Kısa Süreli Rüzgar Enerjisi Tahmini Giriş

Transkript

1 Kısa Süreli Rüzgar Enerjisi Tahmini Giriş Murat DURAK Yönetim Kurulu Başkanı (Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği-TÜREB) 5 Mart, 2010 ANKARA 1

2 1. Giriş (TÜREB) 2. RES Projelerinin Dünyadaki ve Ülkemizdeki Son Durumu 3. Kısa Süreli Rüzgar Enerjisi Tahmini 4. Sonuçlar 2

3 1. Giriş (TÜREB) 3

4 TÜREB TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ BİRLİĞİ (TÜREB), 1992 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından kurulmuştur. Seminer, konferans ve kitap yayınımız bulunmaktadır, Yaklaşık 300 üye bulunmaktadır. Kurumsal üyelik Ferdi üyelik Resmi kurum üyeliği Öğrenci üyeliği Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliği ve Dünya Rüzgar Enerjisi Birliği ne üyeliği bulunmaktadır 4

5 2. RES Projelerinin Dünyadaki ve Ülkemizdeki Son Durumu 5

6 Tablo. Avrupa da 2009 sonu itibari ile kurulu rüzgar gücü. ÜLKELER 2009 Sonu 2008 Sonu 2009 Yılı Kurulu Kurulu Güç (MW) Eklenen Güç (MW) (MW) Almanya 23, ,777 İspanya 16, ,149 Danimarka Hollanda İtalya İngiltere Avusturya İsveç Yunanistan Portekiz Fransa İrlanda Güç 6

7 Tablo. Avrupa da 2009 sonu itibari ile kurulu rüzgar gücü (devam). ÜLKELER 2008 Sonu Kurulu Güç (MW) 2009 Yılı Eklenen Güç (MW) Polonya Finlandiya Litvanya Letonya Luxembourg Çek Cumhuriyeti Slovakya Estonya Macaristan Bulgaristan Romanya Avrupa Toplam 64,719 10,163 74,882 Denizüstü Kısmı Sonu Kurulu Güç (MW) 7

8 Tablo. AB ye erişim halindeki ülkelerde durum. ÜLKELER 2008 Sonu Kurulu Güç (MW) 2009 Yılı Eklenen Güç (MW) Hırvatistan TÜRKİYE TOPLAM Sonu Kurulu Güç (MW) Tablo. EFTA ülkelerinde 2009 sonu itibarı ile kurulu rüzgar gücü. ÜLKELER 2008 Sonu 2009 Yılı 2009 Sonu Kurulu Güç (MW) Eklenen Güç (MW) Kurulu Güç (MW) Izlanda Liechtenstein Norveç İsviçre TOPLAM Tablo. Diğer Avrupa ülkelerinde 2009 sonu itibari ile kurulu rüzgar gücü. ÜLKELER 2008 Sonu 2009 Yılı 2009 Sonu Kurulu Güç Eklenen Güç (MW) Kurulu Güç (MW) (MW) Faroe Adaları Ukrayna Rusya TOPLAM

9 9

10 AB Ülkelerinde 2009 Yılı İçerisinde Eklenen Kapasitenin Kaynaklara Göre Dağılımı 10

11 Tablo. Kuzey Amerika. Tablo. Asya Ülkeleri. Ülkeler 2008 Yılı Sonu (MW) 2009 Yılı Eklenen (MW) 2009 Yılı Sonu (MW) A.B.D. 25, ,159 Kanada Toplam 27,606 10,872 38,478 Tablo. Latin Amerika Ülkeleri. Ülkeler 2008 Yılı Sonu (MW) 2009 Yılı Eklenen (MW) 2009 Yılı Sonu (MW) Brezilya Meksika Şili Kosta Rika Nikaragua Karayipler Arjantin Uruguay Jamaika Kolombiya Diğer (5 Ülke) Toplam Tablo. Pasifik Ülkeleri. Ülkeler 2008 Yılı Sonu (MW) 2009 Yılı Eklenen (MW) 2009 Yılı Sonu (MW) Avustralya Yeni Zelanda Pasifik Adaları Toplam Ülkeler 2008 Yılı Sonu (MW) 2009 Yılı Eklenen (MW) 2009 Yılı Sonu (MW) Çin 12,104 13,000 25,104 Hindistan ,926 Japonya Tayvan Güney Kore Filipinler Toplam 24,272 14,639 38,909 Ülkeler Tablo. Afrika ve Orta Doğu Ülkeleri Yılı Sonu (MW) 2009 Yılı Eklenen (MW) Mısır Fas İran Tunus Cap Verde Güney Afrika Diğer Toplam Yılı Sonu (MW) 11

12 Tablo. Dünyada en büyük 10 pazardaki kurulu güç. Ülkeler Kurulu Güç (MW) Pazar Payı (%) ABD 35, Almanya 25, Çin 25, İspanya 19, Hindistan 10, İtalya Fransa İngiltere Portekiz Danimarka Hollanda En Büyük 10 Pazar 136, Dünyanın Geri Kalanı 21, Dünya Toplam 157,899 12

13 Tablo. En büyük 10 pazardaki 2009 kapasite artışı ve yüzdesi. Ülkeler Kapasite Artışı(MW) Artış Yüzdesi (%) Çin 13, Türkiye 345 ( ) 75 ABD İspanya Almanya Hindistan İtalya Fransa İngiltere Kanada Portekiz En büyük 10 33, Dünyanın Geri Kalanı Dünya Toplam 37,466 13

14 Dünya Toplam 2008 Yılı 2009 Yılı 2009 Yılı Sonu (MW) Eklenen (MW) Sonu (MW) 120,550 37, ,899 DÜNYA ORTALAMA ARTIŞ YÜZDESİ %31 14

