KLOSDAG ile Frig Vadileri (02-03 Haziran 2018) Yazı ve fotoğraflar: Hüseyin Sarı

Transkript

1 KLOSDAG ile Frig Vadileri (02-03 Haziran 2018) Yazı ve fotoğraflar: Hüseyin Sarı Kulvar Lokal Santral Dağcılık ve Doğa Sporları İhtisas Kulübü (KLOSDAG) ile gizemli Frig Vadileri ni keşfetmek ve yaklaşık 3000 yıl önce bu Vadilerde yaşamış ve parlak bir uygarlık kurmuş, efsaneleri ile ünlü Friglerin izlerini günümüz gezginlerinin sürmesi için oluşturulmuş Frig Yolu nun bazı parkurlarını yürümek üzere Frigya ya gidiyoruz. Frigya 02 Haziran 2018 Cumartesi Bizi Frigya ya götürecek özel aracımız İncirli den başlayarak belirlenen duraklarda katılımcıları toplayıp E5 boyunca geliyor. Saat gibi Güzelyalı Köprüsü nün altından beni ve son katılımcımız Ali yi de Gebze den aldıktan sonra Frigya ya yöneliyoruz. Dost ile birlikte toplam 28 kişiyiz. Kaptanımız Mustafa İnan. Bilecik, Eskişehir (06.00) ve Seyitgazi üzerinden geçerek Friglerin en etkin oldukları, arkeoloji literatüründe Dağlık Frigya olarak anılan Afyonkarahisar, Eskişehir ve Kütahya il sınırlarınını kesiştiği coğrafyada günü karşılıyoruz. Saat gibi Eskişehir in Han ilçesine bağlı Yazılıkaya Köyü nde oluyoruz. Köy ismini, köyün hemen üst başında bulunan ve en görkemli Frig anıtı olan Midas Anıtı ndan alıyor. 1/16

2 Köy girişinde bulunan Tutkun Kafeterya da Cevdet Bey ve Sevinç Hanımın bizler için hazırladığı hıçın börekli kahvaltımızı keyifle yiyoruz. Niğde den Çiğdem, Sedat, oğulları Deniz ve Niğde Üniversitesinde ziyaretçi profesör olarak bulunan Avusturalyalı Ian da bize katılıyor. Yazılıkaya Köyü, Han-Eskişehir Kahvaltının ardından hep birlikte Yazılıkaya platformunu dolaşmaya gidiyoruz. Platform, Yazılıkaya Vadisi nin güney ucunda olup Akpara, Gökgöz, Pişmiş ve Kocabaş Kale gibi doğal kaleler tarafından çevrelenmiş. Vadi tabanından m yüksekte bulunan bu kayalık platform 650 m uzunluğunda ve 320 m genişliğindedir; üzerindeki çok sayıdaki anıt, sunak, anıtsal mezar ve sarnıçlardan buranın Frigler için önemli bir kutsal mekan olduğu anlaşılmaktadır. Platformun girişinde, Frig Yolu boyunca kullandığımız kırmızı-beyaz yol işaretleri hakkında ekibi bilgilendiriyorum. Yazılıkaya platformunun doğu yüzünde bulunan 17.0x16.5m boyutlarındaki anıtsal ölçekteki muhteşem Midas Anıtı nı, karınca yuvasını andıran Kırkgöz Kale yi, merdivenli tüneli, Bitmemiş Anıt ı, antik yolları, görkemli su sarnıçlarını, platformun üstünde bulunan sunak ve kayaya oyulmuş yaşam alanlarını görecek şekilde platformun çevresinde büyük bir tur atıyoruz; tura başladığımız Midas Anıtı nın önüne inerek buradaki gezimizi sonlandırıyoruz. 2/16

3 Yazılıkaya Midas Anıtı, Yazılıkaya Köyü, Han-Eskişehir Yazılıkaya Platformundan etraftaki doğal kaleler: Akpara, Gökgöz, Pişmiş ve Kocabaş Kaleler Yazılıkaya Köyü, Han- Eskişehir 3/16

