Eklemler. Normal tam hareketli eklemin yapısında şu elemanlar bululnur.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Eklemler. Normal tam hareketli eklemin yapısında şu elemanlar bululnur."

Emre Özmen
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 .

2 Eklem İskeletin değişik kemikleri arasındaki bağlantıya eklem denilir. Hareket sisteminin pasif öğeleridir. Gövdenin tüm hareketleri eklemler sayesinde mümkün olmaktadır.

3 Eklemler Tam hareketli (sinovial) eklemlerde eklem yüzeyleri birbirinden tamamen ayrıdır. Az hareketli eklemlerde ise fibröz kıkırdaktan bir doku iki kemik arasında bağlantı oluşturur. Bazı eklemlerde ise kemikler birbirleri ile hareket etmeyecek şekilde bağlanmışlardır.

4 Eklemler Normal tam hareketli eklemin yapısında şu elemanlar bululnur. Birbiri ile uyumlu kıkırdak kaplı kemik eklem yüzü Fibröz bir yapıya sahip eklem kapsülü Eklem kapsülü içini döşeyen sinovial doku Eklem boşluğu içindeki sinovial sıvı Ayıca eklemler eklemi oluşturan kemikler arasındaki ligament denilen kuvvetli fibröz bağlar ile sağlamlaştırılmıştır.

5 Eklemin işlevleri İskeletin bütünlüğünü meydana getirmek. Hareketin uyumlu ve amaca uygun olmasını sağlamak. Ağırlığı dengeli şekilde yere aktarılmasını sağlamak ve hareket sırasında alınan darbeleri absorbe etmek. Çok hızlı veya sert hareketler sırasında vücudun korunmasını sağlamak.

6 Eklemlerin sınıflandırılması Fibröz eklemler Sutura eklemler Sindesmosis eklemler Gomfozis eklemler Kıkırdaksı (az hareketli) eklemler Sinkondrozis eklemler Simfizis eklemler Sinovial (tam hareketli) eklemler

7 Fibröz eklemler Hareketsiz eklemler olup eklem yüzleri birbirine tamamen uymaktadır. Kemikler arası bağ dokusu ve hyalin kıkırdak bulunur. Sutura eklemler: kemik yüzeyleri dişli olup birbirlerine kenetlenmişlerdir. (kafa eklemleri) Sindesmosis eklemler: iki eklem yüzünü birbirine sıkı eklem bağları bağlamıştır. (tibiofibular eklem) Gomfozis eklemler: bir oyuk içine bir koni girmesi şeklinde oluşmuş eklemlerdir. (dişler ve mandibula)

9 Kıkırdaksı (az hareketli) eklemler Eklem yüzleri kıkırdakla örtülü olan yarı hareketli eklemlerdir. Sinkondrozis eklemler: iki kemik arasında kıkırdak doku bulunur. Erişkinlerde bu doku kemikleşir. (Kaburgalar ve sternum arasındaki eklem) Simfizis eklemler:kemik yüzleri hyalin kıkırdak ile örtülüdür. (simfizis pubis ve simfizis sacrales)

11 Sinovial (tam hareketli) eklemler Vücudumuzdaki eklemlerin çoğu bu gruptandır. Eklem kapsülünüm iç yüzünü döşeyen sinovial doku nedeni ile sinovial eklemler adını alırlar. Eklem yüzleri arasında eklem boşluğunu dolduran sinovial sıvı bulunur. Bu sıvı eklem yüzeylerini kayganlaştırır, nemlendirir ve besler.

12 Sinovial (tam hareketli) eklemler Bu tür eklemi bazen 2 den fazla kemik de meydana getirebilir. (dirsek eklemi gibi) Bu tür eklemlerin radyografilerinde eklem aralığı boş gibi görülür. Bunun nedeni radyolüsen kıkırdak tabakadır.

14 Sinovial (tam hareketli) eklemler Bu tür eklemler hareket eksenlerine göre 4 gruba ayrılırlar:

15 Tek eksenli eklemler : bu eklemlerde sadece fleksiyon ekstansiyon veya rotasyon hareketleri yapılabilir.

16 İki eksenli eklemler: bu eklemlerde fleksiyonekstansiyona addüksiyonabdüksiyon hareketleri de eklenebilir.

