YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİ E-TİCARET, DİJİTAL PAZARLAR, DİJİTAL MALLAR

Transkript

1 YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİ E-TİCARET, DİJİTAL PAZARLAR, DİJİTAL MALLAR

2 ELEKTRONİK TİCARET VE İNTERNET E-ticaret, bir alışveriş için web ve internet kullanımını ifade eder. Daha biçimsel bir tanım olarak, E-ticaret, organizasyonlar ve kişiler arasında elektronik ortamda oluşan ticari işlemlerdir. Çoğunlukla, internet ve Web üzerinden yapılan işlemleri ifade eder. Bu ticari işlemler kişi ve organizasyonlar için ürün ve hizmet değişimi karşılığı olarak bir ödeme ve parasal değişimi gerektirir.

3 E-ticarette Yeni Gelişmeler İşletme ve İşlerin Dönüşmesi O E-ticaretin ilk dalgasında kitap dünyası, müzik ve havayolu şirketleri dönüştü. O İkinci dalgada ise telefon, film, televizyon, mücevher, gayrı menkul, hotel, fatura ödeme ve yazılım endüstrileri benzer dönüşüm ile yüz yüze kaldılar. O E-ticaretin genişlemesi ise; seyahat, takas, eğlence, perakendecilik, mobilya sektöründe görüldü. Online alışveriş sıradan kişilere kadar yaygınlaştı.

4 E-ticarette Yeni Gelişmeler Teknolojik Altyapı O Kablosuz internet bağlantılarının hızlıca gelişmesi, O Kullanıcı tarafından oluşturulan içeriğin yeni bir medya olarak dağıtımının ortaya çıkması (blog wiki), O İş ve evlerde İnternet geniş bandın yaygınlaşması, O Bilgisayar ve bilgi teknolojisinin maliyetlerinin düşmesi, O Yeni internet tabanlı iletişim modellerinin gelişmesi.

5 E-ticarette Yeni Gelişmeler Yeni İş Modellerinin Ortaya Çıkması O Bazı iş şekilleri kendilerini e-ticaret şekillerine adapte etmişlerdir. Geleneksel olarak iş yapan firmalar e- ticaret siteleri aracılığıyla daha etkili satış yapmayı planlamaktadırlar, O Gazete ve geleneksel medya online olmaya uyum sağlamışlardır, O Internet kullanıcılarının yarıdan çoğu sosyal sitelere üye olmuştur.

6 E-Ticaret Niçin Farklıdır? 1. Her Yerde Bulunma 2. Küresel Erişim 3. Evrensel Standartlar 4. Bilgi Zenginliği 5. Etkileşim 6. Bilgi Yoğunluğu 7. Kişiselleştirme-Uyarlama

7 E-Ticarette Temel Konsept: Elektronik Pazarlar ve Elektronik Mallar O İletişim sınırlı ise bilgi toplama maliyeti son derece yüksektir. O İnternet bilginin elde edilmesi ve dağıtılması maliyetini büyük ölçüde düşürmektedir. O İnternet, bilgi asimetrisini azaltmıştır. Bilgi Asimetrisi, bir işlemde bir tarafın diğer taraftan daha fazla bilgiye sahip olduğu zaman vardır.

8 E-Ticarette Temel Konsept Elektronik Pazarlar ve Elektronik Mallar O Dijital pazarlar çok esnek ve etkilidir. Arama ve işlem maliyetlerini, fiyat değiştirme maliyetini (menü cost) düşürür. O Pazar şartlarına göre dinamik olarak fiyat değiştirebilmeyi sağlar. Dinamik fiyatlandırma, ürün fiyatı müşterilerin talep karakteristiklerine veya satıcıların arz durumlarına dayalı olarak değişir.

9 E-Ticarette Temel Konsept Elektronik Pazarlar ve Elektronik Mallar O Dijital pazarlar, perakendeciler ve dağıtıcılar gibi aracıları ortadan kaldırarak doğrudan tüketicilere satış yapılmasını sağlar. Bu da işleminin maliyetini büyük ölçüde düşürür.

10 Tüketiciler İçin Aracıların Ortadan Kaldırılmasının Yararları

11 Dijital Mallar: E-Mal Dijital Mallar, dijital ağlar üzerinden ulaştırılan mallardır. Müzikler, videolar, yazılımlar, dijital olarak saklanan, satılan ve teslim edilen ürünler olarak ifade edilebilir. Genelde, dijital mallar için ilave bir birim ürün üretmenin marjinal maliyeti neredeyse sıfırdır. Ürünün internet üzerinden dağıtım maliyeti ise çok düşüktür. Pazarlama maliyeti aynı kalırken fiyatlandırma çok değişik olabilir.

