Antipsikotik tedaviler ve şizofrenide tedaviye uyum

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Antipsikotik tedaviler ve şizofrenide tedaviye uyum"

Nilüfer Özoğuz
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Antipsikotik tedaviler ve şizofrenide tedaviye uyum Dr. Meram Can Saka AÜTF Psikiyatri 10.Mart.2017 Cuma 2. Psikiyatri Zirvesi ve 9. Ulusal Anksiyete Kongresi

2 Şizofrenide tedaviye uyum 1. Nedir? 2. Neden olur? 3. Sonuçları 4. Nasıl ele almalı? 5. AP tedaviler 6. Psikososyal müdahaleler

3 Tedaviye uyum Hipokrat ilaca uyumsuzluk bildirmiş Tüm kronik hastalıklarda bildiriliyor İngiliz tedaviye uyum rehberi reçete edilen ilaçların üçte biri ila yarısının kullanılmadığını bildiriyor Beslenme, egzersiz compliance X adherence NICE Adherence 2009

4 Tedaviye uyum reçete edilen ilaçların kullanım oranı: Genel %76 AD %65 AP %58 Cramer Psychiatr Serv 1998

5 0 100

6 0 100

7 Tedaviye uyum.. Klinik durum

8 Neden şizofrenide daha fazla? Farkındalık İçgörü Hastalığın, tedavinin doğası ile ilgili inançlar Belirtiler: depresyon, bilişsel bozukluk, pozitif, negatif belirtiler Sosyal içe kapanma, etiketlenme Sağlık hizmetlerinin özelliği

9 Tedaviye Uyumun Değerlendirilmesi Klinisyen değerlendirmesi Hasta bildirimi Yakın bildirimi Kullanım güncesi Ölçekler İlaç kabı elektronik takibi (MEMS) İlaç sayımı Biyolojik markırlar Kullanımın gözlenmesi Reçete takibi İlaç plazma düzeyi Elektronik yutulabilir imleç (IEM)

11 Lacro J Clin Psychiatry 2002, Valenstein J Clin Psychiatry 2006 Tedaviye uyum bozukluğu Gözden geçirme: % Reçete ettirme: % CATIE: tedaviyi bırakma medyan 6 ay, %74 EUFEST: 12 aylık kullanımda hastaların %42 si tedaviyi bırakmış

12 Uyum bozukluğu bildiğimiz gibi değil!!! Hekim taraflardan en iyimseri Özbildirim ile tedaviye uyum bozukluğu %56 Hekim değerlendimesi %6 Klinisyen %0 MEMS %46 İlaç hikayesi, kısaca sorma yeterli değil Baldessarini Hum Psychopharmacol 2008

13 Neden tedaviye uyumsuzluk? 38 çalışma, 51,796 hasta, SCH, ŞA, BP Yaş İçgörü Madde kk Bilişsel bozukluklar Eğitim düzeyi Azınlık Düşük tedavi işbirliği Tedaviye erişim zorluğu Sanrıların şiddeti, şüphecilik SED Garcia J Clin Psychopharmacol 2016

14 Neden tedaviye uyumsuzluk? 13 çalışma, sch hasta % İlaca olumlu tutum İçgörü Tedavi ilişkisi Gençlerde sosyal destek SED Belirti şiddeti Yan etkiler AP tercihi, formu Bilişsel bozukluk Kyra-Verena Psychiatry Research 2014

15 Bilinçli mi yapıyor? Bilinçli uyumsuzluk İşe yaramıyor, YE kabul edilemez, ihtiyaç yok Bilinçli olmayan uyumsuzluk Unutma Anlayamama Edinmede zorluk Erişmede zorluk Maliyet

16 İlaç Etkinlik Yan etkiler Dozlama Formulasyon Maliyet Sayı, düzen Önceki ilaç tecrübesi Hasta yakını Hastalık ve tedaviye tutum İlaçla ilgili hatırlatma, yöneltme becerisi Etiketlenme Hastalık Içgörü Bilişsel bozukluk (+) (-) belirtiler Depresyon Madde k UYUM BOZUKLUĞU Hasta Uyum hikayesi Hastalık ve tedaviye tutum Etiketlenme Hekim, Sağlık sistemi Tedavi işbirliği İletişim Ulaşımın kolaylığı Klinisyenin tedaviye tutumu Taburculuk planlaması

17 Farmakogenetik AP metabolizmasında yer alan genlerin polimorfizmi YE Sitokrom P450 enzimleri CYP2D6 CYP2C19 Farmakogenovijilans Farmamikrobiomiks

18 +bilişsel işlev +yaşam memnuniyeti Ascher-Svanum J Clin Psychiatry intihar girişimleri +kendine zarar verme +tedavi değişklikleri

19 Ne Yapalım? Uyum bozukluğu beklenmelidir, çoğunlukla vardır İYİ İLETİŞİM, TEDAVİ İŞBİRLİĞİ Konuşulabilen hekim Hasta merkezli, hastanın sorumluluk almasını sağlayacak yaklaşım Bilgilendirme: YE, etkiler, süre Ortak hedef oluşturma

20 İlaç Etkinlik Yan etkiler Dozlama Formulasyon Maliyet Sayı, düzen Önceki ilaç tecrübesi Hasta yakını Hastalık ve tedaviye tutum İlaçla ilgili hatırlatma, yöneltme becerisi Etiketlenme Hastalık Içgörü Bilişsel bozukluk (+) (-) belirtiler Depresyon Madde k UYUM Hasta İlk temas Hastalık ve tedaviye tutum Etiketlenme Hekim, Sağlık sistemi Tedavi işbirliği İletişim Ulaşımın kolaylığı Maliyet Klinisyenin tedaviye tutumu Taburculuk planlaması

21 Leucht Lancet 2012

22 Leucht Lancet 2013

23 Leucht Lancet 2013

24 İlaç EPS Kilo Prolaktin Sedasyon Klozapin Olanzapin Risperidon Paliperidon Amisülpirid Sertindol Ketiyapin Ziprasidon Aripiprazol BKAP Davis NEJM 2006, Leucht Lancet 2013, Jibson Uptodate 2017

25 Uzun etkili antipsikotikler Tedaviye uyumu görünür hale getirir Kullanımı kolay Enjeksiyon Tolerans bilinmeli YE uzun sürebilir

26 Yeni AP formülasyonları Intranazal Transdermal Subkutanöz implant AP pompaları

27 Psikososyal müdahaleler Psikoeğitim Davranışçı Bilişsel Aile Diğer

28 Psikososyal müdahaleler Psikoeğitim Davranışçı tedavi düzeninin tablo/liste halinde yazılı olarak verilmesi günlük ilaç kullanımının not alınacağı takvim/defter günlük kullanıma özel bölmeleri olan kutular ilaç kullanımını günlük rutin aktiviteler ile bağlantılandırmak sık sık tedavi düzeninin hasta ile gözden geçirilmesi kullanılması beklenen tüm ilaçların kontrol görüşmelerine getirilmesinin istenmesi/hatırlatılması kontrollerden kısa süre önce çağrı

29 Psikososyal müdahaleler Psikoeğitim Davranışçı Bilişsel Aile Diğer

30 Psikososyal müdahaleler Psikoeğitim Davranışçı Bilişsel Aile Diğer Elektronik hatırlatma Anında takip, müdahale Maddi teşvik IEM

31 teşekkürler

Benzer belgeler

Antipsikotik ilaçlar

Antipsikotik ilaçlar Etki mekanizmaları Dopamin blokajı yaparlar Mezolimbik yolda blokaj > pozitif belirtiler Mezokortikal yol > negatif belirtiler Dopamin ve serotonin blokajı yaparlar Dopamin blokajı