4 Yazılıkaya Platformu, Yazılıkaya Köyü, Han-Eskişehir Yazılıkaya platformunu dolaştıktan sonra Tutkun Kafeterya ya geri dönüyoruz. Yürüyüş için son hazırlıklarımızı yaptıktan sonra buradan araçla Çukurca Köyü ne gidiyoruz. Aracımızı Kümbet Köyü ne yönlendiriyoruz ve saat de bütün ekiple birlikte Çukurça Köyü nden başlayarak Frig Yolu nun Rota-2.18 nolu parkurunu (Çukurca-Kümbet) yürüyoruz. Hava pamuk bulutlu ve yürüyüş için çok ideal. Gerdekkaya Anıtı nın önünden geçerek ormanlık ve yeşil tarlalar arasından, kırmızıbeyaz yol işaretlerini takip ederek keyifle yürüyoruz. Üçağaç mevkiinde kısa bir mola veriyoruz. Sorkun Yaylası nda da kısa bir su molası verdikten sonra Asar Vadi içinden yürüyüşümüzü sürdürüyoruz. Frig Yolu tabelasının olduğu noktada vadiden çıkarak Berberini kaya mezarının önünden geçip Kümbet Köyü nü tepeden görebileceğimiz doğal kale olan Kırkmerdiven e çıkıyoruz. 4/16

5 Gerdekkaya, Çukurca Köyü, Seyitgazi-Eskişehir Gerdekkaya, Çukurca Köyü, Seyitgazi-Eskişehir 5/16

6 Frig Yolu Rota-2.18, Eskişehir 6/16

7 Frig Yolu Rota-2.18, Eskişehir Frig Yolu Rota-2.18, Eskişehir 7/16

8 Kırkmerdiven den Kümbet Vadisi ve Kümbet Köyü, Seyitgazi-Eskişehir Kümbet Köyü, Seyitgazi-Eskişehir 8/16

9 Solon un Mezarı (Aslanlı Mabet), Kümbet Köyü, Seyitgazi-Eskişehir Yaklaşık 13 km uzunluğundaki parkuru tamamlayarak saat gibi Kümbet Köyü nde oluyoruz. Bu köyden ayrılmadan önce heybetli bir kaya kütlesi üzerine kurulu Kümbet Köyü nü ve bu kayalık yerleşim yerinde bulunan Solon un Mezarı nı (Aslanlı Mabet) ve Himmet Baba türbesini geziyoruz. Saat da Kümbet Köyü nden ayrılıyoruz. Eskişehir-Afyonkarahisar karayolunu takip ederek geceyi geçireceğimiz Afyonkarahisar ın Gazlıgöl termal bölgesinde bulunan Özgül Termal e gidiyoruz. Bugün fazla yürüdüğümüz ve biraz da dün gecenin yol yorgunluğundan dolayı bugünkü gezi planımızda bulunan Ayazini ziyaretimizi yarına bırakıyoruz. Saat gibi otelde oluyoruz. Günün yorgunluğunu otelin şifalı termal sularının altında çıkarıyoruz. Saat da birlikye yemek yemek için sözleşiyoruz. Yemeğin ardından çay içiyoruz, ekibin çoğu Sönmez hocanın yönettiği Vampir oyununu oynuyor. 03 Haziran 2018 Pazar Otelde yaptığımız açık büfe kahvaltının ardından çıkış yapıyor ve saat de yola koyuluyoruz. İlk durağımız, dün yorgunluktan gidemediğimiz Ayazini Köyü. Saat gibi Ayazini nde oluyoruz. Yol üstündeki görkemli Oyma Kilise yi gördükten sonra köy içinden geçerek köyün üst başında bulunan Avdalaz Kale ye araçla gidiyoruz. Bölgeye özgü tipik bir doğal kale özelliğinde olan Avdalaz Kale bir karınca yuvası görünümünde. 9/16

