane Üniversitesi Doç. Dr. Şakir GÖRMÜŞ Sakarya Üniversitesi Doç. Dr. Üzeyir ASLAN Marmara Üniversitesi Doç. Dr. Yasin KURBAN Atatürk Üniversitesi Doç. Dr. Yılmaz DEMİRHAN Dicle Üniversitesi Doç. Dr. Yusuf ZEREN Yıldız Teknik Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Abdulhalim İNAM Karabük Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR Marmara Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Abdulvahap ÖZSOY Atatürk Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Abdülgani BOZKURT Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Davut SARITAŞ Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Durdu Mehmet BİÇKES Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Erdem IŞIK Munzur Üniversitesi V

8 Yrd. Doç. Dr. Fatih BOZKURT Sakarya Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Fatih KANA Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Fatih YİĞİT İstanbul Medeniyet Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. H. Murat KUMBASAR Atatürk Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Hakkı BAĞCI Sakarya Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Hamit AKTÜRK Namık Kemal Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Harun BEKİROĞLU Hitit Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Harun KILIÇASLAN Sakarya Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Hasan Hüseyin KILIÇ Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ÇETİN Karabük Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Işıl ARPACI İnönü Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Fatih ÖZTEK Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Murat YILDIZ Aksaray Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Musa ÖZTÜRK Mardin Artuklu Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Mustafa H. KORKUSUZ İstanbul Medeniyet Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Necmettin ÇALIŞKAN Mustafa Kemal Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Selman DURAN Beykent Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Sinan KILIÇOĞLU Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Yakup TOPAL Gümüşhane Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. İsmail KILLIOĞLU Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Dr. İlham Al-TALİB USA Dr. Kemaluddin HAMİD Afghanistan Dr. M. Hikmat WALID Syria Dr. Mehmet Ali EROĞLU Ömer Halisdemir Üniversitesi Dr. Naaman LAOUAR Algeria Dr. Nawaf TAKRURI The Palestinian Scholars Association, Palestine VI

9 İÇİNDEKİLER SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU... III SYMPOSIUM ORGANIZING COMMITTEE BİLİM KURULU... IV SCIENTIFIC COMMITTEE TAKDİM... XV INTRODUCTION SEMPOZYUM PROGRAMI... XXI SYMPOSIUM PROGRAM BİLDİRİ ÖZETLERİ... 1 ABSTRACTS AÇILIŞ KONUŞMASI... 3 OPENING SPEECH VII

10 I. OTURUM I. SESSION Milli Görüş ve Çağdaş İslam Düşüncesindeki Yeri Yrd. Doç. Dr. Abdulkadir MACİT Milli Gorus and Place of Modern Islamic Thought Assist. Prof. Abdulkadir MACIT Dini Radikalizmin Nedenlerini Tersinden Sorgulamak: Milli Görüş Neden Radikalleşmedi? Yrd. Doç. Dr. Işıl ARPACI Cross Questioning the Reasons of the Religious Radicalism: Why Didn t Milli Gorus Get Radicalized? Assist. Prof. Isil ARPACI İslam Birliğine Giden Yolda Hac İbadeti: Milli Görüş ve Hac Yrd. Doç. Dr. Hamit AKTÜRK Faruk TURHAN Pilgrimage in the Road to the Islamic Union: Milli Gorus and Haj Assist. Prof. Hamit AKTURK Faruk TURHAN Günümüz Dünyasından D-8 e Yeniden Bir Bakış Doç. Dr. Recep KARABULUT A Fresh View on D-8 from Today s World Assoc. Prof. Recep KARABULUT Necmettin Erbakan: Kimlik, Siyaset ve Dış Politika Ahmet Recai TEKİN Necmettin Erbakan: Idendity, Politics and Foreign Policy Ahmet Recai TEKIN VII

11 II. OTURUM II. SESSION İslam Ekonomisi ve Adil Ekonomik Düzen Doç. Dr. İbrahim Halil SUGÖZÜ Islamic Economics and Fair Economic Order Assoc. Prof. Ibrahim Halil SUGOZU Adil Ekonomik Düzen de Artı(K) Değerin Paylaşımı Arş. Gör. Musa ÖZTÜRK Sharing the Surplus in the Just Economic Order Res. Assist. Musa OZTURK Adil Ekonomik Düzen Söyleminin Kredileşme İlkeleri ve Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme Öğr. Gör. İrfan ERSİN Yrd. Doç. Dr. Selman DURAN An Evaluation on the Credit Principles and Applicability in Terms of the Just Economic Order Lecturer Irfan ERSIN Assist. Prof. Selman DURAN Türkiye de Siyasal Değişmenin Sosyo-Ekonomik Temelleri Bağlamında Milli Görüş Geleneğinin Politik Ekonomisi: Osmanlı Modernleşmesinden 28 Şubat a Bir Tarihsel Çerçeve Denemesi Arş. Gör. Ahmet Vedat KOÇAL The Political Economy of the Milli Gorus Tradition in the Context of Socio-Economic Basis of Political Change in Turkey: An Essay for a Historical Framework from Ottoman Modernization to February Res. Assist. Ahmet Vedat KOCAL IX

12 III. OTURUM III. SESSION Siyasal İletişim Sürecinde Siyasi Liderlerin Üslupları: Necmettin Erbakan Örneği Yrd. Doç. Dr. Süleyman GÜVEN The Political Leaders Styles in the Political Communication Process: Necmettin Erbakan Sample Assist. Prof. Suleyman GUVEN Necmettin Erbakan ın Vefatının Alman Basınına Yansıması Doç. Dr. Muhammet KOÇAK The Reflections of Necmettin Erbakan s Death in the German Press Assoc. Prof. Muhammet KOCAK Alman Anayasayı Koruma Teşkilatının 2010 ve 2015 Yılı Raporlarında Milli Görüş Hareketi Okt. Dr. H. Kazım KALKAN Milli Gorus Movement in the 2010 and 2015 Annual Reports of the German Constitution Protection Organization Lecturer Dr. H. Kazim KALKAN Erbakan ın Türkiye Sanayileşmesine Yönelik Paradigmaları Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR Paradigms of Erbakan Regarding Turkey s Industrialization Assist. Prof. Abdullah DEMIR X

13 IV. OTURUM IV. SESSION Milli Görüş Hareketi Bibliyografyası: Bibliyografya, Etki ve Yansımalar Öğr. Gör. Talip TUĞRUL Bibliography of Milli Gorus Movement: Bibliography, Effect, Reflections Lecturer Talip TUGRUL Necmettin Erbakan ın Kur an Kıssaları Bağlamında Temsili Söylemi Yrd. Doç. Dr. Yakup YÜKSEL Necmettin Erbakan s Representation in the Context of the Qur an Story Assist. Prof. Yakup YUKSEL Yeni Bir Dünya nın Kur ani Umdeleri Yrd. Doç. Dr. Ahmet Sait SICAK Yrd. Doç. Dr. Necmettin ÇALIŞKAN The Qur anic Principles of a New World Assist. Prof. Ahmet Sait SICAK Assist. Prof. Necmettin CALISKAN Necmettin Erbakan ın Sahabe Tasavvuru: Ebû Eyyûb El-Ensari Örneği Öğr. Gör. Muhammet Ali TEKİN Necmettin Erbakan s Imagination of Sahaba: The Sample of Abu Ayyub Al-Ansari Lecturer Muhammet Ali TEKIN XI

14 V. OTURUM V. SESSION Türk Dış Politikasına Necmettin Erbakan ın Politik Vizyonunun Etkisi. 116 Yrd. Doç. Dr. Murat YILDIZ The Effect of Political Vision of Necmettin Erbakan on Turkish Foreign Policy Assist. Prof. Murat YILDIZ İslamcılığın Geleceği Tartışmaları Bağlamında Milli Görüş Arş. Gör. Hakan BAKKAL Yrd. Doç. Dr. Durdu Mehmet BİÇKES The Future of Milli Gorus Res. Assist. Hakan BAKKAL Assist. Prof. Durdu Mehmet BICKES Milli Görüş ün İlk Yerel Seçim Tecrübesi: 9 Aralık 1973 Mahalli Seçimleri Okt. Tahsin HAZIRBULAN Milli Gorus the First Local Election Experience: December 9, 1973 Local Election Lecturer Tahsin HAZIRBULAN Türk Yerel Yönetim Sisteminde Sosyal Belediyecilik ve Milli Görüş Geleneği Arş. Gör. Dr. Aziz BELLİ Arş. Gör. Abdullah AYDIN Social Municipality and Milli Gorus Tradition in Turkish Local Governance System Dr. Aziz BELLI Res. Assist. Abdullah AYDIN Milli Görüş Partilerinde Parti Disiplini Uygulamaları Arş. Gör. Batuhan USTABULUT Party Disciplinary Implementations in Milli Gorus Parties Res. Assist. Batuhan USTABULUT XII

15 VI. OTURUM VI. SESSION Türkiye Siyasi Kültüründe Sağ-Sol Ayrımı ve Milli Görüş Hareketi Doç. Dr. Mahmut Hakkı AKIN Arş. Gör. Fatma Betül COŞKUN Right-Left Division in Turkish Political Culture and Milli Gorus Movement Assoc. Prof. Mahmut Hakki AKIN Res. Assist. Fatma Betul COSKUN Milli Görüş Hareketi nin Türkiye deki Toplumsal Ayrışma Kaynaklarına Yönelik Yaklaşımları Doç. Dr. Gökhan TUNCEL Milli Gorus Movement s Approaches to the Sources of Social Separation in Turkey Assoc. Prof. Gokhan TUNCEL Nakşilik-Siyaset İlişkisi Bağlamında Türkiye de Dini Gruplar ve Milli Görüş Yrd. Doç. Dr. Abdullah İNCE Religious Groups and Milli Gorus in Turkey in the Context of the Relationship between Nakshibendi-Politics Assist. Prof. Dr. Abdullah INCE Türkiye de Sivil Toplum Kuruluşlarının Gelişiminde Milli Görüş Hareketi nin Yeri Arş. Gör. Abdullah AYDIN Arş. Gör. Dr. Aziz BELLİ Place of Milli Gorus Movement in the Development of Civil Society in Turkey Res. Assist. Abdullah AYDIN Res. Assist. Dr. Aziz BELLI XIII

16 VII. OTURUM VII. SESSION A Leader and a Symbol Personality: Necmettin Erbakan Assist. Prof. Durdu Mehmet BICKES Lecturer Celal YILMAZ Res. Assist. Hakan BAKKAL Prof. Dr. Necmettin Erbakan ın Zarif Devletçilik ve Üslup Anlayışı Öğr. Gör. Emine Akbaş DEMİRKAN Prof. Dr. Necmettin Erbakan s Elegant Etatism and Wording Approach Lecturer Emine Akbas DEMIRKAN Dini Hareketlerde Sıkça Kullanılan Ayetler: Prof. Dr. Necmettin Erbakan Örneği Yrd. Doç. Dr. Necmettin ÇALIŞKAN Yrd. Doç. Dr. Ahmet Sait SICAK The Frequently Used Verses at the Religious Movements: The Sample of Prof. Dr. Necmettin Erbakan Assist. Prof. Necmettin ÇALISKAN Assist. Prof. Ahmet Sait SICAK Makâsıd ve Maslahat Merkezli Bir Okuma: Necmettin Erbakan Örneği Yrd. Doç. Dr. Harun BEKİROĞLU A Reading Based On Purposes: Example of Necmettin Erbakan Assist. Prof. Harun BEKIROGLU XIV

17 TAKDİM Milli Görüş Hareketi, Erbakan Hocamızın liderliğinde ülkemizde başlamış bir harekettir ancak yaptıklarıyla sadece ülkemizi etkilemekle kalmamış İslami faaliyet yürüten hareketleri, İslam ülkelerini hatta bütün dünyayı etkilemiştir. Bütün bu faaliyet süreçlerinde sivilliğini, yerliliğini ve temel esaslarına bağlılığını hiç yitirmemiştir. Bütün faaliyet süreçlerinde sürekli insan yetiştirmiş, mali kaynaklarını sadece mensupları üzerinden oluşturmuş, illegal hiçbir faaliyet içinde olmamış, kendisine yapılan haksızlıklara karşı hem dik durmuş ve istikametini muhafaza etmiş hem de şiddete asla yönelmemiştir. Aynı zamanda kısa zaman içerisinde iktidara gelmeyi başarmış ve iktidar dönemlerinde hem maddi ve manevi kalkınma adımları atmış hem de dış politikada önemli değişiklikler sağlamıştır. Böylece necip milletimizi ve devletimizi aslına, özüne çekmiştir. ESAM tarafından Muhterem Erbakan Hocamız hayattayken iki defa Milli Görüş Sempozyumu gerçekleştirilmişti. Hocamızın vefatıyla beraber aksayan bu önemli çalışmayı yeniden yapmayı hep arzuladık. Bu itibarla Milli Görüş Hareketi nin bütün boyutlarıyla ve ilmi kriterler içerisinde ele alınması amacıyla Erbakan Hocamızın vefatının 6. senei devriyesi münasebetiyle yapılan etkinlikler çerçevesinde 3. Uluslararası Milli Görüş Sempozyumu nu gerçekleştirdik. Yurtiçinden ve yurt dışından birçok akademisyenin iştirakiyle gerçekleştirilen bu kıymetli sempozyumun daha fazla insana ulaşmasını temin için bildirilerinin (özet ve tam metin olmak üzere ayrı ayrı) basımıyla bu mütevazı çalışmayı hazırladık. Bu sempozyumun gerçekleşmesinde emeği olan kıymetli Genel Başkanımız Recai Kutan Beyefendiye ve ESAM Yönetim Kurulu üyelerimize, sempozyumun yapımında bizleri teşvik ve teşci eden Allen Bilal Beyefendiye, sempozyumda sempozyumun akademik süreçlerini büyük titizlikle XV

18 takip eden Sakarya ESAM Temsilciliğimize, sempozyuma katılarak sunumlarını yapan bütün hocalarımıza teşekkür ediyorum. Bu vesileyle Milli Görüş Hareketi nin kurucusu Muhterem Prof. Dr. Necmettin Erbakan Hocamızı hayırla, rahmetle, minnetle ve şükranla yâd ederken müsaadenizle Milli Görüş Hareketi hakkında, Erbakan Hocamızın bazı değerlendirmelerini aktarmak istiyorum. Milli Görüş 1969 da başladı. Milli Görüş Harekâtı rastgele bir siyasi çalışma değildir. Bizim tâ asırlardan beri, Aslımızdan, özümüzen uzaklaşalım, Batılılaşalım. cereyanları karşısında birçok insanlar, Hayır, biz asıl aslımıza dönersek büyürüz, kıymetleniriz, daha mesut oluruz. fikrini ileri sürmüşlerdir. Ancak bu fikrin bir aksiyon, bir hareket haline gelmesi Milli Görüş ile olmuştur. Onun için Milli Görüş, diğer siyasi çalışmalardan biri değildir. Tarihin en büyük devletinin, milletinin aslına, özüne, ruh köküne dönmesi olayıdır. Bu sebepten dolayıdır ki, 1969 da başlayan hareket diğer siyasi hareketlerle mukayese edilemez. Bu hareket, bütün insanlığın saadeti için Yeni Bir Dünya kurma hareketidir. Milli Görüş; milletimizin inancıdır, kimliğidir, tarihidir, ruh köküdür, kendisidir. Milli Görüş; bize Anadolu nun kapılarını açan Sultan Alparslan ın, İstanbul u fetheden Fatih Sultan Mehmet Han ın görüşüdür. Milli Görüş; temeli inancımız tarihimiz, kültürümüz ve değerlerimiz olan kökleri mazide, gövdesi ve dalları geleceğe uzanan ulu bir çınardır. Milli Görüş bir zümrenin, bir bölgenin, bir kişinin zihniyetini temsil etmez. Milli Görüş; bu aziz milletin ortak görüşüdür. XVI

19 Milli Görüş; temeli sevgi ve şefkat olan, kuvveti değil, hakkı üsütn tutan, bütün insanlığın saadeti için gayreti tavsiye eden, Batı taklitçisi değil, gerçek anlamda yerli ve sivil bir görüştür. Milli Görüş ün özünde şu üç temel özellik bulunmaktadır. Bunlar; Maneviyatçı olmak Hakkı üstün tutmak Nefis terbiyesini esas almaktır. Milli Görüş; bugüne kadar şu 5 tane muazzam görevi yapmıştır: Milli Görüş; milletimizin aslı, özü, kendisi, ruh kökü, tarihi ve şahsiyeti olduğundan milletimizi temsil etmiştir. Milletimizin kurtuluş ilacını temsil etmiştir. Uygulamadaki gayr-ı milli tahribatı engellemiştir. Hayım Nahum Doktrini ile Tu rkiye nin İsrail e vilayet yapılması planlarının engellenmiştir. Bir römorkör gibi Türkiye yi aslına çekmiştir. Bundan sonraki dönemde de 2 önemli görevi vardır: Yeniden Büyük Türkiye nin kurulması. Yeni Bir Dünya nın kurulması. Atik AĞDAĞ ESAM Genel Sekreteri XVII

20 INTRODUCTION Milli Gorus Movement has been fouded in our country under the leadership of Ustaz Erbakan. However its activities have influenced not only our country but also it has influenced other Islamic movements, Muslim world and even the entire humanity. In all these activities, it has never lost its civilian and authentic focus and its commitment to the basic principles. During all this period, it has always provided an environment for human development, has formed its financial resources solely through its members and has never involved in any illegal activities. Despite the injustices performed against it has always maintained its direction with firm standing and never diverged to violence. At the same time, it managed to come to power in a short period of time and during its rule it took both material and belief values development steps and provided a significant changes in foreign policy. Therefore, it transformed our nation and our state to its original form. The Milli Gorus Symposium was organized twice by ESAM while the honorable Ustaz Erbakan was alive. We always desired to re-organize this important organization but with the death of our leader we were not able to do that so far. In this respect, for the purpose of handling Milli Gorus Movement in all its aspects with scientific criteria, we organized the 3rd International Milli Gorus Symposium on the occasion of 6th death anniversary of Ustaz Erbakan. We prepared this humble volume by publishing the presentation of academicians from domestic and abroad (abstract and full text separately) so that this valuable symposium could read reach to a broader audience. I would like to thank to our honorable Chairman Mr. Recai Kutan and our executive committee members who played very active role to organize this symposium, Mr. Allen Bilal who encouraged us to organize the symposium, Sakarya ESAM representatives who sincerely organized XVIII

21 the academic process of the symposium sincerely and all the academicians who participated to the symposium and made their proceeding. I would like to take this occasion to remember Ustaz Erbakan, Milli Gorus founder, with auspiciousness, mercy, thankfulness, and gratitude and if you allow me I would like to quote Ustaz Erbakan regarding his opinion on Milli Gorus Movement. Milli Gorus has started in Milli Gorus Movement is not the name of a random political activity. For a long time, some people had been suggesting that We must move away from our own, be westernized.. To this movement many people also had been responding that No, if only we return to our own, we grow up, gain valued, be happier. But, this idea has become an action, and a movement with Milli Gorus. For that reason Milli Gorus is not like the any other ordinary political movement. It is the event that the greatest state/nation of history returns to its own, to its essence and to its purpose of existence. It is for this reason that Milli Gorus Movement which started in 1969 cannot be compared with other political parties. This movement is a movement of establishment of A New World for the happiness of entire humanity. Milli Gorus is our nation s belief, its identity, its history, its purpose of existence, its own. Milli Gorus is the view of Sultan Alparslan who opened the gates of Anatolia to us and the view of Fatih Sultan Mehmet Khan who conquered Istanbul. Milli Gorus is based on our belief, our history, our culture and our values; like a great tree with its roots in the past, its body in the present and its branches reaching toward the future. The Milli Gorus does not represent the mentality of a coterie, a region or a person. Milli Gorus is the common philosophy of this grand nation. XIX

22 The base of Milli Gorus is the love and compassion. Milli Gorus upholds the truth (haq) over everything, not power, recommends the struggle for the happiness of entire humanity, does not favor Western imitation Milli Gorus, therefore, is authentic and civilian in true sense of the words. There are three basic principle at the essence of the Milli Gorus. These are; To have belief values To uphold truth (Haq) over everything To chasten lust Milli Gorus has accomplished five great tasks till now: Milli Gorus has represented our nation because it is our nation s base, its essence, its own, its purpose of existence, its history and its real spirit. Milli Gorus has represented the real medicine for the salvation of our nation. Milli Gorus has prevented the non-national destruction policies in practice. Milli Gorus has prevented the plans that Turkey should be the province of Israel by the doctrine of Haim Nahum. Milli Gorus has turned back the Turkey to its originality base like a tugboat. There are two important tasks of Milli Gorus for the future ahead: To transfor Turkey into a powerful and influential country again. To establish a new world. Atik AĞDAĞ ESAM General Secratary XIX XX

23 SEMPOZYUM PROGRAMI 11 Mart 2017 Cumartesi - Meyra Palace / Ankara 09:30-10:00 Kayıt 10:00-10:10 Açılış ve Kur an-ı Kerim Tilaveti 10:10-10:20 Açılış Konuşması - Atik AĞDAĞ / ESAM Genel Sekreteri 10:20-12:30 Protokol Konuşmaları M. Recai KUTAN ESAM Genel Başkanı Temel KARAMOLLAOĞLU Oğuzhan ASİLTÜRK Mehmet ÖZHASEKİ Saadet Partisi Genel Başkanı Saadet Partisi YİK Başkanı Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanı 12:30-14:00 Ara 14:00-15:30 I. Oturum 15:30-16:00 Ara Oturum Başkanı: Dr. Ertan YÜLEK Yrd. Doç. Dr. Abdulkadir MACİT Milli Görüş ve Çağdaş İslam Düşüncesindeki Yeri Yrd. Doç. Dr. Işıl ARPACI Dini Radikalizmin Nedenlerini Tersinden Sorgulamak: Milli Görüş Neden Radikalleşmedi? Yrd. Doç. Dr. Hamit AKTÜRK Faruk TURHAN İslam Birliği ne Giden Yolda Bir Vasıta Olarak Hac İbadeti: Milli Görüş Hareketi nin Hac İbadetine Yüklediği Anlam Doç. Dr. Recep KARABULUT D-8 e Bugünden Bir Bakış Ahmet Recai TEKİN Türk Dış Politikasında Prof. Dr. Necmettin Erbakan (Kimlik, Siyaset ve Dış Politika) XXI

24 16:00-17:15 II. Oturum 17:15-17:30 Ara 17:30-18:45 III. Oturum Oturum Başkanı: Prof. Dr. Oya AKGÖNENÇ Doç. Dr. İbrahim Halil SUGÖZÜ İslam Ekonomisi ve Adil Ekonomik Düzen Arş. Gör. Musa ÖZTÜRK Adil Ekonomik Düzen de Artı(K) Değerin Paylaşımı Öğr. Gör. İrfan ERSİN Yrd. Doç. Dr. Selman DURAN Adil Ekonomik Düzen Söyleminin Kredileşme İlkeleri ve Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme Arş. Gör. Ahmet Vedat KOÇAL Türkiye de Siyasal Değişmenin Sosyo-Ekonomik Temelleri Bağlamında Milli Görüş Geleneğinin Politik Ekonomisi: Osmanlı Modernleşmesinden 28 Şubat a Bir Tarihsel Çerçeve Denemesi Oturum Başkanı: Prof. Dr. Mustafa ALKAN Yrd. Doç. Dr. Süleyman GÜVEN Siyasal İletişim Sürecinde Siyasi Liderlerin Üslupları: Necmettin Erbakan Örneği Doç. Dr. Muhammet KOÇAK Necmettin Erbakan ın Vefatının Alman Basınına Yansıması Okt. Dr. H. Kazım KALKAN Alman Anayasayı Koruma Teşkilatının 2010 ve 2015 Yılı Raporlarında Milli Görüş Hareketi Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR Erbakan ın Türkiye Sanayileşmesine Yönelik Paradigmaları XXII

25 12 Mart 2017 Pazar - Meyra Palace / Ankara 10:00-11:15 IV. Oturum 11:15-11:45 Ara 11:45-13:15 V. Oturum 13:15-14:30 Ara Oturum Başkanı: Prof. Dr. İsmail İlhan SUNGUR Öğr. Gör. Talip TUĞRUL Milli Görüş Külliyatı: Bibliyografya, Etki ve Yansımalar Yrd. Doç. Dr. Yakup YÜKSEL Necmettin Erbakan ın Kur an Kıssaları Bağlamında Temsili Söylemi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Sait SICAK Yrd. Doç. Dr. Necmettin ÇALIŞKAN Yeni Bir Dünya nın Kur ani Umdeleri Ögr. Gör. Muhammet Ali TEKİN Necmettin Erbakan ın Sahabe Tasavvuru: Ebû Eyyûb El-Ensari Örneği Oturum Başkanı: Yrd. Doç. Dr. Harun KILIÇASLAN Yrd. Doç. Dr. Murat YILDIZ Türk Dış Politikasına Necmettin Erbakan ın Politik Vizyonunun Etkisi Arş. Gör. Hakan BAKKAL Okt. Celal YILMAZ Yrd. Doç. Dr. Durdu Mehmet BİÇKES İslamcılığın Geleceği Tartışmaları Bağlamında Milli Görüş Okt. Tahsin HAZIRBULAN Milli Görüş ün İlk Yerel Seçim Tecrübesi: 9 Aralık 1973 Mahalli Seçimleri Arş. Gör. Dr. Aziz BELLİ Arş. Gör. Abdullah AYDIN Türk Yerel Yönetim Sisteminde Sosyal Belediyecilik ve Milli Görüş Geleneği Arş. Gör. Batuhan USTABULUT Milli Görüş Partilerinde Parti Disiplini Uygulamaları XXIII

26 14:30-16:00 VI. Oturum 16:00-16:30 Ara 16:30-17:45 VII. Oturum Oturum Başkanı: Prof. Dr. Mehmet Seyfettin EROL Doç. Dr. Mahmut Hakkı AKIN Arş. Gör. Betül COŞKUN Türkiye Siyasi Kültüründe Sağ-Sol Ayrımı ve Milli Görüş Hareketi Doç. Dr. Gökhan TUNCEL Milli Görüş Hareketi nin Türkiye deki Toplumsal Ayrışma Kaynaklarına Yönelik Yaklaşımları Yrd. Doç. Dr. Abdullah İNCE Nakşilik-Siyaset İlişkisi Bağlamında Türkiye de Dini Gruplar ve Milli Görüş Arş. Gör. Abdullah AYDIN Arş. Gör. Dr. Aziz BELLİ Türkiye de Sivil Toplum Kuruluşlarının Gelişiminde Milli Görüş Hareketi nin Yeri Oturum Başkanı: Prof. Dr. Mustafa Sıtkı BİLGİN Yrd. Doç. Dr. Durdu Mehmet BİÇKES Okt. Celal YILMAZ Arş. Gör. Hakan BAKKAL A Leader and a Symbol Personality: Necmettin Erbakan Öğr. Gör. Emine AKBAŞ DEMİRKAN Prof. Dr. Necmettin Erbakan ın Zarif Devletçilik ve Üslup Anlayışı Yrd. Doç. Dr. Necmettin ÇALIŞKAN Yrd. Doç. Dr. Ahmet Sait SICAK Dini Hareketlerde Sıkça Kullanılan Ayetler: Prof. Dr. Necmettin Erbakan Örneği Yrd. Doç. Dr. Harun BEKİROĞLU Makâsid Merkezli Bir Okuma: Necmettin Erbakan Örneği 17:45-18:00 Kapanış - Atik AĞDAĞ / ESAM Genel Sekreteri XXIV

27 SYMPOSIUM PROGRAM 11 March 2017 Saturday - Meyra Palace / Ankara 09:30-10:00 Registration 10:00-10:10 Opening and Kor an Recitation 10:10-10:20 Opening Speech - Atik AGDAG / ESAM General Secretary XVII 10:20-12:30 Protocol Speeches M. Recai KUTAN Chairman of ESAM Temel KARAMOLLAOGLU Oguzhan ASILTURK Mehmet OZHASEKI Chairman of Saadet Party Chairman of the High Advisory Board of Saadet Party Minister of Environment and Urbanisation of Republic of Turkey 12:30-14:00 Lunch 14:00-15:30 I. Session 15:30-16:00 Coffee Break Session Chairman: Dr. Ertan YULEK Assist. Prof. Abdulkadir MACIT Milli Gorus and Place of Modern Islamic Thought Assist. Prof. Isıl ARPACI Cross Questioning the Reasons of the Religious Radicalism: Why didn t Milli Gorus Get Radicalized? Assist. Prof. Hamit AKTURK - Faruk TURHAN Pilgrimage in the Road to the Islamic Union: Milli Gorus and Haji Assoc. Prof. Recep KARABULUT A Fresh View on D-8 from Today s World Ahmet Recai TEKIN Prof. Dr. Necmettin Erbakan in Turkish Foreign Policy (Identity, Policy and Foreign Policy) XXV

28 16:00-17:15 II. Session 17:15-17:30 Coffee Break 17:30-18:45 III. Session Session Chairman: Prof. Dr. Oya AKGONENC Assoc. Prof. İbrahim Halil SUGOZU Islamic Economics and Fair Economic Order Res. Assist. Musa OZTURK Sharing the Surplus in Just Economic Order Lecturer İrfan ERSIN Assist. Prof. Selman DURAN Evaluation of Credit Principles and Applicability of the Fair Economic Order Subject to Create Interest Free Financial Cycle Res. Assist. Ahmet Vedat KOCAL Political Economy of Milli Gorus Custom in the Context of Sosyo-Economic Basics of Political Changing in Turkey: A Historical Frame Study from Ottoman Rationalization to 28 February Session Chairman: Prof. Dr. Mustafa ALKAN Assist. Prof. Suleyman GUVEN Wordings of Politic Leaders in the Process of Political Communication: Example, Necmettin Erbakan Assoc. Prof. Muhammet KOCAK Subject to Death of Necmettin Erbakan in German Media Lecturer Dr. H. Kazım KALKAN Milli Gorus Movement In 2010 and 2015 Years Reports of the Federal Office for the Protection of the Constitution of Germany Assist. Prof. Abdullah DEMİR Paradigms of Erbakan Regarding Turkey s Industrialization XXVI

