2015/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI MUHASEBE DENETİMİ 28 Kasım 2015-Cumartesi 09:00-10:30

Transkript

1 2015/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI MUHASEBE DENETİMİ 28 Kasım 2015-Cumartesi 09:00-10:30 SORULAR Soru 1: Not değeri 100 üzerinden 35 İç kontrol yapısının CASO modeline göre; a. Tanımını yazınınız. b. Bileşenleri ad olarak yazınız. c. Kontrol faaliyetleri bileşeninin unsurlarını yazınız ve çok kısa olarak açıklayanız. Soru 2: Not değeri 100 üzerinden 30 Uluslararası denetim standartlarına göre; a. Denetim tekniklerini ad olarak sıra ile yazınız. b. Teyit tekniğinin kullanım türlerini yazınız. c. Teyit tekniğinin hangi hesaplarda kullanıldığını yazınız. Soru 3: Not değeri 100 üzerinden 35 a. Maddi doğruluğu araştırmaya yönelik denetim işlemlerini yazınız. b. Standart olumlu denetim raporunda bulunması gereken bölümlerin adlarını yazınız. c. İç kontrol yapısını(sistemini)tanıma yöntemlerini ad olarak yazınız.

2 Cevap 1 : CEVAPLAR 1-A. COSO Modeline göre İç Kontrol Yapısının Tanımı: İç kontrolle ilgili olarak birbirine yakın farklı tanımlar yapılmaktadır. * İç Kontrol Yapısı; Kurumun yönetim kurulu, üst yönetim ve diğer çalışanları(personeli) tarafından etkilenen; Varlıkların korunması, Mali tabloların(muhasebe bilgilerinin) güvenilirliği, Faaliyetlerin etkinlik ve verimliliği, Yasalar, öteki mevzuat ve düzenlemeler ile yönetim politikalarına uygunluğun sağlanması hedeflerine ulaşılmasına ilişkin makul bir güvence elde etmek üzere alınan tüm önlemlerdir. Uluslararası düzeyde kabul gören iç kontrol yapısı, kurumun hedeflerine ulaşması için makul güvence sağlamak üzere tasarlanmış bir yapıdır. İç kontrol; kurum ya da işletmedeki iş ve eylemlerin mevzuata uygunluğunu, mali ve yönetim raporlamalarının güvenilirliğini, faaliyetlerin etkinlik ve verimliliği ile (etkililiği ve etkinliği olarak da ifade edilmektedir) varlıkların korunmasını sağlamak amacı ile oluşturulan bir yapıdır. 1-B. iç Kontrol Yapısının Bileşenleri Kontrol ortamı Kontrol faaliyetleri Risk değerlendirme Bilgi ve iletişim İzleme 1-C. Kontrol faaliyetleri; bütün kurum çapında ve bütün kademelerde ve bütün faaliyetleri kapsayacak şekilde gerçekleştirilir. Kontrol faaliyetleri; onaylama, yetkilendirme, mutabakat, faaliyetlerin etkinlik ve verimliliğinin gözden geçirilmesi, varlıkların güvenilirliği ve görevler ayrılığı faaliyetlerini içerir. * Kontrol Faaliyeti Unsurları( Kontrol Faaliyetlerinin İçeriği) Üst düzey gözden geçirme faaliyetleri Birim veya görevli yöneticilerin doğrudan gerçekleştirdiği faaliyetler, Bilgi işleme süreçleri, Fiziksel kontroller Etkinlik-verimlilik(performans) göstergeleri Görevlerin ayrılığı

