Şekil 6. Kuzeydoğu Doğrultulu SON-B4 Sondaj Kuyusu Litolojisi

Transkript

1 SON-B4 (Şekil 6) sondajının litolojik kesitine bakıldığında (inceleme alanının kuzeydoğusunda) 6 metre ile 13 metre arasında kavkı ve silt bulunmaktadır. Yeraltı su seviyesinin 2 metrede olması burada sıvılaşma riskini ortaya çıkarmaktadır. SON-B4 Şekil 6. Kuzeydoğu Doğrultulu SON-B4 Sondaj Kuyusu Litolojisi SON-A8, SON-A9, SON-B2, SON-B6, SON-B9, SON-B10, SON-D4 kuzey-güney doğrultusunda zeminin iyi olduğu görülmektedir. Şekil 7 de litolojik kesitleri verilmiştir. SON-A8 SON-A9 SON-B2 SON-B6 SON-B9 SON-B10 SON-D4 7

2 Şekil 7. Kuzey-Güney Doğrultulu Sondaj Kuyularının Litolojileri SON-B5, SON-D1, SON-D2 doğu kesime ait sondajlardır. Şekil 8 de litolojik kesitleri verilmiştir. SON-B5 SON-D1 SON-D2 Şekil 8. Doğu Kesimine ait Sondaj Kuyularının Litolojileri SON-A1, SON-C1, SON-C2 batı kesime ait sondajlardır. Şekil 9 da litolojik kesitleri verilmiştir. 8

3 SON-A1 SON-C1 SON-C2 Şekil 9. Batı Kesimine ait Sondaj Kuyularının Litolojileri Çalışma Alanının Sorgulama Analizi Bu çalışmanın esas amaçlarından biride elimizde bulunan verilerden faydalanarak sorgulama haritası oluşturmaktı. Bu amaca yönelik, zemin emniyet gerilme değerlerini kullanarak, Gölcük ilçesinin hangi alanına kaç katlı bina yapılacağı sorgulanmıştır. Bu sorgulama, Max Bina Kat Sayısı = ZEG*A / 0.1*Q bağıntısından faydalanılarak yapılmıştır. ZEG = Zemin emniyet gerilmesi, A = Alan (m 2 ), Q = Kat ağırlığı (ton) Bu bağıntı günümüzdeki inşaat tekniklerine göre seçilmiştir. Radyal temel veya kazıklı sistem v.s. gibi ayrıntılı inşaat mühendisliğine yönelik hesaplar kullanılmamıştır. Taban alanı 100 m 2 olan bir binanın 100 ton bir ağırlığa sahip olduğu göz önünde bulundurularak Şekil 12., kat sorgulama haritası elde edilmiştir. 9

4 Şekil 10. Kocaeli-Gölcük İlçesi Kat Sorgulama Haritası SONUÇLAR İnceleme alanında zemin araştırmasına yönelik olarak yapılan, zemin sondajları, şu sonuçlar ortaya çıkmıştır. 1. Kuzey Anadolu Fayı (KAF) çalışma alanının ortasından geçmektedir. 10

