Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Transkript

1 Hipoparatiroidi Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

2 Giriş Fizyoloji Patoloji Tanı Tedavi

3 Giriş Kalsiyum (Ca) vücutta en fazla bulunan mineraldir. Paratiroid hormon (PTH) serum Ca düzeyinin başlıca belirleyicilerindendir. Fonksiyonel olan iyonize kalsiyumdur.

4

5

6 Caduyarlı reseptör

7

8 hipoparatiroidi etyolojisi Yetersiz PTH sekresyonu PTH direnci Psödohipoparatiroidiler Blomstrand kondrodisplazisi İlaçlar Cinacalcet I 131

9 Yetersiz PTH sekresyonu İzole hipoparatiroidizm Otozomal resesif Otozomal dominant X e bağlı Cerrahi sonrası Tiroid paratiroid cerrahisi Baş boyun tümörleri Otoimmün hastalıklar İzole CaSR aktive edici antikorlar Otoimmün poliglandüler sendromlar Genetik sendromlar DiGeorge sendromu Sanjad-Sakati Sendromu Hipoparatiroidi, Sağırlık, Renal displazi (HDR sendromu) MELAS-likeataklar Hipoparatiroidi, retardasyon, dismorfizm İzole hipoparatiroidizm İnfiltratif hastalıklar Hemokromatozis/Hemosiderozis Wilson hastalığı Granülomatoz hastalıklar Metastazlar Radyasyon Magnezyum bozuklukları Hipomagnezemi Hipermagnezemi

10 Problem nedir?

11 hipokalsemi-belirti ve bulguları Nöromüsküler irritabilite Parastezi Lanringospazm/bronkospazm Tetani Nöbet Chvostek bulgusu Trousseau bulgusu EKG de uzamış QT

12 Signs & Symptoms: A 2-in-1 Reference for Nurses, Copyright 2007 Lippincott Williams & Wilkins,

13 Trousseau bulgusu (çok rahatsız edici ve ağrılı) Basınç sistolik kan basıncından daha fazla olacak şekilde manşon şişirilir. Basınç 3 dakika bu seviyede tutulur. Karpopedal spazm: * Bilekte fleksiyon * MP eklemlerde fleksiyon * IP eklemlerde ekstansiyon * Parmaklarda abduksiyon

14 Bazal tetkikler laboratuvar Kalsiyum (albümin düzeyine göre düzeltilmiş) Fosfat Alkalen fosfataz Paratiroid hormon Kreatinin Serum ph 25 OH vitamin D

15 Düzeltilmiş Ca = total Ca ±[0,8 x (4,0/5,2 -Albümin)] Düzeltilmiş Ca = 7,2 + [0,8 x (4,0 2,5)] = 8,4 mg/dl Düzeltilmiş Ca = 11,2 + [0,8 x (5,2 6,2)] = 10,4 mg/dl

16 EKG cqt= QT/ RR Uzun QT Eğer cqt > 0,43 sn

17 Laboratuar İkinci basamak tetkikler 24 saatlik idrarda Ca, P, kreatinin Renal USG (nefrokalsinozis?) 1. derece aile bireylerinin biyokimyasal olarak değerlendirilmesi Genetik mutasyonlar için DNA analizi

18 İntrakranial Kalsifikasyon Görüntüleme Beyin MR-Kranial BT Bazal gangliyonlar, Serebral korteks, Serebellum

19 22q11.2 delesyon sendromu DiGeorge Sendromu Paratiroid bezlerin gelişimsel defekti Yenidoğan hipokalsemi sinde sıklığı %74 Ca, Pi, PTH İdrar Ca atılımı

20 DiGeorge Sendromu-Fenotip Balık ağzı Yarık dudak-damak Mikro-retrognati Hipertelorizm Düşük kulak

21 22q11.2 delesyon sendromu DiGeorge Sendromu Bulgu Sıklığı % Kardiyak anomali Hipokalsemi Palatal anomali Renal anomali Konuşmada gecikme Süt çocuğunda gelişme geriliği 75 Büyük çocukta gelişme geriliği 45 Lancet 2007;370:

22 FISH analizi

23 Sentez / Sekresyon Otoimmün İzole hipoparatiroidizm APECED (autoimmune polyendocrinopathy-candidiasisectodermal dystrophy syndrome)/aps tip 1 Hipoparatiroidizm Primer adrenal yetmezlik Kronik mukokutanoz kandidiazis

24 Sentez / Sekresyon Edinsel Tiroid cerrahisi Paratiroidektomi Kronik transfüzyona bağlı demir birikimi Wilson hastalığı Gram negatif sepsis, toksik şok, AIDS? Makrofaj kaynaklı sitokinler

25 Psödo-hipoparatiroidizm Hedef organda PTH direnci (kemik / böbrek) Hipokalsemi Hiperfosfatemi Artmış PTH

26 Psödohipoparatiroidizm(PHP) Tip 1a Tip 1b Tip 2 Psödo-PHP AHO var yok yok var Kalsiyum düşük düşük düşük normal PTH yüksek yüksek yüksek normal PTH yanıtı idrar-camp idrar-camp N idrar-camp N idrar-camp idrar-fosfor idrar-fosfor idrar-fosfor idrar-fosfor GNAS defekti GNAS delstx16 PRKAR1A GNAS maternal GNAS impritinig mutasyonu paternal mutasyon defekti mutasyon Hormon direnci PTH, TSH Gn, GHRH PTH, TSH Sadece PTH yok

27

28 Yaş : 10 yıl 9 ay Ağırlık : 42,0 kg ( p) 0,49 SDS Boy :124,7 cm ( < 3 p) -2,90 SDS RA :171 % BMI :27,0 kg/m2 (> 95p) 1,84 SDS Şikayet : Kasılma, ateş Öykü : Doğduğundan beri aralıklı kasılma Özgeçmiş: Konvülsiyon nedeni ile birçok kez hastaneye yatırılmış. Hipokalsemi IV kalsiyum tedavileri almış 1 ay önce apendektomi MR ve obez görünümde Burun kökü basık, aydede yüzü Kısa künt parmaklar P1 TV 2/2 PSB 5 cm IV Ca ekstravazasyonuna bağlı ciltte birçok yerde skar alanları Psödohipoparatiroidizm Tip 1 A. Tepe D, Demirel F, Esen İ. Türkiye Klinikleri J Pediatr 2013;22(2):102-3

29 Kalsiyum 6,1 mg/dl (8,8-10,8) Fosfor 9,8 mg/dl (3,7-5,6) ALP 409 U/L ( ) PTH 635 pg/ml (9-65) Psödo-hipoparatiroidi Tip 1a Psödohipoparatiroidizm Tip 1 A. Tepe D, Demirel F, Esen İ. Türkiye Klinikleri J Pediatr 2013;22(2):102-3

30 ALBRİGHT HEREDİTER OSTEODİSTROFİSİ Kısa boy & ekstremite Şişmanlık Yuvarlak yüz Kısa 4/5 metakarplar Archibald bulgusu Brakidaktili Potter's thumb Göz problemleri IQ problemleri Bazal gangliyonlarda kalsifikasyon

31 Hipokalsemi düşük PTH yüksek PTH Mg eksikliğini dışla düşük Pi yüksek Pi düşük idrar Ca yüksek idrar Ca böbrek yetmezliğini dışla Primer hipoparatiroidizm Otozomal dominant hipokalsemi Sekonder hiperparatiroidizm Psödohipoparatiroidizm Gelişimsel defektler 22q11 delesyon sendromu APECED Otoimmün sendromlar Mitokondrial bozukluklar Çeşitli sendromlar CaSR aktivasyon mutasyonu GNA11 aktivasyon mutasyonu Vitamin D eksikliği Vitamin D hidroksilasyon defekti Vitamin D direnci Kalsiyum eksikliği Renal Tubuler Asidoz PHP tip 1a,1b,1c PHP tip 2

32 Semtomatik hipokalsemitedavisi IV kalsiyum glukonat yakın gözlem ile verilmeli Doz %10 luk kalsiyum glukonat 1-2 ml/kg dkiv inf Kardiyak monitörizasyon SF veya %5 Dxile sulandırılmalı (Bikarbonat ve laktat içeren solüsyonlar ile karıştırılmamalı)

33 Riskler Damar dışına çıkarsa doku nekrozu/kalsifikasyon Kalsiyum sinus nodunu baskılayabilir bradikardi + arrest Eğer bradikardi gelişirse infüzyonu durdurun Hipokalsemiyitamamen düzeltmekten kaçının Asidoz ve hipokalsemi varsa - asidozdan önce hipokalsemiyi düzeltin Hipomagnezemive hipokalsemivarsa hipokalsemidenönce hipomagnezemiyi düzeltin

34 Hipomagnezemiilişkili ilişkili hipokalsemitedavisi MgSO 4 (%50 lik solüsyon) mg/kg IV/IM 4-6 saat ara ile verilebilir Yenidoğanlarda mg/kg doz İdame 60 mg/kg gün oral veya sürekli infüzyon

35 Asemptomatik hipokalsemi tedavisi PO kalsiyum ve aktif D vitamini ile tedavi edilebilir PO Kalsiyum dozu mg/kg/gün elementel Ca Kalsitriol dozu ng/kg/gün

36 Soru ve katkılar lütfen Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı