İnfeksiyöz Mono testi; Epstein-Barr virüs testi; Monospot testi; EBV antikor testi; Öpücük hastalığı testi;

Transkript

1 MONO TEST İnfeksiyöz Mono testi; Epstein-Barr virüs testi; Monospot testi; EBV antikor testi; Öpücük hastalığı testi; Kanda Epstein Barr virüsüne karşı antikor araştıran testtir. Epstein Barr virüsü boğaz ağrısı, ateş ile seyreden ağır bir anjin tablosuna yol açar, bu hastalığa İnfeksiyöz Mononükleozis yada Öpücük hastalığı denir. Öpücük hastalığı denmesinin nedeni hastalığın buluğ çağındaki gençler arasında öpüşme ile bulaşmasından dır. Test kanda virüse karşı gelişen antikorları aradığı için akut enfeksiyon sırasında test negatif bulunabilir. Akut enfeksiyonda EBV Viral Kapsit antijen ve Early antijen testleri daha erken sonuç verir (EBV VCA ve EBV-EA testleri ). Referanlar: Johannsen EC, Kaye KM. Epstein-Barr Virus (Infectious Mononucleosis, Epstein- Barr Virus Associated Malignant Diseases, and Other Diseases). In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone; 2009:chap 139. HİV TESTİ ELİSA ve Western blot HİV testleri; Human immunodeficiency virus yani HİV virüsü kan yoluyla bulaşarak immün sistemin çalışmasını bozar ve AİDS ( Adult İmmune Deficiency Senrome ) denen hastalığa neden olur. HİV testi kanda virüs olup olmadığını gösteren test dir. ELİSA yöntemi ile yuapılan bu testin Western Blot yöntemi ile sağlamasının yapılması gerekir. HİV testi kanda yapılır, yurt dışında yanak mukozasından yapılan HİV testleri de mevcuttur.

2 HİV testi ne için yapılır? Test HİV virüsü kapıp kapmadığınızı tespit amacıyla yapılır, özellikle şüpheli cinsel temas, yüksek risk gurubu içinde olan insanlar, immün sistem hastalığ bulguları varsa, hamilelik taraması sırasında, evlilik öncesi testler içinde, beklenmesik enfeksiyon hastalıkları varlığında HİV testi istenir. ELİSA pozitifliği ne anlama gelir? ELİSA pozitifliği HİV pozitif anlamına gelmez. Bunun için testin doğrulanması gerekir. ELİSA testi birçok durumda yanlış pozitif sonuç verebilir. Pozitif ELİSA sonucu mutlaka Western Blot testi ile doğrulanmalıdır. ELİSA negatifliği ne anlama gelir? ELİSA negatif demek HİV negatif demek değildir. HİV virüsü bulaştıktan sonra antikorların ortaya çıkması bir zaman alır buna pencere dönemi ( Windows periyod ) denir. Bu dönem süresince hastada HİV virüsü vardır ancak antikor gelişmediğinden test negatif çıkar. Şüpheli temastan sonra Ve 6. Ayın sonunda yapılan testler negatif ise bulaş olmadığı kabul edilir. Testler negatif ancak hastada akut HİV enfeksiyonu olduğundan şüpheleniliyor ise HİV viral load testi istenir. Referanslar: Dewar R, Goldstein D, Maldarelli F. Diagnosis of human immunodeficiency virus infection. In: Mandell GL, Bennett GE, Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone; 2009:chap 119. Sax PE, Walker BD. Immunopathogenesis of human immunodeficiency infection. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007:chap 408.

3 HEPATİT A Sarılık; Bulaşıcı Sarılık; Sarılık karaciğerin iltihabıdır birçok sebebe bağlı olabilir en sık görülen virüsler ile meydana gelen sarılıklar dır. Hepatit A virüsler ile meydana gelen en sık sarılık türüdür. Karaciğer vücudun en büyük organıdır. Birçok metabolik olay karaciğerde gerçekleşir. Karaciğer bu işlemler sonrasında oluşan atıkları safra ile bağırsağa atar. Hepatitler sırasında bazen safra atılamaz, kanda birikir ve ciltte sarılık ortaya çıkar. Hepatit A virüsü gıdalar ile bulaşır. Hepatit A nasıl bulaşır? Hastalık dışkı ile yayılır. Dışkıdaki virüs kanalizasyon sistemi ve temizliğin yetersiz olduğu yerlerde su ve gıdalara bulaşarak salgınlara yol açar. Virüs sularda 4 hafta boyunca canlı kalır, deniz suyunda ölmez, balık ve kabuklu deniz canlılarında uzun süre canlı kalır. Hastalar hastalık başlamadan 2 hafta ve hastalık geçtikten sonra 1 hafta boyunca dışkı ile virüs çıkartmaya devam ederler. Hastalık en çok: Hepatit A bulaşmış gıda ve içeceklerin yenmesi ile, Hepatit A bulaşmış sular ile temas etmekle, Hepatit A bulaşmış gıdaların yeterince pişirilmemesi nedeniyle, Kanalizasyonun denize boşaldığı yerlerde balık ve midye gibi deniz ürünlerinin yenmesi ile bulaşır. Hepatit A en sık kimlerde görülür? Hepatit A insan dışkısı ile yayılır. Kanalizasyon sistemi, hijyen ve temizliğin uygun olmadığı her ortamda salgınlara neden olur. Yuva ve kreşlerde çocukların yakın teması bulaşma ve salgınlara yol açar. Ülkemizde batı kesimlerde insanların % 40 ında doğuda ise % 90 ına hastalık geçirilmiştir. Hastalık en sık: Altyapı ve kanalizasyon sistemi bozuk yerlerde yaşayanlarda, Hasta kişi ile yakın teması olanlarda ( yuva arkadaşı, oyun arkadaşı, eşi, çocuğu vb.), Hasta kişi ile ortak ev eşyasını yıkamadan kulandan kişilerde (kaşık, çatal yıkanmadan kullanılırsa),

4 Hasta kişi ile cinsel teması olanlarda, Hepatit A nın sık görüldüğü sanitasyon ve kanalizasyon sisteminin bozuk olduğu şehir ve ülkelere seyahat edenlerde, Tuvalet eğitimi almamış çocuk yuvaları ve kreşlerde hastalık daha sık görülür. Hepatit A belirtileri nelerdir? Hastalık virüs bulaştıktan 2 ila 6 hafta sonra ortaya çıkar, Hepatit A genellikle gribal şikayetler ile seyreder. Nadiren sarılık şikayetleri ortaya çıkar. Özellikle küçük yaşlarda hastalık çok hafif seyreder, yaş ilerledikçe hastalığın seyri de ağırlaşır. Hepatit A her zaman akut enfeksiyon şeklinde ortaya çıkar, hiçbir zaman kronikleşmez, hepatit taşıyıcısı olunmaz. Hepati A genellikle bir ayda şifa ile iyileşir, nadiren fulminan hepatit denen şekilde ve çok ağır seyrederek ölüme yol açar. Hepatit hamilelikte bebeğe bulaşmaz. Hepatit A hastalığı sırasında sarılık çok ender olarak görülür hastalık genellikle grip şikayetleri ile geçip gider. En sık görülen belirtiler şunlardır: Halsizlik, İştahsızlık, Ateş, Bulantı, Karın ağrısı, Sarılık, İdrarda koyuluk, Dışkı renginde açılma, Kaşıntı, döküntü, Kas ağrıları en sık görülen şikayetlerdir. Hepatit A nasıl teşhis edilir? Hepatit A laboratuar testleri ile kolayca teşhis edilir. Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı olur. Hepatit A hastalığında hastaların çoğunluğunda grip şikayetleri dışında şikayet olmadığı unutulmamalıdır. Hepatit A düşünülen hastadan aşağıdaki testler istenir: Anti HAV IgM, Anti HAV IgG,

