TEHLİKELİ MADDE SINIFLANDIRMALARINDA TEHLİKE İŞARET VE LEVHALARININ ÖZELLİKLERİ

Transkript

1 TEHLİKELİ MADDE SINIFLANDIRMALARINDA TEHLİKE İŞARET VE LEVHALARININ ÖZELLİKLERİ Hazırlayan Abdurrahman KAR Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD) Ferhuniye Mah Mümtaz Koru Sok. Çetinkaya İş Merkezi No: 12/106 Selçuklu/KONYA Tel: 0 (332) , 0 (505) info@akondanismanlik.com a.kartmgd@gmail.com akontmgdk@gmail.com

2 GİRİŞ Çalışma hayatında gerek temizlik gerekse üretimin bir parçası olarak isteyerek yada istemediğimiz halde kimyasal ve birçok tehlikeli maddeyle karşı karşıya kalınmaktadır. Bu maddeler, günümüzde çalışanların sağlığı için önemli tehlikeleride beraberinde getirmektedir. Gün geçtikçe farklı niteliklere sahip kimyasal maddeler ve İnsan, çevre veya diğer canlılar için tehlike oluşturan maddelerin sayıları her geçen gün artmaktadır. Kimyasal Madde: Doğal halde bulunan, üretilen veya herhangi bir işlem sırasında kullanılan atıklarda dâhil olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına bakılmaksızın ortaya çıkan her türlü element, bileşik veya karışımlardır. 1

3 Tehlikeli Madde: Kullanılma veya bulundurulma şekli nedeni ile çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeler olarak ifade edilebilir. 2

4 Sınıf 1- Patlayıcı Madde ve Nesneler Sınıf 2- Gazlar Sınıf 2.1- Alevlenir Gazlar Sınıf 2.2- Alevlenir olmayan, zehirli olmayan gazlar Sınıf 2.3- Zehirli Gazlar Sınıf 3- Alevlenir sıvılar Sınıf 4- Yanıcı Katılar Sınıf 4.1- Alevlenir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler, polimerize maddeler ve duyarlılığı azaltılmış katı patlayıcılar Sınıf 4.2- Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler Sınıf 4.3- Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkaran maddeler Sınıf 5- Oksitleyiciler ve Organik Peroksitler Sınıf 5.1- Yükseltgen (Oksitleyici) maddeler Sınıf 5.2- Organik peroksitler Sınıf 6- Toksik ve Bulaşıcı Maddeler Sınıf 6.1- Zehirli Maddeler Sınıf 6.2- Bulaşıcı Maddeler Sınıf 7- Radyoaktif Maddeler Sınıf 8- Aşındırıcı Maddeler Sınıf 9- Farklı tehlikeleri olan Madde ve Nesneler 3

5 TEHLİKELİ MADDE SINIFLARINDA TEHLİKE İKAZ İŞARET VE LEVHALARI Maddenin Sınıfı ve Tehlike (Uyarı) İşareti-Levhası Sınıf 1- Patlayıcı Madde ve Nesneler Tehlike Özellikleri Kütlesel patlama; parçaların fırlaması; yoğun ateş/ısı akımı; parlak ışık, yüksek ses veya duman oluşumu gibi çeşitli özelliklere ve etkilere neden olabilir. Şoklara, darbelere veya ısıya hassastır. Ufak bir patlama ve ateş alma riski (1.4) Örnek: Havai Fişek, TNT, Fünye, Laboratuarlarda bazı kullanım durumlarında reaktif olabilen kimyasal patlayıcı maddelere örnekler: Asetilen, Asit,Hidrojen,Nitro Bileşikleri, Amonyak, Organik Peroksitler, Perkloratlar, Bromatlar Sınıf 2.1- Alevlenir Gazlar Yangın riski Patlama riski. Basınç altında olabilir. Boğulma riski. Yanıklaraveya soğuk ısırmasına neden olabilir. İçindekiler ısındığında patlayabilir. Örnek: Gaz Kartuşları, Gazlı Çakmaklar, 4

6 Sınıf 2.2- Alevlenir olmayan, zehirli olmayan gazlar Boğulma riski Basınç altında olabilir. İçindekiler ısındığında patlayabilir. Örnek: Yangın Söndürme Cihazları (YSC), Sıkıştırılmış Oksijen, Soğutucu Gazlar, Nitrojen ile Soğutulan Gazlar. Sınıf 2.3- Zehirli Gazlar Zehirlenme riski. Basınç altında olabilir. Yanıklara veya soğuk ısırmasına neden olabilir. İçindekiler ısındığında patlayabilir. Örnek: Amonyak, Karbon monoksit (CO), Etilen Oksit. Sınıf 3- Alevlenir sıvılar Yangın riski. Patlama riski. İçindekiler ısındığında patlayabilir. Örnek: Metanol, Boyalar, Alkoller, Parfümler, Yapıştırıcılar. 5

7 Sınıf 4.1- Alevlenir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler, polimerize maddeler ve duyarlılığı azaltılmış katı patlayıcılar Sınıf 4.2- Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler Yangın riski. Alevlenir veya yanıcı; ısı, kıvılcım veya alev halinde tutuşabilir. Isı beslemesi, diğer maddelerle temas (örn asitler, ağır metal bileşenleri veya aminler), sürtünme veya şok hallerinde egzotermik parçalanmaya yatkın kendiliğinden tepkimeye giren maddeler içerebilir Bu, zararlı ve alevlenir gazların veya buharların oluşmasına ya da kendiliğinden tutuşmaya neden olabilir. İçindekiler ısındığında patlayabilir.. Örnek: Kibrit, Selüloit, Yanıcı Metal Tozları, Fosfor Ambalajlar zarar görürse veya içindekiler dökülürse aniden yanma riski vardır. Suyla temas ettiğinde şiddetli tepki verebilir. Örnek: Karbon ile etkileşime geçen maddeler ( Kalsiyum Hipoklorit ve tüm Oksitleyici ajanlar ), Sodyum Sülfit Sınıf 4.3- Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkaran maddeler Suyla temasında yangın ve patlama riski vardır. Örnek: Kalsiyum, Baryum, Alkali Metaller. Karpit(Kalsiyum Karbür), MagnezyumTozu, Çinko Tozu vb. 6

8 Sınıf 5.1- Yükseltgen (Oksitleyici) maddeler Sınıf 5.2- Organik peroksitler Tutuşabilir veya alevlenir maddelerle temas halinde şiddetli tepkime, tutuşma veya patlama riski. Örnek: Hidrojen peroksit, Perklorik asit, Sodyum-Potasyum metalinin nitratları, peroksitleri, Permanganatları, kloratlar, perkloratları, kalsiyum karbonat, kromik asit ve amonyum nitrat Yüksek sıcaklıklarda, diğer maddelerle temasta (örn. asit, ağır metal bileşikleri veya aminler), sürtünmede veya şokta egzotermik parçalanma riski. Bu, zararlı ve alevlenir gazların veya buharların oluşmasına ya da kendiliğinden tutuşmaya neden olabilir. Örnek: Hidrojen Peroksit, Sodyum Peroksit Sınıf 6.1- Zehirli Maddeler Soluma, ciltle temas veya yutma halinde zehirlenme riski. Sulu ortam veya kanalizasyon sistemi için risk teşkil eder. Örnek:Siyanur, Arsenik, Böcek İlaçları, Civa vb. Sınıf 6.2- Bulaşıcı Maddeler Enfeksiyon riski. İnsanlarda veya hayvanlarda ciddi hastalıklara neden olabilir. Sulu ortam veya kanalizasyon sistemi için risk teşkil eder. Örnek: Klinik Atıklar; Bakteriler Virüsler, İnsanlar ve Hayvanlar İçin Bulaşıcı Maddeler, Hayvanlar için bulaşıcı maddeler, Tıbbi Atıklar, Biyolojik Atıklar vb. 7

9 Sınıf 7- Radyoaktif Maddeler Emilim ve dış radyasyon riski. Nükleer zincir tepkimesi riski. Örneğin: Uranyum, Platinium, Radyonükleer Maddeler vb. Sınıf 8- Aşındırıcı Maddeler Aşındırma nedeniyle yanık riski. Birbiriyle, suyla veya diğer maddelerle şiddetli tepkimeye girebilir. Dökülen madde aşındırıcı buharlar oluşturabilir. Sulu ortam veya kanalizasyon sistemi için risk teşkil eder. Örnek: Sulu Piller, Sülfirik Asit, Hidroklorit Asit, Asetik Asit, Amonyak Çözeltisi vb. Sınıf 9- Farklı tehlikeleri olan Madde ve Nesneler Yanık riski. Yangın riski. Patlama riski. Sulu ortam veya kanalizasyon sistemi için risk teşkil eder. Örnek: Asbest,Isıtılmış Sıvı Maddeler, Zift, Lityum Piller, Kuru Buz vb. 8

10 Çevre için tehlikeli madde işaretleri Sulu ortam veya kanalizasyon sistemi için risk teşkil eder. Yükseltilmiş sıcaklık maddeleri Isı nedeniyle yanık riski. Asfiksasyon (özel karbondioksit) işareti Fümigasyon işareti 9

11 TEHLİKE İŞARETLERİ YENİ SINIFLANDIRMA 10

12 11

13 12

14 13

15 14