PROJE SÜREÇ YÖNETİMİ

Transkript

1 İçindekiler PROJE SÜREÇ YÖNETİMİ PROJE TANIMI VE İLGİLİ KAVRAMLAR PROJE SÜREÇ YÖNETİMİ MANTIKSAL ÇERÇEVE... 5 PROJE SÜREÇ YÖNETİMİ 1. PROJE TANIMI VE İLGİLİ KAVRAMLAR Proje; soruna özel, bir defaya özgü oluşturulan, belli bir zaman ve bütçe dâhilinde hedefe ulaşmayı sağlayan işlemler bütünüdür. Projelerin yapısı kendine has bir karakter ve özellik taşıdığından, projelerde söz konusu olan aşağıdaki dört temel özellik, proje yönetimini diğer yönetimlerden ayıran özellikler olarak da tanımlanmaktadır: Her proje, belirlenen maliyet çerçevesinde ve belirlenen süre içerisinde ileri teknoloji kullanarak gerçekleştirilir. Her proje, belirli bir zaman diliminde, genellikle farklı kişilerden oluşan bir ekiple gerçekleştirilmekte olduğundan, birbirinden farklı özellikler taşımaktadır ve bir defaya özgüdür. Her proje insan, para ve enformasyon teknolojisi kaynaklarının kullanımını içermektedir. Her proje, bir organizasyon sistemi içerisinde çalışmayı gerektirir. Proje kavramı, bir işin yalnızca planlama aşamasını kapsamaz, aynı zamanda uygulanmasını, denetimini ve yönlendirilmesini de içerir. Projeler, özel planlama, yönlendirme ve denetim yöntemleri gerektirirler. Ayrıca, planlanan hedefleri gerçekleştirebilmek için özel yapılanma biçimlerine de gerek duyarlar. Proje çalışmaları işletmenin çeşitli bölümlerine yayılabilir. Buna göre proje, açık, anlaşılır hedef tanımlaması, zaman, maliyet ve personel sınırlaması, diğer işlerden ayrılması özel bir yapılanma biçimi, işletmenin ekonomik gelişmesindeki önemi, oldukça yüksek risk beklentisi gibi özellikleriyle ortaya çıkan bir iştir. Proje, girdisi, çıktısı, kısıtları ve mekanizmaları olan bir süreçtir (Şekil 1). Proje çıktısı olarak karşılanmış ihtiyaç görünmektedir. Bu genellikle şu şekilde oluşur: o Bilginin değişmesi: Örneğin yeni ürün için spesifikasyonların belirlenmesi

2 o o Somut ürün: Örneğin bir bina, yazılım, vs. Değişmiş insanlar: Örneğin eğitim projesi ile katılımcılara yeni bilgilerin aktarılması. Çıktı, eğitilmiş kişilerdir. Kısıtlar: -Zaman -Finans -Kalite -Yasal -Etik -Çevre -Mantık -Aktivasyon -Dolaylı etkiler Girdi: -Talep/Gereksinim Proje Çıktı: -Karşılanmış ihtiyaç Mekanizmalar: -İnsanlar -Bilgi ve uzmanlık -Para -Araçlar ve teknikler -Teknoloji Şekil 1. Proje süreci. Proje çıktılarını elde etmede kullanılan proje araçları veya mekanizmaları aşağıdaki gibidir: İnsanlar: Projeye doğrudan veya dolaylı olarak katkı sağlayan herkestir. Bilgi ve uzmanlık: Proje katılımcıları ve dışarıdan edinilen (danışman vs.) bilgi ve uzmanlıklardır. Finans kaynakları: Proje faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için gerekli finans kaynaklarıdır. Araçlar ve teknikler: Elverişli kaynakları kullanarak yapılacak işleri organize etmek işin gerekli yöntemlerdir. Teknoloji: Proje süresince veya bir kısmında kullanılması gereken fiziksel aletlerdir. 2. PROJE SÜREÇ YÖNETİMİ Proje süreci, Şekil 2 de görüldüğü gibi bir projenin altı aşamasıdır.