5 Kan sayımı, Karaciğer enzimleri SGOT ( ALT), SGPT (AST), Gamma GT, Laktat Dehidrogenaz LDH, Alkali Fosfataz ALP, CRP, Sedimantasyon, Bilirübin, Kanama ve pıhtılaşma zamanı, Amonyak bakılmalıdır. Hepatit A tedavisi: Hepatit A için spesifik bir tedavi yoktur. Virüsü öldürerek hastalığı tedavi eden bir ilaç yoktur. Tedavi vücudun desteklenmesi ve virüsü yenmesi için gerekli takviyenin yapılmasıdır. Hepatit A tedavisinde amaç: Hastanın istirahate alınması, yatarak istirahati, Hastalığın yayılmasına engel olmak, Virüsün daha fazla karaciğer harabiyeti yapmasını durdurmak amacıyla karaciğeri yoran ilaç, sigara ve alkolden uzak durmak. Hastalık genellikle bir ay içinde kendi kendine düzelir. Hastaların % 15 inde iyileştikten sonra 9 ay içinde tekrar hepatit şikayetleri ortaya çıkabilir, bu hastalığın ikinci kez geçirilmesi değildir. Hepatit A iz bırakmadan iyileşir, kronikleşmez, bağışıklık bırakır tekrar hepatit A geçirilmez. Hepatit A dan korunma Hepatit A dan korunmanın en önemli yolu aşı olmaktır. Hepatit A gıdalar ve sular yoluyla bulaşır. Temizlik kurallarına uymak hastalıktan korunmada önemlidir: El yıkama alışkanlığını küçük yaşta edinmek, Yemek öncesi ve sonrası el yıkamak, Mutfakta heijyeni ve sanitasyon kurallarına uymak, Gıdaları düzgün ve gerektiği şekilde pişirmek, Suları kaynatmadan kullanmamak,

6 Hepatit A hastası nın ortak eşyalarını ayırmak ve uygun şekilde temizlemek, Salgın olan yerlerde kapalı şişe su kullanmak, Buz kullanmamak, Gıdaları pişirmeden yememek, Meyveleri soymak, Hepatit A dan korunmak için dikkat edilmesi gereken kurallardır. Hepatit A aşısı ve gamma globülin Hepatit A aşısı bir yıl arayla iki doz halinde yapılır. Son derece koruyucu bir aşıdır ve 20 yıl bağışıklık sağlar. İmmün globülin hazır antikorlar ile hepatit A ya karşı geçici direnç sağlar. İmmün globülin hepatit A ya karşı ancak 1 3 ay korur. İmmün globülin hepatit A bulaştığı düşünülen durumdan itibaren iki hafta içinde verilmelidir. Hepatit A aşısı inaktif aşıdır. Aşı hastalık yapamaz. Aşı yapıldıktan 4 hafta sonra korumaya başlar. İki doz hepatit A aşısı 20 yıl boyunca korunma sağlar. Aşı salgın veya hepatit A ile temas halinde iki hafta içinde yapılırsa koruyucudur. Hepatit A aşısı kimlere yapılır? 12 aylıktan itibaren herkese yapılabilir, Hepatit A nın sık görüldüğü ülkelere seyahat edenlere, Kronik karaciğer hastası olanlara, Kreş, yuva ana okulu ve bu gibi yerlerde çalışan personele hepatit A aşısı yapılmalıdır. Referanslar: 1. American Liver Foundation 2. Hepatitis Foundation International 3. Canadian Institute for Health Information 4. Canadian Liver Foundation 5. Baker CJ, Pickerling LK, Chilton L, et al; Advisory Committee on Immunization

7 Practices. Recommended adult immunization schedule: United States, Ann Intern Med. 1 Feb (3): Centers for Disease Control and Prevention. Recommended immunization schedules for persons aged 0-18 years United States, MMWR 2011;60(5). 7. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, MMWR 2010;59(No. RR-12): Hepatitis A: questions and answers. Immunization Action Coalition website. Available at: Updated May Accessed January 21, Hepatitis Foundation International website. Available at: The Merck Manual of Medical Information. Simon and Schuster, Inc.; National Digestive Diseases Information Clearinghouse website. Available at: /25/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Updated recommendations from the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) for use of hepatitis A vaccine in close contacts of newly arriving international adoptees. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2009;58:1006 ZONA Gece yanığı; Zona deri sinirlerinin ağrılı döküntülü iltihabıdır. Herpes zoster virüsü ile meydana gelir. Herpes zoster virüsü çocuk çağda bulaşır ve ilk olarak suçiçeği yapar daha sonra sinir hücreleri içinde saklanır yıllar sonra immün sistemin zayıfladığı bir anda sinir iltihabı yapar, buna ZONA denir. Suçiçeği geçirmemiş insanlarda zona olmaz. Zona tekrarlayabilir. Zonanın aşısı vardır. Zona aşısı 60

8 yaş üstü herkese yapılabilir. Aşı zonanın ortaya çıkışını, ağırlığını, komplikasyonlarını azaltır. Zona Kimlerde olur? Aşağıdaki durumlar zona riskini arttırır; 50 yaş üstü kişiler, İmmün sistemin bozulduğu durumlar, Kanser tedavisi gören, Kortizon kullanan, Kemoterapi alan Radyoterapi alan hastalar Aşırı yorgunluk, Kötü beslenme, Fiziksel ve psikolojik stres, Yukarıda sayılan faktörler olmadan da zona çıkabilir. Zona kişiden kişiye bulaştırılmaz ancak zona geçiren kişi etrafa suçiçeği bulaştırır. Zona belirtileri nelerdir? Bir sinir bölgesinde sınırlı içi sıvı dolu kaşıntılı kabarçıklar, Kırmızı zeminde içi sıvı dolu kesecikler görülür, Tipik olarak vücudun bir yarısında bir sinir alanında sınırlıdır öbür tarafa geçmez, Hastalık birkaç sinir bölgesini tutabilir, Kabarcıklar birkaç gün içinde kurur, kabuklanır dökülür, En çok göğüs gövde ve yüzde çıkar, Kabarcıklar başlamadan 2 gün önce ve kabarcıklar kabuklandıktan 5 gün sonraya kadar bulaşıcıdır, Gözü tutar ise görmeyi ciddi şekilde bozar, Döküntünün olduğu bölgede yanma tarzında çok şiddetli ağrılar olur, bu ağrılar normal ağrıkesiciler ile geçmez, Hasta ağrıdan dolayı bitkin kalır, Baş ağrısı vardır, Döküntü çıkmadan birkaç gün önce o bölgede uyuşukluk ve kaşıntı olur, Döküntünün olduğu bölge dokunmaya karşı çok hassastır, Ateş vardır,