29 12 March 2017 Sunday - Meyra Palace / Ankara 10:00-11:15 IV. Session 11:15-11:45 Coffee Break 11:45-13:15 V. Session 13:15-14:30 Lunch Session Chairman: Prof. Dr. İsmail İlhan SUNGUR Lecturer Talip TUGRUL Bibliography of Milli Gorus Movement -Bibliography, Effect, Reflections- Assist. Prof. Yakup YUKSEL Necmettin Erbakan s Representation in the Context of the Kor an Story Assist. Prof. Ahmet Sait SICAK Assist. Prof. Necmettin ÇALIŞKAN The Frequently Used Verses in the Religious Movements: The Sample of Proffessor Necmettin Erbakan Lecturer Muhammet Ali TEKİN Necmettin Erbakan s Imagination of Sahaba: The Sample of Abu Ayyub Al Ansari Session Chairman: Assist. Prof. Harun KILICASLAN Assist. Prof. Murat YILDIZ The Effect of Political Vision of Necmettin Erbakan on Turkish Foreign Policy Res. Assist. Hakan BAKKAL - Lecturer Celal YILMAZ Assist. Prof. Durdu Mehmet BİÇKES Milli Gorus in the Context of the Future of Islamism Lecturer Tahsin HAZIRBULAN The First Local Election Experience of Milli Gorus: December 9, 1973 Local Election Dr. Aziz BELLI - Res. Assist. Abdullah AYDIN Social Municipality and Milli Gorus in Turkish Local Government System Res. Assist. Batuhan USTABULUT Party Disciplinary Implementations in Milli Gorus Parties XXVII

30 14:30-16:00 VI. Session 16:00-16:30 Coffee Break 16:30-17:45 VII. Session Session Chairman: Prof. Dr. Mehmet Seyfettin EROL Assoc. Prof. Mahmut Hakkı AKIN Res. Assist. Betul COSKUN Right-Left Division in Turkish Political Culture and Milli Gorus Movement Assoc. Prof. Gokhan TUNCEL Milli Gorus Movement s Approaches to Sources of Social Segregation in Turkey Assist. Prof. Dr. Abdullah INCE Religious Groups and Milli Gorus in Turkey in the Context of the Naqshbandi-Politics Relation Res. Assist. Abdullah AYDIN Res. Assist. Dr. Aziz BELLI Place of Milli Gorus Movement in the Development of Civil Society Organizations in Turkey Session Chairman: Prof. Dr. Mustafa Sıtkı BILGIN Assist. Prof. Durdu Mehmet BICKES Lecturer Celal YILMAZ Res. Assist. Hakan BAKKAL A Leader and a Symbol Personality: Necmettin Erbakan Lecturer Emine AKBAS DEMIRKAN Prof. Dr. Necmettin Erbakan s Gracious Statecraft and Wording Approach Assist. Prof. Necmettin CALISKAN Assist. Prof. Ahmet Sait SICAK The Frequently Used Verses in the Religious Movements: The Sample of Proffessor Necmettin Erbakan Assist. Prof. Harun BEKIROGLU A Reading Based On Purposes: Example of Necmettin Erbakan 17:45-18:00 Closing - Atik AGDAG / ESAM General Secretary XXVIII

31 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU جوروش ملل ي الثالث الدويل املؤمتر 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM Erbakan ve Yeni Bir Dünya جديدة دنيا و أربكان Erbakan and a New World BİLDİRİ ÖZETLERİ أحباث املؤمتر ABSTRACTS

32

33 AÇILIŞ KONUŞMASI OPENING SPEECH M. Recai KUTAN ESAM Genel Başkanı Chairman of ESAM

34

35 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 5 M. Recai KUTAN ESAM Genel Başkanı Muhterem Bakanım, Muhterem Kardeşlerim, Hepinizi hürmet ve muhabbetle selamlıyorum. Geleceğimizin umudu sevgili genç evlatlarımızı da muhabbetle kucaklıyorum. Yapmakta olduğumuz bu toplantının hayırlara vesile olmasını Cenab-ı Hak tan niyaz ediyorum. Değerli Kardeşlerim, 27 Şubat 2011 günü muhteşem bir kalabalığın katılımıyla Rahmet-i Rahman a uğurladığımız Muhterem Erbakan Hocamızı anmak için aşağı yukarı bir haftalık bir program düzenlendi. Bugün de bu sempozyum vesilesi ile müzakere edeceğimiz konu Erbakan ve Yeni Bir Dünya olacaktır. Hocamızla İstanbul Teknik Üniversitesi nden başlayan yaklaşık 69 yıllık bir beraberliğimiz oldu. İyi günlerde, sıkıntılı günlerde hatta neredeyse bir yıla varan hapishane hayatında bir arada olduk. Peki, Erbakan dan bütün bu birliktelik içerisinde çok kısa olarak ne gördün? diye sorarsanız, derim ki geceli gündüzlü bir koşuşturma, bütün İslam âlemi için çarpan bir yürek ve dünyadaki şer güçlere karşı yılmayan bir hakbatıl mücadelesi. Evet, Hoca yı böylece tarif etmemiz mümkündür. Şimdi soruyorum, Erbakan Hocamızın davası neydi? Erbakan Hocamız hep siyasetçi kimliğiyle tanındı ama o hiçbir zaman siyaset yapmadı. Kendisi çeşitli vesilelerle hep söylerdi, Biz siyaset yapmıyoruz. Allah rızası için cihad ediyoruz. Yani aslında siyaset yapıyor denilen şey,

36 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 6 Erbakan and a New World cihat çalışması idi. Bu çalışmaları yaparken de bir numaralı hedefi hakkın rızasını kazanmak idi. O, yaşanabilir güçlü bir Türkiye nin inşasını, yeniden büyük Türkiye nin inşasını, hak ve adalet temelli yeni bir dünya idealini gerçekleştirmek için gecesini gündüzüne katan müstesna bir lider idi. Muhterem Kardeşlerim, Hocamızın bir tatbikatını hep hatırlarsınız. Böyle muhteşem kalabalıklara hitap ettikten sonra şu yemini yaptırır idi. Aslında o yeminde hedefinin ne olduğu gayet özetlenmiş durumdadır: Milletimizin saadet ve selameti için, yaşanabilir bir Türkiye için, yeniden büyük Türkiye yi kurmak için, yeni bir Dünya yı kurmak için, İslam Birliği ni tesis için ve hakkın hâkimiyeti için bütün gücümle çalışacağıma söz veriyorum. Zafer inananlarındır ve zafer yakındır. Şahit ol ya Rab, şahit ol ya Rab, şahit ol ya Rab! Muhterem Kardeşlerim, Yakın tarihimizin yaklaşık son 250 yılı emperyalist Batı devletlerinin dünyada, çoğunlukla İslam coğrafyasında egemen olduğu bir dönemdir. Batılılar kuvveti ve menfaati hak sebebi saydıkları için bu coğrafyaya her türlü haksızlık ve zulmü yaptılar. Bizim bu zulümleri önleyebilmemizin tek yolu vardır; o da güçlü ve kuvvetli olmaktır. Çünkü Erbakan Hocamız her vesile ile bu emperyalist güçler ancak kuvvetten anlar diye, söylerdi. Peki, İslam âlemi bu güce bu kuvvete nasıl ulaşacak? Bu konuda öncelikli sorumluluk elbette Selçuklu ve Osmanlıların mirasçısı Türkiye ye aittir. Türkiye bu ideale dört elle sarılmalıdır. Erbakan Hoca, bunu temin edebilmek için, İslam âleminin güçlenebilmesi için belli programlar uyguladı. Benim için çok anlamlı olan bir çalışması vardı. Daha meclise girmeden, yani 1969 Bağımsızlar Hareketi nden evvel Türkiye genelinde konferanslar veriyordu. Bu konferanslardan en dikkat çekicisi İlim ve İslam konferansıydı. Erbakan Hocamız bu konferansta diyordu ki,

37 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 7 Efendim, Batı ilmi deyip matematikten, fizikten, kimyadan, astronomiden, tıptan bahsediyorlar ancak bütün bu ilimlerin temelinde İslam âlimleri vardır. Niçin böyle bir konferansla vatandaşlarımız uyarıyor idi? Çünkü o kadar propaganda yapılmış ki, sanki bizim ilme hiçbir katkımız yok, ne geldiyse hep Batıdan aldık. İşte bu konferansla halkımızda hem de bir ilim adamının ağzından bu ilimlerin temelinde İslam âlimlerinin olduğu kanaati uyandı. Böylece onlar da geleceğe bir güven ve o arada da bir cihat şuuru uyanmaya başladı. Milli Nizam Partisi ile bir siyasi güce sahip olmamız düşünüldü ve parti bu anlayışla kuruldu. Dolayısıyla MNP nin kuruluşuyla İslami duyarlılığı olan kitleleri siyasetin merkezine Erbakan ve arkadaşlarının çalışmaları getirdi. Belki de siyasetimizde ilk defa gerçek anlamda siyasi çalışmaların içerisine hanımefendi kardeşlerimiz ve kızlarımız da dâhil edildi. Art arda çeşitli hükümetlerde koalisyon ortağı olduk. Ecevit ile, Demirel ile hükümetimiz oldu. Sonrasında da 1996 da rahmetli Hocamızın başbakan olduğu bir hükümet oldu. O arada da Milli Görüşçü belediyeler hakikaten efsane hizmetler yaptılar. Şunu ifade etmek istiyorum. Biraz sonra sayacağım çok önemli çalışmalar var. Bu çalışmalar ne kadar bir sürede yapıldı? Bizim koalisyon ortağı olduğumuz hükümetlerin hiçbirinin ömrü 11,5 aydan fazla olmadı. Dolayısıyla pek çok kimsenin hayranlıkla dile getirdikleri hizmetler hep 11 ay süre içerisinde gerçekleştirilmiştir. Erbakan Hocamızın en çok kullandığı tabirlerden bir tanesi de lider ülke kalkınması idi. Bu anlayış içerisinde kalkınma iki kanatlıdır. Sadece maddi kalkınma tek başına bir netice getirmez. Dolayısıyla maddi ve manevi kalkınma bir arada olmalıdır. Bir de ülke içerisinde kalkınma, bütün yurt sathında olmalıdır, yani topyekûn kalkınma olmalıdır. Koalisyon hükümetleri dönemlerinde yapılan hizmetleri uzun uzun sayacak değilim. Yalnız örnek olsun diye manevi kalkınma ile ilgili neler yapılabildi, arz etmek isterim.

38 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 8 Erbakan and a New World Bu hükümetler döneminde dindarlara yapılmakta olan baskı büyük ölçüde önlendi. Yine inancından hapse girmiş olan dindar kardeşlerimiz için bir af kanunu çıkarıldı. Ecevit Hükümeti döneminde bir yönüyle Marksist olduğu iddia edilen Mustafa Üstündağ ın Milli Eğitim Bakanlığı döneminde 80 tane İmam-Hatip Okulu açıldı. Tabi bu okulların açılışında en büyük emek verenlerden birisi dönemin İçişleri Bakanı Oğuzhan Asiltürk Bey dir. Koalisyon hükümetleri döneminde açılan İmam-Hatip Okulu sayısı toplam 350 dir. 10 tane Yüksek İslam Enstitüsü ve adet Kur an Kursu açıldı. İmam-Hatip lise mezunlarının üniversitelere giriş imkânı sağlandı. Yurtdışında Mısır, Pakistan ve Malezya gibi yerlerde eğitim görmüş olan gençlerimizin diplomalarının muadiliyeti kabul edildi. Karayolu ile hacca gitmek serbest bırakıldı, hem de Ecevit Hükümeti zamanında. Devlet kurumlarında mescit açıldı. Herkes bu çalışmaları hayranlıklarla seyrediyordu. Başbakanlık binasının altında mescit vardı ve orada Cuma namazı bile kılınıyordu. Bütün bunların neticesinde ülkemize İslami bir uyanış ve diriliş adım adım başladı, bütünüyle neticeye vardı dememiz mümkün değil. Elbette biraz sonra da ifade edeceğim gibi Türkiye de başlayan bu İslami uyanış ve diriliş Müslüman ülkeleri de büyük ölçüde etkiledi. Dış politika, milli bir dış politika haline geldi. Bu durum, Türkiye ve İslam ülkelerinin gelişmesi yönünden çok önemliydi. Mesela, 1974 Kıbrıs Zaferi. Uzun yıllar zafer hasretinde olan İslam âlemi, Kıbrıs Zaferi nden sonra büyük bir güven içerisine girdiler. Önemli olaylardan bir tanesini zikretmek istiyorum. İslam Konferans Örgütü, 1976 yılında yıllık toplantılarını İstanbul da yapma kararı verdi. Hükümette bu işten sorumlu olan da Erbakan Hocamız idi. Ancak Türkiye, İslam Konferansı Örgütü ne tam üye değildi, gözlemci üyeydi. Bunun üzerine Erbakan Hoca, Sayın Demirel ile görüştü ve dedi ki, Asırlarca İslam âlemine bayraktarlık yapmış olan bir ülke gözlemci üye statüsünde olamaz, biz bu utancı taşıyamayız. Türkiye nin İslam Konferans

39 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 9 Örgütü ne tam üyeliği kabul edilmezse biz hükümetten çekileceğiz. Böylece Türkiye İslam Konferans Örgütü ne üye oldu. Detayı fevkalade göz yaşartıcı, Topkapı Sarayı nın bahçesinde bir tören yapıldı ve o törende ortaya çıkan hava ile gördüm ki oradaki kralların, başbakanların hepsinin gözleri yaşlı. O dönemde Ortak Pazar a karşı çıkıldı. Neden karşı çıkıyorsunuz, bu ekonomik bir kuruluş? O vakit ifade ediyorduk ki, Hayır, öyle görülüyor ama göreceksiniz bu adım adım birleşik Avrupa ya yani Avrupa Birliği ne gidecek. Zaman içerisinde de böyle oldu. Filistin bizim en önemli meselelerimizden biriydi. Bir ara İsrailliler aynen bugünlerde de yapmak istedikleri gibi Kudüs ü başşehir olarak ilan ettiler. O dönemde Dışişleri Bakanı Hayrettin Erkmen Bey idi. Ona gidildi ve bunun kabul edilemeyeceği, İsrail ile ilişkilerin hemen kesilmesi söylendi. Gayet cılız bir kınama açıklandı. Meclise bir gensoru önergesi verildi ve yapılan o müzakerelerin sonunda Hayrettin Erkmen Dışişleri Bakanlığı ndan düşürüldü. 6 Eylül 1980 de de bir de Konya Mitingi yapıldı ve o miting 1980 Askeri Darbesi nin gerekçelerinin başında geliyor idi. Muhterem Kardeşlerim, Netice olarak yapılan menfi çalışmalarla Müslüman ülkelerin arasında yıkılmış olan köprülerin İslam âlemi için, güçlü ve kuvvetli olmamız için ihya edilmesi lazımdı. Biraz evvel de ifade ettiğim gibi Türkiye de meydana gelen uyanış ve diriliş İslam coğrafyasını da büyük ölçüde etkiledi da merhum Erbakan Hocamız ile Suudi Arabistan da bir törene gittik. Erbakan Hocamıza, Müslüman gençliğe yaptığı hayırlı hizmetlerden dolayı ödül verilecekti. Suudi Arabistan çok sıcak olduğu için toplantı Taif te yapıldı. Ödül töreninden sonra Erbakan Hoca gelen heyete - hükümet üyeleri, üniversite hocaları, gençlik kuruluşları- Siyonizm i ve Batı nın iç yüzünü anlattı. Ondan sonra dedi ki, Bakın! Eğer biz güçlenecek ve bu gücümüzle yeni bir dünya kuracaksak şu adımları atmamız lazım. Vaktiyle emperyalistler II. Dünya Savaşı ndan sonra Yalta Konferansı nda muhtelif adımları attılar? Birleşmiş Milletleri, UNESCO yu

40 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 10 Erbakan and a New World kurma kararı verdiler. Biz de Müslümanların birlikteliğini, İslam Birliği ni kuralım. Müşterek savunma sistemimizi, Müslüman Birleşmiş Milletlerimizi kuralım ve müşterek bir para sitemine geçelim. O dönemde Avrupa da EURO henüz tatbikatta değildi. Toplantıdan çıkışımızda Hocamıza dedim ki, Hocam, siz o söylediğiniz İslam dinarı sözü ile o adamların dünyasının merkezine atom bombası koydunuz. Herhalde bunun karşılığını vereceklerdir. Buyurdu ki, Elbette, bunun ne kadar risk taşıdığını biliyorum. Kuvvet ve kudret sahibi Cenab-ı Hak tır. Birilerinin de bunu söylemesi gerekiyordu. Allah bana nasip etti ve söyledim. dedi. Muhterem Kardeşlerim, Bir önemli bir hususu da ifade edeyim. Erbakan Hoca nın İslam ülkelerine yaptığı telkinlerden birisi de mutlaka siyasi bir güce sahip olunmasının gerekliliğidir. Fas ta Adalet ve Tenmiyye Partisi diye bir parti vardır. O partinin başkanı bana dedi ki, Erbakan Hoca, bir gün buraya geldi ve ne yaptığımızı sordu. Biz de gayet memnuniyetle bir cemaatimizin olduğunu, gençlerle meşgul olduğumuzu, Müslüman gençleri yetiştirmeye çalıştığımızı ifade ettik. Bize dedi ki, Allah sizden razı olsun, çok hayırlı bir faaliyet içerisindesiniz. Ancak sizin yaptığınız bu çalışmalar gereklidir ama yeterli değildir. Mutlaka siyasi bir güç haline geleceksiniz. Onun talimatı üzerine biz bu partiyi kurduk. Bosna da cereyan eden olaylar, Irak ve Kuveyt arasındaki ihtilaf sırasında meşhur 22 günlük mekik diplomasisi vs. Evet, bütün bu konularda Hocamız hep gayret gösterdi. Ne için? Güçlenmemiz için. Ancak biz bu güç ve kuvvetimizle şer güçleri diz çöktürebiliriz ve dolayısıyla yeni bir dünya kurabiliriz, diye. Bu çalışmalar ile bizzat Hocamız dünyadaki bütün şer güçleri karşısına aldı. Dolayısıyla mevcut liderler arasında zannediyorum ki Erbakan Hocamızdan daha fazla haksızlık ve zulüm gören çok az sayıda lider vardır. Bütün bu çalışmalar neticesinde Erbakan Hoca hakkında ülkelerin liderlerinin söylediklerinden birkaç örnek vermek istiyorum.

41 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 11 Tunus tan Gannuşi: Benim hocalarımdan birisi de o idi. Ondan çok şey öğrendim. Hamas tan Halid Meşal: O, II. Abdulhamid dir. Katar dan Kardavi: Çağımızda İslam âlemine en büyük hizmeti Erbakan yapmıştır. İhvan dan Mehdi Akif: Erbakan, bu asra Allah tarafından gönderilmiş bir müceddiddir. Bu meseleleri akademisyen kardeşlerimiz uzun uzun konuşacaklar, ben daha fazla içerisine girmeyeceğim. Sözümü şöyle bağlıyorum. Bu kadar haksızlık, zulüm ve engellemelere rağmen en hayırlı hizmetleri gerçekleştiren rahmetli Hocamız bir sevgi seli ve saygı ile 27 Şubat 2011 günü Rahmet-i Rahman a uğurlandı. Bütün bu sevgi ve saygı selinin sırrı neydi? Tabi ki inancıydı. İnancını hiçbir kınayıcının kınamasına aldırış etmeden hayata geçirme gayretleri içerisindeydi. Hocalarını uğurlayan milyonlar, hocalarına yapılan saygısızlıkları ve haksızlıkları bir araya gelerek cevapladılar. Onu tarihe gömmek isteyenlerin 28 Şubat ını tarihin kara sayfalarına gömdüler. Hakaret etmeden, küfür etmeden sadece yürüyerek ve sadece tekbir getirerek. 28 Şubat Dönemi nin kudretli bir komutanı Amerika dan şöyle seslenmişti, Demokrasiye balans ayarı getirdik. Cenaze, balans ayarının nasıl yapıldığını herkese göstermiştir. Ölümünün üzerinden 6 yıl geçmiş olmasına rağmen hâlâ gök kubbemizde Erbakan Hoca nın gür sesi yankılanmaktadır. Zaman geçtikçe Hocamız daha iyi anlaşılacaktır. Tıpkı bir dağın ihtişamının, o dağın eteklerinden uzaklaştıkça daha iyi algılanışı gibi. Hepimizin üzerinde çok büyük emeği ve hakkı olan muhterem Erbakan Hocamıza Cenab-ı Hak tan tekrar rahmet ve mağfiret diliyorum. Sevdası sevdamız, duası duamız, gayesi gayemiz olsun. Siz muhterem heyeti tekrar hürmet ve muhabbetle selamlıyor, Cenab-ı Hakka emanet ediyorum. Es-selamu Aleykum

42 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 12 Erbakan and a New World M. Recai KUTAN Chairman of ESAM وزارة حمرتمة األخوة احملرتمني يف املنا الذين احلبيب أطفالنا احتضان أان واحلب. االحرتام مع مجيعا أحييك أان املستقبل. اسأل هللا تعاىل ان يفضي هذا اإلجتماع ايل اخلريات. االخوة االعزاء يف ٢٧ فرباير ٢٠١١ ينظم برانمج ملدة أسبوع إلحياء ذكرى إربكان هودجا الذي ودعنا ايل رمحة الرمحن مبشاركة احلشد الرائع. واليوم فإن املوضوع الذي سنناقشه مع هذه الندوة هو أربكان وعامل جديد. يف جيدة لقد كنا معا ملدة ٦٩ عاما تقريبا بدءا من جامعة اسطنبول التقنية. حنن معا يف أايم إذا عام. من يقرب ما احلياة السجن يف حىت أو املضطربة األايم "حسنا ماذا رأيت إبجياز من أربكان يف هذا االحتاد كله " غقول أن هناك اندفاع سألت: ليال وهنارا وقلبا مذهال للعامل اإلسالمي واخلرافات الصحيحة جتاهد ضد األدوات احلادة يف العامل. نعم فمن املمكن أن نصف هودجا ذلك. أربكان غاية هو ما أسأل: اآلن هودجا كان دائما به معرتفا هودجا إربكان كسياسي لكنه مل يصنع السياسة أبدا. وقال دائما بوسائل خمتلفة: حنن ال نفعل السياسة وحنن جناهد من أجل قضية هللا. فما كان يسمى يف الواقع السياسة هو العمل اجلهادي.

43 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 13 عند القيام هبذه الدراسات وكان اهلدف االول الفوز برضوان هللا. لقد كان قائدا استثنائيا يعمل ليال وهنارا إلنشاء تركيا قوية وصاحلة للعيش وإعادة بناء تركيا العظيمة وحتقيق مبدأ عاملي جديد يقوم على احلق والعدالة. األخوة احملرتمني احلشود هلذه خطبته بعد هودجا. ممارسة تذك رون دائما كنتم التايل. يف الواقع هو خلص ما هو اهلدف جيد جدا يف ذلك اليمني: اليمني جعل املذهلة الصاحلة تركيا أجل من جنسيتنا وخالص سعادة أجل من سنعمل أبننا وأعدكم للعيش من أجل إنشاء تركيا العظيمة من أجل إقامة عامل جديد من أجل إنشاء االحتاد اإلسالمي وهليمنة احلق. النصر للمؤمنني والنصر قريب.كن شاهدا اي رب كن شاهدا اي رب كن شاهدا اي رب. األخوة احملرتمني إن اإلمربايلية واالضطهاد واحدة السنوات فقط على يف ٢٥٠ العامل هذه ميكننا األخرية ومعظمها اجلغرافيا هذه منع ألن من يف اترخينا اجلغرافيا الغربيني أن الفظائع هي احلديث اإلسالمية. يعتربون تكون قوهتم قوية. املناسبات قال إن القوى اإلمربايلية تفهم فقط من القوة. وقت فقد هتيمن تعرضوا ومصلحتهم إربكان ألن فيه جلميع مزااي. الدول هودجا أنواع هناك يف الغربية الظلم طريقة مجيع حسنا كيف سيصل العامل اإلسالمي إىل هذه القوة بطبيعة احلال املسؤولية األوىل يف هذا الصدد ينتمي إىل تركيا وريث السالجقة والعثمانيني. جيب على تركيا تبين هذا املثل األعلى بكل األيدي األربعة.ولضمان ذلك طبق أربكان هودجا برامج معينة لتعزيز العامل اإلسالمي.كان هناك عمل مفيد جدا ابلنسبة يل. قبل دخول اجمللس قبل حركة االستقالل العلوم مؤمتر املؤمترات هذه أبرز وكان تركيا. أحناء مجيع يف مؤمترات أعطى ١٩٦٩ واإلسالم. وقال اربكان هوكامز للمؤمتر سيدى يتكلم عن العلوم الغربية ويتحدث عن

44 واملكر والفلك والكيمياء والفيزايء الرايضيات Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 14 Erbakan and a New World العلماء على تقوم العلوم هذه ولكن كل املسلمني. ملاذا حيذران مواطنوان يف مثل هذا املؤمتر وألن الكثري من الدعاية جعلنا ال منلك أي إسهامات يف أعمالنا فقد أخذانها دائما من الغرب مهماكان. ويف هذا املؤمتر توصل كل من شعبنا وعلمنا إىل استنتاج مفاده أن هناك علماء إسالميني على أساس هذه العلوم. ويف هذا املؤمتر توصل كل من شعبنا وعلمنا إىل استنتاج مفاده أن هناك علماء إسالميني على أساس هذه العلوم. لذلك كان لديهم أيضا الثقة يف املستقبل وبدأ الرقيب اجلهادي أن يستيقظ. كان يعتقد أن لدينا سلطة سياسية مع حزب نزام الوطين وأن احلزب أتسس مع هذا الفهم. ولذلك فإن األطراف ذات احلساسية اإلسالمية مع أتسيس احلزب الوطين املتعدد يف األوىل للمرة ولعل السياسة. مرکز إلی وأصدقائھ أربكان عمل جلبت اجلنسيات السياسة أدرجت السيدات والبنات لدينا أيضا يف العمل السياسي ابملعىن احلقيقي. لقد كنا شريكا يف التحالف يف خمتلف احلكومات. مع اجييفيت دميرييل كان حتت احلجز. و يف وقت الحق من عام ١٩٩٦ كان زوجنا الراحل هو رئيس الوزراء. ويف الوقت نفسه قدمت البلدايت البلدية البلدية حقا اخلدمات األسطورية. أريد أن أعرب عن ذلك. سأكون عد يف وقت الحق قليال لدي دراسات هامة جدا.كم من الوقت أجريت هذه الدراسات ومل تعش أي من احلكومات اليت حنن شركاء يف االئتالف ألكثر من ١١.٥ شهرا. ولذلك فإن اخلدمات اليت أعرب عنها كثري من الناس مع اإلعجاب كانت دائما تنفذ يف غضون فرتة ١١ شهرا. كان إربكان هودجا واحدة من أكثر التعبريات املستخدمة يف تطوير البالد الرائدة. يف إطار هذا الفهم التنمية اثنني جمنح. فقط تطوير املواد ال حيقق نتيجة واحدة. ولذلك جيب أن تتعايش التنمية املادية والروحية. ويف داخل البلد أيضا ينبغي أن تكون التنمية علىكامل البلد أي التنمية الشاملة. أان لن أعول على اخلدمات طويلة األجل للحكومات

45 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 15 االئتالفية. أود أن أبني لكم ما ميكن القيام به حول التنمية الروحية من أجل أن يكون مثاال فقط. خالل هذه احلكومات مت منع الضغط على الشعب الديين إىل حد كبري. وأصدر قانون العفو ألخواننا املتدينني الذين ذهبوا إىل السجن مرة أخرى. وأثناء حكومة أجاويد قام مصطفى Üstündağ الذي يدعى أنه ماركسي بفتح ٨٠ مدرسة إمام حتيب يف فرتة وزارة الرتبية الوطنية. وبطبيعة احلال واحدة من أكرب اجلهود يف افتتاح هذه املدارس هو وزير الداخلية أوغوزخان أسيلتورك بك. وبلغ عدد مدارس اإلمام-حتيب اليت افتتحت خالل إئتالف احلكومات االئتالفية ٣٥٠ مدرسة. مت افتتاح ١٠ معاهد إسالمية عالية و ٣٠٠٠ دورة يف القرآن الكرمي. مسح خلرجيي الثانوية العامة ابإلمام-حتيب ابلدخول إىل اجلامعات. وقد قبلت شهادات شبابنا الذين درسوا يف اخلارج مثل مصر وابكستان وماليزاي كمكافئات. مت إطالق سراح هاكا ابلطرق الربية فضال عن وقت احلكومة يف اجاويد. وافتتح املسجد يف مؤسسات الدولة.كان اجلميع يراقب هذه األعمال مع اإلعجاب.كان هناك مسجد حتت مبىن رئيس الوزراء وكان هناك حىت صالة اجلمعة. بعدكل شيء الصحوة اإلسالمية وقيامته خطوة خبطوة لبلدي فإنه من غري املمكن القول أنه كان يف جممله. إن هذه الصحوة والقيامة اإلسالمية اليت بدأت يف تركيا ابلطبع ستؤثر على الدول اإلسالمية إىل حدكبري. أن أريد لقد أصبحت السياسة اخلارجية سياسة خارجية وطنية. وكان هذا الوضع مهما جدا لتنمية تركيا والدول اإلسالمية. على سبيل املثال ١٩٧٤ قربص النصر. لقد دخل العامل اإلسالمي الذي كان طويال يف حاجة ماسة إىل النصر ثقة كبرية بعد انتصار قربص. املؤمتر منظمة قررت ١٩٧٦ عام ويف اهلامة. األحداث من واحدة أذكر اإلسالمي عقد مؤمتراهتا السنوية يف اسطنبول. وكان احملافظ هو أربكان هوكامز الذي كان ليست تركيا ولكن العمل. هذا عن مسؤوال عضوا كامل منظمة املؤمتر يف العضوية

