MATEMATİK Fasikül 1 KONU ANLATIMLI FASİKÜL SET MEB TTKB NİN UYGULADIĞI 10 KÖK DEĞER FASİKÜLLERİMİZDE İŞLENMİŞTİR. EVLE OKUL BiR ARADA ATU

Transkript

1 Türkiye de ilk defa EVLE OKUL BiR ARADA ATU MATEMATİK Fasikül KONU ANLATIMLI FASİKÜL SET ÖZGÜN KONU ANLATIMI DEĞERLENDİRME SORULARI SINIF İÇİ UYGULAMALAR MEB TTKB NİN UYGULADIĞI 0 KÖK DEĞER FASİKÜLLERİMİZDE İŞLENMİŞTİR.

2 Doğal Sayılar Doğal Sayılarla Toplama İşlemi Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi Üç Basamaklı Doğal Sayılar Basamak Adı ve Basamak Değeri Doğal Sayıları Yuvarlama Doğal Sayıları Karşılaştırma Ritmik Saymalar Sayı Örüntüleri Tek ve Çift Doğal Sayılar Romen Rakamları Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Toplama Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Çıkarma Zihinden Çıkarma İşlemi. Sınıf Matematik 9

3 Üç Basamaklı Doğal Sayılar Taban bloklarıyla gösterilen doğal sayıları ve sayıların okunuşlarını örnekteki gibi yazalım. Yüzlükler Onluklar Birlikler Yüzlükler Onluklar Birlikler iki yüz otuz altı dört yüz on yedi Yüzlükler Onluklar Birlikler Yüzlükler Onluklar Birlikler 0 yüz dört 4 üç yüz otuz 0 Okunuşları verilen doğal sayıları rakamla yazalım. altı yüz elli bir Y O B 6 5 Sayı: 65 beş yüz kırk üç Y O B 5 4 Sayı: 54 yüz altmış yedi Y O B 6 7 Sayı: 67 iki yüz üç Y O B 0 Sayı: 0. Sınıf Matematik

4 Üç Basamaklı Doğal Sayılar Öğrenelim Birer ileriye doğru ritmik sayma: İstenilen doğal sayıdan başlayarak doğal sayıların birer artarak devam etmesidir Onar ileriye doğru ritmik sayma: İstenilen doğal sayıdan başlayarak doğal sayıların onar artarak devam etmesidir Yüzer ileriye doğru ritmik sayma: İstenilen doğal sayıdan başlayarak doğal sayıların yüzer artarak devam etmesidir Çiçeklerde belirtilen sayıdan başlayarak istenilen ritmik saymaları yapalım. 590 Onar Birer Yüzer Belirtilen sayıdan başlayarak pembe kutularda birer, mavi kutularda onar, turuncu kutularda yüzer ritmik sayalım. Tavşanı havuca ulaştıralım Bilfen Yayıncılık

5 Üç Basamaklı Doğal Sayılar 00 den başlayarak, 400 e kadar onar ritmik sayma yaparken beneklerdeki sayılardan hangilerini söyleyemeyiz? Boyayarak belirleyelim Minik kurbağa, nilüfer yapraklarından zıplayarak evine ulaşmaya çalışıyor. Kurbağa evine ulaşırken bastığı nilüfer yapraklarının üzerindeki sayılar yüzer ritmik artmaktadır. Buna göre eksik bırakılan sayıları tamamlayalım Sınıf Matematik

6 Basamak Adı ve Değeri Öğrenelim 47 doğal sayısını abaküste göstererek basamaklarını adlandıralım. Y O B 47 sayısının rakamlarının basamak değerlerini tablo üzerinde gösterelim. Yüzlükler Onluklar Birlikler 47 Yüzler basamağı Onlar basamağı Birler basamağı Sayı yüzlük 4 onluk 7 birlik 4 7 Basamak Adları Yüzler basamağı Onlar basamağı Birler basamağı Rakamın Basamak Değeri Rakamın Sayı Değeri Doğal sayılarda rakamın bulunduğu basamağa göre aldığı değere basamak değeri denir. Sayı değeri ise sayının rakamlarının belirttiği değerdir. Doğal sayıları oluşturan rakamların basamak ve sayı değerlerini yazalım. 504 Basamak Sayı değeri değeri Basamak değeri Sayı değeri 6 4 Bilfen Yayıncılık