9 Hastalık geçtikten sonra ağrısı kalabilir. Hastalıktan sonra ağrı tekrar ortaya çıkabilir, bu zona komplikasyonudur buna post herpetik nöralji denir, çok şiddetli ve kontrolü güç ağrılar olabilir. Zona hastalığının teşhisi nasıl konur? Hastalık klinik görüntü ve kan testleri ile konur. Zona hastalığının tedavisi: Zona tedavisinde amaç ağrının dindirilmesi ve iyileşmenin hızlandırılması ve iyileşme sonrası ağrının ortaya çıkmasını engellemektir. Antiviral ilaçlar ilk saat içinde başlanır ise ağrıyı hafifletip iyileşmeyi hızlandırırlar. Antiviral ilaçlar hastanın durumuna göre 7 21 gün kullanılabilirler. Ağrıların dindirilmesi için ağrı kesiciler, kaşıntı ve kabuklanma için lokal ilaçlar kullanılabilir. Tedavide kortizon kullanılabilir, kortizonlu ilaçların ağrıyı azalttığı iddia edilmektedir. Post Herpetik Nöralji: Zona sonrasında gelişen şiddetli, kontrolü zor ağrılardır. Zona komplikasyonudur. Halsiz bırakan yıpratıcı ağrılarıdır. Tedavide antiviral ilaçların kullanılması nöralji ağrılarının gelişme şansını azaltır. Bu ağrıların kontrolu için ağrı kesiciler, anti depresanlar, lokal anestezik maddeler hatta sinirlerin bloke edilmesi bile tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Zona dan korunma: Zona başlayan kişi etrafa suçiçeği bulaştırmamak için aşağıdaki önlemleri almalıdır: Döküntüler kuruyup dökülmeye başladıktan 5 gün sonraya kadar bulaşıcıdır, bu süre içinde hamileler, çocuklar, suçiçeği geçirmemiş erişkinler, yeni doğmuş bebekler, kanser tedavisi görenler, steroid kulanlar dan uzak durmak gerekir. Zona tekrarlayabilir. Zona aşı ile önlenebilen bir hastalıktır.

10 Referanslar 1. Sampathkumar P, Drage LA, Martin DP. Herpes zoster (shingles) and postherpetic neuralgia. Mayo Clin Proc Mar;84(3): [PubMed: ] 2. Whitley RJ. Varicella-Zoster virus. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone; 2009:chap Advisory Committee on Immunization Practices. Recommended adult immunization schedule: United States, Ann Intern Med. 2010;152:36-39 SU ÇİÇEĞİ Chickenpox; Varicella; Su çiçeği çok bulaşıcı viral, döküntülü bir hastalıktır. Çocukluk çağında yada erişkin yaşta görülebilir. Hastalık ateş, ciltte sıvı dolu, kaşıntılı kabarcıklar, halsizlik ile karakterizedir. Yaş ilerledikçe hastalık daha ağır seyreder. Virüs vücutta saklanır ileri yaşlarda zona yapar. Her mevsimde görülür en çok kış ve ilkbaharda salgınlar yapar. Hastalığın etkeni Varicella zoster virüstür Su çiçeği ve Zona yapar. Su çiçeği en sık 10 yaş altında görülür, zona erişkin yaştan sonra görülür. Hastalık insandan insana bulaşır, hasta kişiler bulaştırıcıdır. Havadan solunumla, hastaya dokunmakla bulaşır. Çok çabuk ve kolay bulaşır, hızlı yayılır. Kuluçka süresi gündür. Daha sonra ciltte içi sıvı dolu kabarcıklar, yoğun kaşıntı, halsizlik, kas ağrıları, ateş başlar. 4. Günden itibaren kaşıntı azalır kabarcıklar kabuklanmaya başlar ve solarak dökülür. Su çiçeği aşısının bulunması ile birlikte su çiçeği vakaları giderek azalmaktadır. Aşı olan çocuklarda su çiçeği ya görülmez yada çok hafif seyreder. Hasta döküntüler başlamadan 2 gün önce hastalığı bulaştırmaya başlar ve döküntüler tamamen kaybolana dek bulaştırıcıdır. Su çiçeği immün sistemi zayıf kişilerde çok ağır seyreder ve birçok komplikasyon ortaya çıkar. Annesi su çiçeği geçirmiş yada aşılanmış bebekler 1 yaşına dek su çiçeği

11 geçirmezler. Annesi su çiçeği geçirmemiş ve aşılanmamış bebekler ise 1 yaş altında su çiçeğini çok ağır geçirirler. Su çiçeği nin belirtileri nelerdir? Hastalığın kuluçka süresi gündür. Hastalık Karın ağrısı, Ateş, İştahsızlık, Baş ağrısı ile başlar bu şikayetler 2-4 gün sürer daha sonra deri döküntüleri başlar. Döküntüler içi sıvı dolu kabarcıklar şeklindedir ve kaşıntılıdır. Döküntüler yüz, göğüs ve saçlı deriden başlayarak tüm vücuda yayılır, Birkaç gün sonra içi irinleşir ve kabuklanmaya başlar, Biri solarken diğeri çıkar, 5. günden sonra yenisi çıkmaz Hastalık mukozalarda da görülür: ağız içi, vajen ve göz kapaklarında da döküntü görülür. Döküntüler yüz ve vücutta daha fazladır, kol bacaklarda daha azdır. Döküntüler iltihaplanmaz ise iz bırakmadan iyileşir. Aşılı çocuklarda da su çiçeği görülebilir ancak daha hafif seyirlidir ve döküntüler 30 taneyi geçmez. Bu çocuklarda hastalık bulaştırırlar. Su çiçeği teşhisi nasıl konur? Hastalık çocuğun şikayeti ve klinik görünüm ile kolayca teşhis edilir. Kan testleri ve döküntüden alınan örnekler in incelemesi ile kesin teşhis konur. Su çiçeği tedavisi: Antiviral tedavi ilk 24 saat içinde başlanmalıdır. 1 yaş altı bebekler, 10 yaş üstü çocuklar Erişkinler, İmmün sistemi zayıf kişilerde Egzema, güneş yanığı ve cilt problemi olan,

