İnşaat Mühendisliğine Giriş İNŞ-101. Yrd.Doç.Dr. Özgür Lütfi Ertuğrul

Transkript

1 İnşaat Mühendisliğine Giriş İNŞ-101 Yrd.Doç.Dr. Özgür Lütfi Ertuğrul

2 Ölçme Bilgisine Giriş Haritaların ve Ölçme Bilgisinin Kullanım Alanları Ölçmeler sonucunda üretilen haritalar ve planlar pek çok mühendislik projelerinin temel altlığıdır. Haritaların yapım maliyeti proje toplam maliyetinin çok küçük bir yüzdesini oluşturur. Bir proje başlangıcında haritanın olmaması projenin gecikmesine veya haritanın yeterli incelikte olmaması projede önemli ekonomik kayıplara neden olur. Araziye ilişkin çoğu projelerinin hazırlanması haritalar veya planlar yardımıyla yapılmaktadır. Proje ön çalışmaları öncelikle arazinin küçültülmüş bir modeli olan haritalar üzerinde yürütülür. Hazırlanan projeler yine ölçme bilgisi uygulamaları ile araziye uygulanmaktadır.

3 Ölçme Bilgisine Giriş Haritaların bazı kullanım alanları aşağıda verilmiştir. 1. Taşınmaz sınırları ile büyüklüklerinin tespiti için Kadastro Ölçmelerinde 2. Ulaşım ve haberleşme için Yol Ölçmelerinde 3. Su altı inşaatı ve su rezervuarlarının tespiti için Hidroğrafik Ölçmelerde 4. şehir yollarının yapımı ve kanalizasyon işleri için Şehir ve İmar Çalışmalarında 5. Bayındırlık Çalışmalarında

4 Ölçme Bilgisine Giriş Jeodezik ölçmelerde referans yüzeyi olarak aşağıdaki geometrik yüzeyler kullanılabilir. Elipsoid (ülke, kıta ve Dünyanın tamamının temsili için) Küre (Çalışma alanı km2 den küçükse) Düzlem (Çalışma alanı 50 km2 den küçükse)

5 Düzlem Ölçmeler Küçük/lokal ölçmeler referans yüzeyi olarak düzlem alındığı için bu tür ölçmelere Düzlem Ölçmeler de denmektedir. Düzlem ölçmeleri aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir. Arazi ölçmesi - Arazinin parsellere ayrılması, - Eski veya silinmiş arazi sınırlarının yeniden tesisi, - Alanların hesaplanması, - Arazi haritalarının çıkarılması. Topoğrafik ölçme - Yeryüzünün girinti ve çıkıntılarını gösteren haritaların elde edilmesi için gerekli bilgilerin toplanması, - Doğal ve suni engellerin bulunduğu yerleri gösteren haritaların elde edilmesi için gerekli bilgilerin toplanması.

6 Düzlem Ölçmeler Yol ölçmesi - Karayolu, demiryolu, kanal veya boru hatlarının proje güzergahı boyunca yeryüzü engellerinin yerlerini belirlemek, - Proje hattını geçirmek; kazı ve dolgu hacmini hesaplamakla ilgili çalışmaları kapsar. Hidrografik ölçme - Ulaştırma, su temini veya su altı inşaatı amaçlarıyla su kütlesinin ölçülmesidir. - Suyun seviye değişimleri ve akarsu debilerini ölçme işlemlerini kapsar. Kadastral ölçme - Arazi mülkiyet sınırlarının belirlenmesi amacıyla yapılan ölçmedir.

7 şehir ölçmesi Düzlem Ölçmeler - şehir sınırları içinde bulunan alanların haritalarını çıkarılması, - Yeni sokak ve caddelerin geçirilmesi, - Caddelerin inşası, kanalizasyon ve diğer yapıların, binaların yerlerinin belirlenmesi ile ilgili ölçmelerdir.

8 Ölçme ve Ölçü Birimleri Ölçme, bir nesnenin aynı türden birim seçilmiş bir büyüklüğün katları cinsinden ifade edilmiş olarak tanımlanabilir. Ölçü Birimleri

9 Ölçü Birimleri Ölçme ve Ölçü Birimleri

10 Ölçü Birimleri Ölçme ve Ölçü Birimleri

11 Ölçü Birimleri Ölçme ve Ölçü Birimleri

12 Ölçü Birimleri Ölçme ve Ölçü Birimleri

13 Ölçü Birimleri Ölçme ve Ölçü Birimleri

14 Ölçü Birimleri Ölçme ve Ölçü Birimleri

15 Ölçü Birimleri Ölçme ve Ölçü Birimleri

16 Ölçü Birimler Ölçme ve Ölçü Birimleri

17 Ölçü Birimler Ölçme ve Ölçü Birimleri

18 Ölçü Birimler Ölçme ve Ölçü Birimleri

19 Ölçek Kavramı

20 Ölçek Kavramı

21 Ölçek Kavramı Pergelin iki ucu harita üzerinde ölçülecek noktalar arası kadar açılır. Bir ucu sağ tarafta tam kısma, diğer ucu soldaki kesirli kısma gelecek şekilde çizgi ölçek üzerine getirilir ve ölçü yapılır.

22 Ölçek Kavramı

23 Ölçek Kavramı

24 Ölçek Kavramı

25 ALAN HESAPLARI ÖRNEKLERİ

26

27 Ölçek Kavramı

28 Ölçek Kavramı

29 Ölçek Kavramı

30 Ölçek Kavramı

31 Ölçek Kavramı

32 Ölçek Kavramı

33 Ölçek Kavramı

34 Ölçek Kavramı

35 Temel Ölçme Aletleri

36 Temel Ölçme Aletleri

37 Temel Ölçme Aletleri

38 Temel Ölçme Aletleri

39 Temel Ölçme Aletleri

40 Temel Ölçme Aletleri

41 Temel Ölçme Aletleri

42 Temel Ölçme Aletleri

43 Temel Ölçme Aletleri

44 Temel Ölçme Aletleri

45 NİVO Temel Ölçme Aletleri

46 NİVO Temel Ölçme Aletleri

47 NİVO Temel Ölçme Aletleri

48 NİVO Temel Ölçme Aletleri

49

50 ÖRNEK

51 Temel Ölçme Aletleri TEODOLİT Yeryüzünde koordinatları ve ölçü değerleri hesaplanması gereken yatay ve düşey mesafeler ile bulunan konumun deniz seviyesinden yüksekliği (kot farkı) hesaplanabilir. Teodolitlerle ölçüm yapmak için yardımcı bir takım elemanlar gerekir. Bunlar mira, şakül, teodolit sehpası, vb. gibi araçlardır.

52 Temel Ölçme Aletleri Total Station Günümüzde eski model teodolitlerin yanı sıra elektronik devreler ve aygıtlarla geliştirilmiş modeller de sıkça kullanılmaktadır. Bunların başında elektronik tabanlı teodolitler (total station) ve uydu destekli teodolitler (GPS) bulunur. Günümüzde sıkça kullanılan ve neredeyse tüm ölçümlerde karşımıza çıkan ölçüm aracı ise " Total Station " ismi ile adlandırdığımız elektronik tabanlı teodolitlerdir. Total Station için mira yerine reflektör dediğimiz topuzunda ayna bulunan ve total stationdan gönderilen lazer ışınını tekrardan ölçüm cihazına yansıtmayı sağlayan araç kullanılır. GPS ise uydu sinyallerini esas alarak ölçüm yaptığı için herhangi bir yardımcı araca gereksinim yoktur.

53 Total Station Temel Ölçme Aletleri

54 Küresel Konum Belirleme (GPS)

55 Küresel Konum Belirleme (GPS)

56 Küresel Konum Belirleme (GPS)

57 Küresel Konum Belirleme (GPS)

58 Küresel Konum Belirleme (GPS)