12 Internet İş Modelleri Bazı Internet iş modelleri; Sanal Dükkan: Fiziksel ürünleri doğrudan kullanıcıya veya kişisel işletmelere satan iş modelidir. Hepsiburada, teknosa gibi. Ana Giriş (Portal): Özelleştirilmiş içerik ve diğer hizmetleri ile Web e bir giriş noktası sağlar. Mynet.com, Yahoo.com gibi siteler.

13 Internet İş Modelleri Bilgi Komisyoncusu: Ürün, fiyat veya işletmeler ile ilgili bilgi sağlayan satıcılar. Doğrudan alıcılardan veya satıcılardan reklam geliri elde eder. Cimri, akakce gibi. Sanal Toplum: Benzer ilgi alanına sahip kimselerin iletişim kurmalarını ve yararlı bazı bilgileri bulabilmelerini ve bir araya gelmelerini sağlar. facebook.com. twitter.com, msn.com gibi siteler.

14 Internet İş Modelleri İşlem Komisyoncusu: Online satış işlemleriyle kullanıcılara para ve zaman tasarrufu sağlar. Her bir işlem için bir ücret elde edilir. minisites.4xp.com, lp.optionrally.com, markets.com, plus500.com gibi siteler. Online Hizmet Sağlayıcı: İşletmeler ve kişiler için online hizmet sağlar. Reklamlardan işlemlerden veya üyeliklerden gelir elde eder.

15 Internet İş Modelleri İçerik Sağlayıcı: Web üzerinden elektronik haber, fotoğraf, sinema ve müzik sağlayarak gelir elde eden şirketlerdir. Müşteri içeriğe erişmek için ödeme yapar veya site reklam alanı satarak gelir elde eder. itunes.com, games.com gibi siteler.

16 Internet İş Modelleri İnternet iş modellerinin çoğu tamamen internete dayalı olduklarında İnternet Şirketi (pure-play) olarak adlandırılır. Bu şirketler kendi işlerini internet üzerinden yaptıklarından fiziksel bir yapıları yoktur. Ancak Migros, Tansaş gibi birçok perakendeci şirketler kendi fiziksel şirketlerinin bir uzantısı olarak web siteleri geliştirmişlerdir. Bu tür işletmeler sanalfiziksel (clicks-and-mortar) işletme modellerine örnek oluştururlar.

17 İletişim ve Sanal Toplum Bu yeni iş modelleri İnternetin zengin iletişim yeteneğinin avantajını kullanmaktadır. sitesi e-posta ve diğer iletişim araçlarını kullanan bir online açık arttırma sitesidir. Sistem internet üzerinden teklif almakta, değerlendirmekte ve en yüksek teklifi bildirmekte ve her bir satıştan küçük bir komisyon almaktadır.

18 İletişim ve Sanal Toplum Bu toplulukların temel bir gelir kaynağı hedef müşteriler için web sitesine yerleştirilen reklamlarıdır. Banner reklamlar, web sayfasında görüntülenen grafik, resim türü reklamlardır. Açılır Pencere Reklamları, kişi bir web sitesine eriştiğinde otomatik olarak açılır bir pencere içinde görüntülenen reklamlardır.

19 Sosyal Ağlar Sosyal Ağlar, online topluluk sitelerinin bir diğer türüdür. Sosyal ağlar, arkadaşlar ile karşılıklı kişisel ve iş ilişkileri yapılmasına izin verir. Sosyal ağ siteleri üyeleri sayfalarda gezinirken ve diğer üyeleri kontrol ederken, mesajlaşırken saatler harcarlar. Bu hareketler çok büyük bilgiler açığa çıkarır. İşletmeler, bu bilgileri hedef kitle için reklam ve tutundurma çabaları için kullanırlar.

20 Sosyal Alış Veriş Sosyal ağlar, sosyal alış veriş olarak adlandırılan yeni bir e-ticaret deneyimine ilham verecek kadar çekicidir. Sosyal Alış Veriş, kişilerin alış veriş deneyimlerini paylaştıkları sitelerdir. Bu siteler kendi diğer alış veriş yapacaklara yardım sağlaması amacıyla görüşlerini bilgilerini ve resimlerini paylaşmaları için alan ve sayfa sağlar.

21 Dijital İçerik, Eğlence ve Hizmetler Web üzerinden mp3, video, resim gibi dijital içerik sunabilme yeteneği, geleneksel basılı ve radyo yayınına yeni alternatifler oluşturmuştur. Gazeteler ve dergiler gibi basılı yayınların dijital versiyonu için web siteleri vardır. En popüler web sitelerinden bazıları dijital eğlence hizmeti sunmaktadır. Geniş bant bağlantıları televizyon programlarının ve filmlerinin web üzerinden sunulmasını sağlamıştır.

22 Elektronik Ticaret Türleri İşletmelerden Tüketicilere (B2C) E-ticaret; kişisel alıcılara yönelik perakende ürün ve hizmet satışlarını içerir. kagurum.com, teknosa.com gibi doğrudan tüketicilere satış yapan işletmelerdir.

23 Elektronik Ticaret Türleri İşletmelerden İşletmelere (B2B) E-ticaret; işletmeler arasında ürün ve hizmet satışlarını içerir. inoksan.com.tr işletmelere mutfak ekipmanları satan, teknova.com.tr ise işletmelere yönelik matbaacılık kimyasalları satan bir B2B işletmesidir.

24 Elektronik Ticaret Türleri Tüketiciden Tüketiciye (C2C) E-ticaret; tüketicilerin doğrudan tüketicilere satış yapmalarını içerir. Örneğin; sanalpazar.com, arabam.com tüketiciden tüketiciye satışlar yapan sitelerdir.

25 Elektronik Ticaret Türleri E-ticaret işlemlerinin bir diğer sınıflandırması, tarafların internete bağlantı şekillerine göredir. Herhangi bir yerden ürün ve hizmet almak için bu tür mobil aygıtların kullanılması Mobil Ticaret olarak adlandırılır. İşletmeden işletmeye veya işletmeden tüketiciye e-ticaretin her iki şekli de mobil ticaret kullanılarak yerine getirilebilir.

26 İnteraktif Pazarlama ve Kişiselleştirme Internet ve e-ticaret; geleneksel pazarlarda imkansız olan milyonlarca kişi için kişiselleştirilmiş ürünler sağlamakla bazı satıcıların pazarlamanın kutsal kasesini elde etmesine yardım etmiştir. cicekpasaji.com ve lamisura.com.tr gibi web siteleri müşterilerin kişisel özelliklerine göre giysi üretmektedirler.

27 Tıklama İzleyici Araçlar Tıklama İzleyici araçlar web sitesindeki müşteri hareketlerini toplar ve bir dosyada saklar. Bu araçlar ziyaretçinin belirli bir web sitesinin önceden ziyaret etmiş olduğu yerleri ve ayrıldığı zamanı kaydederler. Ayrıca sitede hangi sayfaları ziyaret ettiği, her bir sayfada ne kadar zaman harcadığı ve satın almalarını kaydeder. İşletmeler, var olan ve potansiyel müşterilerin kesin profillerini belirlemek için müşterilerin ilgi alanları ve davranışları ile ilgili bu bilgileri analiz ederler.

28 Web Sitesi Ziyaretçi Takibi

29 Kişiselleştirme Web kişiselleştirmesi için bir teknik, bir web sitesindeki kullanıcının davranışları ile ilgili toplanan bilgilerin benzer ilgi alanındaki diğer müşterilerin yanında görmek istedikleri şeyi tahmin etmek için bilgileri karşılaştırmaya yarayan İşbirliğine Dayalı Filtrelemedir. Yazılım, kişinin ilgi alanı varsayımına dayanarak ona önerilerde bulunur. Örneğin; bu ürünü alanlar ayrıca yanında.ürünü de aldı şeklinde bir öneride bulunulmaktadır.

30 Bloglar Bloglar, pazarlama için umut verici bir diğer web tabanlı araçlardan birisi olmuştur. Bir blog, popüler ismiyle weblog, yazarı tarafından kronolojik (yeniden eskiye) olarak girilmiş yazılar veya ilişkili web sayfalarına bağlantılar içeren kişisel bir web sayfasıdır. Blog (diğer bloglara bir link grubu) bir blog listesi içerebilir. Çoğu bloglar, bloglara yapılan girişler ile ilgili olarak yorumlarda bulunmaya izin verir.

31 Müşteri Self Servisleri Birçok işletme tüketicilerin sorularına cevap vermek veya tüketicilere ürünler ile ilgili bilgiler sağlamak için tüketici-destek uzmanları ihtiyacını azaltan e- posta ve web sitesi araçlarını kullanırlar. Örneğin; Türk Hava Yolları ve diğer büyük havayolu şirketleri müşterilerinin online bilet alımı, kargo bilgileri açıklamalarını görmeleri, koltuk düzenini, kalkış ve varış zamanlarını öğrenmeleri için web siteleri oluşturmuşlardır.