7 Basamak Adı ve Değeri Aşağıdaki çocukların okul numaralarını yazalım. Benim okul numaram 7 yüzlük, onluk ve birlikten oluşan sayıdır. 7 Benimki de 4 yüzlük, 6 onluk ve birlikten oluşan sayıdır. 46 Örneği inceleyerek alıştırmaları yapalım. 7 4 Basamak değeri 9 6 Basamak değeri yedi yüz kırk üç iki yüz doksanaltı Basamak 5 değeri 4 0 beş yüz 0 yirmi üç Basamak değeri yedi yüz elli dokuz 0 Basamak değeri Basamak değeri 0 00 dört yüz on üç yüz üç 6 7 Basamak değeri 0 0 altı yüz 70 yetmiş bir 600 Basamak değeri iki yüz. Sınıf Matematik 5

8 Basamak Adı ve Değeri Basamak tablosundaki boşlukları dolduralım. 5 Yüzlük Onluk Birlik yüzlük onluk 5 birlik Sayı Basamak Adları Rakamın Basamak Değeri Rakamın Sayı Değeri 5 yüzlerbasamağı Onlar basamağı onlar basamağı ise Sayı: 5 Yukarıda bulduğumuz sayının basamak adlarını, sayının rakamlarının sayı ve basamak değerlerini yazalım. Sayı: 5 Basamak Adı Basamak Değeri Sayı Değeri birler onlar yüzler Bilfen Yayıncılık

9 Doğal Sayıları Yuvarlama Hatırlayalım Sayı doğrusunda 8 sayısını bulalım doğal sayısı 0 a mı daha yakındır, 0 ye mi? Öğrenelim 7 doğal sayısını en yakın onluğa yuvarlayalım. Bir doğal sayıyı en yakın onluğa yuvarlarken birler basamağındaki rakama bakarız. 7 Birler basamağındaki rakam; 5 ten küçükse aynı onluğa, 5 ten büyükse bir üst onluğa yuvarlanır. 7 doğal sayısı 70 e yuvarlanır. < Birler basamağı 5 olan doğal sayılar bir sonraki onluğa yuvarlanır. Verilen doğal sayıları en yakın onluğa yuvarlayarak uygun eşleştirmeleri yapalım. Oluşan şekli işaretleyelim x x. Sınıf Matematik 7

10 Doğal Sayıları Yuvarlama Doğal sayıları en yakın onluğa yuvarlayalım Tabloda verilen doğal sayılara yuvarlanabilen en büyük ve en küçük doğal sayıları örnekteki gibi yazalım. 70 e yuvarlanan en büyük sayı 74, en küçük sayı 65 tir. Sayı Yuvarlanabilen en büyük doğal sayı Yuvarlanabilen en küçük doğal sayı Yüzler basamağında 6, onlar basamağında olan en büyük üç basamaklı doğal sayıyı en yakın onluğa yuvarlayalım. O sayı 69 dur. En yakın onluğa yuvarlanarak 640 olur. 8 Bilfen Yayıncılık

11 Doğal Sayıları Yuvarlama Yuvarlama: Öğrenelim Bir sayıyı yüzler basamağına yuvarlarken onlar basamağındaki rakam; 50 ve 50 den büyük ise yüzler basamağı bir arttırılarak birler ve onlar basamağına 0 (sıfır) yazılır. 50 ve 50 den küçük ise yüzler basamağı aynen kalır, birler ve onlar basamağına 0 (sıfır) yazılır Şemsiyelerdeki doğal sayıların en yakın yüzlüklerini bulalım. Bulunduğu alanı yüzlüğü ile aynı renge boyayalım Verilen doğal sayıların en yakın onluklarını ve en yakın yüzlüklerini yazalım. Sayı En Yakın Onluğu En Yakın Yüzlüğü Sayı En Yakın Onluğu En Yakın Yüzlüğü Sınıf Matematik 9

12 Doğal Sayıları Yuvarlama Listede verilen sayıları en yakın yüzlüklerinin yazılı olduğu dondurma topları ile aynı renge boyayarak eşleştirelim Levhalar üzerinde verilen sayıları önce en yakın onluğa, sonra en yakın yüzlüğe yuvarlayalım Bilfen Yayıncılık

13 Doğal Sayıları Karşılaştırma Hatırlayalım 8 > 6 = 6 < 8 8 büyüktür den. 6 eşittir 6. küçüktür 8 den. Öğrenelim ve 4 sayılarını karşılaştıralım. yüzlük + onluk + birlik yüzlük + onluk + 4 birlik 4 < basamaklı iki doğal sayıyı karşılaştırırken; Önce yüzler basamağındaki rakamlar karşılaştırılır. = Yüzler basamağındaki rakamlar eşit ise onlar basamağındaki rakamlar karşılaştırılır. 4 > Onlar basamağındaki rakamlar da eşit ise birler basamağındaki rakamlar karşılaştırılır. Sayıları <, >, = sembollerini kullanarak karşılaştıralım. 5 < > 78 6 > 60 9 < = > < 77 9 > 9 56 < > 7 8 < = 05. Sınıf Matematik

14 Doğal Sayıları Karşılaştırma Aşağıdaki sıralamaları inceleyelim. Doğru olanları işaretleyelim. 9 < 05 < 05 < 09 < < 74 < 75 < 7 < > 877 > 870 > 880 > > 547 > 59 > 57 > 58 Taban bloklarıyla gösterilen doğal sayıları yazıp küçükten büyüğe doğru sembol kullanarak sıralayalım. 4 4 Sıralama: 4 < 4 < < < sıralamasında yerine yazılabilecek kaç tane doğal sayı vardır? 0,,,, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0 Saydığımızda sayı var. Bilfen Yayıncılık

15 Ritmik Saymalar 0 dan başlayarak altışar ritmik sayarken 4. saymada hangi sayıyı söyleriz? i söyleriz Bu tür sorularda başlanacak sayı önemlidir. 8 sayısından başlayarak yedişer ritmik sayarken 5. saymada söylediğimiz sayının onlar basamağındaki rakamın basamak değeri kaçtır? Basamak değeri 50 dir. den başlayarak yedişer ritmik sayarken 7. saymada söylediğimiz sayının rakamlarının sayı değeri toplamı kaçtır? Aşağıdaki yüzlük tablo parçasında 8 in katı olan sayıları boyayalım. Tabloda oluşan örüntüyü yazalım Örüntü: 6, 4, 40, 48 5 Aşağıdaki yüzlük tablo parçasında 9 un katı olan sayıları boyayalım. Tabloda oluşan örüntüyü yazalım Örüntü: 7, 6 45, 54, 6 4 Bilfen Yayıncılık

16 Ritmik Saymalar 4 ten başlayarak altışar ritmik sayalım den başlayarak 85 e kadar sekizer ritmik sayalım tan başlayarak 96 ya kadar sekizer ritmik sayalım dan başlayarak 99 a kadar dokuzar ritmik sayalım dan başlayarak dokuzar ritmik sayalım. 6. saymada söylediğimiz sayının onlar basamağındaki rakamın basamak değeri kaçtır? ten başlayarak 6 e kadar yedişer ritmik saydığımızda kaç tane sayı söyleriz? tane sayı söyleriz Sınıf Matematik 5

17 Sayı Örüntüleri Öğrenelim Örüntünün kuralını bulalım ve oluşan sayı örüntülerini yazalım.. satırda bir küp. satırda üç küp. satırda beş küp 4. satırda yedi küp 5. satırda dokuz küp Sayı örüntüsü: Kural: Örüntü her satırda artarak devam ediyor. Verilen örüntüleri inceleyip örüntüleri genişletelim. Örüntünün kuralını ve oluşan sayı örüntülerini yazalım.. kat. kat. kat 4. kat Sayı örüntüsü: Kural: Örüntü her katta kutu (veya nokta) artıyor. ì ì ì ì ì ì ì ì ì ì ì ì ì ì ì ì ìììììììì ìì ììììì 5. kat Sayı örüntüsü: Kural: Örüntünün her katında o katın sayı değeri kendisi ile çarpılarak o kadar yıldız kutunun içine koyuluyor. 6 Bilfen Yayıncılık