46 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 16 Erbakan and a New World اإلسالمي فهو مراقب. مث قال أربكان هوكا ساين دميرييل "ابلنسبة إىل بلد كان علم منذ قرون عديدة يف العامل اإلسالمي ال ميكن أن يكون مركز املراقب ال ميكننا حتمل هذا العار وإذا مل تتمكن تركيا من قبول العضوية الكاملة يف اإلسالم منظمة املؤمتر سننسحب من احلكومة ". وهكذا أصبحت تركيا عضوا يف منظمة املؤمتر اإلسالمي.كانت التفاصيل مزعجة للغاية أقيم حفل يف حديقة قصر توبكايب ورأيت ذلك مع اهلواء الذي ظهر يف ذلك احلفل حيث كانت عيون مجيع رؤساء الوزراء قدمية. املنظمة هذه على تعرتض ملاذا املشرتكة. السوق عارضت الوقت ذلك ويف االقتصادية مثكنا نعرب عن ذلك "ال يبدو ولكن سرتى هذه اخلطوة خطوة إىل أورواب املوحدة واالحتاد األورويب". هذا ما حدث مع مرور الوقت. فلقد كانت عاصمة كما إليه تقدمي وقيل نداء إن يريدون برملاين فلسطني العالقات اليوم. وأغلقت مع من يف أهم ذلك إسرائيل املفاوضات قضاايان. الوقت ستقطع هناية يف ويف وزير فورا. وقت اخلارجية وأعلن املطاف أعلن ما هايرتني عن وزارة إدانة اإلسرائيليون إركمني سيئة ابي. للغاية. القدس وذهب وجرى الشؤون اخلارجية يف هرتني إركمني. ويف ٦ أيلول / سبتمرب ١٩٨٠ عقد مسرية قونية وكان التجمع على رأس أسباب االنقالب العسكري يف عام ١٩٨٠ األخوة احملرتمني ونتيجة اإلسالمية البلدان دمرهتا اليت اجلسور جتديد الضروري من لذلك كان خالل مساعي العمل اإلنساين لكي يكون العامل اإلسالمي قواي وقواي. وكما ذكرت قليل يف يف حد كبري. إىل اإلسالمية اجلغرافيا على تركيا يف والقيامة الصحوة أثرت من قبل عام ١٩٧٦ ذهبنا إىل حفل يف اململكة العربية السعودية مع شركائنا يف أواخر إربكان هوكامز. سيتم منح إربكان هوكامزا للخدمات اجليدة اليت قام هبا للشباب املسلم. وعقد االجتماع العربية اململكة ألن الطائف السعودية كانت حفل وبعد جدا. ساخنة توزيع اجلوائز

47 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU شوروج ي للم ثلاثلا ليودلا رتمؤلما 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 17 لاق ناكبرأ اجدوه ءاضعلأ دفولا ةموكلحاو ليوؤسمو تاعمالجا تامظنلماو ةيبابشلا - ةينويهصلا هجولاو يلخادلا.برغلل دعب كلذ :لاق اورظنا" اذإ نادرأ نأ نوكن رداق ني نيبنو الماع اديدج هذبه ةوقلا بجيف انيلع نأ ذختن هذه تاوطلخا ةيليابرملإا في كلذ تقولا.٢ دعب برلحا ةيلماعلا ةيناثلا في ةفلتمخ تاوطخ ذتخا رتمؤم اطليا دقل تررق مملأا ةدحتلما ءاشنإ امك وكسنويلا ىخوتن ةدحو ينملسلما داتحلااو يملاسلإا انماظنو يعافدلا كترشلما ةدعاقو مملأا ةدحتلما ةيملاسلإا بهذأسو لىإ ماظن ليام كترشم." فيو كلذ ناك تقولا ورويلا سيل في دعب ةسراملما في ةيلمعلا.باوروأ امدنع نارداغ عامتجلاا :تلق مكوه" تعضو ةلبنق في ةيرذ بلق لماع لاجرلا عم دعو نيدلا يملاسلإا يذلا تلق ابمرو عفد "هنثم :فاضأو عبطلبا" ناأ نوفرعي رادقم رطلخا يذلا هلميح الله ةوق ميظعلا هناحبس لىاعتو ناكو ىلع مهدحأ نأ لوقي كلذ دقو الله نياطعأ :لاقو.لاق" ةوخلأا ينمترلمحا برعأو اضيأ نع ةطقن ةماه.ةدحاو دحأ تاحاترقلاا تيلا اهمدق ناكبرأ اجدوه لىإ لودلا ةيملاسلإا وه ةرورض دوجو ةطلس.ةيسايس كانه بزح ىمسي بزح ةلادعلا ةيمنيتلاو في.برغلما لاقو سيئر اذه بزلحا لي ناكبرا" اجدوه ءاج موي دحاو انلأسو امع هانلعف ننحو ءادعس ادج نأ لوقن اننأ ةعاجم ننحو نوطرخنم عم بابشلا ننحو لوانح عفر بابشلا ينملسلما لاقف :انل الله ككرابي" تنأف في طاشن ديج ادج نكلو اذه وه لمعلا يذلا موقت هب هنكلو ايفاك سيل فوسو حبصت ديكأتلبا ةوق."ةيسايس ناأشنأ اذه بزلحا ءانب ىلع.هتاميلعت لمشتو ثادحلأا تيلا في يرتج ةنسوبلا ةيسامولبدلا ةيكوكلما تيلا قرغتست ٢٢ اموي ةروهشلماو للاخ عارصلا ينب قارعلا تيوكلاو امو لىإ.كلذ معن لك في هذه روملأا ىعس اجدوه.امئاد ىلع اذام.انتوقل نكلو اننكيم نأ عكرن ديبعلا عم هذه ةوقلا ةوقلاو تىحو نكمتن نم ءانب.ديدج لماع عم هذه تاساردلا انيدل اجدوه هسفن يع جم ذخأ تاوقلا ةيئطاشلا في.لماعلا كلذل دقتعأ نم ةداقلا ينيلالحا نأ كانه ددع ليلق ادج نم ةداقلا

48 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 18 Erbakan and a New World الذين هم أكثر ظلم واالضطهاد من أربكان هوكاميز. ونتيجة لكل هذه الدراسات أن أعطي أمثلة قليلة من قادة البلدان حول أربكان هوكا. غانوشي من تونس: "كان واحدا من قضاةي تعلمت الكثري منه. هاليد مشعل من محاس: "هو الثاين عبد احلميد. كاردايف من قطر: "يف عصران كان أربكان أكرب خدمة للعامل اإلسالمي. مهدي عاكف من إهفان: "أربكان هذا هو جمدد أرسله هللا. أود هذه األمور هي أخواتنا من األكادمييني سوف نتحدث لفرتة طويلة وأان لن تذهب إىل أكثر من ذلك. أان التمسك هبذا. وعلى الرغم من هذا الظلم والقسوة والعقبات فقد أرسل زوجنا الراحل الذي أجرى أفضل اخلدمات إىل رمحة الرمحن يف ٢٧ فرباير / شباط ٢٠١١ مع حب االحرتام واالحرتام. ما هو سركل هذا احلب واالحرتام ابلطبع كان االعتقاد. وكان هناك جهد لتكريس إميانه إلدانة أي إدانة دون جتاهل ذلك. واملاليني الذين يرسلون أزواجهم أجابوا بعدم احرتامهم وظلمهم. دفنهم على الصفحات السوداء يف ٢٨ فرباير من أولئك الذين يريدون دفنه. دون إهانة جمرد املشي دون اليمني وجلب واحد فقط. القائد العظيم من فرتة ٢٨ فرباير دعا من أمريكا "لقد جلبنا التوازن الدميقراطية". أظهر اجلميع كيف اجلنازة وحتقيق التوازن. على الرغم من ٦ سنوات من وفاته صوت صاخبة من أربكان هوكا ال يزال يردد يف قبة السماء لدينا. مع مرور الوقت لدينا هودجا سيكون مفهوما بشكل أفضل. متاما كما ينظر إىل روعة اجلبل على حنو أفضل ألهنا تتحرك بعيدا عن سفوحها. أمتىن للرمحة واملغفرة من أرابكان هوكامزا سيناب- ١ هاك الشرف الذي لديه عمل عظيم واحلق علىكل واحد منا. فليكن مهمته مهمتنا دعاءه دعاءان غايته غايتنا. ووفدكم الفخر حيييكم مرة أخرى ابحرتام ومحاس أعهد الرب عز وجل. السالم عليكم.

49 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 19 M. Recai KUTAN Chairman of ESAM Esteemed Minister, Dear Brothers, I salute you with respect and love. I embrace my young brothers, our hope for the future, with my dearest affection. I pray to God Almighty that our meeting shall produce auspicious outcomes. Dear Brothers, Ever since the magnificent funeral of Ustaz Necmettin Erbakan in February 27, 2011 we have been commemorating a week long programs on his death anniversary. Today, in this symposium we will discuss under the theme of Erbakan and a New World. I have been with Ustaz Erbakan up to 69 years dated back to our time in Istanbul Technical University. We were together in good days and bad days including an almost one year term in jail. If you ask me, What did you observe in Erbakan of all these year in a nutshell? I would say a hustle day and night, a heart that beats for the whole Islamic World and an unyielding struggle against evil forces based on Haq (Truth) and Batil (Falsehood). I think, this could summarize Erbakan in short words. Now I ask: What is the cause of Ustaz Erbakan? Erbakan is always known as politician but he never actually claimed he did politics. In several occasions he always said We don't pursue politics we do our jihad this way. Essentially his politic activities is nothing but jihad. In all these work all he pursued was the consent of God. He was an exceptional leader

50 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 20 Erbakan and a New World who struggled day and night to make Turkey livable and great again, and establish a new world order based on righteousness and justice. Dear Brothers, You might remember his characteristic oath session after he addresses a crowd. Essentially that oath quite elegantly summarizes his goals: I swear that I will work for salvation and felicity of our ummah, for livable Turkey, for establishing an ever-great Turkey, for establishing a new world and Islamic union, for triumph of the Haq (Truth) with my body and with my soul. Surely believers will succeed and surely that day is near. Be my witness O Allah, be my witness O Allah, be my witness O Allah. Dear Brothers, Over the last 250 years of our history western states dominated the world and dominated a big portion of the Islamic world. Western states did lots of injustice and oppression since their ideology prefers power over Haq. In order to avoid this oppression we need to be strong and powerful. Ustaz Erbakan always used to say the only language that these imperialist countries understand is the language of power. How will the Islamic World reach to this level of strength? In that matter, the biggest responsibility falls to Turkey as a successor of Seljuk and Ottoman Empires. Turkey should embrace this goal by heart. Ustaz Erbakan produced several programs to achieve this goal. There was one of particular importance to me: He was giving conferences across Turkey before moving to politics with the Independents Movement in The most remarkable conference was about Science and Islam. In that conference Erbakan said Today, western science as we know it, from mathematics, to physics, astronomy and medicine, is based on the foundations of Islamic scholars. Why did he point this out in a conference? Because, at the time, with so much propaganda people used to believe that all these

51 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 21 achievements were reached by westerners and us, were simply imitators. The fact that they hear the otherwise claim from an established scholar like him was quite important. That way people became confident again for the future and the consciousness of jihad started to appear. We thought that we need a political power and that's why Milli Nizam Party was established. By this way Erbakan and his friends brought people with Islamic preferences to the center of politics. Perhaps first time in our politic history women were also made involved in politics. We became coalition partners in several governments with Mr. Ecevit and Mr. Demirel. In 1996 Ustaz Erbakan became prime minister in the coalition government. At that time mayors with Milli Gorus performed wonderful services to their cities. I would like to stress one thing though. In a moment I will talk about important works during our time in the government. How long did it take to do these works? Our coalition governments did not survive more than 11.5 months. Therefore all those works that people speak about with admiration was conducted within a very short time frame. One of the concepts that Ustaz Erbakan often used to use was leader country development. In that concept the development has two wings. Material development alone does not bring much success. Material and moral (spiritual) development should follow each other side by side. Moreover, the development should be distributed all over the country and the country should develop as a whole. I am not going into details of all the works that our coalition governments. For the sake of example, I will briefly mention what we did in moral development. During our time in the government we removed the pressure against religious people. We filed an amnesty legislation for people in jail due to religious reasons. During the government where Ecevit was the prime minister and Mustafa Ustundag, who was argued to have Marxist views, was the education minister we opened 80 Imam-Hatip schools. Of course

52 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 22 Erbakan and a New World our internal minister Oguzhan Asilturk showed strong effort in accomplishing this outcome. In total we helped opening of 350 Imam-Hatip schools during our times in the coalition governments. We opened 10 Higher Islamic Institute and Kuran schools. Imam-Hatip school graduates were allowed to enter into universities in the same way that a regular high school graduate did. Higher education degrees from Muslim countries such as Egypt, Pakistan and Malaysia were admitted as equivalent. We allow travel to Mecca for Hajj through highway. We opened masjids in all the government buildings. In the masjid at the prime minister office we even had Friday prayers. People used to watch these developments with admiration. With all these developments Islamic awakening and resurrection started to arise in Turkey. Of course I cannot say that this had succeeded to the fullest extent. However, as I will explain in a moment, this Islamic awakening and resurrection in Turkey did affect other Islamic countries. The foreign affairs policy was re-adjusted towards national interests. This was important for the development of Turkey and other Islamic countries. For instance 1974 Cyprus Victory, this provided confidence for the Islamic world long awaiting such a success. I would like to mention one important event at the time. In 1976, Organization of Islamic Cooperation (OIC) decided to hold the meeting in Istanbul. Ustaz Erbakan was the responsible minister for the event. At the time, Turkey was not a member of the OIC, only an observer. Ustaz Erbakan talked with Mr. Demirel, then prime minister, and said A country like us, who for centuries was front runner of the Islamic World cannot be just an observer, we cannot carry this shame any longer we will drop from the government if we do not pursue a full candidacy. That s how Turkey became a full member of the OIC. We had the ceremony in the alley of the historical Topkapi Palace, with remarkably tearful details. In the ceremony I observed that all the kings and prime ministers had tear in their eyes.

53 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 23 At the time we were against the Common Market. People were asking Why are you against this? It is just an economic union. Our reply was No, this looked like an economic union for the moment but it will lead to integrated Europe, hence European Union. Over time our expectations was confirmed to be true. Palestine was one of the most important issue in our agenda. At the time Israel announced that Jerusalem is the new capital of their country. We talked with Hayrettin Ekmen, then minister of foreign affairs, and said that This is unacceptable we have to cut ties with Israel immediately. Instead, very mild condemnation was provided. We, then, seeked a motion of no-confidence for Hayrettin Ekmen and he was removed from his position. We organized a Free Jerusalem meeting in Konya on September 6, 1980, and that meeting was one of the main justification of 1980 military coup that followed only 6 days later. Dear Brothers, In order to for the Islamic world to be strong and powerful it was imperative to re-establish the broken bridges of the past. As I said a moment ago, the awakening and resurrection that took place in Turkey affected the rest of the Islamic world as well. In 1976, I attended a program in Saudi Arabia with Ustaz Erbakan. He was the recipient of an honor due to his service for Muslim youth. Since the weather was hot, the program took place in Taif. After the honor ceremony Erbakan spoke to the audience -government members, university professors, youth organizationsabout Zionism and real face of the West. He said Look! If we want to be powerful and establish a new world we have to do the following steps. After the 2nd World War, the imperialists organized the Yalta Conference and decided on establishing United Nations, UNESCO etc. We need to form our own union, Islamic Union. Let s establish our common defense system, Islamic United Nations and monetary union. At the time EURO was not in effect in Europe. After the meeting I said to him With this monetary union argument you put an atomic bomb in their minds, the

54 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 24 Erbakan and a New World west will surely respond to this. He replied Of course, I know about the risks. However Allah is almighty and all powerful. Somebody had to say this, it just happened to be me. Dear Brothers, I would like to point out another important issue. Ustaz Erbakan always used to advise to communities in the Islamic countries to have political power. In Morocco, the leader of the Justice and Development party once told me Ustaz Erbakan came to Morocco in the past and asked about how we were doing. We, with all pleasure, talked about our community our work for the Muslim youth. He said May Allah bless you, this is all great and necessary work however it is not enough. You have to form a political party. With his advice we decided to establish our party. Ustaz Erbakan struggled through lots of events, from the atrocities in Bosnia to 22 day back and forth diplomacy between Iraq and Kuwait etc. For what purpose? For us to be powerful so that with that power we could beat the evil powers and hence establish a new world. With these struggles Ustaz Erbakan himself dared against all the evil powers. For that reason, I think there is not many leaders in the current world who faced injustice and oppression as much as Erbakan did. I would like to quote other leaders in different communities regarding Erbakan and his work in that regard. Gannuchy from Tunisia: He was one of my masters. I learnt a lot from him. Khaled Mashal from Hamas: He was Abdulhamid the 2nd. Qaradawi from Qatar: He served the biggest service to the Islamic world in our time. Mahdi Akef from Ikhwan: He was the pioneer (mujaddid) of our century sent by Allah.

55 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 25 The academicians in this program will get into details in these issue. Therefore I won't go over much further. I would like to close with the following remarks. Ustaz Erbakan finished his journey in this world, a journey with lots of good services despite severe injustice and oppression against him, with thousands of loving and respecting people gathered in his funeral on February 27, What is behind this flood of love and respect? It was his belief. He tried to live as he believe and let the others talk. The millions in his funeral responded to injustice and disrespect that he endured all his life. They buried the February 28 s that wanted to bury him to the dark pages of the history. They did this with no curse, no insult, just by walking and chanting Takbeer. A powerful general of the February 28 soft coup era once said from the United States We did a wheel balance to the democracy. The funeral showed how the wheel balance is to be done to everyone. Although it has been 6 years since the day he passed away, his loud voiced is still echoing through the dome above us. He will be understood better as time passes, just like the glory of the mountain being much better understood as you move further away from its outskirt. I pray to Allah for mercy and compassion against him. We owed to him for all his time and effort. May his love be our love, may his prayer be our prayer, may his will be our will. I again salute you with respect and love and leave God Almighty with your side. As-salamu alaykum

56

57 I. OTURUM Yrd. Doç. Dr. Abdulkadir MACİT Milli Görüş ve Çağdaş İslam Düşüncesindeki Yeri Yrd. Doç. Dr. Işıl ARPACI Dini Radikalizmin Nedenlerini Tersinden Sorgulamak: Milli Görüş Neden Radikalleşmedi? Yrd. Doç. Dr. Hamit AKTÜRK Faruk TURHAN İslam Birliği ne Giden Yolda Hac İbadeti: Milli Görüş ve Hac Doç. Dr. Recap KARABULUT Günümüz Dünyasından D-8 e Yeniden Bir Bakış Ahmet Recai TEKİN Necmettin Erbakan: Kimlik, Siyaset ve Dış Politika I. SESSION Assist. Prof. Abdulkadir MACIT Milli Gorus and Place of Modern Islamic Thought Assist. Prof. Isil ARPACI Cross Questioning the Reasons of the Religious Radicalism: Why didn t Milli Gorus Get Radicalized? Assist. Prof. Hamit AKTURK Faruk TURHAN Pilgrimage in the Road to the Islamic Union: Milli Gorus and Haji Assoc. Prof. Recep KARABULUT A Fresh View on D-8 from Today s World Ahmet Recai TEKIN Necmettin Erbakan: Identity, Politics and Foreign Policy

58 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 28 Erbakan and a New World Milli Görüş ve Çağdaş İslam Düşüncesindeki Yeri Yrd. Doç. Dr. Abdulkadir MACİT Kocaeli Üniversitesi Özet Milli Görüş, son asrın en önde gelen Müslüman liderleri arasında yer alan Necmettin Erbakan ın çağdaş İslam düşüncesine katkısını aşikâr hale getiren en önemli kıymettir. Gerçekte Erbakan ın hayat mücadelesinin fikri ve siyasi en başat ifade biçimi olan, aynı zamanda güçlü devrimci nitelikleri ile özünde insanın ve eşyanın diriliş müjdesini taşıyan bir kültür hareketi olan Milli Görüş, İslam ın gerçekleştirmeyi murat ettiği hedeflerin çağdaş dönemde Erbakan tarafından hayata geçirilen karşılığı olarak telakki edilmelidir. Diğer bir ifadeyle Milli Görüş ün ahlak, maneviyat, hak-batıl, cihad, adil düzen ve ittihad-ı İslam gibi temel anlayışlar üzerinden ulaşmak istediği hedefler ile İslam ın hedefleri arasında mahiyet itibariyle ortaklık vardır. Çağdaş İslami akımları Büyükkara nın tasnifi mucibince gelenekçiler, ıslahatçılar (İslamcılar) ve modernistler şeklinde tasnif edebiliriz. Bu tebliğimizde bu üç akım içerisinde siyasal ıslahatçılar kategorisinde değerlendirebileceğimiz Milli Görüş Hareketi nin İslam dünyasındaki diğer İslamcı hareketler ile kaynaklar, içtihad, tasavvuf, cihad, ittihad-ı İslam, kadınların faaliyetleri ve lider profili gibi temel mevzularda ortaklaşan veya uzlaşan; onlardan ayrılan veya farklılaşan yönlerini mukayese edeceğiz. Netice itibariyle Milli Görüş Hareketi nin hem sosyal ve kültürel çalışmalar icra eden kültürel ıslahatçılık hem de yönetimin ıslahını hedefleyen

59 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 29 siyasal ıslahatçılık vasıflarının her ikisini de bünyesinde bir araya getiren tipik bir İslamcı hareket görünümü arzettiğini meydana koyacağız. Ayrıca bütün bu yönleriyle Türk siyasetini İslamlaştırma, İslami söylemi de normalleştirme hususunda mühim bir rol oynayarak neticede İslam dinini Türkiye toplumunun gündemine normal olarak siyasi arenayla girdirdiğini meydana koyacağız. Anahtar Kelimeler: Erbakan, Milli Görüş, İslamcılık, Islahatçılık, İslami Hareket

60 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 30 Erbakan and a New World Milli Gorus and Place of Modern Islamic Thought Assist. Prof. Abdulkadir MACIT Kocaeli University Abstract Milli Gorus is the most significant asset that manifests Necmettin Erbakan s contribution to modern Islamic thought, as he remains among prominent Muslim leaders of the last century. In fact, Milli Gorus, a work that combines intellectual and political struggles dominant in Erbakan s life, strong revolutionary qualities and at the same time a cultural movement bearing the revival of human beings and nature, is regarded as result of the aims Islam seeks to realize in modern times, as viewed through Erbakan s implemented provisions. In other words, there is a real connection between the objectives the Milli Gorus strives to reach by establishing basic understanding of main concepts such as morality, spirituality, right-wrong, jihad, just order and unity and the aims of Islam. Modern Islamic currents can be classified into traditionalists, reformers (Islamists) and modernists by using Buyukkara s reasoning. In this paper, Milli Gorus Movement is explored, as classified in the category of political reformists within these three currents, in comparison with other Islamic movements in the Muslim world by employing key concepts such as sources, ijtihad, sufism, jihad, ittihad-i Islam, women activity and leader profile in order to highlight areas of similarity and difference. As a result, the Milli Gorus Movement is considered to represent a typical Islamist movement that enjoys both the cultural reformism that performs

61 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 31 social and cultural work and the political reformism that aims at the reform of the government. In addition, we shall explore how all these aspects played a major role in the Islamization of Turkish politics and normalization of Islamic rhetoric, leading Islam to become a normal driving force in Turkish society s order, thus entering the political sphere. Keywords: Erbakan, Milli Gorus, Islamism, Reformism, Islamic Movement

62 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 32 Erbakan and a New World Dini Radikalizmin Nedenlerini Tersinden Sorgulamak: Milli Görüş Neden Radikalleşmedi? Yrd. Doç. Dr. Işıl ARPACI İnönü Üniversitesi Özet İslamcılık, 19. yüzyıldan itibaren varlık göstermeye başlamış ve dünyada Arap Yarımadası nda Müslüman Kardeşler, Hint alt kıtasında Cemaat-i İslami ve Anadolu İslamcılığı olmak üzere üç ana kol üzerinden biçimlenmiştir. İlk kez Osmanlı İslamcıları ile görünürlük kazanan Anadolu İslamcılığı, Cumhuriyetin ilanıyla bir dönem perde arkasında faaliyet gösterirken 1969 yılında Necmettin Erbakan ın Konya dan bağımsız milletvekili olması ve Milli Görüş ü teşkilatlandırmaya başlamasıyla resmileşmiştir. Türkiye de faaliyet gösteren pek çok İslamcı yapıdan farklı olarak Milli Görüş ün en önemli özelliği, toplumsal şiddet olaylarının en yoğun olduğu zamanlara ya da İran Devrimi ile birlikte aktivistleşen İslamcı gündeme rağmen hiçbir dönem şiddete bulaşmaması ve demokratik sistem içinde kalarak iktidara gelebilmiş olmasıdır. Dört partisinin (Milli Nizam, Milli Selamet, Refah, Fazilet partileri) kapatılmış olması karşısında da tavrını değiştirmeyen Milli Görüş, bütün İslamcı yapılar içerisinde önemli ve ayrıcalıklı bir laboratuvar olma özelliği taşımaktadır. Bu çalışmada dini radikalizmin kuramsal çerçevesinden yola çıkılarak ortaya konulan temel iddia; İslami siyasal perspektifin doğru yönlendirildiği takdirde, radikalizm üretmeyeceği ve örnek olarak da Milli Görüş ün gösterilebileceğidir. Bu kapsamda Milli Görüş ün radikalleşmemesinin altında yatan nedenler dört ana başlıkta incelenecektir: Türkiye nin

63 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 33 özgün koşullarından kaynaklanan nedenler, liderlik faktörü ve teşkilatlanma, İslam ı algılama biçimi ve son olarak Milli Görüş ün ideolojik verileri. Çalışma kapsamında bu dört temel noktadan hareketle, Milli Görüş ün diğer İslamcı/İslami yapılardan ayrıldığı noktalar ortaya konularak dini radikalizmin engellenmesine yönelik nesnel çıktıların sağlanması amaçlanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Radikalleşme, İslami Hareketler, Milli Görüş

64 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 34 Erbakan and a New World Cross Questioning the Reasons of the Religious Radicalism: Why Didn t Milli Gorus Get Radicalized? Assist. Prof. Isil ARPACI Inonu University Abstract Islamism has come out since 19th century and formed in three branches in the world namely Muslim Brothers in Arabic Peninsula, Cemaat-i Islami in Indian subcontinent and Anatolian Islamism. Anatolian Islamism, which became visible firstly by Ottoman Islamists, became active at the backstage for a while after the proclamation of the republic. After Necmettin Erbakan had become independent member of the parliament from Konya in 1969, he started to organize Milli Gorus and then it became official. Unlike many Islamic formations which are active in Turkey, the most important feature of Milli Gorus is that it hasn t involved in violence, even during the times when social violence were very intense or during the time when Islamic agenda became activist with Iran revolution, and it came into power by staying at democratic system. Milli Gorus which didn t change his attitude, even though four of his political parties (Milli Nizam, Milli Selamet, Refah, Fazilet parties) were closed, has an important role and has a feature of being a distinguished laboratory in all of the Islamic formations. Starting out from the theoretical framework of religious radicalism, the main argument of this study is that, if Islamic political perspective is led properly it won t bring radicalism and Milli Gorus can be shown as a sample. With in this context, the reasons behind the radicalization of

65 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 35 Milli Gorus will be studied in four main points. The reasons generating from the Turkey s typical conditions are the factor of leadership and organization, the approach of perception of Islam and the last but not the least Milli Gorus s ideological data. Within the content of the study starting out from these four main points, by putting forward the differences of Milli Gorus from the other Islamist/Islamic formation, it is aimed to reach objective outcomes to prevent religious radicalism. Keywords: Radicalism, Islamic Movements, Milli Gorus

66 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 36 Erbakan and a New World İslam Birliğine Giden Yolda Hac İbadeti: Milli Görüş ve Hac Yrd. Doç. Dr. Hamit AKTÜRK Namık Kemal Üniversitesi Faruk TURHAN Özet Hac ibadeti tarihte ifa ettiği evrenselleştirici ve nispeten küreselleştirci fonksiyonun yanında 1800 lü yıllardan sonra İslam birliğini kendisine dert edinen İslamcılar için ayrı bir anlam ifa etmeye başlamıştır. Renk ve mezhep ayrımı olmadan her coğrafyadan insanın belli bir zaman ve mekanda bir araya gelmesine olanak tanıması bu ibadete diğer ibadetlerden ayrı bir misyon yüklenmesinin en önemli sebebidir. Siyasal ve soysal ihyacı, anti emperyalist bir hareket olarak Milli Görüş Hareketi de diğer pek çok İslamcı oluşum gibi hacca ayrı bir anlam atfetmiştir. Hareket, ümmetçi kodlarını bu ibadet sayesinde canlı tutmaya çalışmış, hac ortamını diğer İslam coğrafyalarındaki hareketlerle işbirliği için bir vasat olarak görmüştür. Bu sayede diğer İslam coğrafyalarından haberdar olunmuş ve Anadolu coğrafyasından kazanılan tecrübe hac vesilesiyle diğer İslam coğrafyalarına aktarılmıştır. Bu bildiri üç aşamalı olarak yapılandırılacaktır. İlk olarak hac olgusunun tarih içerisindeki sosyal, siyasal yeri ve önemi, ikinci olarak İslamcıların hac olgusuna yükledikleri özel anlam ve son olarak da Milli Görüş liderlerinin hac ibadetine yükledikleri özel misyon ele alınacaktır.

67 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 37 Bu çalışmamızda biz, gerek Milli Görüş Hareketi nin lideri Necmettin Erbakan ın ve gerekse hareketin diğer etkili isimlerinin hac ile ilgili yorumlarını ve hac sırasında yaptıkları konuşmaları söylem analizine tabi tutup elde ettiğimiz verilerle bu tezimizi ispat etmeye çalışacağız. Bunu yaparken, gerek medyada yer alan haberlerden gerekse Milli Görüş literatüründen faydalanıp metin analizi yapmaya çalışacağız. Anahtar Kelimeler: Milli Görüş, İslam Birliği, Hac, Necmettin Erbakan, Ümmet, İslamcılık

68 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 38 Erbakan and a New World Pilgrimage in the Road to the Islamic Union: Milli Gorus and Haj Assist. Prof. Hamit AKTURK Namik Kemal University Faruk TURHAN Abstract Pilgrimage (haj) has a function of universalization and relatively globalization in history. Besides, from the second half of the 1800 s, after the establishment of Islamism as an independent ideology, the pilgrimage for the Islamists became more prominent. The reason for the hajj to stand out: it allows people from every geography to come together in a certain time and place without color, ethnicity and sectarian distinction. The Milli Gorus Movement which is a revivalist movement, like other Islamic movements, attaches a special importance to the pilgrimage. The movement has tried to keep the unionist codes alive thanks to this worship. The movement saw the pilgrimage environment as a medium for cooperation with movements in other Islamic geographies. On this page, the experience gained from the Anatolian geography and being informed about other Islamic geographies has been transferred to other Islamic geographical regions by means of the pilgrimage. The leader of the movement, Necmettin Erbakan, has made numerous pilgrimages and prayers, held bilateral meetings with many leaders in the other regions of the Islamic world, and participated in conferences in his pilgrimage and umrahs.