3 Kontrol faaliyetleri aşağıdaki şekilde de ifade edilmektedir; - Yetkilendirme - Performans Gözetimi - Bilgi İşleme - Fiziki Kontroller - Görevler Ayrılığı - Mutabakat - Onaylama Üst Düzey Gözden Geçirme Faaliyetleri: Mevcut performansın (etkinlik ve verimliliğin) bütçeler, tahminler, önceki dönemlere ait sonuçlar ve rakip işletmelerle karşılaştırılmasıdır. Pazarlama çalışması, geliştirilen üretim süreçleri, maliyetleri düşürme veya azaltma politikası gibi önemli faaliyetler, konuyla ilgili kontrol faaliyetlerinin uygulanmasında; onay, yetkilendirme kontrol faaliyetlerinin yürütülmesinde, uygulayıcılar arasında, uygulayıcılarla üst yönetim arasında sürekli olarak iletişim kurularak mutabakat sağlanmalıdır. Özellikle üst yönetim; işletmede yürütülen hedefe yönelik faaliyet sonuçlarını, mevcut etkinlik ve verimliliği( performansı), bütçeler, tahminler, önceki dönemlere ait sonuçlar ve rakip işletmelerle karşılaştırmalıdır. Pazarlama çalışması, geliştirilen üretim süreçleri, maliyetleri düşürme politikası gibi önemli faaliyetler, belirlenen hedeflerin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin ölçülmesi bakımından izlenmelidir. Yeni üretim geliştirmeleri, yeni ortaklıklar veya yeni kaynak bulma (finansman) olanakları vb. izlenir. Makine ve teçhizat, envanter(stoklar), menkul değerler, nakit ve diğer varlıklar fiziksel olarak güvenli bir şekilde korunmalı, belirli aralıklarla sayılmalı, sonuçlar kayıtlarla karşılaştırılmalıdır. En önemli kontrol faaliyetlerinden biri de görevlerin ayrı kişiler tarafından yürütülmesidir. Herhangi bir faaliyetin(sürecin) belirli aşamalarının farklı kişiler tarafından yerine getirilmesidir. Depo sorumlusu muhasebe kaydı yapmamalıdır vb. Birim veya Görevli Yöneticilerin Doğrudan Gerçekleştirdikleri Faaliyetler: İlgili birimlerden veya faaliyetlerden/görevlerden sorumlu yöneticilerin ilgili birim yada faaliyetin etkinlik ve verimliliğini gözden geçirmesidir. Örneğin; bir bankanın kredilerinden sorumlu bir yönetici, faaliyet bilgilerini gözden geçirmek ve eğilimi ortaya koymak, bu sonuçları iktisadi istatistikler ve hedeflerle karşılaştırmak suretiyle, bölüm/şube ve kredi türü raporları gözden geçirir. Bilgi işleme Süreçleri: Bilgi işleme süreçleri ile kast edilen; verilerin bilişim teknolojileri aracılığı ile işlenmesi sırasında, sistem tarafından kendiliğinden gerçekleştirilen kontrollerdir. Teknolojik işlemlerde gerçekleştirilen işlemlerin, doğruluk, bütünlük veya tamlık ile yetkilendirme açısından kontrol edilmesi diğer bir deyişle sistemler aracılığı ile gerçekleştirilen işlemlerde söz konusu sistemler üzerine yerleştirilen elle yapılan veya otomatik kontrolleri kapsamaktadır. Fiziksel Kontroller: Makine ve teçhizat, envanter, stoklar, menkul kıymetler, nakit ve diğer varlıkların fiziksel olarak güvenli bir şekilde korunması belirli aralarla sayılması ve kontrol kayıtlarında (hesaplarda) alan kayıtlar ile karşılaştırılmasıdır. Kaynaklara erişimin kısıtlanması; kaynakların yetkisiz kullanımını veya kamu zararı oluşması riskini azaltır. Etkinlik ve Verimlilik (Performans) Göstergeleri: Mali veya faaliyetle ilgili farklı verilerin birbiriyle ilişkilendirilerek incelenmesi, soruşturucu ve doğrulayıcı önlemlerin alınması, kontrol faaliyeti olarak yarar sağlar. Bu göstergeler; satın alma fiyatında ki farklılıklar, acil olarak verilen siparişlerin oranı ve iade alınan ürünlerin toplam siparişlere oranı gibi unsurları içerir.

4 INTOSAI bu göstergelere ilave olarak faaliyetlerle ilgili etkinlik/verimliliği değerlendirmek için düzenli bir şekilde önceden belirlenmiş olan standart işlevi göstergeleriyle karşılaştırılmasını önermektedir. Görevlerin Ayrılığı: Görevlerin ayrılığı ile ilgili olarak ifade edilen, genelde herhangi bir varlığın maddi olarak korunmasından sorumlu olan kişilerin, aynı zamanda aynı varlığın kayıtlarının tutulmasından sorumlu olması ve bu görevlerin ayrı kişiler tarafından gerçekleştirilmesi durumudur. Cevap 2 : 2-A. Denetim Teknikleri İnceleme ( belge ve kayıtlardan başka maddi varlığın fiziksel incelemesini de kapsar.) Gözlem Dışarıdan doğrulama Yeniden hesaplama Yeniden gerçekleştirme Analitik inceleme Soruşturma 2-B. Teyit Tekniğinin Kullanım Türleri Olumlu teyit (pozitif teyit) Olumsuz teyit (negatif teyit) Boşluk doldurmalı/ boş kalanlı teyit 2-C. Teyit Tekniğinin Kullanıldığı Hesaplar Bankalardaki hesaplar (mevduat) Ticari alacak hesapları Gümrüklerdeki / antrepolardaki emanet stoklar Ortaklar ve avukatlar tarafından tutulan tapular Satın alındığı halde teslim alınmamış ve borsa acentelerinde tutulan yatırım senetleri Alınan krediler Ticari borç hesapları Cevap 3 : 3-A. * Maddi Doğruluğu Araştırmaya Yönelik Denetim İşlemleri Varlıkların fiziki olarak varolduklarına ait işlemler Değerlemenin doğru olarak yapıldığına ilişkin işlemler

5 Kayıtlarla ilgili doğruluk belirleme işlemleri Uygun sınıflandırma yapıldığına ilişkin işlemler Dönemselliğin doğru olarak yapıldığına ilişkin işlemler Mali tablolardaki açıklayıcı notların açıklama kuralı doğrultusunda olduğunu belirlemeye yönelik işlemler Maddi doğruluğu araştırmaya yönelik çalışmalar aşağıda ki şekilde de ifade edilmektedir; Varolma, Değerleme, Doğruluk, Sınıflandırma, Dönemsellik, Açıklama. 3-B. * Standart (olumlu) Denetim Raporunun Bölümleri Başlık Adres Giriş bölümü Kapsam bölümü Görüş bölümü Denetim kuruluşu (adı) Denetim raporunun tarihi 3/C) İç Kontrol Yapısını Tanıma Yöntemleri Not alma (muhtıra) yöntemi Anket yöntemi (soru kağıdı) Akış şemaları (sembolleri) yöntemi