3 Programlama Değerlendirme Tanımlama Uygulama Formülasyon Finansman Şekil 2. Proje Süreci. Proje süreçleri hazırlık, uygulama ve değerlendirme aşamaları şeklinde üç ana aşama olarak da ifade edilebilir. Hazırlık aşaması; programlama, tanımlama, formülasyon ve finansman çalışmalarını, Uygulama aşaması; finansman anlaşmasının imzalanmasından projenin tamamlanmasına kadar yapılan faaliyetleri, Değerlendirme aşaması; proje sonrası değerlendirme çalışmalarını kapsar. PSY, proje hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmekle görevli herkesin fikir aşamasından projenin tamamlanmasından birkaç yıl sonra yapılan son değerlendirmelere kadar tüm aşamalarda gerekli faktörleri dikkate almalarını sağlamaktadır. Dolayısıyla PSY, entegre bir yaklaşım ile projenin altı aşamasını yönetme yöntemidir. PSY ni altı aşamaya ayırmak etkinliği artırmak içindir. Tanımlama ve formülasyon aşamalarının ayrılması ise özellikle önemlidir. Zira ilgili problemin çözümü için belirlenen tüm stratejiler tanımlama sürecinde ortaya konulacak ve eldeki kaynaklara göre finansman ihtiyacı çok fazla olanlar ve/veya yalnızca bir proje kapsamında uygulanabilir olmayan strateji/stratejiler bu aşamada proje çerçevesi dışında kalacaktır. Uygulamada, proje konularına göre her aşamanın gerçekleştirilme süresi ve önemi değişebilmektedir. Fakat söz konusu aşamalarda yapılan işlemler genel olarak aşağıda verilmektedir. 1. Programlama: Ulusal veya uluslar arası düzeyde mevcut problem ve olanaklara göre desteklenecek alanların belirlendiği, ilgili ülkeler veya bölgeler arasında işbirliği ilke ve esaslarının oluşturulduğu aşamadır. İlgili programlama çalışmaları Ülke Strateji Raporu, Ülke Stratejisine Destek Raporu, Ulusal Rapor ve Katılım Ortaklığı raporu gibi isimler alırlar. Sektör ve bölge raporları da aynı kapsamda değerlendirilmektedir. Projelerde ise programlama fiilen üzerinde çalışılan bir aşama değildir. Bahsi geçen programlardan proje konusunun nasıl ele alındığı ve önceliği olup olmadığı belirlenecektir.

4 2.Tanımlama: Ele alınan proje konusu çerçevesinde; problemler ve ilgili tarafların ihtiyaçları analiz edilir, hedef olarak belirlenen grubun karşı karşıya bulunduğu problemler üzerine nasıl bir müdahalenin gerekli olduğuna karar verilir. Böylece projenin hedef gruplar ve toplumla ilgisi ortaya koyulur. Sektörel veya ön fizibilite çalışmaları tanımlamayı sağlamak, belirgin bazı konuları araştırmak, seçim yapmak ve bir projeyi kurgulamak üzere ihtiyaç duyulabilecek tüm çalışmaların neler olduğunu belirlemek için yapılır. Sonuç olarak proje konusunun fizibilitesinin yapılıp yapılmayacağına ilişkin karar alınır. 3.Formülasyon: Proje konusunun boyutları ve ilgili tarafların yaklaşımları üzerinde daha detaylı çalışılır. Proje ürün/hizmetlerinin en iyi nasıl üretileceği/sağlanacağı ve faaliyetlerin nasıl optimum maliyet ile yapılabileceğine ilişkin uygulama planları yapılır. Sonuç olarak fizibilite raporu ve finansman önerisi hazırlanır. 4.Finansman: Finansman önerisinin uygun görülmesiyle, ilgili ülke veya ilgili bağımsız birim ile finansman anlaşması imzalanır. 5.Uygulama: Sağlanan kaynaklar proje amacının yerine getirilmesi için kullanılır. Genellikle teknik yardım, danışmanlık, eğitim, teçhizat ve malzemeler için kontratlar yapılır ve uygulama başlar. Süreç, gerekli durumlarda yeni düzenlemeler de yapmak üzere izlemeye alınır. 6. Değerlendirme: Devam eden projenin ara dönemlerinde, proje bitiminde ve bundan birkaç yıl sonra uygulamaların sistematik olarak değerlendirilmesidir. Değerlendirme çalışmaları uygulamaların devamına, yeniden yapılandırılmasına ve projenin durdurulmasına karar verilmesi gibi sonuçlar doğurabilir. Çıkarılan dersler ve öneriler benzer projeleri kurgulama ve uygulama aşamalarında kullanılacaktır. Proje Süreç Yönetimi ilkeleri şunlardır: Problemleri analiz etmek ve uygun çözümleri bulmak için ilgili yöntemler ve mantıksal çerçeve yaklaşımının kullanılması, Karar alma ve kurgulamada kullanılmak üzere proje sürecinin her aşamasında nitelikli dokümanların hazırlanması, Mümkün olduğu ölçüde ilgili tarafların katılımının sağlanması, Proje amacının belirlenen hedef gruplar için sürdürülebilir faydalar anlamında açıkça belirlenmesi, Başlangıçtan itibaren sürdürülebilirlik faaliyetlerinin gözetilmesi, Sonuçların ve faaliyetlerin seçilmiş stratejiye uygunluğu ve proje amacının hedef grupların gerçek problemlerin ile ilgisi, Hedeflerin uygulama çerçevesinin kısıtları ve uygulama birimlerinin yeteneklerini çerçevesinde gerçekleştirilebilirliği, Projelerle yaratılan faydaların devamlılığının sağlanmasıdır. Proje Süreç Yönetimi metodu, proje uygulamalarında çıkabilecek aşağıdaki olumsuzluklara engel olmak üzere uygulanmaktadır:

5 Proje kurgulama ve hazırlamada yetersizlik, Çoğu projenin hedef gruplar ile ilgisinin olmaması, Risklerin yeterince dikkate alınmaması, Uzun vadede sürdürülebilirliği etkileyen faktörlerin ihmal edilmesi, Geçmiş deneyimlerin yeni projelerde dikkate alınmaması. 3. MANTIKSAL ÇERÇEVE Avrupa Birliği Komisyonu, 1992 yılında Proje Süreç Yönetimi metodunu Mantıksal Çerçeve aracına dayalı proje kurgu ve yönetimi seti olarak benimsemiştir. İlk uygulama rehberleri 1993 yılında yayınlanmış olan bu yöntem sürekli olarak geliştirilmektedir. Mantıksal Çerçeve, proje kurgulayıcı, değerlendirici ve uygulayıcılarına projedeki başka şekillerde fark etmenin zor olacağı eksiklik ve uyumsuzlukları hızla fark etme olanağı verir. Dolayısıyla proje süreç yönetimini destekleyen bir araçtır. Mantıksal Çerçeve proje süreç yönetiminin ilk aşamasından itibaren oluşturulmalıdır. Mantıksal Çerçeve, bir analitik sürecin sonuçlarının nasıl sunulacağını içermektedir. Bununla projenin: Hedeflerini ve bunlar arasındaki nedensellik ilişkilerini sistematik ve mantıksal olarak ortaya koymak, Bu hedeflere erişilip erişilemeyeceğini kontrol etmek, Projenin kapsamı dışında yer alan hangi varsayımların başarıyı etkileyebileceğini saptamak mümkündür. Mantıksal Çerçeve, Projenin gerçekleştirmek istediği dönüşümün ve bunun yönteminin mantığını şeffaf ve belirgin bir şekilde yapılandırmaya yarayan bir yaklaşımdır. Projenin hazırlanması, planlanması ve izlenmesiyle ilgili tüm bilgileri Mantıksal Çerçeve Matrisi nde özetler. Bu matriste proje dört düzeyde ele alınır. Bu düzeyler ve açıklamaları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Proje Düzeyi Tanımı Anlamı Genel Amaç Projenin katkıda bulunacağı uzun vadeli amaç ve ekonomik sonuçlar. Özel Amaç(lar) Beklenen Sonuçlar Hedef grupların proje çıktılarından sağlayacağı faydalar. Hedef grupların projeden sağlayacakları çıktılar Çıktıların sağlanması için proje ile ilgili nelerin yapılacağı Proje ilgili taraflar (paydaşlar) ve toplum için niçin önemlidir? Hedef gruplar neden projeye ihtiyaç duymaktadırlar? Proje neleri sağlamak üzere kurgulanacaktır? Proje hangi faaliyetler zinciri ile sonuca ulaşacaktır. Düzeyler arasında mantıksal bir sıra bulunmaktadır. sonuçların elde edilmesine, sonuçlar proje özel amacının bütünüyle gerçekleşmesine ve özel amaç ise genel amacın kısmen gerçekleşmesine katkıda bulunacaktır. Tüm bu düzeylerin başarı göstergeleri ve başarı göstergeleri için doğrulama kaynaklarını da birer sütun ile mantıksal çerçeve matrisinde belirtmemiz gerekmektedir. Hedeflerin gerçekleşmesinin gerçekçi bir öngörü mantığını oluşturmak için bazı dışsal koşulların etkileri de dikkate alınacaktır. Bu dışsal koşullar projenin varsayımlarıdır ve mantıksal çerçeve

