Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve güvenliği için Eğitim Seti

Transkript

1 Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve güvenliği için Eğitim Seti

2 Kimyasallar; herkesin yaşamının bir parçasıdır. Dünyada 5 7 milyon değişik türde kimyasal madde bulunmaktadır. Kimyasal maddeler madencilik, kaynakçılık, makine ve fabrika, büro, ev vb. her alanda kullanılmaktadır. Birçok alanda kullanılan bu kimyasalların üreticiden kullanıcıya taşınması gerekmektedir.

3 Patlayıcılar; darbe, ısı, sürtünme ile yüksek ısı ve basınç oluşturan maddelerdir.

4 1.1 Kitle halinde ve birden patlayanlar Örn: Dinamit (%75 TriNitroGliserin + %25 Dolgu),TNT (TriNitroToluen), Barut (Potasyum Nitrat + Karbon + Kükürt)

5 1.2 Mermi, şarapnel parçası ve benzeri fırlatabilen, fakat kitle halinde patlamayanlar. Örneğin: Fişek, Kapsül

6 1.3 Patlama şiddeti hafif olup, yangın başlatma tehlikesi arz eden patlayıcılar. Örneğin: Havai Fişek

7 1.4 Önemli bir etki arz etmeyen patlayıcılar. Örneğin: Fünye, Maytap, Oyuncak Kapsül.

8 1.5 Şiddetli patlayıcı olup kitle halinde patlayabilenler, Örneğin: Amonyum Nitrat-Fuel Oil Karışımı

9 1.6 Çok şiddetli patlayıcı olup kitle halinde patlamayanlar.

10 Bütün gazlar basınç altında depolanır ve taşınır. Dolayısıyla potansiyel "Fiziksel Patlama" tehlikesi oluştururlar.

11 2.1 Yanıcı gazlar; Kapalı hacimde tüm yanıcı gazlar kimyasal patlama tehlikesi oluşturur. Hepsinin alt (LEL) ve üst (UEL) patlama sınırları vardır. Örneğin: LPG, Hidrojen, Asetilen.

12 2.2 Yanıcı ve zehirli olmayan basınçlı gazlar; Sadece fiziksel patlama tehlikesi; Örn: Azot, Argon Ayrıca yakıcılık (oksitleyicilik) tehlikesi; Örneğin: Oksijen

13 2.2 Yanıcı ve zehirli olmayan basınçlı gazlar; Sadece fiziksel patlama tehlikesi; Örneğin: Azot, Argon Ayrıca yakıcılık (oksitleyicilik) tehlikesi; Örneğin: Oksijen

14 2.3 Zehirli Gazlar; Boğucu Gazlar; Oksijen in dışındaki bütün gazlar boğucu etkileri nedeniyle zehirli kabul edilir. Örneğin: Karbondioksit, Tahriş edici gazlar; Örneğin: Klor, Formik Asit, Toksik gazlar; Örneğin: Fosgen, Hidrojen Florür

15 3.1 Alev alabilen sıvılar; Tutuşma noktası 60.5 o C den aşağı olan maddeler Örneğin: Benzin, Benzol, Toluol, Etil Asetat, Butanon, Gazyağı, Motorin, Butanol,

16 3.2 Yanıcı Sıvılar; Tutuşma noktası o C arasında olan maddeler. Örneğin: Katran, Fuel Oil, Motor Yağları

17 4.1 Alev alabilen ve kolay tutuşan katı maddeler; Örneğin: Kırmızı Fosfor, Magnezyum, Proksilin plastikleri, Naftalin, Kükürt, ağaç tozu, kömür tozu, un, selüloit.

18 4.2 Kendi kendine tutuşabilen maddeler; bu maddeler açık havada kaldığında kendi kendine tutuşurlar ve kuvvetli şekilde yanarlar. Uygun ambalajlar içinde havasız ortamda saklanırlar. Örneğin: Beyaz Fosfor, Sodyum- Potasyum-Kalsiyum Fosfor bileşikleri, Alüminyum tozları.

19 4.3 Su ile reaksiyona girerek yanıcı gaz çıkartan maddeler; su ile hatta havanın nemi ile reaksiyona girerek yanıcı ve patlayıcı olan Hidrojen ve Asetilen gazlarını açığa çıkarırlar. Örneğin: Sodyum, Potasyum, Kalsiyum metalleri, bu metallerin peroksitleri, Kalsiyum Karpit.

20 5.1 Oksitleyici (Yakıcı) maddeler; bu maddeler kendileri yanıcı olmadıkları halde bünyelerinde yanma için gerekli olan oksijeni bulundurduklarından yanabilen maddelerle temas edince reaksiyon başlatırlar. Örneğin: Hidrojen Peroksit, Perklorik Asit, Sodyum-Potasyum Nitratlar, Bu metallerin peroksitleri, permanganatları, Kloratlar, Perkloratlar, Kalsiyum Karbonat, Kromik Asit, Amonyum Nitrat

21 5.2 Organik Peroksitler; kendiliğinden parlayarak parçalanma, çok hızlı yanma, şok veya sürtünme etkisine duyarlılık. Başka maddelerle hızlı bir şekilde birleşme ve göze zarar verme özellikleri gösterirler. Örneğin: Benzoil Peroksit, Perasetik Asit, Asetil Peroksit Çözeltisi.

22 6. Sınıf Tehlikeli Maddeler; Deri ve göz soğurması, Mide-bağırsak yolu ve Solunum yolu ile zehirleyebilirler.

23 6.1 Zehirleyici sıvı ve katı maddeler; Anilin, Arsenik, Metil Bromid, Karbon Tetraklorid, Çinko Fosfit, Hidrosiyanik Asit, Talyumtozları, Kurşun bileşikleri, Magnezyum ve Kalsiyum Kloratlar, Cıva bileşikleri, Dimetil Sülfat, Baryum Sülfür, Metil Alkol.

24 6.2 Mikrop bulaştırıcı maddeler; Örneğin: Antraks, Tıbbi Atıklar.

25 7. Radyoaktif maddeler; İyonize ışınlar yayarak atom ve moleküllerdeki elektronları yerinden koparmak suretiyle ışın hastalıkları oluştururlar.

26 Bu sınıfa giren maddeler birim kütle başına aktiviteleri [spesifik aktivite] 70 kbq/kg (0.002 mci/g)' dan büyük olan herhangi bir radyoizotop (Kobalt [Co-60], İridyum [Ir- 192], Teknesyum [Tc-99], İyot [I-131], Sezyum [Cs-137], Amerisyum [Am-241] gibi) veya bu radyoizotopun bileşikleri veya bunların başka maddelerle karışımları. Örneğin: Radyoterapi işleminde kullanılan aktif gama kaynakları; Kobalt [Co-60], Nükleer tıp laboratuarlarındaki kaynaklar; Teknesyum [Tc-99], İyot [I-131], Paratonerlerde bulunan radyoaktif maddeler; Amerisyum [Am-241].

27 8. Aşındırıcı sıvılar; Kuvvetli asitler ve bazlardır. Demir, alüminyum gibi bazı metalleri aşındırdıkları gibi canlıları dağlayıcı özellik gösterirler. Örneğin: Asitler: Hidroklorik Asit (Tuz ruhu), Sülfürik asit, Nitrik Asit (Kezzap), Bazlar: Sodyum Hidroksit (Kostik), Potasyum Hidroksit, Sodyum Hipoklorit.

28 9. Diğer tehlikeli maddeler; Yukarıdaki sınıflandırmanın dışında kalan tehlikeli maddeler. Örneğin: Asbest, Malathion (Pestisid), Amyant.

29