32 İşletmeden İşletmeye (B2B) E-Ticaret İşletmelerden işletmelere (B2B) e-ticaretin yaklaşık %80 i siparişler, sevkiyat planlaması, konşimento, faturalandırma gibi iki işletme arasındaki standart işlemlerin bilgisayardan bilgisayara değişimini ve transferini sağlayan özel Elektronik Veri Transferi (Electronic Data Interchange: EDI) sistemine dayalıdır.

33 Elektronik Veri Değişimi (EDI) Tedarikçiler, alıcı firmanın müdahalesine gerek olmaksızın belirlenen üretim hedefini karşılayacak mal ve malzemenin otomatik olarak gönderilmesi, teslim zamanlamasının yapılması için belirli alıcılara online erişim imkanına sahiptirler.

34 Özel Endüstriyel Ağlar İşletmenin diğer iş ortaklarıyla ve tedarikçileriyle bağlantı kurmak için bir ekstranet kullanması ile oluşur. Bu ağın sahibi alıcıdır. Tedarikçiler, dağıtıcılar ve diğer işletme ortaklarıyla ürün tasarımını paylaşmak ve geliştirmek; pazarlama, üretim planlama, stok yönetimi, yapısal olmayan iletişim ve e-posta için kullanılır. Bu özel endüstriyel ağların diğer bir adı da Özel Değişim Ağı dır.

35 Bir Özel Endüstriyel Ağ

36 Ağ Pazarları Ağ Pazarları, e-hub olarak da adlandırılır, çok sayıda farklı satıcı ve alıcı için internet teknolojisine dayalı tek bir dijital pazar alanı sağlar. Satıcılar ve alıcılar arasında bağımsız bir aracı olarak iş görür. Ağın sahibi endüstridir. Ağ pazarları alım ve satım işlemlerinden ve alıcılara sağlanan diğer hizmetlerden gelir elde eder. Ağ pazarlarında katılımcılar, online olarak pazarlık, anlaşma, açık arttırma ile fiyat belirleyebilir veya sabit bir fiyat da sunabilir.

37 Bir Ağ Pazarı

38 Mobil-Ticaret M-ticaret uygulamaları hareket halindeki kişiler ve kritik zamanlı hizmetlerin alınması için geliştirilmiştir. Özellikle Avrupa, Japonya, Güney Kore ve klasik internet kullanımı ücretinin çok pahalı olduğu diğer ülkelerde oldukça popülerdir.

39 Mobil-Ticaret 1. İçerik ve Konum Tabanlı Hizmetler 2. Bankacılık ve Finansal Hizmetler 3. Kablosuz Reklamcılık 4. Oyunlar ve Eğlence

40 Kablosuz Web den Bilgilere Erişim Cep telefonu, PDA ve kablosuz yayın alabilen diğer aygıtlar ile herhangi bir yerden Web e ulaşmak mümkün olmasına rağmen, bir anda elde edilen bilgi miktarı sınırlıdır. Bazı web siteleri özellikle m-ticaret için tasarlanmışlardır. Küçük mobil aygıt ekranına sığabilecek boyutta bilgi ve grafikler sağlayan web sayfaları bu sitelerinin özellikleridir.

41 M-Ticaret Zorlukları Kablosuz İnternet erişimi sağlayan Wi-Fi noktaları, yüksek hızlı internet erişimi ile esnek ve hareketli olmayı birleştiren bir teknoloji olduğundan birçok ülkede mantar gibi çoğalmaktadır. Bununla birlikte m-ticaret hizmetlerinin pazara girişi çok sorunlu olmaktadır. Cep telefonlarındaki klavyeler ve ekranlar hala çok ince ve tuhaftır.

42 E-ticaret Ödeme Sistemleri 1. Dijital Kredi Kart Ödeme Sistemleri 2. Elektronik Portföy 3. Mikro Ödeme 4. Saklı Değere Bağlı Ödeme Sisteminde 5. Elektronik Para 6. Karşılıklı Ödeme 7. Elektronik Çek

43 M-Ticaret İçin Elektronik Ödeme Sistemleri Wi-Fi bağlantısıyla Internet ödemelerinin tamamını yapabilmek mümkündür. Ancak birçok m-ticaret işlemleri, küçük miktardaki ödeme gerektirir. Mikro ödeme sistemleri, cep telefonu veya internet servis sağlayıcılarının küçük ödemeleri cep telefonu faturası gibi bir tek faturaya ekledikleri Avrupa ve Asya ülkelerinde işe yaramaktadır.

44 KAYNAKÇA Laudon K. C, J. P. Laudon, «Management Information System: Managing The Digital Firm», Pearson International Edition, Çeviri Abdullah NARALAN, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü, Erzurum ed532fc8b05e4edfd0c54a9582.pdf (Laudon 10. Baskı Türkçe Ders Notu)