69 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 39 This work is structured in three stages. Firstly, the social, political place and the importance of the pilgrimage in history are mentioned. Secondly, the specific meaning that the Islamists put in for the pilgrimage was emphasized. Finally, the special mission that the Milli Gorus s leaders put into pilgrimage was discussed. In this study, we tried to analyze the pilgrims interpretations of Necmettin Erbakan and other influential figures of the Milli Gorus, and the discourse analysis of the speeches they made during the pilgrimage. We will try to prove this thesis as we have gained. In doing so, we will try to make use of both the media news and the Milli Gorus s literature to analyze texts. Keywords: Milli Gorus, Islamic Unity, Haj, Necmettin Erbakan, Ummah, Islamism

70 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 40 Erbakan and a New World Günümüz Dünyasından D-8 e Yeniden Bir Bakış Doç. Dr. Recep KARABULUT İnönü Üniversitesi Özet 15 Haziran 1997 yılında İstanbul da yapılan Devlet ve Hükümet başkanları zirvesinde D-8 in kuruluşu ilan edilmiştir. D-8 girişiminin başlatılmasındaki amaç, büyük bir ekonomik potansiyeli, çeşitli kaynakları, geniş bir nüfus ve coğrafi alanı temsil eden 8 ülke arasında ticaret ilişkilerinde yeni fırsatlar oluşturmak ve çeşitlendirmek, uluslararası düzeyde karar alma sürecine katılımı artırmak, daha iyi hayat şartları sağlamak, somut ortak projeler etrafında ekonomik işbirliğini geliştirmek ve gelişmekte olan ülkelerin dünya ekonomisindeki durumlarını güçlendirmektir. D-8 lerin hedeflerinden birisi de uluslararası ticarette ve ilişkilerde oldukça önemli olan yeni bir para birimini dolanıma sokmaktı. Yeni Dünya nın lirası, 8 ülkenin rezervlerini çekerek kendi oluşturacağı Yeni Dünya Bankası nda toplanacaktı. Developing Eight (D-8) kalkınmakta olan 8 ülke anlamına gelmekte ve kurucu 8 ülkeyi ifade eden bir kuruluştur. Bu sekiz ülke Türkiye, İran, Pakistan, Bangladeş, Malezya, Endonezya, Mısır ve Nijerya. D- 8 lerin bayrağında yer alan 6 tane yıldız D-8 lerin temel ilkelerini sembolize etmektedir.

71 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 41 Bu İlkeler; - Savaş değil, barış - Çatışma değil, diyalog - Çifte standart değil, adalet - Üstünlük değil, eşitlik - Sömürü değil, işbirliği - Baskı ve tahakküm değil, hürriyet ve demokrasi. Kuruluşunda D-8 lerin gayrisafi milli hasılası toplamı 690 milyar ABD doları kadarken şimdi bu değer yaklaşın 4 trilyon dolar tutarındadır. D-8 kurulurken ülkelerin tek başına milli geliri 872 dolarken şimdi 3500 dolar civarındadır. 1 milyar 100 milyona ulaşan genç ve dinamik nüfusuyla D-8 ler dünya gayri safi milli hasılasının %5,2 sini, Arap dünyası ile birlikte %8,4 ünü oluşturmaktadır. İhracat 1997 yılında 279 milyar dolar iken 2015 yılında 835 milyar dolara yükselmiş. Aynı yıllar için ithalat 280 milyar dolardan yaklaşık 875 milyar dolara çıkmıştır. D-8 için genç nüfus yapısı dinamizmin bir faktörünü oluşturmaktadır. Günümüzün dünya ve Türkiye nin meseleleri açısından baktığımız zaman komşu ülkelerimiz ve bölgemizdeki kaos, istikrarsızlık, savaş ve ölümler; başta ABD olmak üzere NATO üyesi ülkeler ve üye olmaya çalıştığımız Avrupa Birliği ülkeleri ile yaşanan güvensizlik, siyasi ve ticari baskıların arttığı, yatırımların engellenmeye çalışıldığı, safların yeniden gün be gün ve yeniden belirlendiği, değiştiği bir dünyadayız. Güçlünün tahakkümünün arttığı, hürriyetlerin kısıtlandığı, insanların topraklarından edilerek aç ve susuz ölüme terk edildiği, Akdeniz in ölüm gölüne dönüştüğü, mültecilerin sınır kapılarında gayri insani muamele gördüğü, bir

72 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 42 Erbakan and a New World ülkenin sadece vatandaşı olduğu gerekçesiyle (dini-dili-mezhebi-rengi-ırkına bakılmaksızın) terörist muamelesi gördüğü ve sınır kapılarından içeri alınmadığı bir zamanda D-8 lerin hedefini ve kuruluşundan beri hayata geçirmek istenen projeleri daha da anlamlı hale getirmektedir. Kuruluşundan bu yana 20 yıl geçmesine rağmen iktidarlar D-8 i devre dışı bırakmadı ama hayata geçmesi için çaba da gösterilmemişlerdir. D-8 in hayata geçirilmesi ve yürütülmesi sadece Türkiye ve D-8 üyeleri için değil bütün dünya ve özellikle de gelişmekte olan ülkeler için Prof. Dr. Necmettin Erbakan ın ifadesiyle aydınlığa açılan kapı olacaktır. D-8 lerin 6 yıldızının sembolize ettiği adalete, diyaloga, barış ve sevgiye, insan olma eşitliğine, işbirliğine, insan hakları ve hürriyetlerine ne kadar da daha çok ihtiyacımız olduğunu daha iyi anlamaktayız. Bunun için: 1. Her bir üye D-8 için bir bakanlık ihdas etmelidir. 2. Uluslararası yatırım ve finansman risk derecelendirme birimi oluşturulmalıdır. 3. Ortak para birimine geçişin altyapısı çalışmaları hızla başlatılmalıdır. Anahtar Kelimeler: D-8, Yeni Dünya Düzeni, Kalkınma, İşbirliği

73 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 43 A Fresh View on D-8 from Today s World Assoc. Prof. Recep KARABULUT Inonu University Abstract The establishment of D-8 was declared in the State and Government leaders summit held in Istanbul on June 15, The aims of initiating the D-8 enterprise were to create and branch out new opportunities among the 8 countries representing a great economic potential, various resources, a wide population and geographical area, to increase participation in decision making at an international level, provide better life conditions, develop the economic cooperation within joint projects perceptibly and strengthen the state of developing countries in the world economy. One of the aims of D-8 was to insert the new currency, which has a rather important place in international commerce and relation, into circulation. The Lira of the New World would be collected in the New World Bank, which would be formed by drawing the reserves of the 8 countries. D-8 refers to developing 8 countries and it s an establishment which represents the 8 founder countries. These 8 countries are Turkey, Iran, Pakistan, Bangladesh, Malaysia, Indonesia, Egypt and Nigeria. The 6 stars existing in the flag of D-8 represent the basic objectives of D-8.

74 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 44 Erbakan and a New World These objectives are; - Peace instead of war, - Dialogue instead of conflict, - Justice instead of double-standard, - Equality instead of arrogance, - Cooperation instead of exploitation, - Human rights, freedom and democracy instead of oppression. While the gross national product of D-8 was a total of 690 US dollars during the establishment, this figure is approximately 4 trillion dollars now. While the national per capita income of the countries was 872 dollars, it is about 3500 dollars now. D-8 with their young and dynamic population of 1 billion 100 million constitute the 5,2% of the world s gross national product and 8,4% of it with the Arab world. Exporting rose from 279 billion dollars in 1997 to 835 billion dollars in For the same years, importing rose from 280 billion dollars to 875 billion dollars. For D-8, the structure of young population constitutes factors of dynamism. In terms of matters of the world and Turkey today, we are in a world where there are chaos, instability, wars and deaths in neighboring countries and regions; insecurities experienced first with the USA and NATO member countries and member countries of the European Union, which we are trying to be a member of, increasing political and commercial pressure, attempted blockings of investments, ranks are changed and reestablished every day. Today, the facts that the dominance of the powerful is increased, freedoms are limited, people are precluded from their lands and left for dead, the Mediterranean turned into a lake of death, refugees

75 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 45 are met with inhumane treatment in the borders, people are treated as terrorists just because they are a citizen of a country (without considering religion, language, sect, color, race) and rejected entry into the border make the accomplishments of the aim of D-8 and the aimed projects since its establishment more meaningful. Although it has been 20 years since its establishment, powers did not deactivate the D-8 yet they did not make an effort for its accomplishment. The accomplishment of D-8 and its conduction will be a doorway to enlightenment not only for Turkey and D-8 countries, but also for the world and especially for the developing countries, just as Prof. Dr. Necmettin Erbakan said. We understand how much more we need the justice, dialogue, peace and love, equality of being a human, cooperation, human rights and freedoms symbolized by the 6 stars of D-8 more. Therefore, 1. A ministry should be created for each D-8 member. 2. An international investment and financing risk evaluation unit should be established. 3. A base to put a common currency into effect should be quickly initiated. Keywords: D-8, New World Order, Development, Cooperation

76 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 46 Erbakan and a New World Necmettin Erbakan: Kimlik, Siyaset ve Dış Politika Ahmet Recai TEKİN ESAM Özet Modern Türk siyaseti İttihat ve Terakki Partisi nden tevarüs eden, egemen asker-sivil-bürokrat ve aydın sınıfın mutlak iktidarı üzerin inşa edilmişti. Taşrayı merkezinde tutan bu yapı siyaset uygulayıcısı olmaktan çok sürekli olarak bir siyasi misyonun koruyucusu olma işlevini üstlenmiştir. Hilafetin kaldırılmasıyla birlikte Türkiye yeni kimliğine uygun politikalar benimseyerek İslam dünyasından hızla uzaklaşmıştır. İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında çok partili dönemde de Türk modernleşmesi topyekûn Batılılaşma ve siyasetin din dışı algılandığı yapısını korumuştur. Türk modernleşmesinin dayandığı tezler özetle; İslam ın yetersizliği üzerine kurulu devrimlerle Osmanlı-Türk toplumu sekülarize edilmeli ve Batı kültürüne sahip bir nesil yetiştirilmelidir. Akıl dinin kontrolünden çıkarılmalı, din dogmalardan oluşmalı ve tenkitçi düşünceye yer vermez anlayış hâkim olmalıdır. Din sadece inanç ve ahlaki alanlara mahsus kılınmalı, siyasi alanda fırsat verilmemelidir. Ekonomik kaynak ve siyasi güç belli kişilerin elinde olacak şekilde biçimlendirilmeli, devlette kimlik değişimi ile yeni bir yönlendirme gerçekleştirilmelidir. Bu yönüyle Türk devrimi gerçek manada bir kültür devrimidir. Kültür emperyalizminin etkileri üzerinden, kurum ve kuruluşlar yeniden dizayn edilerek toplumsal dönüşüm hedeflenmişti.

77 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 47 Türk siyasal hayatında süregelen çatışmaların temelinde bürokratik aşkıncılığın yattığı söylenebilir. Bürokrasi ve entelijansiyanın geçici aşkın devleti, bürokratik kalıcı aşkın devlete dönüştürme çabaları arası çok partili dönemde de devam etmiştir arası askeri müdahale girişimleri, sağ ve sol uçların çatışmacı gerilimleri, siyasette demokratikleşememe, istikrarsızlık, kutuplaşma ve sivilleşememe şeklinde tezahür etmişti. Ulus kimliğin yönetilmesinde, ordu-milli irade bütünlüğü ile başlayan ve milli mücadelede halkla birlikte hareket edebilen bürokratik elit, sonrasında toplumsal değerlerle çatışan, halka rağmen halk için anlayışını benimsemiştir. Bu dönemde, İslam ın sistem dışı görülmesinden rahatsız mağdur geniş kitlelerin siyasal muhalefet arayışları giderek artmıştı. Kemalist ideoloji devletin modern, seküler aidiyeti biçimini Avrupa kimliği olarak toplumun karşısına çıkarmıştı. Siyasal farklılıkları izole eden bu yapıyla Türkiye, 1970 lerde Kemalist paradigmanın yetersiz kaldığı yerine başka bir görüş ikame edemediği yeni bir konuma gelmişti. Bu dönemde, Batıcılık ve milliyetçilik ideolojilerinden farklı bir söylem olarak Türk siyasetinde Milli Görüş ortaya çıkıyordu. Böyle bir atmosferde 1973 genel seçimleri sonucunda teşekkül eden MSP-CHP koalisyon hükümeti bazı temel farklılıklara rağmen siyasal kutuplaşmaları önleyici bir etki doğurmuştur. O dönemde, koalisyonun doğurduğu siyasal iletişim, bürokratik reflekslere de yansımıştır. MSP nin dini hizmetlere yönelik koalisyon talepleri bürokratik seçkinlere rağmen toplumda karşılık bulmuştu. Necmettin Erbakan ın siyasal söylemi çok boyutluluk ve çeşitlilik arz eder. Dini ve ahlaki dilin yanında sosyo-ekonomik söylem gücü parti politikalarının özünü oluşturur. Kimlik hanelerindeki dini eğilimleri ötekileştirilen geniş toplum kesimlerinin tepkilerini başarılı şekilde yöneterek Adil Düzen söylemiyle maneviyatçı siyasal bir dil geliştirmiştir. Erbakan, Türk siyasetinde İslam ın bir üst kimlik olarak kabul edilmesinin mücadelesini vermiştir.

78 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 48 Erbakan and a New World Erbakan ın siyasette kullandığı dil, ifade ve parti sloganları muğlak ve belirsiz söylemler olmaktan çok bir özne olarak milleti var eden kökleri referans alır. Dilin toplumsal kimlikleri inşa süreci bağlamında Necmettin Erbakan ın söylemleri, şahsiyetli, adil, bağımsız, kalkınmacı ve maneviyatçı toplumsal geleneğin değere dayalı siyasi eylemlerine karşılık gelir. Bu yönüyle Erbakan ın söylemleri iç ve dış siyasette ve toplumsal hayatta yön belirleyici ve hedef gösterici niteliktedir. Siyasetin Türkiye de ve dünyada şeffaflığını yitirdiği, yozlaştığı bir dönemde ahlaki dürüstlük ve manevi arınma ideali ortaya koydu. Adil Düzen söylemi ile paylaşımda adaleti sağlayacak halka dönük adımlar attı. Osmanlı vurgusu içinde biz Müslümanız ancak Batı ile savaşmak zorunda değiliz ama biz farklıyız, dedi. Türk-Kürt kardeşliğinin zedelendiği bir dönemde İslam kardeşliğini öne çıkardı. Uluslararası ilişkilerde şahsiyetli bir dış politikanın savunuculuğunu yaptı. Necmettin Erbakan ın siyasete en önemli katkısı, temsil ettiği kitleleri meşruiyet zemininde tutarak ve siyaset-toplum ilişkilerine yön vererek sistemin aşırılıklardan makul zemine çekilmesinde etkili olmuştur. Bu etki daha çok sistemin temel insan hakları, siyasi haklar üzerindeki baskısının kaldırılması, devlet-millet kaynaşmasının sağlanması ve dışlanan ötekini kabul eden demokrasi kültürünün derinleştirilmesinde olmuştur. Erbakan ı diğer liderlerden farklı kılan, partilerinin kapatılması, özgürlüklerinin kısıtlanması ve hakkındaki siyasi yasaklara rağmen meşruiyet sınırlarını aşmadan, hukukun üstünlüğüne bağlı kalarak mücadele vermiş olmasıdır. Erbakan ın sistemin yanlışlarını ıslah edici güçlü paradigması, hakkı tavsiye eden bir topluluğun topyekün cemiyeti dönüştürücü etkisine vurgu yapar. Siyasi kimliğin inşasında Milli Görüş / Refah Partisi iktidarının sistemi dönüştürücü potansiyeli ilk olarak idari merkezi dönüştürme potansiyelini, ikinci olarak D-8 (kalkınmakta olan sekiz ülke) projesi ve Yeni Bir Dünya söylemi ile küresel sistemi dönüştürme potansiyelini, üçüncü

79 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 49 olarak da ekonomide havuz sistemi ve denk bütçe uygulamalarıyla faize dayalı kapitalist sistemi dönüştürücü potansiyelini ifade etti. Türk dış politikasındaki Batıcı ve statükocu yaklaşım, farklılıkları kendisine yönelik bir tehdit ve rejim sorunu olarak algılamıştır. Refah Partisi ne ve Erbakan ın liderliğine yönelik 28 Şubat krizi bu çevreler tarafından çıkarılmıştır. Erbakan ın Batıcı statükodan farklı olarak başlattığı D-8 projesi dış politikada eksen tartışmalarını beraberinde getirmiştir. Bu yönüyle D-8 küresel sisteme karşı bir meydan okuma olarak algılanmıştır. Hâlbuki D-8 ler mevcut küresel sisteme alternatif güçlü bir iddia olsa da, bunun çatışmacı anlayışla bir meydan okuma amacı güttüğünü söylemek gerçekçi değildir. D-8 savaş değil barış, çatışma değil diyalog çifte standart değil, adalet, üstünlük değil, eşitlik, sömürü değil, adil düzen, baskı ve tahakküm değil, insan hakları hürriyet ve demokrasi söylemleriyle yeryüzünde adil ve topyekûn kalkınmayı sağlayacak ekonomi ve kalkınma odaklı bir organizasyondu. Erbakan ın D-60 ve D-160 hedefleri dikkate alındığında yeryüzündeki tüm insanların sömürülmemesi ve insanca yaşamaları için D-8 lerin Adil Yeni Bir Dünya nın çekirdeğini oluşturduğu görülür. Erbakan, gerek fikri planda gerekse uygulamada Türkiye açısından yeni bir dış politika anlayışı ve perspektifini ortaya koymuştur. Erbakan Hükümeti, Türk dış politikasında Batıcı kimlik tahayyülüne karşı vizyoner politikalar geliştirse de, on bir aylık kısa iktidarı süreklilik bakımından alternatif bir yapı oluşturmaya yetmemiştir. Ancak, Refah Partisi nin Türk dış politikasında uzun dönemde köklü bir değişim potansiyeli taşıması, Erbakan ın kısa sürede D-8 leri kurarak İslam dünyasının dinamiklerini bütün zafiyetlerine rağmen harekete geçirebilmesi dünyadaki belli kesimleri kaygılandırmıştı. İlk defa Türkiye dışı politikada NATO müttefiklerinden bağımsız bir çizgi izliyordu. İdeolojilerin milli çıkarların önüne geçtiği bu dönemde, Türkiye deki Batıcı dinamik güçlerin ekono-

80 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 50 Erbakan and a New World mik kazançlar uğruna ideolojik tavizler verilmemesi gerektiği konusundaki ısrarları ve müdahaleci tutumları halkın cezalandırılmasına neden olmuştur. Erbakan, Avrupa Birliği ne kuruluş ilkelerinde Hıristiyan birliği vurgusundan dolayı karşıydı ve mesafeliydi. Çünkü Avrupa Birliği kimliğinin öteki olarak gördüğü Türkiye ye karşı siyasi, sosyal ve ekonomik bakımdan tahrip edici politikalar dayattığını ve hiçbir zaman sözünde durmadığını ve samimi olmadığını düşünüyordu. Bununla birlikte medeni ve ticari ilişkilerin saygınlığının korunmasından ve devamından yanaydı. Erbakan Türkiye nin güçlü bir askeri güce sahip olması ve değişen dünya siyasetinde NATO ile ilişkilerin yeniden tanımlanması gerektiğini belirtiyordu. NATO 1990 lardan sonra ve özellikle 11 Eylülden sonra bir savunma paktı olma özelliğini yitirmiş, İslam ülkeleri NATO için yeni bir hedef olarak tanımlanmıştı. Erbakan emperyalist Batı nın düşman tanımlarını kırmızıdan yeşile dönüştürmelerine ve İslam ülkeleri için yaklaşan tehlikeye ilk dikkat çeken liderdir. Dış politikada birçok projesi ve attığı radikal adımlarla sadece bir ideolog olmadığını aynı zamanda iyi bir uygulayıcı olduğunu da ortaya koymuştur. Necmettin Erbakan ın siyasete atıldığı ilk günlerden itibaren ortaya koyduğu Adil Düzen, Ağır Sanayi, İslam Birliği, İslam Birleşmiş Milletleri, İslam Ortak Para Birimi, İslam Güvenlik Paktı ve Yeni Bir Dünya gibi oldukça radikal sayılabilecek fikir ve projeleri, günümüz Yeniden Büyük Türkiye arayışlarının da temel ilham kaynaklarını teşkil etmektedir. Meşru ve başarılı bir hükümete karşı postmodern askeri müdahalenin amacı, Türk-Amerikan ilişkilerinin ve Türkiye nin Batı ittifakı içindeki rolünün sürekliliğinin sağlanması ve statükonun korunması için yapılmıştır. Erbakan, bu süreci küresel emperyalizmin ve Siyonizm in Türkiye ye yönelik bir oyunu olarak değerlendirmiştir. Bu çerçevede, ABD ve

81 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 51 Batı, Erbakan Hükümeti nin hareket kabiliyetini daraltacak bir takım gerilim ve kutuplaşmaların çıkması için içeride işbirliği içinde olduğu belli unsurları desteklemiştir. Erbakan siyasette sağcılık ve solculuk ikiliklerini kaldıran ve cari sistemin yanlışlıklarına meydan okuyan, uygulanabilir alternatifler getiren, bu yüzden de sistemin ötekisi olarak görülmüş bir liderdir. Bu yüzden Batıcı elit zümre, Erbakan ı kendileri için önemli bir engel olarak algılamıştır. Dindarlığı, ekonomik kalkınma, hızlı sanayileşme ve uluslararası politika konularındaki söylem ve icraatları Türkiye ve dünyadaki elitist kesimin menfaatleriyle örtüşmüyordu. Kapatılan partileri, siyasi yasaklamalar Erbakan ı hedefinden saptıramamıştır. Kaba uygulamalar netice vermeyince Erbakan ı siyasetin dışına itmek için farklı projeler ve siyasi yasaklar devreye konulmuştur. Liderler geride bıraktıklarıyla da ölçülür. Zaman yönünden toplumun önünde yürüyen liderler bazen ölümünden sonra daha iyi anlaşılır. Onların kimlikleri aramızda dolaşır. Toplumsal aidiyetleri umulmadık zamanlarda ortaya çıkar ve sisteme ayar verir. Türk siyasetine yön veren Milli Görüş Lideri Necmettin Erbakan bilge karizmatik liderliği, siyaseti ve fikirleriyle bugün olduğu gibi yarın da hakkında en çok konuşulacak liderlerden biri olma özelliğini taşımaktadır. Anahtar Kelimeler: Necmettin Erbakan, Milli Görüş, Türk Dış Politikası, Kimlik, Siyaset, Liderlik, Adil Düzen, D-8

82 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 52 Erbakan and a New World Necmettin Erbakan: Idendity, Politics and Foreign Policy Ahmet Recai TEKIN ESAM Abstract Modern Turkish politics was built upon the absolute power of dominant military-civil-bureaucrat and elite class that inherited from Ittihat Terakki Party. Keeping the rural area in the centre, this structure took over the function of protecting a political mission continually rather than being a practitioner of politics. With the abolition of caliphate, Turkey adopted policies suitable for its new identity and got away rapidly from the Islamic world. Turkish modernization in multi-party era both during and following World War II kept its structure which was perceived as westernization and non-religious position as a whole. The theses on which Turkish modernization depend are as follows in short: with the revolutions having a basis on the insufficiency of Islam, Ottoman-Turkish community must be secularized and a generation must be grown with an ideology of western culture. Mind must be kept out of the control of religion, religion must be made up of dogmas and a percept not allowing to a critical thinking must be dominant. Religion must only be peculiar to faith and moral issues and it must not be allowed in politics. Economic resources a political power must be formed in a way that they must be controlled by certain people and a new alignment must be realized with a change of identity at the state. In this way, Turkish revolution

83 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 53 is a real cultural revolution. Institutions and departments were redesigned over the effect of cultural imperialism and a social transformation was aimed. It is likely to say that bureaucratic transcendentalism lies in the basis of the ongoing conflicts in Turkish political life. The efforts of bureaucracy and intelligence to turn the temporary transcendentalist state into a bureaucratic permanent transcendentalist state lasted in the multi-party era between 1950 and The military coup attempts between the years 1960 and 1980 appeared in the form of the confrontational tensions between the right and left wing, not being able to democratize in politics, instability and polarization and not being able to become civil. In the administration of national identity, the sense of despite the public for the public starting with the army-national will unity and the bureaucratic elite moving together with the public in the war of independence after that conflicting with the national values was adopted. In this period, the seeking for a political opposition by disturbed and suffered mass was getting increased because of the fact that Islam was regarded as out of system. Kemalist ideology presented the form of modern, secular belonging of the state to the community as the European identity. With this structure isolating political differences, Turkey was in a new position where it could not replace a new ideology when Kemalist paradigm was insufficient in 1970s. In this period, Milli Gorus emerged in Turkish politics as a different discourse from the ideologies of Westernization and nationalism. In such an atmosphere, the coalition government of MSP (Milli Selamet Party) and CHP (Cumhuriyet Halk Party) set up at the end of the general elections in 1973 had a protective impact against political polarizations despite some basic discrepancies. At that time, political communication caused by coalition was also reflected upon bureaucratic reflexes. The coalition demands of MSP for religious services were regarded well in the community in spite of bureaucratic elites.

