Dene0m Faaliyetlerinin Dönüşümünde, İç Denetçinin Liderlik Rolüne İlişkin Bir Uygulama Modeli

Transkript

1 Dene0m Faaliyetlerinin Dönüşümünde, İç Denetçinin Liderlik Rolüne İlişkin Bir Uygulama Modeli Ozan Nazım GÜNAL Yöne0m Kurulu Başkan Yrd. CIA, SMMM, MBA 1

2 İç Dene0m in Şirkete Katma Değer Yaratması Stratejik Plan Stratejik Hedefler Operasyonel Hedefler Riskler İç DeneImin Rolleri İç DeneIm Faaliyetleri DeneIm Sonuçları Gelişen Kontroller Sonrası Katma Değer 2

3 İç Dene0m in Dönüşümü İç Dene0m Faaliyetleri Gelişmiş Ülkelerde, Türkiye de, Dönemsel ve RuIn DeneIm Planlarına dayanan deneim anlayışından Risk Yöne0mi ile Entegre Dene0m anlayışına doğru bir dönüşüm içerisindedir. Finansal DeneIm e dayanan deneim anlayışından Dönemsel ve Ru0n Dene0m planlarına bazen de Risk Tabanlı Dene0m anlayışına doğru bir dönüşüm içerisindedir. 3

4 İç Dene0m in Türkiye deki Pozisyonu v KOBİ lerin Türk İş hayayndaki yeriⁱ KOBİ v İlk 500 reel sektör firmaları arasında, örgüt şemalarında İç DeneIm Birimi bulunan işletmelerⁱⁱ DeneIm Birimi Yok 87 DeneIm Birimi Var 392 Cevap Yok TR AB v AB ve Türkiye de İç DeneIm Fonksiyonunun Faaliyet Süreleriⁱⁱⁱ 23% 21% 22% 9% YIL 20 + YIL ⁱ hhp:// ve- sanayi/link- dossier/ekonomik- buyumenin- motoru- olarak- kobiler- ab- ve- turkiyede- durum ⁱ ⁱ ed. Uzun, A. AB ve İç DeneIm TÜSİAD İç DeneIm Alt Çalışma Grubu, İstanbul ⁱ ⁱⁱUzay,S., Tanç A. İç DeneIm Uygulamalarına Yönelik Global Genel Bilgi Tabanı (CBOK) AraşYrması: Türkiye ve Avrupa Ülkeleri Sonuçlarının KarşılaşYrılması. 4

5 İç Dene0m ve Rolleri 5

6 KARDE Entegre Modeli Tepe YöneImi ile ToplanY ve BeklenIlerin Belirlenmesi İç Kontrol Sisteminin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi İç Kontrol Sisteminin Revize Edilerek Yeniden Yapılandırılması İç DeneIm Biriminin ve Sisteminin Kurulması İç DeneIm HizmeInin Verilmesi (Outsourcing) 6

7 Tepe Yöne0mi ile ToplanR ve Beklen0lerin Belirlenmesi KaYlımcıların Belirlenmesi Müşteri ile ToplanY Hedeflerinin TarYşılması ve Sonuçlandırılması Müşteri Dokümantasyonunun İncelenmesi ToplanY Notları Müşterinin İş Planı Müşteri Organizasyon Şeması PoliIka, Prosedür ve Görev Tanımları Anahtar Performans Göstergeleri Proje Hedefleri Proje Zaman Çizelgesi Müşteri Hizmet Yönetmeliği KriIk Başarı Faktörleri Proje Organizasyonu Yönlendirme Komitesi Proje YöneIcisi Proje Ekibi Roller ve Sorumluluklar 7

8 Tepe Yöne0mi ile ToplanR ve Beklen0lerin Belirlenmesi Genel Bilgiler Organizasyon Yapısı Sermaye Yapısı YöneIm Kurulu Tepe YöneIm Komiteler Departman ve YöneIciler Avukat, Müşavir ve Denetçiler Muhasebe Yazılımı / ERP Sistemi / Diğer Uygulamalar Kullanılan ERP / Muhasebe Yazılımı Mali Bilgiler Müşteri Profiline İlişkin Bilgiler SaYş Koşulları Müşteri ve Çevresinin Anlaşılması Faaliyet Alanları YurIçi / Yurtdışı Hedef ve Planlar Temel Riskler Finansman Kaynakları YaYrımlar (Gerçekleşen/ Planlanan) Davalar 8

9 İç Kontrol Sisteminin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi Şirket Üst Yöne0mi ile Görüşmeler Yapılması Kontrol Öz Değerlendirme Anke0 nin DağıRlması ve Anket Sonuçları Üzerinde Görüşmeler Yapılması Departman ve Süreçlerin İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Değerlendirilmesi Raporlama 9

10 Departman ve Süreçlerin İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Değerlendirilmesi PoliIka ve Prosedür Temini / Kontrol Testleri Hazırlanması Tanımlanmış İş Süreçlerine İlişkin Genel Değerlendirme Departman ve Süreçlerin İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Değerlendirilmesi Risk ve Kontrollerin Belirlenmesi Kontrollerin Tasarım Etkinliğinin ve Operasyonel Etkinliğinin Değerlendirilmesi 10

11 Kontrollerin Tasarım Etkinliğinin ve Operasyonel Etkinliğinin Değerlendirilmesi Test Test Gözlem Doküman İnceleme Test Soruşturma Nitelikler Kontrolün Amacı Kontrolün Cinsi Kontrolün Sıklığı Tespit Edici/ Önleyici Periyodik Manuel /BT tabanlı İşlem Bazlı 11

12 İç Kontrol Sistemi Değerlendirmesi Örnek Proje Planı 12

13 Çalışma Kapsamı ve Analize İlişkin Sayısal Bilgiler BULGUNUN DERECESİ SÜREÇ ADI A (YÜKSEK) B (ORTA) C (DÜŞÜK) TG A.KONTROL ÇEVRESİ B.MİZAN/YÖNETİM HESAPLARI C.SATINALMA VE ALACAKLILAR D.SATIŞLAR VE ALICILAR E.NAKİT F.BORDRO G.STOK H.SABİT KIYMET I.VERGİLENDİRME J.KDV MUHASEBESİ K.KARŞILIKLAR VE TAHAKKUKLAR L.FİNANSAL BİLGİ VE RAPORLAMA M.BÜTÇELEME VE TAHMİN N. G Ö Z E T İ M V E D Ü Z E L T İ C İ FAALİYETLER O.TEMİNATLAR P.SEYAHAT VE YOL GİDERLERİ R.İNSAN KAYNAKLARI TOPLAM

14 Bulgu Örnekleri DENETİM GÖZLEMİ (No.8) Kontrol Referansı: B.1.C.1 Kontrol Tanımı: Gözlem: Zayıflık Nedeni: Etki/Risk: Öneri: DENETİM GÖZLEMİ (No.21) Kontrol Referansı: C.4.C.3 Kontrol Tanımı: Gözlem: Zayıflık Nedeni: Etki/Risk: Öneri: DERECE: A Hesap planında değişiklik için girişler uygun biçimde kısıtlanmışyr. Hesap planında yeni hesap açma, değişirme ve silme yetkileri kısıtlanmışyr. Ancak, muhasebe içerisinde görevli personelin görev tanımları ile hesap planında ilgili oldukları hesaplara göre bir yetki ayrımı yapılmadığı gibi bu personel tarayndan yapılan ekleme, silme ve değişiklikleri takip etmeye yönelik bir gözden geçirme kontrol faaliyei de bulunmamaktadır. Yetki ayrımı yapılmaması ve gözden geçirme faaliyei bulunmaması. Mizan yapısına hatalı finansal raporlama ile sonuçlanan, uygun olmayan ve hatalı değişiklikler yapılmış olabilir. Muhasebe sistemine kısıtlamalar geirilerek sistemde yeni hesap açabilme yetkisinin sadece muhasebe personeli tarayndan açılan ve mutlaka Muhasebe Müdürü onayı gerekiren bir yapıya kavuşturulması önerilmektedir. Hesap planına hesap açma ile ilgili yetkilendirme hesaplar bazında yapılmalı, Muhasebe departmanında çalışan tüm personelin hesap açma yetkisi fonksiyonel ihiyaçlara göre değerlendirilerek kısıtlanması önerilmektedir. DERECE: A Aylık bazda tedarikçi ana dosyasında yapılan tüm değişikliklerin yer aldığı bir isisna raporu alınarak bağımsız olarak gözden geçirilmektedir. Tedarikçi ana dosyasında yapılan değişikliklerin yer aldığı bir isisna raporunun alınmadığı ve tedarikçi ana dosyasında yapılan değişikliklerin yetkili bir kişi tarayndan gözden geçirilmediği tespit edilmişir. Tedarikçi ana dosyasında yapılan değişikliklere ilişkin bir isisna raporunun alınmaması. Tedarikçi ana dosyaları üzerinde suiisimale açık bir şekilde yetkisiz girişler, değişiklikler ve silmeler olabilir. Tedarikçi ana dosyasında gerçekleşirilen tüm ilave, silme ve değişikliklere ilişkin bir isisna raporu formay oluşturularak bu raporun yeterli düzeyde yetkili bir Mali İşler YöneIcisi tarayndan gözden geçirilmesi önerilir. 14

15 İç Kontrol Sisteminin Revize Edilerek Yeniden Yapılandırılması 15

16 İç Kontrol Sisteminin Revize Edilerek Yeniden Yapılandırılması PoliIka ve Prosedürlerin Belirlenmesi İnsan Kaynağı TespiI ve Analizi Revizyon Araçlarının TespiI Fiziki Birimlerin Belirlenmesi İç Kontrol Proje Yaklaşımının Belirlenmesi Düzeltme Çalışmaları için Zaman Ayrılması Organizasyon Şeması Yetkiler Tablosu Kilit Risk ve Kontrollerin Belirlenmesi PoliIka ve Prosedürlerinin Belirlenmesi İş Akışları ve Görev Tanımları EIk Beyan İK PoliIkası Kalite Kontrol ve DeneIm Süreci TespiI Gizlilik PoliIkası 16

17 İç Kontrol Sisteminin Revize Edilerek Yeniden Yapılandırılması Örnek Proje Planı 17

18 İç Kontrol Sisteminin Revize Edilerek Yeniden Yapılandırılması Kaynak ve Teknolojilerin Uygulamaya Konması Personele Uygulamalı EğiIm Personel İsIhdamına Destek Ara ve Nihai Raporlar 18

19 19