12 Steroid kullanan, Aspirin kullanan çocuklar, Akciğer hastalığı olan, Kanser tedavisi gören kişilerde Hastalık ağır seyreder bu nedenle anti viral tedavi gecikmeden başlanmalıdır. Tedavide istirahat şarttır. Günlük köpük banyoları ( ovalama yapmadan ) kaşıntı ve iltihaplanmaları azaltır. Kaşıntı için tedavi verilmelidir. Çocuğun tırnakları kesilerek kaşıntı ve iltihaplanma azaltılmalıdır. Ev halkından risk altında olanlar var ise onlara da koruyucu antiviral tedavi verilebilir. Bütün döküntüler solup döküldükten 5 gün sonraya dek çocuğun dışarı çıkmasına, parka gitmesine, başka çocuklarla oynamasına, okula gitmesine izin verilmemelidir. Su çiçeği tehlikeli bir hastalık mıdır? Suçiçeği genellikle komplikasyonsuz iyileşir. Çok az vakada ve riskli hastalarda virüs tüm vücuda yayılarak beyin ve akciğer iltihaplarına neden olur. Hastalık bağışıklık bırakır, suçiçeği bir daha geçirilmez ancak iyileştikten sonra vücuttan gitmez ve sinir sistemi içinde hayat boyunca saklanır. Hayatın ileri zamanlarında stres ve immün sistemin zayıfladığı zamanlarda yerinden çıkarak tekrar hastalık yapar. Bu hastalık tüm vücuda yayılamaz sadece bir sinir bölgesinde sınırlı kalır buna ZONA denir. Zona geçiren kişi etrafa Suçiçeği bulaştırır. Komplikasyonları: En sık görülen komplikasyon kabarcıkların kaşıma ile mikrop kapması ve iz kalmasıdır. Bu nedenle kaşıntı önleyici anti histaminikler ve köpük banyoları önerilir. Virüsün beyinde ansefalit ve akciğerde pnemoni yapması nadir görülen ancak çok tehlikeli komplikasyonlardır. En sık 1 yaş altı, 10 yaş üstü, erişkin ve immün sistemi bozuk olanlarda görülür. Hastalığı geçirmemiş ve aşı olmamış gebelere bulaşır ise çocuğa çok zarar verir. Gebeliğin ilk 28 haftasında bebeğe geçerse: Buna Varicella Sendromu (yada Konjenital Varicella Sendromu denir ); Bebekte beyin hasarı ( ensefalit, mikrosefali, hidrosefali, beyin gelişiminin tamamen durmasına ) yol açabilir, Bebekte göz hasarı,

13 Bebekte nörolojik hasar, spinal kord hasarı, Vücut gelişim bozukluğu, kol ve bacaklarda gelişim bozukluğu, anüs ve mesane sfinkter bozukluğu, Deri bozukluklarına neden olabilir. Doğurdan hemen sonra yada doğuma birkaç hafta kala bulaşır ise buna Neonatal Varicella denir: Annede erken doğuma neden olabilir, Bebekte suçiçeği ağır seyreder, pnemoni ve diğer komplikasyonlar sık görülür. Çok nadiren kalp, karaciğer ve böbrek iltihabına yol açar. Suçiçeğinden şüphelenildiğinde zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Su çiçeğinden korunma: Hastalık hava yoluyla ve temas yoluyla çok kolay bulaşır, kolayca salgınlar yapar. Toplu taşıma araçları, markette, yuvada, kreşte, okulda her yerde kolayca bulaşabilir. Hastalar döküntü başlamadan önceki 2-4 gün boyunca öksürerek, hapşırarak virüsü etrafa yayarlar. Suçiçeği aşı ile önlenebilen bir hastalıktır. Aşı 1995 yılında kullanılmaya başlanmıştır. Aşı 2 doz halinde yapılır, İlk doz aylarda, İkinci doz 4-6 yaş arasına yapılmalıdır. 13 yaş altı ve hiç hasta olmamış aşı yapılmamış kişilere 4-8 hafta arayla 2 doz aşı yapılması gerekir, Suçiçeği aşısı canlı aşıdır hamilelere ve immün sistemi bozuk kişilere yapılmamalıdır. Suçiçeği ve Zona erişkin aşılaması için doktorunuza danışınız. Hijyen ve sanitasyon kurallarına dikkat etmek bulaşmayı azaltır. Riskli kişiler için hastalık ile karşılaşıldı ise suçiçeği immun globulin verilerek hastalık durdurulmaya çalışılmalıdır. Aşı olmamış kişiler karşılaşma durumunda hemen aşılanarak hastalık hafifletilebilir. Referanslar : 1. Myers MG, Seward JF, LaRussa PS. Varicella-zoster virus. In: Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF, eds. Nelson Textbook of Pediatrics. 18th ed.

14 Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;2007:chap American Academy of Pediatrics Committee on Infectious Diseases. Recommended immunization schedules for children and adolescents United States, Pediatrics. 2008;121: [PubMed: ] 3. Alan Greene, M.D., Greene Ink, Inc.Centers for Disease Control and Protection ( ). Varicella Pink Book Chapter 20 p289 Communicability. Retrieved General questions about the disease. Varicella Disease (Chickenpox). CDCP Retrieved Epidemiology of Varicella Zoster Virus Infection, Epidemiology of VZV Infection, Epidemiology of Chicken Pox, Epidemiology of Shingles. Retrieved GENİTAL SİĞİL HPV;Genital siğil; Human Papilloma Virüs; Anogenital siğil; Kondilom; Condyloma acuminata; Genital siğil cinsel yolla bulaşan, genital bölgede çıkan, viral, bulaşıcı enfeksiyon hastalığıdır. En sık: Vajina, Serviks, Vulva, Penis, Testis, Anüs, Kalça, da nadiren Ağız ve boğaz da görülür.

15 Genital siğiller cinsel yolla bulaşan hastalıklar içinde en sık görülenidir. Yassı yada kabarık olabilir, karnabahar şeklinde birden fazla olabilir. Sebebi Human Papilloma Virüs denilen bir virüs tür( HPV). HPV nin 80 den fazla çeşidi vardır. Ciltte, elde siğil yapan virüs cinsi ile genital bölgede siğil yapan virüs cinsi farklıdır. Eldeki genital bölgeye, genital bölgedeki ele bulaşmaz. Genital siğiller cinsel yolla bulaşır, kolay bulaşır, siğiller bulaşmayı takiben birkaç hafta ila birkaç ay sonra ortaya çıkar. HPV taşıyan kişi ile temas eden 3 kişinin 2 sinde hastalık ortaya çıkar. Genital siğiller kimlerde görülür? Genital siğil en sık: yaş arası kişilerde, Birden çok cinsel partneri olanlarda, Birden fazla kadınla beraber olan erkeklerin eşlerinde, Prezervatif kondom kullanmayan kişilerde, Cinsel yaşamın erken yaşta başladığı kişilerde, Hasta kişiler ile cilt temasında bulunanlarda, Daha önce genital siğili olan kişilerde, Hamilelerde, Sigara içenlerde, Oral kontraseptif kullananlarda genital siğil görülme şansı daha yüksektir. Genital siğilin belirtileri nelerdir? Genital siğiller tek yada birden fazla, karnabahar görünümlü cilt kabartıları şeklinde görülür. Başlangıçta çok küçük ve gözle kolay görülmeyecek kadar ufak olabilirler. Kadınlarda genital siğiller: Vulva, vajina bölgesinde, Vajina içerisinde, Uterus giriş bölgesi olan serviks etrafında, Ve anüs de görülür.

16 Erkeklerde genital siğiller: Penis ucu veya etrafında, Testislerde, Anüs etrafında görülür. Genital siğiller bulundukları bölgede genellikle şikayete neden olmazlar. Nadiren siğillerin kanaması, kaşınması, yanma yapması, iltihaplanması şikayete neden olur. Siğiller bulundukları yerde zaman içinde büyür ve sağa sola atlayıp çoğalırlar. Son yılara kadar siğillerin kozmetik görüntü dışında şikayete neden olmadığı düşünülüyordu ancak geçtiğimiz 10 yıl içinde birçok komplikasyona ve kansere neden oldukları tespit edildi. Servikal kanserler kadın kanserleri içinde en sık görülen üçüncü kanser türüdür. Servikal kanserlerin büyük bölümü HPV virüslerine bağlıdır. Genital siğiller tehlikelimidir? 1- Genital sigillere bağlı kanser: Genital siğillere neden olan HPV virüslerinin bir kısmı kansere neden olur. Kadınlarda sık görülen servikal kanserlerin, vulva, vajina kanserlerinin bir kısmı HPV virüslerine bağlıdır. Erkeklerde Anüs, penis kanserlerine neden olur. Kadınlarda jinekolojik muayene sırasında serviks bölgesinden alınan örnek incelemesi ( PAP smear ) HPV ile ilgili problemlerin tespitinde çok değerlidir. Günümüzde jinekolojik muayene sırasında yapılması gereken PAP smear testi takvimi oluşturulmuştur. Buna göre kadınların aşağıdaki tabloya dikkat etmeleri önerilmektedir: yaş arası: her iki yılda bir PAP test. ( Cinsel hayatı 18 yaş öncesinde başladı ise ilk PAP testin 21 yaşından önce yapılması önerilir). 30 yaş üstü: son 3 PAP test normal ise; her 3 yılda bir PAP test yapılmalıdır. 65 yaş üstü: son 3 PAP test normal ve son 10 yılda anormal bir sonuç yok ise PAP test yaptırmayı bırakabilirsiniz. Not: PAP test sonuçları normal değil ise, immün sistemi baskılayan ilaçlar kullanıyorsanız, servikal displazi yada servikal kanser tedavisi gördüyseniz daha sık aralıklarla PAP test yaptırmalısınız.

17 2- Genital siğillere bağlı hamilelik ve doğum komplikasyonları: Genital siğiller gebelikte hızla büyürler. İdrar yolu çıkışında yer alan siğiller gebelikte büyüyerek idrar çıkışını tıkayabilir, idrar yapmayı zorlaştırabilirler. Vajina etrafında olan siğiller hamilelikte büyüyerek doğumu zorlaştırabilirler. Genital siğiller nasıl teşhis edilir? Genital siğiller muayene ile teşhis edilirler. Vajina içi ve servikal bölgedeki siğillerin tespiti için jinekologlar özel solüsyonlar kullanırlar. Servikal bölgedeki lezyonların gözle tespiti güçtür bu nedenle jinekolojik muayene sonrasında bu bölgeden ince bir pamuklu çubukla örnek alınıp mikroskopta incelenir buna PAP smear testi denir. Servikal bölgedeki genital siğiller hasara, hücrelerde anormalleşmeye ve kanserleşmeye nende olurlar, bu değişim PAP smear testinde anormal sonuçlar olarak kendini gösterir. Bu durumda jinekologlar bu bölgeye cihazlarla bakıp örnek alabilirler. Buna Kolposkopi ve biyopsi denir. Alınan örneklerde HPV testleri: Alınan tüm örnekler laboratuarda test edilir. Özellikle içlerinde HPV virüsü olup olmadığı, var ise bu HPV virüslerin kanser yapan tehlikeli virüsler olup olmadığı laboratuar testleri ile tespit edilip raporlandırılır. Bu rapor tedavide çok önemli bilgiler sağlar. Genital siğillerin tedavisi varmı? Genital siğillerin tedavisi siğillerin yeri ve büyüklüğüne göre değişir. Tedavi virüse bağlı şikayetleri ortadan kaldırır ancak virüsün kendisini yok edemez. Virüs vücutta kalır, daha sonra tekrar ortaya çıkabilir yada virüse bağlı komplikasyonlara yol açabilir, ve hatta tedavi olsa dahi cinsel yolla virüsü başkalarına bulaştırabilir. Genital siğillerin yeri ve büyüklüğüne bağlı olarak yapılabilecek tedaviler: Yüzeysel tedaviler: İmiquimod krem, Podophyllum resin içeren kremler, Podpfiloks solusyon, 5- floroa urasil içeren kremler, Triklor asetik asit ile yakma. Kriyoterapi ( dondurma),

18 Lazer tedavi ( lazer ile yakma ), Koterizasyon ( elektrik ile yakma ) bu tedaviler tek veya kombine halde uygulanabilir. Büyük siğiller cerrahi olarak çıkartılabilir. Genital siğillerin tekrarlamasını önlemek amacıyla içlerin anti viral bir ilaç olan alfa interferon enjekte edilebilir. Genital siğillerden korunmak : HPV ve genital siğillerden korunmanın tek yolu enfekte kişiler ile temastan kaçınmaktır. Kondom kullanımı bir miktar korunma sağlar ancak tüm genital alanı kaplamadığından %100 korunma sağlamaz. Şüpheli cinsel temastan kaçınma, kondom kullanımı, Sık genital, jinekolojik muayene, en ufak şikayetlerin dahi erken dönemde doktora tarafından incelenmesi HPV ve genital siğillere bağlı şikayetleri azaltır. HPV aşısı ( genital siğil aşısı ) : Servikal kanserler jinekolojik kanserlerin önemli bir kısmıdır. Sinsi, hızla yayılan ve tespit edilmesi zor olan kanserlerdir. Servikal kanserlerin en önemli sebebi HPV virüsleridir. Son yıllarda geliştirilen HPV aşısı servikal kanserlerin önemli bir kısmına engel olabilmektedir. HPV aşısı 3 doz halinde yapılır yaşında kız çocuklarına yapılarak servikal kanser ve genital siğil gelişimini önler. Aşı kansere neden olan siğil virüsleri içindir, kansere neden olmayan siğillere engel olamaz. HPV aşısı 26 yaşına kadar olan kadınlara yapılır. Son yıllarda aşının 9-18 yaş erkeklere yapılması ve erkeklerde ortaya çıkan kanserojen genital siğillerin önlenmesine yönelik çalışmalar vardır. Genital siğiller HPV virüsler ile meydana gelen cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. HPV kadınlarda sık görülen serviks kanserinin önemli sebebidir. HPV ve servikal kanserler aşı ile önlenebilir. Genital siğil cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır, çocuklarda görülmez. Referanslar: 1. Centers for Disease Control and Prevention

19 2. Planned Parenthood 3. Health Canada 4. Sex Information and Education Council of Canada 5. American College of Obstetricians and Gynecologists. First cervical cancer screening delayed until age 21 less frequent Pap tests recommended. American College of Obstetricians and Gynecologists website. at: Published November 20, November 23, Baker CJ, Pickerling LK, Chilton L, et al. Advisory Committee on Immunization Practices. Recommended adult immunization schedule: United States, Ann Intern Med. 2011;154(3): Batista CS, Atallah AN, Saconato H, da Silva EM. 5-FU for genital warts in nonimmunocompromised individuals. Cochrane Database Syst Rev Apr 14;4:CD Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB. Nelson Textbook of Pediatrics. 17th ed. Philadelphia PA: Saunders; Centers for Disease Control and Prevention. Recommended immunization schedules for persons aged 0-18 years United States, MMWR. 2011;60(5). 10. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, MMWR 2010;59(No. RR-12): Condyloma acuminatum. EBSCO DynaMed website. at: Updated June Accessed June 24, Dunne EF, Markowitz LE. Genital human papillomavirus infection. Clin Infect Dis 2006; 43: Genital wart. Mayo Clinic website. at: Updated June July 21, Genital warts. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: Published Accessed June 24, Grady D. Guidelines push back age for cervical cancer tests. The New York Times website. at: Published November 20, November 23, 2009.