17 İkiden fazla eksenli eklemler: Bu eklemlerde fleksiyon- ekstansiyon, addüksiyonabdüksiyon, rotasyon ve sirkumdiksiyon hareketleri yapılabilir.

18 Belirli bir ekseni olmayan eklemler: bu eklemlerde eklem yüzleri düzdür ve sadece kayma hareketine izin verir.

19 Vertebralar arasındaki eklemler Vertebralar arasında iki tip eklem bulunur: 1. Vertebra korpusları arasında simfizis tipi eklemler: vertebranın üstünde ve altında olmak üzere tipik bir vertebra bu eklemden 2 adet içerir. Bu eklemlerde intervertebral disk bulunur. 2. Artiküler proçesler arasındaki sinovial eklemler: ikisi altta diğer ikisi üstte olmak üzere 4 adet bulunur. İki vertebra arasındaki hareket kısıtlı olmasına rağmen tüm eklemlerin toplam hareketi geniş bir açıklığa sahiptir.

21 İntervertebral disk C1-C2 dışında tüm vertebralar arasında disk bulunur. İntervertebral disk hareketi sağlar. İntervertebral disk hareket sırasında yükün vertebral korpusa eşit dağılmasını sağlar. İntervertebral diskin şok absorban özelliği vardır.

22 İntervertebral disk Temel olarak 2 yapıdan oluşur. 1. Anulus fibrozus: fibrokollajenöz yapıda bir dış kuşak halkasıdır. 2. Nükleus pulpozus: diskin merkezini dolduran basınç değişikliklerini absorbe eden jelatinöz maddedir. Anulus hasarları nükleusun fıtıklaşmasına neden olur. Posterolateral gelişen fıtıklar ağrılı fıtık kliniğine sebep olur.

24 Sinovial eklemlerde bulunan yapılar Eklem boşluğu Eklem yüzü kıkırdağı Eklem kapsülü Eklem bağları Eklem sıvısı Ayrıca; bazı eklemlere has olan menisküs, artiküler disk ve artiküler labrum yapıları.

26 Eklem boşluğu Eklem yüzleri arasında kalan eklem aralığının dıştan çepeçevre eklem kapsülü tarafından kapatılması ile oluşur. Bu boşluk sinovyal sıvı ile doludur. Eklem yüzleri 2-5 mm kalınlığındaki genellikle hyalin tipte kıkırdak ile kaplıdır.

27 Eklem boşluğu Bazı sinovial eklemlerde (temporomandibular, sternokostal, akromioklavikular eklemler) kıkırdak yapısı fibröz tipte olup, ayrıca çepeçevre eklem kapsülüne bağlanarak eklemi boşluğunu iki odaya ayıran artiküler disk de mevcuttur.

28 Eklem yüzü kıkırdağı Basınca ve çekmeye karşı dayanıklıdır. Basınca uğradığı noktada incelir, basınç azalınca eski haline döner. Sinovial sıvı ile daha kaygan hale gelir. Eklem kıkırdağı olmasaydı kemikler karşı karşıya gelecek, yıpranmaları ve aşınmaları daha hızlı olacak yapılan hareketlerin akıcılığı kaybolacaktı.

29 Artiküler labrum Genel bir adlandırmadır. Omuzda olana labrum glenoidale, kalçada olana labrum acetabulare denir. Konkav eklem yüzünün kenarında bulunurlar. Görevleri eklem boşluğunun derinliğini arttırmaktır.

31 Menisküs Menisküs elastik ve kollajen lifler içeren fibrokartilaginöz dokudan yapılmıştır. Genellikle yarımay şeklinde olurlar. Eklem stabilitesinde ve eklem kıkırdağının korunmasını sağlarlar. Bir uçlarından eklem kapsülü ve eklem yüzüne bağlanırlar. Diğer uçları serbesttir ve hareket sırasında yer ve şekilleri bir miktar değişir.

33 Eklem kapsülü Sağlam bağ dokusundan oluşur. Kapsülün uçları eklem kıkırdağı ile kemik periostu arasına tutunur ve eklemi çepeçevre sarar. Eklem içi negatif basıncın oluşturulması eklem kapsülü ile sağlanmaktadır. Bazı eklemlerde, eklem boşluğu bursa dediğimiz su minderleri ile irtibatlı olabilir.

34 Eklem kapsülü Yapı ve fonksiyon bakımından 2 tabakadan oluşmuştur. Fibröz membran: kapsülün dışında bulunan sağlam fibröz bağ dokudur. Eklem boşluğunu korur. Eklem için hareket limitleri oluşturur. Sinovial membran: fibröz memranın iç yüzünü ve eğer varsa eklem içi bağları tamamen örten gevşek bağ dokusudur. Damar ve sinirden zengindir. Bu nedenle dış etkilere karşı hassastır.

35 Sinovia Sinovial membran tarafından sentezlenir, kıkırdakları besler ve kaygan hale getirir. Yumurta akına benzer renk, kıvam ve akıcılığa sahiptir. Eklemde az miktarda bulunur. Miktarı diz ekleminde bile 0.5 ml kadardır. İçinde hücreler, yağ granülleri ve sinovial tabakadan kopmuş doku parçaları bulunabilir. Sinovia nın basınç altında daha küçük partiküllere ayrılması özelliği de bir başka eklem koruyucu özelliğidir. Böylece kayganlığı daha da artar.

36 Eklemlerde yapılan hareket çeşitleri Eklemlerde hareketin yönünü, çeşidini ve genişliğini belirleyen ana unsur, eklem yüzünün şeklidir. Geniş eklem hareketlerinin yapılabildiği eklemler genellikle bir yüzü konkav ve diğer yüzü konveks olan eklemlerdir. Eklem hareketleri temelde 4 gruba ayrılırlar.

37 Eklemlerde yapılan hareket çeşitleri Kayma hareketi: 1. En basit hareket çeşididir. Bir eklem yüzünün bir diğeri üzerinde kayması ile oluşur. Sadece düz eklem yüzeyine sahip eklemlerde değil her tip eklemde diğer hareketlerin yapımı sırasında, hareketin kombinasyonu dahilinde yapılabilir.

38 Eklemlerde yapılan hareket çeşitleri 2. Açısal hareketler: eklemi oluşturan kemiklerin arasındaki açıların değişmesi ile karakterizedir. Fleksiyon: eklem açısı öne veya arkaya doğru azalır. b) Ekstansiyon: eklem açısı öne veya arkaya doğru artar. 180 nin üzerinde devam eden ekstansiyon hareketine de hiperekstansiyon denilir. a)

39 Eklemlerde yapılan hareket çeşitleri Abdüksiyon: ekstremitlerin gövdeden dış tarafa, parmakların ise el ve ayağın orta hattından uzaklaşması ile karakterize olan hareket şeklidir. d) Addüksiyon: abdüksiyon hareketinin tersidir. c) 3. Sirkümdiksiyon: ekstremite uçlarının daire veya daireye benzer şekil çizmesi hareketine sirkümdiksiyon denilir. 4. Rotasyon: 2 çeşittir. Arkaya bakan el ayasının öne döndürülmesi supinasyon, tersi pronasyondur.

40 Eklem yüzlerinin birbirinden uzaklaşmasını engelleyen faktörler Eklem boşluğundaki düşük hava basıncı 2. Eklem kapsülü ve eklem bağları 3. Eklemi saran kas ve kirişler 4. Eklem yüzlerinin şekli Eklem yüzlerinin birbirinden uzaklaşarak normal pozisyonlarının bozulmasına çıkık (luksasyon) denir. 1.

Benzer belgeler

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 EKLEM 2 EKLEM Vücudumuza stresle en çok karşı karşıya kalan yapılardan biri eklemdir. Kas fonksiyonundan kaynaklanan gerilim ve gravitasyonel reaksiyonlardan kaynaklanan