6 matrisinin son sütununu oluşturur. Aşağıda genel bir mantıksal çerçeve matrisi ve ilgili hücrelerde açıklamaları görülmektedir. Genel Amaç Özel Amaç(lar) Beklenen Sonuçlar Proje Müdahale Mantığı Projenin katkıda bulunacağı daha genel kapsamdaki genel amaç nedir? (ulusal / sektörel / program) Genel amaca katkıda bulunmak için projenin gerçekleştireceği özel amaç(lar) nedir? (Hedef kitle için özel faydalar) Proje amacına ulaşılabilmesi için gerekli olan sonuçlar (projenin somut ürünleri) nelerdir? Beklenen sonuçları elde etmek için uygulanacak faaliyetler (sonuçlara referansla) sırasıyla hangileridir? Objektif olarak doğrulanabilir başarı göstergeleri Genel amaç ile ilgili kilit göstergeler nelerdir? Proje amacının başarıldığı hangi göstergelerden anlaşılacaktır? Beklenen proje sonuçlarının elde edilip edilmediği hangi göstergelerden anlaşılacaktır? Araçlar: Bu faaliyetleri uygulamak için gerekli araçlar nelerdir? Ör: personel, ekipman, eğitim, analiz, malzeme, tesis, vb. Doğrulama kaynakları ve araçları Bu göstergeler için gerekli bilgi kaynakları nelerdir? Proje amaçlarının gerçekleştirildiğine dair göstergelerin tespiti için hangi bilgi kaynakları kullanılacaktır? (mevcut veya proje ile üretilecek olan) Proje sonuçlarının elde edildiğine dair göstergelerin tespiti için hangi bilgi kaynakları kullanılacaktır? Projedeki ilerleme hakkındaki bilgi kaynakları nelerdir? Maliyetler: Proje maliyetleri nelerdir? Nasıl sınıflandırılmıştır? (Proje bütçesi dökümünde) Ön koşul: Varsayımlar / Riskler Söz konusu amacın başarılabilmesi için yararlanıcının sorumluluğu dışında olan hangi faktör ve dışsal koşulların sağlanması gereklidir? Hangi riskler dikkate alınmalıdır? Beklenen sonuçların zamanında elde edilebilmesi için hangi dışsal koşullar sağlanmalıdır? Planlanan faaliyetlerin uygulanabilmesi için yararlanıcının doğrudan kontrolü dışında hangi koşulların sağlanması gerekmektedir? Projenin başlamasından önce hangi önkoşulların sağlanması gerekmektedir? 1. Birinci Sütun: Müdahale Mantığı İlk sütunda müdahale mantığı tanımlanır. in gerçekleştirilmesinde kullanılabilecek araçların bulunması, bu işlemler yoluyla sonuçların gerçekleştirilmesi, sonuçların projenin amacına ulaşılmasını sağlaması ve proje amacının genel hedeflere katkıda bulunması için, atılması gereken bütün adımları