5 2. Çalışma alanı içinden Kuzey Anadolu Fayı (KAF) nın geçmesi tarihte bu bölgenin birçok büyük depremlere maruz kalmasına sebep olmuştur. 3. Kuzey Anadolu Fayı (KAF) nın kuzeyinde kalan alan topoğrafik yapı bakımından düz, deniz seviyesine yakın, ayrıca yeraltı su (Şekil 5) seviyesinin yüksek olduğu gözlenmektedir. Kuzey Anadolu Fayı (KAF) nın güneyinde kalan alanın topoğrafik yüksekliğinin arttığı gözlenmektedir. 4. SPT1 haritası (Şekil 3) ve jeolojik kesit litolojileri (Şekil 6, Şekil 7, Şekil 8, Şekil 9) ne bakıldığında Kuzey Anadolu Fayı (KAF) nın kuzeyinde kalan bölgenin deniz ve karasal çökellerden oluşması, yeraltı su (Şekil 5) seviyesinin yüksek olması sebebi ile zemin açısından iyi olmadığı gözlenmiştir. Kuzey Anadolu Fayı (KAF) nın güneyinde kalan bölge, kuzeye göre daha yüksek ve daha iyi bir zemine sahiptir. Fakat bölgede yer alan fayın kayaç yapısını deforme ettiği bloklarda kırılmalar ve burkulmalara sebep olduğu görülmektedir (Şekil 2). 5. Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) kullanılarak, zemin emniyet gerilme değerleri ile Mapinfo programında sorgulama yapılmıştır. Çalışma alanında nerelere, taban alanı 100 m 2 olan kaç katlı bina yapılabileceği çıkarılarak Kocaeli ili, Gölcük ilçesi kat sorgulama haritası hazırlanmıştır (Şekil 10). TARTIŞMA VE ÖNERİLER Çalışma alanının kuzeybatısı yani Kuzey Anadolu Fayı (KAF) nın kuzey kısmı SON-B4 (Şekil 7) de 6 metre ile 13 metre arasında kavkı, siltli malzeme, yeraltı su seviyesinin 2 metrede olması sebebi ile zeminde sıvılaşma riski olduğu görülmüştür. Kuzey Anadolu Fayı (KAF) nın kuzeyinde kalan kesim yerleşime uygun değildir. Şekil 12 de verilen Kocaeli-Golcük İlçesi kat sorgulama haritasına bakıldığında; Kuzey Anadolu Fayı (KAF) nın kuzeyinde kalan, kırmızı bölgede yapılaşma yapılamayacağı, turuncu bölgede maksimum tek katlı yapı yapılabileceği, güneyinde kalan bölgede ise tepelere doğru 9 kata kadar bina yapılabileceği görülmektedir. Ancak güney kesimde yüksekliklerin aniden değiştiği yamaçlarda, güneybatıdaki tepenin alt kısımlarında heyelan riski olması sebebi ile yerleşime uygun değildir, yapılaşmaya gidilmemesi gerekmektedir. Gölcük ilçesinin ortasından Kuzey Anadolu Fayı (KAF) nın geçmesi nedeni ile faya yakın alanların yerleşime uygun olmadığı görülmektedir. Gölcük ilçesinin yerleşime uygun olmadığı görülmektedir. Alüvyon kalınlığı fazla olan zeminden ve Kuzey Anadolu Fayı (KAF) ndan uzaklaşılmalıdır. Bu sebep ile Gölcük ilçesinin daha güneydeki alanlara doğru kayması gerekmektedir. 11

6 KAYNAKLAR AKARTUNA, M., Armutlu Yarımadasının Jeolojisi, İ.Ü., Fen Fakültesi Monografisi Sayı 20, İstanbul, BELİRTİ A.Ş. Gölcük Belediyesi İmar Planı Esaslı Jeoteknik Etüd Raporu BOĞAZİÇİ ÜN. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DEPREM ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Kocaeli Eartquake-Turkey DOĞU, A.H., Trabzon ili, Çimenli beldesinin mikro zemin parametre haritalarının oluşturulması 2003, Trabzon. ERCAN, A., Marmara da Deprem İstanbul, GÖNCÜOĞLU, A., ERENDİL, N., Armutlu Yarımadasının Jeolojisi ve Neotektoniği, M.T.A., Ankara (Yayınlanmamış), GÜMRÜKÇÜOĞLU, M. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ders notları 2003, Sakarya Üniversitesi. GÜRBÜZ, M. Çay (Afyon) Depremi Sonrası Kurulan Geçici Deprem İstasyonlarındaki Mikrotremor (Titreşimcik) Kayıtlarının Yorumlanması, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, KANAİ, K., 1966, Observations of Microtremors.XI Bull, Earthq. Res.Inst.,University of Tokyo, (44): KANAİ, K.,TANAKA, T., 1961 Bulletin of The Earthquake Research Institute 39, pp KARAVUL, C., Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Paleomağnetizması Doktora Tezi 1995, İstanbul. KEÇELİ, A., Sismik Yöntemlerle Müsaade Edilebilir Dinamik Zemin Taşıma ve Oturmasının Saptanması, Jeofizik 4, 83-92, KRAMER, L.S., Geotechnical Earthquake Engineering, Printice Hall New Jersey, MADEN TETKİK ve ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, Türkiye Jeoloji Haritası, MC KENZİ, D.P.(1972) Active Tectonics of the Mediterranean Region.Geophys. J.R. Ast.Soc., Vol.30, MAPİNFO 5.0, Kullanım Klavuzu. ŞEKERCİOĞLU, E., Yapıların Projelendirmesinde Mühendislik Jeolojisi TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları :28 Ankara ŞENGÖR, A.M.C.(1979) Mid Mesozoic Closure of Permo-Triassic Tethys and its Implications, Nature, Vol.279, Mc KENZİ, D.P.(1972) Active Tectonics of the Mediterranean Region.Geophys. J.R. Ast.Soc., Vol.30, TCHIHATCHEFF, P., 1867, 1869; Asie Mineure. Descrition Physique. Quatrieme Partie., Geologie I, II, III, Paris. T.C. BAYINDIRLIK ve İSKAN BAKANLIĞI, Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik, Ankara,1998. WILKENS, R., SİMMONS, G. and CARUSO, L., 1984, The Ratio Vp/Vs as A Diseriminant Of Composition For Silicious Limestones, Geophysics 49,