Mesleki Yeterlilik Kurumu ve Ulusal Yeterlilik Sistemi

Transkript

1 Mesleki Yeterlilik Kurumu ve Ulusal Yeterlilik Sistemi Yaprak AKÇAY ZİLELİ, MYK Uzmanı Elif Özlem BABAOĞLU, İstatistikçi Osman Seçkin AKBIYIK, MYK Uzmanı Hüdazan YAŞIN, Proje Uzmanı Hacettepe Üniversitesi, 28/05/2015

2 Sunum Planı Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Ulusal Yeterlilik Sistemi (UYS) Ulusal Yeterlilik Sisteminin Önemi UYS Kapsamında Gerçekleştirilen Faaliyetler Ulusal Meslek Standartları (UMS) Ulusal Yeterlilikler (UY) Sınav ve Belgelendirme Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi

3 Mesleki Yeterlilik Kurumu nun Temel Amacı Nedir? Mesleki Yeterlilik Kurumu Ulusal Yeterlilik Sistemi 2006 yılında 5544 sayılı Kanun kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu olarak kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip, özel bütçeli bir kamu kurumu olarak Avrupa Birliği ile uyumlu Ulusal Yeterlilik Sistemini kurmak ve işletme amacıyla kurulmuştur. Eğitim Akreditasyon Türkiye Yeterlilikler Çerçevesine Yönelik Hususların Düzenlenmesi Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması Ulusal Yeterlilik Sistemi Sınav ve Belgelendirme Faaliyetlerinin Yürütülmesi Ulusal Yeterliliklerin Hazırlanması

4 Tabiplik, diş hekimliği, hemşirelik, ebelik, eczacılık, veterinerlik, mühendislik ve mimarlık meslekleri En az lisans düzeyinde öğrenimi gerektiren ve mesleğe giriş şartları kanunla düzenlenmiş olan meslekler bu Kanun kapsamı dışındadır. Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması UYS deki faaliyetler ilgili tüm tarafların katılımı ile katılımcı bir anlayışla gerçekleştirilmektedir. Eğitim Akreditasyon Türkiye Yeterlilikler Çerçevesine Yönelik Hususların Düzenlenmesi Ulusal Yeterlilik Sistemi Sınav ve Belgelendirme Faaliyetlerinin Yürütülmesi Ulusal Yeterliliklerin Hazırlanması Kamu (İlgili bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar) Eğitim Dünyası (MEB ve YÖK) İşveren Dünyası İşçi Dünyası Meslek Kuruluşları

5

6 MYK, katılımcı bir yönetim anlayışına sahiptir. MYK Genel Kurulu Kamu (İlgili bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar) Eğitim Dünyası (MEB ve YÖK) İşveren Dünyası İşçi Dünyası Meslek Kuruluşları MYK Yönetim Kurulu ÇSGB MEB YÖK Kamu Kurumu niteliğinde meslek kuruluşu İşçi sendikaları konfederasyonu İşveren sendikaları konfederasyonu

7 Eğitim ve öğretimde kalite güvencesi Ulusal/Uluslar arası platformda tanınırlık Eğitim-istihdam arasındaki ilişkinin güçlenmesi Önceki öğrenmelerin tanınması ULUSAL YETERLİLİK SİSTEMİ NEDEN ÖNEMLİ? Ayrımcılığa yol açamayan, ilgililerin erişimine açık bir sistem Hayat boyu öğrenmenin desteklenmesi İlgili tüm tarafların temsili Güven veren ölçme, değerlendirme ve belgelendirme sistemi Yatay ve dikey geçişler

8

9 UMS Sayısı: 598 UY Sayısı:276 Taslak TYÇ Yönetmeliği UYS KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALİYETLER Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşu Sayısı: 37 Mesleki Yeterlilik Belgesi Sayısı: Belgelendirme Yapılan UY Sayısı: 160

10 Ulusal Meslek Standartları Beceri Bilgi Tavır ve tutumlar Ulusal Meslek Standardı

11 Ulusal Meslek Standardı Meslek Tanıtımı Meslek Profili Meslek Tanımı Görevler, İşlemler ve Başarım Ölçütleri Uluslararası Sınıflamadaki Yer Kullanılan Araç, Gereç, Ekipman ve Malzemeler Mesleğe İlişkin Mevzuat ve Diğer Gereklilikler Bilgi ve Beceriler Çalışma Ortamı ve Koşulları Tutum ve Davranışlar

12 Proje Yöneticisi (Seviye 6) Ulusal Meslek Standardı

13 Ulusal Meslek Standartları Hazırlayan Kuruluşlar Sektörünü temsil yeteneğine sahip olma Meslek standardı hazırlama sürecine ilgili sosyal tarafların etkin olarak katılımına ilişkin ortaklık/işbirliği kanıtları sunma Meslek standardı geliştirme sürecini yönetmek için sayı ve uzmanlık itibariyle gerekli insan kaynağına sahip olma

14 MESLEK HARİTASI OLUŞTURMA Alt sektör/meslek alanlarının belirlenmesi Alt sektör/meslek alanları içerisindeki mesleklerin belirlenmesi Mesleklerin sınırları, kapsamı, seviye ve alt uzmanlık alanlarının belirlenmesi BAŞVURU VE GÖREVLENDİRME UMS Hazırlama Başvurusu Başvuru Değerlendirme Görevlendirme TASLAK GELİŞTİRME Teknik Bilgilendirme UMS Taslağı Geliştirme Görüşe Sunma DOĞRULAMA MYK İlgili Sektör Komitesine Sunma İlgili Komite Tarafından İnceleme ve Değerlendirme ONAYLAMA VE YÜRÜRLÜLÜK MYK Yönetim Kurulu Onayı Resmi Gazetede Yayımlanma

15 Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından görevlendirilen kurum ve kuruluşlarca veya oluşturulan çalışma gruplarınca hazırlanan meslek standartlarının Ulusal Meslek Standardı (UMS), yeterliliklerin de Ulusal Yeterlilik (UY) olarak kabul edilebilmesi için inceleme yapan, önerilerde bulunan ve MYK Yönetim Kuruluna sunulmak üzere görüş oluşturan üçlü yapıda oluşturulan komitelerdir. Sektör Komitesi Sayısı: 23 SEKTÖR KOMİTELERİNİN YAPISI Milli Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Meslekle ilgili diğer bakanlıklar, Genel Kurulda temsil edilen işçi, işveren ve meslek kuruluşları, MYK

16 Ulusal Meslek Standartlarının Güncellenmesi Yeniden Değerlendirme Güncelleme Talebinde Bulunma Güncellemelerin Yapılması MYK İlgili Sektör Komitesine Sunma MYK Yönetim Kuruluna Sunma Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Girme Meslek standardı hazırlayan kuruluşa çağrıda bulunulması Meslek standardı hazırlama kriterlerini taşıyan kurum ve kuruluşlarla veya oluşturulan çalışma gruplarıyla yeniden değerlendirme

17 Ulusal Yeterlilikler Teknik Dokümanlardır.

18 Ulusal Yeterlilik Formatı Ulusal yeterlilikler, yeterlilik birimleri ve öğrenme çıktılarından oluşmaktadırlar. Yeterlilik birimi; Ulusal yeterliliklerde zorunlu veya seçmeli olarak yer alan, bağımsız olarak ölçülebilen, transfer edilebilir yeterlilik bölümüdür. Öğrenme çıktısı; herhangi bir öğrenme sürecinin (örgün, yaygın ve serbest) tamamlanmasından sonra bireyin elde ettiği bilgi, beceri ve yetkinliklerdir.

19 Anketör Ulusal Yeterliliği (Seviye 4)

20 Ulusal Yeterlilik Hazırlayan Kuruluşlar Ulusal yeterlilik taslakları; Örgün ve yaygın eğitim ve öğretim kurumları, Yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları, Ulusal meslek standardı hazırlamış kuruluşlar, Meslek kuruluşları ile personel belgelendirmesi yapan ve MYK ya yetkilendirilmek üzere ön başvuru yapmış kuruluşlar ya da bunlardan birkaçının müşterek çalışmasıyla hazırlanmaktadır. Gerekli beşeri ve fiziki kapasite ile bilgi ve deneyime sahip olma Yeterlilik geliştirme ekibinde eğitim, ölçme ve değerlendirme alanları ile ilgili uzman üyelerin bulunmasını Ölçme ve değerlendirme de ihtiyaç duyulan asgari sınav materyali ile değerlendirici ölçütlerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilm esi öngörülen pilot çalışmaya dair planlama yapma Sosyal tarafların etkin olarak katılımına ilişkin planlama yapma

21 Ulusal Yeterlilikler Hazırlama Süreci

22 Ulusal Yeterliliklerin Güncellenmesi

23 Ulusal meslek standartları, iş piyasasının talep ettiği nitelikleri tanımlayacak bir meslek profili ortaya koymalıdır. Ulusal yeterlilikler, meslek standartlarına dayalı, geçerli, güvenilir ve uygulanabilir ölçme, değerlendirme ve belgelendirmeye imkân verecek şekilde hazırlanmalıdır. Ulusal meslek standartları ve ulusal yeterlilikler, katılımcı bir anlayışla hazırlanmalı, doğrulanmalı ve onaylanmalıdır. Ulusal meslek standartları ve ulusal yeterlilikler MYK tarafından belirlenmiş kriterlerle uyumlu olacak şekilde hazırlanmalıdır. Ulusal yeterlilikler, birim belgelendirmeye imkan sağlayacak şekilde yeterlilik birimlerinden oluşmalı ve yeterlilik birimleri öğrenme çıktılarını içerecek şekilde hazırlanmalıdır.

24 Bireylerin karşılaması beklenen performans ölçütleri ulusal yeterlilikler ve yeterlilik birimlerinde açık bir şekilde belirtilmelidir. MYK Mesleki Yeterlilik Belgelerine erişimde gereksiz giriş şartları belirlenmemelidir. Ulusal yeterliliklere dayalı ölçme, değerlendirme ve belgelendirme faaliyetleri geçerli, güvenilir ve uygulanabilir olmalı, söz konusu faaliyetler ulusal yeterliliklerle uyumlu gerçekleştirilmelidir. Ulusal yeterliliklere dayalı ölçme, değerlendirme ve belgelendirme faaliyetleri MYK tarafından yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından yürütülmelidir. Yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları, MYK tarafından belirlenmiş yetkilendirme kriterlerini (organizasyon yapısının oluşturulması, görev ve sorumlulukların tanımlanması, sınav ve belgelendirme süreçlerinin tasarlanması, gerekli insan kaynağı, fiziki, teknik ve mali kaynağa sahip olunması vb.) karşılamalıdır.

25 Sınav ve Belgelendirme ISO standardına göre akreditasyon Ulusal Yeterliliklere göre sınav ve belgelendirme programı MYK tarafından Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşları İlgili yönetmelik kapsamında tanımlanan özellik ve ölçütlere sahip olma MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi

26 Yetkilendirme Ön Başvurusu Adım 2 Akreditasyon Yetkilendirme Başvurusu Denetim Adım 4 Yetkilendirme Adım 1 Adım 3 Adım 5

27 Yetkilendirme Ön Başvurusu Ulusal Yeterlilik Listesi

28 Akreditasyon Genel Şartlar Yönetim Sistemi Şartları Yapısal Şartlar Şartları Belgelendirme Prosesi Şartları Kaynak Şartları Belgelendirme Programı Kayıtlara ve Bilgilere İlişkin Şartlar

29 Yetkilendirme Başvurusu

30 Denetim

31 Yetkilendirme Kriterleri Organizasyon Yapısı, Görev ve Sorumluluklar İç ve Dış Denetimler İnsan Kaynakları, Fiziki, Teknik ve Mali İmkanlar Sınav Materyali Sınav ve Belgelendirme Süreçleri

32 Belgelendirme Süreci Başvuru Ölçme ve Değerlendirme Belgelendirme Kararı Henüz Yetkin Değil Yetkin MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi

33 Sınav ve Belgelendirme Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşu Sayısı: 37 Ölçme, Değerlendirme ve Belgelendirmesi Yapılan Ulusal Yeterlilik Sayısı: 160 Belgelendirilmesi Yapılan Ulusal Yeterlilik Listesi

34

35

36

37 MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu Tehlikeli ve çok tehlikeli işler sınıfında yer alan mesleklerde MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu Zorunlu Mesleklere İlişkin Tebliğ İdari para cezası (Çalışan başına 500 TL) Kamu kurumlarının mevzuatlarını 12 ay içerisinde güncellemesi Bakanlar Kurulu Tebliği Tehlikeli ve çok tehlikeli işler sınıfında yer alan mesleklerde MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi almak isteyen kişilere teşvik 2017 yılı sonuna kadar sınav ücretinin ve belge ücretinin tamamı yıllarında sınav ücretinin yarısı Brüt asgari ücretin yarısını geçmemek şartıyla Bakanlar Kurulu Tebliği Meslekî ve teknik eğitim ve öğretime ilişkin orta ve yükseköğretim bir yıl içinde ilgili ulusal meslek standartlarıyla uyumlu hâle getirilmesi

38

39 Sunum Planı Mesleki Yeterlilik Kurumuna İlişkin Genel Bilgiler Ulusal Yeterlilik Sistemi Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) TYÇ Hazırlama Süreci TYÇ İstişare Süreci TYÇ nin Mimarisi TYÇ-AYÇ Referanslama Süreci

40

41 Yeterlilik Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu TYÇ Yönetmeliği Yetkili bir otorite tarafından bireyin öğrenme kazanımlarını belirli standartlara göre edindiğinin bir değerlendirme ve geçerlilik kazandırma sürecinin sonunda belirlenmesi halinde elde edilen resmi çıktıdır. Bireyin sahip olduğu, yetkili otorite tarafından tanınmış bilgi, beceri ve yetkinliktir. Yetkili bir otorite tarafından bireyin öğrenme kazanımlarını belirli ölçütlere göre edindiğinin bir değerlendirme ve geçerlilik kazandırma sürecinin sonunda tanınması halinde elde edilen resmi belgedir.

42

43 Ulusal Yeterlilik Çerçevesi Yeterlilikleri tanımlamak, belirlenmiş ölçütlere göre sınıflandırmak ve karşılaştırmak için kullanılan, seviyelerden oluşan ilkeler ve kurallar bütünüdür. Dünya genelinde yaklaşık 150 ülke, AB üyesi ve üyelik sürecinde olan 40 ülke ulusal yeterlilik çerçevesi geliştirmiş veya geliştirme sürecindedir.

44 Yeterlilikler, çerçeveler olmaksızın var olabilirler; ancak Çerçeveler yeterlilikler olmadan var olamazlar!!

45

46 Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) ilk, orta ve yükseköğretim dâhil, mesleki, genel ve akademik eğitim ve öğretim programları ve diğer öğrenme ortamlarında kazanılan tüm yeterlilik esaslarını tanımlayan, AYÇ ile uyumlu olacak şekilde tasarlanan Türkiye nin ulusal yeterlilik çerçevesi

47 TYÇ nin Amaçları Hayat Boyu Öğrenmeyi Teşvik Etmek Önceki Öğrenmelerin Tanınmasını Sağlamak Kapsayıcı bir Çerçeve Sunmak Eğitim- İstihdam İlişkisini Güçlendirmek Yeterlilikler Arası Yatay ve Dikey Geçişleri Belirlemek Eğitim&Öğretimin Kalite Güvencesini Sağlamak Öğrenen&İşçi Hareketliliğini Artırmak Yeterliliklerin Uluslararası Karşılaştırılabilirliğini Sağlamak

48 TYÇ Hazırlama Süreci TYÇ TYÇ Ağustos 2010 da TYÇ Hazırlama Komisyonu oluşturulmuştur. TYÇ planlama ve hazırlama çalışmaları, arasında TYÇ Hazırlama Komisyonu gözetim ve yönlendirmesinde yürütülmüştür. TYÇ TYÇ TYÇ TYÇ TYÇ TYÇ Nisan 2011 de TYÇ Danışma ve Değerlendirme Platformu oluşturulmuştur. Haziran 2012-Nisan 2013 arasında TYÇ İstişare Belgesi istişare edilmiştir Nisan 2013 te İstanbul da TYÇ Uluslararası Konferansı düzenlenmiştir. Haziran 2014-Haziran 2015 arasında TYÇ Belgesi ve TYÇ Yönetmeliği istişare edilmiştir. Eylül 2014 te TYÇ Belgesi ve TYÇ Yönetmeliği Başbakanlığa sunulmuştur. Nisan 2015 te MYK Kanunundaki TYÇ ile ilgili maddeler güncellenmiştir.

49 TYÇ Mimarisi Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) 1 TYÇ Mimarisi, Seviyeler ve Yeterlilik Türlerinden oluşmaktadır 2 TYÇ, bütün Yeterlilik Türlerini kapsamaktadır 3 TYÇ, kalite güvencesi sağlanmış tüm yeterlilikleri içermektedir TYÇ, mevzuatta da belirtildiği üzere kalite güvencesi sağlanmış tüm yeterliliklerin tanımlandığı ve sınıflandırıldığı, hayat boyu öğrenmeyi destekleyen bütünleşik bir çerçeve olarak tasarlanmıştır.

50 TYÇ Mimarisi Yeterlilik Türleri Seviye Tanımlayıcıları Seviye Tanımlayıcıları 8-Seviyeli Yapı Seviye 8 Seviye 6 Seviye 4 Seviye 2 Seviye 7 Seviye 5 Seviye 3 Seviye 1

51 TYÇ Seviyeleri ve Seviye Tanımlayıcıları TYÇ de seviyeler, çerçevenin temelini oluşturmakta olup seviye tanımlayıcıları, sekiz (8) seviyeli bu yapının tanımlayıcı unsurlarıdır Her seviye, söz konusu seviyedeki yeterliliklerin sahip olduğu ortak öğrenme kazanımlarına göre tanımlanmıştır TYÇ de öğrenme kazanımları, bilgi, beceri ve yetkinlik bileşenleriyle tanımlanmaktadır TYÇ seviyeleri herhangi özel bir öğrenme alanına atıfta bulunmadan tanımlanmaktadır 1

52 TYÇ Yeterlilik Türleri Seviye Yeterlilik Türü Sorumlu Kurum/Kuruluş 1 Okul Öncesi Katılım Belgesi MEB 2 İlkokul Öğrenim Belgesi MEB 2. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi MYK Ortaokul Öğrenim Belgesi MEB 3 Kalfalık Belgesi MEB 3. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi MYK Ustalık Belgesi MEB 4 Mesleki ve Teknik Eğitim Lise Diploması MEB Lise Diploması MEB 4. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi MYK Ön Lisans Diploması (Akademik) YÖK 5 Ön Lisans Diploması (Mesleki) YÖK 5. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi MYK 6 Lisans Diploması YÖK 6. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi MYK Yüksek Lisans Diploması (Tezli) YÖK 7 Yüksek Lisans Diploması (Tezsiz) YÖK 7. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi MYK 8 Doktora Diploması YÖK 8. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi MYK

53 TYÇ Mimarisi Yeterlilik Türleri 20 Yeterlilik Türü Seviye Tanımlayıcıları Yeterlilik Tür Belirleyicileri 8-Seviyeli Yapı

54 TYÇ Yeterlilik Tür Belirleyicileri Yeterlilik Türü Adı Yeterliliği Veren Kuruluş Yönelim Genel: Akademik: Mesleki: Seviye TYÇ: AYÇ: ISCO: ISCED (2013): Kategori Ana: Destekleyici: Birim: Özel Amaçlı: Kredi Aralığı ve Programın Normal Süresi Program Profili Öğrenme Ortamı Öğrenme Kazanımları Kazandırılan Anahtar Yetkinlikler Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri Kalite Güvencesi Giriş Şartları Yeterliliği Kazanma Şartları İlerleme Olanakları Yeterliliğin Yasal Dayanağı

55 TYÇ Mimarisi Yeterlilik Türleri 20 Yeterlilik Türü Sekiz farklı seviyede yer alan kalite güvencesi sağlamış Seviye Tanımlayıcıları Yeterlilik Tür Belirleyicileri tüm yeterlilikler 8-Seviyeli Yapı

56 Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (Öngörülen) 8 7 Yükseköğretim Kurumları Doktora Diploması (Doktora, Sanatta Yeterlilik/Doktora ve Tıpta Uzmanlık) Yüksek Lisans Diploması (Tezli) Yüksek Lisans Diploması (Tezsiz) 6 Lisans Diploması Milli Eğitim Bakanlığı Ön Lisans Diploması (Akademik) Ön Lisans Diploması (Mesleki) Lise Diploması Mesleki ve Teknik Eğitim Lise Diploması Ortaokul Öğrenim Belgesi İlkokul Öğrenim Belgesi 1 Okul Öncesi Katılım Belgesi Ustalık Belgesi Kalfalık Belgesi Mesleki Yeterlilik Kurumu 8. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 7. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 6. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 5. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 4. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 3. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 2. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi

57 TYÇ-AYÇ Referanslama Süreci Haziran 2013 te TYÇ-AYÇ Referanslama Komitesi oluşturulmuştur Prof. Dr. Mile DZELALIJA (Hırvatistan) ve Dr. Georg HANF (Almanya) uluslararası uzman olarak Komiteye katılmıştır. Nisan-Aralık 2014 tarihinde AYÇ UKN 2014 Prrojesi yürütülmüştür. Haziran 2014 te Rapor Yazım Ekibi oluşturulmuş olup Edwin Mernagh (İrlanda) ekibe teknik destek sağlamıştır. Yükseköğretim için öz sertifikalandırmayı da içeren Türkiye Referanslama Raporu birinci taslağı Kasım 2014 te tamamlanmıştır. Ulusal İstişare Süreci TYÇ nin onaylanmasını takiben başlatılacaktır in son çeyreğinde Türkiye Referanslama Raporu, AYÇ Danışma Grubuna sunulacaktır.

58 TYÇ-AYÇ Referanslama Süreci

59

60 Ziyabey Caddesi Sokak No:12 Balgat-Çankaya/ANKARA Tel: Fax: