KAYNAK İŞLERİNDE GÜVENLİK. Kaynak genel anlamda iki metal parçayı birbirine birleştirmek için yapılan işlemdir.

Transkript

1 KAYNAK İŞLERİNDE GÜVENLİK Kaynak genel anlamda iki metal parçayı birbirine birleştirmek için yapılan işlemdir. Pratik olarak bütün kaynak usulleri pek az istisnası ile, kaynak yerinin erime veya metalin solidüsüne üstten yakın bir sıcaklığa kadar ısıtılmasını gerektirir. Kaynak tekniğinde kullanılan ısı, Bir yanıcı gaz ile hava veya oksijenin yanmasından meydana gelen alev, Elektrot ile iş parçası veya iki elektrot arasında hasıl olan elektrik arkı, İki veya daha fazla metal parçasından akım geçerken parçaların gösterdiği elektrik direnci ısısı, Sürtünme ısı veya elektron bombardımanı gibi, tatbik edilen usule göre değişebilir. Metallerin birleştirilmesi veya kesilmesinde, termik usulün, mekanik usule nazaran daha kolay ve çabuk olmasından dolayı, genellikle büyük tehlike arz eden yerlerde bile kullanılmasını sağlamaktadır. Kaynak yöntemlerinin sınıflandırılması şu şekilde yapılabilir; Gaz kaynağı Ark kaynağı Tozaltı kaynağı Gazaltı kaynağı Elektrik kaynağı yapılan yerler, başka işçilerin çalıştığı yerlerden en az 2 metre yükseklikte ve ışık geçirmeyen taşınmaz veya taşınabilir paravanlarla ayrılmış olacaktır. Elektrik kaynağı işlerinde çalışan işçilere, işin özelliğine uygun kişisel korunma araçları verilecektir.

2 Elektrik kaynak makinası bağlantıları ve prizler, yalnız yetkili elektrikçiler tarafından yapılacak ve değiştirilecek, kaynak işlerinde ise ehil kaynakçılar çalıştırılacaktır. Elektrik kaynak makinelerinin kullanılmasında, aşağıdaki tedbirler alınacaktır. 1 ) Elektrik kaynak makinaları ve teçhizatı yalıtılmış ve topraklanmış kaynak penseleri kabzalı ve dış yüzleri yalıtılmış olacaktır. 2 ) Elektrik kaynak makinalarının şalteri, makine üzerinde veya çok yakınında bulunacak, kablolar sağlam şekilde tespit edilmiş olacaktır. 3 ) Otomatik veya yarı otomatik dikiş ve punta kaynağı makinalarında, operasyon noktasına kapalı koruyucu yapılacak veya çift el kumanda usulü uygulanacaktır. 4 ) Beslenme ve kaynak kabloları, üzerinden taşıt geçmesi halinde, zedelenmeyecek ve bozulmayacak şekilde korunacaktır. 5 ) Yanıcı maddeler yakınında elektrik kaynağı yapılmayacaktır. Elektrik kaynak makinasının şebeke bağlantısındaki şalter, bütün kutupları kesecektir. Elektrik kaynak makinalarının temizlenmesi tamir ve bakımı veya çalışma yerinin değiştirilmesi sırasında, makinalar şebekeden ayrılıp elektriği kesilecektir. Kazanlar gibi dar ve kapalı hacimlerle aynı zamanda nemli yerlerdeki kaynak çalışmalarında, yalnız doğru akım kullanılacaktır. Elektrik kaynak veya kesme makinalarında kullanılan elektojen grupları, elektrik redresörleri veya transformatörleri ile bunların gerilim altındaki yalıtılmamış kısımları, dokunmalara karşı korunmuş ve elektrik kaynak makinalarının metal çerçeveleri uygun şekilde topraklanmış olacaktır. Elektrik kaynak ve kesme makinalarının çıkış uçlarının veya kaynak devrelerinin birer kutbu, kaçak akımlara karşı, iş parçasında topraklanmış olacaktır.