20 16. Hanna E, Bachmann G. HPV vaccination with Gardasil: a breakthrough in womens health [review]. Expert Opin Biol Ther. 2006;6: HPV vaccine information for young women. CDC website. at: February 20, Human papillomavirus and genital warts. National Institute of Allergy and Infectious Disease website. Available at: Updated June Accessed June 24, Lowy DR, Schiller JT. Papillomaviruses and cervical cancer: pathogenesis and vaccine development. J Natl Cancer Inst Monogr. 1998;23: McLemore MR. Gardasil: introducing the new human papillomavirus vaccine. Clin J Oncol Nurs. 2006;10: New vaccine prevents cervical cancer. FDA Consum. 2006;40: /18/2007 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : The FUTURE II Study Group. Quadrivalent vaccine against human papillomavirus to prevent high-grade cervical lesions. N Engl J Med. 2007;356: /11/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Winer RL, Feng Q, Hughes JP, OReilly S, Kiviat NB, Koutsky LA. Risk of female human papillomavirus acquisition associated with first male sex partner. J Infect Dis. 2008;197: /23/2009 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : FDA approves new indication for Gardasil to prevent genital warts in men and boys. US Food and Drug Administration website. Available at: Published October 16, Accessed October 22, GRİP

21 İnfluenza; Flu; Grip solunum yollarının viral bulaşıcı hastalığıdır. Tüm vücudu etkileyen ağır enfeksiyona ve bazen ölüme yol açar. Gripten korunmanın bilinen en etkili yolu aşı olmaktır. Grip virüsü her yıl sonbahar kış aylarına salgınlara yol açar. Her yıl üzerindeki yapıyı değiştirdiği için vücut tarafından tanınamaz ve hastalık oluşur. 7 ila 10 yılda bir kendisini tamamen değiştirip dünya çapında salgınlara yol açar. Her yıl ortaya çıkan virüs bir öncekinden farklı olduğundan korunmak amacıyla her yıl aşı olmak gerekir. İnsanlarda iki tipi grip hastalığına yol açar İnfluenza tip A ve tip B. Grip olan kişinin hapşırık, öksürük ve nefesi ile etrafa yayılan mikroplar havadan bulaşarak salgınlara yol açar. Ayrıca grip mikroplarının olduğu ortamlara dokunmakla da hastalık bulaşır. Gribin soğuk algınlığından farkı nedir? Grip tüm vücudu etkileyen bir hastalıktır, ağır seyreder ve yatağa düşürür. Soğuk algınlığının ise 300 den fazla virüsü vardır, genellikle burun boğazda sınırlı kalan hastalığa yol açar, şikayetler çok ağır değildir, ateş çok yükselmez. Grip hastalığı kimler için tehlikelidir? Kalabalık ortamlarda yaşamak ( huzur evleri, bakım evleri, kışlalar, okullar, yuvalar, vb.), Fiziksel ve Mental gerilik ( kendini koruyamamak ve kişisel temizlik, hijyen kurallarına uyamamak hastalık kapma riskini arttırır), Bazı kişilerde grip ağır seyreder ve komplikasyonlar daha sık görülür; 5 yaş altı çocuklar, 65 yaş üstü kişiler, Kronik akciğer hastalığı olanlar, Diyabet hastaları, Kalp hastaları, Karaciğer ve böbrek hastalığı olanlar, İmmün sistemi baskı altında olan hastalar; HIV+ ve AİDS hastaları, Kemoterapi radyoterapi görenler, Kortizon kullanalar, Gebeler,

22 18 yaş altında olup sürekli aspirin kullanan çocuklar, Huzurevi ve bakım evlerinde kalanlar, Obez kişiler, Anoreksiya nevrosa hastalarında grip hastalığı hem normalden çok daha ağır seyreder ve hem de ağır komplikasyonlar ortaya çıkar. Grip belirtileri nelerdir? Hastalar virüsü şikayetler başlamadan bir gün önce etrafa yaymaya başlarlar ve 5-6 gün boyunca yayarlar. Yani kişiler daha hasta olduklarını fark etmeden hastalığı yaymaya başlarlar. Buda hastalığın neden bu kadar çabuk yayıldığını göstermektedir. Şikayetler hastalık kapıldıktan 1-2 gün sonra başlar. En sık görülen şikayetler: Yüksek ateş, Kas ağrıları, Üşüme, titreme, terleme, Aşırı yorgunluk, Baş ağrısı, İştahsızlık, bulantı, kusma, nadiren ishal, Hapşırık, Burun akıntısı, Öksürük ( öksürük şikayeti hastalık geçtikten sonra 2-3 hafta sürebilir), Göz yaşarması, Boğaz ağrısı, Boyunda şişmiş lenf bezleri en sık görülen şikayetlerdir. Şikayetler 7 10 gün içinde azalarak kaybolur. Öksürük ve halsizlik şikayetleri ise birkaç hafta daha sürer. Gribin yan etkisi nedir? Zatüre ( hem grip virüsüne hemde diğer mikroplara bağlı zatüre sık görülür), Sinüzit, Orta kulak iltihabı, Var olan hastalıkların kontrolden çıkması;

23 Kalp yetmezliğinin artması, Böbrek, karaciğer yetmezliği, KOAH, Diyabet in kontrolden çıkması en sık görülen komplikasyonlardır. Grip teşhisi nasıl konur? Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardım eder. Grip şikayetleri bir çok hastalıkla kolayca karıştırılır. Kesin teşhis kan, tükürük yada burun salgısından yapılan laboratuar testleri ile konur. Grip şüphelenilen hastada aşağıdaki testler yapılmalıdır: Tam kan sayımı, CRP, Sedimantasyon, Burun boğaz salgısında İnfluenza A+ B testi, Gribin tedavisi var mı? Gribin tedavisi var ancak ilaçlar hastalığın ilk 48 saati içinde başlanırsa etkili olur. İlaçlar grip şikayetlerini ve süresini kısaltır, komplikasyonları büyük oranda azaltır. Erken tedavi özellikle risk gurubundaki hastalar için hayat kurtarıcıdır. Ayrıca istirahat hem hastalığın hafif seyretmesi, hem komplikasyonların az olması ve hem de diğer kişileri korumak amacıyla istirahat grip tedavisinin aslını oluşturur. Tedavi sırasında bol sıvı tüketilmelidir. Ağrı kesici ve ateş düşürücüler şikayetlerin kontrol edilmesini kolaylaştırır. Dekonjestan burun açıcılar 3 günden fazla kullanılmamalıdır. Öksürük kesici ilaçlar şiddetli öksürükleri hafifletir. Gripten korunmak mümkün mü? Gripten korunmanın en güvenilir yolu her yıl aşı olmaktır. Grip aşısı grip mevsimi başlamadan Eylül Ekim aylarında hazır olur. Korunmak için mümkün olan en erken dönemde aşı olmak gerekir. Aşının etkili olabilmesi için iki hafta geçmesi gerekir.grip mevsimi sonbahardan ilkbahara dek sürer.

24 Grip aşısı kimlere yapılmaz? Aşı aşağıdaki kişilere yapılmamalıdır: 6 aydan küçük çocuklar, Aşırı anafilaktik yumurta alerjisi olanlara, Daha önceki grip aşısında ağır alerjik reaksiyon gelişenlere, Guillain Barre Sendromu hastalarına, Ateşi olan hastalara aşı yapılmaz. Gripten korunmak için genel önlemler: Hasta iseniz işe okula gitmeyin, Hasta kişileri, çocukları işe, okula göndermeyin, Ellerinizi sıkça yıkayın, Kişisel temizlik ve hijyen kurallarına uyun, Şikayeti olan kişiler ile temas etmeyin, Hapşırır ve öksürürken ağzınızı kapatın, Kağıt mendili bir kez kullanıp atın, Ellerinizi yüzünüze sürmeyin, Aşı olamayan yada olmamış kişilerin grip salgını sırasında anti viral ilaçlar ile korunması mümkündür. Bu koruma ilaç alındığı sürece etkili olur. Kısa sürelidir. İlaçla koruma: Grip ile karşılaşmış ve hasta olması büyük ihtimal dahilinde olan, Komplikasyon gelişme riski yüksek olan kişilere verilir. İlaçla koruma aşının yerini tutmaz. Referanslar: 1. American Lung Association 2. Centers for Disease Control and Prevention 3. Flu.gov 4. Health Canada

25 5. Public Health Agency of Canada influenza vaccine and vaccination information. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: Updated August 15, Centers for Disease Control and Prevention. Asthma information for patients and parents of patients. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: Updated September 15, Centers for Disease Control and Prevention. Home care guidance: physician directions to patient/parent. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: Updated August 5, Diseases I: Influenza fact sheet. American Lung Association website. Available at: Published September Flu (influenza). National Institute of Allergy and Infectious Disease website. Available at: Influenza (flu). Mayo Clinic website. Available at: Updated June DynaMed Editors. Influenza. EBSCO DynaMed website. Available at: Updated October 28, Inactivated influenza vaccine Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: Updated July 26, Key facts about seasonal influenza (flu). United States Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: Updated March 12, Live, intranasal influenza Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: Updated July 26, MMWR Weekly: Recommended immunization schedules for 0-18 years-united States, Center for Disease Control website. Updated January 11, Accessed July 7, 2009.

26 17. Pandemic (H1N1) EBSCO DynaMed website. Available at: Prevention and control of influenza with vaccines: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: a1_e. Updated August 18, Prevention and treatment. Flu.gov website. Available at: Accessed April 16, What you should know about flu antiviral drugs. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: Updated February 9, /30/2008 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMed s Systematic Literature Surveillance : Public health advisory: Nonprescription cough and cold medicine use in children FDA recommends that over-the-counter (OTC) cough and cold products not be used for infants and children under 2 years of age. US Food and Drug Administration website. Available at: Accessed January 30, /12/2008 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMed s Systematic Literature Surveillance : 2008 safety alerts for drugs, biologics, medical devices, and dietary supplements: tamiflu (oseltamivir phosphate). US Food and Drug Administration website. Available at: Accessed March 12, 200 HİV ve AİDS HİV virüsü; AİDS hastalığı; Human İmmunodeficiency

27 Virüs; Acquired İmmunodeficiency Syndrome; Edinsel İmmün Yetmezlik Sendromu. HİV virüsünün neden olduğu bulaşıcı hastalıktır. İmmün sistemi (bağışıklığı) bozar. İmmün sistem mikroplarla, tümörlerle savaşmamızı sağlayan sistemdir, bozulursa vücut mikroplarla savaşamaz. HİV virüsü immün sistemin anahtar hücresi olan T lenfositlerinin içinde yerleşir ( CD4 T Lenfositleri). HİV virüsü bu hücreleri öldürmeye başlar bu 2 ila 10 yıl kadar sürebilir. T Lenfositleri ölünce immün sistem mikropları, tümörleri tanıyamaz ve savaşamaz, sürekli iltihabi hastalıklar ve tümörler ortaya çıkmaya başlar, bu duruma AİDS hastalığı (Edinsel İmmün Yetmezlik Sendromu) denir. AİDS; HİV enfeksiyonu nun son dönemidir, immün sistemin tamamen çöktüğünü vücudun mikroplarla savaşamadığını gösterir. Normal insanlarda hastalık yapmayan mikroplar sürekli hastalığa neden olmaya başlar. HİV virüsü nasıl bulaşır? HİV virüsü hasta insanların kan ve vücut sıvılarıyla temas ile bulaşır. Kan, semen, vajinal salgı, anne sütüyle temas ile bulaşır. Cinsel temas, Manikür pedikür, Dövme, Vücut deldirme, Kirli aletler ile yapılan cerrahi müdahaleler, Kirli iğneler, Diş müdahaleleri vb. ile ve Anneden bebeğe, ana karnında, doğumda veya anne sütü ile bulaşır. HİV bulaşma riskini yükselten sebepler: Çok eşli cinsel yaşam, Korunmasız cinsel yaşam, HİV pozitif yada yüksek riskli insanlar ile cinsel ilişkiye girmek, Damardan ilaç bağımlılığı, Kan ve vücut sıvıları ile sürekli temas gerektiren işte çalışmak ( laboratuar, kan merkezi, klinik, cerrahi ), HİV pozitif bir anneden doğmak, Kontrol edilmemiş; kan, doku, organ veya artifisyel inseminasyon yaptırmak,

28 HİV pozitifliğinin yoğun olduğu bölgede yaşamak HİV pozitifliği için risk faktörleridir. HİV enfeksiyonunda şikayetler: 1- Akut HİV enfeksiyonu: HİV virüsü bulaştıktan sonra ilk bir iki ay içinde olur. HİV virüsü bulaştıktan sonra ilk bir iki ay içinde hafif şikayetler olur ve bu şikayetler bir- iki haftada düzelir buna akut HİV enfeksiyonu denir, en sık görülen şikayetler: Kilo kaybı, Kuru öksürük, Boğaz ağrısı, Ateş, Gece terlemesi, Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma, Lenf bezlerinde şişme, Dil, ağız boğazda pamukçuklar, beyaz noktalar, Baş ağrısı, Işıktan rahatsız olma, Döküntü, Depresyon, Huzursuzluk, Hafıza bozuklukları ve nörolojik şikayetler olur, bu şikayetler hafiftir ve uzun sürmeden kendi kendine düzelir. Hasta grip geçirdiğini sanır. 2- İyilik dönemi: Daha sonra HİV virüsü uzun yıllar hiçbir şikayete neden olmaz. Şikayet olması için T Lenfositlerin belli bir sayının altına düşmesi gerekir, bu zaman alır. HİV virüsünün T Lenfositleri öldürmesi aylar yıllar sürebilir. Bu süre içinde çoğu insan hasta olduğunun bile farkında değildir, çünkü hastanın hiçbir şikayeti yoktur, ancak hastalığı bulaştırmaya devam eder. 3- AİDS hastalığı: T Lenfositleri sınır değerin altına inmeye başlayınca hastada şikayetler görülmeye başlar. Akut HİV enfeksiyonunu takiben Aylar yıllar sonra şikayetler görülmeye

29 başlar, şikayetlerin ortaya çıkışı 1-3 yılı bulur. En sık görülen şikayetler: Tüm vücutta lenf bezlerinde şişme, Ağız ve tırnaklarda mantar hastalıkları, Sık tekrarlayan vajinit, Siğillerin çıkması, Önceden geçirilmiş hastalıkların alevlenmesi; zona, Herpes, egzema, psöriazis vb. Gece terlemeleri, Kilo kaybı, Kronik ishal dir. HİV enfeksiyonu nun AİDS hastalığına dönmesi bazen 10 yılı bulur. İleri dönemlerde fırsatçı enfeksiyonlar, tümörler ve komplikasyonlar görülmeye başlanır. En sık görülenler: Ağızda pamukçuk ( kandida enfeksiyonu ) Zatürre ( özellikle normal insanda zatürre yapmayan P. Carini zatürresi), Beyin ve akciğerlerde mantar enfeksiyonları, Toksoplazma enfeksiyonu, Tüberküloz, Viral beyin enfeksiyonları, Koposi sarkomu ( birçeşit tümördür), Lenfoma, Cervikal kanser, Viral göz hastalıkları, Ciddi barsak hastalıkları ( salmonella, şigella vb.) Kilo kaybı, Deri döküntüleri, İlaçlara karşı tahammülsüzlük, Depresyon ve demans gibi nöro-psikolojik rahatsızlıklar görülür. HİV ve AİDS laboratuar testleri: HİV enfeksiyonunun teşhis HİV testleri ile konur. Bu testler hızlı sonuç veren testlerdir.

30 1- ELİSA testi bu amaçla yapılan ve kabul görmüş standart testtir. o ELİZA HİV 1+2 VİRÜS testi şüpheli temastan en erken 14 gün sonra pozitif olmaya başlar, o Şüpheli temastan 3 ay sonra yapılan ELİZA testi % 95 oranında doğru sonuç verir, o Şüpheli temastan 6 ay sonra yapılan ELİZA testi % 99 oranında doğru sonuç verir. o ELİZA pozitifliği her zaman HİV pozitifliği anlamına gelmez, o ELİZA pozitif ise western blot testi ile bu sonucu doğrulamak gerekir. 2- WESTERN BLOT testi: ELİZA testi ni doğrulamak amacıyla kullanılır. HİV enfeksiyonunda tedavi: İlaçlar ile HİV pozitif kişilerde AİDS hastalığının ortaya çıkışı geciktirilmekte ve durdurulabilmektedir. HİV pozitif hastaların hayat kalitelerini ve sürelerini normale getiren ilaçlar ve tedavi protokolleri mevcuttur. HİV pozitiflik ne kadar erken yakalanır ise tedavi o kadar başarılı olmaktadır. HİV virüsünden korunma: HİV virüsü sosyal ilişki ile bulaşmaz. Sosyal anlamda öpüşme, el sıkışma, kucaklaşma ile bulaşmaz. HİV den korunmak için Referanslar: Korunmasız cinsel temastan kaçınmak, Çok partnerli olmamak, Riskli cinsel temas sırasında kondom kullanmak, Kesici delici alet ( şırınga, manikür pedikür seti, jilet, traş bıçağı vb. ) paylaşmamak, Temizliğinden şüphe duyduğunuz alet ve cihazlar ile diş ve cerrahi müdahale yaptırmamak, Temiz olmayan aletler ile dövme, body piercing ve kulak deldirme yaptırmamak en önemli korunma önlemleridir. 1- American Foundation for AIDS Research 2- Centers for Disease Control and Prevention

31 3- AIDS Committee of Toronto 4- Canadian AIDS Society 5- Adult male circumcision significantly reduces risk of acquiring HIV [press release]. National Institutes of Health website AIDS Info. Guidelines for the use of antiretroviral agents in HIV-1-infected adults and adolescents. AIDS Info website Berkow R. The Merck Manual of Medical Information. New York, NY: Simon and Schuster, Inc.; Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, MMWR. 2010;59(No. RR-12): HIV/AIDS A-Z index. Centers for Disease Control and Prevention website National Center for HIV/AIDS, Viral Hepatitis, STD, and TB Prevention. Centers for Disease Control and Prevention website Rey D, Krebs M, Partisani M, Hess G, et al. Virologic response of zidovudine, lamivudine, and tenofovir disoproxil fumarate combination in antiretroviral-naive HIV-1-infected patients. J Acquir İmmüne Defic Syndr. 2006;43: Ross LL, Parkin N, Gerondelis P, et al. Differential impact of thymidine analogue mutations on emtricitabine and lamivudine susceptibility. J Acquir İmmüne Defic Syndr. 2006;43(5): /8/2007 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Auvert B, Taljaard D, Lagard E, Sobngwi-Tambekou J, Sitta R, Puren A. Randomized, controlled intervention trial of male circumcision for reduction of HIV infection risk: the ANRS 1265 Trial. PLoS Med. 2005;2(11):e298. Epub Oct 25, Bailey RC, Moses S, Parker CB, et al. Male circumcision for HIV prevention in young men in Kisumu, Kenya: a randomised controlled trial. Lancet Feb 24;369(9562): Gray RH, Kigozi G, Serwadda D, et al. Male circumcision for HIV prevention in men in Rakai, Uganda: a randomised trial. Lancet Feb 24;369(9562):

32 15-2/21/2008 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Mallal S, Phillips E, Carosi G, et al. HLA- B5701 screening for hypersensitivity to abacavir. N Engl J Med. 2008;358: /11/2010 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Del Romero J, Castilla J, Hernando V, Rodríguez C, García S. Combined antiretroviral treatment and heterosexual transmission of HIV-1: cross sectional and prospective cohort study. BMJ. 2010:c2205 HEPATİT NEDİR? Hepatit karaciğerin iltihabi hastalığıdır. Birçok bakteri ve virüslerle oluşabilirse de en sık ve en tehlikeli olanları viral hepatit virüsleri denilen A, B, C, D ve E virüsleri ile olanlarıdır. Bunlara viral hepatitler denir, karaciğerde ağır hasar ve harabiyet yapabilir, kronik enfeksiyona yol açabilirler. Kronikleşme tehlikeleri ve yaygınlıkları nedeni ile en önemlileri Hepatit B ve Hepatit C dir. Hepatit tüm dünyada giderek artmaktadır. Hepatitler siroz ve karaciğer kanserinin en önemli sebebidir. Kan testleriyle kolayca teşhis edilebilmesine rağmen birçok insan Hepatit hastası olduğunu bilmeden yaşamakta ve hastalığı yakınlarına bulaştırmaktadır. Dünyada 2 milyar kişinin Hepatit B virüsü ile enfekte olduğu, 350 milyondan daha fazla kişide ise hastalığın kronikleştiği tahmin edilmektedir, yaklaşık 180 milyon kişinin Hepatit C virüsü ile enfekte olduğu, siroz ve kanser riski ile karşı karşıya kalan 130 milyon kişide de hastalığın kronikleştiği tahmin edilmektedir. Her yıl 3-4 milyon yeni hepatit C hastası ortaya çıkmakta ve bu hastaların %70 inde hastalık kronikleşmektedir. Ülkemizde yaklaşık 600 bin kronik hepatit C hastası ve 3 ila 4 milyona yakın kronik hepatit B hastası olduğu tahmin edilmektedir. Kronik hepatit hastaları on yıllar boyunca hiçbir şikayetleri olmadan hayatlarına devam ederler. Kronik hepatit hastalarının yaklaşık % 75 i hastalığından habersiz yaşamaktadır. Bu