84 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 54 Erbakan and a New World Political discourse paradigm of Necmettin Erbakan shows multi-dimension and variety. Socio-economic discourse power as well as religious and moral language comprise the core of the policies of parties. He developed a spiritualistic political language with his Just Order discourse by overcoming the reactions by large masses of community marginalizing religious tendencies in their identity section. Erbakan made a struggle for the acceptance of Islam as an upper identity in Turkish politics. The rhetoric, expressions and party slogans Erbakan used in politics refers to the bases generating a nation as a subject rather than being vague and ambiguous discourses. In the context of building up the social identities of the language, the discourses of Necmettin Erbakan corresponds to the characteristic, fair, independent, developmentalist and spiritualist social tradition based on political actions. In this sense, the discourses of Necmettin Erbakan have guiding and targeting characteristics both in domestic and foreign politics and social life. In a period when politics lost its transparency and degenerated in Turkey and in the world, he put forward the ideal of moral honesty and spiritual purification. He took initiatives toward the public to have justice in sharing with the discourse of Just Order. With an emphasis on the Ottoman, he declared that We are Muslims but we do not have to fight against the West, but we are different. In a period when Turkish-Kurdish brotherhood was harmed, he highlighted Islamic brotherhood. He defended a characteristic foreign policy in international relations. The most important contribution of Necmettin Erbakan to politics was in his keeping the masses he represented within the limits of legitimacy and out of extremity in the system at a reasonable level by guiding politics-community relations. This impact was mostly on the removal of the pressure on basic human rights and political rights, the provision of state-people coalescence and deepening the democracy culture accepting the marginalized other. What made Erbakan different from others was that his parties were closed down, his freedom was limited and that he

85 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 55 carried on his struggle depending on the supremacy of law without exceeding the legitimate limit despite the political prohibitions. The reformatory strong paradigm of Erbakan on the mistakes of the system makes an emphasis on the transformative effect of the society as a whole by a community advising the haqq (the right). He pointed out that the transformative potential of Milli Gorus / the government of Refah Party was firstly the potential of transforming central administration, in the second place, the potential of transforming the global system with D-8 (Developing Eight) project and the discourse of A New World, and thirdly the potential of transforming interest-based capital system through pool system and balanced budget applications in economy. The western and status-quoist approach in Turkish foreign policy perceived the differences as a thread towards it and a problem of regime. The crisis of February 28 against Refah Party and Erbakan was forced by these circles. The D-8 project initiated by Erbakan as a different act from the western status quo brought about the debates of axis in foreign policy. In this sense, D-8 was perceived as a challenge to the global system. As a matter of fact, even though D-8s was a strong claim as an alternative to the global system, it would not be true to say that it has a purpose of challenge with a conflicting sense. D-8 was an organization focusing on economy and development that would provide a just and whole development on earth with the discourses of not war but peace, not conflict but dialogue, not double standards but justice, not superiority but equality, not exploitation but just order, not pressure and dominance but human rights, freedom and democracy. When it comes to D-60 and D-160 targets of Erbakan, it is likely to see that D-8s comprise the core of A Just New World in order not to allow all humanity to be exploited and to help them live in a humanly way. Erbakan put forward a new sense foreign policy and perspective in terms of Turkey both in intellectual and practical plans. Even though the

86 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 56 Erbakan and a New World Erbakan government developed vision policies against the western identity dream in Turkish foreign policy, his short ten-month power was not able to form an alternative structure for the sustainability. However, the fact that Refah Party had a long term changing potential in Turkish foreign policy and that Erbakan founded D-8s in a very short time and was able to activate the dynamics of Islamic world despite all their weaknesses made certain groups concerned. For the first time, Turkey followed a different path from her allies in foreign policy in NATO. In this period when national profits preceded to ideologies, the insistence of the western minded dynamic powers in Turkey over the fact that no ideological compromise must be given for the sake of some economic gains and their interventionist attitudes brought about the punishment of the public. He was against EU as there is an emphasis on the Christian unity in its founding principle and stood aloof from it since he thought that EU imposed destructive political, social and economic policies on Turkey which they see as the other, has never kept its promise and never been sincere. Nevertheless, he believed that respectability in civil and commercial relations must be preserved and carried on. Erbakan pointed out that Turkey must have a strong military force and the relations with NATO in changing global politics must be redefined. NATO lost it feature of being a defence pact after 1990s particularly after September 11 and defined Islamic countries as a new target for NATO. Erbakan was the first leader to attract attention on the fact that imperialist west turned their enemy definition from red to green, and on the approaching danger for the Islamic countries. He proved with a great many projects and radical steps in foreign policy that he was not only an ideologist but also a good practitioner. Such quite radical ideas and projects as Just Order, Heavy Industry, Islamic Union, Islamic United Nations, and Common Islamic Monetary Currency, Islamic Security Pact, A New World that had been introduced from the first political days of Necmettin Erbakan onwards

87 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 57 constitute the basic inspiration sources of the seeking for The Greater Turkey Once Again today. The purpose of a post-modern coup against a legitimate and successful government was to provide the sustainability of Turkish-American relations and the role of Turkey within the alliance of the West and preserving the status quo. Erbakan considered this process as a game of global imperialism and Zionism over Turkey. Within this perspective, the USA and the West supported certain domestic powers in cooperation in order to cause some strains and polarizations that would tighten the ability of Erbakan Government to act. Erbakan was a leader eliminating such dualism as right and left wing in politics, challenging the mistakes of current system, bringing applicable alternatives, so regarded as the other of the system. For that reason, Western elite groups regarded Erbakan as a handicap for themselves. His religious devotedness, economic development, rapidly industrialization and his actions and discourses on international political affairs did not match up with the interests of the elitist groups both in Turkey and in the world. His closed parties, political prohibitions was not able to divert him from his path. As these coarse applications did not yield result, different projects and prohibition were started to push Erbakan out of politics. Leaders are evaluated with what they left behind. Walking in front of the community as a period, leaders are perceived better after their demise. Their identity walks around us. Their communal belongings sometimes emerge in an unexpected time and regulates the system. Guiding the Turkish politics, Necmettin Erbakan, the leader of Milli Gorus, has a feature of being one of the leaders to be talked about the most in the future just like today with his wise charismatic leadership, politics and ideas. Keywords: Necmettin Erbakan, Milli Gorus, Turkish Foreign Policy, Identity, Politics, Leadership, Just Order, D-8

88 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 58 Erbakan and a New World

89 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 59 II. OTURUM Doç. Dr. İbrahim Halil SUGÖZÜ İslam Ekonomisi ve Adil Ekonomik Düzen Arş. Gör. Musa ÖZTÜRK Adil Ekonomik Düzen de Artı(K) Değerin Paylaşımı Öğr. Gör. İrfan ERSİN Yrd. Doç. Dr. Selman DURAN Adil Ekonomik Düzen Söyleminin Kredileşme İlkeleri ve Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme Arş. Gör. Ahmet Vedat KOÇAL Türkiye de Siyasal Değişmenin Sosyo-Ekonomik Temelleri Bağlamında Milli Görüş Geleneğinin Politik Ekonomisi: Osmanlı Modernleşmesinden 28 Şubat a Bir Tarihsel Çerçeve Denemesi II. SESSION Assoc. Prof. Ibrahim Halil SUGOZU Islamic Economics and Fair Economic Order Res. Assist. Musa OZTURK Sharing the Surplus in the Just Economic Order Lecturer Irfan ERSIN Assist. Prof. Selman DURAN An Evaluation on the Credit Principles and Applicability in Terms of the Just Economic Order Res. Assist. Ahmet Vedat KOCAL The Political Economy of the Milli Gorus Tradition in the Context of Socio-Economic Basis of Political Change in Turkey: An Essay for a Historical Framework from Ottoman Modernization to February 28

90 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 60 Erbakan and a New World İslam Ekonomisi ve Adil Ekonomik Düzen Doç. Dr. İbrahim Halil SUGÖZÜ Şırnak Üniversitesi Özet Dinlerin ekonomisinin olup olamayacağı veya diğer dinlerin ekonomisi olmadığı halde neden İslam ın ekonomisinin olduğu tartışmaların odak noktasıdır. Binaenaleyh en temel tartışma İslam Ekonomisi kavramı üzerinedir. Bu tartışmayla birlikte İslam da yalnızca birkaç ekonomik temel prensip varken bu birkaç temel prensip üzerine bir ekonomi modelinin inşa edilip edilemeyeceği hususu da tartışılmaktadır. Temel prensipleri Kuran ve Sünnetle ortaya konulduktan sonra İslam âlimlerinin Kuran ve Sünnette bulunmayan hükümlerle ilgili düşünceleri yani icmanın ve kıyasın İslam Ekonomisinin kesin sınırlarını belirleyip belirlemediği de tartışılmaktadır. Bu durumda ekonomik yapının, araçların ve teorilerin hızla değiştiği dönemlerde de söz konusu icma bağlayıcı mıdır? Yoksa Prof. Dr. Necmettin Erbakan ın Adil Ekonomik Düzen düşüncesi gibi makroekonomik konulara (para sistemi, finans, kredi, faiz, vergi ve sigorta vb.) Kuran ve Sünnete uygun olan ve ters düşmeyen çözümler getiren düşünceler İslam Ekonomisinin bizzat kendisi midir? Çalışmada bu tartışmalar incelenmekte ve İslam Ekonomisi bağlamında Adil Ekonomik Düzen in konumu araştırılmaktadır. Adil Ekonomik Düzen faize karşı İslam ın koyduğu kuralları aynen uygulamakta, faizin şiddetle yasaklandığını tam anlamıyla kabul etmekte ve faizi ekonomik sistem için bir gereklilik görmemektedir. Adil Ekonomik Düzen, vergi ile zekat karşılaştırma-

91 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 61 sında da vergiyi tamamen ayrı bir ekonomik araç olarak görmekte ve devletin gelirlerinin faktör tedarik etme karşılığında üreticinin gelirine ortak olmak suretiyle sağlanacağını ortaya koymaktadır. Adil Ekonomik Düzende karşılıksız para basma yoktur. Bununla birlikte banka parası yani kaydi veya hayali para da olmayacaktır. Böylece ekonomide her dönem canlanma evresi devam ettiği halde enflasyon olmayacaktır. Prof. Dr. Necmettin Erbakan, başbakan olduğu 54. Refahyol Hükümeti döneminde canlanma dönemini enflasyonsuz geçirerek ve stagflasyonun tam tersini gerçekleştirerek iktisat bilimi literatürüne önemli bir katkıda bulunmuştur. Böylece Adil Ekonomik Düzen, içinde bulunulan çağın ihtiyacına çare olma özelliğini uygulamalarla ortaya koymuştur. Şimdi asıl konu bu düşüncenin İslam Ekonomisi olup olmadığı hakkındadır. Buna göre içinde bulunulan çağın ihtiyaçları dikkate alınarak modern araçlarla yeni bir ekonomik sistem olarak ortaya konulmuş ve temel prensipleri de Kuran ve Sünnetle belirlenmiş olan Erbakan ın Adil Ekonomik Düzen düşüncesi, günümüzde İslam Ekonomisinin temellerini içerisinde barındırmaktadır. Bundan dolayı Adil Ekonomik Düzenin İslam Ekonomisi olarak ifade edilmesinde bir sakınca olmadığı gibi onun bir İslam Ekonomisi Modeli olduğunun daha uygun bir ifade olacağı yönündedir. Bu anlamda Kapitalist Sistem içerisinde Klasik Okulun konumu ne ise İslam Ekonomisi içerisinde ilk olması dolayısıyla Adil Ekonomik Düzenin konumu da aynıdır, denebilir. Anahtar Kelimeler: İslam Ekonomisi, Adil Ekonomik Düzen, Necmettin Erbakan

92 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 62 Erbakan and a New World Islamic Economics and Fair Economic Order Assoc. Prof. Ibrahim Halil SUGOZU Sırnak University Abstract While other religions do not offer a unique economic system, the question of why Islam offers one has been a focal point for discussions. The concept of whether religions should offer a unique economic system is an attractive discussion. Therefore the concept of an Islamic economy is creating the foundation for a discussion. Moreover, even though Islam has a number of core economic principles and builds its economic model over these core principles. Once these principles are established a more distinctive economic model is created and is open to further discussions. Islam s economic model is shaped with the Quran and Sunnah. However, the contributions of a consensus of Islamic scholars (ICMA) are used to establish permanent boundaries for a current Islamic economic system creates a new conflict. Under the circumstances, two crucial questions should be addressed. The first question: Are the decisions of the ICMA binding, while alterations in the economy and in its theories are accelerated? The latter question: Is the Fair Economic Order (FEO) formed by Necmettin Erbakan which is based on the Quran and Sunnah, which offers solutions to the problems of the macroeconomic components (monetary system, finance, credit, interest, tax, insurance regulations, etc.) an Islamic economic system within itself? In this study, these arguments will be discussed and the situation of the Fair Economic Order will be emphasized. The Fair Economic Order (FEO) follows and accepts Islam s

93 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 63 perspective regarding interest, and does not see interest as a necessity of its economic system. Moreover, FEO does not consider The Zakat (alms) as an economic tool. The perspective regarding tax held by FEO is completely different than contemporary tax system. The state acts as a fifth economic factor by providing opportunities to production, thus establishes a partnership with producers to derive revenue from this partnership. However, while FEO does not allow the printing money without a corresponding value creation, it also demonstrates strong resistance to bank money or fictional currencies, thus the economic revival is confirmed without providing any base for inflation. The 54th Government of Turkey under the administration of Prof. Dr. Necmettin Erbakan made a significant contribution to the literature of science of economics with the exact opposite of stagflation and by proving that the economic revival can be established without inflation. In this sense, FEO provides strong evidence in order to answer how to offer remedies to contemporary issues. However, the main argument regarding whether or not the FEO is an Islamic economy remains. Erbakan s FEO borrowed its essential principles from Quran and Sunnah to form a new economic order with modern tools by considering the current needs of the economy. FEO contains essential economic dimensions of Islamic economy. Therefore, it would be appropriate to say that the Fair Economic Order is an Islamic Economics Model which can be expressed as an Islamic Economics. To conclude we can say that the Fair Economic System in the Islamic Economics is that which is what the Classical Economics were in the Capitalist economic system. Keywords: Islamic Economics, Fair Economic Order, Necmettin Erbakan

94 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 64 Erbakan and a New World Adil Ekonomik Düzen de Artı(K) Değerin Paylaşımı Arş. Gör. Musa ÖZTÜRK Süleyman Demirel Üniversitesi Özet Adil Ekonomik Düzen teorisi Türk siyasi tarihinin temel belirleyicilerinden olan Milli Görüş Hareketi nin iktisadi sahada savunduğu teorimodeldir ve muhtevası bakımından alelade seçim vaatlerinin ötesinde yeni bir ekonomik sistem önermesidir. Temelinde ortaklık ekonomisine dayanan Adil Ekonomik Düzen teorisi ekonomi-iktisat kavramlarının anlamlarından başlayarak, iktisadi kurumların tayini, üretim faktörlerinin yeniden tanımlanması ve piyasaların şekillenmesiyle farklı bir iktisadi sistem özellikleri taşımaktadır. Çalışma kapsamında Ortaklık Ekonomisi - Adil Ekonomik Düzen teorisi günümüz cari sistemleriyle karşılaştırılarak ele alınacak ve devamında artık değerin paylaşımına dair sunduğu perspektife değinilmektedir. Anahtar Kelimeler: Ortaklık Ekonomisi, Adil Ekonomik Düzen, Artık Değer

95 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 65 Sharing the Surplus in the Just Economic Order Res. Assist. Musa OZTURK Suleyman Demirel University Abstract The Just Economic Order is the economic theory and model offer from the Milli Gorus Movement, which is fundamental determinant of the late Turkish political history. The Just Economic Order theory, which is basically based on the sharing economy, has different economic system features; starting with the meaning of economics concepts, redefining the economic institutions, redefining the production factors and shaping the markets. Within the scope of the study, the theory of Sharing Economy - Just Economic Order will be compared with current systems of today and the perspectives about sharing value will be discussed. Keywords: The Share Economy, The Just Economic Order, Surplus

96 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 66 Erbakan and a New World Adil Ekonomik Düzen Söyleminin Kredileşme İlkeleri ve Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme Öğr. Gör. İrfan ERSİN İstanbul Medipol Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Selman DURAN İstanbul Medipol Üniversitesi Özet Faiz, kapitalist ekonomik sistemin toplumlara getirdiği en önemli bir maliyettir. Ekonomik dengesizlikte önemli bir araç olan faiz genel olarak borçlandırma üzerinden yani kredilerle işlemektedir. Bir ekonomide en temel unsurlardan biri olarak kabul edilen büyümenin sağlanması üretimdeki artışa, üretimdeki artış da yatırımlara bağlıdır. Yatırımlar ise tasarruflar yoluyla sağlanmaktadır. Kapitalist sistemde bu tasarrufların kullanımı faizle olurken yatırımın verimli olup olmaması tasarruf sağlayıcılarını pek de etkilememektedir. Tasarruf, verimsiz yatırımlarda kullanıldığında karşılığında istenilen üretimi çıkartmasa bile karşılığında faizini alır. Yani üretime karşılık gelmeksizin taahhüt edilen faiz tasarruf sahibince alınır. Bu da ekonomide başta gelir adaletsizliği olmak üzere ekonomideki dengelerin bozulmasına yol açar. Ekonomide faizin olmadığı bir sistem geçmişten beri tartışılagelmektedir. İktisadın öncüsü olarak bilinen J. M. Keynes bile faizin sıfır olduğu noktanın ideal bir ekonomi olduğunu belirtirken kapitalist ekonomik sistemi içselleştirenler faizin ekonomiden bağımsız olamayacağı görüşündedirler. Faizin ekonomide olma-

97 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 67 ması gerektiğini vurgulayan en önemli çalışmalar İslam ekonomisi alanında görmek mümkündür. Ancak günümüzde kapitalist sisteme alternatif olması açısından dünya genelinde uygulanan kabul görmüş bir faizsiz sistem yaygınlık kazanabilmiş değildir. Malezya, Endonezya, Arap ülkeleri iç ekonomik politikalarında yerel bazda faizi kısmen yok saysalar bile küresel bağlamda kapitalist sisteme entegrasyonları dolayısıyla tam anlamıyla faizsiz bir sistemi oluşturabilmiş değillerdir ler itibariyle Türkiye de Milli Görüş geleneğinin temsilcisi olan Refah Partisi nin ekonomik sisteme dair çözüm önerisi bağlamında ortaya çıkan Adil Ekonomik Düzen söylemi, faizsiz bir sistem öngörüsünde bulunmuştur lı yıllarda popüler olan bu söylem, toplum nezdinde de karşılık bulmuş ve ciddi bir siyasi başarı kazanmıştır. Adil Ekonomik Düzen, gelir dağılımı adaletsizliği, işsizlik, enflasyon, tüketim ekonomisi gibi temel problemlere ana sebep olarak faizi göstermiştir. Dolayısıyla faizin olmadığı bir ekonomik sistemde bu sorunların çok daha adil bir şekilde çözümlenebileceğini iddia etmiştir Bu iddiasını çok kısa süren bir iktidar döneminde hayata geçirme girişiminde bulunmuş fakat devamını getirebilecek bir süre iktidarda kalamamıştır. Adil Ekonomik Düzen, genel olarak; devlete biçilen rol, para, vergilendirme sistemi, kredi esasları ve ortaklık, üretim ve ihracat, enflasyon, işsizlik ve sosyal güvenlik esasları gibi konular üzerinde durmaktadır. Bu çalışmada ele alınacağı üzere adil ekonomik düzenin faizsiz kaynak oluşturma bağlamında öne sürdüğü kredileşme ilkeleri ve bunların uygulanabilirliği tartışılacaktır. Adil Ekonomik Düzende 7 türlü faizsiz kredi imkânı vardır ve enflasyona sebebiyet vermez. Bunlar ortaklıklar, hakkı müktesep karşılığı kredi, emek karşılığı kredi, rehin karşılığı kredi, ödenmiş vergi karşılığı kredi, yatırım projesi karşılığı kredi, selem senedi karşılığı kredi olarak sıralanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Adil Düzen, Necmettin Erbakan, Faizsiz Kredi

98 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 68 Erbakan and a New World An Evaluation on the Credit Principles and Applicability in Terms of the Just Economic Order Lecturer Irfan ERSIN Istanbul Medipol University Assist. Prof. Selman DURAN Istanbul Medipol University Abstract Interest is the most important cost that the capitalist economic system brings to society. Interest, which is an important instrument in economic imbalance, generally works on debts. One of the most important elements in the economy grows. Growth which is accepted as one of the most basic elements of an economy depends on the increase in production, and the increase in production also depends on investments. Investments are provided through savings. The use of these savings in the capitalist system is at an interest rate, but the fact that the investment is not efficient does not significantly affect the savings providers. When savings are used on inefficient investments, they will be charged even if they do not produce the desired output. In other words, the promised interest without regard to production is taken as the owner of the savings. This leads to distortions in the economy, especially in the case of income injustice. A system where there is no interest in the economy has been discussed since the past. Even J. M. Keynes, known as economic pioneer, points out that the point where interest is zero is an ideal economy, while those who internalize the capitalist economic system think that interest

99 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 69 cannot be independent of the economy. The most important studies emphasizing that interest interest-free economy can be seen in the field of Islamic economics. However, in terms of being an alternative to the capitalist system nowadays, an accepted interest-free system applied worldwide has not become widespread. Even Malaysia, Indonesia, and some Arab countries whose domestic economic policies have partially lost interest on a local basis, have not been able to create a fully interest-free system because of their integration into the capitalist system in the global context. The Just Economic Order discourse, which emerged in the context of the solution proposal for the economic system of the Refah Party, which is representative of the Milli Gorus tradition in Turkey in the 1980s, was predicated on an interest-free system. This discourse, which was popular in the 1990s, has received a response to the society and has gained a serious political success. The Just Economic Order has shown interest as the main reason for basic problems such as income distribution inequality, unemployment, inflation, consumption economy. So he claimed that these problems could be solved in a fairer way in an economic system where there is no interest. He attempted to make a living in a very short period of power, but he did not stay in power for a long time. The Just Economic Order generally focuses on the role of state, money, taxation system, principles of credit and partnership, production and export, inflation, unemployment and social security. As will be discussed in this study, the principles of lending and the applicability of the fair economic order in the context of making interest-free resources will be discussed. In the Just Economic Order there are 7 types of interest-free loans and they do not cause inflation. These are listed as partnerships, mortgage corresponding loans, labor loans, pledge loans, paid tax loans, investment project loans and order stock loans. Keywords: Just Order, Necmettin Erbakan, Interest-Free Loan

100 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 70 Erbakan and a New World Türkiye de Siyasal Değişmenin Sosyo-Ekonomik Temelleri Bağlamında Milli Görüş Geleneğinin Politik Ekonomisi: Osmanlı Modernleşmesinden 28 Şubat a Bir Tarihsel Çerçeve Denemesi Arş. Gör. Ahmet Vedat KOÇAL Dicle Üniversitesi Özet Tarihsel-siyasal olay ile sosyo-ekonomik olgu arasındaki yapısal neden-sonuç ilişkisi, klasik siyaset felsefesi metinlerine uzanan teorik açıklanışından bu yana bilinmektedir. Bununla birlikte, ekonomi ile siyaset arasında altyapı-üstyapı, bir başka deyişle neden-sonuç ilişkisi olduğu modern politik ekonomi disipliniyle gösterilmiş bulunmaktadır. Bu temel kuramsal veri ışığında, ekonomik değişimlerle siyasal dönüşümler arasında doğrudan ve dolaylı bağlar olduğu bilinmektedir. Siyasal düşünceler ve akımlar, piyasanın aldığı dönemsel biçimlere ve yeniden yapılanmalara içerik ve zamanlama bakımlarından paralel olarak yapısal ve söylemsel değişimler, dönüşümler göstermektedir. Özetle siyaset, pratikte iktisadi üretim biçimlerinin ve ilişkilerinin yeniden üretimi anlamına gelmekte, böylece bir toplumsal kurum olarak da iktisadi düzenin siyasi dille ve araçlarla ifadesi olmaktadır. Sonuçta ekonomik etken, ilişkilerinin doğası gereği siyasal alanı koşullandırmakta ve biçimlendirmektedir. Bu haliyle, siyasal akımların, alt-yapılarındaki sosyo-ekonomik koşullandırmaya bağlı sınıfsal kişilikleri vardır ve akımların programlarını ve söylemlerini bu sınıfsal kişilik belirler.

101 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 71 Bu evrensel durum, Türkiye özelinde de deneyimlerle yerini ve ifadesini bulmaktadır. Bu bağlamda, bütün siyasal akımların ve hareketlerin olduğu gibi, muhafazakâr ideolojinin ve siyasetin de varlık, gelişme ve evrim kaynakları, doğrudan iktisadi süreçlere, bu kapsamda küresel ve yerel ekonominin dolaylı ve doğrudan etkilerine bağımlıdır. Türkiye de muhafazakârlığın başlı başına bir siyasal akım olarak ortaya çıkışı, aynı zamanda Osmanlı ekonomisinin, Endüstri Devrimi nin küresel yayılımı aşamasındaki Avrupa kapitalizmine eklemlenerek geleneksel tarım toplumundan modern ticaret toplumuna geçiş sürecini ifade eden Osmanlı modernleşmesinin sonuçlarından biridir. Bu bağlamda, Türkiye muhafazakârlığı, sosyo-ekonomik temelde, kapitalistleşme sürecindeki Osmanlı iktisadının merkezileşmesine karşı yerelin, bir başka deyişle çevrenin geleneksel tarım toplumu niteliğini ve buna dayalı kültürel kimliğini koruma çabasının siyasal ifadesi olarak tanımlanabilir. Bu kapsamda, İttihatçı-Kemalist sekülerleş(tir)me politikalarıyla bastırılarak kültürel alanla sınırlandırılan muhafazakârlığın yeniden politikleşmesi ya da yine bu anlamda ve genel bir kabulle kullanılan genel ifadeyle siyasal İslam olarak tanımlanan ve Türkiye Muhafazakârlığının siyasal evrimi içerisinde 1950 lerden başlayarak günümüze dek süren son aşama, Milli Görüş akımı çerçevesinde ve siyasal merkeziliğinde temsil ve tarif edilmiştir. Bu bağlamda, Milli Görüş akımı, Demokrat Parti nin 27 Mayıs darbesi ile kapatılması ve ardından onun yerini alan Adalet Partisi iktidarının, Demokrat Parti nin tarımsal-kırsal kalkınma merkezli ekonomi politikasının tersine merkezi büyük sermaye ve devlet odaklı politikalar üretme tercihi karşısında siyasal temsil kaybı yaşayan yerel küçük sanayici, tüccar, zanaatkâr ve çiftçilerden oluşan çevrenin taleplerini ve oluşmaya başlayan ithal ikameci sanayileşme rejimi merkezli yeni sosyo-ekonomik düzene itirazlarını ifade etmek için yeni kurumlar ve yollar aramaya başlamasını ifade etmektedir. Bu bakımdan, Milli Görüş geleneği, Osmanlı modernleşmesinden itibaren devlet merkezli kapitalistleştirme politikası kapsamında, dış ticaret ve dolayısıyla liman merkezli ekonomik politik ve sermaye birikimi rejiminin dezavantajlı grubunu oluşturan

102 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 72 Erbakan and a New World Anadolu sosyo-ekonomik coğrafyasının siyasal görünümlü ve muhafazakâr söylemli refleksinin tarihsel sürekliliği içerisinde bir aşama olmaktadır. Cumhuriyet in Kemalist kuruluş sürecinin siyasal ve toplumsal aktörlerinin, İttihatçı köklerinden başlayarak belirginleşen Selanik-İzmir- İstanbul üçgeni merkezli toplumsal kökenlerine ve kültürel kodlarına dayalı olarak, Anadolu kültürel coğrafyasına yabancılıkları da, yine bu kapsamda, muhafazakâr refleksin belirleyici temellerinden biri olmuştur. Nitekim 28 Şubat darbesi de, bu sınıfsal ve kültürel temelli farklılaşmanın ve giderek çelişmenin tayin ettiği bir sonuç olmuştur. Bu çalışma, tarihsel ekonomik determinist yöntem tercihi ışığında modern Türkiye tarihi boyunca muhafazakârlığın gösterdiği siyasal değişmeler kapsamında Milli Görüş akımının oluşma ve gelişme süreçlerini, iç içe geçmiş küresel, ulusal, bölgesel ve yerel ölçekli sosyo-ekonomik dönüşüm süreçleri ile ilişkilendirilmiş neden-sonuç bağlantıları altında incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Siyasal Değişme, Türkiye, Milli Görüş, Politik Ekonomi

103 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 73 The Political Economy of the Milli Gorus Tradition in the Context of Socio-Economic Basis of Political Change in Turkey: An Essay for a Historical Framework from Ottoman Modernization to February 28 Res. Assist. Ahmet Vedat KOCAL Dicle University Abstract The structural cause-and-effect relationship between the historicalpolitical event and the socio-economic phenomenon has been known since the theoretical explanations dating to the texts of classical political philosophy. However, infrastructure-superstructure relations, the causal relationship in other words between economy and politics is proved by the discipline of modern political economy. In this basic theoretical data light, it is known that there are direct and indirect links between economic and political transformations. Political thoughts and currents show structural and discursive changes and transformations in parallel with the periodical forms and the restructurings of the market, in terms of timing and content. In sum, politics means the reproduction of economic forms of production and relations in practice, so that as a social institution, economic order is expressed by political dictates and means. As a result, the economic factor conditions and shapes the political realm, by the nature of relationship between them. As such, political currents have class personalities that depend on socio-economic conditioning by their substructures, and this class personality determines the programs and discourses of political movements.

104 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 74 Erbakan and a New World This universal situation finds its place and expression with experiences in Turkey. In this context, as with all political movements and movements, the sources of existence, development and evolution of conservative ideology and politics also depend on the economic processes directly, indirect and direct influences of the global and local economy, within this context. The emergence of conservatism as an independent political movement in Turkey is one of the consequences of the Ottoman modernization that expresses the transition period of the Ottoman economy from the traditional agriculture society to the modern trade society by being articulated to the European capitalism in the process of global expansion of the Industrial Revolution. In this context, on the socio-economic basis, Turkey s conservatism can be defined as the political expression of the locality, in other words, the traditional agrarian society and the cultural identity based on it, against the centralization of the Ottoman economy in the process of capitalization. The last stage in the political evolution of the Turkish conservatism, starting from the 1950s and up to now, which is defined as re-politicization of the conservatism or political Islam used in this sense and with a general acceptance, after the repression and restriction to the cultural field by the Unionist-Kemalist secularization policies, is represented and described on the Milli Gorus tradition and at the its political centrality. In this context, the Milli Gorus Movement characterized by the the demands of periphery, composed of local small sized industrialists, merchants, craftsmen and farmers to look for new institutions, who lost political representation by the closure of the Demokrat Party by the May 27 coup, and also the Adalet Party government s, which took its place, preference on producing centralized capital and state-oriented policies, as opposed to the Demokrat Party s agri-rural development centered economic policy, and also to express their objections against the new socio-economic structure centered on the import-substitution industrialization regime. In this respect, the tradition of Milli Gorus is a step in the historical continuity of the political and conservative discursive reflex of the Anatolian socio-economic geography

105 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 75 which constitutes the disadvantaged group of foreign trade and hence port-based economy-political and capital accumulation regime of the state-centered capitalistization policy since the Ottoman modernization. The alienation of the political and social actors of the Kemalist establishment period of the Republic, which became evident from their Unionist roots, and based on their social origins and cultural codes of the Thessaloniki-Izmir-Istanbul triangle, to the Anatolian cultural geography has become one of the determining factors of the conservative reflex, within this context. As a matter of this fact, the February 28 coup d etat was a consequence of this class and cultural-based differentiation and increasingly contradictory. In the light of its historical-economic deterministic method preference, this study aims to examine the formation and development processes of the Milli Gorus Movement, in the context of the political changes that conservatism has shown throughout the history of modern Turkey, in the light of cause-effect relations based on the nested processes of global, national, regional and local scaled socio-economic factors. Keywords: Political Change, Turkey, Milli Gorus, Political Economy

106

107 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 77 III. OTURUM Yrd. Doç. Dr. Süleyman GÜVEN Siyasal İletişim Sürecinde Siyasi Liderlerin Üslupları: Necmettin Erbakan Örneği Doç. Dr. Muhammet KOÇAK Necmettin Erbakan ın Vefatının Alman Basınına Yansıması Okt. Dr. H. Kazım KALKAN Alman Anayasayı Koruma Teşkilatının 2010 ve 2015 Yılı Raporlarında Milli Görüş Hareketi Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR Erbakan ın Türkiye Sanayileşmesine Yönelik Paradigmaları III. SESSION Assist. Prof. Suleyman GUVEN The Political Leaders Styles in the Political Communication Process: Necmettin Erbakan Sample Assoc. Prof. Muhammet KOCAK The Reflections of Necmettin Erbakan s Death in the German Press Lecturer Dr. H. Kazim KALKAN Milli Gorus Movement in the 2010 and 2015 Annual Reports of the German Constitution Protection Organization Assist. Prof. Abdullah DEMIR Paradigms of Erbakan Regarding Turkey s Industrialization

108 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 78 Erbakan and a New World Siyasal İletişim Sürecinde Siyasi Liderlerin Üslupları: Necmettin Erbakan Örneği Yrd. Doç. Dr. Süleyman GÜVEN Bozok Üniversitesi Özet Siyasal iletişim süreci gerek siyasi partilerin gerekse de siyasi kişiliklerin hedef kitlelerine yönelik yapmış oldukları bir dizi iletişim çabalarından oluşmaktadır. Siyasal iletişim sürecinde TBMM genel kurulunda yapılan konuşmalar televizyon kanallarında yayınlanmaları sebebiyle siyasi partilerin ve liderlerin hem parti politikalarını anlatmaları ve hedef kitlelerini ikna etmeleri hem de genel kurulda yapılmak istenen düzenlemeleri biçimlendirmek açısından önemli bir olanak olarak görülmektedir. Bu çerçevede siyasi parti liderleri TBMM genel kuruluna özellikle önemli düzenlemelerin yapıldığı durumlarda mümkün mertebe katılmaya, kararları etkilemeye ve kendilerini hedef kitlelerine olumlu bir şekilde ifade etmeye çalışmaktadırlar. Bu çalışmada Prof. Dr. Necmettin Erbakan ın siyasal iletişimde kullandığı dilin nasıl olduğu ve bugünkü siyasi parti liderlerinden gerek içerik gerekse üslup olarak ayrıldığı noktaların neler olduğunun tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla çalışmada Necmettin Erbakan, Binali Yıldırım, Kemal Kılıçdaroğlu ve Devlet Bahçeli nin TBMM de yapmış oldukları birer konuşma incelenecektir. Çalışmada yöntem olarak niteliksel içerik analizi kullanılacaktır. Anahtar Kelimeler: Siyasal İletişim, Siyasi Üslup, Necmettin Erbakan

109 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 79 The Political Leaders Styles in the Political Communication Process: Necmettin Erbakan Sample Assist. Prof. Suleyman GUVEN Bozok University Abstract The political communication process consists of a series of communication efforts that are carried out by political parties and political persons for target groups. In the process of political communication, the speeches made at the general assembly of the Grand National Assembly that are broadcast on television channels, which is seen as an important opportunity for political parties and leaders both explain party politics and persuade target groups and put into a form the regulations that in the general assembly. In this context, political party leaders are trying attend to the general assembly of the Grand National Assembly to express themselves in a positive way, especially when important regulations are made, to influence their decisions and to express themselves in their target groups. This study s aim is determine of Prof. Dr. Necmettin Erbakan s style in political communication process and what points the current political party leaders are draw apart in terms of content and style. For this purpose, Necmettin Erbakan, Binali Yildirim, Kemal Kilicdaroglu and Devlet Bahceli s speeches, what they had made at TBMM, will discuss. Qualitative content analysis will be used as a method of this study. Keywords: Political Communication, Political Style, Necmettin Erbakan

110 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 80 Erbakan and a New World Necmettin Erbakan ın Vefatının Alman Basınına Yansıması Doç. Dr. Muhammet KOÇAK Gazi Üniversitesi Özet Türkiye Cumhuriyeti nin 23. Başbakanı Prof. Dr. Necmettin Erbakan aynı zamanda Milli Görüş Hareketi nin kurucusu ve lideri olarak da tarihe geçmiştir. Yakın tarihin en etkili, en başarılı ve kendisinden çokça söz ettiren şahsiyetlerinden birisi olan Erbakan ın yaşamı incelendiğinde siyaset ve dava kavramları öne çıksa da, bu süreçlerin öncesinde özellikle bilimsel ve akademik yönden nitelikli bir portre ile de karşılaşmaktayız. Almanca ağırlıklı bir liseden mezun olan Erbakan, lisans eğitimi sonrasında Almanya da doktorasını yapmış ve doktora sonrasında da bu ülkede kalarak çok önemli projelerde görev almıştır. Bunlardan en önemlisi ise şüphesiz ünlü Alman Leopar Tankları nın geliştirilmesinde başmühendis olarak görev yapmış olması ve adı geçen tankların ateşleme sistemlerini yeniden programlamasıdır. Mücadele ile geçen ve fırtınalı yıllarla dolu olan siyasi yaşamının öncesinde yapılan bu bilimsel çalışmalar Erbakan ve Almanya yı buluşturan, birlikte anılmasını sağlayan en önemli etkenlerden birisi konumundadır. Bu düşüncelerden yola çıkarak bu çalışmada 27 Şubat 2011 tarihinde vefat eden Necmettin Erbakan ın vefatının Alman basınında nasıl yer aldığı araştırılmıştır.

111 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 81 Betimsel yöntemin kullanıldığı araştırmada Alman basın organlarında tarihleri arasında Necmettin Erbakan ın vefat haberleri taranmış, ilgili haberler analiz edilmiş ve merhum Erbakan ın hangi özelliklerinin ön planda yer aldığı saptanmıştır. Araştırma sonucunda yukarıda bahsedilen eğitim ve akademik boyutunun iki haber içerisinde; Leopar Tanklarına katkısının ise sadece bir haberde yer aldığı belirlenmiştir. Söz konusu özelliklerinden ziyade Erbakan ın Tayyip Erdoğan ın hocası olduğu, antisemitist bir kişilik olduğu, eski başbakan yardımcısı ve başbakan olduğu, ilk İslamcı başbakan olduğu, 1997 yılında askeri baskı sonucunda istifa etmek zorunda kaldığı, partisinin kapatıldığı, Adalet ve Kalkınma Partisi nin kendi partisinden doğduğu, ev hapsine mahkûm edildiği, başbakanlığı döneminde İran ve Libya ile sıkı bir ilişki içerisinde olduğu, Türkiye ve özellikle Almanya daki Milli Görüş yapılanmalarının kurucusu olduğu, Türkiye deki siyasal İslam hareketinin kurucusu, en büyük savunucusu ve en saygın temsilcisi olduğu tespit edilmiş ve bu tespitlerden hareketle siyasi yönünün daha çok öne çıkarıldığı sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Necmettin Erbakan, Almanya Milli Görüş Hareketi, Alman Basını

112 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 82 Erbakan and a New World The Reflections of Necmettin Erbakan s Death in the German Press Assoc. Prof. Muhammet KOCAK Gazi University Abstract 23rd Prime Minister of the Republic of Turkey Prof. Dr. Necmettin Erbakan also has gone down in history as the founder and leader of Milli Gorus Movement. When the life of Erbakan, one of the most influential, successful and prominent figures in recent history, is examined, even though the concepts of politics and litigation stand out, we are faced with a portrait especially qualified in scientific and academic directions before these processes. Erbakan, graduating from German language intensive high school, did doctorate in Germany after his undergraduate and after his doctorate he stayed in this country and took charge in important projects. The most important of these projects is undoubtedly that he worked as chief engineer in the development of the famous German Leopard Tanks and he reprogrammed their ignition systems of these tanks. These scientific studies, which were carried out before the political life filled with struggle and stormy years, is one of the most important factors that brought together Erbakan and Germany and provided to be mentioned together. In this study, it has been researched how the death of Necmettin Erbakan, who died on 27 February 2011, took place in the German press. Used the descriptive method in the study, news of Necmettin Erbakan s death was scanned in German press organs between and

113 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM , the related news was analyzed and it was determined which features of the late Erbakan were on the forefront. As a result of the research, it was determined that the above mentioned education and academic dimension were included in two news and the contribution to the leopard tanks was only included in a news report. It is determined that he was Tayyip Erdogan s mentor, that he was an anti-semitic person, that he was the former prime minister and vice prime minister, that he was the first Islamist prime minister, that he had to resign as the result of military pressure in 1997, that his party was closed, that justice and development party originated his party, that he was put under house arrest, that he was closely related to Iran and Libya during the prime ministerial period, that he was the founder of Milli Gorus Movement in Turkey and especially in Germany, that he was the founder the greatest advocate and the most respected representative of political Islam movement in Turkey. As a result of these determinations, it is concluded that his political aspects mostly came to the fore. Keywords: Necmettin Erbakan, Germany Milli Gorus Movement, German Press

114 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 84 Erbakan and a New World Alman Anayasayı Koruma Teşkilatının 2010 ve 2015 Yılı Raporlarında Milli Görüş Hareketi Okt. Dr. H. Kazım KALKAN Gazi Üniversitesi Özet Almanya nın iç istihbaratından sorumlu olan Anayasayı Koruma Teşkilatı her yılın ortalarına doğru bir önceki yıla ait istihbarat raporlarını açıklamaktadır. Bu raporlarda Almanya nın iç güvenliğini tehdit ettiğine veya tehdit etme potansiyelini barındırdığına inanılan yapılanmalar hakkında birtakım bilgiler yer almaktadır. Türkiye kökenli yapılanmaların en büyüğü olan ve Milli Görüş Hareketi nin Almanya ayağını oluşturan IGMG de, anayasayı koruma teşkilatı raporlarında yer alan oluşumlardandır. Bu çalışmayla Necmettin Erbakan ın hayatını kaybetmesinden önce yayınlanan son rapor olan 2010 tarihli rapor ve en güncel tarihli olan 2015 raporunun (2016 raporu henüz yayınlanmadı) mercek altına alınması hedeflenmiştir. Bu sayede, Necmettin Erbakan ın vefatından 2015 yılına kadar geçen 5 yıllık sürede, Almanya daki Milli Görüş Hareketi nin geçirmiş olduğu sürecin, Alman istihbarat raporlarına nasıl yansıdığının tespit edilebileceği düşünülmektedir. Söz konusu çalışma nicelik ve içerik olmak üzere iki ana başlık altında hazırlanmıştır. İlk bölüm Almanya daki Milli Görüş Hareketi nin sahip olduğu üye sayısı, cami sayısı, bu camilere giden insan sayısı, yayın organları ve yan kuruluşlara ait bilgilerin yer aldığı sayısal verilerin ince-

115 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 85 lenmesinden oluşmaktadır. İkinci bölümde ise raporlar içerik bakımından ele alınmıştır. Genel olarak bakıldığında; 2015 raporunun 2010 yılındaki rapora göre kapsam açısından daha dar olduğu görülmektedir. İçerik açısından bakıldığında da 2015 raporunun daha az itham edici olduğu söylenebilir. Nitekim 2015 raporunda IGMG nin radikal akımlarla ilişkisinin zayıflama eğilimi gösterdiği tespiti de yapılmaktadır. Ayrıca 2015 yılı raporunda Milli Görüş Hareketi nin üye sayısı ve sahip olduğu yan kuruluşların sayısında da bir artış dikkat çekmektedir. Anahtar Kelimeler: Milli Görüş Hareketi, IGMG, Alman Anayasayı Koruma Teşkilatı

116 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 86 Erbakan and a New World Milli Gorus Movement in the 2010 and 2015 Annual Reports of the German Constitution Protection Organization Lecturer Dr. H. Kazim KALKAN Gazi University Abstract The Constitution Protection Organization, responsible for Germany s internal intelligence, announces the intelligence reports for the previous year towards the middle of each year. These reports contain some information about the structures that are believed to threaten the internal security of Germany. IGMG, which is the largest of the Turkishbased structures and constitutes the Germany footstep of the Milli Gorus Movement, is one of the occurrences of the constitution protection organization reports. With this work, it is aimed to take the last report (2010 report) and the most recent report (2016 report not yet published), which were published before Necmettin Erbakan s life was lost. It is thought that how Milli Gorus Movement in Germany can be reflected in German intelligence reports during the 5 years from Necmettin Erbakan s death until The study has been prepared under two main titles; quantity and content. The first part consists of examining the numerical data on the number of members of the Milli Gorus Movement in Germany, the number of mosques, the number of people going to these mosques, publications and subsidiaries. In the second part, the reports are handled in terms of content. Generally speaking; the 2015 report seems to be narrower in scope

117 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 87 than the 2010 report. From a content perspective, it can be said that the 2015 report is less accusatory. As a matter of fact, in the 2015 report, it is also determined that the relationship between the IGMG and the radical currents tends to weaken. In addition, in the year 2015 report, the number of members of the Milli Gorus Movement and the number of subsidiaries increase noteworthy. Keywords: Milli Gorus Movement, IGMG, German Constitution Protection Organization

118 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 88 Erbakan and a New World Erbakan ın Türkiye Sanayileşmesine Yönelik Paradigmaları Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR Marmara Üniversitesi Özet Her toplumun; ekonomik, siyasal ve kültürel kodlarına dayanan bir teknik ve sanayi/leşme tasavvuru olmuştur. İlahi kültürü hayatlarının eksenine yerleştirmiş olan toplumların temel amacı da bütün teknik/alet ilminin imkânlarını kullanarak yeryüzünün imar edilmesini sağlamak olmuştur. Necmettin Erbakan tarafından aktif siyaset öncesi ve sonrasında hem ahlaki hem de iktisadi bakımdan güçlü olmak biçiminde iki kanatlı bir kalkınma tasavvuru düşünülmüş, söylenmiş ve uygulanmaya çalışılmıştır. Bu yaklaşım Milli Görüş Hareketi nin Kurucu Lideri nin kaleme aldığı Davam adlı eserinde Teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, her alanda kalkınma hareketlerinin en baş unsuru insandır. İnsan unsuru ne kadar sağlamsa, ne kadar ahlak ve karakter sahibi ise kalkınmada o kadar güçlü olacaktır. İnsan unsuru ahlaken bozulmuşsa bu bozuk malzemeyle kurulacak resmi veya gayri resmi teşekküller verimsiz ve yıkıcı olacağından emekler, masraflar ve zahmetler boşa gidecektir. biçiminde yer almıştır. Erbakan ın tüm ilmi ve siyasi yaşamı ile Milli Görüş Hareketi nin siyasi çalışmalarını dikkate aldığımızda ülkemizin gelişmesi için temel sorunlar ve çözüm araçları bağlamında; nimet ve külfet paylaşımında adalet, sanayileşme zorunlu bir istikamettir, ahlak ve maneviyat esaslı kalkınma, takip ederek rakiplerinizi geçemezsiniz, sanayileşmede önce mevzuat sorunları çözülmelidir, sanayileşme hamlelerinde stratejik yanıl-

119 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 89 gıya düşülmemeli ve yerli teknik otoritelere fırsat verilmelidir, sanayileşme lineer değil üstel gelişir, yatırımlarda ekonomik ve sosyal göstergeler birlikte dikkate alınmalıdır, sanayileşmede İslam dininin kırmızıçizgilerine dikkat edilmelidir, devlet liderliğinde sanayileşme gerçekleştirilmelidir, acilen Ar-Ge kanununu çıkarılmalıdır, ufki (yatay) kalkınma amaçlanmalıdır, işçilik sistemi değil, ortaklık sistemi benimsenmelidir, müstemleke tipi kalkınma değil ve lider ülke kalkınma modeli esas seçilmelidir gibi kalkınma paradigmalarından bahsedilebilir. Bu çalışmada Milli Görüş Hareketi nin Türkiye nin sanayileşmesine yaptığı katkı/lar hem söylem hem de eylem bazında incelenerek, Erbakan ın sanayileşmeye yönelik paradigmaları ayrıntılı olarak değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: Necmettin Erbakan, Milli Görüş Hareketi, İki Kanatlı Kalkınma, Önce Ahlak ve Maneviyat, Sanayileşme

120 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 90 Erbakan and a New World Paradigms of Erbakan Regarding Turkey s Industrialization Assist. Prof. Abdullah DEMIR Marmara University Abstract Every society has a technical and industrialization envision that is based on economic, politic and cultural codes. The fundamental purpose of the societies, which place the divine culture on the base of their life, has been to ensure the construction of earth by using all the available technics/instruments. Before and after his active political life, Necmettin Erbakan has though and articulated the two-wing development envision; Being strong from both economical and moral aspects. And he tried to put this envision into practice. This approach has also been cited in book titled. Davam, which was written by the founder leader of Milli Gorus; Regardless of the advancements in technology, the main component of development movements is human in any domain. The stronger the human component is and the more moral values it has, the stronger the development will be. If the human component is deteriorated from moral aspect, the governmental or non-governmental establishments to be established using this deteriorated factor would be unproductive and destructive and all of the efforts, funds, and pains would go down the drain. Considering the entire scientific and politic life of Erbakan and the politic works of Milli Gorus Movement, the development paradigms can be exemplified as follows; the fairness in sharing yield and costs and the industrialization are the compulsory direction in terms of main problems

121 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 91 and solution offers for our country s development, development based on moral values is very important, one cannot get ahead of your competitors by following them, first of all, the regulatory problems should be solved for the industrialization, we should avoid from strategic failures in industrialization moves, and the local technical authorities should be given priority, industrialization advances not linearly but exponentially, economic and social indicators should be considered together in investments, in industrialization, the red lines of Islam should be taken into consideration, and the government-led industrialization should be put into practice, R&G regulation should be immediately prepared, and the horizontal development should be aimed, not the employee system but the partnership system should be adopted, rather than colonial-type development, the leader country type development should be taken as base. In this study, all of the contributions of Milli Gorus Movement to Turkey s industrialization will be examined from both verbal and operational aspects, and the paradigms of Erbakan regarding the industrialization will be analyzed in detail. Keywords: Necmettin Erbakan, Milli Gorus, Two-Wing Development, Firstly Morality and Spirituality, Industrialization

122

123 IV. OTURUM Öğr. Gör. Talip TUĞRUL Milli Görüş Hareketi Bibliyografyası: Bibliyografya, Etki ve Yansımalar Yrd. Doç. Dr. Yakup YÜKSEL Necmettin Erbakan ın Kur an Kıssaları BağlamındaTemsili Söylemi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Sait SICAK Yrd. Doç. Dr. Necmettin ÇALIŞKAN Yeni Bir Dünya nın Qur ani Umdeleri Öğr. Gör. Muhammet Ali TEKİN Necmettin Erbakan ın Sahabe Tasavvuru: Ebû Eyyûb El-Ensari Örneği IV. SESSION Lecturer Talip TUGRUL بيبليوغرافيا حلركة ملي گوروش )جوروش( بيبليوغرافيا )قائمة املصادر( اآلاثر واالنعكاسات Bibliography of Milli Gorus Movement: Bibliography, Effect, Reflections Yrd. Doç. Dr. Yakup YÜKSEL Necmettin Erbakan s Representation in the Context of the Qur an Story Assist. Prof. Ahmet Sait SICAK Assist. Prof. Necmettin CALISKAN The Quranic Principles of a New World Lecturer Muhammet Ali TEKIN Necmettin Erbakan s Imagination of Sahaba: The Sample of Abu Ayyub Al-Ansari

124 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 94 Erbakan and a New World Milli Görüş Hareketi Bibliyografyası: Bibliyografya, Etki ve Yansımalar Öğr. Gör. Talip TUĞRUL Muş Alparslan Üniversitesi Özet Çağdaş İslami akımlar, diğer dini gruplar ve ideolojik yapılar gibi kendi dini algılarını, dünya görüşlerini sözlü ve yazılı bir şekilde takdim ederler. Sözlü veya yazılı takdim çeşitlerinde ise tercih birçok hususun etkisiyle oluşmaktadır. Tevarüs edilen gelenek, muhatap kitle, ihtiyaçlar ve eğilimler bu hususta etkili olan unsurlardan bazılarıdır. Modern Türkiye de ortaya çıkmış bir İslami hareket olan Milli Görüş Hareketi de kendisini hem sözlü hem de yazılı olarak takdim etme gayretine girmiştir. Sosyal, siyasal alanlardaki faaliyetlerinin yanında kültürel bazı faaliyetlerde de bulunan Milli Görüş Hareketi, din ve dünya görüşünü ifade eden bazı eserler ortaya koymuştur. Hareketin kurucusu Prof. Dr. Necmettin Erbakan ın bizatihi kaleme aldığı Milli Görüş, Yeni Bir Dünya ve Adil Düzen, İslam ve İlim, Türkiye nin Temel Meseleleri, Davam bunlarının en önemlilerindendir. Erbakan ın tüm eserleri 2013 yılında derlenerek MGV Yayınları tarafından beş cilt olarak Prof. Dr. Necmettin Erbakan Külliyatı adıyla okuyucuya sunulmuştur. Camia içerisinde Milli Görüş mefkûresini anlatan eserler kaleme alan başka yazarlar da bulunmaktadır. Hareket, yazılı edebiyatını ortaya çıktığı ilk günden itibaren oluşturmaya başlamasına rağmen mensupları arasında bu eserler yeterince bilinir değildir. Bu durumu Erbakan Külliyatı nı derleyen M. Mustafa Uzun,

125 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 95 Erbakan ın 1975 yılında yayımlanan Milli Görüş adlı eserinin takdiminde Biz bu eseri bilmiyorduk ve ancak maalesef bilen de yoktu. Bir ömür boyu onunla beraber yürüyen, onu seven, onun gözü ile dünyaya bakan yüzbinlerce insan da onun en önemli eserinden haberdar değildi. Şimdi bu eseri tekrar gün yüzüne çıkartıyoruz. şeklinde, hayretini gizlemeden ifade etmektedir. Bu çalışma, şu varsayımlardan hareket etmektedir: Siyasal ıslahatçı bir İslami hareket olan Milli Görüş Hareketi nde de diğer ıslahatçı İslami akımlarda olduğu gibi dinamizm ve teşkilatçılık ön plana çıkmış; sözlü takdim yazılı takdimin önüne geçmiş; kitlelerin İslami bir şuur etrafında toplanması öncelemiştir. Yine ıslahatçı hareketler gibi Milli Görüş Hareketi de İslam dünyasındaki çöküntünün sebebini -büyük oranda- İslam düşünce geleneğinde değil; Müslümanların yanlışlarında ve küresel sistemin yerel ve küresel ölçekteki tasallutunda görmesi, İslam dünyasının ve ülkemizin âdete ortada kalmış bir cenaze haline getirilmiş olması, bu halin acil olarak ıslahına odaklanan bir motivasyonla hareket etmesine sebep olmuştur. Bu durum, hareketin kitlesel faaliyetlerinin ve aktivist karakterinin ağır basmasına sebep olmuş, yazılı edebiyat üzerinden bilinçlendirme gayreti ise ikinci planda kalmıştır. Yine bu çalışma Milli Görüş Hareketi nin lideri Erbakan ın kitaplarını, çevirilerini, makalelerini, meclis konuşmalarını ayrıca Milli Görüş partilerinin yayınlarını ve Milli Görüş Hareketi yle ilgili kaleme alınan kitap, tez, makale, sempozyum ve bildiriler tasnif edilmiş şekilde, bir bibliyografya çalışması ile tespit etmeyi ve bu eserlerin hareket mensupları ile kamuoyu üzerindeki etkisini tartışarak bir analiz yapmayı hedeflemektedir. Anahtar Kelimeler: Milli Görüş Hareketi, Necmettin Erbakan, Milli Görüş Bibliyografyası, Çağdaş İslami Akımlar, İslamcılık

126 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 96 Erbakan and a New World Bibliography of Milli Gorus Movement: Bibliography, Effect, Reflections Lecturer Talip TUGRUL Mus Alparslan University Abstract Contemporary Islamic movements present their own religious perceptions, world views, like other religious groups and ideological constructions, verbally and in writing. In verbal or written submissions, choice is affected by many things. The tradition, the masses, the needs and the trends are some of the factors that are influential on this issue. The Milli Gorus Movement, an Islamic movement that emerged in modern Turkey, has also endeavored itself to present both verbally and in writing. Milli Gorus, that has had cultural activities in addition to its activities in social and political fields, has revealed some works expressing religious and world view. The founder of the movement is Prof. Dr. Necmettin Erbakan s own has written Milli Gorus, A New World and Fair Order, Islam and Science, The Main Issues of Turkey, My Claim the laws are the most important of those works. All works of Erbakan were compiled in 2013 and published in five volumes by MGV Publications and was presented to the reader with the name Corpus of Prof. Dr. Necmettin Erbakan. There are other writers who have written some works about Milli Gorus in the community. Although the movement has begun to form its writing literature from the first day it was emerged, these works are not well known among its

127 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 97 members. In the introduction of his work Milli Gorus which was published in 1975, M. Mustafa Uzun, who compiled the Corpus of Erbakan, said that We did not know this work and unfortunately no one knew it. Hundreds of thousands of people who walked with him for a lifetime, loved him, and looked at the world with his eyes, were not aware of his most important work. Now we are taking this piece back to the surface. This study is based on the following assumptions: Dynamism and organizationalism have come to the forefront, as in the Islamic movements of the millennium, in Milli Gorus Movement which is a political Islamic movement. Oral presentations were prior to written declarations; gathering the masses around with an Islamic consciousness is prioritized. Again, like the reformist movements, the Milli Gorus Movement did not thought that the tradition of Islamic thought is the cause of the collapse in the Islamic world the reasons that was put forward by Milli Gorus Movement for the collapse in the Islamic world -in large measure Muslims mistakes and their global system in their local and global scale. The fact that the world of Islam and our country have been turned into a formal funeral has caused this situation to act with a motivation that focuses on urgent rehabilitation. This situation has caused the massive activities of the movement and the activist character to be overwhelmed, and the effort to raise awareness through written literature has remained in the second plenary. Again, this study aims to make an analysis by identifying the written sources of the Milli Gorus Movement: books, theses, articles and notifications related to the Milli Gorus Movement, with a bibliographical study and discussing the effects of these works on the public and the movement members. Keywords: Milli Gorus Movement, Necmettin Erbakan, Bibliography of Milli Gorus, Contemporary Islamic Movements, Islamism

128 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 98 Erbakan and a New World بيبليوغرافيا حلركة ملي گوروش )جوروش( بيبليوغرافيا )قائمة املصادر( اآلاثر واالنعكاسات Lecturer Talip TUGRUL Mus Alparslan University ملخص تقدم احلركات اإلسالمية املعاصرة فكرها الدين و رأيها الدنيوي قوليا وكتابياكاحزاب الدني ة األخرى و مجعيات األيدولوجية. و يشكل الرتجيح يف تقدمي انواع القويل والكتايب حتت ظل عناصر خمتلفة. البعض من العناصر اليت أتثرت فيها تقليد الذي التوارث وحشد املخاطبني واحتياجات وميول. و تسعى حركة مليگوروش وهي حركة إسالمية يف تركية احلديثة تقدمي نفسها قوليا و كتابيا. ظهرت اليت وأبدعت حركة مليگوروش اليت لديها نشاطات اإلجتماعية و السياسية مع نشاطات الثقافية اآلاثر اليت افادت فكرها الدين و الدنيوي. من الكتب املهمة اليت الفها زعيم احلركة أستاذ جنم الدين أربكان بذاته ملي گوروش العامل اجلديد والنظام العادل األسالم والعلم القضااي الرئيسية لرتكية قضييت. ومجعت آاثر أربكان كلها يف سنة 2013 وقدمت للقراء بطرف دار النشر مگ و مخسة جملدات ابسم كليات أستاذ جنم الدين أربكان. ويف اجلماعة مؤلفون أخر الفوا كتبا توضح فكر ملي گوروش. منذ ظهور احلركة بدأت األدب املكتوب ولكن ليست هذه اآلاثركافية املعروف بني األعضاء. وافاد هذه احلالة مصطفى اوزون -الذي مجع كليات أربكان- يف تقدمي كتاب ابسم ملي گوروش الذي نشر يف سنة 1975 بشكل مل خيف حريته قائال: حنن ال نعلم

129 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 99 هذا الكتاب وال يعرفه أحد مع األسف. وال يعرف هذا األثر املهم أحد من اللذين معه طول حياته واللذين حيبونه و املاائت االف اللذين ينظر اىل الدنيا بنظرته. االن خنرج هذا الكتاب اىل النور مرة أخري. االفرتاضات هذه من تتحرك الدراسة هذه التالية: احلركة وهي ملي گوروش اإلصالحية اإلسالمية. الديناميكية والتنظمية هي اخلطتان األوليتان ظهرات يف احلركة كما هو احلال يف غريها من احلركات اإلصالحية اإلسالمية. وتقدمت يف حركة ملي گوروش التقدمي الشفوي على التقدمي الكتايب واختارت يف مقدمة مهماهتا اجتماع الناس حول الوعي اإلسالمي. وايضا ما رأت حركة ملي گوروش كما مل تر احلركات اإلصالحية سبب االهنيار يف العامل اإلسالمي - إىل حد كبري- من الفكر الرتاث اإلسالمي بل يف أخطاء املسلمني ويف إزعاج النظام العاملي على نطاق احمللية والعاملية و أن يصبح العامل اإلسالمي عامة وبالدان خاصة كجنازة قد بقيت يف الوسط وهذا سبب حتركها على حافز يف متركز اصالح هذه حالة على استعجال. هذه احلالة أتت نتيجة التفوق على أنشطة اجلماهريية للحركة املكتوب. ومقاالته وشخصيتها األدب خالل من التوعية جهود الثانية اخلطة يف وبقيت الناشطة و ايضا هذه الدراسة هتدف اثبات كتب أربكان زعيم حركة ملي گوروش ومرتمجاهتا أحزاب منشورات وايضا الربملان يف ومكاملاته ملي گوروش وايضا كتب وأطروحات ومقاالت ومؤمترات وتبليغات حول ملي گوروش بشكل مصنفة يف الدراسة البيبليوغرافية وفضال على ذلك ان جتعل حتليل أتثري اآلاثر و البحث على أعضاء احلركة و اجلمهور. الكلمة املفتاحة: حركة مليگوروش )جوروش( جنم الدين أربكان بيبليوغرافيا حلركة ملي گوروش احلركات اإلسالمية املعاصرة احلركة اإلسالمية

130 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 100 Erbakan and a New World Necmettin Erbakan ın Kur an Kıssaları Bağlamında Temsili Söylemi Yrd. Doç. Dr. Yakup YÜKSEL Namık Kemal Üniversitesi Özet Biz bu tebliğimizde her konuda söylemleri ders niteliğinde olan Necmettin Erbakan ın, Kur an Kıssaları Bağlamında ki söylemlerini sunmaya çalışacağız. Tarih sahnesinden birçok insan gelip geçmiştir. Kimileri unutulmuş, kimileri sınırlı zaman diliminde anılmış kimileri ise asırlar boyu anılmaya devam etmiştir. İşte davası, yaşantısı ve mücadelesi bakımından Necmettin Erbakan, hayatında kendinden çokça bahsedilen bir şahsiyet olduğu gibi vefatından sonra da tarih onu çokça anacaktır. Onu farklı kılan birçok özelliğinin yanı sıra söylemlerindeki incelik ve derinlik dikkatlerimizi çekmektedir. Kendine has üslûbu ile bir ekol olan Hoca nın, Kur an kıssaları konusundaki söylemleri de önem arz etmektedir. Erbakan ın, hayatı hak ve batıl mücadelesi olarak özetleyen felsefesi, peygamberlerin mücadelesinden esinlenmiş bir fikirdir. Kur an da kısaca da olsa hayat hikâyeleri anlatılan peygamberlerin vermiş oldukları mücadele sonucunda zafere ulaşmaları, Necmettin Erbakan ın en önemli ilham kaynağı olmuştur. İnsanların rızık, sağlık ve mutluluk gibi yaşama isteklerinin altında yatan arzunun ancak cihat ile doğru bir şekilde nimete çevrileceği inancı hâkimdir. Nitekim zafer inananlarındır ve zafer yakındır şeklindeki Kur ani söylemi hiç dilinden düşürmemiş olması müslüman bir neslin dinamizmi olmuştur. O, Mısır da kökleşmiş olan Firavunların

131 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 101 kuvveti üstün tutan anlayışlarına karşı Hz. Musa nın vermiş olduğu mücadeleyi hakkı üstün tutan bir medeniyet olarak adlandırmıştır. Kur an da birçok yerde hayat hikâyesi anlatılan Hz. Musa kıssasını veciz bir temsil ile dile getirmiştir. İşte bu tebliğimizde Necmettin Erbakan ın Kur an da yer alan gerek Hz. Musa ve Firavun, gerekse Hz. İbrahim ve Nemrut yine Talut ile Calut arasında geçen hadiseleri temsili söylemiyle nasıl işlemiş olduğunu göreceğiz. Anahtar Kelimeler: Prof. Dr. Necmettin Erbakan, Kur an, Tarih felsefesi, Söylem, Kıssa

132 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 102 Erbakan and a New World Necmettin Erbakan s Representation in the Context of the Qur an Story Assist. Prof. Yakup YUKSEL Namik Kemal University Abstract We will try to present the discourses of Necmettin Erbakan, whose Qur anic discourses are in every context, in the context of the Qur anic Story. Many people came and passed through the history scene. Some have been forgotten, some who have been known for a limited period of time have remained remembered for centuries. Here, Necmettin Erbakan in terms of his case, his life and struggle is a person who is mentioned a lot in himself in his life. In addition to her many distinctive features, his subtlety and depth draws attention to his. It is also important that Hodja, a school with its own style, speaks of the Qur anic tale. The philosophy that summarizes Erbakan as a right to life and a superstitious struggle is an idea inspired by the struggle of the prophets. Briefly in the Qur an, if the prophets whose life stories are told reach the outcome of the struggle they have given, was the most important inspiration of Necmettin Erbakan. It is the belief that the desire of people to live as well as to live as well as health and happiness can only be turned into blessings with jihad. As a matter of fact, it was a Muslim descendant that we did not drop the Qur anic discourse of For ye must gain mastery if ye are true in faith. Ah! Verily, the help of Allah is (always) near! It is against the understanding of the Pharaohs, who had rooted in Egypt, He called the struggle that Moses had given as a civilization that held it

133 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 103 right. There are many places in the Qur an Hz. Moses spoke of shortness with a clear representation. We will see in this our text how is Necmettin Erbakan s statement both the Qur an and Hz. Moses and Pharaoh, if not Hz. Abraham and Nemrut will again see how the procession between Talut and Calut was expressed by his expression. Keywords: Prof. Dr. Necmettin Erbakan, Qur an, Philosophy of history, Discourse, Story

134 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 104 Erbakan and a New World Yeni Bir Dünya nın Kur ani Umdeleri Yrd. Doç. Dr. Ahmet Sait SICAK Mustafa Kemal Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Necmettin ÇALIŞKAN Mustafa Kemal Üniversitesi Özet İnsanın bireysel hayatına birçok köklü değişim getiren İslam dini, bu değişimi aynı şekilde topyekûn toplum için de sunmuş ve bunları müminlere bir yükümlülük olarak tanımlamıştır. Hatta bireyin sosyal yönüne asırlar önce dikkat çeken İslam, bireyin kendi içindeki değişimi toplumun değişimine bağlamış ve kişinin İslam ı tam olarak yaşayabilmesi için ferdi kulluğun ardından ictimai kulluğu da öne çıkartmıştır. Böylelikle Yarattığını en iyi bilen in en büyük hediyesi olan İslam, insanı fıtri ve asli olana davet ederek yeni bir dünyanın da temellerini atmış olmaktadır. Yeni bir dünyanın Kur ani umdelerini bulmayı hedefleyen bu tebliğde ilk başta Kur an-ı Kerim de kullanılan ve topluluk anlamını ifade eden kökler tespit edilmeye çalışılmıştır. Kur an lügatları, gar ibu l Kur an, eşbâh ve n-nezâir, müterâdifât, ezdâd, furûku l-luğa ve ilgili literatür araştırılarak elde edilen otuz küsur kökün çeşitli şekildeki toplulukları ifade etmek için Kur an da kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu kökler kullanıldıkları bağlama göre pozitif, negatif ve nötr değerleri yansıtmaktadır. Her bir kök, içinde geçtiği bağlamla birlikte ele alındığında Kur an da işlenişi insanlık için yepyeni bir toplumun temellerinin atılmasına vesile olacak

135 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 105 birçok ilke ve mesajı taşıdığı görülmektedir. Bu köklerden herhangi birinin Kur an daki kullanımının tez konusu çapında bir araştırmayı gerektirdiği hem pratik hem de teori adına açık ve müsecceldir. Bununla birlikte konunun hacminin genişliğine rağmen Kur an da topluluk kavramının yerilen ve övülen yönleri özelinde hedef topluluk ve dolayısıyla dini hareket olgusunun Kur an daki işlenişi tebliğ hacminin elverdiği ölçüde bu araştırmada yansıtılmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Kur an-ı Kerim, Yeni Bir Dünya, Topluluk, Toplum

136 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 106 Erbakan and a New World The Qur anic Principles of a New World Assist. Prof. Ahmet Sait SICAK Mustafa Kemal University Assist. Prof. Necmettin CALISKAN Mustafa Kemal University Abstract The religion of Islam which brought many radical changes to human s individual life, submitted this change for the society as total same way and defined these as a responsibility to the believers. Even Islam which draws attention to the social aspect of the individual, attributed the change in the self individual to the change of the society and highlighted the social servitude after the individual servitude for living of the person the Islam completely. Thus, Islam which is the biggest gift of whom Knows what did he create best is founded a new world by inviting the human to the essential and natural. In this notification which aims to find out the Qur anic principles of a new world, firstly it is tried to determine the basis which is used in the holy Qur an and points out the meaning of the community. It is determined by researching that lugatu l Qur an -languages of the Qur an-, gariibu l Qur an- the strangeness of the Qur an-, eshbaah ve n-nezaair -similarities and perspectives- muteraadifaat -synonyms-, ezdaad -oppesites-, furuqu l-luga -distinctions of the languageand related literatures are used in the Qur an for pointing out the communities as nearly thirty different basis. These basis reflect neutral, positive and negative values in the context of where they are used. It figures

137 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 107 out that, processing each basis in the Qur an, when dealt within the context, have a lot of principles and messages which conduce toward to found the basis of a brand new community for the humanity. It is clear and registered behalf of the theory and practic that using any of these basis in the Qur an requires a research as a thesis subject extent. In addition to this, despite the wideness of extent of the subject in this research there will be tried to reflect processing of the case of term of the aimed community specified to praised and reviled aspects in the Qur an and thereby processing of the case of the religious movement in the Qur an at the extent of the permission of the content of the notification. Keywords: The Holy Qur an, A New World, Community, Society

138 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 108 Erbakan and a New World Necmettin Erbakan ın Sahabe Tasavvuru: Ebû Eyyûb El-Ensari Örneği Öğr. Gör. Muhammet Ali TEKİN Namık Kemal Üniversitesi Özet Tasavvur kelimesi bir şeyi zihinde şekillendirme, fikir bakımından kurma, bir fikir oluşturma, düşünme; hayâl etme, hayalde canlandırma (tahayyul); maksat, niyet, düşünme, istek vb manalara gelmektedir. En basit şekliyle insan zihninin bir şeye dair şekillendirme sürecini tasavvur olarak niteleyecek olursak; o şeyi anlama ve anlatma süreci, o şeye dair fikir ve o şeyin zikri ile devam edecektir. Dava önderlerinin, karizmatik liderlerin de kendileri için ideal olarak belirledikleri örnek insanları vardır. Yollarında yürürken bunları takip ederler. Kendi motivasyonlarını diri tutarken ve toplumları yönlendirirlerken de farklı motive araçları kullanırlar. Bunlardan en etkilisi de insanlara, yine kendileri gibi insan olan ama bazı vasıfları ve meziyetleri ile üstün kabul edilen, model diyebileceğimiz örneklerin gündeme getirilmesidir. Sahabenin örnek alınması ve gösterilmesi de buna mebnidir. Ayrıca liderlerin, rol-model olarak topluma sundukları insanları örnek alıp takip etmeleri bu motivasyonu daha anlamlı hale getirecektir. Çalışmamızda Necmettin Erbakan ın, Milli Görüş davasının anlaşılmasında model olarak sahabeyi de kullanmasını Ebû Eyyûb el-ensari örnekliğinde ele alacağız. Sahabenin örnek gösterilmesi ve asr-ı saadetin

139 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 109 gündeme getirilmesi; hak-batıl mücadelesine ve mücadelenin devam ettiğine dikkat çekmek açısından oldukça önemlidir. Dolayısıyla burada, söz konusu Milli Görüş davasının türedi-nevzuhûr bir hareket olmadığı; kökü İslam ın tarih i köklerine dayandığına dair bir çaba olarak anlaşılabilecektir. Fakat burada önemli olan liderin başta olmak üzere hareketin, verilen örnekle ne kadar uyumlu hareket ettiğidir. Bu da Necmettin Erbakan ın sahabe tasavvurunu tespit etmek açısından önemlidir. Ebû Eyyûb el-ensari radıyallahu anh, Allah Rasulü sallallahu aleyhi ve selleme ilk biat edenlerden olmasıyla, bağlılığı; Mihmândâr-ı Nebi olarak nezâketi; bir hadisi öğrenmek için Mısır a gitmesiyle ilme olan düşkünlüğü; Kendinizi tehlikeye atmayınız. ayeti bağlamında tehlike nin Allah yolunda (geri) durmak ve hayırlı işlerde ileri atılmamak oluğuna dair anlayışıyla cihat tasavvuru; Fetih Hadisi ndeki müjdeye nail olabilmek adına ilerlemiş yaşına rağmen İstanbul a kadar gelmesiyle, imanı ve ilmi ile amel etmesi; surların dibine defnedilmesiyle de Anadolu nun İslamlaşması ve İslam kalmasına katkısının olması, bir başka ifadeyle Anadolu ya ruh vermesi itibariyle örnek olmuş, bu vasıfları sebebiyle ismi ve mesajı yüzyıllar ötesine kadar taşınmış önemli bir sahabidir. Necmettin Erbakan, asr-ı saadet, sahabe ve Müslüman lider şahsiyetlere başta olmak üzere tarihi olaylara dikkat çekerken kendisinin İslam a; iman, sadakat, ilim ve cihad gibi İslami değerlere bağlı olduğunu ve liderliğini yaptığı Milli Görüş Hareketi nin de türedi bir hareket olmadığını ortaya koymuştur. Necmettin Erbakan, Bedir Savaşı na şahit olmak misalini verirken de Ebû Eyyûb el-ensari yi anarken de Allah Rasulü nün ashabını, Allah ın yolunda Rasulü nün yanında ve kâfirlerin karşısında cihad meydanında yerini almış birer mümin olarak görmektedir. Bugünün mü minlerinin de bunu örnek almalarını ve durumlarını buna göre değerlendirmelerini istemiştir. Dolayısıyla Necmettin Erbakan a göre sahabe, bütün yaşanmışlıklarıyla, mü minler için tam bir modeldir.

140 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 110 Erbakan and a New World Hayatı, iman ve cihad ekseninde değerlendiren Necmettin Erbakan, sahabenin en önemli isimlerinden olan Ebû Eyyûb el-ensari radıyallahu anhı farklı zaman ve mekânlarda -anlamı ve önemine binaen- daha çok fetih kutlamalarında veya seçim öncesi parti çalışmalarına başlarken Eyüpsultan ın makamında gündeme getirmiştir. Bunu yaparken de Ebû Eyyûb el-ensari nin, her zamankinden daha çok; özelikle bugünün Müslümanlarının örnek almaları ve dikkat etmeleri gereken vasıflarına değinmiştir. Necmettin Erbakan, ilerlemiş yaşına rağmen inandığı yolda durmamış, davasını anlatmak için çalışmış; biraz olsun dinlenmesini isteyenlere ise Ebû Eyyûb el-ensari yi örnek vermiştir. Dolayısıyla Necmettin Erbakan ın söylem-eylem birlikteliği söz konusudur ki kendisini sözde değil özde lider yapan vasfı da bu olmuştur. Necmettin Erbakan da dikkat çeken inanç, azim, gayret, esbaba tevessül, bilgi ve tecrübe sahibi olmak, eylemde kararlığın ve sürekliliğin olması gibi vasıflara dikkat edildiğinde Ebû Eyyûb el-ensari yi özünden örnek aldığı ve alınmasını istediği ortadadır. Biz siyaset yapmıyoruz cihad ediyoruz. derken de kendisine nasıl anılmak istersiniz sorusuna Malıyla ve canıyla cihad eden bir mü min olarak. diye cevap verirken de bunu ispat etmiştir. Anahtar Kelimeler: Necmettin Erbakan, Sahabe, Ebû Eyyûb el-ensari, Milli Görüş Hareketi, Cihat

141 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 111 Necmettin Erbakan s Imagination of Sahaba: The Sample of Abu Ayyub Al-Ansari Lecturer Muhammet Ali TEKIN Namik Kemal University Abstract The word of imagination (tasavvur) means shaping something in the mind, setting up an idea, forming an idea, thinking; dreaming (tahayyul), purpose, intention, desire, etc. When we define the tasavvur as a process of human mind s shaping about a thing the process of understanding and explaining this thing proceeds with idea (fiqr) about this thing and remark (dhikr) of this thing. There are example people that case leaders and charismatic leaders ideally identify for themselves. They follow them as they walk on their paths. They use different motive tools while keeping their motivations alive and directing societies. The most effective of these is to bring to the people the examples that we can call the model, which is considered to be superior to the people with some qualities and merits, which are human like themselves. Taking sahaba as example and illustrating them depend on this. In our study we will deal how Necmettin Erbakan use sahaba as model on understanding Milli Gorus Movement in the example of Abu Ayyub al-ansari. The example of the sahaba and bringing bliss century (the times of the prophet) on agenda is very important in terms of taking attention that the struggle of truth and falsehood (al-haq and al-batil)

142 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 112 Erbakan and a New World goes on. So it can be understood that the Milli Gorus action is not newcomer and it roots on history of Islam. Here the point thet the movement and especially its leader act competible with the example illustrated. And its important for determining the Sahaba imagination of Necmettin Erbakan. Abu Ayyub al-ansari is an important sahabi whos name and message carried by centuries. His importance and example personality can be seen in lots of his charasteristics. He was one of the firsts who allegianced to the Prophet Muhammad; it is loyalty. His kindness can be seen in his hospitality to prophet. He was very fond to learning so he went to Egypt to ascertain just one Hadith. Despite his advanced age he came to Istanbul to reach the evangel of Qonquest Hadith. He contributed to Islamization of Anatolia and to keep it Islamic. Necmettin Erbakan took attention to historical events mainly bliss century (the times of the prophet) the sahaba and the Muslim leaders. So he showed that he was affiliated to Islam and the Islamic values like faith (iman), loyalty (sadaqat), knowlende (al-ilm) and jihad. Thus he proved that the Milli Gorus action is not a newcomer movement. When he gives example of sahabas and mentions Abu Ayyub al-ansari, Necmettin Erbakan regards Sahaba as believers who take place opposite of infidels at the battle of jihad and near the Prophet in way of Allah. He demands from todays believers that they take this as example and evaluate their conditions in according to this. Thus according to Necmettin Erbakan, the sahaba is a complete model for the believers, with all their experiences. Necmettin erbakan evaluated life in the axis of faith and jihad. Abu Ayyub al-ansari who is one of the most important names of sahaba has been brought on the agenda by Necmettin Erbakan at different times and places mostly celebrations of conquest (the anniversary of conquest of

143 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 113 Istanbul) or at the tomb of Abu Ayyub al-ansari before he starts the election works. When he makes this he refered to the qualifications of Abu Ayyub al-ansari which should be taken as example by the modern Muslims. Necmettin Erbakan, despite his advanced age, has not stopped on his belief and has worked hard to explain his action. He gave Abu Ayyub al- Ansari as example to who advice him take some rest. Thus we can talk about a harmony in discourses and actions of Necmettin Erbakan. This was distinctive feature of Necmettin Erbakan which makes him a real leader not a so called one. It is clear that Necmettin Erbakan took Abu Ayyub al-ansari as example essentially and wanted this also from his followers. Because when we see his features we can see that he has a distinctive belief, perseverance, effort, knowledge and axperience, stability on action and continuity. He proved this as saying We aren t making policy, we are making jihad. When people asked him How do you want to be called? he answered A believer who makes jihad with his property and blood. If we will repeat: Necmettin Erbakan took attention to historical events mainly bliss century (the times of The Prophet) the sahaba and the Muslim leaders. So he showed that he was affiliated to Islam and the Islamic values like faith (iman), loyalty (sadaqat), knowlende (al-ilm) and jihad. Thus he proved that the Milli Gorus action is not a newcomer movement. Keywords: Necmettin Erbakan, Sahaba, Abu Ayyub al-ansari, Milli Gorus Movement, Jihad

144

145 V. OTURUM Yrd. Doç. Dr. Murat YILDIZ Türk Dış Politikasına Necmettin Erbakan ın Politik Vizyonunun Etkisi Arş. Gör. Hakan BAKKAL Yrd. Doç. Dr. Durdu Mehmet BİÇKES İslamcılığın Geleceği Tartışmaları Bağlamında Milli Görüş Okt. Tahsin HAZIRBULAN Milli Görüş ün İlk Yerel Seçim Tecrübesi: 9 Aralık 1973 Mahalli Seçimleri Arş. Gör. Dr. Aziz BELLİ Arş. Gör. Abdullah AYDIN Türk Yerel Yönetim Sisteminde Sosyal Belediyecilik ve Milli Görüş Geleneği Arş. Gör. Batuhan USTABULUT Milli Görüş Partilerinde Parti Disiplini Uygulamaları V. SESSION Assist. Prof. Murat YILDIZ The Effect of Political Vision of Necmettin Erbakan on Turkish Foreign Policy Res. Assist. Hakan BAKKAL Assist. Prof. Durdu Mehmet BICKES The Future of Milli Gorus Lecturer Tahsin HAZIRBULAN Milli Gorus the First Local Election Experience: December 9, 1973 Local Election Dr. Aziz BELLI Res. Assist. Abdullah AYDIN Social Municipality and Milli Gorus Tradition in Turkish Local Governance System Res. Assist. Batuhan USTABULUT Party Disciplinary Implementations in Milli Gorus Parties

146 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 116 Erbakan and a New World Türk Dış Politikasına Necmettin Erbakan ın Politik Vizyonunun Etkisi Yrd. Doç. Dr. Murat YILDIZ Aksaray Üniversitesi Özet Uzun yıllar süren savaş yıllarının ardından ulus-devlet temelinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti nin dış politikası temelde, ulus-devlet anlayışına uygun olarak, barışçıl ve realist yaklaşım üzerine kurulmuştur. Özellikle ilk dönem Türk dış politikası, ulusal çıkarları ve devletin güvenliğini önceleyen realist bir nitelik arz etmiştir. İkinci Dünya Savaşı na kadar bu yaklaşım devam ettirilmekle birlikte, savaş sonrası yapısal değişime uğrayan uluslararası sistem çerçevesinde Türkiye nin de yeni konumlanma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Yalta Konferansı yla birlikte kurulan Yeni Dünya Düzeni nde Türkiye, dış politikada tercihini Truman ve Marshall yardımlarının da etkisiyle Batı lehine kullanmıştır. Sonraki yıllarda dönemsel olarak çeşitli alternatif arayışları da gündeme gelmiştir. Nitekim Türk hükümetlerinin dış politika perspektifiyle Avrupa Birliği ne üyelik, İslam Konferansı Örgütü ne aktif katılım, Karadeniz Ekonomik İşbirliği nin ve D-8 lerin kurulması gibi yeni politikalar geliştirildiği görülmektedir. Ne var ki, istisnaları olmakla birlikte, Türk dış politikasının genel anlamda Batıcı ve statükocu anlayışla devam ettirildiği görülmektedir. Bu çalışmada, belirtilen Türk dış politikası karşısında alternatif söylemlere sahip olan, Necmettin Erbakan ın sahip olduğu politik vizyonu ışığında dış politika hakkındaki tespitleri ve çözüm önerileri üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda başta Kıbrıs Meselesi olmak üzere Avrupa Birliği

147 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 117 üyeliği, ABD ve İsrail ile ilişkiler, İslam ülkeleriyle ve diğer ülkelerle işbirliği gibi Türk dış politikasının temel problem alanlarında Erbakan ın ortaya koyduğu perspektif; parti programları, Türkiye Büyük Millet Meclisi konuşmaları, sözlü ve yazılı ifadelerinden yararlanılarak ele alınacaktır. Bu çalışma ile Türk dış politikasında yaşanan gelişmeler ve izlenen politikalar karşısında Necmettin Erbakan ın geliştirdiği dış politika esaslarının, mevcut statükocu dış politikalara ne denli alternatif olabildiği araştırılacaktır. Anahtar Kelimeler: Erbakan, Siyasal İslam, Dış Politika, İslam Ülkeleri, D-8, Adil Düzen

148 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 118 Erbakan and a New World The Effect of Political Vision of Necmettin Erbakan on Turkish Foreign Policy Assist. Prof. Murat YILDIZ Aksaray University Abstract After long years of war, The Republic of Turkey was established as a nation-state and the foreign policy of Turkey was mainly based on a peaceful and realistic approach in accordance with the nation-state mentality. In particular, Turkish foreign policy in the first period had a realistic feature that emphasized national interests and state security. Maintaining this approach till WWII, Turkey found itself in need of repositioning after post-war structural changes in the international system. In the new world order established during Yalta Conference, Turkey used his foreign policy preference in favor of the west with the effects of Truman and Marshall Aids. In the following years, the searches for various alternatives have come to the agenda periodically. As a matter of fact, it seems that Turkish governments have developed new policies such as membership of the European Union, active participation in the Organization of the Islamic Conference, the establishment of the Black Sea Economic Cooperation and D-8 in the perspective of foreign policy. However, with some exceptions, in general terms the Turkish foreign policy is carried on with a pro-western and status quo understanding. This study is focusing on foreign policy resolutions and solution recommendations of Necmettin Erbakan, who owns alternative discourses against the aforementioned Turkish foreign policy in the light of political

149 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 119 vision he possesses. In this context, Erbakan s perspective in the main problematic areas of Turkish foreign policy, such as European Union membership, Cyprus Issue, relations with USA and Israel, cooperation with Islamic countries and other countries; will be handled by utilizing his Turkish Grand National Assembly speeches, verbal and written expressions and party programs. With this study, it will be investigated to what extent the foreign policy principles developed by Necmettin Erbakan against policies tracked and developments in the Turkish foreign policy can be an alternative to the current status quo foreign policy. Keywords: Erbakan, Political İslam, Foreign Policy, Islamic Countries, D-8, Righteous Order

150 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 120 Erbakan and a New World İslamcılığın Geleceği Tartışmaları Bağlamında Milli Görüş Arş. Gör. Hakan BAKKAL Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Durdu Mehmet BİÇKES Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Özet İslam ın ve özellikle de siyasal İslam ın geleceği ve potansiyeli yerel ve uluslararası saiklere bağlı olarak her zaman güncelliğini korumuştur. 15 yıla yakın bir süredir toplumdaki genel algıya göre İslamcı bir partinin iktidarda olduğu Türkiye de bu tartışmalar özgün bir hal almıştır. Kimi düşünürler tarafından İslamcılığın en başından beri muhalif bir tavır olduğu, iktidardaki haliyle İslamcılığın muhafazakârlaştığı, işlevsel olarak ta devletin meşruiyetine hizmet etmekten öteye gidemediği ve miadını doldurduğu savunulmaktadır. Buna karşın Müslümanların tarih boyunca devlet yönetiminin her kademesinde görev aldıkları ve bu anlamda geniş bir birikime sahip oldukları bir gerçektir. Bu süreçte Müslümanlar iktidarı ellerinde bulundurdukları gibi muhalifte kalmışlardır. Bu sebeplerden ötürü 1950 ve 2000 yılları arasındaki muhalif pozisyondaki işlevinden yola çıkarak İslamcılığın iktidar olmasıyla miadını doldurmuş bir ideoloji olarak tanımlamak yetersiz kalır. Bugünden baktığımızda, İslamcılığın ve İslamcıların gelecekte dönüşecekleri ve farklı boyutlarıyla tartışılsa da özellikle ülkemizin sosyo-kültürel yapısında her zaman bir karşılık bulma potansiyeline sahip olacakları ifade edilebilir.

151 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 121 Türkiye deki İslamcılığın içinde önemli bir yer tutan Milli Görüş aynı zamanda dünyadaki birçok İslami hareketi de etkilemiştir. Hal böyle iken bugün Milli Görüş ün vitrinindeki en önemli yüzü olan siyasi temsilcisi Saadet Partisi nin aldığı oy oranı Milli Görüş ün Anadolu daki karşılığını yansıtmamaktadır. Taşıdığı potansiyel ve sahip olduğu birikim nedeniyle Milli Görüş ün dün olduğu gibi yarınlarda da Türkiye nin ve İslam Dünyasının siyasi hayatında aktif olarak rol oynama olasılığının oldukça yüksek olduğu söylenebilir. Şayet Milli Görüş ilkeleri adına siyaset yaptığına toplumu ikna edebilir, parti programını günün şartlarına göre revize edebilir ve tabanında bir birliktelik havası yakalayabilirse Türkiye siyasetinde aktif rol oynayabilecek ve Müslüman ülkelerdeki İslamcı yapılanmalara da liderlik edebilecektir. Bu bildiride, İslamcılık tartışmaları merkezinde Milli Görüş ün geleceği hakkında bir takım önsezilerde bulunulmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: İslamcılık, Milli Görüş, Saadet Partisi

152 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 122 Erbakan and a New World The Future of Milli Gorus Res. Assist. Hakan BAKKAL Nevsehir Haci Bektas Veli University Assist. Prof. Durdu Mehmet BICKES Nevsehir Haci Bektas Veli University Abstract The future and potential of Islam and especially political Islam has always been updated relevant to local and international impetus. The debates about Islam and political Islam have become distinctive in Turkey where an Islamist party, general perception of society, is in power for nearly 15 years. It is argued that Islamism has been an oppositional attitude since the beginning, it is conservative in view of its position in ruling power and it functionally cannot go further beyond serving the legitimacy of the state and petered out. However, it is certain that Muslims have been assigned to every position of state departments throughout history and have a large experience and accumulation in this sense. Muslims have been both in power and opposition in this process. Thus, it is insufficient to determine that Islamism has petered out as its opposing position between 1950 and 2000 has ended and it has come into power. It is possible to state that Islamism will definitely find a response in Turkish sociocultural structures even though it is multi-dimensionally argued that Islamism and Islamists will get changed in future. Milli Gorus which has a significant place in Islamism in Turkey has also influenced several Islamic movements in the world. On the other hand, the vote rate of Saadet Party,

153 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 123 political representative and an important face in the showroom of Milli Gorus does not correspond with its value in Anatolia. It can be said that Milli Gorus will play an active role in Turkish and Islamic world s politic lives in the future due to its potential and accumulation as it has done so far. Saadet Party will play an important role in Turkish politics and lead Islamic organizations in Muslim countries when it is able to convince society that it conducts policies correspond with the principles of Milli Gorus, revise party programs according to today s conditions and unite on its party alignments. In this paper, it is aimed to foresight about the future of Milli Gorus with in the concept of Islamism. Keywords: Islamism, Milli Gorus, Saadet Party

154 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 124 Erbakan and a New World Milli Görüş ün İlk Yerel Seçim Tecrübesi: 9 Aralık 1973 Mahalli Seçimleri Okt. Tahsin HAZIRBULAN Munzur Üniversitesi Özet Milli Görüş Hareketi / düşüncesi 1969 tarihinde Prof. Dr. Necmettin Erbakan ın Bağımsızlar Hareketi ni başlatmasıyla birlikte başlar. Milli Nizam Partisi yle birlikte siyasi olarak teşkilatlanmaya başlayan hareket henüz yerel ve genel seçim tecrübesini yaşamadan 20 Mayıs 1971 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından laiklik gerekçesiyle kapatılır. Hareket daha sonra Milli Selamet Partisi olarak siyasi varlığını devam ettirir. Bu dönem Milli Görüş tarihi açısından siyasi, idari ve genel olarak büyük tecrübelerin yaşandığı ve bir sonraki siyasi partilerin kurulmasına öncülük etmesi açısından önemli bir dönemdir. Milli Görüş düşüncesinin yaşamış olduğu ilk yerel seçim tecrübesi 9 Aralık 1973 yılında yapılan Mahalli İdareler Seçimi dir. Bu seçim Milli Görüş açısından incelendiğinde birçok ilklerin yaşandığı bir seçim olması açısından önemlidir. Aday belirleme, tanıtım çalışmaları, mitingler, seçim tecrübesi ve kazanılan belediyelerin idare edilmesi gibi birçok ilki içerisinde barındırır. Milli Selamet Partisi nin girdiği bu seçimlerde 32 belediye kazanmıştır. Bu belediyelerin 3 tanesi merkez, 11 tanesi ilçe, 18 tanesi de belde belediyesidir. Partinin seçimlere girmediği il/ ilçe/ beldeler mevcuttur. Bu durum partinin henüz bu yerlerde teşkilatlanamadığının göstergesi olabilir. Parti, bazı seçim bölgelerinde seçimleri çok az farkla kaybetmiştir.