3 Akımı sağlayan kablo uçlarının bağlantı noktası ve elektrot pensleri yalıtılmış ve kaynak ısısına karşı elektrot pensleri, uygun şekilde korunmuş olacaktır. Dirençli kaynak makinalarının punto noktası ile gerilim altındaki kısımları yalıtılmış olacak, bunların kablolarının makine üzerinde veya yakınında bir yerde bir anahtarı bulunacak, akım giriş uçları, vida veya saplama ile iyice tespit edilecek ve buralarda fişler kullanılmayacaktır. Ancak, kumanda devresinde fişler kullanılacaktır. Korozif, parlayıcı, patlayıcı veya zehirli maddelerin taşındığı boru veya kanalların onarım işlerine başlanmadan önce, vanalar iyice kapatılıp kilitlenecek veya uygun sürgü tertibatı ile bağlanacak, boru ve kanallar tamamen boşaltılacak ve bu arada çıkacak gaz veya buhar, dağılıp kayboluncuya kadar beklenecektir. Oksijenle kaynak veya kesme işleri yapıldığı hallerde, borular yıkanacak ve gerektiğinde kaynar su veya buhar geçirilecektir. Kaynak işleri yapılan işyerlerindeki gaz tüpleri, borular, elektrik kabloları ve benzeri malzeme;ezilmeyecek, devrilmeyecek veya düşmeleri veya çarpmaları önlenecek şekilde yerleştirilmiş olacak ve elektrik kaynağı yapılan yerlerde, uygun paravana veya bölmeler bulundurulacaktır. Parlayıcı veya patlayıcı maddeler taşınmış olan kaplara, üzerinde kaynak veya oksijenle kesme işi yapılmadan önce, bunlar buharla veya diğer bir usul ile temizlenecek, zararlı veya tehlikeli gazların, kap içinde kalıp kalmadığı kontrol edilecek ve kaplar, karbondioksit veya azot veya asal gazlar veya benzerleri ile doldurulacak, oksijenle kesme işleri yapıldığı sürece bu gazlardan biri, yavaş yavaş verilecektir. Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapılmadan önce, bunlar iyice havalandırılacak ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece hiç bir şekilde oksijen verilmeyecektir. ÇIYA NOT KAYANAKHANENİN BOYUTLARI Kaynakhanede işçi başına 300 ile 400 m 3 lük bir hacim sağlanmalıdır m 3 ün altındaki atölyelerde tabii havalandırmanın dışında saatte 4-10 kere oda havalandırması değiştirilmelidir.

4 Mevzi hava hacimlerinin ağzı kaynak noktasından cm mesafede bulunmalı ve dikiş ilerledikçe onu takip edecek şekilde olmalıdır. Emicilerin gücü kaynakçı başına m 3 /dk. olmalıdır. LOKAL HAVALANDIRMA İÇİN BOYUTLAR Ark emiş ağzı Minimum Hava Boru Ağzı Mesafesi Akım Hızı m 3 /s Çapı(cm) , , ,200 11, , Emmede ve basmada hava akım hızı m/dk arasında olmalıdır. Aşırı akım hızı kaynakçının soğuk almasına sebep olur. TEZGAHI Küçük parçaların kaynak işlerinde kaynakhanenin uygun bir yerine alttan ve karşıdan cebri emişli kaynak tezgahları tesis edilmelidir. İŞLERİNDE KİŞİSEL KORUNMA ARAÇLARI Kaynak işlemi sırasında oluşan UV, IR termal radyasyon ve fiziki tehlikelere karşı kaynakçı eldiven, ceket, pantolon, ayakkabı, tozluk ve önlük gibi koruyucu iş elbisesi giymek zorundadır. Koruyucu iş elbiseleri şu özelliklerde olmalıdır. İŞLERİNDE KİŞİSEL KORUNMA ARAÇLARI Kol ve ağızların kapalı olması, giyilen kaynakçı elbisesinin ve deri önlüğünün ön tarafında herhangi bir şeyin bulunmaması gerekir. Elbisenin diğer taraflarında bulunan ceplerin de ağızları kapalı olmalıdır. b) Elbisenin yağ, gres ve tutuşma ihtimali olan maddelerden arı olması lazımdır. İŞLERİNDE KİŞİSEL KORUNMA ARAÇLARI Eldivenler: Ateşe dayanıklı ve zırhlı olmalıdır. Önlük: Deriden ve sıcak çapakları geçirmez tür olmalıdır. Ayakkabılar: Uzun konçlu ve çelik burunlu olmalıdır. İş Elbisesi: Kalın ve yünden olmalıdır. Tozluk: Deriden ve ayağı örten cins olmalıdır.

5 PERSONELİ Kaynak işlemlerinde çalıştırılacak personel için bazı asgari şartların aranması gerekmektedir. Kaynak personeli 18 yaşından büyük, cihaz ve tesisatları bilen bir eleman olmalıdır. PERSONELİ Kaynak yapacak personele verilmesi ve personelin kullanması gereken bireysel korunma gereçleri; eldiven, gözlük, baret, önlük, koruyucu ayakkabı, koruyucu solunum cihazları, işitme koruyucuları ve diğerleridir. Bunlar işletme tarafından çalışanlara verilmek zorunda, çalışanlar da korunma gereçlerini kullanmak zorundadırlar.