7 kapsayan ve projenin temelini oluşturan stratejilerdir. Aşağıdaki şekil, aşağıdan yukarıya doğru açılımı göstermektedir. Projenin katkıda bulunduğu üst düzey hedefler Genel Amaçlar Genel hedefleri karşılayabilen amaçlar Projenin Amacı Projenin amacını belirleyen sonuçlar Projenin sonucunu belirleyen faaliyetler Sonuç in yapılması için gerekli araçlar Araçlar 2. İkinci Sütun: Doğrulanabilir Göstergeler Nesnel göstergeler; genel hedefleri, proje amacını ve elde edilen sonuçları nitelik, nicelik ve hedef gruplar açısından tanımlar. Bu göstergeler mevcut durumu ortaya koymalı ve kabul edilebilir bir maliyetle tutarlı bir biçimde ölçülebilir olmalıdırlar. Bu tanımlamalar genel hedefleri, projenin amacını ve sonuçlar hakkında genel durumu ortaya koyar; projenin amaç ve sonuçlarının uygun ve geçerli olup olmadığının kontrol edilmesini ve bunlara ne kadar yaklaşıldığının izlenmesini sağlar. Genel hedeflere ilişkin göstergeler, sonuç ve amaçlara ilişkin olanlardan daha nitelikli, sonuç ve amaçlara ilişkin göstergeler ise daha çok nicel olurlar. Göstergeler ve onların doğrulama kaynaklarının seçimi, izleme ve diğer şeylerin gerektirdiği maliyet tarafından da belirlenir. Aşırı karmaşık ve sayıca çok fazla göstergeler maliyeti yükseltir. 3. Üçüncü Sütun: Doğrulama Kaynakları Doğrulama kaynakları, planlanan sonuçlara ve projenin amacına ne kadar yaklaşıldığını izlemek için gerekli bilgileri sunan belgeler, raporlar ve diğer kaynaklardır. Doğrulama kaynaklarının seçilmesi; göstergeler hakkında bilgi toplamak için hangi doğrulama kaynaklarının gerekli olduğu kararlaştırılır. Uygun kaynak bulunmayan göstergelerin yerine başkaları konulmalıdır. Göstergeler ve doğrulama kaynaklarının yararları: Göstergeler; genel hedefler, projenin amacı ve sonuçların özelliklerini netleştirmek, projeleri daha etkin bir biçimde yürütebilmek, izleme ve değerlendirmeye temel oluşturmak için gereklidir. 4. Dördüncü Sütun: Varsayımlar Varsayımlar projenin başarısı için önemli olmakla birlikte proje kapsamı dışında kalan faktörlerle ilgilidir. Projenin etkisi dışında, fakat projenin uygulanmasını ve uzun dönemde sürekliliğini etkileyen dışsal faktörler nelerdir? sorusunun yanıtı olmalıdır ve aşağıdaki şekildeki gibi tanımlanır.

8 Genel Amaçlar Proje Amacı Sonuçlar Varsayımlar Varsayımlar Varsayımlar Bu Şekil şu biçimde okunmalıdır: 1. Önkoşullar oluşturulduğunda faaliyetler başlar. 2. ve bu düzeydeki varsayımlar gerçekleştirildiğinde sonuçlar elde edilir. 3. Bu sonuçların ve bu düzeydeki varsayımların gerçekleştirilmesi projenin amacına ulaşmasına yol açar. 4. Proje amacı ve bu düzeydeki varsayımlar gerçekleştirildiğinde genel hedeflere ulaşılır. Ön Koşullar Gösterge başarıyı nitelik, nicelik ve zaman açısından ölçmek için gerekli bilgilerdir. Varsayım ise projeyi uygulayanın veya yararlanıcının kontrolü dışındaki projeyi etkileyebilecek faktörlerdir. Mantıksal çerçeveye 9N yaklaşımı ile bakmak da mümkündür. Bu 9N soruları şunlardır: Proje NEDEN yapılacak? Proje NEREYE ulaşmak istiyor? Proje NE TÜR ürün ve hizmetler üretmek istiyor? Projenin sonuçlarına NASIL ulaşılacak? NE GİBİ dışsal kısıt ve riskler projenin başarısını etkileyebilir? Başarı göstergeleri NELER olacak? Bu göstergeler NEREDE bulunacak? NE KADAR kaynak ve bütçeye ihtiyaç var? Projenin başlaması için önkoşul NEDİR? Bu soruların mantıksal çerçeve matrisi içerisindeki yerleri aşağıda verilmiştir. Genel Amaç Özel Amaç(lar) Beklenen Sonuçlar Proje Yapısı Neden yapıyoruz? Nereye ulaşacağız? Ne tür ürünler elde edeceğiz? Nasıl ulaşacağız? Başarı göstergeleri Başarı göstergeleri neler? Başarı göstergeleri neler? Başarı göstergeleri neler? Ne kadar kaynak gerek? Kaynaklar nelerdir? Doğrulama kaynakları ve araçları Göstergeyi nerede bulacağız? Göstergeyi nerede bulacağız? Göstergeyi nerede bulacağız? Ne kadar bütçe gerek? Ön koşul: Varsayımlar / Riskler Ne gibi kısıt ve riskler var? Ne gibi kısıt ve riskler var? Ne gibi kısıt ve riskler var? Ön koşul nedir? Mantıksal çerçeve kurgulaması, proje yönetiminin tanımlama ve proje yazma aşamalarında yapılmalıdır. Bu amaçla sırasıyla analiz ve planlama çalışmalarının yapılması gerekmektedir. 1. Analiz Analiz sürecinin dört aşaması vardır:

9 Problem analizi (mevcut durumun negatif yönlerinin ortaya konması), Hedef analizi (gelecekte istenen durumun ortaya konması), Strateji analizi (hedef analizi üzerinden verilen problemleri çözmek için uygulanacak stratejilerin belirlenmesi), İlgili tarafların analizi (Proje ile ilgili birey, grup, kurum, firma ve çeşitli birimlerin analizi). Projenin tanımlama aşamasını oluşturan bu adımların atılması sonucunda çözümlenecek olan sorunlar, hedefler ve stratejiler belirlenir. Ancak projenin başarılı olabilmesini sağlamak için sorunların, hedeflerin ve stratejilerin seçiminin tercihen projeden etkilenen taraflarca birlikte yapılması gerekmektedir. 2. Planlama Proje stratejisinin uygulamaya yönelik olarak geliştirilmesidir. Mantıksal çerçeve bu aşamada kurgulanır., faaliyetler için gerekli finansman miktarı ve bunları kimin üstleneceği belirlenir. Bir başka ifadeyle faaliyetlerin planlanması, beklenen etki ve çıktıların planlanması, risk analizi ve varsayımların belirlenmesi, başarı göstergeleri ve doğrulama kaynaklarının oluşturulması, kaynakların planlanmasıdır. Aşağıda mantıksal çerçeve örneği verilmiştir. Genel Hedefler Projenin Amacı Sonuçlar Müdahale Mantığı Ekonominin güçlendirilmesi Ürün kalitesi ve üretimin artırılması 1.Ulusal eğitim sisteminin kurulması 2.Yetenekli ve nitelikli insan gücü yetiştirilmesi 3.Mezunların istihdam edilmesi 1.1.Ulusal eğitim politikasının belirlenmesi 1.2.Eğitim-öğretim işletim sisteminin oluşturulması 2.1. İnsan gücü planlaması 2.2.Eğitim ve öğretim programları yönetim sisteminin oluşturulması 2.3.Öğretmen yetiştirme sisteminin Göstergeler Yıllık büyüme hızı %5,4 Üretim artışı %8 İhracat artışı %13 Eğitimin güçlendirilmesi ve rekabet gücünün artırılması Becerikli ve nitelikli insan gücü ihtiyacının karşılanması Üretimin gelişmesi Temel eğitimin 11 yıla çıkartılması Okullaşma: Temel eğitim %98 Ortaöğretim %85 Yükseköğretim %60 Öğrencilerin yetenekleri doğrultusunda eğitilmesi Eğitim kurumlarının Doğrulama Kaynakları Devlet Dokümanları Devlet Dokümanları Anketler sonuçları Proje raporu Anketler sonuçları Proje raporu Varsayımlar Gelir düzeyi ve gelir dağılımının iyileştirilmesi Yüksek kalite kontrol standartlarının belirlenmesi Modern üretim teknolojisi, makine ve teçhizat sağlanması İstihdam alanları yaratılması Proje sonunda eğitim bütçesinin yapılması Bilimsel ve teknolojik çalışmaların teşvik edilmesi İş yerlerinde öğrencilerin staj ve uygulama yapmalarına ilişkin mevzuatların çıkarılması İnsan gücü yerleştirme sisteminin kurulması

10 oluşturulması 2.4.Öğrenci seçme ve yerleştirme sisteminin oluşturulması 2.5.Eğitim tesis ve donatım sağlanması 3.1.Mezunların istihdam politikası ve mevzuatının belirlenmesi çağın teknolojik gerekleriyle tutarlı hale getirilmesi Önkoşullar: Eski ile yeni çalışan arasındaki bilgi ve beceri farkının giderilmesi. Yukarıda anlatılan mantıksal çerçeve matrisinin oluşturulmasın esnasında aşağıda gösterilen adım sıralamasını izlemek daha faydalı olacaktır. Genel Amaç Özel Amaç(lar) Beklenen Sonuçlar Proje Müdahale Mantığı Objektif olarak doğrulanabilir başarı göstergeleri Doğrulama kaynakları ve araçları Varsayımlar / Riskler Boş bırakılır Ön koşul: 5 KAYNAKLAR 1. Gülhan BİLEN&Serdar KABUKÇUOĞLU, Avrupa Birliği nde proje Süreç yönetimi ve Hazırlama İlkeleri, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., Burhan ALBAYRAK, Proje Yönetimi, Nobel Yayın, 2005.