155 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 125 Bu çalışma 9 Aralık 1973 yapılan Mahalli İdareler Seçimleri nden hareketle, Milli Görüş ün ilk yerel seçim tecrübesini ve kazandığı belediyeleri ve Muş, Tokat, Adıyaman Belediye Başkanları hakkında da bilgi vermektedir. Anahtar Kelimeler: Milli Görüş, Milli Selamet Partisi, 1973 Seçimleri, Yerel Seçimler

156 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 126 Erbakan and a New World Milli Gorus the First Local Election Experience: December 9, 1973 Local Election Lecturer Tahsin HAZIRBULAN Munzur University Abstract Milli Gorus Movement / thought in 1969, Prof. Dr. Necmettin Erbakan starts with Erbakan s initiation of the Independent Movement. The movement, which started to be organized politically with the Milli Nizam Party, was closed down by the Constitutional Court in 20 May 1971 due to the secularism before the experience of local and general election. The movement then continues its political presence as the Milli Selamet Party. This period is an important period in terms of the history of the Milli Gorus, in terms of political, administrative and general experiences, leading to the establishment of the next political parties. The first local election experience, in which the idea of Milli Gorus lived, was the election of local governments on 9 December This selection is important in terms of being a choice that many firsts are experienced when examined from the perspective of Milli Gorus. Candidate identification includes promotional activities, rallies, electoral experience and management of winning municipalities. 32 elected municipalities won the Milli Selamet Party. Three of these municipalities are central, 11 are districts and 18 are municipalities. There are provinces / districts / towns where the party does not enter the elections. This may be a sign that the party has not yet been organized in

157 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 127 these places. The party lost some of the elections in some electoral districts. This study gives information about the first local election experience and the municipalities of the Milli Gorus and the Mayors of Mus, Tokat and Adıyaman, taking into consideration the elections of the local administrations held on 9 December Keywords: Milli Gorus, Milli Selamet Party, 1973 Elections, Local Elections

158 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 128 Erbakan and a New World Türk Yerel Yönetim Sisteminde Sosyal Belediyecilik ve Milli Görüş Geleneği Arş. Gör. Dr. Aziz BELLİ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Arş. Gör. Abdullah AYDIN Mustafa Kemal Üniversitesi Özet Türkiye de Batılı anlamda yerel yönetim sisteminin tarihsel gelişimi yakın zamana dayanmaktadır. Nitekim Osmanlı İmparatorluğu nda Tanzimat tan önce Batı tipi yerel yönetim sistemi yoktu fakat yerel hizmetleri yürüten çeşitli kurumlar bulunmaktaydı. Bu kurumların başında kadılık, vakıf ve lonca sistemi gelmektedir. Tanzimat ile birlikte Batılı ülkelerinde etkisi ile 1855 yılında ilk olarak İstanbul da bir belediye kurulması çalışmaları başlamıştır. Yerel yönetim sisteminin kökeni Batılı anlayışa dayanması nedeni ile bu sistem ülkemizde içselleştirilememiştir. Böylece yerel yönetimler toplumsal temellerimizden uzak kalarak merkezi yönetim tarafından kendilerine verilen çöp toplama, temizlik, yol yapım vb. gibi görevler ile sınırlı kalmışlardır. Ancak 1994 yılı sonrasında Milli Görüş geleneğinden gelen belediye başkanlarının bulunduğu yerel yönetimlerde bir dönüşüm ve değişim yaşanmıştır. Milli Görüş geleneğini benimseyen yerel yönetimlerde çevre temizliği, yol bakım onarımı gibi görevlerinin yanında yaşlı, engelli, yoksullara ve diğer dezavantajlı gruplara yardım sağlanarak, bu bireylerin toplumsal hayata katılımları sağlanmış, insanı

159 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 129 merkeze koyan bir anlayış ile sosyal alanın çarpıklıkları giderilmeye çalışılmış ve katılımcı mekanizmalar uygulanmıştır. Bunun yanında eşitliği temel alan bir anlayış ile barışçıl, özgürlükçü, dayanışmacı bir sistem geliştirmiştir. Tüm bu gelişmeler Türkiye de yerel yönetim anlayışının tekrar sorgulanmasına neden olmuş ve hem uygulamada hem de teorik çalışmalarda sosyal belediyeciliğin Türk yerel yönetim sistemine geçişi gerçekleşmiştir. Böylece Osmanlı sistemindeki vakıf ve kadılık sistemi ile yerel yönetim sistemi arasındaki bağ tekrar kurulmuştur. Bu çalışma ile Türkiye de yerel yönetim sisteminde sosyal belediyeciliğin gelişimi incelenerek Milli Görüş geleneğinin bu gelişime olan katkısını ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmanın teorik çerçevesi yerli ve yabancı kaynaklardan elde edilen verilerden oluşturulmuştur. Milli Görüş geleneğinin incelenmesinde ise örnek olay yöntemi uygulanarak 1994 sonrası Milli Görüş geleneğinden gelen partilerin belediyelerin sosyal belediyecilik uygulamaları incelenecektir. Çalışma sonunda Milli Görüş geleneğinin Türkiye de sosyal belediyecilik anlayışına katkısı ortaya konulacaktır. Anahtar Kelimeler: Milli Görüş, Sosyal Belediyecilik, Yerel Yönetimler, Belediye Hizmetleri

160 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 130 Erbakan and a New World Social Municipality and Milli Gorus Tradition in Turkish Local Governance System Dr. Aziz BELLI Kahramanmaras Sutcu Imam University Res. Assist. Abdullah AYDIN Mustafa Kemal University Abstract In Turkey, the historical development of the local government system in the Western sense is closely related. As a matter of fact, in the Ottoman Empire there was no western-type local government system before the Tanzimat, but there were various institutions carrying out local services. At the beginning of these institutions is the system of kadi, foundation and guild. With the influence of the Tanzimat and the western countries, in 1855, the first studies to establish a municipality in Istanbul started. The local government system has not been internalized in our country for the reason that it is rooted in Western understanding. Thus, local governments have been limited away from our social bases to tasks such as garbage collection, cleaning, road construction and the like given to them by the central government. However, after 1994, there was a transformation and change in the local governments where the mayors from the tradition of Milli Gorus were present. In local administrations adopting the tradition of Milli Gorus, in addition to their tasks such as environmental clean-up and road maintenance, elderly, handicapped, poor and other disadvantaged groups were assisted, and these individuals

161 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 131 were provided with social life participation and tried to solve the distortions of the social area with an understanding centered on people and participatory mechanisms were applied. In addition, it has developed a system of equality based, peaceful, libertarian and solidarity. All of these developments led to the re-questioning of local government in Turkey and the transition from social municipality to Turkish local government system was realized both in practice and theoretical studies. Thus, the link between the foundation and kadi system in the Ottoman system and the local government system was reestablished. With this study, the development of social municipality in the local government system in Turkey was investigated and it was aimed to reveal the contribution of this tradition of Milli Gorus tradition. The theoretical framework of the research is based on data obtained from domestic and foreign sources. In the examination of the tradition of Milli Gorus, the practices of social municipalities of the municipalities of the parties coming from the tradition of Milli Gorus after 1994 will be examined by applying the case study method. At the end of the study, the contribution of Milli Gorus tradition to social municipality understanding in Turkey will be revealed. Keywords: Milli Gorus, Social Municipalities, Local Governments, Municipal Services

162 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 132 Erbakan and a New World Milli Görüş Partilerinde Parti Disiplini Uygulamaları Arş. Gör. Batuhan USTABULUT Kocaeli Üniversitesi Özet Siyasi partilerin bütünlüğünü sağlayan ve parlamenter sistem bakımından hayati bir öneme sahip olan parti disiplini, siyasi rejimlerin işleyişi üzerinde son derece etkili bir kavramdır. Siyasi partiler, yapılarına ve işlevlerine göre tasnif edilebildikleri gibi disiplin açısından da tasnif edilmekte ve disiplinli partilerde partinin bütünlüğünü bozan davranışlar genellikle cezalandırılmaktadır. Siyasi partilerin meclis gruplarında alınan kararlara partili tüm milletvekillerinin uyması ve alınan karar doğrultusunda oy kullanması gerekmektedir. Alınan karar doğrultusunda hareket etmeyen ve oy kullanmayan milletvekilleri partiden ihraç yaptırımı da dâhil olmak üzere birçok yaptırımla karşılaşabilmektedirler. Bununla birlikte siyasi partilerin disiplin uygulamaları kimi zaman amacından sapmakta ve parti yönetimine muhalif isimlerin saf dışı edilmesi amacına uygun olarak kullanılmaktadır. Türk siyasetinde parti genel merkezlerinin uyguladıkları politikaları eleştiren ve parti yönetimlerine muhalefet bayrağını açan isimler parti disiplinine aykırı davrandıkları ve partinin birliğini bozukları gerekçesiyle disiplin kurullarına sevk edilmektedirler. Disiplin kurullarına sevk edilen muhalif isimler genellikle kesin ihraç yaptırımı ile cezalandırılmaktadırlar. Parti içi muhalefetin sindirilmesine ilişkin örnekler dün olduğu gibi bugün de gündemde kendilerine yer bul-

163 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 133 maya devam etmektedir. Siyasi partilerin içerisinde oluşan muhalif seslere yaklaşım bakımdan Milli Görüş partileri farklı uygulamalar ortaya koymuştur. Bu çalışmada Milli Görüş partilerinden üçünde yaşanan muhalif hareketlenmeye karşı nasıl tepki verildiği sorusuna Siyasi Partiler Kanunu ve parti tüzükleri çerçevesinde cevap aranacaktır. Çalışma kapsamında 1977 yılında yapılan Milli Selamet Partisi Kongresi nde ikinci listenin çıkarılması, Fazilet Partisi döneminde açığa çıkan Gelenekçiler- Yenilikçiler ayrımı, Saadet Partisi nin 2010 yılındaki kongresinde yaşanan beyaz liste-yeşil liste ve 2014 yılındaki kongrede yaşanan iki farklı ismin genel başkanlığa aday olması örnekleri incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Parti Disiplini, Parti İçi Demokrasi, Anayasa Hukuku, Necmettin Erbakan, Milli Görüş Partileri

164 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 134 Erbakan and a New World Party Disciplinary Implementations in Milli Gorus Parties Res. Assist. Batuhan USTABULUT Kocaeli University Abstract Party discipline is majorly an effective term on the functioning of political regimes. The term is to provide unity of political parties and has vital importance in respect to the parliamentary system. Political parties are classified with regard to discipline as well as they can be classified according to their structures and functions. All members of parliament of a party have to accord with their decisions of parliamentary groups. They also must vote in accordance with these decisions. If a member of parliament doesn t vote in line with decisions of the parliamentary group, this member of parliment can be punished with many sanctions including exportation from a party. But sometimes disciplinary implementations of parties deviate from the aim and are used for the purpose of party rule of eliminating opponent names. In Turkish politics, the criticizing the policies applied by the headquarters of the parties opening the opposition flag to the party administrations are contrary to the party discipline and they are referred to the disciplinary committees on the grounds that the unity of the party is defective. The dispatched to discipline committee opponent names generally are punished with certain export sanction. In Turkey, the examples about strong-arm of intra-party opposition movement are quite excessive both yesterday and today. Milli Gorus Movement has a different approach as to opponent voice in their parties. In this article,

165 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 135 the answer will be searched how to respond to the question to opponent movements in three parties of Milli Gorus Movement as part of Turkish Political Parties Law and the parties constitution. Within this article, twolists Milli Selamet Party Congress in 1977, traditionalists distinguish between reformists in Fazilet Party, the white list-green list example in Saadet Party Congress in 2010 and two different candidates to chairman Congress in 2014 will be analyzed. Keywords: Party Disciplinary, Intra-party Democracy, Constitutional Law, Necmettin Erbakan, Milli Gorus Parties

166

167 VI. OTURUM Doç. Dr. Mahmut Hakkı AKIN Arş. Gör. Fatma Betül COŞKUN Türkiye Siyasi Kültüründe Sağ-Sol Ayrımı ve Milli Görüş Hareketi Doç. Dr. Gökhan TUNCEL Milli Görüş Hareketi nintürkiye deki Toplumsal Ayrışma Kaynaklarına Yönelik Yaklaşımları Yrd. Doç. Dr. Abdullah İNCE Nakşilik-Siyaset İlişkisi Bağlamında Türkiye de Dini Gruplar ve Milli Görüş Arş. Gör. Abdullah AYDIN Arş. Gör. Dr. Aziz BELLİ Türkiye de Sivil Toplum Kuruluşlarının Gelişiminde Milli Görüş Hareketi nin Yeri VI. SESSION Assoc. Prof. Mahmut Hakki AKIN Res. Assist. Fatma Betul COSKUN Right-Left Division in Turkish Political Culture and Milli Gorus Movement Assoc. Prof. Gokhan TUNCEL Milli Gorus Movement s Approaches to the Sources of Social Separation in Turkey Assist. Prof. Dr. Abdullah INCE Religious Groups and Milli Gorus in Turkey in the Context of the Relationship between Nakshibendi-Politics Res. Assist. Abdullah AYDIN Res. Assist. Dr. Aziz BELLI Place of Milli Gorus Movement in the Development of Civil Society in Turkey

168 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 138 Erbakan and a New World Türkiye Siyasi Kültüründe Sağ-Sol Ayrımı ve Milli Görüş Hareketi Doç. Dr. Mahmut Hakkı AKIN Necmettin Erbakan Üniversitesi Arş. Gör. Fatma Betül COŞKUN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Özet Türkiye siyasi kültürünün temel bölünmelerinden birisi sağ-sol ayrımıdır. Ancak bu ayrım, çok partili hayatın ilk yıllarında ortaya çıkmış bir ayrım değildir. Özellikle 1960 sonrasında kendisini açıkça sosyalist bir parti olarak tanımlayan Türkiye İşçi Partisi nin kurulması ve Cumhuriyet Halk Partisi içinde ortanın solu hareketinin başlamasıyla siyasi kültürde sağ-sol ayrımının netleşmeye başladığı dikkat çekmektedir. Necmettin Erbakan ın 1969 yılında bağımsız aday olmasıyla başlayan Milli Görüş Hareketi, sağ-sol ayrımı açısından da değerlendirmeyi hak etmektedir. Çünkü Milli Görüş Hareketi nde Milli Nizam Partisi nin kuruluşundan itibaren sağ ve sol siyaseti temsil ettikleri iddiasındaki iki büyük partinin de tezlerini eleştiren ve yeni, alternatif bir siyaset anlayışı öne çıkmaktadır. Bir dönem, 1973 yılında Milli Selamet Partisi, kendisini sağ siyaset anlayışının asıl ve tek temsilcisi olduğu iddiasına sahip olarak sağ kavramını sahiplenme çabasında olmuştur. Buradaki vurgu da sağ tanımlaması üzerinden kendisini, diğer sağ ve sol diye tanımlanan partilerden ayırmak fikri üzerine kurulmuştur. Dönemin siyasi retoriği icabı daha sonra sağ-sol siyaset ayrımına çok net bir şekilde girilmediği ve millilik

169 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 139 kavramı etrafında Milli Görüş ün kendisinin müstakil bir fikir ve siyaset olduğu tezine daha güçlü vurgu yapılmıştır. Bu bildiride Türkiye siyasi tarihindeki bölünmeler ve özellikle sağ-sol ayrımı açısından Milli Görüş Hareketi değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: Siyasi Kültür, Milli Görüş Hareketi, Sağ-Sol Ayrımı, Necmettin Erbakan

170 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 140 Erbakan and a New World Right-Left Division in Turkish Political Culture and Milli Gorus Movement Assoc. Prof. Mahmut Hakki AKIN Necmettin Erbakan University Res. Assist. Fatma Betul COSKUN Yildirim Beyazit University Abstract One of the basic divisions of Turkish political culture is right-left division. But this division didn t arise during the first years of multi-party era. Especially right-left division began to clear in political culture in 1960s, with establishing of Turkiye Isci Party which was defined itself as socialist and beginning of the left of the middle movement in Cumhuriyet Halk Party. Milli Gorus Movement which started with Necmettin Erbakan s independent candidate for deputy in 1969, deserves an evaluation about that division as well. Because since establishment of Milli Nizam Party which was the first political party of that movement, it has been defined itself as new and alternative with criticism of major right and left political parties. One period in 1973, Milli Selamet Party owned right concept based on the claim that defining itself the just representative of right politics. The emphasis here was established on the idea of division from other right and left parties. Then, because of the main rhetoric of the era, they didn t include right-left political division clearly but around the concept of nationality it emphasized that Milli Gorus was an inde-

171 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 141 pendent idea and policy thesis. In this notification, Milli Gorus Movement will be evaluated by divisions in political history and especially in terms of right-left. Keywords: Political Culture, Milli Gorus Movement, Right-Left Division, Necmettin Erbakan

172 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 142 Erbakan and a New World Milli Görüş Hareketi nin Türkiye deki Toplumsal Ayrışma Kaynaklarına Yönelik Yaklaşımları Doç. Dr. Gökhan TUNCEL İnönü Üniversitesi Özet Doğu - batı ile kuzey - güney aksında önemli bir geçiş güzergâhı olan Anadolu coğrafyası aynı zamanda önemli bir yerleşim yeri olarak pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. İnsanların toplu halde yaşamalarına aracılık eden pek çok kaynağı, tarihi ve kültürel zenginlik olarak bünyesinde barındıran bu topraklarda, aynı kaynaklar zaman zaman ayrışma kaynağına da dönüşmüştür. Geçmişte farklı toplumsal kesimlerin birlikteliğine, aynı zamanda mücadelesine sahne olan Anadolu, Türkiye Cumhuriyeti nin kuruluşuyla birlikte yeni süreçlerin yaşandığı bir mekân olmuştur. Özellikle, Batılılaşma ve modernleşme süreçlerinin seçkinci ve tepeden inmeci yaklaşımla yürütülmesi Cumhuriyet döneminde yöneticiler ile yönetilenler arasında gerilime neden olmuştur. Yöneticilerle yönetenler arasında yaşanan bu gerilim, toplum yaşamında ayrışmaya neden olan yeni bazı kaynakların ortaya çıkmasına neden olurken, geleneksel bazı ayrışma kaynaklarının da aktifleşmesini beraberinde getirmiştir. Milli Görüş, ülkede toplumsal ayrışmaya neden olan kaynakların ortaya çıkmasını engelleyecek, var olanların da ortadan kalkmasını sağlayacak adil bir düzenin tesisini amaçlamış bir harekettir. Milli Görüş ün savunduğu, kurguladığı ve fırsat buldukça da eyleme geçirdiği, adaleti esas alan yaklaşımlarının ülkedeki toplumsal ayrışmanın etki alanını daraltıcı, düzeyini de azaltıcı bir yönü olmuştur. Yapılacak bu çalışmada Türkiye

173 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 143 için hayati bir öneme haiz ayrışma kaynakları ile ilgili sistematik bir sunum yapıldıktan sonra, Milli Görüş Hareketi nin ülkedeki ayrışma kaynaklarının etkisini azaltıcı faaliyetleri farklı yönleriyle ele alınacaktır. Ülkede hak ve adaletin esas alındığı toplumsal bir bütünlüğün sağlanması hususunda Milli Görüş Hareketi ne ve savunduğu ideallerin canlı tutulmasına her zaman olduğu gibi, günümüzde de ihtiyaç duyulmaktadır. Toplumsal bütünlüğün tesisi ve sürdürülebilirliği açısından Milli Görüş Hareketi nin önemini vurgulamayı amaçlayan bu çalışmanın pek çok faydası olacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Toplum, Siyaset, Ayrışma, Bütünleşme, Milli Görüş

174 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 144 Erbakan and a New World Milli Gorus Movement s Approaches to the Sources of Social Separation in Turkey Assoc. Prof. Gokhan TUNCEL Inonu University Abstract The Anatolian geography, which is an important gateway between east - west and north - south axis, has also hosted many civilizations as important settlements. Many sources, mediating people s collective life and being regarded as historical depth and cultural wealth, have gradually turned into sources of social separation. Anatolia, where different societies lived together or struggled, became a place where the new social and political processes experienced together with the establishment of the Republic of Turkey. The fact that Westernization and modernization processes were carried out with a selective and repressive approach has caused a deep separation between the administrators and the ruled people during the Republican period. This dissociation between administrators and rulers has brought about the emergence of some resources that will lead to separation in social life and the activation of some resources. Milli Gorus is a fair order foreseen to remove the sources of social separation. Approaches of Milli Gorus has narrowed its sphere of influence of the social agenda in the country. In this paper, after the sources of social separetion in Turkey are systematically presented, the impact of the Milli Gorus on the sources of separation in the country will be discussed addressed in different ways. It is also needed today as it is always to keep the Milli Gorus Movement and the It s ideals it advocates alive in

175 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 145 the country in terms of ensuring a social integrity on which rights and justice are based. This paper aims to emphasize the importance of the Milli Gorus Movement in terms of social integrity. Keywords: Society, Politics, Separation, Integration, Milli Gorus

176 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 146 Erbakan and a New World Nakşilik-Siyaset İlişkisi Bağlamında Türkiye de Dini Gruplar ve Milli Görüş Yrd. Doç. Dr. Abdullah İNCE Sakarya Üniversitesi Özet Nakşilik tarihsel süreçte siyasetle yakın ilişkiler kurmuş bir tarikattır. Bu ilişkinin temel ilkelerine nakşi şeyhlerinin metinlerinde rastlamak mümkündür. Bu ilişki çoğunlukla siyasete doğrudan müdahale etmek yerine, yöneticileri hayra yöneltmek, yanlış yaptıklarında ikaz şeklindedir. Genel olarak yöneticilerin de nakşi tarikatlara karşı pozitif bir tutum benimsediği ifade edilebilir. Ancak karşılıklı ilişkide sıra dışı durumlara da rastlanmıştır. Cumhuriyet döneminde yönetici elitlerin din politikası konusundaki tercihleri tarikatları yasaklı konuma düşürmüştür. Olgusal temeli bulunmayan bu düzenlemeler tarikatları ortadan kaldırmamış, tarikatlar çeşitli yollarla varlıklarını sürdürmüşlerdir. Türkiye nin çok partili hayata geçmesi kısmi bir özgürlük ortamı oluşturmuş, bu dönemde tarikatlar sosyal hayatta daha da belirginleşmiştir. Bu bağlamda tarikatların sosyal, siyasi ve ekonomik hayattaki etki ve görünürlükleri artmış, tarikatlar toplumsal hareketlere kaynaklık etmiştir. Nakşi-Halidi kolun devamı olan İskenderpaşa Cemaati bu süreçte öne çıkan tarikat/ dini gruplardan biridir. Karizmatik dini lider Mehmet Zahit Kotku nun teşvikleri, Türkiye nin sosyal, siyasi gelişmeleriyle birleştiğinde, bir dini yapı içerisinden siyasi bir hareket doğmuştur. Bu açıdan Milli Görüş Hareketi başından itibaren bir dini grup bünyesinde ortaya çıkmış ve gelişimini sür-

177 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 147 dürmüştür. Bu olgu Milli Görüş ün sosyal tabanını ve dini gruplarla ilişkisini belirleyen önemli bir unsur olmuştur. Ancak siyasi bir hareket olarak Milli Görüş Hareketi nin yapısı bu çerçeveyi aşmaktadır. Hareketin doğuşu o dönemdeki ulusal ve uluslararası gelişmelerle ve Türkiye nin tarihsel-toplumsal özellikleriyle de ilişkili bir durumdur. Bu tebliğde Milli Görüş ün dini gruplarla ilişkileri Türkiye deki Nakşi tarikatlar bağlamında analiz edilecektir. Türkiye de Nakşi tarikatlar genellikle Milli Görüş Hareketi yle pozitif bir ilişki kurmakta, Milli Görüş Hareketi de tarikatları önemli bir sosyal taban olarak görmektedir. Bu kapsamda tarikatlar dönemsel şartlara göre inişli-çıkışlı olmakla birlikte- Milli Görüş Hareketi ile genel olarak karşılıklı sıcak ilişkiler kurmuşlardır. Ayrıca Milli Görüş Hareketi nin muhafazakar-dindar kesimin taleplerini dillendirmesine sıcak bakmışlardır. Ancak Milli Görüş Hareketi ile tarikatların ilişkisinde konjonktürel şartlar önemli bir etkendir. Diğer taraftan Milli Görüş Hareketi muhafazakar-dindar çevrenin taleplerini siyasette dillendirmeyi bir politika olarak benimsemiş görünmektedir. Hareketin bu yönü tarikatlarla ilişkisini belirleyen temel bir unsur olmuştur. Anahtar Kelimeler: Din-Siyaset, Milli Görüş, Tarikatlar, Türkiye

178 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 148 Erbakan and a New World Religious Groups and Milli Gorus in Turkey in the Context of the Relationship between Nakshibendi-Politics Assist. Prof. Dr. Abdullah INCE Sakarya University Abstract Nakshibendi is an order that has established close relations with politics in the historical process. The basic principles of this relationship can be found in the texts of the Nachish sheikhs. This relationship is often a warning to administrators when they misconduct, rather than directly intervening politics. In general, it can be said that the administrators have adopted a positive attitude towards the Nachish orders. However, unusual circumstances have also been encountered. During the Republican era, the ruling elites preferences for religious politics have been forbidden to orders. These arrangements, which are not factually based, did not eliminate the orders, and the orders continued their existence in various ways. With Turkey s multi-party era a partial freedom environment has been emerged, and in this period orders have become more evident in social life. In this context, the influence and visibility of the orders in social, political and economic life has increased and the orders have been the source of social movements. The Iskenderpaşa congregation, which is the continuation of the Nakshi-Halidi sect, is one of the sect / religious groups that stand out in this process. When the incitements of the charismatic religious leader Mehmet Zahit Kotku were combined with the social and political developments of Turkey, a political movement was born

179 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 149 within a religious structure. In this aspect, the Milli Gorus Movement has emerged from the beginning within a religious group and has maintained its development. This phenomenon has been an important factor in determining the social base of Milli Gorus and its relation with religious groups. However, as a political movement, the structure of the Milli Gorus Movement exceeds this framework. The emergence of the movement is also related with the national and international improvements and with the historical-social characteristics of Turkey. In this paper, the relations of Milli Gorus with religious groups will be analyzed in the context of Naksi orders in Turkey. In Turkey, Naksi orders generally establish a positive relationship with the Milli Gorus Movement and Milli Gorus Movement regards the orders as an important social base. In this context, the orders have formed warm relations with the Milli Gorus Movement in general, although they are fluctuating according to the seasonal conditions. In addition, the sects have warmly welcomed the Milli Gorus Movement s demand for the conservative-religious community. However, the conjunctural conditions are the significant factors in relationship of the Milli Gorus Movement and the orders. On the other hand, the Milli Gorus Movement seems to have adopted politics as a policy to express the demands of conservative-religious circles. This aspect of the movement is a fundamental element in determining its relation with the orders. Keywords: Religion-Politics, Milli Gorus, Orders, Turkey

180 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 150 Erbakan and a New World Türkiye de Sivil Toplum Kuruluşlarının Gelişiminde Milli Görüş Hareketi nin Yeri Arş. Gör. Abdullah AYDIN Mustafa Kemal Üniversitesi Arş. Gör. Dr. Aziz BELLİ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Özet İnsanlar, her dönemde hangi sistemle yönetilirse yönetilsin, bir şekilde yönetimle ilgili kanaatini ortaya koyma ve sosyal hayatın bir parçası olma çabasında bulunmuşlardır. Bir diğer ifadeyle farklı yöntemlerle katılım sağlamışlardır. Yani katılım araçları değişim gösterse de her dönemde mevcuttur. Fakat her dönemde sosyal ve siyasal hayata katılım için en önemli araçların başında sivil toplum kuruluşları gelmektedir. Batı daki devlet kavramının anlamsal olarak gelişim göstermesiyle birlikte sivil toplum kavramı da günümüzdeki halini almıştır. Sivil toplum kuruluşları modern demokrasilerin ve toplumlarının çok önemli öğelerinden birine dönüşmüş durumdadır. Modern dönem Türkiye sinde ise sivil toplum kuruluşlarının elitçi olmalarının yanında çok güçlü yapılara sahip olmadığı veya devlet eli ile desteklenerek oluşturulma çabası içinde olduğu görünmektedir. Fakat özellikle, 1969 yılında Prof. Dr. Necmettin Erbakan tarafından başlatılan Milli Görüş Hareketi ile toplumun yok sayılan, örgütlenmeyen veya örgütlenmesine izin verilmeyen büyük bir kesimine yeni imkânların önü açılmıştır. Bu durum ise Türkiye de sivil toplumun geniş çevrelere yayılması ve gerçek manada sivilleşmesinin

181 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 151 sağlamıştır. Ayrıca yaklaşık elli yıl devlete, siyasete ve sosyal yaşama yabancılaştırılan dindar kesimi sivil toplum kuruluşları ve siyasal partiler sayesinde yeniden siyasal ve sosyal alanlara çekerek onların illegalliğe kaymasını engellemiştir. Bu bağlamda Türk siyasal hayatının önemli bir parçası olan Milli Görüş Hareketi nin Türkiye deki sivil toplum anlayışına yapmış olduğu katkı incelenmeye muhtaçtır. Çalışmada Türkiye deki sivil toplum kuruluşlarının tarihsel gelişimi ele alınırken Milli Görüş Hareketi nin Türkiye deki sivil toplum kuruluşlarının gelişimine etkisi üzerinde durulmaya çalışılacaktır. Araştırmanın teorik çerçevesi birebir mülakatlar, yerli ve yabancı kaynaklardan elde edilen ikincil verilerden oluşturulacaktır. Anahtar Kelimeler: Sivil Toplum, Demokrasi, Katılım, Milli Görüş, Sivil Toplum Kuruluşları

182 Erbakan ve Yeni Bir Dünya أربكان و دنيا جديدة 152 Erbakan and a New World Place of Milli Gorus Movement in the Development of Civil Society in Turkey Res. Assist. Abdullah AYDIN Mustafa Kemal University Res. Assist. Dr. Aziz BELLI Kahramanmaras Sutcu Imam University Abstract Somehow people have always been trying to putting their opinion about management and becoming a part of social life to be governed in whatever system they are being governed. In other words they have participated in different ways. So, although the means of participation are changing, they are present in every period. Nonetheless, civil society organizations are at the forefront of the most important tools for social and political life in each period. As the concept of the state in the West has developed semantically, the notion of civil society has become the present day. Civil society organizations have become one of the most important items of modern democracies and societies. In the modern era Turkey, civil society organizations seem to be elite, powerless or state-backed. But especially with the Milli Gorus in 1969 initiated by Prof.Dr. Necmettin Erbakan movement, new opportunities have been opened to a large part of the society that is ignored, not organized or allowed to organize. This means that civil society in Turkey is spreading to a wide. This situation has resulted in the spread of the civil society and the wider environment in the real

183 3. ULUSLARARASI MİLLİ GÖRÜŞ SEMPOZYUMU املؤمتر الدويل الثالث ملل ي جوروش 3. INTERNATIONAL MILLI GORUS SYMPOSIUM 153 sense of civilization in Turkey. Moreover, for almost fifty years, the pious people, alienated from the state, politics and social life, have been prevented from shifting to illegality by attracting them to political and social areas thanks to civil society organizations and political parties. In this context, as an important part of Turkish political life, contribution of the Milli Gorus Movement to the understanding of civil society in Turkey should be examined. In this work, the historical development of civil society organizations in Turkey will be discussed, while the impact of the Milli Gorus on the development of non-governmental organizations will be studied. The theoretical framework of the study will consist of two-way interviews, secondary data obtained from domestic and foreign sources. Keywords: Civil Society, Democracy, Participation, Milli Gorus, Civil Society Organizations

184