18 Sayı Örüntüleri Yüzlük tablo parçasında 6 nın katı olan sayıları boyayalım. Oluşan örüntüyü yazalım Örüntü: 6, 4, 48, 54, 60, 66, 7, 78, 84, 90 Yüzlük tablodan alınan parçayı tamamlayalım. 7 nin katı olan sayıları boyayalım. Oluşan örüntüyü yazalım Örüntü: 4,, 8, 5 Boşlukları tamamlayalım. 8 den başlayarak sekizer ritmik sayarken 6. saymada söyleriz. 6 dan başlayarak altışar ritmik sayarken 8. saymada söyleriz. 6 dan başlayarak sekizer ritmik sayarken 4. saymada söyleriz. 8 den başlayarak altışar ritmik sayarken 7. saymada söyleriz Verilen sayılarla kaçar ritmik sayıldığını bulalım. Eksik sayıları yazalım. 4,, 40, 48, 56, 64, 7. 8 er ritmik. 8, 7, 6, 45, 54, 6. 9 ar ritmik., 8, 4, 0, 6, 4, 48, 54. 8, 6, 4,, 40, 48, 56, 64, 7. 6 şar ritmik. 8 er ritmik.. Sınıf Matematik 7

19 Sayı Örüntüleri Örüntülerin kuralını belirleyerek verilmeyen sayıları yazalım. 6, 7, 69, 78, 75, 84, 8, 90. Kural: Önce 9 artıyor, sonra azalıyor. 88, 80, 7, 64, 56, 48, 40,. Kural: 8 azalarak devam ediyor. 0, 6, 5,, 0, 6, 5, 4. Kural: Önce 6 artıyor, sonra azalarak devam ediyor. Sayı örüntülerinde kuralı bozan sayıları örnekteki gibi işaretleyerek doğrusunu yazalım. 4 4, 0, 6, 4, 48, 54 49, 4, 5, 8, 0, , 48, 56, 6, 7, , 7, 6, 45, 55, 6 Verilen kurallara uygun örüntüler oluşturalım. Kural: 7, Kural: +, Kural: 6, Bilfen Yayıncılık

20 Tek ve Doğal Çift Sayılar Tablodaki tek sayıları pembeye ve çift sayıları sarıya boyayalım Tabloları örnekteki gibi dolduralım. Toplamları tek olanları işaretleyelim. Toplamları çift olanları işaretleyelim Örneği inceleyerek çıkarma işlemlerindeki boşlukları dolduralım. 5 = = Æ İki tek sayının farkı çift sayıdır. 4 = = Æ İki çift sayının farkı çift sayıdır. 5 = = Æ Tek ve çift sayının farkı tek sayıdır. 4 = = Æ Çift ve tek sayının farkı tek sayıdır. 0 Bilfen Yayıncılık

21 Romen Rakamları Öğrenelim Yandaki tablette kullandığımız rakamlara karşılık gelen işaretlere Romen Rakamları denir. Romen rakamlarında sıfır yoktur. XI Ú XII Ú XIII Ú XIV Ú 4 XV Ú 5 XVI Ú 6 XVII Ú 7 XVIII Ú 8 XIX Ú 9 XX Ú 0 V ve X rakamlarının sağına yazılan rakamlar toplanarak okunur. VIII Ú = 8 XXI Ú = V ve X rakamlarının soluna yazılan rakamlar ise çıkarılarak okunur. IX Ú 0 = 9 Örneği inceleyerek uygun eşleştirmeyi yapalım. XVIII XVI XIV XXV XXIII XXX Verilen doğal sayıları Romen rakamlarıyla yazalım. 7 Ú XVII Ú XI 0 Ú XX 9 Ú IX 0 Ú X 5 Ú XV. Sınıf Matematik

22 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Toplama Öğrenelim Eldesiz Toplama İşlemi Engelli bireyler için başlatılan yardım kampanyası için Ece 04 şişe kapağı, Efe şişe kapağı topladı. Ece ve Efe yardım kampanyası için toplam kaç şişe kapağı toplamıştır? Toplanan Toplanan Toplam + = 04 + = 7 Y + O B Aşağıdaki modellerde gösterilen toplama işlemlerini yapalım. Toplanan Toplanan + 5 = Toplam Toplanan Toplanan Toplam = Bilfen Yayıncılık

23 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Toplama Örneği inceleyelim. Toplama işlemlerini yaparak boş kutulara uygun sembolü getirelim. > = < < > > = = > < = > < > > > = > > = < > < < = = < Sınıf Matematik

24 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Toplama Öğrenelim Eldeli Toplama İşlemi Seda nın annesi cumartesi günü Seda ya öğretmeninin verdiği kitabı okuyup okumadığını sordu. Seda unuttuğunu söyledi. Annesi bunun ona ait bir sorumluluk olduğunu Seda ya hatırlattı. Seda cumartesi günü 60 sayfa, pazar günü 4 sayfa okuyarak kitabını bitirdi. Buna göre Seda nın okuduğu kitap kaç sayfadır? Toplanan Toplanan Toplam + Y O B = = onluk, yüzlük eder. Verilen toplama işlemlerini yapalım. Y O B Y O B Y O B Y O B Y O B Y O B Bilfen Yayıncılık

25 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Toplama Toplama işlemlerini yapalım. Toplamlara karşılık gelen harfleri ilgili kutuya yazarak şifreyi bulalım T P A Y M O A I P Y A L M O U R T O P L A M A Y A P I Y O R U M Toplama işlemlerini yaparak tabloları dolduralım Sınıf Matematik 5

26 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Toplama Örneği inceleyelim. Tabloda gizlenmiş toplama işlemlerini bulalım Toplanan Toplanan Toplam = = = = = = = 869 Örneği inceleyelim. Toplama işlemlerini yapalım Bilfen Yayıncılık

27 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Toplama Öğrenelim Doğal sayılarla toplama işlemi yaparken toplanan sayıların yerleri değiştirildiğinde toplam yani sonuç değişmez. Bu özelliğe toplama işleminin değişme özelliği denir = 476 toplanan toplanan toplanan toplam = 476 toplanan toplanan toplanan toplam + (4+) = 56 (+4) + = 56 Aşağıdaki toplama işlemlerini ve sonuçlarını örnekteki gibi eşleştirelim. İşlemler Sonuç İşlemler 4 + ( + ) ( + ) (4 + ) + ( + 480) 49 (4 + ) + (7 + 4) Sınıf Matematik 7

28 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Toplama Aşağıda verilen tablolarda istenilen sayıları bulalım A A= B= B 4 5 C= C 04 Aşağıda verilen toplama işlemlerini yapalım. Bulduğumuz sayıları büyükten küçüğe sıralayarak şifreyi çözelim (A) 5 (M) (T) 47 (A)...> T...> A...> S...> M... A Şifre=... TASMA 464 (S) Aşağıda verilen toplama işlemlerini yapalım. Toplamları karşılaştıralım Sonuç EŞİT Sonuç EŞİT 4 Aşağıda verilen toplama işlemlerini yapalım (4 + 4) = ( ) = (09 + 4) = ( ) = (4 + 09) = ( ) = Bilfen Yayıncılık

29 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Çıkarma Öğrenelim 7 misketim var. 5 ini arkadaşıma verdim. Kaç misketim kaldı? Eksilen Çıkan Fark (Kalan) = 7 5 = Y 0 O B 7 5 Aşağıdaki çıkarma işlemlerini yapalım. Y O B Y O B Y O B Y O B Y O B Y O B Y O B Y O B Y O B Sınıf Matematik 9

30 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Çıkarma Aşağıdaki çıkarma işlemlerini yapıp şifreyi çözelim E İ B K A N Y D Şifre= K E N D İ N E İ Y İ B A K Aşağıda terimleri verilen çıkarma işlemlerini yapalım. Eksilen Çıkan Fark Eksilen Çıkan Fark Çıkan = 75 Eksilen = 800 Çıkan = Eksilen = Bilfen Yayıncılık

31 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Çıkarma Verilen çıkarma işlemlerini yapalım. Y O B Y O B Y O B Y O B Y O B Y O B Çıkarma işlemlerini alt alta yazarak yapalım = = = = 60 4 = = = = = Bilfen Yayıncılık

32 Üç Basamaklı Doğal Sayılarla Çıkarma Çıkarma işlemlerini yapalım Çıkarma işlemlerinden doğru olanları boyalım. Fareyi peynire ulaştıralım Sınıf Matematik 4

33 Zihinden Çıkarma İşlemi Öğrenelim Okulumuzun kantininde 90 simit vardı. 70 tanesi satıldı. Kantinimizde kaç simit kaldığını zihinden bulalım =? Önce onlukları çıkarırız. 9 onluk 7 onluk = onluk è 9 7 = onluk = 0 Birlikler olmadığından sonuç onluklara eşittir. Arda nın 500 lirası vardı. 80 liraya ceket aldı. Arda nın kaç lirası kaldı? =? 80 sayısının 00 e tamamlayan sayı 0 dir. 5 yüzlükten yüzlük çıkarılır = = 40 dir. Aşağıdaki çıkarma işlemlerini zihinden yapalım = = = = = = = = = = = = Bilfen Yayıncılık