10 Oyma Kilise, Ayazini, Afyonkarahisar Avdalaz Kale, Ayazini, Afyonkarahisar 10/16

11 Avdalaz Kale, Ayazini, Afyonkarahisar Avdalaz Kale ziyaretinden sonra geldiğimiz yoldan geri dönerek Eskişehir-Afyonkarahisar karayoluna çıkıyoruz. Buradan Aslantaş, Yılantaş ve Maltaş ın olduğu Köhnüş Vadisi ne giriyoruz. Aslantaş ve Yılantaş ı fotoğrafladıktan sonra Burmeç mevkine gidiyoruz. Bu noktadaki muhteşen antik yolu gördükten sonra araçla yürüyüşe başlayacağımız Işıkini Vadisi ne gidiyoruz. Vadi içindeki çeşmeden yürüyüşe başlıyoruz. Yürüdügümüz parkur Işıkini ni Samanini ne bağlayan ve jeolojik oluşmların en yoğun olduğu Frig Yolu nun Rota-1.13 (Burmeç-Aslankaya anıtı) parkuru. Dünden kalan yorgunluğumuzdan dolayı bu parkuru kısa kesip Bayramaliler köyünde yürüyüşümüzü sonlandırmayı planlıyoruz. Saat 12:40 gibi yürüyüşe başlıyoruz. Ekibin çoğu yürüyor, sadece birkaç kişi yorgun olduklarından dolayı bu yürüyüşe katılmıyorlar. 11/16

12 Antik Yol, Burmeç Anıtı (Frig Yolu, Rota-1.13), Afyonkarahisar Işıkini Vadisi, (Frig Yolu, Rota-1.13), Afyonkarahisar 12/16

13 Emre Gölü, Döğer, Afyonkarahisar 13/16

14 Görselliği çok olan ve bol fotoğraflı bu yürüyüşümüzü saat de Bayramaliler Köyü nde bitiriyoruz. Buradan araçımıza binerek yemek yiyeceğimiz Emre Gölü ne gidiyoruz. Yemekte sucuk var. Yemeğimizi Döğer den Kahraman hazırlayacak. Göl kenarında Hüseyin Beyin kulubesinin bahçesinde sucuklarımızı, tarladan kopardığımız taze soğan ve sarımsakla yiyoruz. Yemeğin ardından Döğer beldesine giderek hızlıca Döğer Kervansarayı nı gezdikten sonra saat da dönüş yoluna geçiyoruz. Teşekkür Frig Yolu na ilgilerinden dolayı tüm katılımcılara, organizasyon için Recep Kulaber ve Sönmez Erkaya ya, doğada özgürce koşmanın verdiği keyfi bize hatırlatan Dost a, biraz deli olduğumuzu şarkıları ile hatırlatan Cici Kızlar a, bizi sağ salim ve konforlu bir şekilde Vadilere götürüp getiren kaptanımız Mustafa İnan a teşekkür ederim. 10 Haziran 2018 Ankara 14/16

15 Frigya Frigya, günümüzde Ankara, Afyonkarahisar, Eskişehir illerinin tamamı; Kütahya ilinin büyük bir bölümü ile Konya, Isparta ve Burdur illerinin kuzeyinde kalan coğrafyanın antik dönemdeki adıdır. Bölge bu adı, M.Ö. 7. yy da bu topraklarda parlak bir uygarlık kurmuş ve geride birçok anıt bırakmış Frigler den almıştır. Bu geniş topraklar içinde Friglerin en etkili oldukları bölge ise arkeoloji literatüründe Dağlık Frigya olarak adlandırılan Afyonkarahisar, Eskişehir ve Kütahya illerinin kesiştiği bölgedir. FRİGYA Tarih Bölgeye adını veren Frigler, Hititlerin dağılmaya başladığı M.Ö yıllarından itibaren Balkanlar dan Trakya ve Boğazlar üzerinden Anadolu ya giren Trak (Balkan) kökenli halklardır. Bu göçler sonucu bölgeye yerleşen Frigler M.Ö. 9. yy başlarından M.Ö. 7. yy başlarına kadar Eskişehir Ovası, Sakarya nehrinin kolları, Afyonkarahisar, Kütahya ile Ankara'nın doğu ve batı bölümlerini kapsayan geniş bir alana yayılan güçlü bir krallık kurmuşlardır. Friglerin ilk kralı, başkente de adını vermiş olan Gordios dur. Oğlu Midas ise en meşhur Frig kralıdır, öyle ki Midas ın adı dünyaca bilinen iki efsaneye konu olmuştur. Friglerin kurduğu krallığın siyasi başkenti Polatlı yakınındaki Gordion dur (Yassıhöyük Köyü). Gordion un yanısıra önemli Frig merkezleri ise Pessinus ve Yazılıkaya-Midas kentidir. Frig Krallığınaın başkenti Gordion un (Yassıhöyük Köyü, Polatlı) yanı sıra Pessinus (Ballıhisar, Sivrihisar), Midaeum (Karahöyük), Dorylaeum (Eskişehir) ve Midas (Yazılıkaya Köyü, Han) diğer önemli Frig kentleridir. Midas şehri diğer Frig yerleşim yerlerinden farklıdır. Yüksek kaya Platosu üzerinde kurulu kentte en görkemli Frig eserlerini; Yazılıkaya, Bitmemiş anıt, sunaklar, antik yollar vs. görmek mümkündür. Yazılıkaya Midas anıtının yanı sıra Köhnüş vadisinde bulunan Aslantaş, Yılantaş ve Maltaş; Döğer yakınlarındaki Aslankaya, Burmeç Anıtı, Büyük ve Küçük Kapıkaya önemli Frig anıtlarıdır. Bunların dışında Ayazini, Kümbet, Yazılıkaya ve İnli civarlarında birçok Frig eseri vardır. 15/16

16 Friglerin ardından Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı egemenliği altına giren bölgede bu dönemlere ait eserlerin bir kısmı günümüze kadar gelmiştir. Kümbet köyünde Solon un mezarı, köye adını veren Selçuklu eseri Himmet Baba Kümbeti bulunmaktadır. Bizans döneminde adı geçen Seyitgazi de (Nakoleia) Seyyid Battal Gazi külliyesi ve ayrıca Ayazini beldesinde Frig eserlerinin yanısıra Bizans ve Roma dönemine ait eserler bulunmaktadır. Frigler, M.Ö. 7. yy da Kafkaslar üzerinden gelen Kimmerlerin saldırısı sonucu etkin güçlerini yitirmişlerdir ama varlıklarını küçük gruplar halinde sürdürmeye devam etmişlerdir. Friglerin ardından bölgeye daha sonra Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar egemen olmuştur. Frig Yolu ( Frig Yolu, Friglerin hüküm sürdüğü Ankara, Afyonkarahisar, Eskişehir ve Kütahya illeri arasında kalan bölgede, antik yürüyüş yolları esas alınarak oluşturulmuş ve uluslararası standartlarda işaretlenmiş uzun yürüyüş ve bisiklet yoludur. Yol, üç farklı noktadan; Gordion (Ankara), Seydiler (Afyonkarahisar) ve Yenice Çiftliği (Kütahya) başlayarak Frigya topraklarına girer ve Friglerin kalbi Yazılıkaya-Midas kentinde (Eskişehir) birleşir. 506 km uzunluğundaki yürüyüş yolu Frig, Roma, Bizans ve Selçuklu uygarlıklarının özgün eserlerinin görülebileceği mekanların yanı sıra Frig Vadilerinin sıradışı dokusunu ve dingin atmosferinin solunabileceği muhteşem güzergahları takip eder. Rota-2 Rota-3 Rota-1 Yürünen Parkurlar Frig Yolu ---- Hüseyin Sarı Telefon: e-posta: hsari100@gmail.com www: 16/16