Gezegenimizi Tanıyalım Dünya nın Şekli Dünya mızın Katmanları Dünya nın Yapısı

Transkript

1 Gezegenimizi Tanıyalım Dünya nın Şekli Dünya mızın Katmanları Dünya nın Yapısı 1

2 Dünya nın Şekli Etkinlik Öğretmenleri; Seda, Ali ve Emre ye çevrelerinden Dünya nın şekline benzeyen üç varlık seçmelerini istemiş. Seda, Ali ve Emre bu varlıkları seçerken bazılarında hata yapmışlar. Öğrencilerin seçtiği varlıklardan Dünya nın şekline benzeyenlerinin altındaki kutucuğu işaretleyelim. Seda Ali Emre İşaretlediğimiz varlıkları Dünya nın şekline tam olarak benzetebilmek için bu cisimlere ne yapmalıyız? Açıklayalım.... Altan ve Üstünden bastırmalıyız

3 Dünya nın Şekli Etkinlik Aşağıda bazı bilim insanları ile yaşadıkları olaylar karışık olarak verilmiştir. Bilim insanları ile yaşadıkları olayları eşleştirelim. Eşleştirme sonucunda ortaya çıkan şekli işaretleyelim. Galileo Gözlemleri sonucunda Dünya nın yuvarlak olduğunu kanıtlamıştır. Biruni Dünya nın çevresini gemileriyle dolaşarak Dünya nın yuvarlak olduğunu kanıtlayan ilk denizcidir. Macellan yılları arasında yaşayan Dünya nın küre şeklinde olduğunu savunan bilim insanıdır. Aristo 17. yüzyılda Dünya nın yuvarlak olduğunu ve kendi ekseni etrafında döndüğünü savunmuştur. Bu düşüncesinden dolayı yargılanmıştır. 4 Bilfen Yayıncılık

4 Dünya mızın Katmanları Etkinlik A) Aşağıda verilen özellikleri ait olduğu katman ile harflerini kullanarak eşleştirelim. a. Gözlemlenemeyen katmandır. Yer kabuğunun altında bulunur. b. İç ve dış olmak üzere iki bölümden oluşur. c. Canlıların yaşam alanına en uzak katmandır. d. Deniz tabanları dahil tüm gezegeni kaplar. e. Erimiş kayaçlardan oluşur. f. En sıcak ve en ağır katmandır. Yer Kabuğu Manto Çekirdek Ateş Küre Taş Küre Ağır Küre B) Yanda Dünya nın bazı katmanlarını gösteren bir model verilmiştir. Bu model üzerinde Dünya nın katmanları kırmızı, turuncu ve kahverengi ile boyanarak gösterilmiştir. Modelde kullanılan renkler ile temsil ettiği katman arasında ilişki bulunmaktadır. Model üzerine katmanların adlarını yazarak renkler ile katmanlar arasındaki ilişkiyi açıklayalım. Sıcaklık en iç katmandan dış katmanlara doğru azaldığından ağır küre kırmızı ateş küre ise turuncu renkle gösterilmiştir. Taş küre kayaçlar ve topraktan oluştuğu için kahverengidir. 5

5 Dünya nın Yapısı Etkinlik Aşağıdaki fotoğraflarda gösterilen canlılar, Dünya nın hangi katmanında bulunmaktadır? Resimlerin üzerindeki harfleri bulundukları katmanların kutucuğuna yazalım. A B C D E F G H I J K L 6 Bilfen Yayıncılık Taş küre B-E-F-GI-L Su küre A-J-K Hava küre C-D-H

6 Dünya nın Yapısı Etkinlik Aşağıdaki tablolarda yer alan bilgilerin bazıları doğru, bazıları yanlıştır. Tablodaki bilgiler yazılırken bir örüntüye göre yazılmıştır. Her tablodaki örüntüyü bularak boş bırakılan yere örüntüye uygun Dünya ile ilgili bir bilgi de biz yazalım. 1 Dünya nın üç tane gözlemlenebilir katmanı vardır. 2 Taş küre okyanusların dibinde de devam eder. 3 Canlılar yalnızca taş kürede yaşar. 4 Rüzgar, yağmur, fırtına hava kürede meydana gelir. 5 Su küre denizler, okyanuslar akarsular gibi su kütlelerinden oluşur Öğrenci yanlış bilgi yazmalıdır D D Y D D Y 1 Deprem, su kürenin bazı yerlerinin kırılıp yer değiştirmesiyle oluşur. 2 Su küre Dünya nın 3/4 lük bir alanını kaplar Öğrenci yanlış bilgi yazmalıdır. 4 Sularla çevrili büyük kara parçalarına okyanus denir. 5 Hava küre üst sınırında uzay ile birleşmez. 6 Hava küreye aynı zamanda atmosfer adı verilir Y D Y D Y D 7

7 Dünya nın Yapısı Etkinlik Öğretmenleri Kenan ve Deniz e cevaplamaları için aşağıdaki soruları yazmıştır. Kenan ve Deniz in yazılan sorulara verdikleri cevaplar da aşağıda verilmiştir. Her soru 25 puan olduğuna göre Kenan ve Deniz in bu çalışmadan aldıkları puanları bulalım. Sorular 1. Dünya mızın şeklinin yuvarlak olduğunu kanıtlayan bir örnek veriniz. 2. Dünya nın gözlemlenebilir katmanlarını sıralayınız. 3. Yağmur, kar, dolu gibi hava olaylarının gerçekleştiği katmanı yazınız. 4. Havanın varlığını kanıtlayan bir örnek veriniz. Kenan Deniz 1) Uzaydan çekilen fotoğraflar Dünya nın yuvarlak olduğunu kanıtlar. 2) Taş küre, yer kabuğu, su küre Dünya nın gözlemlenebilir katmanlarıdır. 25-1) Bodrum dan yola çıkan bir uçak hep aynı yönde ilerlerse tekrar Bodrum a geri döner. Bunun nedeni Dünya nın yuvarlak olmasıdır. 2) Taş küre, su küre, hava küre Dünya nın gözlemlenebilir katmanlarıdır ) Hava olayları hava kürede gerçekleşir. 25 3) Hava olayları hava kürede gerçekleşir. 25 4) Arabada yolculuk ederken camı açtığımızda yüzümüzde hissettiğimiz serinlik havanın varlığından kaynaklanır. 25 4) Çok yağmur yağdığında selin oluşması havanın varlığına örnektir. Toplam Puan: 75 Toplam Puan: Bilfen Yayıncılık

8 Gezegenimizi Tanıyalım Kavrama Soruları Etkinlik Kelime Sandığım Kelime sandığında yer alan kelimeleri kullanarak boşlukları tamamlayalım. Sahilden denize doğru bakıldığında deniz ile gökyüzünü ayırdığı düşünülen çizgiye... ufuk... çizgisi adı verilir. Taş küreyle uzay boşluğu arasında yer alan Dünya mızı çepeçevre saran gaz tabakasına... atmosfer denir. Dünya nın alt ve üst kısımlarından basık, orta kısmından hafifçe şişkin şekline... geoit adı verilir. Dünya mızın 3/4 lük kısmını kaplayan su kütlelerinin tamamı... su... küre yi oluşturur. Üzerinde birçok canlı türünün ve insanların yaşadığı kara parçalarına... yer... kabuğu adı verilir. Sularla çevrili geniş kara parçalarına... kıta, bu kara parçalarını çevreleyen sulara... okyanus adı verilir. manto Erimiş kayaçlardan oluşan... Dünya nın gözlemlenemeyen katmanıdır. kıta atmosfer geoit Manto yer kabuğu su küre deprem ufuk çizgisi okyanus Taş kürede meydana gelen kırılma ve yer değiştirmelere... deprem denir. 9

9 Gezegenimizi Tanıyalım Kavrama Soruları Kavram Etkinlik Haritam Aşağıda verilen kavram haritasını uygun sözcüklerle tamamlayalım. Galileo Küre İç çekirdek Atmosfer Su küre Dağlar Macellan Manto Ormanlar Okyanus Çekirdek Dış çekirdek Biruni Kar Göller yağmur oluşur. gerçekleşir. oluşur. Taş küre Su küre Atmosfer gözlemlenebilir katmanıdır. gözlemlenemeyen katmanıdır. araştırdılar. Küre şeklindedir. Biruni Pisagor Galileo Macellan 10 Bilfen Yayıncılık

10 Gezegenimizi Tanıyalım Kavrama Soruları Soru - Cevap 1. Dünya nın küre şeklinde olduğunu gösteren kanıtlar nelerdir? Bunlardan iki tanesini yazalım.... Dünya nın herhangi bir yerinden sürekli aynı yönde ilerlenildiğinde başlangıçta hareket edilen noktaya geri dönülür Uzaydan çekilen fotoğraflar Aşağıda verilen kavramların açıklamasını yazalım. Geoit:... Dünya nın kutuplardan basık ortasından şişkin olan şeklinin adı.... Ufuk çizgisi:... Deniz ve gökyüzünün birleşiyormuş gibi göründüğü çizgi.... Okyanus:... Geniş kara parçalarını çevreleyen büyük su kütleleri Dünya mızın katmanlarını dıştan içe doğru yazarak bu katmanları birer cümle ile açıklayalım.... Taşküre: Birçok canlının yaşam alınıdır. Bitkiler bu kürede tutunur.... Havaküre: Hava olaylarının gerçekleştiği katmandır.... Suküre: Dünya nın 3/4 lük kısmını kaplayan katmandır

11 Gezegenimizi Tanıyalım Kavrama Soruları 4. Dünya nın su katmanını oluşturan su kütlelerini yazalım.... Okyanus, deniz, göl, akarsu Dünya üzerinde bulunan kara ve sular, hangi renkler kullanılarak gösterilir?... Sular mavi, karalar yeşil ve kahverengi ile gösterilir Havanın varlığını kanıtlayan bir örnek yazalım.... Elimizi yüzümüze doğru salladığımızda havayı hissedebiliriz Taşküre... Suküre... Havaküre Yukarıda verilen görsellerdeki çocukların, Dünya nın hangi katmanlarında bulunduklarını yazalım. 12 Bilfen Yayıncılık

12 Gezegenimizi Tanıyalım 1. Dünya nın şekli aşağıdakilerden hangisine benzetilebilir? B) A) Karma Test 1. Şekli Dünya nın şekline benzeyen varlıklara örnekler yazalım. Portakal - şeftali C) 2. Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin verdiği bilgi yanlıştır? A) B) A) Uzaydan çekilen fotoğraflar Dünya nın yuvarlak olduğunu ispatlar. 2. Yanlış bilgi veren öğrencinin ifadesini yazalım. düzelterek tekrar Macellan, gemileriyle Dünya nın etrafını dolaşarak Dünya nın yuvarlak olduğunu kanıtlamışıtr. Galileo, gemileriyle yola çıkarak Dünya nın çevresini dolanmış ve Dünya nın yuvarlak olduğunu kanıtlamıştır. Geçmişte bazı insanlar Dünya nın şeklini düz bir tepsiye benzetirlerdi. 13

13 Gezegenimizi Tanıyalım Karma Test 3. Kıyıya yaklaşmakta olan bir geminin görüntüsü, bize en yakın olduğunda nasıl olur? 3. Bu geminin bize en uzak olduğundaki görüntüsü hangi seçenekte verilmiştir? A) B) A C) 4. Dünya nın şeklini düz bir tepsiye benzetirlerdi. Dünya nın bir öküzün boynuzları arasında olduğunu düşünür, depremin öküz boynuzlarını salladığında gerçekleştiğine inanırlardı. 4. İşaretlemediğimiz şeçeneklerdeki soruların cevaplarını yazalım. A) Küre C) 1/4 lik kısım kara, 3/4 lük kısım sulardan oluşur. Yukarıdaki açıklamaları yapan Aslı, aşağıdaki sorulardan hangisini yanıtlamıştır? A) Dünya nın şekli neye benzer? B) Dünya nın şekliyle ilgili geçmişte öne sürülen fikirler nelerdir? C) Dünya da deniz ve karaların kapladıkları alanları karşılaştırınız. 14 Bilfen Yayıncılık

14 Gezegenimizi Tanıyalım Karma Test 5. Aşağıdaki resimlerin hangisinde su küre görülmektedir? 5. Diğer resimlerde Dünya nın hangi katmanı görülmektedir? A) B) A) Taş küre B) Hava küre C) 6. Karınca Ahtapot Ayı Balık Denizaltı Araba Yukarıdaki varlıklardan kaç tanesi su kürede yer alır? A) 1 B) 2 C) 3 6. Varlıkların hangi katmanda bulunduklarını yazalım. Karınca - Taşküre Denizaltı, ahtapot, balık-suküre 7. Aşağıdaki durumlardan hangisi gözlemlendiğinde havanın varlığı kanıtlanmış olur? A) Yağmurun çok yağması sonucu selin oluşması B) Dolu yağması C) Hareketli bir otomobilin camının açılarak elin hafifçe dışarı çıkarılması 7. Havanın varlığını kanıtlayan başka bir örnek yazalım. Yelpazeyi yüzümüze doğru sallamak. 15

15 Gezegenimizi Tanıyalım Karma Test T O K Y A N U S Ş K Ü R E Çözümleri verilmiş bulmacada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Taş küre ile uzay boşluğu arasında kalarak Dünya mızı çepeçevre saran katman hangisidir? B) Dünya nın kara kısımlarını oluşturan katman hangisidir? C) Kıta olarak adlandırılan geniş kara parçalarını çevreleyen sulara ne ad verilir? 8. İşaretlediğimiz sorunun cevabnı yazalım. Hava küre 9. Aşağıdaki tabloda verilen eşleştirmelerde hata yapılmıştır. Çekirdek Diğer Adı Ateş küredir. 9. Yanlış verilen özelliklerin doğrularını yazalım. Su küre Hava küre Yer kabuğu Manto Dünya nın 3/4 ünü oluşturur. Kara ve deniz yüzeyinden başlar. Sert ve kırılgan bir yapıya sahiptir. Taş küreden daha soğuk ve incedir. Tabloda hangi katmanların özellikleri yanlış verilmiştir? A) Yer kabuğu - Su küre B) Manto - Çekirdek C) Su küre - Manto 16 Bilfen Yayıncılık