15 15

16 16

17 RES PROJELERİNİN ÜLKEMİZDEKİ GELİŞİMİ 17

18 RES Projelerinin Ülkemizdeki Gelişimi YİD Dönemi (3096) Lisanslama (4628) Başvurular 3 Eylül Haziran RES başvurusu toplam 2992 MW 1 Ocak Temmuz RES başvurusu toplam 4886 MW 1 Kasım, RES başvurusu toplam 78, MW GENEL TOPLAM 86, MW 18

19 TÜRKİYE DEKİ RÜZGAR SANTRALLARI ~ 850 MW 19

20 1 Kasım 2007 başvuruları öncesi TEİAŞ tarafından toplam 4916 MW RES bağlantı görüşü verilmiştir. Bu projelerden 3274 MW ı lisans almıştır. TEİAŞ, 13 Şubat 2009 da toplam 7453 MW lık kapasite için RES bağlantı görüşü vermiştir. 20

21 3. Kısa Süreli Rüzgar Tahmini 21

22 Kısa Süreli Rüzgar Tahmini Bazı Kullanım Alanları Rüzgar Enerjisi Uygulamaları, İnşaat ve montaj sektörü, Turizm Sektörü, Eğlence Sektörü, Sportif Faaliyetler, Havacılık, Denizcilik, Tarım, Orman yangınları, Hava kirliliği, Sigorta. 22

23 Kısa Süreli Rüzgar Enerjisi Tahmini Kısa süreli rüzgar enerjisi tahmini deyince 0-48 saat arasındaki tahmin aralığı demektir, Diğer konvansiyonel enerji kaynaklarının kullanıldığı elektrik santrallarında böyle bir sorun yoktur, Kurulu güç arttıkça elektrik şirketleri ve sistem operatörleri için konunun önemi artmaktadır. 23

24 1. Doğrudan zaman serisi tahminleri, 2. Rüzgar hızından rüzgar enerjisinin modellenmesi, 3. Sinir ağları (neural network), 4. Fuzzy logic 24

25 1. Polinomal Açılım Modeli 2. Güç Eğrisi Açılımı Modeli 3. Dinamik Tahmin Modeli 4. Upscaling Tahmin Modeli 5. MOS (Model Output Statistics) Modeli 6. İstatistiksel Model 7. Sayısal Hava Tahmin + MOS Modeli 25

26 AWPPS Modeli Fransa da geliştirilen bu modeli, 0-72 saat arasında tahmin yapabilmektedir. Fuzzy sinir ağları yöntemini kullanarak tahmin yapmaktadır. 26

27 Zephyr/Prediktor Sayısal Hava Tahmin Modeli Internet MODEL Rüzgar Ölçümleri Elektrik dağıtım şirketi HTML Sayfaları 27

28 Previento Previento modeli Oldenburg Üniversitesi tarafından geliştirilen bir modeldir. Rüzgar türbini yüksekliğindeki rüzgar hızını dikkate alan bir modeldir. Aşağıda verilen Şekil, Previento modelinin çalışma şeklini ve giriş verilerini göstermektedir. Sayısal hava tahmini Orografi Pürüzlülük Stabilite Hub yüksekliği rüzgar hızı Mikrokonuşlandırma Türbin güç eğrisi Santral gücü 28

29 WPPT (Wind Power Prediction Tool) 29

30 Tablo. Kısa süreli rüzgar enerji tahmin modelleri. Tahmin Modeli Prediktor WPPT Geliştirildiği Yer Yöntem Kullanıldığı Ülkeler Tarih Risoe Ulusal Laboratuvarı (Danimarka) Copenhagen Universitesi (IMM) Risoe ve IMM (Danimarka) Ecole des Mines de Paris (Fransa) Fiziksel Danimarka, İspanya, İrlanda ve Almanya 1993 İstatistiksel Danimarka 1994 Zephyr/Predik tor Fiziksel ve İstatistiksel Danimarka 2003 AWPPS İstatistiksel İrlanda 1998 ve fuzzy RAL RAL İstatistiksel İrlanda 1993 Previento Oldenburg Fiziksel Almanya - Üniversitesi (Almanya) SIPREOLICO Carlos III Üniversitesi Fiziksel İspanya 2002 Madrid (İspanya) LocalPred CENER Fiziksel İspanya 2001 AWPT ISET İstatistiksel Almanya - 30

31 RES ÖNÜNDEKİ SORUNLAR Ülkemizdeki RES projelerinde devam eden tıkanıklık bir an evvel çözülmelidir, İdari ve teknik mevzuat sürekli değişmektedir, RES başvuruları otoprodüktör başvurularına her zaman açık olmalıdır, Sistem iletim bedeli, RES lerde kurulu güç üzerinden alınmamalı, gerçekleşen üretim üzerinden alınmalıdır, İşletmedeki RES lerde DUY kaynaklı sorunlar bulunmaktadır, Belirli bir aşamaya gelen revize YEK Kanunu için gerekli çalışmalara devam edilmelidir. 31

32 SONUÇLAR Kısa süreli rüzgar enerjisi tahmini etkin kullanılarak TEİAŞ sistem planlamasının meteorolojik tarafı kolaylaşır, Konu ile ilgili özel sektör ve kamu ortaklaşa çalışmalıdır, Ülkemize hem elektrik iletim sistemi; hem de iklimsel olarak benzeyen İspanya tecrübesinden faydalanılmalıdır. 32

33 Dinlediğiniz için teşekkürler. 33

34 Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği Adres: Yıldızevler Mah. 708 Sok. No:18/7 Çankaya ANKARA Tel: Fax: