Patologlar için Plasental Gelişim ve Histoloji. Dr. Serap Toru Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Antalya/Türkiye

Transkript

1 Patologlar için Plasental Gelişim ve Histoloji Dr. Serap Toru Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Antalya/Türkiye

2 Sunum Akış Planı Tanım Gelişimi Makro ve Mikroanatomi Histoloji

3

4 Plasentayı değerlendirmek zaman zaman güç Histolojik varyasyonlar vs patolojik değişiklikler

5 Plasenta Fetal organ Maternal-fetal gaz ve besin alışverişi Fetal atıkların uzaklaşıtılması Gebeliğin devamlılığını ve desteklenmesini sağlayan İmmunolojik ve endokrin fonksiyon Konsepsiyondan sonra blastokistin uterusa implantasyonu ile oluşmaya başlar Doğum ile uterustan ayrılır

6 Fertilize oositin yolculuğu ve plasenta Konsepsiyon feritilize ovum (fallopian tüp) uterin kavite gebelik başlar Morula Blastokist trofoblastların farklılaşması Konsepsiyondan sonra 4. günde morulayı oluşturan blastomerler sıvı sekrete etmeye başlar ve blastokist kavitesini oluşturur. Bu aşamada iç kompakt hücre kitlesi embriyoblastları, dış mononükleer tabaka hücreleri trofoblastları (Blastokist kavitesini çevreleyen) oluşturur. Konsepsiyondan yaklaşık 6-7 gün sonra blastokist uterin desiduaya tutunur ve plasenta oluşmaya başlar

7 Plasental hücrelerin oluşum şeması Fertilize oosit İç hücre kütlesi OCT3/4 Trofoblast CDX2, EOMES, GATA3 Epiblast NANOG, SOX2 Hipoblast GATA4, GATA6, SOX17 Sitotrofoblast Embriyonik ektoderm Embriyonik mezoderm Fetus Embriyonik endoderm Allantois Ekstraembriyonik mezoderm Amniyotik ektoderm Amniyon Yolk sak Sinsityotrofoblast Plasental villus Villöz EGFR Endovasküler Benirschke et al, Pathology of the Human Plasenta, 6th Edi. Ekstravillöz HLA-G İnterstisyel

8 Preimplantasyon; Blastokist Zona pellusidadan çıkar desiduaya tutunur (polar trofoblastların sayesinde ) Prelaküner; polar trofoblastlar farklılaşarak ilk oligonükleer sinsityotrofoblastları Laküner; sinsityotrofoblastlar içinde lakün (+) uterin sekresyondan kaynaklanan sıvı Erken Villzö; Sinsityotrofoblastlar desiduanın içinden maternal kapillerlere ulaşır ve erode eder (litik etki). Maternal kan hücresi lakünün içine geçer. Sinsityotrofoblastların içinde sitotrofoblast koru oluşur ve primer villus oluşmaya başlar. Histology of Human Plasenta, Histopathology, August

9 Konsepsiyondan sonra 8. gün civarı sinsityotrofoblastların içinde lakün (+) Laküner sıvı uterin sekresyonlardan gelişir ve intervillöz aralığın prekürsörlerini oluşturmaya katılır Kalan sinsisyotrofoblastlar plasental villöz ağacı oluşturur. Erken koryonik plate embriyoya bakar Laküner sistem intervillöz boşluk ve villöz ağacın oluşumuna katılır Primitif bazal plate maternal desidual yüze bakar

10 Sinsityotrofoblastlar kendi litik aktiviteleri sayesinde maternal kapillerleri erode eder ve onlara ulaşır, lakünlere maternal kan hücrelerinin girişi olur plasentada primitif maternal dolaşımın prekürsörü

11 Birinci trimesterda villusların gelişimi gün 16. gün gün Konsepsiyondan sonra günde sitotrofoblastlar sinsityotrofoblastların içine penetre, inter villöz aralığa protrude primer trofoblast villusunu Sekonder villus: 16. Günde ekstraembryonik mezoblast primer villusa penetrasyonu Tersiyer: Birkaç gün sonra ise Mezoblastlarin içinde hemopoetik hücreler oluşur. Tersiyer villuslar fetal sirkülasyonun prekürsörüdür. Histology of Human Plasenta, Histopathology, August

12 Erken dönem insan plasentası 15. Günden itibaren maternal dokulara ulaşan sitotrofoblastik hücre havuzları ve sitotrofoblastik anchoring kolonları Bazı sitotrofoblastik hücreler villusu terk eder ve ekstravillöz trofoblastlar (+) (invaziv fenotip) Spiral arterlerdeki değişim Ekstra villöz trofoblastlar maternal desiduayı invaze eder, maternal spiral arterlere ulaşır ve damar duvarlarını erode eder. Böylece spiral arterler düşük dirençli tübüllere dönüşür sürekli akım (maternal akım başlar) Histology of Human Plasenta, Histopathology, August

13 Plasental barier Mikrovillöz membran Histology of Human Plasenta, Histopathology, August

14 Plasental ağacı oluşturan villus tipleri Histology of Human Plasenta, Histopathology, August

15 Plasental villusların histolojik özellikleri Villus tipi Çap (µm) Mezenkimal villus Gevşek kollajen fibriller, mezenkimal hücreler ve Hofbauer hücreleri İmmatür intermediate villus Stem villus Stroma Damarlar Görülme zamanı Termde görülme oranı (%) İçinde Hofbauer hücreleri bulunan çok sayıda sıvı dolu kanallar ve retiküler yapı Fıbroblast ve nadir olarak makrofaj içeren yoğun, fibröz kollajen fibriller Çok zayıf gelişmiş Erken ilk trimester 1 Stromal kanalların arasında küçük arterioller, venüller Villusların santralinde muskuler tabakası izlenen arterler ve venler İlk trimesterın ortaları (8. gebelik haftası) İlk trimesterın ortaları (8. gebelik haftası) Matür intermediate villus Gevşek bağ doku fibrilleri içinde bağ doku hücreleri Çok sayıda periferal kapillerler, küçük terminal arterioller ve toplayıcı venüller Terminal villus yok Villus hacminin %35 inden fazlasını oluşturan yüksek derecede sinüzoidal kapillerizasyon Gestasyonun ortaları 25 Geç ikinci trimester, erken 3. trimester 40-45

16 Histology of Human Plasenta, Histopathology, August

17 Histology of Human Plasenta, Histopathology, August

18 Histology of Human Plasenta, Histopathology, August

19

20

21

22 1. trimester Geniş, damardan fakir İki sıra hücre (içte sito, dışta sinsityrotrofoblaslar)

23 İlk trimester plasentanın invazyon özelliği intermediate trofoblast kümeleri

24 2. trimester Plasenta boyutu Villus çapı Vaskülarizasyon Sinsityal nodlar ve fibrinoid birikim

25 Term villus Küçük, belirgin derecede vaskülarize villus Sinsityal nod ve fibrinoid birikim

26 Desidua

27

28 Fetal membranlar

29

30

31

32 Çoğul gebeliklerde plasenta

33

34

35

36 Di-di

37

38 Di-mono

39 Plasenta gebeliğin evrimi ve fetal büyüme için anahtar organ Gaz değişimi, beslenme, immün, endokrin ve gebeliği destekleyici fonsiyon Hem anne hem fetüs için önemli bilgiler Bu nedenle normal gelişim ve histolojiyi bilmek önemli Human Placenta Project Guttmacher et al, 2014, NIH, USA

40 Sabrınız için teşekkür ederim