MİLLİ GELİR VE BÜYÜME

Transkript

1 HAZİRAN 1 Yurtiçi Hâsıla (GSYH), 1 yılının 1. Gayrisafi çeyreğinde, önceki yılın aynı dönemine göre %, oranında büyüyerek olumlu performansını sürdürdü. Bu dönemde ekonomik gelişim hızına en büyük destek yine tüketimden geldi. %,9 oranında bir büyüme sergileyen özel tüketim, yıllık GSYH hızına, puanla en büyük desteği verdi. 1. çeyrekte kamu tüketim harcamaları da, büyümeyi 1, puan yukarı yönlü etkiledi. Özel yatırımlar ise, bu dönemde yeniden düşüşe geçerek, büyümeye,1 puanlık olumsuz bir katkı verdi. Öte yandan bu dönemde net ihracatın büyümeye etkisi yeniden negatif döndü. İhracat yılın ilk çeyreğinde %, artarken, ithalatta %7,5 oranında artış görülmesi sonucunda net ihracat, GSYH gelişim hızını 1,5 puan aşağı çekti. Sektörler kanadında ise, ilk çeyrek büyümesine en büyük destekler sırasıyla 1,5 ve,9 puanla imalat sanayi ve finanstan geldi. Söz konusu dönemde tarım sektörü ise, büyümeye,1 puanla zayıf bir katkı sağladı. MİLLİ GELİR VE BÜYÜME 5 1,1,7 1,5 1,,1 GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık),7,, 5, Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç Ç1, ,,5,7 5,7, Ekonomi İlk Çeyrekte %, Büyüdü Büyümeyi İç Tüketim Sürükledi SANAYİ SEKTÖRÜ En Güçlü Katkı Yine Sanayi Sektöründen Geldi ayında 1, ye yükselen Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) da 1, düzeyinde kaydedildi. Takvimsellikten arınmış endeks ise ayında 1, seviyesiyle yıllık %,7 artış kaydetti. Böylece. çeyreğe yavaşlayarak girdiği gözlenen SÜE kapsamında, ara malı, dayanıksız tüketim malları ve enerji kalemlerinde artışlar görülürken, sermaye ile dayanıklı tüketim mallarında düşüş yaşandı. Öte yandan da %75, olan İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO), Mayıs ayında %75,7 oldu. Bir önceki yılın aynı dönemine göre, puan artış kaydeden oranın yıllık gelişiminde yatırım ile dayanıksız tüketim mallarındaki yukarı yönlü hareketler etkili olurken, mevsimsellikten arındırılmış KKO ise Mayıs ta değişmeyerek %75, oranında kaydedildi. Kapasite Kullanımı Oranı %75,7 ye Yükseldi ,9 Kapasite Kullanım Oranı (%) (%) 7, 75,9 75,7 71 Sanayi. Çeyreğe Yavaşlayarak Girdi Kaynak: TCMB 1 Haziran 1

2 döneminde %11,1 olan işsizlik oranı, ta %1,9 seviyesinde kaydedildi. Oran bir önceki yılın aynı dönemine göre, puan düşüş sergilerken, erkeklerde %1,1, kadınlarda %1,7 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise,, puan azalarak %9,9 düzeyinde gerçekleşti. Öte yandan veriler, döneminde istihdam ve işgücüne katılım oranlarının önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla,9 ve,7 puan artışla, %5, ve %5, olarak kaydedildiğini gösterdi. İşgücüne katılım oranı erkeklerde %7,9 olurken, kadınlarda %1,1 seviyesinde gerçekleşti. döneminde ayrıca, genç işsizlik oranı %1, ya gerilerken, tarım dışı işsizlik oranı %1,7 oldu. İşsizlik Çift Hanede Direniyor PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON Politikası Kurulu (PPK), Mayıs 1 tarihli toplantısında marjinal fonlama oranını %1 dan %9,5 ye indi- Para rirken, Merkez Bankası borçlanma faiz oranı ile bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını sabit tutma kararı aldı. Toplantı sonrası yapılan açıklamada, söz konusu indirimin sadeleşme yönünde atılan ölçülü bir adım olduğu belirtilirken, çekirdek enflasyon eğilimindeki iyileşmenin sınırlı olmasının likidite politikasındaki sıkı duruşun korunmasını gerektirdiği eklendi. Bu çerçevede PPK, önümüzdeki dönemde para politikası kararlarının enflasyon görünümüne bağlı olacağını yinelerken, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlardaki gelişmelerin dikkate alınarak para politikasındaki İŞGÜCÜ PİYASALARI 11, 11, 1, 9, 9, Mayıs 9, 9, Haziran İşsizlik Temmuz 1,1 1, 1,5 1,5 Ağustos Eylül sıkı duruşun sürdürüleceğini bildirdi. Kurul ayrıca, yakın dönemde küresel oynaklıklarda bir miktar artış yaşandığının da altını çizdi. ayında %,57 olan yıllık tüketici enflasyonu ise, Mayıs ayında benzer bir görünüm kaydetti. Buna göre, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Mayıs ta 15 in aynı dönemine göre %,5 yükselirken, bir önceki aya göre de %,5 arttı. Yıllık enflasyona en yüksek katkıyı yapan gruplar, sırasıyla konut ve ulaştırma olurken, bunu lokanta ve oteller izledi. Bu dönemde gıda fiyatlarında ılımlı seyir sürmekle birlikte, baz etkisiyle yıllık enflasyonda artış gözlendi. Çekirdek enflasyondaki belirgin gerileme ise, Mayıs ayının öne çıkan gelişmelerinden oldu. Ekim Kasım 1, Aralık 11,1 1, İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) Genç İşsizlik Oranı Geriledi TÜFE Değişim TÜFE Değişim Oranı Oranı (%, Yıllık) Yıllık) 1 1 7, 7,55 7,1 7,91,9 7,,1 7,1 7,95 7,5,1,1 9,5,7 7,,57, Merkez İndirime Devam Ediyor Çekirdek Enflasyonda Belirgin İyileşme Var Haziran 1

3 TİM verilerine göre, Mayıs ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre 1 1 9, Otomotiv 7, Hazırgiyim 5,7 Kimyevi Maddeler Kaynak: TİM İhracat Verileri İHRACATTAKİ GELİŞMELER %,1 oranında artışla 1, milyar dolar oldu. Bu dönemde en çok ihracat yapan sektör milyar,,, Elektrik Elektronik Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk 15 Sektör) Çelik Tekstil,,5, Hububat, Bakliyat Demir Makine dolarla otomotiv olurken, bunu sırasıyla 1, ve 1,1 milyar dolarla, hazır giyim ve konfeksiyon 1,7 1, 1, 1,,9, Mobilya, Orman 15 -Mayıs 1 -Mayıs İklimlendirme Madencilik Çimento, Cam Mücevher Halı ile kimyevi maddeler sektörleri takip etti. Mayıs ayında otomotiv ile hazır giyim ihracatı sırasıyla % ve %, oranlarında yıllık artış kaydederken, kimyevi maddeler sektörü %17,7 oranında düşüş gerçekleştirdi. Mayıs ihracat sıralamasında. olan elektronik grubunda da, % lik bir yıllık gerileme gerçekleşti. Bu dönemde sektörler genelinde en güçlü performans, % artış ile tütün sektöründe, en keskin düşüş ise, ihracatı %71,1 oranında gerileyen gemi ve yat sektöründe görüldü. Bu doğrultuda, Mayıs ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı otomotiv sanayi yaparken, en olumsuz etki kimyevi maddeler sektöründen geldi. İhracat Mayıs Ayında %,1 Artış Kaydetti TİM verilerine göre, Mayıs ayında en çok ihracat yapılan ilk 5 ülke, Almanya, İngiltere, İtalya, ABD ve Irak oldu. Bu dönemde Almanya ve İtalya ya yapılan ihracat, bir önceki yılın aynı ayına göre Almanya İngiltere 9,1%,% 1,% 1,9% Kaynak: TİM İhracat Verileri Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk 1) ,7% % 5,% ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT sırasıyla %1, ve %,1 oranlarında artarken, İngiltere pazarında %,9 luk artış kaydedildi. Öte yandan ABD ye yapılan ihracat bu dönemde %5, oranında artışa imza atarken, Irak pazarında %15,1 lik bir Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk 1) İtalya ABD Irak Fransa 15 Mayıs 1 Mayıs Ülke Gruplarının İhracattaki Payı (%, -Mayıs 1),% İspanya 1,9% 9,% En Büyük Katkı Otomotivden Geldi 5 İran 9 9 S. Arabistan İsrail AB Ortadoğu Afrika BDT K. Amerika Diğer Avrupa Diğer Asya Uzakdoğu Diğer Amerika Diğer Ülkeler Kaynak: TİM İhracat Verileri düşüş yaşandı. Mayıs ayında İspanya, Fransa ve İsrail pazarları da, çift haneli büyümeleriyle dikkat çekti. Bu dönemde Rusya toplam ihracat gelişimine olumsuz etki yapmayı sürdürürken, İran ve S. Arabistan pazarlarında da düşüş görüldü. Ülke grupları bağlamında, 1 yılının ilk 5 ayında AB ülkelerinin Türkiye nin ihracatındaki payı %9,1 olurken,. sırada gelen Ortadoğu nun payı önceki yılın aynı dönemine göre 1,7 puan düşüşle %1,9 oldu. Bu dönemde Afrika pazarı da, puanlık yıllık bir azalış yaşarken, Bağımsız Devletler Topluluğu nun (BDT) pastadaki payı,5 puan daralma kaydetti. Öte yandan, Kuzey Amerika ve diğer Avrupa ülkelerine yapılan ihracatın payı bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla, ve,1 puan arttı. Bu dönemde Uzakdoğu ülkelerini kapsayan pazarların payı,, diğer Amerika ülkelerinin payı ise, puan geriledi. Mayıs ayında en çok ihracat yapan iller arasında ise, İstanbul u, Bursa ve Kocaeli izledi. İstanbul ve Bursa Gemi ve Yat Sektörü Düşüş Yaşadı bu dönemde sırasıyla, ve 1, milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Kocaeli nin ihracatı,7 milyar dolar oldu. Sıralamada.lüğü,5 milyar dolarla İzmir, 5.liği ise,5 milyar dolarla Gaziantep aldı. Çift Haneli Artışlar Dikkat Çekiyor Irak 5. Sırada Ortadoğu Pazarının Payı Küçülüyor Haziran 1

4 İthalat Ayında %11,9 Geriledi TÜİK verilerine göre, ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %1, oranında azalarak 1 milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, %, yıllık artış gerçekleştiren motorlu kara taşıtları olurken, onu, sırasıyla %, ve %1, artan makineler ve örme giyim izledi. ayında. sırada ise, %,7 yıllık artış kaydeden elektronik ihracatı aldı. Bu dönemde toplam ihracat gelişimine en olumlu etki motorlu taşıtlardan, en olumsuz etki ise kıymetli taşlar metaller faslından geldi. İthalat ise ayında yıllık bazda %11,9 oranında bir düşüş sergileyerek, 1, milyar dolar düzeyinde kaydedildi. Bu dönemde en yüksek değerde ithalat yapan fasıllar, sırasıyla makineler, mineral yakıtlar yağlar ve motorlu kara taşıtları oldu. İthalat, mineral yakıtlar ve yağlarda %, daralırken, makineler ve motorlu taşıtlarda ise sırasıyla %5,7 ve %, artış kaydetti. ayında ithalatın gerilemesine en büyük katkı, yine mineral yakıtlar ve yağlar faslından geldi. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı ayında yıllık %1, oranında bir düşüşle, milyar dolar oldu. - döneminde ise açık %19,7 geriledi ve 1, milyar dolar olarak kaydedildi. Yılın ilk ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yıla göre, puan yükselerek %7,1 seviyesinde gerçekleşti. İhracat Altından Olumsuz Etkilendi DIŞ TİCARET DENGESİ , ÖDEMELER DENGESİ 7,7 1, 1, 1 İhracat (Milyar $) Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Dış Ticaret (Milyar $) 5, İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı, Eylül Ekim, Kasım 1, Aralık ayında cari işlemler açığı, milyar dolar oldu. Bu dönemde cari işlemler hesabı, mal ve birincil gelirler dengelerindeki sırasıyla,9 ve 1, milyar dolarlık açıklarla aşağı yönlü hareket ederken, hizmetler dengesindeki,9 milyar dolarlık fazladan olumlu etkilendi. Yılın ilk ayında ise, cari açık geçen yılın aynı dönemine göre %5,1 geriledi. Bu veriler doğrultusunda yıllıklandırılmış açık, ayında, milyar dolar düzeyine geriledi. Öte yandan bu dönemde finans hesapları,7 milyar dolar olarak kaydedilirken, resmi rezervlerde, milyar dolar artış görüldü. - Kaynak: TCMB,,,,9, Mayıs Cari İşlemler Açığı (milyar $) $) 5,1,,1,7,,, -, -, Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 15 1 Cari Açık da Milyar Dolar Oldu İlk Ayda Açık %5,1 Geriledi Haziran 1

5 AVRUPA EKONOMİSİ Euro Bölgesi nde sanayi üretimi yıllık değişim hızı ayı için %1 e yukarı yönlü revize edilirken, ayında %, oranında kaydedildi. 1 ilk çeyreğine dair yıllık GSYH büyüme oranı ise %1,7 olarak yukarı yönlü revize edildi. ayında,15 düzeyine çıkan reel kesim güveni Mayıs ta, ya yükselirken, aynı dönemde tüketici güveni de toparlanarak -9, seviyesinden -7 ye çıktı. Öte yandan veriler, Mayıs ayında %-,1 oranında bir yıllık tüketici enflasyonuna işaret etti. Bölgede döneminde kaydedilen %1, düzeyindeki işsizlik oranı ise, Ağustos 11 den sonraki en düşük seviyeyi gösteriyor. Euro Bölgesi GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık) Euro Bölgesi GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık) 1 1,1,, 1 1, 1, 1, 1,7 1,7-1 - Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç Ç Kaynak: Eurostat Euro Bölgesi nde Sanayi ve İşsizlik (%) Euro Bölgesi'nde Sanayi ve İşsizlik (%) 1 11,,5 1, 11, , Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Büyüme Hızı (sol eksen) İşsizlik Oranı (sağ eksen) 5 Kaynak: Eurostat Euro Bölgesi %1,7 Büyüdü Enflasyon Ekside Kaldı Tüketici Güveninde Toparlanma Görüldü 5 Haziran 1

6 ABD sanayi üretimi, yıllık düşüşünü ayında da sürdürerek %1,1 oranında azalma kaydetti. PMI endeksi ise ayındaki düşüşünden sonra Mayıs ta,5 puan yükselerek 51, oldu. Aynı dönemde tüketici güveni de, 5,7 puanlık belirgin bir düzelmeyle 9,7 seviyesine sıçradı. Ülkede tüketici enflasyonu da %1,1 e yükselirken, işsizlik oranı Mayıs döneminde %,7 ye gerileyerek kriz öncesinden bu yana en düşük seviyeyi gördü. Bu dönemde tarım dışı istihdamdaki artışın beklentilerin oldukça altında ve yılın en düşük seviyesinde gelmesi ise, işgücü piyasasına dair soru işaretleri yarattı. ABD Merkez Bankası FED in Haziran toplantısında faizde bir değişikliğe gitmesi beklenmezken, Temmuz olasılığı için veriler izlenmeye devam edecek. ABD EKONOMİSİ 11 ABD Güven Endeksleri (Puan) 1 9,1 9 1, , Tüketici Güven Endeksi PMI Kaynak: TradingEconomics 9,7 51, ABD de İşsizlik Oranı Dip Seviyeyi Gördü Tüketici Güveni Mayıs ta Sıçradı YÜKSELEN EKONOMİLER FED Haziran Toplantısından Faiz Artışı Beklenmiyor Yükselen ekonomilere dair 1 yılı ilk çeyrek verileri açıklanmaya devam ediyor. Buna göre son dönemin parlayan ekonomisi Hindistan ilk çeyrekte kaydettiği %7,9 oranındaki yıllık büyüme hızı ile dikkat çekiyor. Söz konusu performansla, 1. çeyreğinden sonraki en hızlı tempoyu yakalayan Hindistan da özel tüketim harcamalarının büyümeyi tetikleyici güç olduğu gözlenirken, yatırımlar ve ihracatta ise düşüş var. BRICS blokunun bir diğer mensubu olan Brezilya ise, daralmasını hızla sürdürüyor. Aynı dönemde yıllık bazda %5, GSYH düşüşü yaşayan Brezilya, böylelikle çeyrek üst üste daralma kaydetti. Net ihracatın büyümeye pozitif katkı verdiği Brezilya ekonomisinde, iç talebin gerek tüketim gerekse yatırımlar yönünden gerileme kaydetmeyi sürdürdüğü gözleniyor. Öte yandan Rusya, yılın ilk çeyreğinde düşüş hızını yavaşlatarak %1, oranında daraldı. Rusya ekonomisi, böylece 5 çeyrek ardı ardına daralma sergilemiş oldu , GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık),7,7 7,1 7,5 7,5 7, 7,9 7,, 1,1,9, -,-1,1-,7-1, - - -, -,7-, -,5 -,5-5,9-5, Brezilya Hindistan Rusya 1 Ç1 1 Ç 1 Ç 1 Ç 15 Ç1 15 Ç 15 Ç 15 Ç 1 Ç1 Kaynak: TradingEconomics Hindistan Hızlandı Brezilya Çeyrektir Daralıyor Rusya Ekonomisindeki Düşüş Yavaşladı Haziran 1