Referans Kitapçığı. Elektrik Şebeke Koruması. Sepam seri 10

Transkript

1 Referans Kitapçığı Elektrik Şebeke Koruması Sepam seri 10

2

3 İçindekiler Güvenlik Bilgisi Kitapçık Hakkında Bölüm 1 Sunum Giriş Standart İşletim Tanım Bölüm 2 Monte Etme Güvenlik Önlemleri Önlemler Cihazın Teslim Alınması ve Tanımı Monte Etme/Yerine Takma Bağlantılar Bağlantı Şemaları Akım Dönüştürücüleri Bağlamak (CTler) Bir CT Çekirdek Dengesini Bağlamak Mantıksal Girişleri ve Çıkış Rölelerini Bağlamak İletişim Portunu Bağlamak CTleri Ölçülendirmek CSH120, CSH200 ve GO110 CT Çekirdek Dengeleri Bölüm 3 Kullanım Kullanıcı-Makine Arayüzü İşletim Ayar Sepam Seri 10 N Ekranları Listesi Sepam Seri 10 B Ekranları Listesi Sepam Seri 10 A Ekranları Listesi Bölüm 4 Fonksiyonlar ve parametreler Genel Prensip Sembollerin Tanımları Faz CT Oranı Topraklama CT Oranı veya CT Çekirdek dengesi Değeri Şebeke Frekansı Faz Aşırı Akım Koruması (ANSI 50-51) Topraklama Hatası Koruması (ANSI 50N-51N) Aşırı Akım Koruması Tetikleme Eğrileri Faz Aşırı Akım Soğuk Yükleme Kaldırma (Soğuk Yükleme Kaldırma I) Topraklama Hatası Soğuk Yükleme Kaldırma (Soğuk Yükleme Kaldırma Io) Termal Aşırı Yüklenme Koruması (ANSI 49 RMS) Devre Kesici Kontrolu Harici Tetikleme Mantıksal Ayrım (ANSI 68) Faz Akımı Ölçümü Topraklama Hatası Akımı Ölçümü Faz Akımı Pik Talep Değerleri Son Hata Kaydı Son 5 Olayın Tarih Atamalı Kaydı İşletim Dili Gösterilen Faz Akımlarının Sayısı İletişim Tetik Devre Gözetimi (TCS) Tarih ve Saat SEPED /2008 3

4 Mantıksal Girişlere Uygulanan Voltaj Yerel/Uzaktan Kontrol İşletimi Şifre Mantıksal Girişlerin Konumlarının Gösterilmesi Çıkış Rölelerinin Konumlarının Gösterilmesi Bekçi Uygulaması Rölesi Ön Paneldeki Gösterge LED ışıkları Hatanın Onaylanması Bölüm 5 Kişisel işletim modu Giriş Sepam Seri 10 N - Çıkış Rölelerini Uyarlamak Sepam Seri 10 N - Hata LED ışığını uyarlamak Sepam Seri 10 B - Çıkış Rölelerini Uyarlamak Sepam Seri 10 B - Hata LED ışıklarını uyarlamak Sepam Seri 10 A - Çıkış Rölelerini Uyarlamak Sepam Seri 10 A - Mantıksal Girişleri Uyarlamak Sepam Seri 10 A - Hata LED ışıklarını uyarlamak Sepam Seri 10 A - Mantıksal Ayrımı Uyarlamak Bölüm 6 Devre kesici kontrolu ve güvenilirliği Genel Prensip Standart Modda Devre Kesici Kontrolu Kişisel Modda Devre Kesici Kontrolu Oto test Sisteminin İşletimi Bölüm 7 İletişim Modbus Protokolu Sunum Modbus Protokolu Etkin Olma ve Tanı Veriye Erişme Veri Kodlama Senkronizasyon, Veri, Ölçme, Şebeke Tanı ve Test Bölgeleri Uzaktan Kontrol Bölgesi Konum Koşulu ve Uzaktan Gösterim Bölgesi Tarih Atamalı Olaylar Tarih ve Saat Ayarları ve Senkronizasyon Sepam Tanım Bilgisinin Okunması IEC protokolu Sunum IEC Standart IEC Protokol Prensibi Etkin Olma ve Tanı Veriye Erişme Sepam İletişim Profili Sepam Veri Tablosu ASDU 1, 2, 5, 9, 20 Çerçeveler ve Bilgi Kodlaması Bölüm 8 Etkin Olma Güvenlik Önlemleri Prensipler Gereken Test ve Ölçme Cihazları Enerji Verme Tüm Koruma Zincirinin Validasyonu Ayarları Kontrol Etmek CT Oranını Kontrol Etmek Faz Akımı Giriş Bağlantılarını Kontrol Etmek Topraklama Hatası Akımı Girişlerini Kontrol Etmek Faz Aşırı Akım Koruması (ANSI 50-51) Testi Topraklama Hatası Koruması (ANSI50N-51N) Testi ANSI 49 RMS Termal Aşırı Yüklenme Koruma Testi Mantıksal Giriş Bağlantılarını Kontrol Etmek Operasyonel Etkin Olma Sepam Test Sayfası SEPED /2008

5 Bölüm 9 Bakım Önleyici Bakım Sorun Giderme Yardımı Sepam'ı Sökmek Sepam Seri 10 A'da Pili Değiştirmek Bölüm 10 Özellikler Fonksiyon Özellikleri Teknik Özellikler Çevresel Özellikler Dahili İşletim SEPED /2008 5

6 6 SEPED /2008

7 Güvenlik Bilgisi Önemli Bilgi UYARI Cihazı monte etmeye, işletmeye veya bakım yapmaya çalışmadan önce, bu önlemleri dikkatli şekilde okuyun ve cihaza aşina olmak için cihazı inceleyin. Potansiyel tehlikelere karşı uyarmak veya bir prosedürü açıklayan veya basitleştiren bir bilgiye dikkatinizi çekmek için, bu kitapçığın çeşitli kısımlarında veya cihazda, aşağıda belirtilen mesajlar görülebilir. Bu sembol bir Tehlike veya Uyarı güvenlik işareti ile birlikte ise, talimatlara uyulmadığı takdirde yaralanmaya yol açabilecek bir elektrik tehlikesini belirtir. Güvenlik uyarı sembolü budur. Potansiyel yaralanma tehlikesine karşı sizi uyarır. Kendinizi yaralanmaktan veya hayatınızı tehlikeye atmaktan korumak için, bu sembol ile ilgili tüm güvenlik önlemlerine aşırı dikkat edin. TEHLİKE TEHLİKE, kaçınılmadığı takdirde ölümle, ciddi yaralanmayla veya mülke zarar verilmeyle sonuçlanabilecekolması çok muhtemel tehlikeli bir durumu belirtir. UYARI UYARI, kaçınılmadığı takdirde ölümle ciddi yaralanmayla veya mülke zarar verilmesiyle sonuçlanabilecek potansiyel tehlikeli bir durumu belirtir. DİKKAT DİKKAT, kaçınılmadığı takdirde önemsiz veya orta derece yaralanmayla veya mülke zarar verilmesiyle sonuçlanabilecek potansiyel tehlikeli bir durumu belirtir. ÖNEMLİ Elektrik cihazları yalnızca kalifiye elemanlar tarafından onarılmalıdır. Schneider Elektrik, bu kitapçığın kullanılmasından dolayı ortaya çıkabilecek olaylardan dolayı sorumluluk kabul etmez. Bu kitapçık, herhangi bir eğitim almamış kişilere bir rehber olmak üzere hazırlanmamıştır Schneider Electric. Tüm hakları saklıdır. SEPED /2008 7

8 Güvenlik Bilgisi 8 SEPED /2008

9 Kitapçık Hakkında Bir Bakışta Dökümanın Kapsamı Geçerlilik Notu Ürünle İlgili Uyarılar Kullanıcı Yorumları Bu kitapçık, Sepam seri 10 koruma röleleri monte etmekle, etkinleştirmekle ve kullanmakla sorumlu kişiler için hazırlanmıştır. Bu kitapçıkta cihazla birlikte gelen Talimat Sayfasından daha fazla detay bilgi vermektedir. Bu dökümantasyondaki veriler ve çizimler hiçbir şekilde bir akdi yükümlülük doğurmaz. Sürekli geliştirme politikamız uyarınca ürünlerimizde değişiklik yapma hakkımızı saklı tutarız. Önceden uyarı yapmaksızın, bu dökümanda verilen bilgilerde değişiklik yapılabilir ve bu bilgiler Schneider Elektrik açısından bağlayıcı olarak kabul edilmemelidir. Herhangi bir iyileştirme veya değişiklik yapma öneriniz varsa veya bu kitapçıkta herhangi bir hata bulursanız lütfen bize haber verin. Schnedier Elektrik firmasının önceden onayı olmaksızın bu dökümanın hiç bir kısmı herhangi bir yöntemle (elektronik, mekanik veya fotokopi) çoğaltılamaz. Bu ürün monte edilirken veya kullanılırken, geçerli olan tüm yerel güvenlik yönetmeliklerine uyulmalıdır. Güvenlik nedenleriyle ve belgelenmiş sistem verilerine olan uyumu sağlamak için, komponentlerin onarımında yalnızca üretici firma yetkilidir. Bu uyarıya uymamak yaralanmaya veya cihazın zarar görmesine yol açabilir. Bu döküman ile ilgili yorumlarınızı bekleriz. Bize, adresinden e-posta ile ulaşabilirsiniz. SEPED /2008 9

10 Kitapçýk Hakkýnda 10 SEPED /2008

11 Sunum 1 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Giriş 12 Standart İşletim 15 Tanım 18 SEPED /

12 Sepam Seri 10 - Sunum Giriş Sepam Seri 10 Ailesi Sepam seri 10 koruma röleleri ailesi, OV/DV alt istasyonların ve endüstriyel tesislerdeki elektrik dağıtım şebekelerinin korunması ve işletimi için tasarlanmıştır. Akım ölçümü dahil olmak üzere normal koruma uygulamaları için uygun üç adet modeli bulunmaktadır: Topraklama hatası koruması Sepam seri 10 N Faz, topraklama hatası ve termal aşırı yüklenme koruması için Sepam seri 10 B Mantıksal girişler ve bir iletişim portu gerektirebilen faz, toprak hatası ve termal aşırı yüklenme koruması için Sepam seri 10 A Örnek: Sepam seri 10 A Sepam'ın Temel Avantajları Sepam, bir şalter tablosuna çok kolay monte edilebilir: Kompakt yapıdadır. Şalter tablosundaki yerine, önden kilitlenebilir ve çözülebilir montaj mandalları ile tutturulur. Bağlantı terminalleri net bir şekilde belirtilmiştir. Sepam çok hızlı şekilde etkinleştirilebilir: Varsayılan parametreler yüklenmiş biçimde satılmaktadır. Gereken ayar değerleri, ön panelde bulunan ekran ve iyi-tasarlanmış tuş takımı kullanılarak girilir. Bir kişisel bilgisayar kullanmadan devreye alınabilir. Sepam, alt istasyonların işletimini kolaylaştırır: Belli işletim sınırlandırmalarına adapte olabilmesini sağlayan çok sayıda uyarlama seçenekleri bulunmaktadır. Gösterge ünitesinde farklı dillerde sayfalar gösterilebilir. Tetiklemeyi anında ve açık bir şekilde gösterir. Sepam, bakımı sorunsuz olan sağlam bir üründür: Muhafazası yalıtkan plastikten yapılmıştır. Cihaz çok ağır çalışma koşullarına dayanır: Ön panelin koruma sınıfı: IP54 İşletim sıcaklığı aralığı: 40 to +70 C ( 40 to +158 F) Yük altındayken akım giriş bağlantısı sökülebilir. Sepam Seri 10 N Uygulamaları Sepam serisi 10 N, aşağıdaki uygulamalarda kullanılabilir: Fazlar arası kısa devrelere karşı sigorta ile korunmuş olan besleyicilerin, toprak hatalarına karşı korunması Trafo nötr noktasının korunması Sepam Seri 10 B Uygulamaları Sepam seri 10 B, aşağıdaki uygulamalarda kullanılabilir: Alt istasyon girişinin ve besleyicilerin korunması OV/DV trafolarının korunması Aşağıda belirtilen koruma fonksiyonlarını sunarlar: Faz aşırı akım koruması Topraklama hatası koruması Termal aşırı yüklenme koruması 12 SEPED /2008

13 Sepam Seri 10 - Sunum Sepam Seri 10 A Uygulamaları Sepam seri 10 A, aşağıdaki uygulamalarda kullanılabilir: Alt istasyon girişinin ve besleyicilerin korunması OV/DV trafolarının korunması Aşağıda belirtilen temel fonksiyonları sunarlar: Faz aşırı akım koruması Topraklama hatası koruması Termal aşırı yüklenme koruması Tetikleme devresi gözetimi (TCS) Mantıksal ayrım Harici tetikleme Uzaktan işletim için iletişim Seçim Tablosu Çeşitli Sepam serisi 10 modellerin standart işletiminde kullanılan fonksiyonlar seçim tablosunda listelenmektedir. Bu fonksiyonların uyarlama seçenekleri Kişisel işletim kısmında açıklanmaktadır. Fonksiyon ANSI kod Sepam Seri 10 N B A Topraklama hatası koruması Standart 50N-51N Hassas 50G-51G Çok hassas Faz aşırı akım koruması Termal aşırı yüklenme koruması 49 RMS Faz aşırı akım soğuk yükleme kaldırma Topraklama hatası soğuk yükleme kaldırma Devre kesicinin tetik dışlaması 86 Tetikleme sinyali Tetikleme devre gözetimi Mantıksal ayrım - Blokaj girişi gönderme 68 Mantıksal ayrım - Blokaj girişi alma 68 Harici tetikleme Modbus protokolu veya IEC ile iletişim Devre kesicinin uzaktan kontrolü Çıkış rölelerinin ve hata LED ışıklarının uyarlanmış işletimi Mantıksal girişlere kişisel atama yapılması Topraklama hatası akımı ölçümü Faz akımı ölçümü Faz pik talep akımı değerleri En son hatanın kaydedilmesi En son oluşan 5 olayın tarih atamalı olarak kaydedilmesi Bekçi uygulaması Standart modda bulunan fonksiyon Sepam tipine göre standart modda bulunan fonksiyon Kişisel modda bulunan fonksiyon SEPED /

14 Sepam Seri 10 - Sunum Topraklama Hatası Koruması Şebekeleri faz-toprak hatalarına karşı korumak için, topraklama hatası koruma hasssasiyeti seviyesi için üç değerden bir tanesini seçin. Kullanılacak sensörler ve ayar noktasının ayarlama sahası, seçilen hassasiyete bağlıdır: Hassasiyet Sensör Ayar aralığı Standart Anlık primer akım Ino değerlerine sahip, 3 faz 0, Ino CTleri veya 1 topraklama CTsi Hassas Çok hassas Anlık primer akım Ino değerlerine sahip, 3 faz CTleri veya 1 topraklama CTsi CSH120, CSH200 veya GO110 çekirdek denge CTsi, 470/1 oranlı 0,01...2,4 Ino 0, A primer, mesela 0, ,5 Ino Kaynaklar Aşağıdaki tabloda Sepam kaynakları listelenmektedir: Girişler/Çıkışlar Sepam Seri 10 N Sepam Seri 10 B Sepam Seri 10 A Topraklama hatası akımı girişleri Faz akımı girişleri 0 2 veya 3 3 Çıkış röleleri Mantıksal girişler İletişim portu Güç Kaynağı Voltajı Sepam güç kaynağı voltajı DC veya AC olabilir. Aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi, üç farklı güç kaynağı voltaj aralığı bulunmaktadır: Güç Kaynağı Sepam Seri 10 N Sepam Seri 10 B Sepam Seri 10 A V DC veya V AC V DC veya V AC V DC V DC beslemeli Sepam seri 10 A rölelerin yüksek-ayarlı mantıksal girişleri bulunur. İşletim Modları Çıkış röleleri için 2 işletim modu mümkündür, ön paneldeki hata LED ışıkları ve Sepam seri 10 A kullanıldığında ise mantıksal girişler: Standart işletim modu (varsayılan mod), çıkış rölelerinin, ön paneldeki hata LED ışıklarının ve mantıksal girişlerin önceden atanmasıyla oluşan işletimdir. Sepam seri 10 röle fabrika çıkışı olarak bu moda ayarlıdır. Kişisel işletim modu ise çıkış rölelerinin, ön paneldeki hata LED ışıklarının ve mantıksal girişlerin işletimini değiştirmek gerektiğinde kullanılır. Devre Kesici Kontrolü Sepam röleleri aşağıdaki devre kesici tetikleme türleri ile uyumludur: Açtırma bobinleri Düşük gerilim tetikleme bobinleri 14 SEPED /2008

15 Sepam Seri 10 - Sunum Standart İşletim Giriş Aşağıdaki bağlantı şemalarında, her bir Sepam modelinin standart işletim modundaki farklı bağlantılar için fonksiyonel düzenleri gösterilmektedir: Topraklama hatası akımı girişinin bir topraklama CTsine bağlanması, örneğin Eğer gerekirse, faz akım girişlerinin bağlanması Koruma toprağının bağlanması Sepam Seri 10 N'nin İşletim Şeması IA IB IC CT 1A/5A B Io Sıfırlama Io> Io>> 1 S R I > 1 S R O3 O2 O1 A Çıkış Röleleri O1 O2 O3 Atama Devre kesicinin tetiklenmesi Devre kesicinin tetik dışlaması Tetikleme sinyali SEPED /

16 Sepam Seri 10 - Sunum Sepam Seri 10 B'nin İşletim Şeması IA IB IC CT 1A/5A B IA IB IC Io maks. I> I>> 49 RMS Io> 1 1 S R S R S R I > I > 1 S R O3 O2 O1 A Io>> Sıfırlama Çıkış Röleleri O1 O2 O3 Atama Devre kesicinin tetiklenmesi Devre kesicinin tetik dışlaması Tetikleme sinyali 16 SEPED /2008

17 Sepam Seri 10 - Sunum Sepam Seri 10 A'nın İşletim Şeması Sepam seri 10 A'nın bağlantı şeması aynı zamanda I1 ve I2 mantıksal girişlerin de bağlantısını gösterir: IA IB IC CT 1A/5A B IA IB IC Io maks. I> I>> 49 RMS Io> Io>> 1 1 S R S R S R I> I > 1 S R O3 O2 1 O1 A D I4 I3 Yerel / Uzaktan Sıfırlama 1 Sıfırlama S R Harici C C 1 S 2 D0 3 D1 4 RS 485 COM Açma Kapama O4 D D I2 I1 TCS 68 bekçi uygulaması O5 O6 O Çıkış Röleleri O1 O2 O3 O4 O5 O6 O7 Atama Devre kesicinin tetiklenmesi Devre kesicinin tetik dışlaması Tetikleme sinyali İletişim yoluyla devre kesicinin kapatılması Blokaj girişi gönderme TCS sinyali Bekçi uygulaması Mantıksal Girişler I1 I2 I3 I4 Atama Devre kesiciyi açma Kapalı devre kesici Harici tetikleme Yerel/Uzaktan SEPED /

18 Sepam Seri 10 - Sunum Tanım Tanım Kodu Sepam seri 10'un tanım kodu, Sepam'ın temel fonksiyonlarını belirleyen bir alfanümerik koddur. Çeşitli alanlardan oluşur: Sepam Seri 10 Aile Sepam seri 10 Model N: Topraklama hatası koruması B: Faz ve topraklama hatası aşırı akım koruması A: Faz ve topraklama hatası aşırı akım koruması, mantıksal girişler ve iletişim portu N B A Akım girişlerinin sayısı 1: 1 toprak akımı girişi 3: 2 faz akımı girişleri + 1 toprak akımı girişi 4: 3 faz akımı girişleri + 1 toprak akımı girişi Topraklama hatası korumasının hassasiyeti 1: Standart (0, Ino) 2: Hassas (0,01...2,4 Ino) 3: Çok hassas(0, A ve A) Güç Kaynağı A: V DC ve V AC E: V DC ve V AC F: V DC ve yüksek-ayarlı mantıksal girişler A E F Sepam Seri 10 Modelleri Model Akım Girişlerinin Sayısı Topraklama Hatası Korumasının Hassasiyeti Güç Kaynağı A E F V DC V AC V DC V AC V DC Seri 10 N 1 1: Standart REL59817 REL : Çok hassas REL59818 REL59820 Seri 10 B 3 1: Standart REL59800 REL : Standart REL59802 REL : Hassas REL59803 REL59806 REL (2) 3: Çok hassas REL59804 REL (1) REL59807 REL (1) Seri 10 A 4 1: Standart REL59808 REL59811 REL : Hassas REL59809 REL59812 REL REL59815 REL (2) (2) 3: Çok hassas REL59810 REL REL59813 REL REL (1) (1) (1) Sepam sertifikalı DK5600 (İtalya) (2) Sepam sertifikalı GOST (Rusya) Yedek Parça Modelleri Model REL59798 Açıklama CCA680 - Yedek bağlantı paketi (A, B, C ve D bağlantılarının herbirinden birer adet) 18 SEPED /2008

19 Sepam Seri 10 - Sunum Aksesuar Modelleri Model Açıklama CSH120 - Kapalı CT çekirdek dengesi, çap 120 mm (4,7 in) CSH200 - Kapalı CT çekirdek dengesi, çap 196 mm (7,7 in) GO110 - Açık CT çekirdek dengesi, çap 110 mm (4,3 in) VW3A8306DR Hat sonlandırma direnci (150 W) SEPED /

20 Sepam Seri 10 - Sunum 20 SEPED /2008

21 Monte Etme 2 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Güvenlik Önlemleri 22 Önlemler 23 Cihazın Teslim Alınması ve Tanımı 24 Monte Etme/Yerine Takma 25 Bağlantılar 27 Bağlantı Şemaları 30 Akım Dönüştürücüleri Bağlamak (CTler) 38 Bir CT Çekirdek Dengesini Bağlamak 40 Mantıksal Girişleri ve Çıkış Rölelerini Bağlamak 42 İletişim Portunu Bağlamak 43 CTleri Ölçülendirmek 44 CSH120, CSH200 ve GO110 CT Çekirdek Dengeleri 46 SEPED /

22 Sepam Seri 10 - Monte Etme Güvenlik Önlemleri Başlamadan Önce Her türlü cihazın koruyucu topraklaması ile ilgili olarak mevcut uluslararası ve ulusal elektrik yönetmeliklerine uyulmasından siz sorumlusunuz. Ayrıca, aşağıda belirtilen güvenlik önlemlerini dikkatli bir şekilde okumanız gerekir. Elektrik cihazını monte ederken veya onarırken bu talimatlara muhakkak uyulmalıdır. TEHLİKE ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI, YANMA VEYA PATLAMA TEHLİKESİ Bu cihaz yalnızca kalifiye personel tarafından monte edilmelidir. Montaj kesinlikle bu talimatların tümü okunduktan sonra gerçekleştirilmelidir. ASLA yalnız başınıza çalışmayın. Bu cihazla veya cihazın içinde çalışırken cihaza gelen elektrik gücünü kesin. Tüm gücün kesildiğinden emin olmak için muhakkak uygun bir nominal voltaj algılama cihazını kullanın. Bu cihazda gözle kontrol, test veya bakım yapmadan önce: Tüm elektrik güç kaynaklarını sökün. Komple enerjisi kesilene, test edilene ve etiketlenene dek tüm devrelerde gerilim olduğunu varsayın. Güç kaynağının tasarımına özellikle dikkat edin. Geri besleme olasılığı da dahil olmak üzere tüm güç kaynaklarını göz önünde bulundurun. Potansiyel tehlikelere dikkat edin, kişisel koruma giysileri giyin ve cihazın içinde unutulmuş olabilecek nesneler veya aletler olmadığından emin olmak için çalışma alanını dikkatli biçimde inceleyin. Sepam'ın başarılı bir şekilde işletimi doğru monte edilmesine, doğru ayarlanmasına ve doğru işletimine bağlıdır. Sepam rölesini ayarlamak için elektrik şebekelerinin korunması alanında uzmanlık gerekir. Yalnızca bu uzmanlığa sahip nitelikli kişilerin bu cihazı ayarlamasına izin verilir. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmalara yol açabilir. DİKKAT SEPAM'A ZARAR VERME TEHLİKESİ Rölenin monte edildiği herhangi bir cihazda Dielektrik (Hi-Pot) veya Megger testi yapmadan önce, röleye olan tüm giriş ve çıkışları sökün. Yüksek gerilim testi rölenin içinde bulunan elektronik komponentlere zarar verebilir. Sepam'ın muhafazasını açmayın. Sepam rölenin içinde elektrostatik deşarja karşı hassas komponentler olabilir. Özel donanımlı tesislerde montajı yapılmıştır. Sepam serisi 10 A rölede izin verilen tek işlem bitmiş pilin yuvasından çıkartılmasıdır. Bu talimatlara uymamak yaralanmalara veya cihazın zarar görmesine yol açabilir. 22 SEPED /2008

23 Sepam Seri 10 - Monte Etme Önlemler Giriş Orijinal Ambalajında Sepam. Sepam röleleri aşağıdaki şekillerde temin edilir: Bağımsız tekli ambalajında Şalt hücresine takılı durumda Sepam rölelerinin nakliye, indirme-bindirme ve depolama önlemleri bu iki yoldan hangisinin kullanıldığına göre değişir. Nakliye Sepam röleleri, herhangi bir yere, hiçbir ilave önlem almadan, uygun olan her türlü nakliye türüyle gönderilebilir. İndirme-bindirme Sepam röleler özel bir dikkat gösterilmesine gerek kalmadan taşınabilirler ve 1 m (3,28 ft) yükseklikten düşmeye dayanıklıdırlar. Depolama Bir Sepam rölesi aşağıda belirtilen ortam özelliklerine sahip bir yerde orijinal ambalajı içinde yıllarca saklanabilir: Sıcaklık: C (veya F) Nem %90 Bağıl nem %93'ten fazla ise ve sıcaklık +40 C'den fazla ise (veya +104 F), depolama süresi maksimum bir aydır. Daha fazla bilgi için, bakınız 'İklimsel Dayanıklılık', s Eğer rölelerin daha uzun süre depolanması gerekiyorsa, şunları öneririz: Kullanılması düşünülen zamandan önce Sepam'ın ambalajını açmayın. Her yıl ortamı ve ambalaj durumunu kontrol edin. Sepam rölesinin ambalajı bir kez açıldıktan sonra, mümkün olduğunca kısa sürede enerji verilmelidir. Şalt Hücresine Takılı Durumda Sepam Nakliye Şalt hücrelerinin normal nakliyesinde kullanılmaya uygun her türlü nakliye yöntemi Sepam röleleri için de kullanılabilir. Uzun süren nakliyelerde depolama koşulları dikkate alınmalıdır. İndirme-bindirme Şalt hücresi düşürülmüşse, Sepam'ın durumunu gözle kontrol edin ve enerji vererek deneyin. Depolama Hücrenin koruyucu ambalajının mümkün olduğunca uzun süre korunmasını öneriyoruz. Tüm elektronik cihazlar gibi, Sepam röleler de nemli bir ortamda bir aydan uzun süre tutulmamalıdır. Mümkün olduğunca kısa bir sürede enerji verilmelidir. Eğer bu mümkün değilse, hücrenin içini ıstıcı sistem çalıştırılmalıdır. Nemli bir Ortamda Kullanılan Sepam Kirli bir Ortamda Kullanılan Sepam Sıcaklık/nem faktörleri, Sepam rölenin çevresel dayanma özelliklerine uygun olmalıdır. Bakınız 'İklimsel Dayanıklılık', s Kullanım koşulları normal aralık dışında ise, devreye almadan önce, tesisin havasının koşullandırılması gibi özel ayarlamalar yapılmalıdır. Havada klor, hidroflorik asit, sülfür, solventler, vb. maddelerin bulunduğu bir endüstriyel ortam elektronik komponentleri aşındırabilir. Bu durumda, cihazı etkinleştirmeden önce ortamı kontrol altına almak için ayarlamalar (tesisin kapalı, hava filtreli ve basınçlandırılmış hale getirilmesi gibi) yapılmalıdır. Korozyonun Sepam röleleri üzerindeki etkisi, IEC standardına göre, aşağıda belirtilen "2-gaz" test koşullarında test edilmiştir: 21 gün boyunca 25 C (veya 77 F), %75 nispi nem 0,5 ppm H 2 S, 1 ppm SO 2 SEPED /

24 Sepam Seri 10 - Monte Etme Cihazın Teslim Alınması ve Tanımı Cihazın Teslim Alınması Sepam cihazı nakliye sırasında oluşabilecek çarpmalara karşı koruyacak bir karton ambalaj içinde gönderilir. Teslim alındığında, ambalajın hasarlı olmadığından emin olun. Eğer herhangi bir hasar varsa, her türlü anormal durumu teslim makbuzu üzerinde belirtin ve satın aldığınız yere bildirin. Ambalajın İçindekiler Kutunun içinde aşağıda belirtilen parçalar bulunmaktadır: Bağlantıları olmaksızın bir adet Sepam röle Doldurulması ve Sepam rölenin yanında bulundurulması gereken ayar sayfası Montaj ve kullanım konusunda minimal bilgi veren bir talimat sayfası Bir adet uyum sertifikası bağlantıları içeren 2 torba Tanım Etiketi Ön paneldeki tanım etiketi Sepam'ı tanımlamak için kullanılır: Sepam seri 10 A 42A REL V= V~ SN Tanım Kodu 2 Model 3 Güç Kaynağı 4 Seri numarası Tanım kodlarının anlamı için, bakınız 'Tanım Kodu', s. 18. Paketi Açtıktan Sonra Kontrol Teslim aldığınız Sepam'ın sipariş ettiğiniz ürün olduğundan emin olun. Özellikle, güç kaynağı geriliminin tesisiniz için uygun olup olmadığını kontrol edin. 24 SEPED /2008

25 Sepam Seri 10 - Monte Etme Monte Etme/Yerine Takma Giriş Boyutlar Sepam röleleri maksimum 1,3 kg (2,87 lb) ağırlığındadır ve 1,5 ile 4 mm (0,06 to 0,16 in) kalınlığında bir montaj plakasına monte edilir. İç ortamlarda monte edilecek şekilde tasarlanmışlardır. Su sızdırmaz şekilde monte edilebilmesi için, panelin yüzeyi düz ve sert olmalıdır. mm in 140 5, , , ,63 Kesme Montaj plakasını aşağıda belirtildiği gibi kesin: mm in 129,, 161,, DİKKAT KESİK TEHLİKESİ Kenarların çentikli kalmaması için kesilen kısımların kenarlarını düzeltin. Bu talimatlara uymamak yaralanmalara veya cihazın zarar görmesine yol açabilir. SEPED /

26 Sepam Seri 10 - Monte Etme Sepam'ın Monte Edilmesi Sepam röle ön panelin arkasında, yan taraflarındaki 2 adet kanca sayesinde takıldığı yerde durur: Adım Aksiyon Çizim 1 Kancaların yerlerini işaretleyin (1). 1 2 Sepam'ı kesik kısmın içine sokun. 3 Ayar koruma kapağını açın. 4 Bir 2 numara Pozidriv tornavida ile, gösterildiği gibi vidaları sıkın (maksimum sıkma torku: 2 N m/17,7 lb-in). 5 Arka taraftaki kancaların konumunu kontrol edin. 6 Ayar koruma kapağını kapatın. 26 SEPED /2008

27 Sepam Seri 10 - Monte Etme Bağlantılar Giriş Tüm Sepam bağlantılarına arka panelden erişilebilir. Sökülebilirler ve Sepam muhafazasına iki adet vida ile tutturulmuşlardır. Bağlantılar ayrı olarak verilmektedir: Düz bir tornavida ile bağlantıları yerine takın. Arka Paneldeki Bağlantıların Tanımı Sepam seri 10 N ve Seri 10 B Sepam Seri 10 A RS A B D C A B A Güç kaynağı ve O1 ile O3 arası mantıksal çıkışlar için bağlantı B Faz ve topraklama hatası akım girişleri için bağlantı C 2-telli RS 485 haberleşme portu (yalnızca Sepam serisi 10 A) D O4 ile O7 arası çıkış röleleri ve I1 ile I4 arası mantıksal girişler için bağlantı (yalnızca Sepam serisi 10 A) Koruyucu toprak SEPED /

28 Sepam Seri 10 - Monte Etme Bağlantıların Yapılması Model Kablolar Terminal tipi B Kablo 1,5...6 mm 2 (AWG ) A, C ve D Maksimum iç çapı 4 mm (016 in) olan 2 kulak Bağlantı elemanı olmaksızın bağlantı: 1 kablo: 0,2..2,5 mm 2 (AWG ) 2 kablo: 0,2...1 mm 2 (AWG ) Sıyrılmış uzunluk: mm (0,31...0,39 in) Telemecanique bağlantı elemanları ile bağlantı: 1 kablo 1,5 mm 2 (AWG 16) DZ5CE015D bağlantı elemanı ile 1 kablo 2,5 mm 2 (AWG 12) DZ5CE025D bağlantı elemanı ile 2 kablo 1 mm 2 (AWG 18) DZ5CE010D bağlantı elemanı ile Sıyrılmış uzunluk: 8 mm (0,31 in) Yeşil-sarı kablo 6 mm 2 (AWG 10) Maksimum iç çapı 4 mm (0,16 in) olan 2 kulak Uzunluk < 0,50 m (20 in) Tornavida Sıkma torku M4 vida Pozidriv no.2 1,2...1,5 N m (10, lb-in) M2,5 vida Düz tornavida 2,5 mm (0,09 in) 0,4...0,5 N m (3,5...4,4 lb-in) M4 vida Pozidriv no.2 1,2...1,5 N m (10, lb-in) Not: Sepam ile birlikte gelen A ve D bağlantılarının yerine aşağıdaki tabloda belirtilen halka kulak bağlantılar kullanılabilir. Bu bağlantılar paketin içinden çıkmamaktadır ve ayrı olarak sipariş edilmeleri gerekir. Model Kablolar Terminal tipi Bağlantı Modeli A Kablo 0,5..2,5 mm 2 (AWG ) M3,5 vida Pitch Beau EuroMate Molex no D Kablo 0,5..2,5 mm 2 (AWG ) M3,5 vida Pitch Beau EuroMate Molex no Kısa Devre Bağlantısı Akım sensörlerinin (akım dönüştürücüler ve CT çekirdek dengesi) bağlandığı B bağlantısı bir kısa devre bağlantısıdır. Yük altındayken sökülebilir: sökülmesi ile akım sensörlerindeki sekonder devre açılmaz. 28 SEPED /2008

29 Sepam Seri 10 - Monte Etme A Bağlantısı Bağlantıları Şema Terminal Bağlanan Veri Maddesi A O3 O2 O1 1-2 Yardımcı güç kaynağı 1 ve 2 terminallerinde AC güç kaynağı voltajı DC güç kaynağı voltajı Terminal 1: pozitif polarite Terminal 2: negatif polarite 3-4 ve 5-6 O1 Çıkış rölesi Terminaller 3-4: Normalde açık kontak (NA) Terminaller 5-6: Normalde kapalı kontak (NK) 7-8 ve 9-10 O2 Çıkış rölesi Terminaller 7-8: Normalde açık kontak (NA) Terminaller 9-10: Normalde kapalı kontak (NK) ve O3 çıkış rölesi Terminaller 11-12: Normalde açık kontak (NA) Terminaller 13-14: Normalde kapalı kontak (NK) B Bağlantısı Bağlantıları Şema Terminal Bağlanan Veri Maddesi B IA IB IC Io A Io 0,2-24 A A Fazı akım girişi B Fazı akım girişi C Fazı akım girişi Topraklama hatası akımı Io girişi Standart ve hassas topraklama hatası koruma fonksiyonları için Çok hassas topraklama hatası koruma fonksiyonları için (2-240 A sınıfı) Yalnızca çok hassas toprak hatası koruma fonksiyonu için topraklama hatası akımı Io girişi (0,2-24 A sınıfı) C Bağlantısı Bağlantıları Sepam 10 A rölelerindeki C bağlantısı 2 telli RS-485 haberleşme portudur: Şema Terminal Bağlanan Veri Maddesi 1 C: Ortak (iletişim arayüzü 0V) 2 S: Ekranlama (Sepam toprak terminaline bağlanan terminal) RS 485 C C S D0 D1 3 D0: Gözetmen portunun A (veya L-) terminaline bağlanan terminal D1: Gözetmen portunun B (veya L+) terminaline bağlanan terminal D Bağlantısı Bağlantıları Sepam serisi 10 A rölelerdeki ilave mantıksal girişler ve çıkış röleleri D bağlantısına bağlanır: Şema Terminal Bağlanan Veri Maddesi O4 O5 O6 O7 I4 I3 I2 I1 D Mantıksal giriş I1 3 Kullanılmayan terminal 4-5 Mantıksal giriş I2 6-7 Mantıksal giriş I3 8-9 Mantıksal giriş I O7 Çıkış rölesi: Bekçi uygulaması Terminal 12: Ortak Terminal 11: Nnormalde açık kontak (NA) Terminal 10: Normalde kapalı kontak (NK) Çıkış rölesi O6, normalde açık kontak (NA) Çıkış rölesi O5, normalde açık kontak (NA) Çıkış rölesi O4, normalde açık kontak (NA) SEPED /

30 Sepam Seri 10 - Monte Etme Bağlantı Şemaları Genel Güvenlik Önlemleri TEHLİKE ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI VEYA YANIK TEHLİKESİ Bu cihaz yalnızca kalifiye personel tarafından monte edilmelidir. Monte etmeden önce bu talimatların tümü okunmalı ve cihazın teknik özellikleri kontrol edilmelidir. ASLA yalnız başınıza çalışmayın. Bu cihazla veya cihazın içinde çalışırken cihaza gelen elektrik gücünü kesin. Geri besleme olasılığı da dahil olmak üzere tüm güç kaynaklarını göz önünde bulundurun. Tüm gücün kesildiğinden emin olmak için muhakkak uygun bir nominal voltaj algılama cihazını kullanın. Kaza ile enerji altında olabilecek herhangi bir iletkene temas etmemek için yalıtıcı eldiven takın. Kullanılmayan terminaller de dahil olmak üzere tüm terminalleri sıkın. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmalara yol açabilir. Topraklama Sepam topraklama terminali bir koruyucu topraktır. Hücrenin toprağına bir topraklama kablosu ile bağlanmalıdır. Topraklama kablosunun özellikleri aşağıda belirtilmektedir: Kablo: yeşil-sarı kablo 6 mm 2 (AWG 10) Maksimum uzunluk: 0,5 m (20 in) 30 SEPED /2008

31 Sepam Seri 10 - Monte Etme Sepam Seri 10 N 11 Sepam seri 10 N 11 röleleri topraklama hatası akımını aşağıdaki şekilde ölçer: Ya 1 adet topraklama CTsi ile, Ya da 3 faz CT'sinin ortak noktasında Değişken no. 1 Değişken no. 2 1 tane topraklama CTsi ile ölçülen topraklama hatası akımı 3 faz CTsinin ortak noktasında ölçülen topraklama hatası akımı A B C A B C B B CT 1A/5A Io Io A O A O O2 O O2 O1 SEPED /

32 Sepam Seri 10 - Monte Etme Sepam Seri 10 N 13 Sepam seri 10 N 13 röleleri, topraklama hatası akımını ölçmek için aşağıdakilerden bir tanesine bağlanmış olan 1 CSH120, CSH200 veya GO110 CT çekirdek dengesi kullanır: A girişi 0,2-24 A girişi A B C CSH120 CSH200 GO B Io A Io 0,2-24 A A O3 O2 O1 32 SEPED /2008

33 Sepam Seri 10 - Monte Etme Sepam Seri 10 B 31 Sepam seri 10 B 31 röleleri 3 akım ölçer: 2 faz CTsi ile ölçülen 2 faz akımları Aşağıdakilerden bir tanesi ile ölçülen 1 topraklama hatası akımı: Ya 1 adet topraklama CTsi ile, Ya da 3 faz CT'sinin ortak noktasında Değişken no. 1 Değişken no. 2 1 tane topraklama CTsi ile ölçülen topraklama hatası akımı 3 faz CTsinin ortak noktasında ölçülen topraklama hatası akımı A B C A B C B IA IC B IA IC CT 1A/5A Io Io A O A O O2 O O2 O1 SEPED /

34 Sepam Seri 10 - Monte Etme Sepam Seri 10 B 41 ve Seri 10 B 42 Sepam seri 10 B 41 ve A 42 röleleri aşağıdaki akımları ölçer: 2 veya 3 faz CTleri ile ölçülen faz akımları Aşağıdakilerden bir tanesi ile ölçülen 1 topraklama hatası akımı: Ya 1 adet topraklama CTsi ile, Ya da 3 faz CT'sinin ortak noktasında Değişken no. 1 Değişken no. 2 1 tane topraklama CTsi ile ölçülen topraklama hatası akımı 3 faz CTsinin ortak noktasında ölçülen topraklama hatası akımı A B C A B C CT 1A/5A B IA IB IC Io B IA IB IC Io A O3 O2 O1 A O3 O2 O1 34 SEPED /2008

35 Sepam Seri 10 - Monte Etme Sepam Seri 10 B 43 Sepam seri 10 B 43 röleleri aşağıdaki akımları ölçer: 2 veya 3 faz CTleri ile ölçülen faz akımları Aşağıdakilerden bir tanesine bağlanmış olan 1 CSH120, CSH200 veya GO110 CT çekirdek dengesi le ölçülen topraklama hatası akımı: A girişi 0,2-24 A girişi A B C CSH120 CSH200 GO B IA IB IC Io A Io 0,2-24 A A O3 O2 O1 SEPED /

36 Sepam Seri 10 - Monte Etme Sepam Seri 10 A 41 ve Seri 10 A 42 Sepam seri 10 A 41 ve seri 10 A 42 röleleri aşağıdaki akımları ölçerler: 2 veya 3 faz CTleri ile ölçülen faz akımları Aşağıdakilerden bir tanesi ile ölçülen 1 topraklama hatası akımı: Ya 1 adet topraklama CTsi ile, Ya da 3 faz CT'sinin ortak noktasında Değişken no. 1 Değişken no. 2 1 tane topraklama CTsi ile ölçülen topraklama hatası akımı 3 faz CTsinin ortak noktasında ölçülen topraklama hatası akımı A B C A B C CT 1A/5A B A IA IB IC O4 O5 Io O6 O7 I4 I3 O3 I2 I1 O2 O1 RS 485 C C S D0D D B A IA IB O4 IC O5 Io O6 O7 I4 I3 I2 O3 I1 O2 O1 RS 485 C C S D0D1 D SEPED /2008

37 Sepam Seri 10 - Monte Etme Sepam Seri 10 A 43 Sepam seri 10 B 43 röleleri aşağıdaki akımları ölçer: 2 veya 3 faz CTleri ile ölçülen faz akımları Aşağıdakilerden bir tanesine bağlanmış olan 1 CSH120, CSH200 veya GO110 CT çekirdek dengesi ile ölçülen topraklama hatası akımı: A girişi 0,2-24 A girişi A B C CSH120 CSH200 GO B A IA IB O4 IC O5 Io A O6 Io 0,2-24 A O7 O3 O2 O1 RS 485 I4 I3 I2 I1 D C C S D0 D SEPED /

38 Sepam Seri 10 - Monte Etme Akım Dönüştürücüleri Bağlamak (CTler) CTleri bağlamak Faz akımlarını ve topraklama hatası akımını ölçmek için standart 1 A veya 5 A akım dönüştürücüler (CTler) Sepam'a bağlanabilir. CT ölçüsünü belirlemek için, bakınız 'CTleri Ölçülendirmek', s. 44. Bağlantı Örneği Aşağıdaki şema şu bağlantıyı göstermektedir: Faz akımlarını ölçmek için 3 faz CT Topraklama hatasını ölçmek için 1 topraklama hatası CT A B C CT 1A/5A B IA IB IC Io Topraklama CT Topraklama hatası CTsi yalnızca 3 faz akımının toplamını ölçmelidir. Orta gerilim kablosunun ekranlamasında dolaşan akım dahil edilmemelidir. Kablo ekranlamasında dolaşan akımın CT tarafından algılanmasını önlemek için, bu akımı CT içinden bir kez de ters yönde geçirerek etkisi sıfırlanmalıdır. Bunu sağlamak için, kablo uçlarındaki ekranlamayı CT içinden geçen bir kablo ile toprağa bağlamak gerekir. Bu kablo akım dönüştürücü içinden geçmeden önce toprağa bağlı olan hiçbir yere temas etmemelidir, ya da yalıtılmış bir kablo kullanılmalıdır. A B C A B C 38 SEPED /2008

39 Sepam Seri 10 - Monte Etme Bağlantı Önlemleri Hücrenin CT bölümünde, eşit uzunlukta ve mümkün olduğunca kısa kablolar kullanılarak, CT sekonderlerinin ortak noktalarının, hücrenin toprağına bağlı olan dikdörtgen kesitli bir bakır baraya bağlı olduğundan emin olun. CTleri kısa devre bağlantısı B'ye bağlayın. Kabloyu hücrenin metal kısımlarına bastırarak düzleştirin. Kısa devre konnektörünün 23, 24 ve 25 nolu terminallerini toprağa bağlamadan birbirlerine bağlayın. ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI VEYA YANIK TEHLİKESİ Asla akım dönüştürücünün sekonderini açık bırakmayın. Sekonderin açık bırakılması nedeniyle oluşan yüksek gerilim operatör ve cihaz için tehlikelidir. Primer kısmında akım varken asla CT sekonderlerindeki kabloların halka kulaklarını çözmeyin. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmalara yol açabilir. Sepam'ın akım girişlerini sökmeniz gerekirse: TEHLİKE TEHLİKE ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI VEYA YANIK TEHLİKESİ Kaza ile enerji altında olabilecek herhangi bir iletkene temas etmemek için yalıtıcı eldiven takın. Kabloları sökmeden kısa devre bağlantısı B'yi çıkartın. Bu bağlantı sayesinde akım trafolarının sekonder devreleri açık devre olmayacaktır. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmalara yol açabilir. Önerilen Kablo CTleri bağlamak için kullanılan kablonun kesitini seçerken, kablolardaki enerji harcanmasını sınırlamak için, CT sekonderinin özellikleri ve bağlantının uzunluğu göz önünde bulundurulmalıdır. Daha fazla bilgi için, bakınız 'CTleri Ölçülendirmek", s. 44. SEPED /

40 Sepam Seri 10 - Monte Etme Bir CT Çekirdek Dengesi Bağlamak Bir CT Çekirdek Dengesini Bağlamak Bağlantı Şeması Özel tasarlanmış CSH120, CSH200 ve GO110 CT çekirdek dengeleri direkt olarak topraklama hatası akımı ölçümü içindir. Çok hassas topraklama hatası koruması için Sepam rölelerle birlikte kullanılmalıdır. Farklı hassasiyetleri olan 2 topraklama hatası akımı girişlerine bağlanabilirler: A giriş 0,2-24 A giriş CT çekirdek dengelerinin detaylı özellikleri için, bakınız CSH120, CSH200 ve GO110 CT Çekirdek Dengeleri, s. 46. Aşağıdaki şemada, topraklama hatası akımını ölçmek için bir CT çekirdek dengesinin bağlanması gösterilmektedir: A B C CSH120 CSH200 GO B Io A Io 0,2-24 A 40 SEPED /2008

41 Sepam Seri 10 - Monte Etme CT Çekirdek Dengesi Topraklama hatası CTsi yalnızca 3 faz akımının toplamını ölçmelidir. Orta gerilim kablosunun ekranlamasında dolaşan akım dahil edilmemelidir. Kablo ekranlamasında dolaşan akımın CT tarafından algılanmasını önlemek için, bu akımı CT içinden bir kez de ters yönde geçirerek etkisi sıfırlanmalıdır. Bunu sağlamak için, kablo uçlarındaki ekranlamayı CT içinden geçen bir kablo ile toprağa bağlamak gerekir. Bu kablo akım dönüştürücü içinden geçmeden önce toprağa bağlı olan hiçbir yere temas etmemelidir, ya da yalıtılmış bir kablo kullanılmalıdır. A B C A B C Bağlantı Önlemleri Sepam rölesindeki 21 (veya 22) nolu terminali koruyucu toprağa bağlayarak, CT çekirdek dengesinin sekonderini hücrenin koruyucu toprağına bağlayın. Kabloyu hücrenin metal kısımlarına bastırarak düzleştirin. Mesela, Sepam rölesindeki 21 (veya 22) nolu terminal yoluyla, kablo ekranlamasını mümkün olan en kısa mesafe ile koruyucu toprağa bağlayın. Kabloyu başka hiç bir şekilde topraklamayın. Not: Sepam bağlantı kablolarının maksimum direnci 4 Ω (mesela, 20 m maksimum, 100 mω/m için veya 66 ft, 30,5 mω/ft için) aşmamalıdır. Önerilen Kablo Aşağıdaki özelliklere sahip, kalaylı bakır örgü ile ekranlanmış, bükümlü çift kablo kullanın: Özellikler Değerler İletken kesiti >1mm 2 (AWG 18) Birim uzunluktaki direnç Minimum yalıtkanlık (dielektrik) değeri < 100 mω/m (30,5 mω/ft) 1000 V (700 V RMS) SEPED /

42 Sepam Seri 10 - Monte Etme Mantıksal Girişleri ve Çıkış Rölelerini Bağlamak Güvenlik Önlemleri TEHLİKE TEHLİKELİ VOLTAJ Tehlikeli voltajların güç kaynağının ve A ve D G/Ç bağlantılarının ulaşılabilir kısımlarına (SELV, PELV veya PEB) bağlanabilecek voltajlarla birlikte olmasına izin vermeyin. Mantıksal girişler ve çıkış röleleri birbirlerinden basit yalıtımla yalıtılmışlardır. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmalara yol açabilir. Çıkış Rölelerini Bağlamak Sepam çıkış rölelerinde voltajsız kontaklar bulunur. DİKKAT KORUMA OLMAMASI VEYA YANLIŞ AÇTIRMA RİSKİ Sepam'a güç beslemesi yapılmıyorsa veya fail-safe (arıza emniyetli) konumda ise, koruma fonksiyonları artık aktif değildir ve tüm Sepam çıkış röleleri enerjisiz durumdadır. Bu çalışma modunun ve bekçi uygulamsının röle bağlantılarının tesisinize uygun olup olmadığını kontrol edin. Bu talimatlara uymamak yaralanmalara veya cihazın zarar görmesine yol açabilir. Mantıksal Girişleri Bağlamak Mantıksal Girişlerin Bağlanması ile İlgili Öneriler 4 Sepam seri 10 A mantıksal girişleri birbirinden bağımsızdır ve voltajsızdır. Sepam seri 10 A güç kaynağı voltajı şunları belirler: Mantıksal giriş kaynak voltaj aralığı Mantıksal giriş anahtarlama eşiği Bu değerler için bakınız Mantıksal Girişler, s Sepam seri 10 A A ve seri 10 A E'de mantıksal giriş işlemi onları aktif yapan voltaj tipine uygun olmalıdır: AC veya DC. Bunu yapabilmek için, voltaj türü parametreler menüsündeki MANTIKSAL GİRİSLER ekranında ayarlanmalıdır. Varsayılan değer DC (V DC) dir. EMC paraziti azaltmak için, tek bir bağlantıdaki canlı (voltaj altındaki) iletkenler arasında kablo ilmeği oluşmamış olmalıdır. Bükümlü bir çift kablo kullanılarak yapılan bağlantı sayesinde, çıkış ve geri dönüş iletkenlerinin tüm bağlantı boyunca birbirlerine yakın olması garantilenmiş olur. 42 SEPED /2008

43 Sepam Seri 10 - Monte Etme İletişim Portunu Bağlamak Giriş Bağlantı Şeması Sepam seri 10 A, 2-telli RS 485 EIA iletişim portunu kullanarak haberleşir. Bus'a bağlantı direkt olarak yapılır ve herhangi bir ek donanım gerektirmez. Bağlantı daisy-chain biçimindedir ve bir hat sonlandırma direncinin kullanılmasını gerektirir: 0VC C S D0 D1 0V RS RS 485 C C S D0 D R Terminal Bağlanan veri maddesi Açıklama 1 C: Ortak İletişim arayüzü 0V'a bağlanan terminal 2 S: Ekranlama Sepam topraklama terminaline bağlanan terminal 3 D0 Gözetmen portunun A (veya L-) terminaline bağlanan terminal 4 D1 Gözetmen portunun B (veya L+) terminaline bağlanan terminal Bağlantı Önlemleri Önerilen Kablo Bağlanan Sepam rölelerinin sayısı 31'i aşmamalıdır ve toplam kablo uzunluğu 1300 metreden (4265 ft) uzun olmamalıdır. Kablo ekranlamasının bağlantısı da mümkün olduğunca kısa olmalıdır. Eğer Sepam hattın sonunda ise, bir adet 150 Ω empedans uyum direnci (model: VW3A8306DR), C konnektörünün 3 ve 4 nolu terminalleri arasına bağlanmalıdır. Aşağıdaki özelliklere sahip ve minimum %85 örtüşmeli, kalaylı bakır örgü ile ekranlanmış, bükümlü çift kablo kullanın. Özellikler Değerler İletken kesiti > 0,22 mm 2 (AWG 24) Birim uzunluktaki direnç İletkenler arasındaki kapasitans İletken ve ekranlama arasındaki kapasitans < 100 mω/m (30,5 mω/ft) < 60 pf/m (18,3 pf/ft) < 100 pf/m (30,5 pf/ft) SEPED /

44 Sepam Seri 10 - Monte Etme CTleri Ölçülendirmek Giriş CT Seçim Prensibi Sepam faz akım girişleri standart 1 A veya 5 A CTlerine bağlanabilir. CTleri, doğruluğun gerektiği akımlarda (minimum 5 In) doyuma girmeyecek şekilde ölçülendirilmelidir. CT doyum akımının yerine getirmesi gereken koşul, aşırı akım koruması gecikme süresinin türüne bağlıdır: Süre gecikmesi Gerçekleşmesi gereken koşul Çizim Kesin Zaman (KZ) Isaturation > 1,5 x ayar noktası (Is) t Is 1,5 Is Isaturation I IDMT: Isaturation > 1,5 x eğri değeri, aşağıdaki 2 değerden hangisi küçükse: Isc max, maksimum tesis kısa-devre akımı 20 x Is (IDMT eğri dinamik aralığı) t Is I Isaturation 1,5 Min (Idc max, 20 Is) Min (Idc max, 20 Is) Doyum akımını hesaplamak için kullanılan yöntem aşağıda belirtildiği gibi CT doğruluk sınıfına bağlıdır. Pratik Bilgiler Ayarlarla ilgili herhangi bir bilgi olmaması durumunda, aşağıdaki özellikler çoğu durumlar için uygundur: Anlık Sekonder Akım Anlık Yük Doğruluk Sınıfı ve CT Sekonder Direnci Kablo direnci Ins VAct Doğruluk-Sınır Rct Rw Faktörü 1 A 2,5 VA 5P20 < 3 Ω < 0,075 Ω 5 A 7,5 VA 5P20 < 0,2 Ω < 0,075 Ω Doyum Akımını Hesaplama Prensibi, P sınıfı için A sınıfı P CT şu özelliklere sahiptir: Inp: Primer anlık akım (A cinsinden) Ins: Sekonder anlık akım (A cinsinden) Doğruluk sınıfı 5P veya 10 P, bir yüzde ve ardından gelen ve genelde 5,10, 15, 20 veya 30 olan doğruluk sınırı faktöründen (FLP) meydana gelir. VAct: Anlık yük değerleri genelde 2,5/5/7,5/10/15/30 VA olur. Rct: Sekonder sargının maksimum direnci (Ω cinsinden) Tesis, CT sekonderindeki (sargı + koruma rölesi) Rw yük direnci ile temsil edilir. CT yükü anlık yük ile uyumluysa, mesela Rw x Ins 2 VAct, doyum akımı FLP x Inp.'dan büyüktür. Rct direnci biliniyorsa, gerçek CT yükünü dikkate alan gerçek CT FLP değerini hesaplamak mümkündür. Aşağıdaki durumda, doyum akımı gerçek FLP x Inp değerine eşittir: actualflp FLP Rct Ins2 + VAct = ( Rct + Rw) Ins 2 Doyum Akımını Hesaplama Örnekleri, P sınıfı için Mesela aşağıdaki özelliklere sahip bir CT için: Dönüşüm oranı: 100 A/5 A Anlık yük: 2,5 VA Doğruluk sınıfı ve doğruluk-sınır faktörü: 5P20 Sekonder sargının direnci: 0.1 Ω 44 SEPED /2008

45 Sepam Seri 10 - Monte Etme En az 20 değerinde bir FLP olması için, mesela 20 x Inp = 2 ka doyum akımı için, CT'nin Rw yük direnci VAct 2,5 şundan düşük olmalıdır: Rw, max = Ins 2 = = 0,1Ω Bu, 12 m (39 ft) uzunluğunda ve 2,5 mm kesite sahip bir kabloyu 2 (AWG 12) simgeler, birim uzunluktaki direnç yaklaşık 8 Ω/km (2,4 mω/ft) kabul edilerek. 50 m (164 ft) uzunluğunda ve 2,5 mm 2 (AWG 12), Rw = 0,4 Ωkesite sahip bir kablo tesisatı için. Sonuç olarak: actual FLP FLP Rct Ins2 + VAct 0, ,5 = ( Rct + Rw) Ins 2 = = 8 ( 0,1 + 0,4) 25 Böylece, Isaturation = = 8 x Inp = 800 A Not: Sepam rölenin akım girişlerinin empedansı (< Ω) dır ve genelde kablo direnciyle karşılaştırıldığında ihmal edilebilir. Doyum Akımını Hesaplama Prensibi, PX sınıfı için PX sınıfı CT şu özelliklere sahiptir: Inp: Primer anlık akım (A cinsinden) Ins: Sekonder anlık akım (A cinsinden) Vk: Anlık diz-noktası voltajı (V cinsinden) Rct: Sekonder sargının maksimum direnci (Ω cinsinden) Doyum akımı CT sekonderindeki Rw yük direnci ile hesaplanır (kablo + koruma rölesi). Vk Inp Isaturation = Rct + Rw Ins Doyum Akımını Hesaplama Örnekleri, PX sınıfı için CT Dönüşüm Oranı Vk Rct Rw Isaturation 100 A/5 A 17,4 V 0,13 Ω 0,4 Ω 17,4 Inp = = 6,56 Inp= 656 A 0,13 + 0, A/1 A 87,7 V 3,5 Ω 0,4 Ω 87,7 Inp = = 2,248 Inp= 2248 A 3,5 + 0,1 1 SEPED /

46 Sepam Seri 10 - Monte Etme CSH120, CSH200 ve GO110 CT Çekirdek Dengeleri Fonksiyon Özel tasarlanmış CSH120, CSH200 ve GO110 CT çekirdek dengeleri direkt olarak topraklama hatası akımı ölçümü içindir. Düşük voltaj yalıtımları nedeniyle, yalnızca kablolarda kullanılılabilirler. CSH120 ve CSH200, farklı iç çaplara sahip kapalı CTlerdir: CSH120'nin iç çapı 120 mm (4,75 in) dir. CSH200'ün iç çapı 196mm (7,72in) dir. GO110, iç çapı 110 mm (4,33 in) olan bir split CTdir. 1 CSH200 2 CSH120 3 GO110 Özellikler CSH120 CSH200 GO110 İç çap 120 mm (4,7 in) 196 mm (7,7 in) 110 mm (4,3 in) Ağırlık 0,6 kg (1,32 lb) 1,4 kg (3,09 lb) 3,2 kg (7,04 lb) Doğruluk 20 C'de (68 F) %5 %5 <%0,5 ( A) C ( F) de <%6 <%6 <%1,5 ( A) Dönüşüm oranı 470/1 İzin verilen maksimum akım 20 ka - 1 s İşletim sıcaklığı C ( F) Depolama sıcaklığı C ( F) 46 SEPED /2008

47 Sepam Seri 10 - Monte Etme CSH120 ve CSH200 Boyutları 4 x Ø6 mm (0,24 in) 4 x Ø5 mm (0,20 in) F ØA H K B J E L D Boyut A B D E F H J K L CSH120 mm in 4,75 6,46 1,73 7,48 3,15 1,57 6,54 2,56 1,38 CSH200 mm in 7,72 10,1 1,81 10,8 4,72 2,36 10,0 4,09 1,46 GO110 Boyutları M5 D E C ØB 8 mm 0,31 in. F ØA Boyut A B C D E F GO110 mm in 4,33 8,82 3,62 2,99 0,63 1,73 GO110'u açmak GO 110 CTyi açmak için şunları yapın: Adım Aksiyon 1 Her iki T1 civatasını gevşetin ve 2 ucu çıkartın. 2 Her iki T2 civatasını gevşetin ve 2 barayı çıkartın. GO110'u kapatmak GO 110 CTyi kapatmak için şunları yapın: Adım Aksiyon 1 2 barayı yerine koyun ve her iki T2 civatasını sıkın. T2 sıkma torku = 30 N m veya 0,34 lb-in. 2 2 ucu yerine koyun ve her iki T1 civatasını sıkın. T1 sıkma torku = 70 N m veya 0,79 lb-in. SEPED /

48 Sepam Seri 10 - Monte Etme Montaj Önlemleri TEHLİKE ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI VEYA YANIK TEHLİKESİ Bu cihaz yalnızca kalifiye personel tarafından monte edilmelidir. Monte etmeden önce bu talimatların tümü okunmalı ve cihazın teknik özellikleri kontrol edilmelidir. ASLA yalnız başınıza çalışmayın. Bu cihazla veya cihazın içinde çalışırken cihaza gelen elektrik gücünü kesin. Geri besleme olasılığı da dahil olmak üzere tüm güç kaynaklarını göz önünde bulundurun. Tüm gücün kesildiğinden emin olmak için muhakkak uygun bir anlık voltaj algılama cihazını kullanın. Kullanılmayan terminaller de dahil olmak üzere tüm terminalleri sıkın. Çok hassas topraklama hatası akımı ölçümü için yalnızca CSH120, CSH200 ve GO110 CT çekirdek dengeleri kullanılabilir. CT çekirdek dengelerini yalıtkanlı kablolara monte edin (CTlerin OV yalıtımı yoktur) V'tan daha yüksek anlık voltaja sahip kabloların koruyucu toprağa bağlanmış olan ekranlaması da olmalıdır. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmalara yol açabilir. 48 SEPED /2008

49 Sepam Seri 10 - Monte Etme Montaj talimatı İçinden geçecek kablo demetinin en az iki katı bir çapa sahip bir CT seçin. Çizim Kabloları CTnin ortasında gruplayın ve kablo demetinin etrafında CTyi sabitlemek için iletken olmayan bir bağ kullanın. Kabloyu(ları) CTye yakın bir yerde bükmeyin. CTyi, kablonun(ların) en az CT çapının iki katı uzunluğunda düz bir kısmına takın. Ekranlamanın toprağını, 3 kablonun ekranlamasını CTnin içinde geçirmeyi unutmayın. Örgünün CTnin içinden geçtiğinden emin olun. A B C A B C Bağlantı Özellikleri CT Kablolar Terminal tipi Aletler Sıkma torku CSH120, CSH ,5 mm 2 wire (AWG ) Sıyrılmış uzunluk: 8 mm (0,31 in) M3,5 vida Düz tornavida 3,5 mm (0,14 in) 0,8...1 N m (7,1...8,8 lb-in) GO110 Kablo 1,5...6 mm 2 (AWG ) 5 mm (0,2 in) iç çapı olan kulak M5 vida M5 somun için düz alyen 30 N m (0,34 lb-in) SEPED /

50 Sepam Seri 10 - Monte Etme 50 SEPED /2008

51 Kullanım 3 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Kullanıcı-Makine Arayüzü 52 İşletim 54 Ayar 56 Sepam Seri 10 N Ekranları Listesi 60 Sepam Seri 10 B Ekranları Listesi 63 Sepam Seri 10 A Ekranları Listesi 67 SEPED /

52 Sepam Seri 10 - Kullanım Kullanıcı-Makine Arayüzü Ön Panel Sepam rölelerin ön panelinde bulunan Kullanıcı Makine Arayüzü, göstergeden, LED ışıklarından ve tuşlardan oluşur. Sızdırmaz bir döner kapak sayesinde ayar tuşlarına yetkisiz kişilerin erişmesi engellenebilir. Aşağıdaki çizimlerde kapağın iki konumu gösterilmektedir: Kapak Kapalı Kapak Açık Gösterge 2 Konum LED ışıkları 3 Hata LED ışıkları 4 Hata LED ışıklarının sembollerini içeren, kullanıcıya uyarlanabilen etiket için alan 5 Sepam sıfırlama ve pik talep değeri sıfırlama tuşu 6 Tanım etiketi 7 Sızdırmazlık contası 8 Seçim tuşları 9 Menüleri seçmek ve LED ışıklarını test etmek için tuş 10 Menü resimli şemaları 11 Menü seçim imleyicisi 12 Pil yuvası (Sepam seri 10 A) 13 Ayarları koruyan kapak 14 Giriş onaylama tuşu 15 Girişi iptal etme tuşu 16 Ayar tuşları Konum LED ışıkları Konum LED ışıkları Sepam'ın genel durumu hakkında bilgi verir: Resimli şema Fonksiyon Sepam Seri 10 AÇIK Yeşil LED: Sepam açık N B A Kırmızı LED: Sepam etkin değil (Sepam arızaya karşı güvenli konumda) N B A Sarı LED: İletişim aktivitesi A 52 SEPED /2008

53 Sepam Seri 10 - Kullanım Gösterge Gösterge arkadan aydınlatmalı bir LCD ünitedir. Her bir Sepam fonksiyonu aşağıdaki maddelerden oluşan bir ekranda gösterilir: Birinci satır: Elektrik değerleri için semboller veya fonksiyonun adı İkinci satır: Ölçüm değerleri veya fonksiyon ile ilişkili parametreler gösterilir Sol taraftaki bir menü imleyicisi, seçilen menü için resimli şemayı gösterir. Io 0,1 A Menü Yapısı Sepam rölede bulunan tüm veri üç menüye bölünmüştür: Ölçme menüsünde, akım ölçümleri ve en son meydana gelen hataların kayıtları bulunur. Koruma menüsünde, koruma fonksiyonlarını ayarlamak için kullanılan temel ayarlar bulunur. Parametreler menüsünde, Sepam'ın çalışmasını özel uygulamalara adapte etmek için kullanılabilecek parametreler bulunur. Tüm bu parametrelerin bir varsayılan değeri bulunur. Koruma fonksiyonları, parametreler menüsünün varsayılan değerleri ile bile çalışabilir. Menünün içeriği Sepam modeline göre değişir. Her bir model için, menüye göre değişen ekranların listesi bu bölümün sonunda verilmektedir: Sepam Seri 10 N Ekranları Listesi, s. 60 Sepam Seri 10 B Ekranları Listesi, s. 63 Sepam Seri 10 A Ekranları Listesi, s. 67 Bir Menüdeki bir Ekranı Seçmek Adım Aksiyon 1 Üç menüden birisini seçmek için tuşuna basın. Menü imleyicisi seçilen menüyü gösterir: : Ölçme menüsü : Koruma menüsü : Parametreler menüsü 2 İstediğiniz ekran görülene kadar, seçilen menüdeki ekranlar arasında gezmek için, veya tuşlarına basın. Varsayılan Ekran En son tuşa basıldıktan 10 dakika sonra otomatik olarak varsayılan ekran gösterilir. Varsayılan ekran: Sepam seri 10 N röleler için topraklama hatası akımını gösteren ekrandır Sepam seri 10 B ve seri 10 A rölele için faz akımını gösteren ekrandır SEPED /

54 Sepam Seri 10 - Kullanım İşletim Veriye Erişme İşletim sırasında ayarları koruyucu kapak kapalı iken, kullanıcı, aşağıdaki verilere erişebilir: Ölçümlerin okunması, parametre ve koruma ayarları En son hata yerel sinyali: yanıp sönen bir hata LED ışığı ile gösterge ünitesindeki bir hata ekranı ile En son hatanın onaylanması En son kaydedilen hataların okunması Pik talep değerlerinin sıfırlanması LED ışıklarının ve gösterge ünitesinin testi Ölçümlerin Okunması, Ayarlar ve Parametreler En Son Hata Sinyali Ayarları koruyucu kapak kapalı iken, kullanıcı, Sepam rölede bulunan tüm verileri okuyabilir. Herhangi bir koruma veya parametre ayarını değiştirmek mümkün değildir. Sepam tarafından bir hata algılandığında, yerel olarak şu şekilde gösterilir: Hata sürdüğü ve onaylanmadığı sürece yanıp sönen bir hata LED ışığı ile. Anlık olarak gösterge ünitesinde gösterilen ve operatör bir tuşa basana kadar gösterilmeye devam eden bir hata ekranı ile Operatör lokal olarak Sıfırlama tuşuna basarak hataları onaylayabilir. Sepam seri 10 A röleleri bir iletişim ağına bağlı durumda: Bir uzaktan gösterme biti ile de hatalar uzakta gösterilebilir İletişim ile gelen hataların onaylanması için emir alınabilir Hata LED ışıkları Hata LED ışıkları bir hatayı göstermek üzere aşağıdaki tabloda gösterildiği şekilde yanıp söner. Resimli şema I > Hata Sepam Seri10 için geçerli Faz aşırı akım koruması tarafından bir hatanın algılanması B A Topraklama hatası koruması tarafından bir hatanın algılanması N B A Termal aşırı akım koruması tarafından bir hatanın algılanması B A Harici Harici tetikleme A Standart çalışma modunda, sürekli yanan bir hata LED ışığı ile sinyal vermek. Etkinleştirme sırasında, kişisel işletim modunda, bir hata LED ışığının takılması iptal edildiyse, hata ortadan kalktığı anda LED ışığı söner. İlk 3 LED için, aşağıdaki bilgiyi belirtmek üzere, koruma tetiklenmeden önce LED ışıkları daha hızlı şekilde yanıp sönebilir: Resimli şema I > Aşma Faz aşırı akım koruması için anlık ayar noktasının aşılması (kaldırma çıkışları I> veya I>>) Topraklama hatası koruması için anlık ayar noktasının aşılması (kaldırma çıkışları Io> veya Io>>) Sepam Seri 10 için geçerli B A N B A Termal aşırı akım koruması için alarm ayar noktasının aşılması B A Bakınız Hata LED Işıkları, s Notlar: Kişisel modda, koruma ayar noktaları devre kesicinin tetiklenmesine sebep olan çıkış rölesi ile ilişkilendirilemez, ancak, mesela basit bir alarmı belirten bir çıkış rölesi ile ilişkilendirilebilir. Bu durumda, koruma LED ışığı devre kesicinin tetiklenmesi ile ilişkilendirilmeden aktif olabilir. Hata Led ışıkları resimli şeması LED lerin sağ tarafına bir etiket yapıştırarak kişiselleştirilebilir. 54 SEPED /2008

55 Sepam Seri 10 - Kullanım Hata Ekranları Hata ekranları operatöre Sepam röle tarafından en son algılanan hatanın özellikleri hakkında bilgi verir. Hata ekranları Sepam modeline göre değişir. Sepam seri 10 N ve seri 10 B SON HATA HATA= Io> IA=110A IB= Birinci satır: Hata ekranının adı İkinci satır: Hata özelliklerinin gösterildiği kayar ekran: Hatanın kökeni Hata sırasında ölçülen akım değerleri Sepam seri 10 A OLAY n OLAY= Io>2008 OCA Birinci satır: nsıra numarasıyla birlikte hata ekranının adı. Olaylara sırasıyla 0 ile arasında numara verilir ve sonra tekrar 0'a dönülür. İkinci satır: Hata özelliklerinin gösterildiği kayar ekran: Hatanın kökeni Olayın tarihi ve saati Hata sırasında ölçülen akım değerleri Operatör,, veya tuşlarını kullanarak diğer ekranlara da bakabilir. Bu durumda, hata ekranı kaybolur, ancak operatör istediği zaman ölçme menüsüne gidip en son kaydedilen hataya bakabilir. Hatanın Onaylanması En son kaydedilen hataların okunması Pik talep değerlerinin sıfırlanması Sıfırlama tuşuna basıldığında hatalar ve sebepleri yerel olarak onaylanır: Takılmalı olan çıkış röleleri sıfırlanır. Hata LED ışığı söner. Hata ekranı silinir. Onaylandıktan sonra, Sepam röle hata olmadan önceki ekranı gösterir. Sepam seri 10 N ve seri 10 B röleleri en son hatanın özelliklerini kaydeder. Sepam seri 10 A röleleri en son 5 hatanın özelliklerini kaydeder. Bu kayıtlara ölçme menüsünden ulaşılabilir ve hata ekranları ile aynı biçimde sunulurlar. Faz akımı pik talep değerlerinin sıfırlanma yöntemi aşağıda gösterilmektedir: Adım Aksiyon 1 Faz akımı pik talep değerleri ekranını gösterme. 2 Sıfırlama tuşuna 2 saniye süre ile basın: Pik talep değerleri sıfırlanır. LED ışıklarının ve gösterge ünitesinin testi Pil testi LED ışıkları ve gösterge ünitesi testi, ön paneldeki her bir LED ışığının ve göstergenin her bir kısmının doğru çalışıp çalışmadığını anlamak için kullanılır. Testi yapmak için, tuşuna basın ve basılı tutun. 2 saniye sonra ön paneldeki tüm LED ışıkları ve göstergenin tüm kısımları yanar. Sepam seri 10 A rölelerdeki pil yalnızca Sepam yardımcı güç kaynağında bir hata sorun olduğu zaman Sepam seri 10 A rölelerde bulunan dahili saate enerji sağlamak için kullanılır. Koruma fonksiyonlarının çalışması ile ilgili değildir. Pilin sağlam olup olmadığını kontrol etmek için, Sıfırlama tuşuna 2-3 saniye basın.. Tuşa basıldığı süre boyunca 4 kırmızı hata LED ışığının azalmadan okunur bir şekilde yanması gerekir. Böyle olmazsa, pili değiştirin: Bakınız Sepam Seri 10 A'da Pili Değiştirmek, s SEPED /

56 Sepam Seri 10 - Kullanım Ayar Parametrelere ve Ayarlara Erişmek Ayarları koruyucu kapak açıldığında ortaya çıkan tuşlar kullanılarak Sepam koruma ve parametre ayarları değiştirilebilir. Bu parametreler ve ayarlar aşağıda belirtilen iki menüye bölünmüştür: Koruma fonksiyonlarını ayarlamak için kullanılan temel ayarların bulunduğu koruma menüsü Sepam'ın çalışmasını özel uygulamalara adapte etmek için kullanılabilecek parametrelerin bulunduğu parametreler menüsü Ayarları bir Şifre ile Korumak Normalde, Sepam koruma ve parametre ayarları bir şifre ile korunmaz. Eğer ayarları bir şifre ile korumak gerekirse, parametre menüsünden aktif hale getirilebilir. Etkinleştirme sırasında şifre koruması aktif yapıldıysa, bir ayar işlemi sırasında tuşuna ilk kez basıldığında, Sepam otomatik olarak şifreyi soracaktır. Şifre 4 haneli bir sayıdır. Bakınız Bir Ayarı Onaylamak İçin Şifre Girmek, s. 57. Doğru kod girildiğinde, en son tuşa basıldıktan sonra 10 dakika boyunca ayarlarda değişiklik yapılmasına izin verilir. Bir Parametreyi Ayarlamak Bir koruma fonksiyonunu veya bir parametreyi ayarlama prosedürü aşağıdaki gibidir: Adım Aksiyon, veya tuşlarını kullanarak ayarlanacak fonksiyonun ekranını seçin. tuşuna basın: Şifre ile koruma aktif değilse, birinci fonksiyon parametresi yanıp sönecektir: parametre seçilir ve ayarlanabilir. Aksi takdirde, şifre girme ekranı görülür: aşağıdaki kısımlara bakın. Ayarlanacak parametreyi seçmek için / tuşlarını kullanın. Seçilen parametre yanıp söner. İstenen değer gösterilene kadar parametre değerleri arasında gezmek için Notlar: tuşu basılı tutulduğunda değerler daha hızlı değişir. tuşlarını kullanın. / tuşlarına basıldığında, parametre girişi iptal olur ve bir sonraki veya bir önceki parametre seçilir. Yeni parametre değerini onaylamak için, tuşuna basın: Sepam tarafından kabul edildiğini göstermek için ayar parametresi değeri sürekli olarak gösterilir (yanıp sönmez). 6 Yeni parametre değerini iptal etmek için, sürekli biçimde gösterilir (yanıp sönmez). tuşuna basın: Tüm parametre seçimleri iptal olur ve Ayar parametresi fonksiyondaki son parametre ise, fonksiyon tümüyle ayarlanmış olur ve / tuşlarını kullanarak yeni bir ekran seçebilirsiniz. Aksi takdirde, bir sonraki parametre yanıp söner ve 4. adımda açıklandığı gibi ayarlanabilir. 56 SEPED /2008

57 Sepam Seri 10 - Kullanım Bir Ayarı Onaylamak İçin Şifre Girmek Şifrenin 4 hanesi ayrı ayrı girilmelidir. Şifre girme prosedürü aşağıdaki gibidir: Adım Aksiyon 1 Şifre girme ekranı gösterilir ve birinci hane (0) yanıp söner: SIFRE? 0XXX 2 tuşlarına basarak 0 ile 9 arası bir rakam seçin ve şifre hanesini seçin. 3 tuşuna basarak seçilen haneyi onaylayın: Seçilen hane yerine bir yıldız işareti görülür. Bir sonraki hane 0 olarak yanıp söner. 4 Şifrenin 4 hanesini de girene kadar 2. ve 3. adımları tekrarlayın. 5 Şifre girildikten sonra: Eğer kod doğruysa: Mevcut ayar ekranı yeniden gösterilir. Ondan sonra, koruma veya parametre ayarını değiştirmek mümkün olur. Eğer kod doğru değilse: Geçici süre ile SIFRE HATALI mesajı gösterilir, sonra mevcut ayar ekranı yeniden gösterilir. Etkinleştirme Sırasında Şifreyi Aktif Hale Getirmek Şifre ile korumayı aktif hale getirme prosedürü aşağıdaki gibidir: Adım Aksiyon 1 Parametre menüsündeki şifre ayar ekranını seçmek için, veya tuşunu kullanın: SIFRE AYARLA SIFRE YOK 2 3 tuşuna basın: SIFRE YOK yanıp söner. tuşlarına ve sonra tuşuna basın: Sepam istediğiniz şifreyi belirlemenizi ister. Şifre bir sonraki kısımda belirlenir. SEPED /

58 Sepam Seri 10 - Kullanım Şifre Belirleme Şifre 4 haneli bir sayıdır ve her bir hane ayrı ayrı girilmelidir. Onaylamak için şifre yeniden girilmelidir. Şifreyi belirleme prosedürü aşağıdaki gibidir: Adım 1 Aksiyon Şifre ayar ekranı gösterilir. İlk şifre hanesi (0) yanıp sönene kadar SIFRE AYARLA tuşuna basın: SIFRE = 0XXX 2 3 tuşlarına basarak 0 ile 9 arası bir rakam belirleyin ve şifre hanesini seçin. tuşuna basarak seçilen haneyi onaylayın: Seçilen hane yerine bir yıldız işareti görülür. Bir sonraki hane 0 olarak yanıp söner. 4 Şifrenin 4 hanesini de belirleyene kadar 2. ve 3. adımları tekrarlayın. 5 Şifre bir kez belirlendikten sonra, onaylamak üzere aynı prosedür izlenerek ikinci kez girilmelidir: SIFRE AYARLA ONAYLA = XXXX 6 Şifre girildikten ve onaylandıktan sonra: Girilen iki kod da aynı ise: SIFRE AYARLANDI mesajı gösterilir ve yeni şifre aktif duruma gelir. Girilen iki kod da aynı değilse: ONAYLAMA HATASI mesajı gösterilir. Şifreyi Etkisiz Hale Getirmek Şifre ile korumayı etkisiz hale getirme prosedürü aşağıdaki gibidir: Adım Aksiyon 1 Parametre menüsündeki şifre ayar ekranını seçmek için veya tuşlarını kullanın: SIFRE AYARLA SIFRE = XXXX 2 tuşuna basın: Parametreyi değiştirmeye yetki vermek için Sepam sizden aktif şifreyi girmenizi ister. BakınızŞifreyi Girmek. 3 Şifre girildikten sonra: Eğer kod doğruysa ve Sepam SIFRE AYARLA ekranına dönerse: tuşlarını kullanarak SIFRE YOK seçimini yapın ve sonra tuşuna basın. Şifre ile koruma etkisiz hale getirilmiştir. Eğer kod doğru değilse: SIFRE HATALI mesajı kısa süre ile gösterilir. Sepam yeniden 1. adımdaki ekranı gösterir. Kayıp Şifre Şifreyi kaybettiyseniz Sepam'ın ön panelindeki seri numarayı okuyun ve yerel Schnedier Elektrik satış sonrası hizmet ofisine başvurun. 58 SEPED /2008

59 Sepam Seri 10 - Kullanım Kullanılan Isıtma Kapasitesi Sıfırlama Kullanılan Isıtma Kapasitesini Sıfırlama Yöntemi Termal aşırı akım korumasında kullanılan hesaplanan kullanılan ısıtma kapasitesi kullanıcı tarafından sıfırlanarak şu sağlanır: Bir termal aşırı yükleme koruma tetiklemesinden sonra normal soğuma süresini beklemeden, devre kesiciyi yeniden kapatma yetkisi. Termal alarm ayar noktasına ulaştıktan sonra, termal aşırı akım koruma tetiklemesini geciktirme. Koruma fonksiyon ayarlarında olduğu gibi, kullanılan ısıtma kapasitesini sıfırlamak da bir şifre ile korunur. Kullanılan ısıtma kapasitesini sıfırlama prosedürü aşağıdaki gibidir: Adım Aksiyon 1 Sepam tarafından hesaplanan kullanılan ısıtma kapasite değerinin gözüktüğü TERMAL 49 2 termal alarm ekranını gösterin. 2 tuşuna basın: Şifre ile koruma aktif değilse, termal alarm ayar noktası yanıp söner. Aksi takdirde, şifre girme ekranı görülür. Bakınız Şifreyi Girmek. 3 tuşunu kullanarak kullanılan ısıtma kapasitesini seçin: Kullanılan ısıtma kapasitesi yanıp söner. 4 tuşuna basarak kullanılan ısıtma kapasite değerini sıfırlayın. 5 tuşuna basarak kullanılan ısıtma kapasite değerini sıfırlayın. SEPED /

60 Sepam Seri 10 - Kullanım Sepam Seri 10 N Ekranları Listesi Ölçme Menüsü No. Ekran Açıklama 1 Topraklama hatası akımının gösterilmesi Io Sepam seri 10 N röleler için varsayılan ekran budur. 0,1 A 2 Son hatanın özelliklerinin gösterilmesi SON HATA Bu ekran yalnızca Sepam rölesi önceden bir hata kaydetmişse mevcuttur. HATA= Io> Io = 60A Koruma menüsü No. Ekran Açıklama 1a Sepam seri 10 N 11 : Topraklama CTsinin veya faz CTlerinin (Io T H CT toplam) özelliklerinin gösterilmesi ve ayarlanması: Primer anlık akım Ino veya In 100A/1A Sekonder anlık akım: 1 A veya 5 A 1b T H ISL ARAL 0,2-24A Sepam seri 10 N 13 : Topraklama hatası CT çekirdek dengesi tarafından ölçülen aralığın gösterilmesi ve seçimi: 0,2-24 A/2-240 A 2 Şebeke frekans seçimi FREKANS 50 HZ 3 Topraklama hatası koruması için düşük ayar noktası parametrelerinin Io> 51N gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi EI 10A TD=0,8 Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 4 Topraklama hatası koruması için yüksek ayar noktası parametrelerinin Io>> BS 10A 50N-51N T=0,10s gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 60 SEPED /2008

61 Sepam Seri 10 - Kullanım Standart Parametreler Menüsü No. Ekran Açıklama 1 İşletim dilinin gösterilmesi ve seçilmesi DIL FRANCAIS 2 Topraklama hatası koruma fonksiyonları için sıfırlama süresinin aktif hale getirilmesi SIFIRLAMA SURESI ACIK 3 Şifrenin aktif hale getirilmesi ve ayarlanması SIFRE AYARLA SIFRE = xxxx 4 Soldan sağa biçimde, O1 ile O3 arası çıkış rölelerinin konumlarının CIKIS DURUMU gösterilmesi: Konum 0 (kapalı)/konum 1 (açık) O1... O3 = Sepam yazılım sürüm numarasının gösterilmesi SEPAM V1.3 6 Sepam işletim modunun gösterilmesi ve seçilmesi Standart/Kişisel G/C ATAMA STANDART SEPED /

62 Sepam Seri 10 - Kullanım Özel Parametreler Menüsü Kişisel işletim modu seçilmişse, aşağıdakileri uyarlamak için ilave ekranlar kullanılabilir: Çıkış rölelerine ve hata LED ışıklarına atama yapılması Çıkış röleleri ve hata LED ışıkları takılı olsa da olmasa da Çıkış röle kontrolünün ters çevrilmesi No. Ekran Açıklama 7 O1 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O1 ATAMA KORUMA XX 8 O2 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O2 ATAMA KORUMA XX 9 O3 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O3 ATAMA KORUMA XX 10 O1, O2 ve O3 çıkış röle takılmasının gösterilmesi ve seçimi ROLE KILITL O1=EVT O2=EVT 11 O1 ve O2 çıkış röle kontrollerinin ters çevrilmesinin gösterilmesi ve seçimi ROLE TERS O1=HYR O2=HYR 12 Topraklama hatası LED'inin takılmasının gösterilmesi ve seçimi LED KILITL TOPR=EVT 62 SEPED /2008

63 Sepam Seri 10 - Kullanım Sepam Seri 10 B Ekranları Listesi Ölçme Menüsü No. Ekran Açıklama 1 IA IC/IA IB IC ayarlarının I GOSTERGE fonksiyondaki durumuna IA IB IC göre 2/3 faz akımlarının gösterilmesi. Sepam seri 10 B röleler için varsayılan ekran budur. 100 A 102 A 104 A 2 Topraklama hatası akımının gösterilmesi Io 0,1 A 3 IA IC/IA IB IC ayarına göre 2 veya 3 faz akımlarının pik talep değerlerinin gösterilmesi PIK TALEBI 120 A 122 A 114 A 4 Son hatanın özelliklerinin gösterilmesi SON HATA Bu ekran yalnızca Sepam rölesi önceden bir hata kaydetmişse mevcuttur. HATA= Io> IA=110A IB= SEPED /

64 Sepam Seri 10 - Kullanım Koruma Menüsü No. Ekran Açıklama 1 Faz CTlerinin özelliklerinin gösterilmesi ve ayarlanması: FAZ CT Primer anlık akım In Sekonder anlık akım: 1 A veya 5 A 600A/5A 2a T/H CT 100A/1A Sepam seri 10 B 31, B 41 ve B 42 : Topraklama CTsinin veya faz CTlerinin (Io toplam) özelliklerinin gösterilmesi ve ayarlanması: Primer anlık akım Ino veya In Sekonder anlık akım: 1 A veya 5 A 2b T/H ISL ARAL 0,2-24A Sepam seri 10 B 43 : Topraklama hatası CT çekirdek dengesi tarafından ölçülen aralığın gösterilmesi ve seçimi: 0,2-24 A/2-240 A 2c TC E/F RATIO 15 Sepam seri 10 B 42E sertifikalı GOST: Topraklama CT oranının gösterilmesi ve seçimi: Şebeke frekans seçimi FREKANS 50 HZ 4 Faz aşırı akım koruması için düşük ayar noktası parametrelerinin I> EI 70A 51 TD=0,8 gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 5 Faz aşırı akım koruması için yüksek ayar noktası parametrelerinin I>> gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi DT 70A T=0,10s Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 6 Topraklama hatası koruması için düşük ayar noktası parametrelerinin Io> 51N gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi EI 10A TD=0,8 Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 7 Topraklama hatası koruması için yüksek ayar noktası parametrelerinin Io>> BS 10A 50N-51N T=0,10s gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 8 Termal aşırı yükleme koruması için tetikleme parametrelerinin TERMAL 49 1 gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ACK 124A 2MN İzin verilen maksimum sürekli akım Korunan cihazın zaman sabiti 9 Termal aşırı yükleme koruması aktifleştirilmişse, bunun için alarm TERMAL ALARM= ISI.=%0 parametrelerinin gösterilmesi ve ayarlanması: Hesaplanan kullanılan ısıtma kapasitesinin yüzdesi olarak ayarlanmış alarm ayar noktası Hesaplanan kullanılan ısıtma kapasitesi (% gösterilir ve sıfırlanır) 64 SEPED /2008

65 Sepam Seri 10 - Kullanım Standart Parametreler Menüsü No. Ekran Açıklama 1 İşletim dilinin gösterilmesi ve seçilmesi DIL FRANCAIS 2 Sepam seri 10 B 4 : Gösterilecek faz akımı sayısının gösterilmesi ve I GOSTERGE seçimi: IA IC/IA IB IC IA IB IC 3 Pik talep değerleri için hesaplama periyodunun gösterilmesi ve seçimi PIK TALEBI 2MN 4 Faz aşırı akım soğuk yükleme kaldırma fonksiyonunun SOGUK YUKL I parametrelerinin gösterilmesi ve ayarlanması: Aktif Hale Getirme ve Çalıştırma I> I>> %150 1s Soğuk yükleme kaldırma yüzdesi veya ayar noktası blokajı Kaldırma süresi 5 Topraklama hatası soğuk yükleme kaldırma fonksiyonunun SOGK YUKL Io parametrelerinin gösterilmesi ve ayarlanması: Aktif Hale Getirme ve İşletim Io> Io>> %150 1s Soğuk yükleme kaldırma yüzdesi veya ayar noktası blokajı (veya Sepam seri 10 B 41 and B 42 H2 bastırılması) Kaldırma süresi 6 Faz ve topraklama hatası aşırı akım korumaları için sıfırlama süresinin aktif hale getirilmesi SIFR SURESI ACIK 7 Şifrenin aktif hale getirilmesi ve ayarlanması SIFRE AYARLA SIFRE = xxxx 8 Soldan sağa biçimde, O1 ile O3 arası çıkış rölelerinin konumlarının CIKIS DURUMU gösterilmesi: Konum 0 (kapalı)/konum 1 (açık) O1... O3 = Sepam yazılım sürüm numarasının gösterilmesi SEPAM V Sepam işletim modunun gösterilmesi ve seçilmesi Standart/Kişisel G/C ATAMA STANDART SEPED /

66 Sepam Seri 10 - Kullanım Özel Parametreler Menüsü Kişisel işletim modunu seçtikten sonra, uyarlamak için ilave ekranlar kullanılabilir: Çıkış rölelerine ve hata LED ışıklarına atama yapılması Çıkış röleleri ve hata LED ışıkları takılı olsa da olmasa da Çıkış röle kontrolünün ters çevrilmesi No. Ekran Açıklama 11 O1 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O1 ATAMA KORUMA XXXXXX 12 O2 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O2 ATAMA KORUMA XXXXX 13 O3 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O3 ATAMA KORUMA XXXXXX 14 O1, O2 ve O3 çıkış röle takılmasının gösterilmesi ve seçimi ROLE KILITL O1=EVT O2=EVT 15 O1 ve O2 çıkış röle kontrollarının ters çevrilmesinin gösterilmesi ve seçimi ROLE TERS O1=HYR O2=HYR 16 2 hata LED ışığının takılmasının gösterilmesi ve seçilmesi: LED KILITL 2 Faz hatası Topraklama hatası FAZ=EVT TOPRAK=EVT 17 Termal hata LED ışığının takılmasının gösterilmesi ve seçilmesi: LED KILITL 2 TERM=EVT 66 SEPED /2008

67 Sepam Seri 10 - Kullanım Sepam Seri 10 A Ekranları Listesi Ölçme Menüsü No. Ekran Açıklama 1 IA IC/IA IB IC ayarlarının I GOSTERGE fonksiyondaki durumuna IA IB IC göre 2/3 faz akımlarının gösterilmesi.. Sepam seri 10 A röleler için varsayılan ekran budur. 100 A 102 A 104 A 2 Topraklama hatası akımının gösterilmesi Io 0,1 A 3 IA IC/IA IB IC ayarına göre 2 veya 3 faz akımlarının pik talep değerlerinin gösterilmesi PIK TALEBI 120 A 122 A 114 A 4 Son olayın (n sayılı) özelliklerinin gösterilmesi OLAY n Bu ekran yalnızca Sepam rölesi önceden bir hata kaydetmişse mevcuttur. OLAY=Io > 2008 OCA 5 n-1 numaralı olayın özelliklerinin gösterilmesi OLAY n-1 Bu ekran yalnızca Sepam rölesi önceden 2 hata kaydetmişse mevcuttur. OLAY=Io > 2008 OCA 6 n-2 numaralı olayın özelliklerinin gösterilmesi OLAY n-2 Bu ekran yalnızca Sepam rölesi önceden 3 hata kaydetmişse mevcuttur. OLAY=Io > 2008 OCA 7 n-3 numaralı olayın özelliklerinin gösterilmesi OLAY n-3 Bu ekran yalnızca Sepam rölesi önceden 4 hata kaydetmişse mevcuttur. OLAY=Io > 2008 OCA 8 n-4 numaralı olayın özelliklerinin gösterilmesi OLAY n-4 Bu ekran yalnızca Sepam rölesi önceden 5 hata kaydetmişse mevcuttur. OLAY=Io > 2008 OCA SEPED /

68 Sepam Seri 10 - Kullanım Koruma menüsü No. Ekran Açıklama 1 Faz CTlerinin özelliklerinin gösterilmesi ve ayarlanması: FAZ CT Primer anlık akım In Sekonder anlık akım: 1 A veya 5 A 600A/5A 2a T H CT 100A/1A Sepam seri 10 A 41 ve A 42 : Topraklama CTsinin veya faz CTlerinin (Io toplam) özelliklerinin gösterilmesi ve ayarlanması: Primer anlık akım Ino veya In Sekonder anlık akım: 1 A veya 5 A 2b T H ISL ARAL 0,2-24A Sepam seri 10 A 43 : Topraklama hatası CT çekirdek dengesi tarafından ölçülen aralığın gösterilmesi ve seçimi: 0,2-24 A/2-240 A 2c TC E/F RATIO 15 Sepam seri 10 A 42E vea 42F sertifikalı GOST: Topraklama CT oranının gösterilmesi ve seçimi: Şebeke frekans seçimi FREKANS 50 HZ 4 Faz aşırı akım koruması için düşük ayar noktası parametrelerinin I> EI 70A 51 TD=0,8 gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 5 Faz aşırı akım koruması için yüksek ayar noktası parametrelerinin I>> gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi BS 70A T=0,10s Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 6 Topraklama hatası koruması için düşük ayar noktası parametrelerinin Io> 51N gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi EI 10A TD=0,8 Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 7 Topraklama hatası koruması için yüksek ayar noktası parametrelerinin Io>> 50N-51N gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ve tetikleme eğrisi BS 10A T=0,10s Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi 8 Termal aşırı yükleme koruması için tetikleme parametrelerinin TERMAL 49 1 gösterilmesi ve ayarlanması: Aktifleştirme ACK 124A 2MN İzin verilen maksimum sürekli akım Korunan cihazın zaman sabiti 9 Termal aşırı yükleme koruması aktifleştirilmişse, alarm TERMAL ALARM=% ISI.=%0 parametrelerinin gösterilmesi ve ayarlanması: Hesaplanan kullanılan ısıtma kapasitesinin yüzdesi olarak ayarlanmış alarm ayar noktası Hesaplanan kullanılan ısıtma kapasitesi (% gösterilir ve sıfırlanır) 68 SEPED /2008

69 Sepam Seri 10 - Kullanım Standart Parametreler Menüsü No. Ekran Açıklama 1 İşletim dilinin gösterilmesi ve seçilmesi DIL FRANCAIS 2 Sepam seri 10 A 4 : Gösterilecek faz akımı sayısının gösterilmesi ve I GOSTERGE seçimi: IA IC/IA IB IC IA IB IC 3 Pik talep değerleri için hesaplama periyodunun gösterilmesi ve seçimi PIK TALEBI 2MN 4 Kullanılan iletişim protokolunun gösterilmesi ve seçilmesi: Modbus/IEC COM PROTOKOL MODBUS 5a MODBUS CIFT SBO Modbus iletişim protokolu parametrelerinin (4. ekrandaki seçimi takiben) gösterilmesi ve seçilmesi: Adres Aktarım hızı Parite Uzaktan kontrol modu: Doğrudan/onaylı (SBO) 5b IEC iletişim protokolu parametrelerinin (4. ekrandaki IEC seçimi takiben) gösterilmesi ve seçilmesi: Adres CIFT Aktarım hızı Parite 6 Faz aşırı akım soğuk yükleme kaldırma fonksiyonunun SOGUK YUKL I parametrelerinin gösterilmesi ve ayarlanması: Aktif hale getirme ve işletim I> I>> %150 1s Soğuk yükleme kaldırma yüzdesi veya ayar noktası blokajı Kaldırma süresi 7 Topraklama hatası soğuk yükleme kaldırma fonksiyonunun SOGK YUKL Io parametrelerinin gösterilmesi ve ayarlanması: Aktif hale getirme ve işletim Io> Io>> %150 1s Soğuk yükleme kaldırma yüzdesi veya ayar noktası blokajı (veya Sepam seri 10 A 41 and A 42 için H2 bastırılması) Kaldırma süresi 8 Faz ve topraklama hatası aşırı akım korumaları için sıfırlama süresinin aktif hale getirilmesi SIFIRLAMA SURESI ACIK 9 Tetikleme devre gözetimi: TCS Tetikleme devre gözetim fonksiyonunun aktifleştirilmesi TCS hatası veya devre kesici konumu sinyali ACIK TCS HATASI 10 Sepam tarihinin gösterilmesi ve ayarlanması: TARIH Yıl Ay 2008 OCA 1 Gün SEPED /

70 Sepam Seri 10 - Kullanım No. Ekran Açıklama 11 Sepam zamanının gösterilmesi ve ayarlanması: SAAT Saatler Dakikalar 0H 0MN 0S Saniyeler 12 Sepam seri 10 A A ve 10 A E: Güç kaynağı voltajının gösterilmesi MANTS GIRISL ve seçimi: AC/DC VOLTAJ TURU = DC 13 Sepam yerel modda iken uzaktan açma fonksiyonunun aktif hale getirilmesi: Uzaktan açma kabul edildi/kabul edilmedi YEREL MOD ACILIS KABUL EDILDI 14 Şifrenin aktif hale getirilmesi ve ayarlanması SIFRE AYARLA SIFRE = xxxx 15 Soldan sağa biçimde, I1 ile I4 arası mantıksal girişlerin konumlarının GIRIS DURUMU gösterilmesi: Konum 0 (kapalı)/konum 1 (açık) I1... I4 = Soldan sağa biçimde, O1 ile O6 arası çıkış rölelerinin konumlarının CIKIS DURUMU gösterilmesi: Konum 0 (kapalı)/konum 1 (açık) O1... O6 = Sepam yazılım sürüm numarasının gösterilmesi SEPAM V Sepam işletim modunun gösterilmesi ve seçilmesi Standart/Kişisel G/C ATAMA STANDART 70 SEPED /2008

71 Sepam Seri 10 - Kullanım Özel Parametreler Menüsü Kişisel işletim modu seçilmişse, ilave ekranlar kullanılabilir: Uyarlamak için: Mantıksal girişlere, çıkış rölelerine ve hata LED ışıklarına atama yapılması Çıkış röleleri ve hata LED ışıkları takılı olsa da olmasa da Çıkış röle kontrolünün ters çevrilmesi Faz ve topraklama hatası aşırı akım korumaları için yedek koruma fonksiyonlarını ayarlamak (mantıksal ayrım kullanımıyla ilgili ayarlar) No. Ekran Açıklama 19 O1 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O1 ATAMA KORUMA XXXXXX 20 O2 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O2 ATAMA KORUMA XXXXXX 21 O3 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O3 ATAMA KORUMA XXXXXX 22 O5 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O5 ATAMA TCS 23 O6 çıkış röle atamasının gösterilmesi ve seçimi O6 ATAMA ALARM O1, O2 ve O3 çıkış röle takılmasının gösterilmesi ve seçimi ROLE KILITL O1=EVT O2=EVT 25 O1 ve O2 çıkış röle kontrollarının ters çevrilmesinin gösterilmesi ve seçimi ROLE TERS O1=HYR O2=HYR 26 I3 mantıksal giriş atamasının gösterilmesi ve seçilmesi I3 IATAMA HAR TETIKL 27 I4 mantıksal giriş atamasının gösterilmesi ve seçilmesi I4 ATAMA HAR SIFIRL 28 2 hata LED ışığının takılmasının gösterilmesi ve seçilmesi: LED KILITL 1 Faz hatası Topraklama hatası FAZ=EVT TOPRAK=EVT 29 2 hata LED ışığının takılmasının gösterilmesi ve seçilmesi: LED KILITL 2 Termik hata Harici hata TERM=EVT HARICI=EVT SEPED /

72 Sepam Seri 10 - Kullanım No. Ekran Açıklama 30 Faz aşırı akımı koruması için düşük ayar noktasının yedek tetikleme 68 YDKLI> gecikme süresinin gösterilmesi ve ayarlanması (mantıksal ayrımın kullanımı ile ilgili ayarlar): KPLI Aktif hale getirme ve tetikleme eğrisi (yalnızca gösterge) Tetikleme ayar noktası (yalnızca gösterge) Tetikleme gecikme süresi 31 Faz aşırı akımı koruması için yüksek ayar noktasının yedek tetikleme 68 YDKL I>> gecikme süresinin gösterilmesi ve ayarlanması (mantıksal ayrımın kullanımı ile ilgili ayarlar): KPLI Aktif hale getirme ve tetikleme eğrisi (yalnızca gösterge) Tetikleme ayar noktası (yalnızca gösterge) Tetikleme gecikme süresi 32 Topraklama hatası koruması için düşük ayar noktasının yedek 68 YDKL Io> tetikleme gecikme süresinin gösterilmesi ve ayarlanması (mantıksal ayrımın kullanımı ile ilgili ayarlar): KPLI Aktif hale getirme ve tetikleme eğrisi (yalnızca gösterge) Tetikleme ayar noktası (yalnızca gösterge) Tetikleme gecikme süresi 33 Topraklama hatası koruması için yüksek ayar noktasının yedek 68 YDKL Io>> tetikleme gecikme süresinin gösterilmesi ve ayarlanması (mantıksal ayrımın kullanımı ile ilgili ayarlar): KPLI Aktif hale getirme ve tetikleme eğrisi (yalnızca gösterge) Tetikleme ayar noktası (yalnızca gösterge) Tetikleme gecikme süresi 72 SEPED /2008

73 Fonksiyonlar ve parametreler 4 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Genel Prensip 74 Sembollerin Tanımları 75 Faz CT Oranı 77 Topraklama CT Oranı veya CT Çekirdek Dengesi Değeri 78 Şebeke Frekansı 79 Faz Aşırı Akım Koruması (ANSI 50-51) 80 Topraklama Hatası Koruması (ANSI 50N-51N) 84 Aşırı Akım Koruması Tetikleme Eğrileri 90 Faz Aşırı Akım Soğuk Yükleme Kaldırma (Soğuk Yükleme Kaldırma I) 101 Topraklama Hatası Soğuk Yükleme Kaldırma (Soğuk Yükleme Kaldırma Io) 104 Termal Aşırı Yükleme Koruma (ANSI 49 RMS) 108 Devre Kesici Kontrolu 116 Harici Tetikleme 119 Mantıksal Ayrım (ANSI 68) 120 Faz Akımı Ölçümü 124 Topraklama Hatası Akımı Ölçümü 125 Faz Akımı Pik Talep Değerleri 126 Son Hata Kaydı 127 Son 5 Olayın Tarih Atamalı Kaydı 128 İşletim Dili 129 Gösterilen Faz Akımlarının Sayısı 130 İletişim 131 Tetik Devre Gözetimi (TCS) 134 Tarih ve Zaman 136 Mantıksal Girişlere Uygulanan Voltaj 137 Yerel/Uzaktan Kontrol İşletimi 138 Şifre 139 Mantıksal Girişlerin Konumlarının Gösterilmesi 140 Çıkış Rölelerinin Konumlarının Gösterilmesi 141 Bekçi Uygulaması Rölesi 142 Ön Paneldeki Gösterge LED ışıkları 143 Hatanın Onaylanması 144 SEPED /

74 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Genel Prensip Giriş Ölçme Menüsü Koruma Menüsü Parametreler Menüsü Hangi Konular Sizin için Geçerlidir? Fonksiyonlar ve Parametreler kısmında, koruma fonksiyonları, bunlarla ilgili ilave fonksiyonlar ve ayrıca etkinleştirme için gerekli olan parametreler açıklanmaktadır. Tüm bu veriler aşağıda açıklanan üç menüye bölünmüştür. Ölçme menüsü şebekedeki akımlarla ilgili değerleri ve kaydedilen hataların özelliklerini okumak için kullanılır. Bu menüdeki veri yalnızca okunabilir. Değiştirilemez. Koruma menüsünde, ölçme ve koruma fonksiyonlarının çalışması için gereken ayarlar bulunur. Bu ayarlar, korunacak tesisin elektrik mühendisliği özelliğine karşılık gelir ve daima etkinleştirme sırasında yapılmalıdır. Parametreler menüsünde, Sepam'ın çalışmasını özel uygulamalara adapte etmek için kullanılabilecek parametreler ve ilave fonksiyonlar bulunur. Fabrika çıkışında bu parametreler varsayılan değere atanmıştır. Bu parametreler etkinleştirme sırasında ayarlanmamış olsa bile, koruma fonksiyonları çalışır durumdadır. Standart Mod veya Kişisel Mod Parametreler menüsünde G/C ATAMA ekranı, standart veya kişisel işletim modu seçenekleri sunar. Bu, çıkış rölelerinin, mantıksal girişlerin ve hata LED ışıklarının işletimini etkiler. Varsayılan olarak, bu öğeler standart modda çalışırlar ve uyarlama ekranları, parametreler menüsünde gözükmez. Sepam'ın standart modda işletim şematik diyagramlarını görmek için, bakınız Standart İşletim, s. 15. Çıkış rölelerinin, mantıksal girişlerin ve hata LED ışıklarının işletimini değiştirmek için kişisel mod kullanılır. Bu durumda, bu öğelerin işletimini uyarlamak için gereken ekranlar parametreler menüsünde yer alır. Bakınız Kişisel işletim modu, s Bu bölümde anlatılan konuların hepsi tüm Sepam modelleri için geçerli değildir (seri 10 N, seri 10 B veya seri 10 A). Her konu hangi Sepam modeli için geçerli olduğunu belirterek başlar: N, B veya A belirteçlerinden bir tanesi iptal edilmişse o model için geçerli değildir. Örnek N B A bu konu yalnızca Sepam seri 10 B ve Sepam seri 10 A için geçerli demektir. 74 SEPED /2008

75 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Sembollerin Tanımları Giriş Bu bölümde çeşitli blok şemalarda kullanılan semboller aşağıda tanımlanmaktadır. Fonksiyonları veya ayarları temsil etmek için kullanılırlar. Mantık Fonksiyonları Fonksiyon Eşitlik Açıklama Sembol "VEYA" Q = I1 + I2 + I3 eğer en az bir giriş 1 ise Q = 1 dir. I1 I2 I3 >1 Q "VE" Q = I1 + I2 + I3 Tüm girişler 1 ise Q =1 dir. I1 I2 I3 & Q "EX OR" Q = I1xI2xI3 + I1xI2xI3 + I1xI2xI3 eğer en az bir giriş 1 ise Q = 1 dir. Tümleyen Q = I1 I1 = 0 ise Q = 1 dir I1 I2 I3 I1 =1 Q Q Gecikme Süreleri Tip Açıklama Sembol Zamanlama Şeması Kaldırma T süresince bir veri öğesinin görüntülenmesini geciktirme için kullanılır. I T 0 Q I T Q Bırakma T süresince bir veri öğesinin görüntülenmemesini geciktirme için kullanılır. I 0 T Q I T Q Tek durumlu Fonksiyon Tip Açıklama Sembol Zamanlama Şeması Kaldırma Bir mantıksal sinyalin göründüğü her sefer kısa bir darbe (1 çevrim) üretmek için kullanılır. I Q I Q Bırakma Bir mantıksal sinyalin görünmediği her sefer kısa bir darbe (1 çevrim) üretmek için kullanılır. Not: Bir veri öğesinin görüntülenmemesi yardımcı güç kaynağının kesilmesinden kaynaklanabilir. I Q I Q SEPED /

76 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Çift konumlu Geçiş Fonksiyonu Fonksiyon Açıklama Sembol Zamanlama Şeması Çift konumlu Bilgi kaydetmek için kullanılır. Geçiş Eşitlik: Q = S + R Q S S Q R R S R Q Akım Giriş Fonksiyonları Fonksiyon Açıklama Sembol I > Faz aşırı akım koruması için anlık düşük ayar noktasındaki aşımı gösterir. IA IB IC I > I> kaldırma çıkışı I >> Faz aşırı akım koruması için anlık yüksek ayar noktasındaki aşımı gösterir. IA IB IC I >> I>> kaldırma çıkışı Io> Io>> Topraklama hatası koruması için anlık düşük ayar noktasındaki aşımı gösterir. Topraklama hatası koruması için anlık yüksek ayar noktasındaki aşımı gösterir. Io Io> Io> kaldırma çıkışı Io Io>> Io>> kaldırma çıkışı Maks. 3 faz akımlarının maksimum rms değerlerini seçer. IA IB IC Maks. I max Ayarlar Ayarlar kullanılarak, kullanıcı Sepam mantığında değişiklik yapabilir. Bu ayarları, özellikle uyarlamaları temsil etmek için merdiven sembolleri kullanılır. Fonksiyon Açıklama Sembol Anahtar Bir mantıksal fonksiyon girişine bir sinyal atar. 2 girişli seçici anahtar 2 girişten birini seçer. 1 giriş - n çıkış içeren seçici anahtar n çıkıştan birini seçer. n giriş - 1 çıkış içeren seçici anahtar n girişten birini seçer. 76 SEPED /2008

77 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Faz CT Oranı Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Faz CT dönüşüm oranına koruma menüsünden erişilebilir ve daima etkinleştirme sırasında ayarlanmalıdır. Sepam'ın akım ile ilgili olan tüm fonksiyonları tarafından kullanılır. Not: Bu oranı koruma ayarlarını yapmadan önce ayarlayın. Eğer faz CT oranı koruma ayarları girildikten sonra değiştirilirse, koruma ayar noktalarının biri ya da birkaçı izin verilen akım aralığının dışında kalabilir. Bu durumda, Sepam'ın kendisi izin verilen aralığın üst ve alt sınırındaki ayar noktalarını sıfırlar ve operatörün topraklama hatası akım ayarlarını yeniden kontrol etmesi gerekir. Ayarlanması gereken parametre şudur: Faz CT oranı ayarı (FAZ CT ekranı) SEPED /

78 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Topraklama CT Oranı veya CT Çekirdek dengesi Değeri Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Topraklama CT dönüşüm oranına (veya CT çekirdek dengesi değerine) koruma menüsünden erişilebilir ve daima etkinleştirme sırasında ayarlanmalıdır. Sepam'ın topraklama hatası akımı ile ilgili olan tüm fonksiyonları tarafından kullanılır. Not: Bu oranı koruma ayarlarını yapmadan önce ayarlayın. Eğer oran (veya değer) koruma ayarları girildikten sonra değiştirilirse, koruma ayar noktalarının biri ya da birkaçı izin verilen akım aralığının dışında kalabilir. Bu durumda, Sepam'ın kendisi izin verilen aralığın üst ve alt sınırındaki ayar noktalarını sıfırlar ve operatörün topraklama hatası akım ayarlarını yeniden kontrol etmesi gerekir. Standart veya Hassas Topraklama Hatası Koruması için Sepam Röle Örnekleri Çok Hassas Toprak Hatası Koruması için Sepam Röle Örnekleri İlgili Sepam röleleri şunlardır: Sepam seri 10 1 (standart topraklama hatası koruması) Sepam seri 10 2 (hassas toprak hatası koruması) Bu Sepam röleleri bu işe özgü bir topraklama CTsine veya 3 faz CTlerinin ortak noktasına bağlanabilir. Ayarlanması gereken parametre şudur: Topraklama CT oranı (E/F CT veya E/F RATIO CT ekranı) 3 faz CTlerinin ortak noktasına bağlandıysa, bu parametre faz CT oranı ile aynı değere ayarlanmalıdır. İlgili Sepam röleleri Sepam seri 10 3 dir. (çok hassas toprak hatası koruması). Bu tip Sepam, CSH120, CSH200 veya GO100 CT çekirdek dengelerine bağlanmak üzere tasarlanmıştır. Ayarlanması gereken parametre şudur: Topraklama hatası akım ölçümü aralığı seçimi (T H ISL ARAL ekranı). Muhtemel seçim şudur: 0,2-24 A veya A. Bu seçim CT çekirdek dengesinin bağlandığı akım girişine karşılık gelmelidir. Bakınız B Bağlantısı Bağlantıları, s. 29. Aksi takdirde, akım ölçümü yanlış olacaktır ve topraklama hatası koruması doğru çalışmayacaktır. 78 SEPED /2008

79 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Şebeke Frekansı Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Şebeke frekansına koruma menüsünden erişilebilir ve daima etkinleştirme sırasında gösterilmelidir (50 veya 60 Hz). Sepam'ın faz akımı ve topraklama hatası akımı ile ilgili olan tüm fonksiyonları tarafından kullanılır. Sepam bu parametreyi ölçüm ve koruma algoritmalarını şebeke frekansına adapte etmek için kullanır. Ayar yanlış yapıldıysa, ölçme ve koruma fonksiyonlarının doğruluğu ciddi şekilde etkilenecektir. Ayarlanması gereken parametre şudur: Şebeke frekansı (FREKANS ekranı) SEPED /

80 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Faz Aşırı Akım Koruması (ANSI 50-51) Sepam seri 10 için geçerli N B A Açıklama Faz aşırı akım koruması fazlar arası hatalar yoluyla oluşan aşırı akımları algılamak için kullanılır. 1 A veya 5 A sekonder sınıfındaki 2 veya 3 faz CTler tarafından üretilen akımların ana bileşeninin ölçümünü kullanır. 2 bağımsız ayar noktası (I> ve I>>) ayarlanarak en uygun ayrım sunulabilir: Düşük ayar noktasında (I>), farklı türlerde standartlaştırılmış eğrilere sahip (IEC, IEEE, RI) ya bir kesin süre (DT) ya da ters kesin minimum süre (IDMT) ayarı bulunur. Yüksek ayar noktasında ise (I>>) yalnızca kesin süre (DT) ayarı bulunur. Anlık işletim sağlamak için (ANSI 50 fonksiyonu) minimum ayar kullanılabilir. Örnek: IDMT tip I> ayar noktası ve DT tip I>> ayar noktası için eğri t I > I >> Tetiklemesiz bölge Tetikleme bölgesi İlave Fonksiyonlar Sepam, faz aşırı akım korumasını tamamlayan fonksiyonlarını bulundurur: Sıfırlama süresi: Bir IDMT sıfırlama süresini aktif hale getirmek için, IDMT ayarı ile ayar noktası parametreleri ayarlanır. Bu sayede elektromekanik rölelerle koordinasyon sağlanır. Varsayılan olarak, sıfırlama süresi aktif değildir. Bakınız Sıfırlama Süresi, s. 92. Soğuk Yükleme Kaldırma I (veyaclpu I): Hem I> hem de I>> ayar noktalarının çalışmaları, tesise enerji verildiğinde korumanın yanlış tetikleme yapmasını önlemek için kullanılan CLPU I fonksiyonu ile ilişkilendirilebilir. Varsayılan olarak, CLPU I fonksiyonu aktif değildir. Faz Aşırı Akım Soğuk Yükleme Kaldırma (Soğuk Yükleme Kaldırma I), s. 101 Mantıksal Ayrım: Sepam, mantıksal ayrım sistemine entegre edilebilir. Tesis, hatanın kısa bir süre içinde giderilmesini gerektiriyorsa, bu sistem kullanılabilir. Süre ayrımı tarafından dayatılan, koruma aşamaları arasındaki süreleri bypass etmek için kullanılır. Varsayılan olarak, Sepam seri 10 A'da O5 çıkış rölesi mantıksal ayrımı bloke etme çıkışına atanır. Bakınız 'Mantıksal Ayrım' (ANSI 68), s Blok Şema IA IB IC I > T 0 I> gecikmeli çıkış I> kaldırma çıkışı I >> T 0 I>> gecikmeli çıkış I>> kaldırma çıkışı 80 SEPED /2008

81 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Standart İşletim 3 faz aşırı akımları I> veya I>> ayar noktasını aşarsa: hata LED ışığı hızlı şekilde yanıp söner. Karşılık gelen kaldırma çıkışı konum değiştirir. Her iki kaldırma çıkışları, mantıksal ayrım fonksiyonu tarafından bir mantıksal ayrımı bloke etme emri göndermek için kullanılır: Bakınız 'Mantıksal Ayrım' (ANSI 68), s Bu her iki çıkışın da konumları iletişim yoluyla sunulur: Bakınız İletişim, s. 167 I> veya I>> ayar noktası ile ilişkili gecikme süresi geçtikten sonra: LED ışığı yavaş biçimde yanıp söner. O1, O2, O3 çıkış röleleri konum değiştirir. Hata ekranında tetikleme akım değerleri görüntülenir. 3 faz akımlarının tümü I> veya I>> ayar noktalarının altına düştüğünde, O1, O2, O3 çıkış röleleri ve gösterge aynı konumda kalır (takılma fonksiyonu). Sıfırlama tuşuna basılınca takılma fonksiyonu aktif konumdan çıkar. (Bakınız Hatanın Onaylanması s. 144): LED ışığı söner. Çıkış röleleri başlangıç konumlarına geri dönerler. Hata ekranının yerine hatadan önceki ekran tekrar gözükür. Not: I>> gecikme süresi ANI olarak ayarlanmışsa (anlık), I>> gecikmeli çıkışı I>> kaldırma çıkışı ile aynıdır. Uyarlama Seçeneği Sepam'ın kişisel modu, standart işletimi değiştirmek için kullanılabilir: LED ışığının takılması aktif halden çıkarılabilir. I> ve I>> ayar noktalarının O1, O2, O3 çıkış rölelerine atanması değiştirilebilir. O1, O2, O3 çıkış rölelerinin takılması değiştirilebilir. O1 ve O2 çıkış rölelerinin aktivasyon mantığı ayarlanabilir (hata algılandığında kontak kapalı veya açık olarak). Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /

82 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Ayarlar I> ayar noktası ayarları Yetkilendirilmiş değerler Tetikleme eğrisi KPLI: Ayar noktası kapalı DT: Kesin Zaman Tetikleme eğrileri ve sıfırlama süresi ile ilgili daha SIT/A: IEC standart ters süre fazla bilgi için, Bakınız Aşırı Akım Koruması VIT/B: IEC çok ters süre Tetikleme Eğrileri, s. 90. LTI/B: IEC uzun süre ters EIT/C: IEC aşırı ters süre MI: IEEE orta derece ters VI: IEEE çok ters EI: IEEE aşırı ters RI I> ayar noktası DT eğrisi 0, In (minimum: 1 A) IDMT eğrileri 0,1...2,4 In (minimum: 1 A) Gecikme süresi DT eğrisi 0, s, aşağıda belirtilen adımlarla: 0,01 s, 0,05'dan 9,99 s'ye kadar 0,1 s, 10,0'dan 99,9 s'ye kadar 1 s, 100'dan 300 s'ye kadar IEC, RI eğrileri TMS: 0, (adım: 0,01) IEEE eğrileri TD: 0, (adım: 0,1) Sıfırlama süresi I> ve Io> ayar noktaları için ortak noktayı ayarlamak: KPLI: Sıfırlama süresi kapalı ACIK: Sıfırlama süresi açık I>> ayar noktası ayarları Tetikleme eğrisi Not: In, faz CT primer anlık akımıdır. Yetkilendirilmiş değerler KPLI: Ayar noktası kapalı DT Kesin Zaman I>> ayar noktası DT eğrisi 0,1 In...24 In (minimum: 1 A) Gecikme süresi DT eğrisi Anlık (kaldırma) veya 0, s adımlarıyla : 0,01 s, 0,05'dan 9,99 s'ye kadar 0,1 s, 10,0'dan 99,9 s'ye kadar 1 s, 100'dan 300 s'ye kadar 82 SEPED /2008

83 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Trafo Giriş Akımlarına Hassasiyet Bir trafo kapandığında, mıknatıslanma akımı, en üst değerlerinde nominal trafo akımının 5 ile 12 katına varan büyüklüklere ulaşabilir. Bu geçici akımlar ANSI 51 koruma fonksiyonlarının yanlış tetiklemelerinin kaynağı olabilir. Bu giriş akımlarının güçlü bir aperiyodik bileşeni olabilir: I Îinr t ---- It () = Îinr e τ Sepam akımlarının ölçümü bir aperiyodik bileşenden etkilenmez (50 Hz veya 60 Hz), bu da ANSI 51 koruma fonksiyon ayarında önemli bir azalmaya izin verir. Anlık korumada (ANSI 50), yüksek ayar noktası, trafo üreticisi tarafından belirtilen giriş akımının pik değerinin en az %37'sine ayarlanmalıdır. Gecikmeli korumada (ANSI 51), aynı kural geçerlidir, trafo üreticisi tarafından belirtilen süre sabitine göre akımın zayıflatılması dikkate alınır. t Fonksiyonun Uygulanması için Ayarlar Koruma menüsündeki zorunlu ayarlar: Faz CT dönüşüm oranı ayarı (FAZ CT ekranı) Şebeke frekansının seçimi (FREKANS ekranı) Düşük ayar noktası (I>) ayarı (I> 51 ekranı) Yüksek ayar noktası (I>>) ayarı (I>> ekranı) Parametreler menüsündeki ilave ayarlar: Sıfırlama süresinin aktif hale getirilmesi (SIFR SURESI ekranı) Bu ayar I> ve Io> ayar noktaları için ortaktır. Faz Soğuk Yükleme Kaldırma ayarı (SOGUK YUKL I ekranı) SEPED /

84 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Topraklama Hatası Koruması (ANSI 50N-51N) Sepam seri 10 için geçerli N B A Açıklama Topraklama hatası koruması faz-toprak arası hatalar yoluyla oluşan aşırı akımları algılamak için kullanılır. Çeşitli bağlantı şemalarına göre (bakınız aşağıya) topraklama hatası akımının ana bileşeninin ölçümünü kullanır. Bu koruma çeşitli uygulama senaryolarında kullanılabilir: Giriş/besleyici koruması Nötr noktası koruması Depo topraklama kaçağı koruması 2 bağımsız ayar noktası (Io> ve Io>>) ayarlanarak en uygun ayrım sunulabilir: Düşük ayar noktasında (I>), farklı türlerde standartlaştırılmış eğrilere sahip (IEC, IEEE, RI) ya bir kesin süre (DT) ya da ters kesin minimum süre (IDMT) ayarı bulunur. Yüksek ayar noktasında ise (I>>) yalnızca kesin süre (DT) ayarı bulunur. Anlık çalışma sağlamak için minimum ayar kullanılabilir (ANSI 50N fonksiyonu). Örnek: IDMT tip Io> ayar noktası ve DT tip Io>> ayar noktası için eğri t Io> Io>> Tetiklemesiz bölge Tetikleme bölgesi 84 SEPED /2008

85 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Hassasiyet ve Bağlantı Şemalarının Prensibi Gereken hassasiyet seviyesine göre, üç tip Sepam bulunmaktadır. Topraklama hatası akımını ölçmek için, her bir tip, bir ya da birden fazla bağlantı şemasını yetkilendirir. Standart topraklama hatası koruması - Sepam serisi 10 1 : İki adet olası bağlantı şeması vardır: Şema 1 Şema 2 1 A veya 5 A sekonder sınıfında 3 faz CTlerinin ortak noktası kullanılarak topraklama hatası akımı ölçümü. Bağlantı aşağıdaki gibidir: A B C 1 A veya 5 A sekonder sınıfında bir topraklama CTsinden akım ölçümü. Bağlantı aşağıdaki gibidir: A B C B IA B IA IB IB IC IC Io CT 1A/5A Io Bu model, faz CT sınıfının (şema 1) veya topraklama CT sınıfının (şema 2) %10'u gibi minimum koruma ayarına izin verir:. Hassas topraklama hatası koruması - Sepam seri 10 2 : Yetkilendirilmiş bağlantı şemaları standart model ile aynıdır. Ancak, standart model ile kıyaslandığında minimum koruma ayarı 10'a bölünmüştür. Faz CT sınıfının (şema 1) veya topraklama CT sınıfının (şema 2) %1'idir. Ancak, koruma ayar noktasının düşük-seviye akım değerlerinde ayarlanması gerektiğinde, bir topraklama CT kullanılması şiddetle önerilir (şema 2). Şema 1 durumunda, 3 faz CTlerındeki doğruluk hataları yanlış topraklama hatası akımı ölçümlerine yol açabilir. In'nin %10'un altındaki ayar noktalı CTlerde bu doğruluk sapması korumanın yanlış tetikleme yapmasına neden olabilir. Çok hassas topraklama hatası koruması - Sepam seri 10 3 : Bu model özel tasarlanmış CT çekirdek dengeleri ile çalışır. Bağlantı şeması aşağıdaki gibidir: A B C CSH120 CSH200 GO B IA IB IC Io A Io 0,2-24 A SEPED /

86 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler 3 tip CT çekirdek dengesi bulunur: CT çekirdek dengesi Oran CT tipi İç çap CSH /1 Kapalı 120 mm (4,7 in) CSH /1 Kapalı 196 mm (7,7 in) GO /1 Açıklık 110 mm (4,3 in) Bu Sepam modeli özellikle bir alarm veya tetikleme olarak bağlanmış, düşük seviye topraklama hatası algılama gerektiren uygulama senaryolarına uygundur. CT çekirdek dengesinin Sepam röleye olan bağlantısına göre Sepam'ın değişik 2 hassasiyet aralığı bulunur: 0,2-24 A aralığı (primer akım) 2,0-240 A aralığı (primer akım) CT çekirdek dengesinin Sepam'a bağlanması ile ilgili daha fazla bilgi için, bakınız 'CT Çekirdek Dengesini Bağlamak', s. 40. İlave Fonksiyonlar Sepam, topraklama hatası korumasını tamamlayan fonksiyonlarını bulundurur: Sıfırlama süresi: Bir IDMT sıfırlama süresini aktif hale getirmek için, IDMT ayarı ile ayar noktası parametreleri ayarlanır. Bu sayede elektromekanik rölelerle koordinasyon sağlanır. Varsayılan olarak, sıfırlama süresi aktif değildir. Bakınız Sıfırlama Süresi, s. 92. Topraklama hatası soğuk yükleme kaldırma (Soğuk Yükleme Kaldırma Io veya CLPU Io): Hem Io> hem de Io>> ayar noktalarının işletimi, tesise enerji verildiğinde korumanın yanlış tetikleme yapmasını önlemek için kullanılan CLPU Io fonksiyonu ile ilişkilendirilebilir. Varsayılan olarak, CLPU Io fonksiyonu aktif değildir. Bakınız Topraklama Hatası Soğuk Yükleme Kaldırma (Soğuk Yükleme Kaldırma Io), s. 104 Mantıksal Ayrım: Sepam, mantıksal ayrım sistemine entegre edilebilir. Tesis, hatanın kısa bir süre içinde giderilmesini gerektiriyorsa, bu sistem kullanılabilir. Süre ayrımı tarafından dayatılan, koruma aşamaları arasındaki süreleri bypass etmek için kullanılır. Varsayılan olarak, Sepam seri 10 A'da O5 çıkış rölesi mantıksal ayrımı bloke etme çıkışına atanır. Bakınız 'Mantıksal Ayrım' (ANSI 68), s Blok Şema Io Io> T 0 Io> gecikmeli çıkış Io> kaldırma çıkışı Io>> T 0 Io>> gecikmeli çıkış Io>> kaldırma çıkışı 86 SEPED /2008

87 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Standart İşletim Uyarlama Seçeneği Topraklama hatası akımı Io> veya Io>> ayar noktasını aşarsa: I > hata LED ışığı hızlı şekilde yanıp söner. Karşılık gelen kaldırma çıkışı konum değiştirir. Her iki kaldırma çıkışları, mantıksal ayrım fonksiyonu tarafından bir mantıksal ayrımı bloke etme emri göndermek için kullanılır: Bakınız 'Mantıksal Ayrım' (ANSI 68), s Bu her iki çıkışın da konumları iletişim yoluyla sunulur: Bakınız İletişim, s. 167 Io> veya Io>> ayar noktası ile ilişkili gecikme süresi bittikten sonra: I > hata LED ışığı hızlı şekilde yanıp söner. O1, O2, O3 çıkış röleleri konum değiştirir. Hata ekranında tetikleme akım değerleri görüntülenir. Topraklama hatası akımı Io> veya Io>> ayar noktalarının altına düştüğünde, O1, O2, O3 çıkış röleleri ve gösterge aynı konumda kalır (takılma fonksiyonu). Sıfırlama tuşuna basılınca takılma fonksiyonu aktif konumdan çıkar (bakınızhatanın Onaylanması, s. 144): I > LED ışığı söner. Çıkış röleleri başlangıç konumlarına geri dönerler. Hata ekranının yerine hatadan önceki ekran tekrar gözükür. Not: Io>> gecikme süresi INST olarak ayarlanmışsa (anlık), I>> gecikmeli çıkışı Io>> kaldırma çıkışı ile aynıdır. Sepam'ın kişisel modu, standart işletimi değiştirmek için kullanılabilir: LED ışığının I > takılması aktif durumdan çıkartılabilir. Io> ve Io>> ayar noktalarının O1, O2, O3 çıkış rölelerine atanması değiştirilebilir. O1, O2, O3 çıkış rölelerinin takılması değiştirilebilir. O1 ve O2 çıkış rölelerinin aktivasyon mantığı ayarlanabilir (hata algılandığında kontak kapalı veya açık olarak). Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /

88 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Ayarlar Io> Ayar noktası ayarları Tetikleme eğrisi Tetikleme eğrileri ve sıfırlama süresi ile ilgili daha fazla bilgi için, bakınız Aşırı Akım Koruması Tetikleme Eğrileri s. 90. Io> ayar noktası Yetkilendirilmiş değerler KPLI: Ayar noktası kapalı DT: Kesin Zaman (DT) SIT/A: IEC standart ters süre VIT/B: IEC çok ters süre LTI/B: IEC uzun süre ters EIT/C: IEC aşırı ters süre MI: IEEE orta derece ters VI: IEEE çok ters EI: IEEE aşırı ters RI DT eğrisi Standart model 0, Ino (minimum: 1 A) Hassas model 0,01...2,4 Ino (minimum: 0,1 A) Çok hassas 0,2-24 A sınıfı 0, ,05 Ino (0,2..24 A) model A sınıfı 0, ,5 Ino (2, A) IDMT Standart model 0,1...2,4 Ino (minimum: 1 A) eğrileri Hassas model 0,01..0,24 Ino (minimum: 0,1 A) Çok hassas 0,2-24 A sınıfı 0, ,005 Ino (0,2...2,4 A) model A sınıfı 0, ,05 Ino (2, A) Doğruluk Standart model +/- %5 veya +/- 0,03 Ino Hassas model +/- %5 veya +/- 0,003 Ino Çok hassas 0,2-24 A sınıfı +/- %5 veya +/- 0,00015 Ino (+/- 0,07 A) model A sınıfı +/- %5 veya +/- 0,0015 Ino (+/- 0,7 A) Gecikme süresi DT eğrisi 0, s, aşağıda belirtilen adımlarla: 0,01 s, 0,05'dan 9,99 s'ye kadar 0,1 s, 10,0'dan 99,9 s'ye kadar 1 s, 100'dan 300 s'ye kadar IEC, RI eğrileri TMS: 0, (adım: 0,01) IEEE eğrileri TD: 0, (adım: 0,1) Sıfırlama süresi I> ve Io> ayar noktaları için ortak noktayı ayarlamak: KPLI: Sıfırlama süresi kapalı ACIK: Sıfırlama süresi açık Io>> ayar noktası ayarları Tetikleme eğrisi Io>> ayar noktası Yetkilendirilmiş değerler KPLI: Ayar noktası kapalı DT : Kesin Zaman (DT) DT eğrisi Standart model 0, Ino (minimum: 1 A) Hassas model 0,01...2,4 Ino (minimum: 0,1 A) Çok hassas 0,2-24 A sınıfı 0, ,05 Ino (0, A) model A sınıfı 0, ,5 Ino (2, A) Doğruluk Standart model +/- %5 veya +/- 0,03 Ino Hassas model +/- %5 veya +/- 0,003 Ino Çok hassas 0,2-24 A sınıfı +/- %5 veya +/- 0,00015 Ino (+/- 0,07 A) model A sınıfı +/- %5 veya +/- 0,0015 Ino (+/- 0,7 A) Gecikme süresi DT eğrisi Anlık (kaldırma) veya 0, s adımlarıyla : 0,01 s, 0,05'dan 9,99 s'ye kadar 0,1 s, 10,0'dan 99,9 s'ye kadar 1 s, 100'dan 300 s'ye kadar Notlar: Standart ve hassas modellerde, Ino CT primer anlık akımıdır. Hassas model için, Ino CSH200, CSH120 ve GO110 CT çekirdek dengeleri için primer anlık akımdır, mesela 470 A. 88 SEPED /2008

89 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Fonksiyonun Uygulanması için Ayarlar Koruma menüsündeki zorunlu ayarlar: Topraklama CT oran ayarı (T H CT veya T H ORAN CT ekranı) Eğer ölçüm 3 faz CTlerinin ortak noktasından alındıysa, bu ayar faz CT oranı ile aynıdır. Düşük ayar noktası Io> ayarı (Io> 51 N ekranı) Yüksek ayar noktası Io>> ayarı (Io>> 50 N-51N ekranı) Şebeke frekansının seçimi (FREKANS ekranı) Parametreler menüsündeki ilave ayarlar: Sıfırlama süresinin aktifleştirilmesi (SIFR SURESI ekranı). Bu ayar I> ve Io> ayar noktalarına özgüdür. Faz Soğuk Yükleme Kaldırma ayar (SOGUK YUKL Io ekranı) SEPED /

90 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Aşırı Akım Koruması Tetikleme Eğrileri Sepam seri 10 için geçerli N B A Giriş Kesin Süre (DT) Eğrisi Aşağıdaki tetikleme eğrisi tipleri kullanılarak faz veya topraklama hatası aşırı akım koruması geciktirilebilir: Kesin Süre (DT) Düşük ayar noktaları I>, Io> ve yüksek ayar noktaları I>>, Io>> IDMT: yalnızca düşük ayar noktaları I>, Io> Standartlaştırılmış IDMT eğrileri durumunda (yalnızca IEC ve IEEE tip), sıfırlama süresi aktif hale getirilebilir. Bu sıfırlama süresi Sepam'ın gerisinde bulunan elektromekanik rölelerle koordinasyonunu sağlar. Kesin süre (DT) koruma fonksiyonlarında açtırma süresi sabittir. Is çalışma noktası geçildiği anda gecikme süresi başlatılır. Kesin süre koruma prensibi: t T Is I (Io) 90 SEPED /2008

91 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler IDMT eğrisi IDMT koruma fonksiyonlarında, IEC and IEEE C standartlarına uygun olarak, açtırma süresi ölçüm değerine (faz veya toprak hatası akımı) bağlıdır. Çalışma, şuna benzer t = f(i/is) veya t = f(io/is) karakteristik eğrileriyle temsil edilir (Is, çalışma ayar noktasıdır): t 1 20 I/Is (Io/Is) Eğri şunlarla tanımlanır: Tipi ile (IEC, IEEE, ters, çok ters, aşırı ters, vs.) Eğrinin düşey asimptotuna karşılık gelen Is akım ayarı ile Bir çarpana karşılık gelen gecikme süresi ayarıyla: IEC ve RI eğrileri için TMS (Süre Çarpan Ayarı) IEEE eğrileri için TD (Süre Göstergesi) Yüksek bir akım ölçülürken aşağıdaki kurallar geçerlidir: İzlenen değer, ayar noktasının 20 katından fazla ise, maksimum açtırma süresi ayar noktasının 20 katı bir değere karşılık gelir. İzlenen değer, Sepam'ın dinamik aralığının dışındaysa, maksimum açtırma süresi aşağıdaki tabloda verilen maksimum dinamiklere karşılık gelir. Girişler Dinamik Aralık Faz akımı girişleri 40 In Topraklama hatası akımı girişi Standart model 40 Ino Hassas model 4 Ino Çok hassas model 0, A sınıfı 40 A A sınıfı 400 A In ve Ino: faz CT primer nominal akımı veya topraklama CT primer nominal akımı IEC Eğrileri için Eşitlikler IEC eğrileri aşağıdaki eşitlik ile tanımlanır: A td() I = I ---- p TMS 1 Is Eğrinin tipine bağlı olan tetikleme eğrisi parametreleri: Karakteristik eğri A p IEC standart ters süre SIT/A 0,14 0,02 IEC çok ters süre VIT/B 13,5 1 IEC uzun süre ters LTI/B IEC aşırı ters süre EIT/C 80 2 IEC Eğrileri için Eşitlikler IEC eğrileri aşağıdaki eşitlik ile tanımlanır: A td() I = I ---- p + B TD 1 Is Eğrinin tipine bağlı olan tetikleme eğrisi parametreleri: Karakteristik eğri A B p IEEE orta derece ters (MI) 0,0103 0,0228 0,02 IEEE çok ters (VI) 3,922 0, IEEE aşırı ters (EI) 5,64 0, SEPED /

92 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler RI eğrisi için eşitilik RI eğrisi aşağıdaki eşitlik ile tanımlanır: td() I 1 = I TMS 1,, Is Sıfırlama Süresi Düşük ayar noktaları I> ve Io> standartlaştırılmış IDMT eğrilerini kullandığında (IEC veya IEEE tip), bir IDMT sıfırlama süresini aktif hale getirmek mümkün olur. Bu özellik Sepam'ın gerisinde bulunan elektromekanik aşırı akım rölesiyle koordinasyonunu sağlar. Bir sıfırlama süresi olmadan, akım, ayar noktasının altına düştüğünde (I < %95 Is) tetikleme süresi gecikme sayıcısı sıfırlanır. Bir sıfırlama süresi varsa, akım, ayar noktasının altına düştüğünde, ölçüm akım değerine bağlı olan bir eğriye uygun olarak gecikme süresi sayıcısı azaltılır. Amaç, elektromekanik röle diskinin çalışmasını yeniden üretmektir. Sıfırlama süresi, diskin maksimum konumundan (hata akımı) kapalı konuma geri dönmesine geçen süreye karşılık gelir. Bu süre Sepam röle tarafından ölçülen akıma bağlıdır. Sıfırlama süresi eğrisi IEEE C standartında tanımlanır. Aşağıdaki eşitlik ile tanımlanır: tr() I Tr = I TMS Is burada: Is: Tetikleme ayar noktası I (Io): Koruma fonksiyonu tarafından ölçülen akımdır. TMS (veya TD): Tetikleme eğrisi ayarıdır Tr, sıfır akım ve TMS = 1 için sıfırlama süresi değeri aşağıdaki tabloda belirtilmektedir: Karakteristik eğri Tr IEC standart ters süre SIT/A 12,1 IEC çok ters süre VIT/B 43,2 IEC uzun süre ters LTI/B 120 IEC aşırı ters süre EIT/C 80 IEEE orta derece ters (MI) 0,97 IEEE çok ters (VI) 4,32 IEEE aşırı ters (EI) 5,82 Karşılık gelen eğri şuna benzer: tr TMS = 1 Tr 0 1 I/Is (Io/Is) 92 SEPED /2008

93 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Sıfırlama Süresi Örneği Aşağıdaki zamanlama şeması akıma bağlı sıfırlama süresinin yarattığı çalışmayı açıklar: Süre Gecikmeli çıkış Kaldırma çıkışı Dahili gecikme süresi sayıcısının değeri T Tr IEC Standart Ters Süre Eğrisi (SIT/A) t(s) TMS 2 1, ,8 0,6 0,4 0,3 0,2 0,1 0,1 0,05 0,02 0, I/Is SEPED /

94 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler IEC Çok Ters Zaman Eğrisi (VIT/B) t(s) TMS 2 1,5 1 0,8 0,6 0,4 0,3 0,1 0,2 0,1 0,05 0, I/Is 0,02 94 SEPED /2008

95 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler IEC Uzun Süre Ters Eğrisi (LTI/B) t(s) TMS 2 1,5 1 0,8 0,6 0,4 0,3 1 0,2 0,1 0,05 0, I/Is 0,02 SEPED /

96 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler IEC Aşırı Ters Süre Eğrisi (EIT/C) t(s) TMS 2 1,5 0,1 1 0,8 0,6 0,4 0,3 0,2 0,1 0,01 0,02 0, I/Is 96 SEPED /2008

97 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler IEEE Orta Derece Ters Eğrisi (MI) t(s) TD ,1 0,5 0, I/Is SEPED /

98 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler IEEE Çok Ters Eğrisi (VI) t(s) TD ,1 1 0,5 0, I/Is 98 SEPED /2008

99 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler IEEE Aşırı Ters Eğrisi (EI) t(s) ,1 TD ,5 0, I/Is SEPED /

100 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler RI Eğrisi t(s) TMS ,8 0,6 1 0,4 0,3 0,2 0,1 0,05 0,1 0,02 0, I/Is 100 SEPED /2008

101 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Faz Aşırı Akım Soğuk Yükleme Kaldırma (Soğuk Yükleme Kaldırma I) Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Uzun süre enerjisiz kaldıktan sonra enerji verildiğinde, faz aşırı akım soğuk yükleme kaldırma fonksiyonu, faz aşırı akım korumasının (ANSI 50-51) yanlış tetikleme yapmasını önler. Geçici olarak koruma ayar noktasını arttırmak için kullanılır. Tesisin özelliklerine bağlı olarak, bu işlemler koruma ayar noktalarını aşan geçici giriş akımları yaratabilir. Bu geçici akımların sebepleri şunlar olabilir: Bir tesisteki tüm yüklerin aynı anda sıfırlanması (klima, ısıtma, vs.) Güç trafosu mıknatıslanma akımları Motor yolverme akımları Normal koşullarda, koruma ayarları, bu geçici akımlar nedeniyle tetikleme yapılmasını önleyecek şekilde ayarlanmalıdır. Ancak, bu kural yetersiz duyarlılık seviyelerine veya çok uzun olan gecikmelere yol açarsa, enerjilendirme sonrasında geçici olarak ayar noktalarını arttırmak veya engellemek için bu fonksiyon kullanılabilir. Bu fonksiyonun kullanılmasıyla, enerjilendirmeyi etkileyen kısıtlamalara rağmen iyi bir koruma hassasiyet seviyesi sürdürülür. Not : Bu kitapçığın kalan kısmında, bu fonksiyon CLPU I kısaltması ile anılacaktır. CLPU I fonksiyonu kaynağın yeniden enerjilendirilmesi sonrasında otomatik olarak faz akımının gelmesini algılar. Fonksiyon parametrelerinin ayarlanması kullanıcıya şunları sağlar: Hangi ayar noktalarına göre hareket edeceğini seçmek: Düşük ayar noktası I> veya yüksek ayar noktası I>> veya her iki ayar noktası ile birlikte Seçilen (I> ve/veya I>>) ayar noktalarına göre aksiyon tipini belirlemek Ayar noktasına geçici olarak uygulanan çarpan (x1,5 ile 5 arasında) Geçici ayar noktası blokajı Enerjilendirme algılandıktan sonra ayar noktasının artışının veya blokajının ne kadar süreceğini belirlemek Varsayılan olarak, bu fonksiyon kapalıdır. SEPED /

102 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Blok Şemalar Faz aşırı akım koruması soğuk yükleme kaldırma blok şeması aşağıda gösterilmektedir: I> ve/veya Io>>'ya göre aksiyon CLPU I: KPLI (Aktivite belirleme) IA IB IC Maks. I < %5 In T'nin ayarlanması clpu I > %10 In 10s 0 Tclpu 0 & S R CLPU I çıkışı: & Ayar noktalarına göre aksiyon x K = %150 x K = %200 x K = %300 x K = %400 x K = %500 Blokaj A A A A A B CPLU I aksiyonu, I> ayar noktasına göre (Aktivite ayarına bağlı olarak) aşağıda gösterilmektedir: A CLPU I çıkışı: x K B CLPU I çıkışı: blokaj IA IB IC K.I> T 0 & I> gecikmeli çıkış & I> kaldırma çıkışı Fonksiyon I> ayar noktası CPLU I aksiyonu, I>> ayar noktasına göre (Aktivite ayarına bağlı olarak) aşağıda gösterilmektedir: A CLPU I çıkışı: x K CLPU I çıkışı: blokaj B IA IB IC K.I>> T 0 & I>> gecikmeli çıkış & I>> kaldırma çıkışı Fonksiyon I>> ayar noktası İşletim CLPU I fonksiyonu iki modülden oluşur: Kaynağın yeniden enerjilenmesini otomatik olarak algılayan bir modül ANSI50-51 koruma fonksiyonunun I> ve/veya I>> ayar noktalarına göre hareket eden bir modül Enerjilendirmenin algılanması faz akımlarının oluşmasına bağlıdır. CLPU I fonksiyonunu aktif hale geçirmek için, aşağıdaki koşullar oluşmalıdır: 3 faz akımlarının (%5 In'den daha az) 10 saniyeden daha uzun süre yok olmasının algılanması (akımın yeniden ortaya çıkması beklenirken bu bilgi hafızaya alınır) Bir faz akımının (%10 In'den büyük) ortaya çıkmasının algılanması. Bu durumda, CLPU I çıkışı ayarlanabilir bir Tclpu süresi boyunca aktif hale gelir. Enerjilendirme algılandıktan sonra, parametre ayarına göre iki muhtemel aksiyon ile CLPU I çıkışı ANSI koruma ayar noktalarına göre hareket eder: (I> ve/veya I>>) ayar noktasının ayarlanabilir bir katsayı (1,5 ile 5 arası) ile çarpılması, veya (I> ve/veya I>>) ayar noktasının blokajı Tclpu gecikme süresi geçtikten sonra, CLPU aksiyonu durdurulur ve ANSI koruma ayar noktaları normal çalışmaya geri döner. 102 SEPED /2008

103 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Ayarlar Ayarlar Aktivite Yetkilendirilmiş değerler KPLI: Kapalı I> I>>: I> ve I>>'ye göre aksiyon I>: Yalnızca I>'ya göre aksiyon I>>: Yalnızca I>>'ya göre aksiyon Ayar noktalarına göre aksiyon %150: Ayar noktası x 1,5 %200: Ayar noktası x 2 %300: Ayar noktası x 3 %400: Ayar noktası x 4 %500: Ayar noktası x 5 BLOKE: Ayar noktası bloke edildi Gecikme süresi s 1 s adımlarıyla min 1 min adımlarıyla Fonksiyonun Uygulanması için Ayarlar Parametreler menüsündeki ayarlar: Soğuk Yükleme Kaldırma (SOGUK YUKL I ekranı) SEPED /

104 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Topraklama Hatası Soğuk Yükleme Kaldırma (Soğuk Yükleme Kaldırma Io) Sepam Seri 10 için geçerli N B A Yalnızca 4 akım girişli ve standart veya hassas toprak hatası koruması olan Sepam (Sepam serisi veya Sepam serisi ). Açıklama Topraklama hatası soğuk yükleme kaldırma fonksiyonu, enerjilendirme sırasında topraklama hatası korumasının (ANSI 50N-51N) yanlış tetikleme yapmasını önler. Tesisin özelliklerine bağlı olarak, bu tür çalışmalar geçici giriş akımları oluşturabilir. Topraklama hatası akım ölçümü 3 faz CTlerinin toplamına dayanıyorsa, bu geçici akımların aperiyodik bileşeni faz CTlerinin doyuma geçmesine neden olabilir. Bu doyum, muhtemelen koruma ayar noktalarını aşan yanlış bir topraklama hatası akımının ölçümüne yol açabilir. Bu geçici akımlar genelde güç trafosunun mıknatıslanma akımlarından veya motor yolverme akımlarından dolayı oluşur. Normal koşullarda, koruma ayarları, bu geçici akımlar nedeniyle tetikleme yapılmasını önleyecek şekilde ayarlanmalıdır. Ancak, bu kural yetersiz hassasiyet seviyelerine veya çok uzun olan gecikmelere yol açarsa, enerjilendirme sonrasında geçici olarak ayar noktalarını arttırmak veya engellemek için bu fonksiyon kullanılabilir. Özellikle trafoların enerjilenmesinden dolayı oluşan geçici akımlarda, faz akımlarındaki ikinci harmonik bileşeninin algılanmasına dayanan topraklama hatası korumasının kısıtlandırılmasını aktif hale geçirmek için kullanılır. Bu fonksiyonun kullanılmasıyla, enerjilendirmeyi etkileyen kısıtlamalara rağmen iyi bir koruma hassasiyet seviyesi sürdürülür. Bir toprak CT vasıtasıyla topraklama hatası akımı ölçümünde, yanlış topraklama hatası ölçümü yapma riski daha düşüktür. Sensör doğru kullanıldığında bu fonksiyonu aktif hale geçirmeye gerek yoktur. Not: Bu kitapçığın kalan kısmında, bu fonksiyon CLPU Io kısaltması olarak geçecektir. CLPU Io fonksiyonu kaynağın yeniden enerjilendirilmesi sonrasında otomatik olarak faz akımının gelmesini algılar. Fonksiyon parametrelerinin ayarlanması kullanıcıya şunları sağlar: Hangi ayar noktalarına göre hareket edeceğini seçmek: Düşük ayar noktası Io> veya yüksek ayar noktası Io>> veya her iki ayar noktası ile birlikte Seçilen (Io> ve/veya Io>>) ayar noktalarına göre aksiyon tipini belirlemek Ayar noktasına geçici olarak uygulanan çarpan (x 1,5 ile 5 arası) Geçici ayar noktası blokajı İkinci harmonik bastırmasının kalıcı şekilde aktifleştirilmesi Enerjilendirme algılandıktan sonra ayar noktasının artışının veya blokajının ne kadar süreceğini belirlemek Varsayılan olarak, bu fonksiyon kapalıdır. 104 SEPED /2008

105 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Kaldırma veya Korumayı Bloke Etmek için Blok Şema Topraklama hatası soğuk yükleme kaldırma blok şeması aşağıda gösterilmektedir: Io> ve/veyaio>>'ya dayanan aksiyon CLPU Io: KPLI (Aktivite belirleme) IA IB IC Maks. I < %5 In T'nin ayarlanması clpu I > %10 In 10s 0 Tclpu 0 & S R & CLPU Io çıkışı: Ayar noktalarına göre aksiyon x K = %150 x K = %200 x K = %300 x K = %400 x K = %500 Blokaj A A A A A B CPLU Io aksiyonu, Io> ayar noktasına göre (Aktivite ayarına bağlı olarak) aşağıda gösterilmektedir: A CLPU Io çıkışı: x K B CLPU Io çıkışı: blokaj Io K.Io> T 0 & Io> gecikmeli çıkış Fonksiyon 50N-51N Io> ayar noktası & Io> kaldırma çıkışı CPLU Io aksiyonu, Io>> ayar noktasına göre (Aktivite ayarına bağlı olarak) aşağıda gösterilmektedir: A CLPU Io çıkışı: x K CLPU Io çıkışı: blokaj B Io K.Io>> T 0 & Io>> gecikmeli çıkış & Io>> kaldırma çıkışı Fonksiyon 50N-51N Io>> ayar noktası SEPED /

106 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler İkinci Harmonik Bastırma Blok Şeması İkinci harmonik bastırma için blok şema aşağıda gösterilmektedir: IA IB IC CLPU Io: H2 bastırma aktif H2 oranını hesaplamak >%17 & CLPU Io çıkışı: H2 bastırması C Io> ve/veya Io>>'ya dayanan aksiyon (Aktivite belirleme) Io> ayar noktasına dayanan aksiyon (Aktivite ayarına bağlı olan) aşağıda gösterilmektedir: C Io Io> & T 0 Io> gecikmeli çıkış Fonksiyon 50N-51N Io> ayar noktası Io> kaldırma çıkışı Io>> ayar noktasına dayanan aksiyon (Aktivite ayarına bağlı olan) aşağıda gösterilmektedir: C & T 0 Io>> gecikmeli çıkış Io Io>> Fonksiyon 50N-51N Io>> ayar noktası Io>> kaldırma çıkışı Çalışma Prensibi Parametre ayarına göre, CLPU Io aşağıdaki iki prensipten bir tanesine göre çalışır: Ayar noktalarının arttırılmasına veya bloke edilmesine uygulanan prensip (faz CLPU I'ya benzer prensip) İkinci harmonik bastırmasına uygulanan prensip Kaldırma İşletimi veya Korumanın Bloke Edilmesi Ayar noktasının arttırılması veya blokaj fonksiyonu ile CLPU Io soğuk yük yakalama iki modülden oluşur: Bir modül otomatik olarak yeniden enerjilendirmeyi algılar ANSI50-51 koruma fonksiyonunun Io> ve/veya Io>> ayar noktalarına göre hareket eden bir modül Enerjilendirmenin algılanması aşağıdaki koşullarda faz akımlarının oluşmasına bağlıdır: 3 faz akımlarının (%5 In'den daha az) 10 saniyeden daha uzun süre yok olmasının algılanması (akımın yeniden ortaya çıkması beklenirken bu bilgi hafızaya alınır) Bir faz akımının (%10 In'den büyük) var olmasının algılanması. Bu durumda, CLPU Io çıkışı ayarlanabilir Tclpu süresince aktif hale gelir. Enerjilendirme algılandıktan sonra, parametre ayarına göre iki muhtemel aksiyon ile CLPU Io çıkışı ANSI koruma ayar noktalarına göre hareket eder: (Io> ve/veya Io>>) ayar noktasının ayarlanabilir bir katsayı (1,5 ile 5 arası) ile çarpılması (Io> ve/veya Io>>) ayar noktasının blokajı Tclpu gecikme süresi geçtikten sonra, CLPU Io aksiyonu durdurulur ve ANSI 50-51N koruma ayar noktaları normal çalışmaya geri döner. 106 SEPED /2008

107 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler İkinci Harmonik Bastırmanın Çalışması İkinci harmonik bastırması tüm 3 faz akımlarındaki ikinci harmonik bastırmanın sürekli olarak hesaplanmasına dayanır. Bu oran ana (H1) ve ikinci harmonik (H2) bileşenlerinin quadratik toplamı baz alınarak hesaplanır. H2ratio = IA H2 + IB H2 +IC H IA H1 + IB H1 +IC H1 Bu oran %17'lik sabit bir ayar noktası ile karşılaştırılır. Ayar noktası aşıldığında, Io> ve/veya Io>> ayar noktaları CLPU Io'nun parametre ayarına bağlı olarak engellenir. Faz akımlarındaki H2 oranındaki bir artış faz CTlerinin doyuma girdiğinin tipik bir göstergesidir. Trafo enerjilendiğinde, mıknatıslanma akımının aperiyodik bileşeni genelde CTlerin doyuma girmesiyle ve ANSI 50N-51N koruma fonksiyonu nedeniyle yanlış topraklama hatası akımı okunmasıyla sonuçlanır. İkinci harmonik bastırma, CTler doyumda olduğu sürece topraklama hatası korumasını engellemek için kullanılabilir. H2 oranı düşünce bu bastırma otomatik olarak kendini devre dışı bırakır. Bir faz-toprak hatasında bu bastırmanın aktif olmasını önlemek için, faz-toprak hata akımının faz CT doyum akımından daha düşük olduğundan emin olun. Empedanslı bir topraklama sisteminde topraklama hatası akımı sınırlı olduğu için, bu çalışma koşulu genelde gerçekleşir. Doğrudan topraklamalı bir sistemde topraklama hatası akımı yüksektir. Ayar noktaları yüksek seviyelere ayarlanabildiği için, CLPU Io fonksiyonunu kullanmaya gerek yoktur. Ayarlar Ayarlar Aktivite Yetkilendirilmiş değerler KPLI: Kapalı Io> Io>>: Io> ve/veya Io>>'ya dayanan aksiyon Io>: Yalnızca Io>'ya göre aksiyon Io>>: Yalnızca Io>>'ya göre aksiyon Ayar noktalarına göre aksiyon %150: Ayar noktası x 1,5 %200: Ayar noktası x 2 %300: Ayar noktası x 3 %400: Ayar noktası x 4 %500: Ayar noktası x 5 BLOKE: Ayar noktası bloke edildi H2 ART.: İkinci harmonik bastırması Gecikme süresi s 1 s adımlarıyla min 1 min adımlarıyla İkinci harmonik bastırma ayar noktası %17 (sabit ayar noktası) Not: Gecikme süresi ayarı ikinci harmonik bastırma aksiyonuna uygulanmaz. Ayar ekranlarında, CLPU Io H2 ART'a ayarlanmışsa, gecikme süresi ayarı belirmez. Fonksiyonun Uygulanması için Ayarlar Parametreler menüsündeki ayarlar: Faz Soğuk Yükleme Kaldırma ayar (SOGUK YUKL Io ekranı) SEPED /

108 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Termal Aşırı Yüklenme Koruması (ANSI 49 RMS) Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Kullanılan Isıtma Kapasitesini Hesaplama Prensibi Akım ölçümüne dayanarak termal aşırı yüklenme koruması OV/DV kablolarını ve trafolarını aşırı yüklere karşı korumak için kullanılır. Uzun süren bir aşırı yüklenme, yalıtımın zamanından önce bozulmasına neden olan ısı artışlarına neden olur. Zamanından önce yaşlanma zaman içerisinde bir yalıtım hatasına dönüşebilir. Bu koruma, akım ölçümlerini kullanarak, kullanılan ısıtma kapasitesini hesaplamak için kullanılan bir termal modele dayanır. Bu koruma fonksiyonu tarafından kullanılan akım 3 fazlı rms akımdır ve 50 Hz'de 15 'e kadar olan harmonikleri (veya 60 Hz'de 13'e kadar) dikkate alır. Koruma fonksiyonu için üç ayar gerekir: Tetikleme ayar noktasına veya korunacak cihaz için maksimum termal dayanıklılığa karşılık gelen, izin verilen maksimum sürekli akıma ayarlamak (izin verilen bu sürekli akım %100 kullanılan ısıtma kapasitesine karşılık gelir) Cihazın ısınma/soğuma süre sabitini ayarlamak İzin verilen maksimum kullanılan ısıtma kapasitesinin (tetikleme ayar noktası) %'si olarak ifade edilen alarm ayar noktasını ayarlamak % olarak ifade edilen, cihazın kullanılan ısıtma kapasite değerine göstergeden erişilebilir. Ön paneldeki tuş takımı ile sıfırlanabilir. Bir şifre aktif ise, bu sıfırlama yapılmadan önce şifre girilmelidir. Kullanılan ısıtma kapasitesi, IEC standardında belirtilen formül kullanılarak hesaplanır. Alınan akımın karesi ile orantılıdır ve önceki kullanılan ısıtma kapasite konumuna bağlıdır. Aşağıdaki eşitlik kullanılarak ifade edilir: It () Et () Et ( Δt) Δt Δt = Et ( Δt) ---- Is T T burada: E(t): t süresinde kullanılan ısıtma kapasite değeri E(t Dt): t-dt süresinde kullanılan ısıtma kapasite değeri I(t): t süresinde ölçülen akım değeri Is: İzin verilen akım olarak ifade edilen ayar noktası değeri T: Isıtma/soğutma süre sabiti It () Terim Δt ---- Is T I(t) akımının ısı transferini ifade eder. Δt Terim Et ( Δt) ---- T cihazın doğal soğumasını ifade eder. I Denge durumunda, I akımı için kullanılan ısıtma kapasitesi şudur: E = Is Kullanılan ısıtma kapasitesi %100'den fazlaysa koruma tetikler. Blok Şema E alarmı: Alarm ayar noktası Is: Tetikleme ayar noktası T: Süre sabiti E(t) > E alarmı Alarm çıkışı IA RMS IB RMS IC RMS Maks. I(t) Kullanılan ısıtma kapasitesi: 2 I ( t) Δt Δt E( t) = E( t Δt) + E t Δt Is ( ). T T E(t) > %100 Tetikleme çıkışı 108 SEPED /2008

109 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Standart İşletim Kullanılan ısıtma kapasite değeri alarm ayar noktasını aşarsa: hata LED ışığı hızlı şekilde yanıp söner. Alarm çıkışı konum değiştirir. Bu çıkışın konumu iletişim yoluyla elde edilebilir (bakınız İletişim, s. 167). Standart modda, bu bilgi bir çıkış rölesine atanmaz. Bu atanma ancak kişisel modda yapılabilir. Kullanılan ısıtma kapasite değeri tetikleme ayar noktasını (%100) aşarsa: LED ışığı yavaş biçimde yanıp söner. O1, O2, O3 çıkış röleleri konum değiştirir. Hata ekranında tetikleme akım değerleri görüntülenir. Kullanılan ısıtma kapasitesi tetikleme ayar noktasının altına düştüğünde, O1, O2, O3 çıkış röleleri ve gösterge aynı konumda kalır (takılma fonksiyonu). Sıfırlama tuşuna basıldığında, takılma fonksiyonu aktif durumdan çıkar: LED ışığı söner. Çıkış röleleri başlangıç konumlarına geri dönerler. Hata ekranının yerine hatadan önceki ekran tekrar gözükür. Bakınız Hatanın Onaylanması, s Uyarlama Seçeneği Sepam'ın kişisel modu, standart işletimi değiştirmek için kullanılabilir: Hata LED'lerinin takılması aktif halden çıkarılabilir. 49 RMS tetikleme çıkışının O1, O2, O3 çıkış rölelerine atanması değiştirilebilir. 49 RMS alarm çıkışı O2, O3, O5, veya O6 çıkış rölelerinden birisine atanabilir. O1, O2, O3 çıkış rölelerinin takılması aktif durumdan çıkarılabilir. O1 ve O2 çıkış rölelerinin aktivasyon mantığı ayarlanabilir (hata algılandığında kontak kapalı veya açık olarak). Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /

110 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler İşletim Süresini Hesaplamak Tetikleme Açtırma ayar noktasının en az iki katı büyüklüğünde bir sürekli akım için, aşağıdaki eşitlik kullanılarak ANSI 49 RMS koruma fonksiyonu için tetikleme süresi hesaplanabilir: I E0 Is 2 t = T ln I Is 2 burada: I: Kısa-süreli akım (3 faz akımlarının maksimumu) Is: İzin verilen akım ayar noktası T: Isıtma/soğutma süre sabiti E0: Aşırı yük uygulamasından önce, başlangıçta kullanılan ısıtma kapasitesi ln( ): Doğal logaritma fonksiyonu Başlangıçta kullanılan ısıtma kapasitesi Eo, Ich sabit yük akımı nedeniyle olmuşsa, değeri aşağıdaki eşitlikle hesaplanır: E0 Ich = Is Aşağıdaki tabloda, Ich sürekli yük akımına ulaşıldığındaki kullanılan ısıtma kapasitesi gösterilir: Ich/Is Kullanılan Isıtma Kapasitesi (%) ,9 81 0,8 64 0,7 49 0,6 36 0,5 25 0,4 16 0,3 9 Farklı kullanılan ısıtma kapasite değerleri için tetikleme sürelerini belirlemek için tetikleme eğrileri kullanılır. Bakınız Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasite %0 Eğrileri, s Ayarlar Ayarlar Aktivite Alarm ayar noktası Tetikleme ayar noktası Süre sabiti T Yetkilendirilmiş değerler KPLI: koruma kapalı ACIK: Koruma açık % (İzin verilen kullanılan ısıtma kapasitesinin %'si olarak) 0,1...2,4 In (izin verilen akım değeri) dak Not: In, faz CT primer anlık akımıdır. Fonksiyonun Uygulanması için Ayarlar Koruma menüsündeki zorunlu ayarlar: Faz CT oranı (FAZ CT ekranı) ANSI 49 RMS fonksiyonu için tetikleme ayar noktası ve süre sabiti (TERMAL Şebeke frekansı (FREKANS ekranı) Koruma menüsündeki ilave ayarlar: ANSI 49 RMS fonksiyonu için alarm ayar noktası (TERMAL 49 2 ekranı) ANSI 49 RMS fonksiyonu kullanılan ısıtma kapasitesi sıfırlama (TERMAL 49 2 ekranı) 49 1 ekranı) 110 SEPED /2008

111 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Termal Süre Sabiti için Tipik Değerler Kablo için: Bir kablonun termal süre sabiti kesitine, çalışma voltajına ve döşenme yöntemine bağlıdır. Gömülü kablolar için tipik süre sabiti değerleri 20 ile 60 dakika arasında değişir, gömülü olmayan kablolar için ise, 10 ile 40 dakika arasında değişir. Bir trafo için: Orta voltaj şebekesi güç trafoları için, süre sabiti değerleri 20 ile 40 dakika arasında değişir. Bu teknik veriler üretici tarafından verilmelidir. Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesinin %0 eğrileri Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesinin %0'ı için tetikleme eğrileri ve T süre sabiti için farklı değerler aşağıda gösterilmektedir: t(s) 100,000 10, T (min) , I/Is SEPED /

112 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesinin %30 eğrileri Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesinin %30'u için tetikleme eğrileri ve T süre sabiti için farklı değerler aşağıda gösterilmektedir: t(s) 100,000 10, T1 (mn) , I/Is 112 SEPED /2008

113 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesinin %50 eğrileri Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesinin %50'si için tetikleme eğrileri ve T süre sabiti için farklı değerler aşağıda gösterilmektedir: t(s) 100,000 10, T (min) , I/Is SEPED /

114 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesinin %70 eğrileri Başlangıçta kullanılan ısıtma kapasitesinin %70'i için tetikleme eğrileri ve T süre sabiti için farklı değerler aşağıda gösterilmektedir: t(s) 100,000 10, T1 (mn) , I/Is 114 SEPED /2008

115 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesinin %90 eğrileri Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesinin %90'ı için tetikleme eğrileri ve T süre sabiti için farklı değerler aşağıda gösterilmektedir: t(s) 100,000 10, T (min) , I/Is 1 SEPED /

116 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Devre Kesici Kontrolu Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Sepam herhangi bir tür devre kesici kontrol şemasına entegre edilmek için kullanılabilir. Çıkış röleleri şu fonksiyonları üstlenir: Sepam çıkışı O1 O2 O3 Atama Bir hatanın algılanması durumunda devre kesicinin tetiklenmesi Bir hatanın algılanması durumunda devre kesicinin tetik dışlaması Koruma fonksiyonları tarafından yapılan aksiyon sonrasında tetikleme sinyali için O1 ve O2 çıkış rölelerinde bir normalde açık kontak (NA) ve bir normalde kapalı kontak (NK) bulunur. Blok Şema Sepam seri 10 A için bir örnek: I> süre gecikmeli tetikleme I>> süre gecikmeli tetikleme Io> süre gecikmeli tetikleme Io>> süre gecikmeli tetikleme 49RMS tetikleme 1 S R Çıkış röleleri O1, O2, O3 Harici tetikleme (Mantıksal giriş I3) Takılma fonksiyonu (ANSI 86) Sıfırlama tuşu İletişim ile sıfırlama Yerel mod (mantıksal giriş I4) & 1 Standart İşletim O1, O2 ve O3 çıkış rölelerinin aktivasyon mantığı aynıdır: Çıkışlar, koruma ayar noktalarının VEYAlanması ile ve harici tetikleme mantıksal girişi ile aktif olur (yalnızca Sepam serisi 10 A için) Tetikleme hafızaya alınır (ANSI 86 takılma fonksiyonu), ön paneldeki Sıfırlama tuşu veya uzaktan kontrol emri ile onaylama imkanı bulunur (uzaktan kontrol modunda yetkilendirilir, I4 = 0). Bu fonksiyon, hata onaylanana kadar devre kesicinin kapanmasını önlemek için kullanılır. O2 çıkış rölesi iletişim yoluyla devre kesiciyi açmak için de kullanılabilir. Bakınız İletişim, s SEPED /2008

117 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler O1 Çıkışının Bağlanması: Devre Kesicinin Tetiklenmesi Açtırma bobini Sepam A 6 5 O1 4 3 Açtırma emirleri Açtırma bobini Sepam bir hata algıladığında, O1 çıkış rölesinin normalde açık kontağının kapanması açtırma bobinine enerji vererek devre kesicinin açtırılımasını sağlar. Devre kesici tetiklendikten sonra hata onaylanana kadar kontak kapalı kalır. Düşük voltaj bobini Sepam O1 A Düşük voltaj tetikleme bobini Bu durumda, O1 çıkış rölesi için kontrol mantığını ters çevirmek için Sepam'ın kişisel modunu kullanmak gerekir. Bir hata görülenene kadar normalde açık kontak sürekli olarak kapalı konumda tutulur. Sepam bir hata algıladığında, kontağın açılması düşük voltaj tetikleme bobinin güç kaynağı devresini açarak, devre kesicinin açılmasını tetikler. Devre kesici tetiklendikten sonra hata onaylanana kadar bu kontak açık kalır. O2 Çıkışının Bağlanması: Tetikleme Kilitlemesi (ANSI 86 Fonksiyonu) Sepam O2 A Kapama emirleri Kapamayı Engelleme (ANSI 86) Kapama bobini Sepam bir hata algıladığında, O2 çıkış rölesinin normalde kapalı kontağının açılması açtırma bobini güç kaynağı devresini keser. Tetikleme emrinden sonra hata onaylanana kadar bu kontak açık kalır. Bu durumda, tüm kapama emrileri iptal edilir. SEPED /

118 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Uyarlama Seçeneği Hizmetin devamı ve güvenliği için gerekenler nedeniyle, O1 ve O2 çıkış rölelerinin standart çalışmasını değiştirmek mümkündür. Bakınız Devre Kesici Kontrolü ve Güvenilirliği s O1 Çıkış Rölesi: Düşük voltaj bobini ile tetiklemek O1 çıkış rölesinin çalışmasını bir düşük voltaj tetikleme bobinine uyarlamak için kişisel mod kullanılabilir. Parametreler menüsündeki ROLE TERS ekranı, şebekede bir hata görülene kadar normalde açık kontağı (NA) sürekli olarak kapalı konumda tutmak üzere röle kontrol mantığını ters çevirmek için kullanılabilir. Bakınız Kişisel İşletim Modu, s O2 Çıkış Rölesi: Tetik dışlaması Sepam çalışmaz durumda ise, standart blok şema ile aşağıdaki iki örnekte devre kesicinin tetik dışlaması - veya engellenmesi - garantilenmez: Sepam yardımcı güç kaynağının kaybı. Dahili Sepam hatası (hataya karşı güvenli konuma geçiş) Güvenlik gerektirdiğinde, özel mod sayesinde, Sepam çalışmaz durumdaysa tetik dışlamasını sağlayacak şekilde O2 çıkış rölesinin çalışması değiştirilebilir Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /2008

119 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Harici Tetikleme Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Bir mantıksal giriş kullanılarak, Sepam seri 10 A röleler, harici bir koruma cihazı tarafından verilen bir tetikleme emrini dikkate almak üzere kullanılabilir. Mesela, güç trafolarında kullanılan özel koruma cihazları (Buchholz, gaz basınç sıcaklık algılayıcısı, vs.) Sepam mantıksal girişine kablo ile bağlanarak devre kesici tetiklemesinde kullanılabilir. Harici cihazlar doğrudan devre kesici tetikleme devresine bağlanabilir ancak Sepam mantıksal girişine bağlanmanın üç avantajı vardır: Harici tetikleme emirleri, Sepam ünitesinin içinde bulunan ANSI 86 fonksiyonu tarafından hafızaya alınır. Hata onaylanana kadar tetik dışlaması uygulanır. Tetikleme emri ve kökeni Sepam'ın ön panelinde gösterilir. Tetikleme hafızaya alınır ve son 5 olay tarih atamalı şekilde kaydedilir. Devre kesici tetikleme devresi basitleştirilmiştir ve bu yüzden daha güvenilirdir. Blok Şema T = 200 ms Mantıksal giriş I3 Hatanın onaylanması (Sıfırlama) 0 T 1 S R Çıkış röleleri Standart modda: O1, O2, O3 Standart İşletim Uyarlama Seçeneği Fonksiyonun Uygulanması için Ayarlar Harici tetikleme I3 mantıksal girişine kablo ile bağlanmalıdır. I3 girişinin aktif hale getirilmesinden sonra: Harici hata LED ışığı yanıp söner. O1, O2, O3 çıkış röleleri konum değiştirir. Hata ekranında tetikleme akım değerleri görüntülenir. I3 girişinin aktif durumdan çıkartılmasıyla, O1, O2, O3 çıkış röleleri ve gösterge aynı konumda kalır (ANSI 86 takılma fonksiyonu). Sıfırlama tuşuna basılınca takılma fonksiyonu aktif konumdan çıkar (bakınız Hatanın Onaylanması, s. 144): Harici LED ışığı söner. Çıkış röleleri başlangıç konumlarına geri dönerler. Hata ekranının yerine hatadan önceki ekran tekrar gözükür. Not: Blok şemadaki 200 ms gecikme, tetikleme emrinin minimum süreli olmasını sağlar. Bu gecikme süresi, ancak kişisel modda takılma fonksiyonu aktif durumdan çıktığında doğrulanır. Sepam'ın kişisel modu, standart işletimi değiştirmek için kullanılabilir: Harici tetikleme mantıksal girişinin O1, O2, O3 çıkış rölelerine atanması değiştirilebilir. Harici tetikleme, I3 veya I4 mantıksal girişlerine atanabilir. O1, O2, O3 çıkış rölelerinin takılması değiştirilebilir. O1 ve O2 çıkış rölelerinin aktivasyon mantığı ayarlanabilir (hata algılandığında kontak kapalı veya açık olarak). Harici LEDin takılması aktif durumdan çıkarılabilir. Bakınız Kişisel İşletim Modu, s Harici tetikleme fonksiyonu herhangi bir ayar gerektirmez. SEPED /

120 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Mantıksal Ayrım (ANSI 68) Sepam Seri 10 için geçerli N B A Tüm Sepam serisi 10 N, 10 B ve 10 A röleleri blokaj girişi emri gönderebilir. Yalnızca Sepam serisi 10 A röleleri blokaj girişi emri alabilir (kişisel modda). Açıklama Mantıksal ayrım fonksiyonu, kaynağın hemen yakınında bulunan devre kesiciler için tetikleme sürelerinde önemli bir azalma sağlayabilir. Konvansiyonel süre ayrımı prosesinin dezavantajlarını hafifletebilir. Bu fonksiyon, koruma elemanlarının arasındaki mantıksal veri öğesinin kablo ile bağlı olmasından yararlanarak, geride bulunan koruma provizyonları sayesinde ilerideki korumayı bloke etmeyi mümkün kılar. Mantıksal ayrım ile, ayrım açısından çok kaygı duymadan, korunacak eleman ile ilgili koruma ayarları belirlenmelidir. Bu sistem, faz ve toprak hatası aşırı akım korumalarına ya kesin süre (DT eğrisi) ya da ters kesin minimum süre (IDMT eğrileri) ile uygulanır. Sepam serisinde farklı koruma röleleri (seri 10, seri 20, seri 40, seri 80) kullanan bir şebekede kullanılabilir. Mantıksal ayrımın çalışma prensibi tüm Sepam dizisi için benzerdir. Aşağıdaki iki örnek, mantıksal ayrımın ana avantajını göstermektedir. Örnek 1: Süre ayrımı kullanan tek besleyici dağıtımı Örnek 2: Sepam mantıksal ayrım sistemini kullanan tek besleyici dağıtımı td: X + 0,9 s Sepam td: X s td: X + 0,6 s Sepam td: X s td: X + 0,3 s Sepam td: X s Bloke Etme Giriş Emri td: X s Sepam td: X s td DT eğrisi tetikleme süresi td DT eğrisi tetikleme süresi 120 SEPED /2008

121 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Çalışma Aşağıdaki şema mantıksal ayrımın nasıl çalıştığını açıklamaktadır: Gerideki Sepam Blokaj girişi alma + Blokaj girişini gerideki diğer Sepam'lara gönderme İlerideki Sepam Blokaj girişi gönderme Bir radyal şebekede bir hata olduğunda, hata akımı, hatanın olduğu nokta ile kaynak arasındaki devre üzerinden akar. Hatanın olduğu yerin öncesindeki koruma elemanlarına başvurulur. Hatanın olduğu yerin sonrasındaki koruma elemanlarına başvurulmaz. Yalnızca hatanın öncesindeki ilk koruma elemanının harekete geçmesi gerekir. Bir Sepam rölesi bir hata algıladığında: Bir çıkış rölesine blokaj girişi gönderir. Mantıksal girişe bir blokaj girişi gelmezse ilgili devre kesiciyi tetikler. Mantıksal ayrımı bloke etme emri, hata temizlenene kadar sürer. Şalt cihazının çalışma süresini ve koruma sıfırlama süresini dikkate alan bir gecikme sonrasında kesilir. Şalt cihazı başarısız olursa (hata olduğu zaman devre kesicinin tetiklememesi), tetikleme emri gönderildikten 200 ms sonra blokaj giriş emri kesilir. İstenmeyen bir blokaj girişi emrinin alınmasının etkilerini minimize etmek için, her bir ayar noktası için blokaj giriş emri tarafından bloke olmayan bir Tbu yedek gecikme süresi ayarlamak mümkündür. Bu gecikme süreleri ilerideki koruma ile ilgili olarak süre ayrımı ile kullanmak için tasarlanmıştır. Bu sistem, ayrımı optimize etmek ve düşük dereceli durumlarda güvenliği garantilemek için (kabloların veya şalt cihazının arızalanması), hata süresini minimize etmek için kullanılabilir. Fonksiyonun Uygulanması Standart modda: Yalnızca Sepam seri 10 A, standart modda O5 çıkış rölesinde bir blokaj girişi göndermeyi içerir. Bu çıkış gerideki koruma elemanını bloke etmek için kullanılabilir. Kişisel modda: Sepam seri 10 N ve 10 B rölelerinde bir blokaj girişi göndermek O2 veya O3 çıkış röleleri ile ilişkilendirilebilir. Sepam seri 10 A rölelerde: Bir blokaj emri göndermek O2, O3, O5 veya O6 çıkış röleleriyle ilişkilendirilebilir. Bir blokaj girişi almak I3 veya I4 mantıksal girişler ile ilişkilendirilebilir. Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /

122 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Sepam Seri 10 A Röleleri için Blok Şema Bir blokaj girişinin gönderildiği ve alındığı mantıksal ayrım blok şeması aşağıda gösterilmektedir: IA IB IC >Is T 0 Gecikmeli çıkış (Mantıksal ayrım) & 1 Gecikmeli tetikleme çıkışı (çıkış rölesi) Tbu 0 Gecikmeli çıkış (süre ayrımı) 200 ms 0 & Fonksiyon I> ayar noktası Fonksiyon I>> ayar noktası Fonksiyon 50N-51N Io> ayar noktası Kaldırma çıkışı 1 Blokaj girişini bir çıkış rölesine göndermek: standart modda O5 kişisel modda O2, O3, O5, veya O6 Fonksiyon 50N-51N Io>> ayar noktası Mantıksal Giriş Blokaj girişi alma (kişisel modda I3 veya I4) Sepam Seri 10 N ve Seri 10 B Röleler için Blok Şema Yalnızca bir blokaj girişinin gönderildiği mantıksal ayrım blok şeması aşağıda gösterilmektedir: IA IB IC >Is T 0 Gecikmeli tetikleme çıkışı (çıkış rölesi) 200 ms 0 Kaldırma çıkışı & Fonksiyon I> ayar noktası Fonksiyon I>> ayar noktası Fonksiyon 50N-51N Io> ayar noktası 1 Kişisel modda O2 veya O3 çıkış rölesine blokaj girişi gönderme Fonksiyon 50N-51N Io>> ayar noktası 122 SEPED /2008

123 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Tbu Yedek Süre Gecikmelerini Ayarlamak Blokaj giriş emri alma kullanan Sepam seri 10 A rölelerde, kullanılan I>, I>>, Io> ve Io>> ayar noktalarıyla ilişkili yedek gecikme sürelerini ayarlamak önerilir. Bu gecikme süreleri blokaj giriş emri tarafından bloke edilmedikleri için, istenmeyen bir blokaj giriş emri geldiğinde tetikleme yapılmasını garantiliyebilirler. Bu gecikme süreleri ilerisinin korunması ile ilgili süre ayrım kuralları uygulanarak ayarlanmalıdır. Yedek gecikme sürelerine kişisel modda parametreler menüsünde şu 4 ekran ile ulaşılabilir: 68 YDKL I>, 68 YDKL I>>, 68 YDKL Io>, 68 YDKL Io>>. Her bir ayar noktası için, bu ekranlar üç alan sunar: Birinci alan: KPLI veya eğri tipi. Olası iki seçenek vardır: KPLI: Yedek gecikme süresi kapalı Eğri tipi: Yedek gecikme süresi açık Değiştirilemeyen bu alan, koruma menüsündeki ayar noktası için tanımlanan eğri tipini belirler. Ayar noktası koruma menüsünde KPLI ise, karşılık gelen yedek ayar noktası KPLI, ve değiştirilemez. İkinci alan: Bu alan değiştirilemez. Koruma menüsünde ayarlanan ayar noktasını içerir. Üçüncü alan: Tbu gecikme süresi (değiştirilebilir alan). Bu süre gecikmeleri ilerisinin korunması ile ilgili süre ayrım kuralları uygulanarak ayarlanmalıdır. Not: Koruma menüsündeki eğri tipini değiştirdikten sonra, Tbu gecikmesi otomatik olarak varsayılan değere gelir. Tbu gecikme süresi kullanılırsa, Tbu gecikme süresinin yeni eğri tipine göre sıfırlanması önemlidir. SEPED /

124 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Faz Akımı Ölçümü Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Ayar Faz akımı ölçüm fonksiyonuna ölçme menüsünden erişilebilir. Faz akımlarının rms değerlerini gösterir ve 50 Hz'de 15'e kadar olan harmonikleri dikkate alır (veya 60 Hz'de 13'e kadar). Sepam seri 10 4 'de bu fonksiyon, üç faz akımının tümünü gösterir. B fazının bağlanmasına izin vermeyen Sepam seri 10 3 rölelerde, bu fonksiyon yalnızca A ve C fazındaki akımları gösterir. En son tuşa basıldıktan 10 dakika sonra, Sepam otomatik olarak faz akım ölçümlerini gösteren ekran döner. Sepam seri 10 A rölelerde, faz akımlarının ölçümlerine iletişim yoluyla da ulaşılabilir. Sepam seri 10 4 rölelerde parametreler menüsünde, gösterilen faz akımlarının sayısını seçmek mümkündür. B fazında akım dönüştürücü yoksa, kullanıcı tarafından yanlış yorumlamaya yol açabilecek IB = 0 bilgisini vermeyi önlemek için, bu ayar bu fazın gösterilmesini aktif durumdan çıkarmak için kullanılabilir. Daha fazla detay için, bakınız Gösterilen Faz Akımlarının Sayısı, s Ayarlanması gereken parametre şudur: Gösterilen faz akımlarının sayısı (I GOSTERGE ekranı) 124 SEPED /2008

125 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Topraklama Hatası Akımı Ölçümü Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Topraklama hatası akımı ölçüm fonksiyonuna ölçme menüsünden erişilebilir. Topraklama hatası akımının ana bileşen değerini gösterir. Hem topraklama hatası akımı ölçümü hem de topraklama hatası koruması (ANSI 50N-51N) çekirdek dengesi girişinin bağlanmasını gerektirir çünkü, Sepam, topraklama hatası akımını 3 faz akım ölçümlerinin dahili toplamı olarak hesaplamaz. Bu giriş 3 faz CTlerinin ortak noktasına veya bir topraklama CTsine veya CSH120, CSH200 veya GO110 CT çekirdek dengesine bağlanabilir. Sepam seri 10 A rölelerde, topraklama hatası akımı ölçümüne iletişim yoluyla da ulaşılabilir. Her bir Sepam modelinde, topraklama hatası akım ölçümü için istenen hassasiyete göre çeşitli sürümler bulunur. Topraklama hatası akım ölçümü girişi bağlantı şeması ve ilgili ayarlar Sepam tipine göre değişir. Daha fazla bilgi için, bakınız Bağlantı Şemaları, s. 30. SEPED /

126 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Faz Akımı Pik Talep Değerleri Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Ayarlar Faz pik talep akım değerleri fonksiyonuna ölçme menüsünden erişilebilir. 3 fazın herbirindeki en büyük talep akım değerini gösterir ve yük pikleri sırasında çekilen akımları bulmayı mümkün kılar. Ön paneldeki Sıfırlama tuşu ile sıfırlama yapılabilir. Bunu yapmak için, ekranda pik talep değerleri fonksiyonu seçildiğinde bu tuşa 2 saniye süre ile basılmalıdır. Sepam seri 10 A rölelerde, pik talep akımı değerlerinin ölçümüne ve sıfırlamasına iletişim yoluyla da ulaşılabilir. Parametreler menüsünde aşağıdaki ayarlar adapte edilebilir: Talep hesaplama periyodu (PIK TALEP ekranı) Varsayılan değer 5 dakikadır, ayar aralığı ise 1 dakika ile 60 dakika arasındadır ve 1 dakikalık birim kullanılır SEPED /2008

127 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Son Hata Kaydı Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Son hata kaydı fonksiyonuna ölçme menüsünden erişilebilir. Tetikleme emrinin kökenini ve 3 faz akımlarının değerini ve tetikleme sırasındaki topraklama hatası akımını gösterir. Göstergenin boyutundan çok mesajın uzunluğu önemli olduğu için, bu fonksiyonda bir çevrim içinde dönen bir gösterge bulunur. Bir sonraki tetiklemeye kadar bu bilgi saklanır ve sıfırlanamaz. Bu fonksiyon Sepam seri 10 A rölelerde bulunmaz, bunun yerine son 5 olay fonksiyonunun tarih atamalı kaydı söz konusudur. Kaydedilen hatalar aşağıdaki gibidir: Hata Göstergedeki Mesaj Koruma I> tetiklemesi I > Koruma I>> tetiklemesi I >> Koruma Io> tetiklemesi Io> Koruma Io>> tetiklemesi Io>> Termal aşırı yükleme koruma tetiklemesi TERMAL Not: Ölçüm aralıkları Tetikleme Faz Akımları, s. 241 vetetikleme Topraklama Hatası Akımı, s. 241 kısımlarında gösterilmektedir. Tetikleme zamanında kaydedilen akım değerleri ölçüm aralıkları içinde ise, karşılık gelen alanlara şunlar girilir: > 40 In faz akımları için > 40 Ino topraklama hatası akımı için > 400 A A sınıfı CT çekirdek dengesi tarafından ölçülen topraklama hatası akımı için > 40 A 0,2-24 A sınıfı CT çekirdek dengesi tarafından ölçülen topraklama hatası akımı için Ayarlar Uyarlama Seçeneği Parametreler menüsünde aşağıdaki ayarlar adapte edilebilir: Gösterilen faz akımlarının sayısı (I GOSTERGE ekranı). Daha fazla detay için, bakınız Gösterilen Faz Akımlarının Sayısı, s Ancak, Sepam kişiselleştirilerek gerekirse devre kesiciye tetikleme emri vermeden hatalar gösterilebilir. Mesela, şebeke, sürdürülen bir topraklama hatası ile kullanılıyorsa, kişisel mod ile aşağıdaki her iki seçenek kullanılabilir: Topraklama hatası korumasının tetiklemeye atanmaması Hatanın yalnızca ön paneldeki LED ışığı ile veya bir alarm olarak kullanılan çıkış rölesi yoluyla gösterilmesi Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /

128 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Son 5 Olayın Tarih Atamalı Kaydı Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Son 5 olayın tarih atamalı kaydına ölçme menüsünden ulaşılabilir. Ölçme menüsündeki 5 ardışık ekranda son 5 olayın özelliklerini göstermek için kullanılır. Sepam her bir olayın kökenini, tarihini ve hata zamanını gösterir. Aşağıdaki olayların dışında, 3 faz akımının değeri ve topraklama hatası akımı da gösterilir: İletişim yoluyla devre kesicinin kapatılması ve tetikleme devresi hatası Göstergenin boyutundan çok mesajın uzunluğu önemli olduğu için, bu fonksiyonda bir çevrim içinde dönen bir gösterge bulunur. Bu bilgi sıfırlanamaz. Belirlenemedikleri için, her bir olayın 0 ile 99,999 arasında bir mutlak sıra numarası bulunur. Bundan sonra, sıra numarası sıfıra döner. Her yeni bir olayda Sepam listesindeki en eski 5 olayı siler. Sepam yeni ise ve henüz 5 olay kaydetmediyse, ölçme menüsünde karşılık gelen ekran sayısı 5'den az olabilir. Kaydedilen olaylar aşağıdaki gibidir: Olay Göstergedeki Mesaj Koruma I> tetiklemesi I > Koruma I>> tetiklemesi I >> Koruma Io> tetiklemesi Io> Koruma Io>> tetiklemesi Io>> Termal aşırı yükleme koruma tetiklemesi TERMAL Harici giriş ile açtırmak HAR TETIKL Açtırma devresi hatası TCS ALARMI İletişim yoluyla devre kesicinin açtırılması ILETISIM TETIGI İletişim yoluyla devre kesicinin kapatılması ILETISIM KAPAMASI I> mantıksal ayrım yedeğinin koruma tetiklemesi I> LD I>> mantıksal ayrım yedeğinin koruma tetiklemesi I> LD Io> mantıksal ayrım yedeğinin koruma tetiklemesi Io> LD Io>> mantıksal ayrım yedeğinin koruma tetiklemesi Io> LD Not: Ölçüm aralıkları Tetikleme Faz Akımları, s. 241 vetetikleme Topraklama Hatası Akımı, s. 241 kısımlarında gösterilmektedir. Tetikleme zamanında kaydedilen akım değerleri ölçüm aralıkları içinde ise, karşılık gelen alanlara şunlar girilir: > 40 In faz akımları için > 40 In0 topraklama hatası akımı için > 400 A A sınıfı CT çekirdek dengesi tarafından ölçülen topraklama hatası akımı için > 40 A 0,2-24 A sınıfı CT çekirdek dengesi tarafından ölçülen topraklama hatası akımı için Ayarlar Sepam dahili saatinde zamanı ayarlamaya parametreler menüsünden erişilebilir: Tarihi ayarlamak (TARIH ekranı) Saati ayarlamak (SAAT ekranı) Uyarlama Seçeneği Ancak, Sepam kişiselleştirilerek gerekirse devre kesiciye tetikleme emri vermeden hatalar gösterilebilir. Mesela, şebeke, sürdürülen bir topraklama hatası ile kullanılıyorsa, kişisel mod ile aşağıdaki her iki seçenek kullanılabilir: Topraklama hatası korumasının tetiklemeye atanmaması Hatanın yalnızca ön paneldeki LED ışığı ile veya bir alarm olarak kullanılan çıkış rölesi yoluyla gösterilmesi Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /2008

129 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler İşletim Dili Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Ayarlar Varsayılan dil İngilizcedir. Çalışma dilinin seçimine parametreler menüsünden erişilebilir. Ayarlanması gereken parametre şudur: Dil seçimi (DIL ekranı) Aşağıdaki diller seçilebilir: İngilizce Amerikan İngilizcesi İspanyolca Fransızca İtalyanca Almanca Türkçe Portekizce Not: GOST sertifikalı Sepam röleler için aşağıdaki diller seçilebilir: Rusça İngilizce Fransızca SEPED /

130 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Gösterilen Faz Akımlarının Sayısı Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Ayarlar Gösterilen faz akımlarının sayısının seçimi yalnızca 3 faz CTlerinin bağlanmasına izin veren Sepam seri 10 4 rölelerinde bulunur. Varsayılan olarak bu röleler tüm 3 faz akımlarının ölçümünü gösterir. B fazında akım dönüştürücü yoksa, kullanıcı tarafından yanlış yorumlamaya yol açabilecek IB=0 bilgisini vermeyi önlemek için, bu ayar bu fazın gösterilmesini aktif durumdan çıkarmak için kullanılabilir. Bunu yapmak için, IGOSTERGE ekranı, tüm 3 IA, IB, IC fazlarının veya IA ve IC fazlarının gösterimini seçmek için kullanılabilir. Bu parametre, akımla ilgilenen tüm fonksiyonlar için 2 veya 3 faz gösterimini belirler: Faz akımı ölçümü Faz pik talep akımı değerleri Son hata kaydı Son 5 Olayın Tarih Atamalı Kaydı Bu parametrenin koruma fonksiyonlarının çalışması üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Gösterilen faz akımlarının sayısının seçimine parametreler menüsünden ulaşılabilir. Ayarlanması gereken parametre şudur: Gösterilen faz akımlarının sayısı (I GOSTERGE ekranı) 130 SEPED /2008

131 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler İletişim Sepam Seri 10 için geçerli N B A İletişim Protokolleri İletişim Protokolünün Seçilmesi Modbus Protokol Parametrelerinin Ayarlanması Sepam seri 10 A rölelerde bir RS 485 iletişim portu bulunur. Varsayılan olarak Modbus protokolü ile çalışır. IEC protokolü de seçilebilir. Bakınız İletişim, s. 167 İletişim protokolü parametreler menüsündeki (PROTOKOL ekranından seçilir). Parametreler menüsündeki bir sonraki ekranda seçilen protokola karşılık gelen ayar parametreleri bulunur. Modbus protokol parametreleri parametreler menüsündeki (MODBUS ekranında ayarlanır). Bu parametreler aşağıdaki tabloda açıklanmaktadır: Parametreler Yetkilendirilmiş değerler Adres Aktarım hızı 4800 Baud 9600 Baud Baud Baud Parite Hiçbiri (2 duruş biti) Çift (1 duruş biti) Tek (1 duruş biti) Uzaktan kontrol emri DOGR: Doğrudan mod uzaktan kontrol emri SBO: Onaylı (Çalıştırmadan Önce Seç) mod uzaktan kontrol emri IEC Protokolü Parametrelerinin Ayarlanması IEC protokol parametreleri parametreler menüsündeki (IEC ekranından seçilir). Bu parametreler aşağıdaki tabloda açıklanmaktadır: Parametreler Yetkilendirilmiş değerler Adres Aktarım hızı 4800 Baud 9600 Baud Baud Baud Parite Hiçbiri (2 duruş biti) Çift (1 duruş biti) Tek (1 duruş biti) Yerel/Uzaktan Kontrol Sepam seri 10 A iletişim portu ile aksiyonları yetkilendirmek veya engellemek için yerel/uzaktan modunu yönetir. Standart modda, I4 mantıksal girişi yerel/uzaktan mod bilgisine atanır. Eğer bu giriş aktifse, uzaktan açma emirlerinin dışındaki uzaktan kontrol emirleri dikkate alınmaz. Yerel modda uzaktan açtırmayı engellemek için, parametreler menüsündeki bir ayar kullanılabilir. Daha fazla bilgi için, bakınız Yerel/Uzaktan Kontrol İşletimi, s Kişisel modda, Yerel/Uzaktan mantıksal girişi I3 veya I4 mantıksal girişlerine atanabilir. SEPED /

132 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler İletişim yoluyla devre kesicinin kontrol edilmesi Blok Şema - İletişim yoluyla devre kesicinin kontrol edilmesi Sepam seri 10 A röleleri iletişim yoluyla devre kesicinin açmasını ve ya kapanmasını kontrol etmek için kullanılabilir. O1 ve O4 çıkış rölelerini aktif konuma getirmek için, iki tane önceden belirlenmiş uzaktan kontrol emri kullanılabilir: Devre kesicinin açtırılması O1 çıkış rölesini aktif hale getirir. Devre kesicinin kapanması O4 çıkış rölesini aktif hale getirir. Standart modda, O1 ve O4 çıkış röleleri devre kesicinin tetiklemesine ve kapanmasına önceden atanmıştır. Kişisel modda, devre kesicinin tetiklemesi O1, O2 veya O3 çıkış rölelerine atanabilir. Ancak, iletişim yoluyla devre kesicinin açtırılması her zaman O1 çıkış rölesi yoluyla olur. Notlar: Bir uzaktan kontrol emri alındığında, düşük gerilim bobini veya açtırma bobini tarafından bu komutun dikkate alınmasını garantilemek için, O1 veya O4 çıkış rölesinin aktif konumu 200 ms süreyle sürdürülür. Eğer Sepam tarafından devre kesici kapalı konumda görülürse, O4 çıkış rölesi bir uzaktan kontrol emri tarafından aktif hale getirilmez (I2 mantıksal giriş 1 konumunda). Bu iki özellik aşağıdaki blok şemada gösterilmektedir. Uzaktan açtırma/kapama emirleri ve Yerel/Uzaktan mod ile ilgilenen blok şema aşağıda gösterilmektedir. Uzaktan açtırma emri I4 Mantıksal giriş (yerel mod) Açılma kabul edilmedi (Sepam ayarı) & & T = 200 ms 0 T O1 Çıkış Rölesi devre kesicinin açılması Uzaktan kapanma emri I4 Mantıksal giriş (yerel mod) Mantıksal giriş I2 (Devre kesici kapalı) & T = 200 ms 0 T & O4 çıkış rölesi Devre kesici kapanıyor Uzaktan Kontrol/ Devre Kesici Konumu Çelişki Hatası Sepam, alınan son uzaktan kontrol emri ve devre kesicinin gerçek konumu arasındaki çelişkiyi algılamak için kullanılabilir. Bu bilgiye uzaktan gösterme ile ulaşılabilir. Bu bilgi, bir hatalı açtırma (bir koruma fonksiyonunun aksiyonu) veya bir yerel operasyon (devre kesiciye manuel olarak kumanda edilmesi) nedeniyle devre kesicinin konumundaki bir değişikliği belirlemek için kullanılır. Uzaktan Kontrol/ Devre Kesici Konumu Çelişki Hatası Blok Şeması Mantıksal giriş I1 (devre kesiciyi açma) Uzaktan açtırma emri S & Uzaktan kapanma emri Mantıksal giriş I4 Yerel mod R 1 T = 1 s T 0 Uzaktan kontrol/devre kesici konum çelişkisi Uzaktan kapanma emri Uzaktan açtırma emri Mantıksal giriş I2 (Devre kesici kapalı) S R & 132 SEPED /2008

133 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Devre Kesicinin Konumunun Okunması Sepam seri 10 A röleleri iletişim portuyla devre kesicinin konumunu aktarmak için kullanılabilir. Devre kesici konum kontakları Sepam'ın mantıksal girişlerine kablo ile bağlanmalıdır: Mantıksal giriş I1: devre kesici açık (C/O kilitleme) Mantıksal giriş I2: devre kesici kapalı (C/O kilitleme) Devre kesicinin konumuna iletişim tablolarından okuyarak da erişilebilir: Devre kesici konumunun uzaktan gösterimi (= 1, devre kesici kapalıysa) I1 ve I2 mantıksal girişlerin konumları Devre kesicinin konumu ile ilgili olarak Sepam ilave bilgiler sunar: Uzaktan kontrol/devre kesici konum çelişkisinin uzaktan gösterimi Eşleşme hatası veya Tetikleme Devresi Gözetimi (TCS) uzaktan gösterimi. I1 ve I2 girişlerinin bağlantılarına göre, Sepam tetikleme devresinin devamlılığını, daha açık bir deyişle I1 ve I2 girişlerinin eşleşmesini izleyebilir. Bakınız Tetikleme Devresi Gözetimi, s SEPED /

134 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Tetikleme Devresi Gözetimi (TCS) Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Sepam röle ve devre kesici arasında, tetikleme devresi kablolardan, terminallerden ve bağlantılardan geçer. Fonksiyon aktifse, kopukluk olmadığından emin olmak için, Sepam sürekli olarak bu devreyi izler. Aşağıdaki şema tetikleme devresinde sürekli olarak küçük bir akımın dolaşması için kullanılabilir. Sepam sürekli olarak bu akımın varlığını kontrol eder. Varsayılan olarak,devre kesicinin konum kontakları bağlı değilse anlamsız mesajlar oluşmasını önlemek için, tetikleme devresi gözetim fonksiyonu aktif değildir. Bunu kullanmak için, parametreler menüsünde aktif hale getirilmelidir. Blok Şema Gözetim açık I1 Mantıksal giriş(devre kesici açık) Mantıksal giriş I2 (Devre kesici kapalı) & & 1 T = 2 s T 0 Tetikleme devresi hatası 134 SEPED /2008

135 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Açtırma Bobinli bir Devre Kesicide Tetikleme devresi gözetim fonksiyonu aşağıdaki şemada gösterildiği gibi, iki devre kesicinin konum kontaklarına bağlanmış I1 ve I2 mantıksal girişlerinin her ikisini de kullanır: Sepam O1 A I2 I1 D Açtırma bobini Devre kesicinin konumunu okumak için Sepam her iki mantıksal girişi de kullanır. Bu 2 giriş normalde eşleniktir. Sepam bu her iki girişin de aynı anda ya 1 ya da 0 olduğunu algıladığında, aşağıdaki sebeplerden dolayı bir hata oluştuğu anlaşılır: Açtırma bobini güç besleme kablolarında veya bobinde bir kopukluk (bu durumda, bir açtırma emri verilmesi etkisiz olacaktır) Devre kesici konum kontaklarının çalışmasında bir hata (bu durumda, devre kesicinin konumunun okunan değeri geçersiz olacaktır) Arıza durumunda: Hata ekranı gösterilir. Operatör tuş takımını kullandığında bu ekran geçici olarak kaybolur ve hata sürdüğü sürece 20 saniye sonra yeniden gözükür. Son 5 olayın tarih atamalı olarak kaydedilmesi fonksiyonunda bir olay kaydedilir. O6 çıkış rölesi bir hata gösterir (standart modda). Bu bilgiye iletişim yoluyla da ulaşılabilir Parametreler menüsündeki bu fonksiyon için ayar ekranı devre kesicinin konumunu gösterir. I1 ve I2 girişleri arasında bir çelişki olması durumunda, konumun gösterilmesi yerine hata gösterimi söz konusu olur. Bakım müdahelesinden sonra, onarımın doğru şekilde yapılıp yapılmadığını anlamak için bu kullanılabilir. Not: I1 ve I2 farklı bir şemaya göre bağlanırsa, tetikleme devresinin devamlılığının gözetimi çalışmayabilir. Ancak, iletişim yoluyla aktarılabilmesi için, Sepam devre kesicinin konumunun okunduğundan emin olur. Ayrıca, I1 ve I2 girişlerinin eşleşmesinin gözetimi de söz konusudur. Bilginin geçerli olduğundan emin olmak için bu kullanılır. Not: Devre kesici çalışırken I1 ve I2 arasında oluşabilecek bir çelişkiyi önlemek için Sepam, devre kesici konumlarını dikkate alırken 2 saniye gecikme uygular. Düşük Voltaj Bobinli bir Devre Kesicide Ayarlar Bu durumda, açılma gösterilmeden önce devre kesici açılacağı için, açtırma kablolarının devamlılığını süpervize etmenin anlamı olmaz. Bu durumda, fonksiyon yalnızca I1 ve I2 mantıksal girişlerinin eşleşmesini gözetlemek için kullanılır. Fonksiyonun kullanımına parametreler menüsünden erişilebilir. Ayarlanması gereken parametre şudur: Tetikleme gözetimi fonksiyonunun kullanımı (TCS ekranı) SEPED /

136 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Tarih ve Saat Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Sepam'da aşağıda belirtilen işe bir tarih ve saat atamak için bir takvim bulunur: Son 5 olay fonksiyonunca kaydedilen tarih atamalı olayları kaydetmek için İletişim yoluyla erişilebilen diğer tarih atamalı olaylara Sepam yardımcı güç kaynağının arızalanması durumunda, dahili saat pil ile beslenir. Eğer pil söküldüyse veya bittiyse, dahili saat yardımcı güç kaynağı tarafından beslenir. Yardımcı güç kaynağı yokken pil sökülürse veya biterse, dahili saat kendini 01/01/2007 0:00:00 olarak resetler. Not: Koruma fonksiyonlarının çalışması pilin varlığından veya yokluğundan etkilenmez. Ayarlar Tarih ve saate parametreler menüsünden erişilebilir. Ayarlanması gereken parametreler şunlardır: Tarihi ayarlamak (TARIH ekranı) Saati ayarlamak (SAAT ekranı) Sepam'ın tarihi ve saati iletişim yoluyla senkronize edildiğinde, parametreler menüsündeki tarih ve saat ayarı dikkate alınmaz. 136 SEPED /2008

137 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Mantıksal Girişlere Uygulanan Voltaj Sepam Seri 10 için geçerli Açıklama Ayarlar N B A Yalnızca Sepam seri 10 A A ve seri 10 A E için. Sepam seri 10 A F mantıksal girişleri yalnızca DC voltaj ile beslenir. Varsayılan olarak, 4 mantıksal giriş, DC voltajın var olup olmadığını anlamak için programlanmıştır. 50 Hz veya 60 Hz voltaj çalışılacaksa, AC voltajı algılayacak şekilde adapte edilmelidirler. DC veya AC voltaj seçimine parametreler menüsünden erişilebilir. Ayarlanması gereken parametre şudur: Mantıksal girişlere uygulanan voltaj (MANTS GIRISL ekranı). SEPED /

138 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Yerel/Uzaktan Kontrolün Çalıştırılması Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Varsayılan olarak, Sepam seri 10 A rölede I4 mantıksal giriş, iletişim portuyla gelen aksiyonları yetkilendirmek veya engellemek için kullanılır. Aşağıdaki tabloda, I4'ün konumuna bağlı olarak, iletişim portundan ulaşılan/ulaşılamayan aksiyonlar gösterilmektedir: I4 = 0 Uzaktan mod I4 = 1 Yerel mod Devre kesiciyi açma evet evet Devre kesiciyi kapama evet hayır Çıkış rölelerini ve hata LED'lerini onaylamak evet hayır Pik talep değerlerini sıfırlamak evet hayır Not: I4 bağlanmamışsa, konumu 0 olur. Bu durumda, yukarıdaki tablodaki tüm aksiyonlar iletişim yoluyla yetkilendirilebilir. Ayarlar Parametreler menüsünde, Sepam yerel modda iken iletişim yoluyla gelen bir açma emrini engellemek için Sepam'ın çalışmasını değiştirmek mümkündür. Ayarlanması gereken parametre şudur: Yerel mod çalışması (YEREL MOD ekranı). ACILIS KBL EDILMEDI seçin Bu durumda, yukarıdaki tablo şu şekilde değişir: I4 = 0 Uzaktan mod I4 = 1 Yerel mod Devre kesiciyi açma evet hayır Devre kesiciyi kapama evet hayır Çıkış rölelerini ve hata LED'lerini onaylamak evet hayır Pik talep değerlerini sıfırlamak evet hayır Uyarlama Seçeneği Termal aşırı yükleme koruma fonksiyonunda herhangi bir kişiselleştirme seçeneği bulunmaz. Ancak, kişisel modda, I4 Yerel/Uzaktan kontrol dışında bir şeye atanabilir. Eğer durum buysa: Sepam Uzaktan modda çalışır ve yukarıdaki tablolarda I4 sıfırmış gibi davranır. Yerel mod ekranının çalışması (YEREL MOD ekranı) mevcuttur ancak çalışır durumda değildir. 138 SEPED /2008

139 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Şifre Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Sepam koruma ve parametre ayarlarında değişiklik yapılmasını önlemek için 4 haneli bir şifre kullanılır. Şifrenin etkinleştirilmesi ve tanımı parametreler menüsünden yapılabilir. Ayarlanması gereken parametre şudur: SIFRE YOK veya SIFRE= xxxx (SIFRE AYARLA ekranı) Daha fazla bilgi için bakınız Ayarları Bir Şifre ile Korumak, s. 56. SEPED /

140 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Mantıksal Girişlerin Konumlarının Gösterilmesi Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Mantıksal girişlerin konumlarının gösterilmesi fonksiyonuna parametreler menüsünden erişilebilir. 4 mantıksal girişin konumlarını göstermek için kullanılır. Mantıksal giriş konumuna yalnızca okuma modunda erişilebilir. Karşılık gelen GIRIS DURUMU ekranında herhangi bir değiştirilebilir parametre bulunmaz. 140 SEPED /2008

141 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Çıkış Rölelerinin Konumlarının Gösterilmesi Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Çıkış rölelerinin konumlarının gösterilmesi fonksiyonuna parametreler menüsünden erişilebilir. 4 çıkış rölesinin konumlarını göstermek için kullanılır. Mantıksal konum 1, karşılık gelen çıkış rölesinin açık konumda olduğunu gösterir. Mantıksal çıkış konumuna yalnızca okuma modunda erişilebilir. Karşılık gelen CIKIS DURUMU ekranında herhangi bir değiştirilebilir parametre bulunmaz. Sepam seri 10 N ve 10 B rölelerde, çıkış röleleri O1, O2, O3 olarak gösterilir. Sepam seri 10 A için, çıkış röleleri O1'den O6'ya kadar gösterilir. O7 bekçi uygulaması rölesi bu ekranda gösterilemez. Onun konumu ön paneldeki kırmızı LED ile gösterilir. SEPED /

142 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Bekçi Uygulaması Rölesi Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Uyarlama Seçeneği Sepam seri 10 A Sepam seri 10 A standart olarak bir bekçi uygulaması rölesine (O7) sahiptir. Bu, Sepam tarafından sürekli olarak açık konumda tutulan bir geçiş rölesidir. Sepam'ın arızalanması durumunda veya yardımcı güç kaynağı kesilirse, bekçi uygulaması rölesi tekrar kapalı konuma döner. Sepam seri 10 N ve 10 B Sepam seri 10 N ve 10 B rölelerinde standart olarak bir bekçi uygulaması rölesi bulunmaz. Sepam seri 10 N ve 10 B rölelerinde O3 çıkış rölesi bekçi uygulaması fonksiyonuna atanabilir. Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /2008

143 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Ön Paneldeki Gösterge LED ışıkları Sepam Seri 10 için geçerli N B A Konum LED ışıkları Modele bağlı olarak Sepam rölelerinde 2 veya 3 konum LED ışığı bulunur: Resimli şema Renk Olay Açık Yeşil Sepam girişinde güç kaynağı voltajı var. Kırmızı Dahili komponentlerinden bir tanesinde arıza olduğunu algılayan dahili oto testlerin ardından Sepam arızaya karşı güvenli konuma geçmiş. Bu durumda, artık Sepam çalışır durumda değildir. Bu LED ışığı Sepam'a enerji verildiğinde kısa bir süreyle yanar. Bu normaldir ve bir arıza olduğunu göstermez. Yanıp sönen sarı İletişim linkinde bir aktivite var. (Yalnızca Sepam seri 10 A) Hata LED ışıkları Modele bağlı olarak, Sepam rölelerde 1 ile 4 arasında hata gösterge LED ışığı bulunur. Varsayılan olarak bu LED ışıkları takılıdır: hata ortadan kalktıktan sonra bile hatayı göstermeye devam ederler. Sıfırlama tuşu ile veya iletişim portuyla gelen bir hata onaylanması aksiyonundan sonra sönerler (Sepam seri 10 A). Bu LED ışıkları şunlardır: Resimli şema I > Yavaş yanıp sönme Faz koruması veya mantıksal ayrım yedek koruması ile tetikleme. Topraklama hatası koruması veya mantıksal ayrım yedek koruması ile tetikleme. Termal aşırı yükleme koruma açtırması Harici I3 mantıksal giriş tarafından bir harici tetikleme emri verilmiş. İlk 3 LED için, aşağıdaki bilgiyi belirtmek üzere, koruma tetiklenmeden önce LED ışıkları daha hızlı şekilde yanıp sönebilir: Resimli şema I > Hızlı yanıp sönme Faz aşırı akım koruması için anlık ayar noktasının aşılması (kaldırma çıkışları I> veya I>>) Topraklama hatası koruması için anlık ayar noktasının aşılması (kaldırma çıkışları Io> veya Io>>) Termal aşırı yüklenme koruması için alarm ayar noktasının aşılması Göstergedeki Hata Ekranları Uyarlama Seçeneği Sepam tarafından bir hata algılandığında, hataya karşılık gelen bir ekran gösterilir. Bu ekranda, son hatanın kaydedilmesi ve son 5 olayın tarih atamalıi olarak kaydedilmesi fonksiyonları tarafından hafızaya alınan aynı bilgi bulunur. Hata ekranı gösterilirken operatör bir tuşa basarsa, operatörün tuş takımını ve ekranı kullanmasını sağlamak için ekran kaybolur. Ancak, hata ile ilgili bilgi hala hata LED ışıklarında ve ölçme menüsünden erişilebilen hata kaydetme fonksiyonlarında mevcuttur. Kişisel modda: Takılma fonksiyonunun aktif hale getirilmemesi için her bir hata LED ışığı tek tek programlanabilir. I3 veya I4 mantıksal girişleri diğer olaylara atamak mümkündür. Harici tetiklemeye herhangi bir LED atanmadıysa, Harici tetikleme LED'i kullanılmaz. Not: Kişisel modda çıkış rölelerine atanma değiştirildiyse, LED ışıkları bir hata gösterebilir ancak, bu hata devre kesiciye açma emri vermez. Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /

144 Sepam Seri 10 - Fonksiyonlar ve Parametreler Hatanın Onaylanması Sepam Seri 10 için geçerli N B A Açıklama Hatalar şunlarla onaylanabilir: Sıfırlama tuşuna basılarak İletişim portuyla (Sepam seri 10 A'da) Hata onaylanması şunları içerir: Hata LED ışıklarının söndürülmesi Hata ekranı yerine bir önce gösterilen ekranın getirilmesi. Devre kesicinin kapanmasını yetkilendirmek için çıkış rölelerinin başlangıç konumlarına geri dönmesi. Not: Bir hatanın onaylanması, son hatanın ve son 5 olayın tarih atamalı olarak hafızaya alındığı hatalar listesini değiştirmez. Uyarlama Seçeneği Sepam seri 10 A röleler kişisel modda iken, I3 veya I4 mantıksal girişi hatanın onaylanmasına atanabilir. Bakınız Kişisel İşletim Modu, s SEPED /2008

145 Kişisel İşletim Modu 5 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Giriş 146 Sepam Seri 10 N - Çıkış Rölelerini Uyarlamak 147 Sepam Seri 10 N - Hata LED Işığını Uyarlamak 149 Sepam Seri 10 B - Çıkış Rölelerini Uyarlamak 150 Sepam Seri 10 B - Hata LED Işıklarını Uyarlamak 152 Sepam Seri 10 A - Çıkış Rölelerini Uyarlamak 153 Sepam Seri 10 A - Mantıksal Girişleri Uyarlamak 155 Sepam Seri 10 A - Hata LED Işıklarını Uyarlamak 156 Sepam Seri 10 A - Mantıksal Ayrımı Uyarlamak 157 SEPED /

146 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Giriş Menü Yapısı Sepam rölede bulunan tüm veri üç menüye bölünmüştür: Ölçme menüsünde, akım ölçümleri ve en son meydana gelen hataların kayıtları bulunur. Koruma menüsünde, koruma fonksiyonlarını ayarlamak için kullanılan temel ayarlar bulunur. Parametreler menüsünde, Sepam'ın çalışmasını özel uygulamalara adapte etmek için kullanılabilecek parametreler bulunur. Tüm bu parametrelerin bir varsayılan değeri bulunur. Koruma fonksiyonları, parametreler menüsünün varsayılan değerleri ile bile çalışabilir. Çıkış Röleleri, LED ışıkları ve Mantıksal Girişler için İşletim Modu İşletim Modunu Seçmek Kişisel Mod Parametrelerinin Saklanması Çıkış röleleri için 2 olası işletim modu bulunur, ön paneldeki hata ihbar LED ışıkları ve mantıksal girişler: Standart mod (varsayılan mod), çıkış rölelerine, ön paneldeki hata LED ışıklarına ve mantıksal girişlere önceden atama yapıldığı, Fonksiyonlar ve Parametreler bölümünde açıklanan işletime karşılık gelir. Kişisel işletim modu ise çıkış rölelerinin, ön paneldeki hata LED ışıklarının ve mantıksal girişlerin işletimini değiştirmek gerektiğinde kullanılır. Bu bölümde, her bir Sepam modeli için kişiselleştirme seçenekleri bir blok şema ile ve parametreler menüsündeki ilgili kişiselleştirme ekranlarının açıklaması ile anlatılır. Blok şemalarda gösterilen anahtarlar sanal anahtarlardır ve her biri, kişiselleştirme ekranlarındaki bir seçeneği temsil etmektedir. Varsayılan konumda (standart modda) gösterilmişlerdir. Parametreler menüsünün sonunda bulunan G/C ATAMA ekranı işletim modunu seçmek için kullanılır: STANDART mod OZEL mod Kişisel mod seçildikten sonra, Sepam'ın işletimini kişiselleştirmek için gereken ekranlar, parametre menüsünde G/C ATAMA ekranından sonra görülür. Kişisel işletim için parametreler ayarlandıktan sonra, standart işletim moduna dönülebilir. Sonra, kişisel işletim modu parametreleri Sepam tarafından saklanır. Kişisel işletim moduna dönünce, saklanan parametreler önerilir. 146 SEPED /2008

147 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Sepam Seri 10 N - Çıkış Rölelerini Uyarlamak Blok Şema A 1 2 Io> O Io>> 1 S R S R O KPLI S R 68 O Sıfırlama beckçi uygulamasi KPLI Etiket 1: O1 Çıkış Rölesinin Atanması Etiket 2: O2 Çıkış Rölesinin Atanması Etiket 3: O3 Çıkış Rölesinin Atanması O1 ATAMA ekranı, O1 çıkış rölesine bağlı koruma fonksiyonları için çıkışları seçmede kullanılır. Ekranda 2 hane bulunur. Her bir hane, bir koruma fonksiyonu için çıkışla ilişkilidir. Haneler soldan sağa aşağıdaki fonksiyonlarla ilişkilidir: Topraklama hatası koruması için gecikmeli çıkış, Io> ayar noktası Topraklama hatası koruması için gecikmeli çıkış, Io>> ayar noktası Eğer hane 1'e eşitse, ilgili koruma fonksiyonu O1 çıkış rölesine bağlanır. Ayarlama işlemi sırasında, seçilen hane ile ilişkili olan fonksiyon, hatırlatma amacıyla en alt satırın sol tarafında gösterilir. O2 ATAMA ekranı, O2 çıkış rölesini aşağıdaki fonksiyonlardan birisine atamak için kullanılır: Koruma fonksiyonları çıkışı Mantıksal ayrımı bloke etme emri (ANSI 68) Kullanılmıyor (KAPALI) O2 rölesi, koruma fonksiyonları çıkışına atandıysa, hangi korumaların onu aktif hale getireceğini seçmek mümkündür. Bu işlem O1 çıkış rölesi için yapılan yolun aynısıyla yapılır. O3 ATAMA ekranı, O3 çıkış rölesini aşağıdaki fonksiyonlardan birisine atamak için kullanılır: Koruma fonksiyonları çıkışı Mantıksal ayrımı bloke etme emri (ANSI 68) Bekçi uygulaması Kullanılmıyor (KAPALI) O3 rölesi, koruma fonksiyonları çıkışına atandıysa, hangi korumaların onu aktif hale getireceğini seçmek mümkündür. Bu işlem O1 çıkış rölesi için yapılan yolun aynısıyla yapılır. SEPED /

148 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Etiket 4: Çıkış Rölelerini Takılı Yapmak ROLE KILITL ekranı, O1, O2 ve O3 çıkış rölelerinin her birisi için takılma fonksiyonunu etkisiz hale getirmek için kullanılır. Ayarlanması gereken parametreler şunlardır: O1 takılı: EVT veya HYR O2 kalıcı: EVT veya HYR O3 takılı: EVT veya HYR Anlamı: EVT demek çıkış rölesi takılı demektir. Bu durumda, bir açtırma emri geldikten sonra Sıfırlama tuşu ile onaylanana kadar açık-konumda kalır. Varsayılan işlem budur. HYR demek, koruma tarafından verilen emir yokolduğu andan itibaren çıkış rölesinin kapalıkonumuna geri dönmesi demektir. Etiket 5: Çıkış Rölesi İşleminin Ters Çevrilmesi ROLE TERS ekranı, O1 ve O2 çıkış röleleri için işletim mantığını ters çevirmek için kullanılır. Ayarlanması gereken parametreler şunlardır: O1 ters: EVT veya HYR O2 ters: EVT veya HYR Anlamı: HYR demek, çıkış rölesinin çalışması ters çevrilmedi demektir. Bu durumda, normalde kapalı-konumda olur ve koruma devreye girdiği zaman açık-konuma gelir. Varsayılan işlem budur. Kullanılan kontağa göre, O1 bir açtırma bobinine veya düşük gerilim bobinine kumanda edebilir. EVT demek, çıkış rölesinin işletimi ters çevrildi demektir. Bu durumda, normalde açık-konumda olur ve bir açtırma emri geldiği zaman kapalı-konuma gelir. Uygulama örneği: O1 çıkış rölesinin işletiminin ters çevrilmesi, Sepam röle bir düşük gerilim bobinine kumanda ettiği zaman ve Sepam'da bir hata olduğu zaman devre kesicinin otomatik olarak açması gerektiği zaman kullanılmalıdır. O2 çıkış rölesi bir tetik dışlaması (ANSI 86 fonksiyonu) için kullanılıyorsa, O2 rölesinin ters çevrilmesi, koruma yapılamaz hale geldiği zaman devre kesicinin kapamasının önlenmesinin gerektiği gibi özel durumlarda kullanılmalıdır. 148 SEPED /2008

149 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Sepam Seri 10 N - Hata LED Işığını Uyarlamak Blok Şema Io> Io>> 1 S R I > Sıfırlama LED'i takılı yapmak LED KILITL ekranı I > topraklama hatası LEDinin takılma fonksiyonunu (Io> ve Io>> ayar noktaları) etkisiz hale getirmek için kullanılır. Ayarlanması gereken parametre şudur: LED takılı: EVT veya HYR Anlamı: EVT demek LED takılı demektir. Bu durumda, Sıfırlama tuşu ile onaylanana kadar geçici de olsa bir hatayı algıladıktan sonra yanıp söner. Varsayılan işlem budur. HYR demek, algılanan hata ortadan kalktığı anda LED ışığının yanıp sönmesi duracak demektir. SEPED /

150 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Sepam Seri 10 B - Çıkış Rölelerini Uyarlamak Blok Şema A 1 2 I > I >> 49RMS-T Io> 1 1 S R O Io>> S R 68 O RMS-A KPLI S R 68 49RMS-A O Sıfırlama bekçi uygulaması KPLI Etiket 1: O1 Çıkış Rölesinin Atanması Etiket 2: O2 Çıkış Rölesinin Atanması O1 ATAMA ekranı, O1 çıkış rölesine bağlı koruma fonksiyonları için çıkışları seçmede kullanılır. Ekranda 5 hane bulunur. Her bir hane, bir koruma fonksiyonu için çıkışla ilişkilidir. Haneler soldan sağa aşağıdaki fonksiyonlarla ilişkilidir: Faz aşırı akım koruması için gecikmeli çıkış, I> ayar noktası Faz aşırı akım koruması için gecikmeli çıkış, I>> ayar noktası Topraklama hatası koruması için gecikmeli çıkış, Io> ayar noktası Topraklama hatası koruması için gecikmeli çıkış, Io>> ayar noktası Termal aşırı yüklenme koruması tetikleme çıkışı (ANSI 49 RMS-T) Eğer hane 1'e eşitse, ilgili koruma fonksiyonu O1 çıkış rölesine bağlanır. Ayarlama işlemi sırasında, seçilen hane ile ilişkili olan fonksiyon, hatırlatma amacıyla en alt satırın sol tarafında gösterilir. O2 ATAMA ekranı, O2 çıkış rölesini aşağıdaki fonksiyonlardan birisine atamak için kullanılır: Koruma fonksiyonları çıkışı Mantıksal ayrımı bloke etme emri göndermek (ANSI 68) Termal aşırı yüklenme koruması alarm çıkışı (ANSI 49 RMS-A) Kullanılmıyor (KAPALI) O2 rölesi, koruma fonksiyonları çıkışına atandıysa, hangi korumaların onu aktif hale getireceğini seçmek mümkündür. Bu işlem O1 çıkış rölesi için yapılan yolun aynısıyla yapılır. 150 SEPED /2008

151 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Etiket 3: O3 Çıkış Rölesinin Atanması Etiket 4: Çıkış Rölelerini Takılı Yapmak O3 ATAMA ekranı, O3 çıkış rölesini aşağıdaki fonksiyonlardan birisine atamak için kullanılır: Koruma fonksiyonları çıkışı Mantıksal ayrımı bloke etme emri göndermek (ANSI 68) Termal aşırı yüklenme koruması alarm çıkışı (ANSI 49 RMS-A) Bekçi uygulaması Kullanılmıyor (KAPALI) O3 rölesi, koruma fonksiyonları çıkışına atandıysa, hangi korumaların onu aktif hale getireceğini seçmek mümkündür. Bu işlem O1 çıkış rölesi için yapılan yolun aynısıyla yapılır. ROLE KILITL ekranı, O1, O2 ve O3 çıkış rölelerinin her birisi için takılma fonksiyonunu etkisiz hale getirmek için kullanılır. Ayarlanması gereken parametreler şunlardır: O1 takılı: EVT veya HYR O2 kalıcı: EVT veya HYR O3 takılı: EVT veya HYR Anlamı: EVT demek çıkış rölesi takılı demektir. Bu durumda, bir açtırma emri geldikten sonra Sıfırlama tuşu ile onaylanana kadar açık-konumda kalır. Varsayılan işlem budur. HYR demek, koruma tarafından verilen emir yokolduğu andan itibaren çıkış rölesinin kapalıkonumuna geri dönmesi demektir. Etiket 5: Çıkış Rölesi İşleminin Ters Çevrilmesi ROLE TERS ekranı, O1 ve O2 çıkış röleleri için işletim mantığını ters çevirmek için kullanılır. Ayarlanması gereken parametreler şunlardır: O1 ters: EVT veya HYR O2 ters: EVT veya HYR Anlamı: HYR demek, çıkış rölesinin çalışması ters çevrilmedi demektir. Bu durumda, normalde kapalıkonumda olur ve koruma devreye girdiği zaman açık-konuma gelir. Varsayılan işlem budur. Kullanılan kontağa göre, O1 bir açtırma bobinine veya düşük gerilim bobinine kumanda edebilir. EVT demek, çıkış rölesinin işletimi ters çevrildi demektir. Bu durumda, normalde açık-konumda olur ve bir açtırma emri geldiği zaman kapalı-konuma gelir. Uygulama örneği: O1 çıkış rölesinin işletiminin ters çevrilmesi, Sepam röle bir düşük gerilim bobinine kumanda ettiği zaman ve Sepam'da bir hata olduğu zaman devre kesicinin otomatik olarak açması gerektiği zaman kullanılmalıdır. O2 çıkış rölesi bir açtırma kilitlemesi (ANSI 86 fonksiyonu) için kullanılıyorsa, O2 rölesinin ters çevrilmesi, koruma yapılamaz hale geldiği zaman devre kesicinin kapamasının önlenmesinin gerektiği gibi özel durumlarda kullanılmalıdır. SEPED /

152 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Sepam Seri 10 B - Hata LED Işıklarını Uyarlamak Blok Şema I > I >> Io> Io>> 49RMS-T Sıfırlama 1 1 S R S R S R I > I > LED'leri takılı yapmak LED KILITL ekranı aşağıdaki LED ışıklarından herbiri için takılı yapma fonksiyonunu etkisiz hale getirmek için kullanılır: Faz hatası (I> ve I>> ayar noktaları) I > Topraklama hatası (Io> ve Io>> ayar noktaları) LED KILITL 2 ekranı termal aşırı yüklenme koruma hata LED ışığını takılı yapma fonksiyonunu (ANSI 49 RMS-T) etkisiz hale getirmek için kullanılır. Her bir LED için ayarlanması gereken parametre şudur: LED takılı: EVT veya HYR Anlamı: EVT demek LED takılı demektir. Bu durumda, Sıfırlama tuşu ile onaylanana kadar geçici de olsa bir hatayı algıladıktan sonra yanıp söner. Varsayılan işlem budur. HYR demek, algılanan hata ortadan kalktığı anda LED ışığının yanıp sönmesi duracak demektir. 152 SEPED /2008

153 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Sepam Seri 10 A - Çıkış Rölelerini Uyarlamak Blok Şema Harici I > I >> 49RMS-T Io> Io>> 1 1 S R O1 A S R 68 49RMS-A O KPLI 2 Sıfırlama 1 S R RMS-A KPLI 2 O Sıfırlama 1 Sıfırlama COM Kapama Açma 68 3 O4 D RMS-A TCS KPLI O RMS-A TCS KPLI O Etiket 1: O1 Çıkış Rölesinin Atanması O1 ATAMA ekranı, O1 çıkış rölesine bağlı koruma fonksiyonları için çıkışları seçmede kullanılır. Ekranda 6 hane bulunur. Her bir hane, bir koruma fonksiyonu için çıkışla ilişkilidir. Haneler soldan sağa aşağıdaki fonksiyonlarla ilişkilidir: Faz aşırı akım koruması için gecikmeli çıkış, I> ayar noktası Faz aşırı akım koruması için gecikmeli çıkış, I>> ayar noktası Topraklama hatası koruması için gecikmeli çıkış, Io> ayar noktası Topraklama hatası koruması için gecikmeli çıkış, Io>> ayar noktası Termal aşırı yüklenme koruması tetikleme çıkışı (ANSI 49 RMS-T) Parametre ayarına göre, I3 veya I4 mantıksal girişe bağlı olan harici tetikleme emri Eğer hane 1'e eşitse, ilgili koruma fonksiyonu O1 çıkış rölesine bağlanır. Ayarlama işlemi sırasında, seçilen hane ile ilişkili olan fonksiyon, hatırlatma amacıyla en alt satırın sol tarafında gösterilir. SEPED /

154 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Etiket 2: O2 ve O3 Çıkış Rölelerinin Atanması Etiket 3: O5 ve O6 Çıkış Rölelerinin Atanması O2 ATAMA ve O3 ATAMA ekranları, O2 ve O3 çıkış rölelerini aşağıdaki fonksiyonlardan birisine atamak için kullanılır. Koruma fonksiyonları çıkışı Mantıksal ayrımı bloke etme emri göndermek (ANSI 68) Termal aşırı yüklenme koruması alarm çıkışı (ANSI 49 RMS-A) Kullanılmıyor (KAPALI) O2 veya O3 rölelerinden herhangi birisi, koruma fonksiyonları çıkışına atandıysa, hangi korumaların onu aktif hale getireceğini seçmek mümkündür. Bu işlem O1 çıkış rölesi için yapılan yolun aynısıyla yapılır. O5 ATAMA ve O6 ATAMA ekranları, O5 ve O6 çıkış rölelerini aşağıdaki fonksiyonlardan birisine atamak için kullanılır. Mantıksal ayrımı bloke etme emri göndermek (ANSI 68) Termal aşırı yüklenme koruması alarm çıkışı (ANSI 49 RMS-A) Tetikleme devresi sinyalinin (TCS) devamlılığı hatası Kullanılmıyor (KAPALI) Etiket 4: Çıkış Rölelerini Takılı Yapmak ROLE KILITL ekranı, O1, O2 ve O3 çıkış rölelerinin her birisi için takılma fonksiyonunu etkisiz hale getirmek için kullanılır. Ayarlanması gereken parametreler şunlardır: O1 takılı: EVT veya HYR O2 kalıcı: EVT veya HYR O3 takılı: EVT veya HYR Anlamı: EVT demek çıkış rölesi takılı demektir. Bu durumda, bir açtırma emri geldikten sonra Sıfırlama tuşu, bir mantıksal giriş veya iletişim yoluyla onaylanana kadar açık-konumda kalır. Varsayılan işlem budur. HYR demek, koruma tarafından verilen emir yok olduğu andan itibaren çıkış rölesinin kapalıkonumuna geri dönmesi demektir. Etiket 5: Çıkış Rölesi İşleminin Ters Çevrilmesi ROLE TERS ekranı, O1 ve O2 çıkış röleleri için işletim mantığını ters çevirmek için kullanılır. Ayarlanması gereken parametreler şunlardır: O1 ters: EVT veya HYR O2 ters: EVT veya HYR Anlamı: HYR demek, çıkış rölesinin çalışması ters çevrilmedi demektir. Bu durumda, normalde kapalıkonumda olur ve koruma devreye girdiği zaman açık-konuma gelir. Varsayılan işlem budur. Kullanılan kontağa göre, O1 bir açtırma bobinine veya düşük gerilim bobinine kumanda edebilir. EVT demek, çıkış rölesinin işletimi ters çevrildi demektir. Bu durumda, normalde açık-konumda olur ve bir açtırma emri geldiği zaman kapalı-konuma gelir. Uygulama örneği: O1 çıkış rölesinin işletiminin ters çevrilmesi, Sepam röle bir düşük gerilim bobinine kumanda ettiği zaman ve Sepam'da bir hata olduğu zaman devre kesicinin otomatik olarak açması gerektiği zaman kullanılmalıdır. O2 çıkış rölesi bir tetik dışlaması (ANSI 86 fonksiyonu) için kullanılıyorsa, O2 rölesinin ters çevrilmesi, koruma yapılamaz hale geldiği zaman devre kesicinin kapamasının önlenmesinin gerektiği gibi özel durumlarda kullanılmalıdır. 154 SEPED /2008

155 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Sepam Seri 10 A - Mantıksal Girişleri Uyarlamak Blok Şema IA IB IC D I1 I2 I3 TCS Harici 68 Sıfırlama Yerel/Uzaktan KPLI 8 9 I4 Harici 68 Sıfırlama Yerel/Uzaktan KPLI I3 ve I4 Girişlerinin Atanması I3 ATAMA ve I4 ATAMA ekranları, I3 ve I4 mantıksal girişleri aşağıdaki fonksiyonlardan birisine atamak için kullanılır. Harici emir ile tetiklemek Bloke etme mantıksal girişi, ileride bulunan bir devre kesiciden gelen emir Hatanın onaylanması (Sıfırlama tuşu ile aynı fonksiyon) Kontrol modunun seçilmesi. Yerel (I=1) veya uzaktan (I=0); bakınız Yerel/Uzaktan Kontrolün Çalıştırılması, s Kullanılmıyor (KAPALI) SEPED /

156 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Sepam Seri 10 A - Hata LED Işıklarını Uyarlamak Blok Şema I > I >> 1 S R I > Io> Io>> 1 S R 4 I > 49RMS-T S R Harici Harici Sıfırlama S R Sıfırlama 1 COM Sıfırlama LED'leri takılı yapmak LED KILITL ekranı aşağıdaki LED ışıklarından herbiri için takılı yapma fonksiyonunu etkisiz hale getirmek için kullanılır: Faz hatası (I> ve I>> ayar noktaları) I > Topraklama hatası (Io> ve Io>> ayar noktaları) LED KILITL 2 ekranı aşağıdaki LED ışıklarından herbiri için takılı yapma fonksiyonunu etkisiz hale getirmek için kullanılır: Termal aşırı yüklenme koruması hatası Harici Harici tetikleme Her bir LED için ayarlanması gereken parametre şudur: LED takılı: EVT veya HYR Anlamı: EVT demek LED takılı demektir. Bu durumda, Sıfırlama tuşu ile, bir mantıksal giriş ile veya iletişim yoluyla onaylanana kadar geçici de olsa bir hatayı algıladıktan sonra yanıp söner. Varsayılan işlem budur. HYR demek, algılanan hata ortadan kalktığı anda LED ışığının yanıp sönmesi duracak demektir. 156 SEPED /2008

157 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu Sepam Seri 10 A - Mantıksal Ayrımı Uyarlamak Yedek Gecikme Süresi 68 YDKL I>, 68 YDKL I>>, 68 YDKL Io> ve 68 YDKL Io>> ekranları kullanılan I>, I>>, Io> ve Io>> ayar noktaları ile ilgili yedek gecikme süresini gerçekleştirmek ve ayarlamak için kullanılır. Bu gecikme süreleri mantıksal ayrımı bloke etme emri tarafından bloke olmazlar, böylece, istenmeyen bir mantıksal ayrımı bloke etme emri alınsa bile tetikleme garantilenmiş olur. Bu gecikme süreleri ilerisinin korunması ile ilgili süre ayrım kuralları uygulanarak ayarlanmalıdır. Yedek gecikme sürelerini uygulamak ve ayarlamak için, bakınız Mantıksal Ayrım (ANSI 68), s SEPED /

158 Sepam Seri 10 - Kişisel İşletim Modu 158 SEPED /2008

159 Devre Kesici Kontrolü ve Güvenilirliği 6 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Genel Prensip 160 Standart Modda Devre Kesici Kontrolü 162 Kişisel Modda Devre Kesici Kontrolü 164 Oto test Sisteminin İşletimi 166 SEPED /

160 Sepam Seri 10 - Devre Kesici Kontrolü ve Güvenilirliği Genel Prensip Koruma Rölesi Hatalarını dikkate almak Sepam'In arızalanması durumunda Devre Kesicinin Davranışı İşletim güvenilirliği, kullanıcıların, Sepam'ın sunduğu hizmete kalıcı bir güven duymalarını sağlar. Bir Sepam koruma rölesi için, işletim güvenilirliği, tesisin güvenliğini ve çalışır durumda olmasını garanti altına almak demektir. Bu, aşağıdaki 2 durumun önlenmesi demektir: Korumanın yanlış yere tetiklemesi: Elektrik güç kaynağının devamlılığı üretici için olduğu kadar elektrik dağıtım şirketi için de hayati önem taşır. Korumanın neden olduğu yanlış tetiklemeler hatırı sayılır mali kayıplara yol açabilir. Bu durum korumanın mevcudiyetini de etkiler. Korumanın tetikleme yapmaması: Önlenmeyen bir hatanın sonuçları felakete yol açabilir. İşletmenin güvenliği için, koruma rölesi elektrik şebekesindeki hataları ayrım yoluyla mümkün olduğunca kısa sürede algılamalıdır. Bu durum korumanın mevcudiyetini de etkiler. Bir elektrik kaynağının güvenilirliğinde insanların ve mülklerin güvenliği ve mevcudiyeti ile ilgili zorunluluklar da dikkate alınmalıdır. Elektrik dağıtım şebekeleri, doğru biçimde işletimleri arızalardan etkilenebilecek bir dizi komponentten (kablolar, şalt cihazları, koruma röleleri, ölçüm trafoları, OV/DV trafoları, vs.) oluşur. Şebekenin komponentlerinden bir tanesindeki arızanın sonuçları farklıdır ve her şebekeye özgü faktörlere bağlıdır. Bunlar şunlardır: Şebeke topolojisi Bağlanan kullanıcıların tipleri Yük tipleri Şebekedeki her bir komponentin konumu Her bir komponent için arıza, vs. Bir şebeke elemanı arızalandığında, ya elektrik kaynağının devamlılığını sağlamaya ya da şebekenin bir parçasını kapatmaya öncelik vermek önemlidir. Şebekeyi ve koruma planını tasarlarken, arızayı belli bir duruma yönlendirmek için her bir elemanın arıza modları bilgisi kullanılabilir. Bu, şebeke elemanlarının arıza modunun mümkün olduğunca belirleyici olmasını gerektirir. Bu yaklaşıma uymak için, Sepam'da tüm elektronik bölümlerin ve dahili yazılımın doğru biçimde çalışıp çalışmadığını sürekli kontrol eden, oto test özelliği vardır. Oto testin amacı, dahili parçalarından bir tanesi arızalandığında veya yanlış çalıştığında Sepam'ı arızaya karşı güvenli denen belirleyici bir konuma koymaktır Arızaya karşı güvenli konumda, Sepam artık çalışır durumda değildir, tüm çıkış röleleri kapalı-konuma gelmeye zorlanır ve şebeke artık korunur durumda değildir. Eğer yardımcı güç kaynağı ortadan kalkarsa, Sepam'ın çıkış rölelerinin de kapalı-konumda olduklarını unutmayın. Arızaya karşı güvenli konuma geçmenin devre kesiciyi açıp açmayacağını aşağıdaki önceliklere bağlı olarak seçmek mümkündür: Elektrik dağıtımının devamlılığını garantilemek Veya Sepam'ın arızalanması durumunda şebekenin bir kısmını kapatmak Seçenekler şunlardır: Devre kesici açtırma bobini veya düşük voltaj bobini O2 çıkış rölesinin normalde açık kontağı (NA) veya normalde kapalı kontağı (NK) üzerinden devre kesicinin kontrolü Aşağıdaki tabloda Sepam'ın arızalanması durumunda olası davranış tipleri gösterilmektedir. Standart modda veya kişisel modda kullanım aşağıdaki kısımlarda açıklanmaktadır. Açtırma bobinli devre kesici Sepam arızaya karşı güvenli konuma geçerse devre kesici kapalı kalır. Korumanın artık devrede olup olmadığını algılamak için izlemek gerekir. Açtırma bobinli devre kesici Sepam arızaya karşı güvenli konuma geçerse devre kesici otomatik olarak açılır. Alt istasyonun yardımcı voltajı ortadan kalkarsa devre kesici açılır. 160 SEPED /2008

161 Sepam Seri 10 - Devre Kesici Kontrolü ve Güvenilirliği Korumanın Doğru Çalışmasını İzlemek Gerekir Hizmetin devamlılığı öncelikli ise, korumanın etkili olduğundan emin olmak gerekir. Eğer öyleyse, Sepam'ın arızalanması devre kesicinin açılmasına sebep olmamalıdır. Ancak, bir arıza durumunda, koruma artık devrede değildir ve ayrım artık çalışmaz. İlerde başka problemler olmadığı ve şebeke geçici olarak olduğu şekliyle kullanılabildiği sürece bu bir problem değildir. İleride bir başka problem olduğunda, önceki devre kesici açacaktır ve şebekenin büyük bir bölümü kapanacaktır. Şebekenin devamlı olarak bu şekilde kalmasını önlemek için, ihbar edilmemiş bir arıza durumunda, Sepam'ın doğru çalıştığından emin olmak önemlidir. Kulanıcının isteğine göre, şebekedeki hataların tahmin edilen sıklığına göre bu izleme ya periyodiktir ya da devamlıdır. LED ışığının durumu ile İzleme Normal işletim sırasında Sepam çalışır değil LED ışığı sönüktür ve Sepam arızaya karşı güvenli konuma geçtiğinde yanar. Operatörün herhangi bir özel aksiyon yapmadan normal izlemeyi sürdürmesine izin verir. Ancak, bir arıza durumunda, operatörün bir sonraki ziyaretine kadar arıza algılanmayacaktır. Koruma yapılmadığı zaman devre kesici otomatik olarak açıldığında, müdahele gerektiği uyarısı verme konusunda hata LED'ini izlemenin bir faydası olmaz. Ancak, arızanın yerini saptamada faydalı olur. Aşağıdaki tabloda yardımcı güç kaynağı Açık LED ışığının durumuna bağlı olarak Sepam çalışır değil LED ışığının anlamı açıklanmaktadır. LED ışığı sönük LED ışığı yanıyor Açık LED ışığı yanıyor. Sepam'a güç beslemesi yapılmıştır ve normal çalışmaktadır. Sepam arızaya karşı güvenli konumda Açık LED ışığı sönük. Sepam: güç beslemesi yok veya dahili bir güç kaynağı arızasından sonra arızaya karşı güvenli konuma geçmiş. Sepam arızaya karşı güvenli konumda Bekçi Uygulaması Rölesinin Durumu ile İzlemek Normal çalışma sırasında bekçi uygulaması rölesi açık konumdadır ve Sepam arızalandığında veya yardımcı güç kaynağı ortadan kalktığında kapalı konuma geçer. Genelde uzaktan alarm transferi için kullanılır. Sepam çalışır durumda değil LED ışığı ile izlemeye kıyasla bu sistem müdahele süresini kısaltabilir. Bekçi uygulaması rölesi bir yedek koruma sistemini aktif hale geçirmek için de kullanılabilir. Koruma olmadığı zaman devre kesici otomatik olarak açıldığında, bekçi uygulaması rölesi müdahele gerektiği uyarısı konusunda yardımcı olmaz, ancak arızanın yerini saptamada yardımcı olur. Notlar: Sepam seri 10 A standart olarak bir bekçi uygulaması rölesine (O7) sahiptir. Sepam seri 10 N ve Sepam seri B rölelerinde standart olarak bekçi uygulaması rölesi bulunmaz. Eğer gerekirse, O3 çıkış rölesini bekçi uygulaması fonksiyonuna atamak için kişisel mod kullanılabilir. İletişim yoluyla İzlemek Sepam arızaya karşı güvenli konuma geçerse, seri port yoluyla yapılan iletişim artık çalışmaz durumdadır. Bu, gözetmen tarafından bir alarm oluşturulması ve bir bakım mühendisinin çağırılması için bir yoldur. SEPED /

162 Sepam Seri 10 - Devre Kesici Kontrolü ve Güvenilirliği Standart Modda Devre Kesici Kontrolü O1 Çıkış Rölesi: Devre Kesicinin Açtırma Bobini ile Tetiklenmesi Açtırma bobini O1 çıkış rölesinin normalde açık kontağına seri bağlanır. Şebekede bir sorun varsa, normalde açık kontağın kapanması açtırma bobinine enerji vererek devre kesicinin açtırılmasını sağlar. Sepam'ın arızalanması durumunda, tüm çıkış röleleri kapalı konuma geçmeye zorlanır ve devre kesici kapalı kalır. Arızaya karşı güvenli konum, istenmeyen bir açma emrinin gönderilmesini önler. Bu şema hizmetin devamına öncelik vermektedir. Açtırma bobinli (Şek. 1) bir devre kesici için bağlantı şeması Sepam O1 A Açtırma bobini O2 Çıkış Rölesi: Devre kesicinin tetik dışlaması Tetik dışlama, O2 çıkış rölesinin normalde kapalı kontağına kablo bağlantısı ile yapılır. Hata onaylanana kadar bir kapama emrinin yerine getirilmesini önlemek için aşağıdaki şema kullanılabilir: Sepam devre kesiciye açma emri verdiği anda, O2 açık konuma geçer ve operatör tarafından onaylanana kadar bu konumda kalır. Sepam arızalanırsa, devre kesiciyi yeniden kapamak mümkün olur. Bu tür montaj hizmetin devamlılığına öncelik verir. O2 çıkış rölesi için bağlantı şeması: Sepam O2 A Kapama emirleri Kapamayı Engelleme (ANSI 86) Kapama bobini Sepam Serisi 10 A için Bekçi uygulaması rölesi Sepam Seri 10 B ve 10 N için Bekçi uygulaması Rölesi Sepam seri 10 A standart olarak bir bekçi uygulaması rölesine (O7) sahiptir. Normal çalışmada açık konumda tutulur. Sepam'ın arızalanması durumunda veya yardımcı güç kaynağı kesilirse, O7 bekçi uygulaması rölesi tekrar kapalı konuma döner. Kullanıcı, koruma rölesi arızalandığında devre kesicinin kapalı kalmasını seçtiyse, koruyucu bakım servisini çağırmak için bekçi uygulaması kullanılabilir. Amaç mümkün olduğu kadar kısa bir sürede şebekeyi seçici olmayan bir koruma planı ile bırakmaktır. O7 bekçi uygulaması rölesi uyarlanamaz.. Standart olarak, Sepam seri 10 B ve seri 10 N rölelerinde bir bekçi uygulaması rölesi bulunmaz. Ancak, kişisel modda, O3 çıkış rölesi Bekçi uygulaması fonksiyonuna atanabilir. 162 SEPED /2008

163 Sepam Seri 10 - Devre Kesici Kontrolü ve Güvenilirliği O1 çıkış rölesi kullanılırken istisna: Bazı uygulamalar hem devre kesicinin bir düşük voltaj bobini ile kontrol edilmesini hem de Sepam'ın arızalanması durumunda devre kesicinin kapalı tutulmasını gerektirebilir. Bunu yapmak için, Sepam'ı standart modda kullanmak ve açma bobinini O1 çıkış rölesinin normalde kapalı kontağına bağlamak gerekir. Sepam'ın arızalanması durumunda, O1 kapalı konuma geçmeye zorlanır ve devre kesici kapalı kalır. Sepam O1 A Düşük voltaj tetikleyici bobini Bu tür montajda bazı kısıtlamalar bulunur. Normalde kapalı kontaklar (NK) bir manyetik güç tarafından tutulmazlar. Sonuç olarak, mekanik darbelere karşı hassastırlar ve terminallerinde mikro açılmalar olabilir. Bu da, devre kesicinin ve kullanılan düşük voltaj bobininin türüne bağlı olarak devre kesicinin açılması riskini getirir. Bu tür montaj kullanılacaksa, şunu öneririz: Devre kesicinin veya anahtarlama darbeleri aktarabilecek bir cihazın üstüne monte etmekten kaçının. Operatör kapattığı zaman bir darbe oluşturabilecek bir hücre kapısına monte etmekten kaçının. Şu önerilir: Sepam'ı şalt cihazından ve darbelerden, sarsıntılardan uzak bir şasiye monte edin. Mümkünse, güç kaynağında oluşabilecek bir mikro açmada açtırma bobinin çalışmasını yavaşlatacak şekilde paralel bir diyot monte edin. İşletim sırasında, monte eden kişi Sepam'ın darbelere veya sarsıntılara maruz kalıp kalmadığını kontrol etmelidir. SEPED /

164 Sepam Seri 10 - Devre Kesici Kontrolü ve Güvenilirliği Kişisel Modda Devre Kesici Kontrolü Kişiselleştirme Seçenekleri O1 Çıkış Rölesi: Devre Kesicinin Düşük Voltaj Bobini ile Tetiklenmesi Kişisel mod, O1 ve O2 çıkış rölelerinin kontrol mantığını bağımsız olarak ters çevirmek için farklı çalışmalarını programlamada kullanılabilir. Bu durumda, sürekli açık konumda kalırlar ve bir hata durumunda kapalı konuma geçerler. Bu, aşağıdaki gibi senaryolarla ilgilenmek için kullanılır: Devre kesicide bir düşük voltaj bobini vardır ve Sepam'ın arızalanması veya alt istasyonun yardımcı güç kaynağının kesilmesi durumunda otomatik olarak açılması gerekir. Sepam'ın arızalanması durumunda devre kesicinin kapanmasının önlenmesi gerekir. Kişisel mod Sepam seri 10 B ve seri 10 N'nin O3 çıkış rölesini Bekçi uygulaması fonksiyonuna atamak için de kullanılabilir. Sepam'ın arızalanması veya alt istasyonun yardımcı güç kaynağının kesilmesi durumunda devre kesicinin otomatik olarak açılması gerektiğinde devre kesicinin bir düşük voltaj bobini ile kontrol edilmesi gerekir. Bunu yapmak için, O1 çıkış rölesinin kontrolünü kişisel modda ROLE TERS ekranında ters çevirin ve normalde açık kontağı (NA) kullanın, böylece şebekede bir hata ortaya çıkana kadar sürekli olarak kapalı konumda tutulabilir. Sepam'ın arızalanması durumunda, devre kesici otomatik olarak açılır. Düşük voltaj bobinli bir devre kesici için bağlantı şeması Sepam O1 A Düşük voltaj bobini O2 Çıkış Rölesi: Tetik dışlaması Sepam arızaya karşı güvenli konumda iken bir elektriksel emir ile devre kesicinin kapanmasını önlemek gerekebilir. Bunu yapmak için bir çözüm, O2 çıkış rölesinin kontrolünü kişisel modda ROLE TERS ekranında ters çevirmek ve normalde açık kontağı (NA) kullanmaktır, böylece şebekede bir hata ortaya çıkana kadar sürekli olarak kapalı konumda tutulabilir. O2 çıkış rölesi için bağlantı şeması: Sepam O2 A Kapama emirleri Kapamayı Engelleme (ANSI 86) Kapama bobini 164 SEPED /2008

165 Sepam Seri 10 - Devre Kesici Kontrolü ve Güvenilirliği Sepam Seri 10 B ve Seri 10 Niçin Bekçi uygulaması Sepam seri 10 B ve seri 10 N cihazlarda kişisel modda, O3 çıkış rölesi bekçi uygulaması fonksiyonuna atanabilir. Sepam arızalandığında devre kesici otomatik olarak açıldığında, OV devre dışı bırakılmadan bir koruyucu bakım aksiyonunu başlatmak üzere O3'ü Bekçi uygulaması fonksiyonuna atamanın anlamı yoktur. Aslında, hatanın duyurulması devre kesicinin açılması ile aynı zamanda olacağı için bir amaca hizmet etmeyecektir. Bu durumda, koruma rölesinin arızalanmasını duyurmak için ön paneldeki Sepam çalışmıyor LED ışığı yeterli olacaktır. Ancak şunu unutmayın, bu durumda, bekçi uygulaması hata ihbarı için kullanılabilir. SEPED /

166 Sepam Seri 10 - Devre Kesici Kontrolü ve Güvenilirliği Oto Test Sisteminin İşletilmesi Oto Test Sisteminin Amacı Çalışmaya başladığında ve çalışma sırasında periyodik olarak Sepam çeşitli şekillerde kendi kendini test eder. Bu oto testler herhangi bir yazılım veya donanım arızasını algılar ve Sepam'ın rastgele davranmasını önler. Ana amaç bir hata durumunda yanlış veya gereksiz tetikleme yapılmasını önlemektir. Bir arıza algılandığında, Sepam arızaya karşı güvenli konuma geçer: Çıkış röleleri kapalı-konumda olurlar (normal) LED ışığı yanar 8 haneli bir kod ön panelde görünür. Bu, Schneider Elektrik görevlisinin bir tanı koymasını sağlar. Bekçi uygulaması rölesi kapalı konuma geçer. İletişim çalışmaz. Not: Yardımcı güç kaynağının kesilmesi durumunda ve Sepam arızaya karşı güvenli konuma geçtiğinde, çıkış rölelerinin ve bekçi uygulamasınınn davranışı aynıdır. Oto test listesi Bu oto testler aşağıdaki tabloda açıklanmaktadır: İsim Açıklama Çalışma süresi Yanlış işlemlerin algılanması İstisna hataların işlemci tarafından algılanması Enerjilendirme ve (0'a bölünme, illegal komutlar, vs.) çalışma sırasında Yazılım yürütme testi İşlemci komut seti testi İşlemci frekans testi İşlemcinin sonsuz döngüye girmesinin algılanması, OS işlem hataları, periyodik aktivitelerin yürütülmesinin kontrolü Sonucu bilinen matematik ve mantık fonksiyonları ile ilgili işleme sıralaması Ulaşılan frekansı ölçer ve toleranslarını kontrol eder. Enerjilendirme ve çalışma sırasında Enerjilendirme ve çalışma sırasında Enerjilendirme ve çalışma sırasında Hafıza testi (SRAM) Veri imleyicilerin programlanmasını kontrol eder Enerjilendirme ve çalışma sırasında Hafıza (SRAM) adresleme testi Hafızanın bit-by-bit adreslemesini kontrol eder Enerjilendirmede Kullanılmış hafıza (SRAM) testi Program tarafından kullanılan hafıza bölgesini kontrol eder Enerjilendirme ve çalışma sırasında Kullanılmamış hafıza (SRAM) testi Kullanılmayan hafıza bölgesini kontrol eder Çalışma sırasında Yazılım kuyruğu testi Yazılım kuyruğunun aşılıp aşılmadığını kontrol Çalışma sırasında eder. Kullanılmış hafıza (Flash) testi Sepam programı için ayrılan hafıza bölgesini kontrol eder Enerjilendirme ve çalışma sırasında Kullanılmamış hafıza (Flash) testi Kullanılmayan hafıza bölgesini kontrol eder Enerjilendirme ve çalışma sırasında Hafıza (EEPROM) testi Süreye dayalı test Kullanıcı tarafından programlanan veriyi kontrol eder Sepam gerçek-zaman saatinin doğru çalışıp çalışmadığını kontrol eder Enerjilendirme ve çalışma sırasında Çalışma sırasında Röle kontrol testi Röle kontrollerine giden voltajı kontrol eder. Enerjilendirme ve çalışma sırasında Analog/dijital dönüşümün doğru çalışıp çalışmadığını kontrol eder. Mantıksal giriş testi (Sepam seri 10 A) Çeşitli bileşen fonksiyonlarının doğru çalışıp çalışmadıklarını kontrol eder (sıralama, güç kaynağı, işlemci, hafıza, iletişim, vs.) Mantıksal girişlerdeki bilginin geçerliliğini kontrol eder Enerjilendirme ve çalışma sırasında Enerjilendirme ve çalışma sırasında Dahili bus testi Dahili bus çalışmasını kontrol eder Enerjilendirme ve çalışma sırasında Sıfırlamanın algılanması Bilinmeyen kaynaklı sıfırlamaları algılar Enerjilendirme ve çalışma sırasında 166 SEPED /2008

167 İletişim 7 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Kısım Konu Sayfa 7.1 Modbus Protokolü IEC protokolu 189 SEPED /

168 Sepam Seri 10 - İletişim 7.1 Modbus Protokolü Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Sunum 170 Modbus Protokolü 171 Etkin Olma ve Tanı 173 Veriye Erişme 175 Veri Kodlama 176 Senkronizasyon, Veri, Ölçme, Şebeke Tanı ve Test Bölgeleri 177 Uzaktan Kontrol Bölgesi 179 Konum Koşulu ve Uzaktan Gösterim Bölgesi 180 Tarih Atamalı Olaylar 183 Tarih ve Saat Ayarları ve Senkronizasyon 186 Sepam Tanım Bilgisinin Okunması SEPED /2008

169 Sepam Seri 10 - İletişim Sunum Genel Erişilebilir Veri Her bir Sepam seri 10 A rölede bir iletişim portu bulunur. Modbus iletişimi, Sepam seri 10 A rölelerin bir master Modbus iletişim kanalı üzerinden bir gözetmene veya herhangi bir cihaza bağlanmasına olanak sağlar. Sepam seri 10 A röleler daima yamak istasyonlardır. Modbus iletişim aşağıdaki gibi fonksiyonların uzaktan yürütülmesi için kullanılabilir: Ölçüm okunması ve tanı Konum koşullarının okunması ve uzaktan gösterilmesi Tarih atamalı olayların transferi Sepam tanımının okunması Süre ayarlama ve senkronizasyon Ayrıca, Modbus iletişim, yetkilendirildikleri zaman uzaktan kontrol emirlerinin gönderilmesi için kullanılabilir. SEPED /

170 Sepam Seri 10 - İletişim Modbus Protokolü Protokol Prensibi Modbus protokolü, master denen bir istasyon ile yamak denen bir istasyon arasında talep-cevap türü mekanizma sayesinde veri değişimi için kullanılır. Değişimin başlatılması (talebin gönderilmesi) daima master istasyon tarafından başlatılır. Yamak istasyon (Sepam) yalnızca kendisine yapılan bir talebe cevap verebilir. Şebeke donanım üstyapısı izin verdiğinde, bir çok yamak istasyon aynı master'a bağlanabilir. Hedefi belirlemek için, talepte bir yamak istasyon numarası (adresi) bulunur. Bu numara benzersiz olmalıdır. Hedef olmayan istasyonlar aldıkları talebi yoksayarlar: Master Cevap Sorgulama Yamaklar Master, klasik 0 adresini kullanarak tüm yamak istasyonlara gönderi yapabilir. Bu mekanizmaya yayınlama denir. Yamak istasyonlar yayın mesajına cevap vermezler. Yamak istasyonların veri geri göndermesine gerek olmayan tek mesaj türü, yayınlardır: Yayınlama Çok-Master'lı Çalışma Çerçeve Yapısı Sepam röleler bir ağ geçidi üzerinden çoklu erişime (Ethernet, Modbus+, vs.) izin veren bir şebekeye bağlandıklarında, bir çok master aynı haberleşme portunda aynı Sepam'ı adresleyecektir. Oluşabilecek çatışmaları çözmek şebeke tasarımcısının sorumluluğundadır. Doğrudan erişimli veriler için genelde hiç bir önlem gerekmez. Dolaylı erişimli veri için, Sepam her bir portta iki değişim alanı sunar. Böylece iki farklı master aynı anda birbirinden bağımsız olarak erişebilir. Değişimi yapılan her bir çerçeve aşağıdaki gibi bölünmüş en fazla 255 bayttan oluşur (formatında, paritesinde, CRC 16'sında, vs. hata olan bir çerçeve yok sayılır): Yamak numarası Fonksiyon kodu Cevaptaki ilk iki alan genelde taleptekilerle aynıdır. Veri veya alt-fonksiyon kodu 1 bayt 1 bayt n bayt 2 bayt Talep hedefi 0: yayın (tüm) (benzersiz) Aşağıda bir sonraki kısıma bakın. Talep veya cevap verisi (adresler/bit veya word değerleri, bit/bayt/veri word'ü sayısı) Alt-fonksiyon kodu Kontrol word'ü CRC 16 (aktarım hatalarının algılanması için) 170 SEPED /2008

171 Sepam Seri 10 - İletişim Desteklenen Modbus Fonksiyonları Sepam Modbus protokolü Modbus RTU protokolünün bir alt kümesidir. Veri değişim fonksiyonları 1: n çıkışı veya dahili bitleri okumak 2: n giriş bitlerini okumak 3: n çıkışı veya dahili bitleri okumak 4: n giriş bitlerini okumak 5: 1 bit yazmak 6: 1 word yazmak 7: 8 bitin yüksek hızda okunması 15: n bitleri yazmak 16: n wordleri yazmak İletişim yönetim fonksiyonları 8: Modbus tanı sayıcılarını okumak 11: Modbus olay sayıcısını okumak Alt-fonksiyon 14 ile 43: Tanımı okumak İstisna Çerçevelerin Yapısı Talebe karşılık olarak Sepam tarafından gönderilen istisna çerçevesi şu alanlardan oluşur: Yamak numarası İstisna fonksiyonu kodu İstisna kodu 1 bayt 1 bayt n bayt 2 bayt Talep hedefi Fonksiyon kodu talebi (80h) Muhtemel kodlar 1: Bilinmeyen fonksiyon kodu 2: Yanlış adres 3: Yanlış veri 4: Yamak hazır değil (talebin işlenmesi imkansız) 7: Onaylanmama (uzaktan okuma) Kontrol word'ü CRC 16 (aktarım hatalarının algılanması için) Geri Dönüş Süresi Geri dönüş süresi Tr, bir talebin alınmasının bitişi ile cevabın gönderilmesi arasındaki süredir. Talep Yayınlama Talep Tr Cevap Not: Tr süresine 2 çerçeve arasındaki suskunluk da dahildir ve genelde 8 bit, tekli parite, 1 duruş biti formatında ve 9600 Baud hızındadır. Sepam geri dönüş süresi 15 ms'den daha kısadır. Dolaylı modda, bir talep (veya bir onay) ve karşılık olan verinin mevcudiyeti arasında gereken süre Sepam önceliksiz çevrim süresi ile ilişkilidir. Birkaç on ile birkaç yüz milisaniye arasında değişir. Tr Değişimleri Senkronize Etmek 3,5 karakterden daha uzun süren bir sessizlikten sonra alınan herhangi bir karakter bir çerçevenin başlangıcı olarak kabul edilir. 2 çerçeve arasında daima minimum 3,5 karakterlik bir sessizlik bulundurulmalıdır. Bir yamak istasyon şu tür çerçeveleri yok sayar: Bir ya da daha fazla karakterinde (format, parite hatası vs.) fiziksel hata ile alınan Geçersiz CRC16'sı olan Kendisine gönderilmemiş olan SEPED /

172 Sepam Seri 10 - İletişim Etkin Olma ve Tanı Modbus Protokol Parametreleri Parametreler Yetkilendirilmiş değerler Varsayılan değer Adres Aktarım hızı 4800 Baud 9600 Baud Baud Baud Parite Uzaktan kontrol emri Hiçbiri (2 duruş biti) Çift (1 duruş biti) Tek (1 duruş biti) DOGR: Doğrudan mod uzaktan kontrol emri SBO: Onaylı (Çalıştırmadan Önce Seç) mod uzaktan kontrol emri Çift Onaylı mod Modbus Link Tanı Linkin doğru çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için, kullanıcı şunlara bakabilir: 1. Ön paneldeki link aktivite LED ışığı 2. Test bölgesi 3. Modbus tanı sayıcıları ve Modbus olay sayıcısı Link Aktivite LED'i LED ışığı Modbus ağında çerçevelerin gönderilmesi veya alınması ile aktifleştirilr. Not: Yanıp sönmesi Sepam'a gelen veya Sepam'dan giden trafik olduğunu gösterir. Değişimlerin geçerli olduğu anlamına gelmez. Test Bölgesini Kullanmak Test bölgesinde bir okuma/yazma/yeniden yazma çevrimini çalıştırın, mesela: Fonksiyon Gönderilen çerçeve Cevap olarak beklenen çerçeve 0C00 adresinde 2 word'ü okumak C C75B FA33 0C00 adresinde 1234 değerine sahip bir word yazmak C C C00 adresinde 1 word'ü okumak C B75A B539 Bakınız Test Bölgesi, s Sayıcıların Açıklaması Sepam CPT1 ile CPT8 arası tanı sayıcılarını ve CPT9 olay sayıcısını yönetir: CPT1: İlgili Sepam rölesi hedef olsun olmasın, alınan 4 ile 255 bayt arasındaki uzunlukta geçerli çerçeve sayısı CPT2: Aşağıdaki hatalardan biri ya da daha fazlasına sahip, alınan talep veya yayın çerçevesi sayısı: İlgili Sepam rölesine gönderilen çerçevelerde CRC hatası (ancak doğru çerçeve uzunluğunda) İlgili Sepam rölesi hedef olsun olmasın yanlış uzunluk (< 4 veya > 255 bayt) CPT3: İlgili Sepam rölesi tarafından üretilen istisna cevapları sayısı (bir yayın sonrasındakiler hariç) CPT4: İlgili Sepam rölesi tarafından alınan geçerli çerçeve sayısı (yayın harici) CPT5: Alınan geçerli yayın çerçevesi sayısı CPT6: Önemli değil CPT7: Önemli değil CPT8: İlgili Sepam rölesi hedef olsun olmasın, en azından bir karakterinde fiziksel hata (parite veya aşma veya çerçeveleme, satır sonu) olan alınan çerçeve sayısı CPT9: İlgili Sepam rölesi tarafından alınan geçerli ve doğru yürütülmüş talep (fonksiyon 11 hariç) sayısı 172 SEPED /2008

173 Sepam Seri 10 - İletişim Sayıcı Reset Şu durumlarda sayıcılar 0'a resetlenir: FFFFh (65535) maksimum değerine eriştiklerinde Modbus komutu (fonksiyon 8, alt-kod 000Ah) tarafından sıfırlandıklarında Sepam'ın yardımcı güç kaynağı göçtüğünde İletişim parametreleri değiştirildiğinde Sayıcıları Kullanmak Sayıcı tipine bağlı olarak, fonksiyon 8 ve 000Bh ile 0012h arasındaki alt-kodlar kullanılarak tanı sayıcıları okunur. Fonksiyon 8 echo modda da (alt kod 0000h) kullanılabilir: Fonksiyon Gönderilen çerçeve Cevap olarak beklenen çerçeve Echo modda ED7C ED7C Fonksiyon 11 kullanılarak CPT9 olay sayıcısı okunur. Echo modda bile, Sepam röle, master tarafından gönderilen CRC'yi yeniden hesaplar ve kontrol eder: Alınan CRC geçerliyse, Sepam cevap verir. Alınan CRC geçerli değilse, Sepam cevap vermez. SEPED /

174 Sepam Seri 10 - İletişim Veriye Erişme Bir Word'ü Adresleme Bir Biti adreslemek Tanımsız Adresler Erişim Modları Modbus iletişimi tarafından erişilebilen tüm Sepam verisi 16 bit wordler şeklinde organize edilmiştir. Her bir word mesela, 0 ile (FFFFh) arasında 16 bit olarak kodlanmış adresi ile tanımlanır. Dökümanın kalanında tüm adresler onaltılık formatta ifade edilir. Bazı verilere bit şeklinde de erişilebilir. Sonra, bit adresi word adresinden aşağıdaki şekilde çıkartılır: Bit adresi = (word adresi x 16) + bit sayısı (0...15) Örnek Word adresi 0C00 Bit adresi 0 = C000 Bit adresi 14 = C00E Yalnızca bu adreste tanımlanmış adresler kullanılmalıdır. Diğer adresler kullanılırsa, Sepam ya bir istisna mesajı ile cevap verir ya da önemsiz veri gönderir. İki tür veri vardır: Doğrudan erişimli veri: Bunlar Modbus adresleri ile kalıcı şekilde tanımlanırlar. İlgili bölgenin tümüne ya da bir kısmına uygulayarak, bunlara tek bir okuma veya yazma işlemi ile erişilebilir. Dolaylı erişimli veri: Bu arada, içeriğe bağlı olarak, belirtilen Modbus adresleri değişik veriler tarafından doldurulan bir değişim bölgesi oluşturur. Her bir değişim için en az iki işlem gerekir. İşlenen her bir bölge için uygulanacak protokol bu şekilde açıklanır. Adres Bölgeleri Listesi Kontrol ve izleme uygulamaları açısından veya kodlamaları açısından benzer veriler birbirine yakın adres bölgelerinde gruplanır: Adres Bölgeleri Word adres aralığı Erişim Modu Erişim türü Senkronizasyon Doğrudan Word Bilgi Doğrudan Word Tarih atamalı olaylar - Birinci tablo Dolaylı Word Tarih atamalı olaylar - İkinci tablo Dolaylı Word Uzaktan kontrollar 00F0...00F3 Doğrudan Word/Bit Konum koşulları ve uzaktan gösterimler Doğrudan Word/Bit Ölçme - 16NS format (x10) B Doğrudan Word Ölçme - 32NS format Doğrudan Word Şebeke tanısı B Doğrudan Word Test 0C00...0C0F Doğrudan Word/Bit 174 SEPED /2008

175 Sepam Seri 10 - İletişim Veri Kodlama Kullanılan Formatlar 32NS Format Yazıda bahsedilen istisnaların dışında, Sepam verisi aşağıdaki formatlardan birinde kodlanır: 32NS: İmzasız değer, 32 bit kodlamalı 16NS: İmzasız değer, 16 bit kodlamalı B: Bit veya bit dizisi ASCII nc: ASCII kodlu n karakter dizisi MMmm: 16 bit kodlanmış sürüm numarası Önemli revizyon numarası = en önemli, önemsiz revizyon numarası = en az önemli IEC: IEC 'e uygun olarak 4 word'lü zaman kodlama formatı Not: Tüm formatlar için, eğer bir veri öğesi, ilgili format için maksimum yetki değerini aşarsa, bu veri öğesi için okunan değer bu format tarafından yetkilendirilen maksimum değerdir. Maksimum değer aynı zamanda hesaplanamayan bir değeri de gösterebilir. 32NS formatında, birinci word en önemli olandır. Örnek 10,000 A'lik bir IA akımı 0,1 A çözünürlüğünde kodlanmıştır ve böylece 100,000 veya A0h değeri ile temsil edilir, mesela: 0130 adresinde: adresinde: 86A0 ASCII Formatı Bir Sepam seri 10 rölenin tanım dizilerini kodlamak için ASCII format kullanılır. ASCII dizileri alanı tümüyle doldurmadığında, sıfır baytları kullanılarak tamamlanırlar. Birinci word'de birinci karakter en az önemli baytı kaplar, ikincisi ise birinci word'deki en önemli baytı kapsar, vs. Örnek "Sepam serisi 10" aşağıdaki şekilde kodlanır: Word En önemli bayt En önemsiz bayt Karakter Onaltılık değer Karakter Onaltılık değer 1 e 65 S 53 2 a 61 p 70 3 SP 20 m 6D 4 e 65 s 73 5 I 69 r 72 6 s 73 e SP 20 8 SIFIR IEC Formatı Tarih ve saat 4 word olarak IEC formatında kodlanmıştır (tabloda 0'daki bitler kullanılmaz: her zaman 0'da okunurlar ve yazma modunda yok sayılırlar): Bit Word 1 ayrılmış (okuma modunda 0, yazma modunda değişken) 0 Yıl (0...99) Word Ay (1...12) Gün (1...31) Word Saat (0...23) 0 0 Dakikalar (0...59) Word 4 Milisaniyeler (0...59,999) SEPED /

176 Sepam Seri 10 - İletişim Senkronizasyon, Veri, Ölçme, Şebeke Tanı ve Test Bölgeleri Giriş Senkronizasyon, Veri, Ölçme, Şebeke Tanı ve Test Bölgelerine doğrudan erişilebilir ve harhangi bir olay içermezler. Her bir bölge için, bir tablo aşağıdaki bilgileri içerir: Bölgedeki adreslerin açıklamaları Okuma modunda kullanılabilen Modbus fonksiyonları için Kodlar Yazma modunda kullanılabilen Modbus fonksiyonları için Kodlar Gerekirse, saklanan verilerin formatları ve çözünürlüğü Senkronizasyon Bölgesi Senkronizasyon bölgesinde tarih atamalı olaylarda gereken gerçek zamanı kodlamak için kullanılan 4 word bulunur: Açıklama Adres Okuma Yazma Format İkili zaman (yıl) IEC İkili zaman (ay + gün) İkili zaman (saatler + dakikalar) İkili zaman (milisaniyeler) Not: Yazma işlemi tüm bölgeyi etkiler ve 0002 adresini kullanır. Veri Bölgesi Veri bölgesinde bir Sepam rölesinin seri numarasını kodlamak için kullanılan 2 word bulunur: Açıklama Adresler Okuma Yazma Format Seri numarası NS Seri numara aşağıdaki gibi kodlanır (tablodaki 0'daki bitler kullanılmaz: her zaman 0'da okunurlar): Bit Üretim Yılı (0...99) 0 0 Üretim Haftası (1..0,52) 0007 Haftadaki sıra numarası (1...65,535) x10 16NS Formatında Ölçme Bölgesi x10 ölçme bölgesinde 16 bit olarak kodlanmış ölçümler bulunur: Açıklama Adres Okuma Yazma Format Birimler Faz akımı IA (x10) , 4 16NS 1 A Faz akımı IB (x10) , 4 16NS 1 A Faz akımı IC (x10) , 4 16NS 1 A Ölçülen toprak hatası akımı Io (x 10) , 4 16NS 1 A Ayrılmış 0114 Faz talep akımı ImA (x10) , 4 16NS 1 A Faz talep akımı ImB (x10) , 4 16NS 1 A Faz talep akımı ImC (x10) , 4 16NS 1 A Faz pik talep akımı IMA (x10) , 4 16NS 1 A Faz pik talep akımı IMB (x10) , 4 16NS 1 A Faz pik talep akımı IMC (x10) 011A 3, 4 16NS 1 A Kullanılan Isıtma Kapasitesi 011B 3, 4 16NS %1 176 SEPED /2008

177 Sepam Seri 10 - İletişim 32NS formatında Ölçme Bölgesi 32NS ölçme bölgesinde 32 bit olarak kodlanmış ölçümler bulunur: Açıklama Adresler Okuma Yazma Format Birimler Faz akımı IA , 4 32NS 0,1 A Faz akımı IB , 4 32NS 0,1 A Faz akımı IC , 4 32NS 0,1 A Ölçülen topraklama hatası akımı Io , 4 32NS 0,1 A Ayrılmış Faz talep akımı ImA 013A - 013B 3, 4 32NS 0,1 A Faz talep akımı ImB 013C - 013D 3, 4 32NS 0,1 A Faz talep akımı ImC 013E - 013F 3, 4 32NS 0,1 A Faz pik talep akımı IMA , 4 32NS 0,1 A Faz pik talep akımı IMB , 4 32NS 0,1 A Faz pik talep akımı IMC , 4 32NS 0,1 A Kullanılan Isıtma Kapasitesi , 4 32NS %1 Şebeke Tanı Bölgesi Şebeke tanı bölgesinde en son tetiklemenin özellikleri bulunur: Açıklama Adresler Okuma Yazma Format Birimler Tetikleme tarihi ve saati IEC Faz A tetikleme akımı , 4 32NS 0,1 A Faz B tetikleme akımı , 4 32NS 0,1 A Faz C tetikleme akımı , 4 32NS 0,1 A Ölçülen topraklama hatası akımı Io 025A - 025B 3, 4 32NS 0,1 A Test Bölgesi Test bölgesinde, etkinleştirme sırasındaki iletişim testlerini basitleştirmek için veya bağlantıyı test etmek için 16 word kullanılır. Bakınız Test Bölgesini Kullanmak, s Açıklama Adresler Okuma Yazma Format Test Bölgesi 0C00...0C0F 1, 2, 3, 4 5, 6, 15, 16 Sepam çalışmaya başladığında bu wordler sıfırlanır. SEPED /

178 Sepam Seri 10 - İletişim Uzaktan Kontrol Bölgesi Giriş Uzaktan kontrol emirleri, ayarlar aracılığıyla seçilen aşağıdaki iki moddan bir tanesini kullanarak darbe türü uzaktan kontrol emirleri yoluyla Sepam röleye aktarılır. Doğrudan mod Onaylanmış SBO (Çalıştırmadan Önce Seçme) modu Uzaktan Kontrol Bölgesi Uzaktan kontrol bölgesinde 4 word bulunur: Açıklama Adres Okuma Yazma Format Uzaktan kontrol no. 1 word 00F0 1, 2, 3, 4 5, 6, 15, 16 B Ayrılmış 00F1 Uzaktan kontrol no. 1 onay wordü 00F2 3 5, 6, 15, 16 B Ayrılmış 00F3 Uzaktan Kontrol No. 1 Wordler Uzaktan kontrol wordlerinde (00F0 adresi) ve uzaktan kontrol onay wordlerinde (00F2 adresi) her bir bite atanan uzaktan kontrol emri önceden belirlenmiştir: Bit Uzaktan kontrol wordü Onay wordü Uzaktan kontrol emri Bit adresi Bit adresi 00 0F00 0F20 Devre kesiciyi açma 01 0F01 0F21 Devre kesiciyi kapama 02 0F02 0F22 Sıfırlama 03 0F03 0F23 Faz pik talep akımı değerlerini sıfırlama F04...0F0F 0F24...0F2F Ayrılmış Doğrudan mod Onaylanmış SBO modu Uzaktan kontrol word'ü yazıldığı an uzaktan kontrol emri yürütülür. Sıfırlama, uzaktan kontrol emri dikkate alındıktan sonra kontrol mantığı tarafından gerçekleştirilir. Uzaktan kontrol emri iki adımda yürütülür: 1. Uzaktan kontrol onay wordüne bitin yazılmasıyla, gönderilecek komutun gözetmen tarafından seçilmesi ve gerekirse bu word'ün yeniden okunmasıyla seçimin kontrol edilmesi. 2. Biti uzaktan kontrol no.1 word'üne yazarak gönderilecek komutun yürütülmesi. Uzaktan kontrol onay word biti ve ilgili uzaktan kontrol word biti ayarlandığı zaman uzaktan kontrol emri yürütülür. Uzaktan kontrol emri dikkate alındıktan sonra her iki word biti de kontrol mantığı tarafından sıfırlanır. Onay word bitinin seçiminin iptali şu durumda gerçekleşir: Gözetmen onay wordüne yazarak seçimi iptal ettiğinde Gözetmen seçilmiş olan bitten farklı bir bit seçerse (yazarsa) Gözetmen, seçilmiş olan bite karşılık gelmeyen bir uzaktan kontrol word bitini ayarladığı zaman (bu durumda herhangi bir uzaktan kontrol emri yürütülmeyecektir) Karşılık gelen emir 30 saniye süre içinde gönderilmediğinde Yerel Modda Engellenmiş Uzaktan Kontrol Emirleri Standart işletim modunda, I4 mantıksal girişi Yerel/Uzaktan moduna atanır. Yerel modda (I4 = 1), aşağıdaki uzaktan kontrol emirleri engellenir: Çıkış rölesi ve hata LED ışığının onaylanması Faz pik talep akımı değerlerini sıfırlama Devre kesici kapanıyor Parametreler menüsündeki YEREL MOD ayarı ACILIS KBL EDILMEDI konumunda ise, yerel modda devre kesicinin açılması engellenir. Bakınız Yerl/Uzaktan Kontrolün Çalıştırılması, s SEPED /2008

179 Sepam Seri 10 - İletişim Konum Koşulu ve Uzaktan Gösterim Bölgesi Giriş Konum Koşulu ve Uzaktan Gösterim Bölgesi Konum koşulları ve uzaktan gösterimler, koruma veya kontrol fonksiyonlarına veya mantıksal girişlere ve çıkışlara önceden atanmıştır. Bit veya word fonksiyonları kullanılarak okunabilir. Konum koşulunda ve uzaktan gösterim bölgesinde konum bitlerini gruplayan 8 word bulunur: Açıklama Word adresi Bit adresleri Okuma Yazma Format Sepam seri 10 kontrol word'ü F 1, 2, 3, 4, 7 B Sepam seri 10 konum wordü F 1, 2, 3, 4 B Uzaktan gösterim no. 1 word F 1, 2, 3, 4 B Uzaktan gösterim no. 2 word (ayrılmış durumda) F 1, 2, 3, 4 B Uzaktan gösterim no. 3 word F 1, 2, 3, 4 B Uzaktan gösterim no. 4 word (ayrılmış F 1, 2, 3, 4 B durumda) Mantıksal girişler F 1, 2, 3, 4 B Çıkış röleleri F 1, 2, 3, 4 B Kontrol Word'ü (0100 adresi) Bit Bit adresi Konum Ayrılmış A İkinci olay kümesinde bilgi kaybı B İkinci olay kümesinde olaylar mevcut C Sepam zamanı yanlış D Sepam senkronize değil E Birinci olay kümesinde bilgi kaybı F Birinci olay kümesinde olaylar mevcut Not: 11. ve 15. bitlerde değişiklik olması tarih atamalı olaylara neden olmaz. Konum Wordü (0101 Adresi) Bit Bit adresi Konum Koruma I> ayar noktası aktif (1)/aktif değil (0) Koruma I>> ayar noktası aktif (1)/aktif değil (0) Koruma 50N-51N Io> ayar noktası aktif (1)/aktif değil (0) Koruma 50N-51N Io>> ayar noktası aktif (1)/aktif değil (0) Termal aşırı yüklenme koruması aktif (1)/aktif değil (0) CLPU I aktif (1)/aktif değil (0) CLPU Io aktif (1)/aktif değil (0) TCS aktif (1)/aktif değil (0) Koruma I> ayar noktası yedeği aktif (1)/aktif değil (0) Koruma I>> ayar noktası yedeği aktif (1)/aktif değil (0) A Koruma 50N-51N Io> ayar noktası yedeği aktif (1)/aktif değil (0) B Koruma 50N-51N Io>> ayar noktası yedeği aktif (1)/aktif değil (0) C IB akım ölçümü aktif (1)/aktif değil (0) D...101F Ayrılmış SEPED /

180 Sepam Seri 10 - İletişim Uzaktan Gösterim No.1 Word'ü (0102 Adresi) Bit Bit adresi Uzaktan Gösterim Koruma gecikmeli I> ayar noktası Koruma gecikmeli I>> ayar noktası Koruma kaldırma I> ayar noktası Koruma kaldırma I>> ayar noktası Koruma 50N-51N gecikmeli Io> ayar noktası Koruma 50N-51N gecikmeli Io>> ayar noktası Koruma 50N-51N kaldırma Io> ayar noktası Koruma 50N-51N kaldırma Io>> ayar noktası Koruma 49 RMS termik alarm Koruma 49 RMS termal tetikleme A Koruma gecikmeli I> ayar noktası yedeği B Koruma gecikmeli I>> ayar noktası yedeği C Koruma 50N-51N gecikmeli Io> ayar noktası yedeği D Koruma 50N-51N gecikmeli Io>> ayar noktası yedeği E Ayrılmış F Ayrılmış Uzaktan Gösterim No.3 Word'ü (0104 Adresi) Bit Bit adresi Uzaktan Gösterim Blokaj girişi gönderme Blokaj girişi alma Yerel (1)/Uzaktan (0) Modu Uzaktan kontrol/devre kesici konum çelişkisi Devre kesici konumu yardımcı kontaklarının eşleşmemesi veya tetikleme devresi arızası (TCS) Kapalı devre kesici Mantıksal giriş tarafından harici sıfırlama Mantıksal giriş tarafından harici tetikleme Hatadan sonra Sepam resetlenmedi Tetikleme A...104F Ayrılmış Not: 08 ve 09 bitleri yalnızca standart işletim modunda önemlidir. Mantıksal Giriş Word'ü (0106 Adresi) Bit Bit adresi Konum I1 girişi I2 girişi I3 girişi I4 girişi F Ayrılmış 180 SEPED /2008

181 Sepam Seri 10 - İletişim Çıkış Rölesi Word'ü (0107 Adresi) Bit Bit adresi Konum O1 çıkışı O2 çıkışı O3 çıkışı O4 çıkışı O5 çıkışı O6 çıkışı F Ayrılmış SEPED /

182 Sepam Seri 10 - İletişim Tarih Atamalı Olaylar Olay Türleri Tarih Atama Bir Olayın Nasıl Kodlandığının Açıklaması Bir mantıksal olay bir Sepam mantıksal değişkenin konumunun değişmesidir (kontrol, konum veya uzaktan gösterim word'lerindeki bit). Özellikleri şunlardır: Bir adres: ilgili bit için Değişim yönü Tarih ve saat Olay tarih atamalıdır (çözünürlük: 1 ms) Not: Ayrıca, bir olay, konum değişikliğinin tüm özelliklerini de gösterir. Bir analog olay bir tetikleme akımının kaydedilmesidir. Olaylara tarih ataması yapılması için Sepam'ın dahili saati kullanılır. Bir olay algılandığında, Sepam'ın o andaki zamanı bununla ilişkilendirilir. Saatin doğruluğu genelde Sepam'ın dahili saatinin senkronizasyon kalitesine bağlıdır. Bakınız Senkronizasyon, s. 186 Bir olay 8 word ile aşağıdaki yapıda kodlanır: Word Bilgi Kodlama Mantıksal olaylar Analog olaylar 1 Olay tipi 0800h 0400h 2 Olay adresi Onu tanımlayan bitin adresi ( F) Word adresleri A 3 ve 4 İlgili bilgi Olayın Yönü: : etkisizleştirme/kaybolma : aktifleşme/gözükme 32NS formatında akım değeri Tarih ve saat IEC 'e uygun olarak Olay Kümeleri Bir Olay Kümesini Başlatmak Olası iki gözetmenin her ikisi için de, Sepam 100 olay kapasitesine sahip bir dahili saklama kümesini yönetir. Küme FIFO tipindedir. Kaydedilen en son olay kümenin kendisi ile ilgilidir. Kümenin dolduğunu belirtir. Sepam röle her bir olay kümesini aşağıdaki gibi başlatır: PROTOKOL fonksiyonu parametreleri dikkate alındığında, Sepam aşağıdaki olayları ardarda oluşturur: Bilgi kayıp olayının görülmesi Yanlış zaman olayının görülmesi Senkronize değil olayının görülmesi Bilgi kayıp olayının kaybolması Master tarafından bir zaman çerçevesi ilk olarak yayınlandığında, Sepam aşağıdaki olayları ardarda oluşturur: Yanlış zaman olayının yok olması Senkronize değil olayının yok olması Bir Olay Kümesini Okumak Eğer... Sonra... Ve sonra... Gözetmen, kümeden Sepam'ın oluşturduğundan daha az olay çıkartır. Gözetmen, kümeden Sepam'ın oluşturduğundan daha çok olay çıkartır. Küme boşalmasından daha hızlı şekilde dolar ve sonunda tümüyle dolar: Kayıp bilgi olayının görülmesi altmışdördüncü konumda oluşur. Küme tümüyle boşalır: Kayıp bilginin yok olması ve senkronizasyon konumu olayları oluşturulur. Bu kümenin dolması durur ve sonradan gelen olaylar kaybolur. Bu andan itibaren algılanan olaylarla yeniden doldurma başlar. 182 SEPED /2008

183 Sepam Seri 10 - İletişim Olay Tabloları Sepam master(lar)ın kullanımı için iki olay tablosu yapar ve böylece olay kümesi maksimum 4 olay paketleriyle okunabilir: Tarih atamalı olaylar - Birinci tablo Adresler Okuma Yazma Word Değiştirme , 16 Olay no Olay no Olay no Olay no Tarih atamalı olaylar - İkinci tablo Adresler Okuma Yazma Word Değiştirme , 16 Olay no Olay no Olay no Olay no Not: Okuma işlemi yalnızca değişim wordünü veya tablonun tümünü ilgilendirir. Word Değiştirme Değişim wordü olayların okunmasını kontrol etmek için kullanılır. Şunun gibi gözükür: Bit Değişim numarası Olay sayısı Enerjilendirme sonrasında değişim numarası 0 ile başlar ve her bir yeni olaylar paketiyle arttırılır. Maksimum değerine ulaştığında (FFh), otomatik olarak 0'a döner. Değişimlerin numaralanması Sepam tarafından yapılır ve gözetmen tarafından onaylanır. Olayların numarası tabloda aslında kaç tane önemli olayın mevcut olduğunu belirtir. Tablonun geri kalanı önemsizdir. SEPED /

184 Sepam Seri 10 - İletişim Bir Değişimin Sıralaması Protokol, bir iletişim probleminde bile hiç bir olayın kaybolmamasını sağlar. Bunu yapmak için, Sepam değişim word'ündeki kodlanmış 2 sayıyı kullanır: n: Değişim numarası m: Olay sayısı Faz Açıklama Word Değiştirme 1 Herhangi bir olay mevcutsa, Sepam bunları tabloya aktarır ve sayılarını (m) değişim wordüne kaydeder. n, m ¼ 0 2 Gözetmen bir olay okuma talebi gönderir. n, m 3 Eğer tablo boş değilse, Sepam tablodaki veriyi gönderir. n, m 4 Gözetmen değişim word'üne şunu yazarak değişimi onaylar: Değişim numarası alanı: Gerçekleştirilen son değişim numarası Olayların sayısı alanı: 0 n, 0 5 Sepam tabloyu 0 yapar ve onaylanmış olayları siler. n, 0 6 Herhangi bir yeni olay mevcutsa, Sepam bunları tabloya aktarır ve sayılarını (m') n+1, m' kaydeder ve değişim numarasını arttırır. 7 Proses 2. aşama ile yeniden başlar. Notlar: Bir olay onaylanmadığı sürece, tablo aynı konumda kalır ve bunu okumak mümkün olur. Yanlış onaylanma durumunda (yanlış değişim word değeri), yoksayılır ve tablo aynı konumda kalır. Değişim word'üne FFh değerinin yazılması (herhangi bir değişim numarası, olay sayısı = FFh) karşılık gelen olay kümesinin yeniden başlatılmasına neden olur. Tüm olaylar hafızaya alınır ve henüz gönderilmemiş olanlar silinir. Gözetmenin kendisi tarih atamalı verilerin kronolojik sıraya sokulmasından sorumludur. 184 SEPED /2008

185 Sepam Seri 10 - İletişim Tarih ve Saat Ayarları ve Senkronizasyon Giriş Saatin ve Tarihin Ayarlanması Sepam tarihi ve saati dahili olarak yönetir. Yardımcı güç kaynağı kesilirse, cihazda bitmemiş pil takılı olduğu sürece bu bilgi tutulmaya devam edilir. Sepam'ın dahili zamanı, özellikle alarmları ve olayları tarihlendirmek için kullanılır. Tarih ve saat gösterge üzerinden okunabilir (parametreler menüsü). Sepam ayrıca, zamanın ayarlanması gerektiğini belirtmek üzere kontrol word'üne yanlış zamanlı bir veri öğesi (bit 12) gönderir. Sepam enerjilendiğinde, pil çalışır durumda olduğu sürece, pil beslemeli saat tarafından saat otomatik olarak ayarlanır Saat ve tarih şu şekillerde ayarlanır: Yerel modda ön panelden (parametreler menüsü) Tek bir bloğa yeni tarihi ve saati senkronizasyon bölgesinde yazarak (Modbus zaman çerçevesi) Senkronizasyon Senkronizasyon Çevrimi Zaman çerçevesi hem zamanı ayarlamak hem de Sepam'ı senkronize etmek için kullanılır. Bu durumda, senkronize bir zaman elde etmek için, düzenli bir şekilde yakın aralıklarla (10 ile 60 saniye arasında) aktarılmalıdır. Genelde bir yayınlama ile aktarılır (yamak numarası = 0). Senkronize konumda, 200 saniyeden daha uzun süre ile bir zaman çerçevesinin alınmaması senkronizasyonun kaybına neden olur (1'deki kontrol wordünün 13. biti) Her bir senkronizasyon çevrimi şu şekilde yürütülür: Faz Açıklama 1 Gözetmen tarihini ve saatini senkronizasyon bölgesine yazar. 2 Sepam senkron dışı konuma geçer (1'deki kontrol wordünü 13. biti) ve saatini sıfırlar. 3 Sıfırlama büyüklüğü 100 milisaniyeden az ise, Sepam tekrar senkron konuma geri döner. Saatin Doğruluğu Saatin doğruluğu mastera ve iletişim ağındaki zaman çerçevesi gecikmesinin kontroluna bağlıdır. Bir zaman çerçevesi göndermeden önce, gözetmen gönderilmiş olan tüm okuma taleplerine bir cevap geldiğinden emin olmalıdır. Sepam rölenin senkronizasyonu çerçeve alındıktan hemen sonra gerçekleştirilir. Çerçeveler bir ağ geçiti üzerinden (çok masterlı çalışma) geçiyorsa, bu durumun çerçeveleri yavaşlatmadığından emin olun. SEPED /

186 Sepam Seri 10 - İletişim Sepam Tanım Bilgisinin Okunması Giriş Sepam seri 10'un tanımı Okuma Cihazı Tanım fonksiyonu bir cihazın net olmayan bir tanımı için gereken bilgiye standart erişim için kullanılabilir. Sepam okuma tanım fonksiyonunu işler (uyum seviyesi: 02). Fonksiyonun tam bir tanımı için, Modbus web sitesine bakınız (www. odbus.org). Aşağıdaki açıklama Sepam örneğine adapte olmuş fonksiyon seçeneklerinin bir alt kümesidir. Sepam tanımı objeler denen ASCII karakteri dizilerinden oluşur. Sepam objeleri iki gruba ayrılır: Grup No. Obje Değer Uzunluk 1 0 MüşteriAdı "Schneider Electric" 18 (12h) 1 ÜrünKodu (EAN 13 formatında kodlanmış referans) "(EAN13) " 20 (14h) 2 ÖnemliÖnemsizRevizyon (uygulama sürüm numarası) "Vx.y" MüşteriURL " 26 (1Ah) 4 ÜrünAdı "Sepam seri 10" 15 (0Fh) 5 ModelAdı (kısa tanım kodu) "S10 - " 11 (0Bh) 6 Kullanılmıyor "" 0 ÜrünKodu EAN13 kodu bir Sepam ünitesini evrensel olarak 13 haneyle tanımlar: Standartların Yapısı Üretici Model Sınamatoplamı göre hesaplanmıştır Tanım Kodları ve Modelleri ModelAdı karakter dizisi Sepam'ın kısa tanım kodudur. Her bir ModelAdı dizisinde karşılık gelen bir ÜrünKodu dizisi bulunur (yalnızca bir tane): ModelAdı ÜrünKodu "Bilinmeyen Uygulama" "(EAN13) " "S10 - A 41A" "(EAN13) " "S10 - A 42A " "(EAN13) " "S10 - A 43A" "(EAN13) " "S10 - A 43A DK" "(EAN13) " "S10 - A 41E " "(EAN13) " "S10 - A 42E " "(EAN13) " "S10 - A 42E G " "(EAN13) " "S10 - A 43E " "(EAN13) " "S10 - A 43E DK " "(EAN13) " "S10 - A 41F" "(EAN13) " "S10 - A 42F" "(EAN13) " "S10 - A 42F G" "(EAN13) " "S10 - A 43F " "(EAN13) " Notlar: "Bilinmeyen uygulama" dizisinin uzunluğu 19 karakterdir. ÜrünKodu sütunundaki boşluklar önemli değildir: EAN13 kodunda haneler arasında herhangi bir boşluk olmaz. 186 SEPED /2008

187 Sepam Seri 10 - İletişim Talep Çerçevesi Okuma tanım talep çerçevesi aşağıdaki alanlardan oluşur: Alan Büyüklük (bayt) Değer Yamak numarası Fonksiyon kodu 1 43 (2Bh) MEI tip (alt-fonksiyon kodu) 1 14 (0Eh) Okuma tipi 1 01 veya 02 Kullanılmıyor 1 00 CRC16 2 Hesaplanmış Cevap Çerçevesi Cevap çerçevesi aşağıdaki alanlardan oluşur: Alan Büyüklük (bayt) Değer Yamak numarası Fonksiyon kodu 1 43 (2Bh) MEI tip (alt-fonksiyon kodu) 1 14 (0Eh) Okuma tipi 1 01 veya 02 Uyum seviyesi 1 02 Kullanılmıyor 1 00 Kullanılmıyor 1 00 Obje sayısı 1 n = 3 veya 7, Okuma tipi alanına göre İlk obje numarası 1 obj1 İlk objenin uzunluğu 1 lg1 İlk objenin ASCII dizini lg1 txt n. obje numarası 1 objn n. obje uzunluğu 1 lgn n. obje ASCII dizini lgn txtn CRC16 2 Hesaplanmış İstisna Çerçevesi Cevap işlenirken bir hata oluşursa, Sepam aşağıdaki alanlardan oluşan bir istisna çerçevesi gönderir: Alan Büyüklük (bayt) Değer Yamak numarası h arttırılmış fonksiyon kodu (ABh) MEI tip (alt-fonksiyon kodu) 1 Alınan MEI tipi yanlışsa 14 (0Eh) veya başkası İstisna kodu 1 01: Alınan MEI tipi yanlış (¼ 14) veya okuma tipi yanlış (mesela, 4) 03: Yanlış veri (yanlış çerçeve uzunluğu) CRC16 2 Hesaplanmış SEPED /

188 Sepam Seri 10 - İletişim 7.2 IEC protokolü Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Sunum 190 IEC Standardı 191 IEC Protokol Prensibi 192 Etkin Olma ve Tanı 193 Veriye Erişme 194 Sepam İletişim Profili 195 Sepam Veri Tablosu 200 ASDU 1, 2, 5, 9, 20 Çerçeveler ve Bilgi Kodlaması SEPED /2008

189 Sepam Seri 10 - İletişim Sunum Genel Her bir Sepam seri 10 A rölede bir iletişim rölesi bulunur. IEC iletişimi, Sepam seri 10 A rölelerin bir master IEC iletişim kanalı üzerinden bir gözetmene veya herhangi bir cihaza bağlanmasına olanak sağlar. İletişim master-yamak prensibine dayanır: Sepam seri 10 A röleler daima yamak istasyonlardır. Master, gözetmen veya bir başka cihazdır. Erişilebilir Veri IEC iletişim aşağıdaki gibi fonksiyonların uzaktan yürütülmesi için kullanılabilir: Ölçümün okunması Konum koşullarının ve tarih atamalı olayların okunması Süre ayarlama ve senkronizasyon Uzaktan kontrolların aktarılması SEPED /

190 Sepam Seri 10 - İletişim IEC Standardı IEC Standardının Sunumu IEC İletişim Profili IEC protokolü, koruma cihazının bilgilendirici arayüzü için yardımcı bir standarttır. IEC standardı IEC teknik komitesi 57 tarafından hazırlanmıştır (Güç sistemi kontrolu ve ilgili iletişimler). IEC serisinde ana baz standartlar için yardımcı bir standarttır. Yardımcı bir standart olarak, baz standartlarda belirtilen tanımlara ve fonksiyonel profillere semantik ekler: Bilgi objeleri için özel kullanımların tanımı Uzman bilgi objelerinin tanımı Baz standartlara göre servis prosedürlerinin veya ilave parametrelerin tanımı IEC standardı, bir alt istasyondaki kontrol sisteminde (gözetmen veya RTU) koruma ekipmanı ve cihazlar arasındaki iletişimi tanımlar IEC standardının tümü adresindeki Uluslararası Elektroteknik Komisyonu'ndan sağlanabilir. IEC 'in seçilen uygulama fonksiyonları IEC 'ün seçilen uygulama servis veri birimleri Kullanıcı prosesi Uygulama katmanı (Katman 7) IEC 'ün seçilen uygulama bilgisi elemanları IEC 'nin seçilen uygulama link aktarım prosedürleri Link katmanı (Katman 2) IEC 'in seçilen aktarım çerçeve formatları IEC veya IEC ve IEC ve IEC 'ye dayalı fiberoptik sistem Veya EIA RS 485'e göre bakır-kablo-bazlı sistem Fiziksel proses (Katman 1) 190 SEPED /2008

191 Sepam Seri 10 - İletişim IEC Protokol Prensibi Genel IEC standardı, bir kontrol sistemi ile (gözetmen veya RTU) bir veya daha fazla sayıda koruma cihazı arasında bilgi değişiminin yapılabileceği çok noktalı bir iletişim protokolunu tanımlar. Kontrol sistemi master'dir ve koruma cihazları yamaklardır. Her bir yamak 0 ile 254 arasında bir eşsiz adres ile tanımlanır. 255 adresi yayın çerçeveleri göndermek için ayrılmıştır. IEC standardı, bilgi değişimi için iki farklı yöntem tanımlar: Birincisi önceden belirlenmiş veri yapılarının (ASDU veya Uygulama Servis Veri Birimleri) ve standartlaştırılmış bilgi aktarımını destekleyen uygulama prosedürlerinin kullanımına dayanır. Diğer yöntem ise her türlü bilginin aktarımını destekleyen jenerik servisleri kullanır. Sepam jenerik servisleri kullanmaz. İletişim Yönü Protokol şunları ayırd eder: izleme yönü, bir koruma cihazı tarafından (yamak cihaz) kontrol sistemine (master cihaz) gönderilen ASDU'ların aktarımı için kontrol yönü, Kontrol sistemi tarafından koruma cihazına gönderilen ASDU'lar için İzleme Yönü İletişim, master tarafından yamaktan verisini göndermesini istemek için yapılan link-katmanlı sorgulama taleplerinin çevrimsel aktarımına dayanır: 1. sınıf veri sorgulaması genelde olay aktarımı için kullanılır (tarih atamalı konumlar veya duyurular) 2. sınıf veri sorgulaması ölçme bilgisinin çevrimsel aktarımı için kullanılır Kontrol Yönü Master şunları gönderebilir: Yamak cihazların konum koşullarının ve gösterimlerinin güncel değerini elde etmek için genel bir sorgulama talebi Genel komutlar (uzaktan kontrol emirleri) Zaman senkronizasyon komutları IEC iletişim arabirimini sıfırlamak için komutlar İletişimi Başlatmak Bilgi Özellikleri Yamak iletişim arayüzü yalnızca master tarafından gönderilen başlatma talebi alındıktan sonra çalışabilir. Master tarafından sorgulama yapılmadığı yamak tarafından algılanır ve bu durum iletişimi durdurur. İletişimi yeniden kurmak için, master cihazın bir talep sıfırlaması göndermesi gerekir. Kontrol sistemi ve koruma cihazı arasındaki tüm bilgi değişimi şunları içerir: Bir fonksiyon numarası (FUN) Bir bilgi numarası (INF) Bilgi aktarımı için kullanılan ASDU numarası Aktarımın sebebi (COT) SEPED /

192 Sepam Seri 10 - İletişim Etkin Olma ve Tanı IEC Protokol Prensibi Parametreler Yetkilendirilmiş değerler Varsayılan değer Adres Aktarım hızı 4800 Baud 9600 Baud Baud Baud Parite Hiçbiri (2 duruş biti) Çift (1 duruş biti) Tek (1 duruş biti) Çift Standart parametreler Protokol aşağıdaki standart parametreleri tanımlar: Çevrimsel ASDU periyodu: Çevrimsel verinin (ölçüm bilgisi) yaratıldığı ve Sepam ünitesi tarafından güncellendiği period. Saniyelerle ifade edilir ve bu verinin süpervizör tarafından tarandığı süreyle tutarlı olacak şekilde seçilir. Hareketsizlik gecikme süresi: Normal çalışmada, gözetmen düzenli aralıklarla Sepam ünitelerine tarama talepleri gönderir. Her bir Sepam, tarama taleplerinin düzenli şekilde alınıp alınmadığını kontrol ederek gözetmenin aktivitesini izler. Hareketsizlik gecikme süresi denen bir period süresince bir Sepam talepleri alamazsa, bu Sepam ünitesi iletişim portunu kilitler ve gözetmen tarafından bundan sonra gönderilecek olan taleplere cevap vermeyi durdurur. Kilitlenmiş bir Sepam ile iletişimi yeniden kurmak için, gözetmenin onu sıfırlaması gerekir. Senkr. süreler gereken gecikme : Zaman senkronizasyonu ASDU 6 tarafından aktarılır. Senkr. süreler gereken gecikme denen periodun sonunda ASDU 6 alınmamışsa, yamak, saat ayarının yanlış olabileceğini varsayacaktır ve geçersiz süre bilgisini (geçersizlik biti: Bakınız Konum Bilgisi (ASDU 1, ASDU 2), s. 203) tarih atamalı veriye atayacaktır. İzleme Yönünün Bloke Edilmesi: Bir yamak, IEC tarafından belirtilen prosedüre uygun olarak izleme yönünde veri göndermeyi durdurabilir. Sepam'da bu seçenek bulunmaz. Sepam için, IEC standardı protokol paramatreleri önceden belirlenmiştir: Standart Parametreler Protokol tarafından izin verilen değerler Önceden belirlenmiş değer Çevrimsel ASDU periyodu s 5 s Hareketsizlik gecikme süresi: ,000 s 0 (sonsuz) Senkr. süreler gereken gecikme ,000 dak 0 dak İzleme Yönünün Bloke Edilmesi hayır/evet hayır Link Aktivite LED'i LED ağda çerçevelerin gönderilmesi veya alınması ile aktifleştirilir. Not: Yanıp sönmesi Sepam'a gelen veya Sepam'dan giden trafik olduğunu gösterir. Değişimlerin geçerli olduğu anlamına gelmez. 192 SEPED /2008

193 Sepam Seri 10 - İletişim Veriye Erişme Giriş IEC Standardı Fonksiyonlarının Listesi Sepam çok fonksiyonlu bir dijital koruma rölesidir ve büyük miktarlarda bilgi sunar. Sepam verisi fonksiyon numarasına göre kategorize edilmiştir. Fonksiyon numarası ve bilgi numarası dahil olmak üzere Sepam veri tablosunun detaylı açıklaması için Sepam Veri Tablosu, s. 200 Sepam aşağıda listelenen standart fonksiyonların bir alt kümesini destekler. Bu fonksiyonlar için, Sepam standart FUN ve INF numaralarını kullanır: FUN Fonksiyonun adı 255 Sistem 160 Aşırı akım koruması Sepam'a özgü Fonksiyonların Listesi Bu özel fonksiyonlar için, Sepam özel FUN ve INF numaralarını kullanır: FUN Fonksiyonun adı 21 Şalt cihazı ve ağ 31 Mantıksal girişler 106 Termal aşırı yüklenme koruması 11 İlave ölçümler Standart ASDU'ların Listesi Sepam aşağıda listelenen standart ASDU'ların bir alt kümesini destekler. ASDU Fonksiyon İzleme Yönü Kontrol Yönü 1 Tarih atamalı mesaj 2 Göreceli zamanlı tarih atamalı mesaj (Sepam göreceli zaman kullanmaz: karşılık gelen alanlar ASDU'da 0'da bulunur) 5 Tanım mesajı 6 Zaman senkronizasyonu 7 Genel Sorgulama 8 Genel sorgulamanın sonu 9 Measurands II 20 Genel komut SEPED /

194 Sepam Seri 10 - İletişim Sepam İletişim Profili Giriş Fiziksel Katman Link Katmanı Sepam iletişim profili IEC standardının seçeneklerinin Sepam tarafından nasıl uygulandığını tanımlar. Bu kısımda kullanılan sunum formatı ve numaralandırması kasıtlı olarak Interoperability klozu, IEC standardına dayandırılmıştır. Standardın seçeneğinin Sepam tarafından desteklendiğini belirtir. Sepam'ın seçeneği desteklemediğini belirtir. Elektriksel arayüz EIA RS-485 Bir koruma cihazı için yük sayısı NOT - EIA RS-485 standardı, 32 adedi tek bir hatta kullanılabilecek şekilde birim yükleri tanımlar. Daha fazla detay için, EIA RS-485 standardının 3. klozuna bakınız. Optik arabirim Cam elyaf Plastik elyaf Bağlantı türü: F-SMA Bağlantı türü: BFOC/2.5 Aktarım hızı 9600 bps bps Link katmanı için bir seçenek yoktur 194 SEPED /2008

195 Sepam Seri 10 - İletişim Uygulama Katmanı Uygulama verisi için aktarım modu Mod 1 (önce en az önemli bayt), IEC 'ün 4.10'unda belirtildiği gibi bu yardımcı standartta çok miktarda kullanılır. ASDU ORTAK ADRESİ Bir ASDU ORTAK ADRESİ (istasyon adresiyle aynıdır) Birden fazla ASDU ORTAK ADRESİ İzleme yönündeki standart bilgi numaralarının seçilmesi Sistem, izleme yönünde çalışıyor INF Semantik <0> Genel sorgulamanın sonu <0> Zaman senkronizasyonu <2> FCB Sıfırlama <3> CU Sıfırlama <4> Başlatma/yeniden başlatma <5> Güç Açık İzleme yönünde konum gösterimleri INF Semantik <16> Yeniden kapatıcı etkin <17> Telekoruma aktif <18> Koruma aktif <19> LED sıfırlama <20> İzleme yönünde aktarım bloke <21> Test modu <22> Yerel parametre ayarı <23> Özellik 1 <24> Özellik 2 <25> Özellik 3 <26> Özellik 4 <27> Yardımcı giriş 1 <28> Yardımcı giriş 2 <29> Yardımcı giriş 3 <30> Yardımcı giriş 4 İzleme yönünde gözetmen gösterimleri INF Semantik <32> Measurand gözetimi I <33> Measurand gözetimi V <35> Faz sıralaması gözetimi <36> Tetikleme devresi gözetimi <37> I>> yedek işlem <38> VT sigorta arızası <39> Telekoruma bozulmuş <46> Grup uyarısı <47> Grup alarmı SEPED /

196 Sepam Seri 10 - İletişim İzleme yönündeki topraklama hatası gösterimleri INF Semantik <48> Topraklama hatası L1 <49> Topraklama hatası L2 <50> Topraklama hatası L3 <51> İlerideki topraklama hatası, mesela hat <52> Gerideki topraklama hatası, mesela busbar İzleme yönünde hata gösterimleri INF Semantik <64> Başlatma/kaldırma L1 <65> Başlatma/kaldırma L2 <66> Başlatma/kaldırma L3 <67> Başlatma/kaldırma N <68> Genel tetikleme <69> Tetikleme L1 <70> Tetikleme L2 <71> Tetikleme L3 <72> Tetikleme I>> aşırı akım tetiklemesi (yedek işlem) <73> Ohm olarak hata yeri X <74> Hata ileride/hat <75> Hat geride/busbar <76> Telekoruma sinyali aktarıldı <77> Telekoruma sinyali alındı <78> Bölge 1 <79> Bölge 2 <80> Bölge 3 <81> Bölge 4 <82> Bölge 5 <83> Bölge 6 <84> Genel başlatma/kaldırma <85> Kesici arızası <86> Tetikleme ölçüm sistemi L1 <87> Tetikleme ölçüm sistemi L2 <88> Tetikleme ölçüm sistemi L3 <89> Tetikleme ölçüm sistemi E <90> Tetikleme I> <91> Tetikleme I>> <92> Tetikleme IN> <93> Tetikleme IN>> İzleme yönündeki otomatik yeniden kapanma gösterimleri INF Semantik <128> CB "açık", AR ile <129> CB "açık", gecikmeli AR ile <130> AR bloke 196 SEPED /2008

197 Sepam Seri 10 - İletişim İzleme yönündeki Mesurand'lar INF Semantik <144> Measurand I <145> Measurands I, V <146> Measurands I, V, P, Q <147> Measurands IN, VEN <148> Measurands IL1, 2, 3, VL1, 2, 3, P, Q, f İzleme yönündeki Jenerik fonksiyonlar INF Semantik <240> Tanımlı tüm grupların başlıklarını okumak <241> Bir grubun tüm girişlerinin değerlerini ve niteliklerini okumak <243> Tek bir girişin dizinini okumak <244> Tek bir girişin değerini veya niteliğini okumak <245> Jenerik verinin genel sorgulamasının sonu <249> Onaylı yazma girişi <250> Yürütmeli yazma girişi <251> Yazma girişi iptal Kontrol yönündeki standart bilgi numaralarının seçilmesi Kontrol yönündeki sistem fonksiyonları INF Semantik <0> Genel sorgulamanın başlatılması <0> Zaman senkronizasyonu Kontrol yönündeki genel komutlar INF Semantik <16> Otomatik-yeniden kapatma açık/kapalı <17> Telekoruma açık/kapalı <18> Telekoruma açık/kapalı <19> LED sıfırlama <23> Özellik 1'i aktifleştir <24> Özellik 2'yi aktifleştir <25> Özellik 3'ü aktifleştir <26> Özellik 4'ü aktifleştir Kontrol yönündeki Jenerik fonksiyonlar INF Semantik <240> Tanımlı tüm grupların başlıklarını okumak <241> Bir grubun tüm girişlerinin değerlerini ve niteliklerini okumak <243> Tek bir girişin dizinini okumak <244> Tek bir girişin değerini veya niteliğini okumak <245> Jenerik verinin genel sorgulamasının sonu <248> Yazma girişi <249> Onaylı yazma girişi <250> Yürütmeli yazma girişi <251> Yazma girişi iptal SEPED /

198 Sepam Seri 10 - İletişim Ana uygulama fonksiyonları Test modu İzleme yönünde aktarımın blokajı Bozulma verisi Jenerik servisler Özel veri Çeşitli Measurand'lar ASDU 3 ve ASDU 9 ile aktarılır 'de tanımlandığı gibi, maksimum değer MVAL, nomral değerin 1,2 veya 2,4 katı olabilir. ASDU 3 ve ASDU 9'da farklı bir sınıf kullanılamaz, mesela, her bir measurand için tek bir seçenek vardır. Measurand Akım L1 Akım L2 Akım L3 Voltaj L1-E Voltaj L2-E Voltaj L3-E Aktif güç P Reaktif güç Q Frekans f Voltaj L1-L2 Maks. MVAL = Anlık değer çarpı: 1,2 2,4 198 SEPED /2008

199 Sepam Seri 10 - İletişim Sepam Veri Tablosu Giriş Bir gözetmenle değiştirilebilen tüm Sepam verisi, IEC protokoluna uygun olarak iki tabloda listelenmiştir: Gözetmene aktarılacak tüm Sepam verisinin listelendiği izleme yönü veri tablosu Sepam'a aktarılacak tüm gözetmen verisinin listelendiği kontrol yönü veri tablosu Sepam Veri Tablosunu Açıklaması ASDU (Uygulama Servis Veri Birimi) FUN (Fonksiyon) ve INF (Bilgi) Aşağıdaki bilgi her bir veri öğesi için verilmektedir: ASDU (Uygulama Servis Veri Birimi) numarası FUN değeri (Fonksiyon) ve INF (Bilgi) tanımlayıcıları COT alanı değeri (Aktarımın Nedeni) Bir GI (Genel Sorgulama) işareti Sepam veri etiketi Sepam veri öğesinin etkin mevcudiyeti Sepam parametrelerine de bağlıdır. ASDU numarası Sepam tarafından veri aktarımı için kullanılan standart veri yapısını belirler. Her bir Sepam veri öğesi şununla tanımlanır: Verinin ait olduğu fonksiyon numarası: FUN (Fonksiyon) Temel verinin bilgi numarası: INF (Bilgi) COT (Aktarımın sebebi) COT değeri veri aktarımının sebebini gösterir. İzleme yönünde, Sepam aşağıdaki COT değerlerini kullanır: COT Aktarım sebebi Açıklama 1 Anlık Konum değişikliğinden sonra anlık olarak üretilen bilgi (tarih atamalı olay) 2 Çevrimsel Sepam tarafından çevrimsel olarak üretilen bilgi (ölçümler) 3 Sıfırlama (FCB) Çerçeve sayma bitini sıfırlama komutuna cevap (FCB) 4 Sıfırlama (CU) İletişim ünitesini sıfırlama komutuna cevap (CU) 5 Başlatma/yeniden başlatma İletişim arayüzünü başlatma komutuna cevap 8 Zaman senkronizasyonu Zaman senkronizasyonu komutunun onaylanması 9 Genel Sorgulama Genel Sorgulama komutuna cevap olarak üretilen bilgi 10 Genel sorgulamanın sonu Genel Sorgulama çevrimi için bitiş mesajı 12 Uzaktan işletim Gözetmen komutundan kaynaklanan konum değişikliği 20 Pozitif onaylama Komutun pozitif onaylanması 21 Negatif onaylama Komutun negatif onaylanması Kontrol yönünde, Sepam aşağıdaki COT değerlerini kullanır: COT Aktarım sebebi Açıklama 8 Zaman senkronizasyonu Zaman senkronizasyon komutu 9 Genel Sorgulama Genel Sorgulama çevriminin başlatılması 20 Genel komut Gözetmenden gelen devre kesiciyi açma/kapama, bir fonksiyonu etkinleştirme/etkisizleştirme vs. gibi bir komut. GI (Genel Sorgulama) GI (Genel Sorgulama) işareti, veri öğesinin genel bir sorgulama talebine (COT = 9) karşılık mı üretildiğini belirtir. Bu veri için, her bir konum değişikliği (KAPALI'dan AÇIK'a ve AÇIK'tan KAPALI'ya) de anında aktarılır. SEPED /

200 Sepam Seri 10 - İletişim İzleme Yönü Veri Tablosu İzleme yönü verisi FUN belirleyicisi tarafından gruplanır. FUN = 255: Sistem fonksiyonları ASDU FUN INF COT GI IEC Semantik Genel sorgulamanın sonu Zaman senkronizasyonu Çerçeve sayma bitini sıfırlama (FCB) İletişimi ünitesini sıfırlama (CU) Başlatma/yeniden başlatma FUN = 160: Aşırı akım korumaları ASDU FUN INF COT GI IEC Semantik Sepam semantiği , 12, LED sıfırlama Hatadan sonra Sepam sıfırlanmadı 20, , 9 Tetikleme devre gözetimi Tetikleme devre gözetimi (TCS) veya I1 ve I2'nin eşleşmemesi Genel tetikleme Tetikleme Tetikleme I> Koruma I> tetiklemesi Tetikleme I>> Koruma I>> tetiklemesi Tetikleme IN> Koruma Io> tetiklemesi Tetikleme IN>> Koruma Io>> tetiklemesi FUN = 21: Şalt cihazı ve ağ ASDU FUN INF COT GI Sepam semantiği Harici tetikleme Blokaj girişi gönderme FUN = 31: Mantıksal girişler ASDU FUN INF COT GI Sepam semantiği , 9 Mantıksal giriş I , 9 Mantıksal giriş I , 9 Mantıksal giriş I , 9 Mantıksal giriş I4 FUN = 106: Termal aşırı yüklenme koruması ASDU FUN INF COT GI Sepam semantiği Koruma 49 RMS alarm ayar noktası Koruma 49 RMS açtırma ayar noktası FUN = 160: Standart ölçümler ASDU FUN INF COT GI Sepam semantiği Bilgi elemanları MEA1: Faz akımı IA MEA2: Faz akımı IB MEA3: Faz akımı IC FUN = 11: İlave ölçümler 1 ASDU FUN INF COT GI Sepam semantiği Bilgi elemanları MEA2: Ölçülen topraklama hatası akımı Io 200 SEPED /2008

201 Sepam Seri 10 - İletişim Kontrol Yönü Veri Tablosu Kontrol yönü verisi FUN belirleyicisi tarafından gruplanır. FUN = 255: Sistem fonksiyonları ASDU FUN INF COT GI Sepam semantiği Genel sorgulamanın başlatılması Zaman senkronizasyonu FUN = 160: Genel komutlar ASDU FUN INF COT GI Sepam semantiği Sepam sıfırlama (AÇIK) FUN = 21: Şalt cihazı ve şebeke komutları ASDU FUN INF COT GI Sepam semantiği Kapama (AÇIK) Açma (KAPALI) SEPED /

202 Sepam Seri 10 - İletişim ASDU 1, 2, 5, 9, 20 Çerçeveler ve Bilgi Kodlaması Sunum Sepam tarafından yönetilen izleme ve kontrol verisi IEC standardında belirtildiği gibi standart ASDU'lar yapısına uygun olarak kodlanır: ASDU COT İzleme Yönü Kontrol Yönü Açıklama 1 1 Konum değişiklikleri 1 9 Genel sorgulamaya cevabın konumları 2 1 Koruma cihazı tetikleme sinyali 5 3, 4, 5 Tanım 9 2 Ölçme Komutlar Konum Bilgisi (ASDU 1, ASDU 2) Sınıf 1 veri tarandıktan sonra, Sepam bir ASDU 1 gönderir: Bayt numarası Alan Değer 1 ASDU numarası 1 2 Yapı niteleyici 81h 3 COT 1/9 4 ASDU ortak adresi (Sepam adresi) Fonksiyon numarası FUN 6 Bilgi numarası INF 7 DPI (Çift Nokta Bilgisi) 1 = KAPALI/2 = AÇIK 8 Tarih atamalı etiket Milisaniye (en az önemli bayt) 9 Milisaniye (en önemli bayt) 10 Dakika + geçersizlik biti (en önemli bit) 11 Saat + yaz saati biti (en önemli bit) 12 İlave bilgi (COT = 1) veya genel sorgulama numarası (COT = 9) COT = 1 ise 0, aksi takdirde, genel sorgulama numarası Veya bir ASDU 2: Bayt numarası Alan Değer 1 ASDU numarası 2 2 Yapı niteleyici 81h 3 COT 1 4 ASDU ortak adresi (Sepam adresi) Fonksiyon numarası FUN 6 Bilgi numarası INF 7 DPI (Çift Nokta Bilgisi) 1 = KAPALI/2 = AÇIK 8 REL (hatanın görülmesi ile tetikleme 00 (desteklenmiyor) 9 10 arasında göreceli süre geçti) FAN (hata numarası) 00 (desteklenmiyor) Tarih atamalı etiket Milisaniye (en az önemli bayt) 13 Milisaniye (en önemli bayt) 14 Dakika + geçersizlik biti (en önemli bit) 15 Saat + yaz saati biti (en önemli bit) 16 İlave bilgi 0 çünkü COT = SEPED /2008

203 Sepam Seri 10 - İletişim Sepam Tanımı (ASDU 5) Master tarafından gönderilen başlatma komutlarına cevap olarak Sepam tarafından ASDU 5 üretilir: CU'yu sıfırlama (İletişim Ünitesi) FCB'yi sıfırlama (Çerçeve sayma biti) IEC iletişim yalnızca master istasyon tarafından başlatıldıktan sonra çalışır duruma gelir. Bu başlatma talebine cevap olarak, Sepam ardarda iki ASDU 5 mesajı üretir: Komut Mesaj no. 1 Mesaj no. 2 CU'yu Sıfırlamak COT = 4 (CU'yu sıfırlamak) COT = 5 (Başlatmak/yeniden başlatmak) INF = 3 INF = 4 FCB'yi Sıfırlamak COT = 3 (FCB'yi Sıfırlamak) INF = 2 COT = 5 (Başlatmak/yeniden başlatmak) INF = 4 İletişim bir kez başladıktan sonra, master yeni bir başlatma talebi gönderirse, yalnızca birinci mesaj üretilir. Not: Hareketsizlik zaman sayıcısı sonsuz olduğu için, Sepam master'dan hiç bir talep gelmediğini algılamaz (Sepam iletişimi durdurmaz). ASDU 5 aşağıdaki gibi bölünür. Bayt numarası Alan Değer 1 ASDU numarası 5 2 Yapı niteleyici 81h 3 COT 3/4/5 4 ASDU ortak adresi (Sepam adresi) Fonksiyon numarası FUN 6 Bilgi numarası INF 7 Uyum seviyesi 2 (Sepam jenerik servisleri desteklemez) 8 Üretici tanımı S 9 E S 12 e 13 p 14 a 15 m 16 Uygulama yazılımı tanımı S SEPED /

204 Sepam Seri 10 - İletişim Ölçümler (ASDU 9) Ölçümler ASDU 9 kullanılarak kodlanır. Sınıf 2 veri tarama talebiyle elde edilirler. ASDU 9'un büyüklüğü sunulan ölçümlerin sayısına bağlıdır. Ölçümlerin sayısı yapı niteleyicisi alanında gösterilir: Bayt numarası Alan Değer 1 ASDU numarası 9 2 Yapı niteleyici n 3 COT 2 4 ASDU ortak adresi (Sepam adresi) Fonksiyon numarası FUN 6 Bilgi numarası INF 7 Ölçüm 1 Aşağıdaki bilgiye bakınız Ölçüm n Aşağıdaki bilgiye bakınız x (n-1) Not: ASDU 9'Lar küçültülmez: Ölçümler Sepam için değilse boşlukları bulunur (geçersiz işaretli ölçümler). Ancak, son kullanışlı ölçümden sonra kırpılırlar. Her bir ölçüm standart bir şekilde 2 bayt olarak kodlanır: Bit no IEC standartlaştırılmış, imzalı, 13-bit, 2'nin tümleyen değeri RES ERR OV İlk 3 bit şunlardır: Bit 0: Aşma biti OV Hata biti ERR Ayrılmış bit RES (her zaman 0) Sepam tarafından ölçülen gerçek değer aşağıdaki formüle göre IEC standartlaştırılmış değerden elde edilir. Ölçülen değer = 1,2 x nominal değer x (IEC standartlaştırılmış değer +1)/2 12 Örnek: Nominal akım 630 A olarak ayarlanmışsa, 3251 olarak kodlanmış akım değeri 600 A'lik bir ölçülen akımı temsil eder değeri (0CB3h) kodanmıştır: Bit no IEC standartlaştırılmış imzalı 13-bit değer RES ERR OV Bit HEX 0 C B Komutlar (ASDU 20) Komutlar Sepam'a ASDU 20 yoluyla gönderilir (sıfırlama, açma/kapama). ASDU 20'de master tarafından rastgele seçilen RII tanım numarası bulunur. Komut değeri DCI baytında kodlanır: Bayt numarası Alan Değer 1 ASDU numarası 20 2 Yapı niteleyici 81h 3 COT 20 4 ASDU ortak adresi (Sepam adresi) Fonksiyon numarası FUN 6 Bilgi numarası INF 7 DCI (Çift Komut Bilgisi) 1 = KAPALI/2 = AÇIK 8 RII (Dönüş Bilgisi Belirleyicisi) SEPED /2008

205 Etkinleştirme 8 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Güvenlik Önlemleri 208 Prensipler 209 Gereken Test ve Ölçme Cihazları 210 Enerji Verme 211 Tüm Koruma Zincirinin Validasyonu 212 Ayarları Kontrol Etmek 213 CT Oranını Kontrol Etmek 214 Faz Akımı Giriş Bağlantılarını Kontrol Etmek 215 Topraklama Hatası Akımı Girişlerini Kontrol Etmek 217 Faz Aşırı Akım Koruması (ANSI 50-51) Testi 219 Topraklama Hatası Koruması (ANSI50N-51N) Testi 222 ANSI 49 RMS Termal Aşırı Yüklenme Koruma Testi 226 Mantıksal Giriş Bağlantılarını Kontrol Etmek 228 Operasyonel Etkinleştirme 229 Sepam Test Sayfası 230 SEPED /

206 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Güvenlik Önlemleri Başlamadan Önce Her türlü cihazın koruyucu topraklaması ile ilgili olarak mevcut uluslararası ve ulusal elektrik yönetmeliklerine uyulmasından siz sorumlusunuz. Ayrıca, aşağıda belirtilen güvenlik önlemlerini dikkatli bir şekilde okumanız gerekir. Elektrik cihazını monte ederken veya onarırken bu talimatlara muhakkak uyulmalıdır. TEHLİKE ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI, YANMA VEYA PATLAMA TEHLİKESİ Bu cihaz yalnızca kalifiye personel tarafından monte edilmelidir. Montaj kesinlikle bu talimatların tümü okunduktan sonra gerçekleştirilmelidir. ASLA yalnız başınıza çalışmayın. Bu cihazla veya cihazın içinde çalışırken cihaza gelen elektrik gücünü kesin. Tüm gücün kesildiğinden emin olmak için muhakkak uygun bir nominal voltaj algılama cihazını kullanın. Bu cihazda gözle kontrol, test veya bakım yapmadan önce: Tüm elektrik güç kaynaklarını sökün. Komple enerjisi kesilene, test edilene ve etiketlene dek tüm devrelerde gerilim olduğunu varsayın. Güç kaynağının tasarımına özellikle dikkat edin. Geri besleme olasılığı da dahil olmak üzere tüm güç kaynaklarını göz önünde bulundurun. Potansiyel tehlikelere dikkat edin, kişisel koruma giysileri giyin ve cihazın içinde unutulmuş olabilecek nesneler veya aletler olmadığından emin olmak için çalışma alanını dikkatli biçimde inceleyin. Sepam'ın başarılı bir şekilde işletimi doğru monte edilmesine, doğru ayarlanmasına ve doğru işletimine bağlıdır. Sepam rölesini ayarlamak için elektrik şebekelerinin korunması alanında uzmanlık gerekir. Yalnızca bu uzmanlığa sahip nitelikli kişilerin bu cihazı ayarlamasına izin verilir. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmaya yol açabilir. DİKKAT SEPAM'A ZARAR VERME TEHLİKESİ Rölenin monte edildiği herhangi bir cihazda Dielektrik (Hi-Pot) veya Megger testi yapmadan önce, röleye olan tüm giriş ve çıkışları sökün. Yüksek voltaj testi rölenin içinde bulunan elektronik komponentlere zarar verebilir. Sepam'ın muhafazasını açmayın. Sepam rölenin içinde elektrostatik deşarja karşı hassas komponentler olabilir. Özel donanımlı tesislerde montajı yapılmıştır. Sepam seri 10 A rölede izin verilen tek işlem bitmiş pilin yuvasından çıkartılmasıdır. Bu talimatlara uymamak yaralanmaya veya cihazın zarar görmesine yol açabilir. 208 SEPED /2008

207 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Prensipler Sepam Testleri Sepam Rölelerini Etkinleştirmek Hangi Testleri Yapmanız Gerekir? Koruma röleleri etkinleştirilmeden önce test edilmişlerdir. Böylece hem çalışabilirliği maksimum seviyeye çıkartılırken arıza riski de minimuma indirilmektedir. Buradaki soru, etkinleştirme sırasında gereken testlerin listesini belirlemektir. Bu yüzden, yalnızca çalışma performanslarını test etmek için değil aynı zamanda iyi durumda olduklarını ve gereken performans seviyesinde olduklarını kontrol etmek için de, performansları tümüyle tekrarlanamayan elektromekanik ve katı hal teknolojilerine dayanan koruma röleleri sistematik biçimde detaylı testlere tabi tutulmalıdır. Dijital teknolojiye dayanan röleler için bu testler gerekli değildir: Bu teknolojinin kullanımı sayesinde belirtilen performanslar korunabilir. Dahili bir oto test sistemi sayesinde elektronik komponentlerin durumu ve fonksiyonların doğruluğu hakkında sürekli bilgi sağlanır ve böylece daha yüksek seviye bir kullanılabilirlik sağlanır. Sepam fonksiyonlarının her biri fabrikada tüm performans testlerine tabi tutulmuştur Böylece Sepam rölesi kendisi ile doğrudan ilgili her hangi bir ilave performans testine gerektirmeden çalışmaya hazır durumdadır. Böylece, Sepam devreye alma hazırlık testleri yalnızca bir devre kontrolü ile sınırlanabilir, mesela: Yalnızca donanım konfigürasyonuna ve aktif olan fonksiyonlara özgü kontrollar gerçekleştirilir BOM'lara ve donanım monte etme şemalarına ve genel hazırlık kontrolu sırasındaki kurallara uyumu kontrol etmek Genel ayarların ve hazırlık çalışmaları sırasında girilen koruma ayarlarının uyumluluğunu kontrol etmek Sekonder enjeksiyon testleri ile akım girişlerinin bağlantılarını kontrol etmek CT oranını kontrol etmek Giriş verilerini simüle ederek ve çıkış rölelerini cebri olarak açıp kapatarak mantıksal girişlerin ve çıkış rölelerinin bağlantılarını kontrol etmek. Tüm koruma zincirini valide etmek Verilen test sayfasını kullanarak etkinleştirme testlerinin sonuçlarını kaydetmek Etkinleştirme kısmında, bu testler yapılırken uygulanması gereken basit fakat yorucu prosedür açıklanır. Artık her bir koruma veya kontrol ve izleme fonksiyonunu tek tek test etmek gerekli değildir. Ancak, bir fonksiyonu test etmek gerekirse, gereken prosedürler bu kısımda açıklanmaktadır. Bu bölümde anlatılan konuların hepsi tüm Sepam modelleri için geçerli değildir (seri 10 N, seri 10 B veya seri 10 A). Her konu hangi Sepam modeli için geçerli olduğunu belirterek başlar: N,B veya A belirteçlerinden bir tanesi iptal edilmişse o model için geçerli değildir. Örnek N B A kontrol veya test yalnızca Sepam seri 10 B ve seri 10 A için geçerli demektir. SEPED /

208 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Gereken Test ve Ölçme Cihazları Akım Jeneratörü Voltaj Jeneratörü Akım girişi bağlantılarını kontrol etmek için, aşağıdaki tip bir sinüzoidal AC akım jeneratörü kullanın: 50 veya 60 Hz frekans (kullanıldığı ülkeye göre) Tek fazlı, 0 ile 50 A RMS arası ayarlı Enjeksiyon kumandalı dijital kronometre ile, 10 ms doğruluğa sahip Akım giriş bağlantısı şemasında dahili test terminal kutusuna uygun konnektör ile Tesiste bir test terminal kutusu yoksa, kısa devre bağlantısı B'yi sökmek ve bir başka kısa devre bağlantısı takılı olan kablolar ile akım jeneratörünü doğrudan Sepam'a bağlamak mümkündür. Akım jeneratöründe elektronik açma/kapama kontrolları varsa, otomatik durma konumunda akımın kesinlikle sıfır olduğundan emin olun (imleçin konumuna bağlı olarak, katı hal kontaktör akımın %5'inden fazlasının geçmesine izin verir). Sepam serisi 10 A mantıksal girişlerin doğru bağlanıp bağlanmadıklarını kontrol etmek için, şunlardan birisini kullanın. Test edilen girişin voltaj seviyesine adapte etmek için kullanılan 12 ile 200 V DC arasında ayarlı bir DC voltaj jeneratörü Sepam'ın yardımcı kaynak voltajıyla aynı DC voltajda yardımcı güç kaynağı Aksesuarlar Aksesuarlar aşağıdaki bağlantılar için gereklidir: Tesisteki akımlar için test terminal kutusuna karşılık gelen bir kablolu fiş. Kelepçesi, kabloyu tutmak için veya temas etmek için probları olan bir elektrik kablosu Ölçme Cihazları Sınıf 1 ölçme cihazları gereklidir: Bir ampermetre (0 ile 50 A arası RMS) Bir voltmetre (0 ile 250 V arası RMS) Dökümanlar Monte etme dökümanı setinde şunlar bulunur: Şunları gösteren komple Sepam bağlantı şeması: Faz akım girişlerinin test terminal kutusu vasıtasıyla karşılık gelen CTlere bağlantısı Topraklama hatası akımı girişinin bağlantısı Mantıksal girişlerin ve çıkışların bağlantısı Malzeme listesi ve monte etme talimatları Bu ayarlar sayfası tüm Sepam parametrelerini ve ayarlarını içerir Test sayfası Toleranslar ve Enjeksiyon Sınırları Akım jeneratörü şu koşulları sağlamalıdır: Minimum enjeksiyon akımı: AT sekonder nominal akımının %1,5'i (15 ma veya 75 ma) Maksimum enjeksiyon akımı: Sürekli: CT sekonder anlık akımının 4 katı (20 A) 3 saniye süreyle: CT sekonder anlık akımının 40 katı (200 A) Frekans: 50 Hz +/- %10 veya 60 Hz +/- % SEPED /2008

209 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Enerji verme Enerji vermeden önce yapılması gereken kontroller Cihazın mekanik durumunun yanısıra, şemaları ve müteahhit tarafından verilen BOM'ları kullanarak şunları kontrol edin: Sepam etiketi Sepam'ın terminal aracılığıyla doğru biçimde topraklanması Sepam'ın güç kaynağı voltajının (ön paneldeki tanım etiketinde belirtilir) şalt panosunun güç kaynağı voltajıyla uyumlu olması Yardımcı güç kaynağının doğru bağlanması: Terminal 1: AC veya pozitif polarite Terminal 2: AC veya negatif polarite Bir topraklama CTsi var mı? Akım girişlerinin öncesinde test terminal kutularının olup olmadığı Sepam'ın terminalleri ve test terminal kutularının bağlantıları arasında uyumluluk Bağlantıların Kontrol Edilmesi Enerji Verme Prosedürü Sepam tanımı Cihaza enerji verilmemişken, bağlantıların sıkı olup olmadığını kontrol edin. Sepam bağlantıları doğru şekilde takılmış olmalı ve kilitli olmalıdır. 1. Yardımcı güç kaynağını açın. 2. Açık LED ışığının yanıp yanmadığını kontrol edin. Sepam rölesinde bekçi uygulaması varsa, konum değiştirip değiştirmediğine bakın. Varsayılan ekran gözükür (Sepam seri 10 A ve 10 B için faz akımı ölçümü, Sepam seri 10 N için topraklama hatası ölçümü). Sepam'ın seri numarasını (ön paneldeki tanım etiketinde bulunur) test sayfasına kaydedin. Sepam'ın yazılım sürüm numarasını (parametreler menüsündeki SEPAM ekranında) test sayfasına kaydedin. SEPED /

210 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Tüm Koruma Zincirinin Validasyonu Prensip Prosedür Tüm koruma zinciri, Sepam tarafından şalt cihazının tetiklenmesine neden olan bir hatanın simülasyonu sırasında valide edilir. Doğru monte edildiği varsayıldığında, yalnızca bir fonksiyonun test edilmesi tüm sistemin doğru çalıştığını gösterir. Tüm koruma zincirini valide etmek için, şunları yapın: Adım Açıklama 1 Şalt cihazını tetikleyen koruma fonksiyonlarından birisini seçin. 2 Seçilen fonksiyona bağlı olarak, bir hataya karşılık gelen bir akım enjekte edin ve şalt cihazının tetikleyip tetiklemediğini kontrol edin. 3 Test terminal kutularının kapaklarını yeniden kapatın. 212 SEPED /2008

211 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Ayarları Kontrol Etmek Parametre ve Koruma Ayarlarının Belirlenmesi Parametre ve Koruma Ayarlarının Kontrol Edilmesi Tüm Sepam parametre ve koruma ayarları, uygulamadan sorumlu tasarım bölümü tarafından önceden belirlenir ve müşteri tarafından onaylanmalıdır. Tüm çalışmanın gereken bütün dikkat gösterilerek sürdürüldüğü ve hatta bir seçicilik çalışması ile pekiştirildiği varsayılır. Tüm Sepam parametre ve koruma ayarları bir dosya şeklinde etkinleştirme sırasında kullanılmak üzere hazır olmalıdır. Girilen parametre ve koruma ayarlarının çalışma sırasında belirlenen değerlerle uyumlu olup olmadığını anlamak için, kontroller, etkinleştirme testleri sırasında Sepam'ın parametre ve koruma ayarları henüz girilmeden yapılmalıdır. Bu kontroller şunlardan oluşur: Sepam'ın tüm parametre ve koruma ayar ekranlarının üzerinden geçmek Her bir ekranda, Sepam röleye girilen değerlerle parametre ve koruma ayarları dosyasında kaydedilen değerleri karşılaştırmak Doğru girilmemiş olan her bir parametre ve koruma ayarını düzeltmek. Bakınız Ayar s. 56 Not: Kontrollar tamamlandıktan sonra, o faza ait parametre ve koruma ayarları artık değiştirilmemelidir ve son olarak değerlendirilmelidir. Bundan sonraki testler bu parametre ve koruma ayarlarıyla yapılmalıdır. Geçici bile olsa herhangi bir değeri değiştirmek mümkün olmamalıdır. Buna tek istisna, test edilen koruma fonksiyonunu izole etmek için, koruma fonksiyonlarının etkisizleştirilmesidir. SEPED /

212 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme CT Oranını Kontrol Etmek Kontrolün Amacı Prosedür Tüm koruma zincirinin kontrol edilmesi açısından, her bir CTnin kontrol edilmesi, dönüşüm oranının beklentilere uygun olduğundan emin olmayı sağlar ve 2 veya 3 faz CTleri için de aynıdır. CT uyum sertifikaları kontrol için bir baz oluşturmak üzere kullanılabilir. Bu dökümanlar eksik ise, şu şekilde devam edin: Adım Aksiyon 1 CT primer devresine ulaşılabilecek durumda olunduğunu, enerjisinin kesik olduğunu ve topraklanmış olduğunu teyit edin. 2 Dökümanları kullanarak (şemalar, vs.) beklenen oranı belirleyin ve karşılık gelen Sepam ayarını kontrol edin. 3 CT sekonderinin Sepam röleye bağlandığından veya kısa devre edildiğinden emin olun ve birinci CTnin sekonder devresine bir ampermetre bağlayın. 4 Jeneratörü CTnin primer devresine bağlayın. 5 Mümkünse en az 0,2 In akım enjekte edin (In: CT primer nominal akımı) ve enjekte edilen akımı ölçün. 6 Ampermetre ile sekonder devredeki akımı ölçün ve dönüşüm oranının beklentilere uygun olup olmadığını kontrol edin. CT Sepam'a bağlı ise, Sepam'da gösterilen akımın CT primerine enjekte edilen akımla aynı olup olmadığını kontrol edin. 7 Diğer faz CTleri için de 3. ile 6. adım arasındakileri tekrarlayın ve elde edilen sonuçların tüm CTler için aynı olduğundan emin olun. 8 Topraklama hatası akımı 1 A veya 5 A'lik CT ile ölçüldüyse, onun da dönüşüm oranını kontrol etmek için 3. ile 6. adım arasını tekrarlayın. 9 Ölçümlerinizi test sayfasına kaydedin. 214 SEPED /2008

213 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Faz Akımı Giriş Bağlantılarını Kontrol Etmek Sepam seri 10 için geçerli N B A Kablolama Şeması Akım girişinin A fazına bir akım enjekte etmek için, tek faz akım jeneratörünü test terminal kutusuna aşağıdaki şemada gösterildiği gibi bağlayın: A B C B IA IB IC A Io A Io 0,2-24 A A ms Dur I N SEPED /

214 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Prosedür TEHLİKE ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI VEYA YANIK TEHLİKESİ Asla akım dönüştürücünün sekonderini açık bırakmayın. Sekonderin açık bırakılması nedeniyle oluşan yüksek voltaj operatör ve cihaz için tehlikelidir. Primer kısmında akım varken asla CT sekonderlerindeki kabloların halka kulaklarını çözmeyin. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmaya yol açabilir. TEHLİKE ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI VEYA YANIK TEHLİKESİ Kaza ile enerji altında olabilecek herhangi bir iletkene temas etmemek için yalıtıcı eldiven takın. Kabloları sökmeden kısa devre bağlantısı B'yi çıkartın. Bu bağlantı sayesinde akım trafolarının sekonder devreleri açık devre olmayacaktır. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmaya yol açabilir. Adım Aksiyon 1 Faz akım girişine bir akım enjekte etmek için akım jeneratörünü bağlayın. 2 Jeneratörü açın. 3 CT sekonder nominal akımını enjekte edin (1 A/5 A). 4 Sepam göstergesinde, A fazı akımının değerinin yaklaşık olarak CT primer nominal akımına eşit olup olmadığını kontrol edin. 5 Jeneratörü kapatın. 6 Diğer 2 faz akım girişleri için 1. ve 5. adımları tekrarlayın. 7 Test terminal kutusunun kapağını yeniden kapatın. 216 SEPED /2008

215 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Topraklama Hatası Akımı Girişlerini Kontrol Etmek Sepam seri 10 için geçerli N B A İki Kontrol Yöntemi İki adet olası kontrol yöntemi vardır: Topraklama hatası akım sensörünü (topraklama hatası CT veya CT çekirdek dengesi) Sepam topraklama hatası akım girişine bağlamak için standart yöntem. Kablo sonundaki topraklama örgülerinin tekrar sensörün içinden geçip geçmediğini kontrol eden komple yöntem Standart Yöntem - Kablolama Şeması Sensör primer devresine akım enjekte etmek için tek faz akım jeneratörünü aşağıdaki şemada gösterildiği gibi bağlayın: A B C B IA IB IC CT 1A/5A Io A I N A ms Dur Standart Yöntem - Prosedür Adım Aksiyon 1 Jeneratörü açın. 2 5 A primer topraklama hatası akımı enjekte edin. 3 Sepam göstergesinde topraklama hatası akımının değerinin yaklaşık olarak 5 A olup olmadığını kontrol edin. 4 Jeneratörü kapatın. SEPED /

216 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Komple Yöntem - Kablolama Şeması Kablo sonlarındaki topraklama ekranlamasının tekrar sensörün içinden geçip geçmediğini kontrol etmek için, aşağıdaki şemada gösterildiği gibi, akımı doğrudan sensöre değil, orta voltaj kablolarının uçlarındaki topraklama örgülerini toprağa bağlayan kablo üzerinden enjekte edin. A B C B IA IB IC Io A A ms I N Dur Komple Yöntem - Prosedür Adım Aksiyon 1 Jeneratörü açın. 2 En az 20 A primer topraklama hatası akımı enjekte edin. 3 Sepam göstergesinde topraklama hatası akımının değerinin yaklaşık olarak enjekte edilen akıma eşit olup olmadığını kontrol edin. Eğer değilse, şunu kontrol edin: Jeneratör gerçekten istenen akımı enjekte ediyor mu? (jeneratör doyuma girmişse, enjekte edilen akımın orta voltaj kablosunun akranlamasını geçememe durumu olabilir: Örgülü kablonun gerçekten toprağa bağlı olup olmadığını kontrol edin) Ekranlamanın gerçekten sensörün içine girdiğinden Ekranlamanın sensörün içine doğru yönden girdiğinden Ekranlamanın gerçekten toprağa bağlı olduğundan Ekranlamanın sensörün içine girmeden önce toprağa temas etmediğinden emin olun 4 Jeneratörü kapatın. 218 SEPED /2008

217 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Faz Aşırı Akım Koruması (ANSI 50-51) Testi Sepam seri 10 için geçerli N B A Testin Amacı Faz aşırı akım koruma testi, aşağıdaki koruma fonksiyonları için ayarları kontrol etmede kullanılır. Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi Kablolama Şeması Akım girişinin A fazına bir akım enjekte etmek için, tek faz akım jeneratörünü test terminal kutusuna aşağıdaki şemada gösterildiği gibi bağlayın: Kronometreyi durdurmak için Sepam'ın çıkışlarından birisini kullanın. Kronometreyi durdurmak için bir devre kesici kullanıyorsanız, ölçülen süreye devre kesicinin çalışma süresi de dahildir. A B C B IA IB IC Io A Io 0,2-24 A A A O3 A ms Dur I N O2 O1 SEPED /

218 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Kesin Süre Koruma Testi TEHLİKE ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI VEYA YANIK TEHLİKESİ Asla akım dönüştürücünün sekonderini açık bırakmayın. Sekonderin açık bırakılması nedeniyle oluşan yüksek voltaj operatör ve cihaz için tehlikelidir. Primer kısmında akım varken asla CT sekonderlerindeki kabloların halka kulaklarını çözmeyin. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmaya yol açabilir. ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI VEYA YANIK TEHLİKESİ Kaza ile enerji altında olabilecek herhangi bir iletkene temas etmemek için yalıtıcı eldiven takın. Kabloları sökmeden kısa devre bağlantısı B'yi çıkartın. Bu bağlantı sayesinde akım trafolarının sekonder devreleri açık devre olmayacaktır. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmaya yol açabilir. Kesin süre koruma testinde birbirinden bağımsız iki ayar kullanılır: Akım ayar noktası (I> veya I>>) Gecikme süresi Bu iki kontrol şunun için gereklidir: Ayar noktasının kontrolu: Adım Aksiyon 1 3 faz CTlerinin toplamına dayanıyorlarsa topraklama hatası korumalarını etkisiz hale getirin ve eğer gerekirse, termik aşırı yük korumasını ve faz aşırı akım koruması soğuk yük yakalama fonksiyonunu (CLPU I) da etkisizi hale getirin. 2 Ayar noktası değerinin yaklaşık %80'ine eşit bir akım enjekte edin. 3 Sepam röle tetikleyene veya faz hatası LED ışığı hızlı şekilde yanıp sönene kadar akımı yavaş yavaş arttırın. 4 Açtırma anındaki akım değerini test sayfasına kaydedin ve ayarlar sayfasındaki değerle karşılaştırın. 5 Sepamı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 6 Başka kontroller yapmıyorsanız: Ayarlar sayfasında belirtilen korumaları ve fonksiyonları tekrar etkinleştirin. Kullanılmış termik kapsiteyi %0 olarak sıfırlayın. Bakınız Kullanılan Isıtma Kapasitesini Sıfırlama Yöntemi s. 59. Bir blokaj girişi kullanıldığında, her bir ayar noktası ile ilgili yedek gecikme sürelerini yeniden etkinleştirin. Gecikme süresi kontrolu: TEHLİKE Adım Aksiyon 1 3 faz CTlerinin toplamına dayanıyorlarsa topraklama hatası korumalarını etkisiz hale getirin ve eğer gerekirse, termal aşırı yüklenme korumasını ve faz aşırı akım koruması soğuk yükleme kaldırma fonksiyonunu (CLPU I) da etkisiz hale getirin. 2 Sepam röleye akım enjekte edilmesini önlemek için jeneratörü kısa devre edin. 3 Ayar noktası kontrolunda ölçülen açtırma akımının en az iki katı yüksek bir akımı enjekte etmeye hazırlanın. 4 Sepam rölesindeki enjeksiyon devresini yeniden kurun ve kronometreyi sıfırlayın. 5 Akımı enjekte etmeye başlayın ve aynı anda kronometreyi başlatın ve enjekte edilen akımın kararlı olduğundan emin olmak için bir ampermetre kullanın. Sepam rölesi açtırma yapınca, kronometre durur. 6 Geçen süreyi test sayfasına kaydedin ve ayarlar sayfasındaki değerle karşılaştırın. 7 Sepamı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 8 Başka kontroller yapmıyorsanız: Ayarlar sayfasında belirtilen korumaları ve fonksiyonları tekrar etkinleştirin. Kullanılan ısıtma kapasitesini %0 olarak sıfırlayın. Bakınız Kullanılan Isıtma Kapasitesini Sıfırlama Yöntemi s. 59. Bir blokaj girişi kullanıldığında, her bir ayar noktası ile ilgili yedek gecikme sürelerini yendien etkinleştirin. 220 SEPED /2008

219 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme IDMT Koruma Testi IDMT korumasında bir standartlaştırılmış eğri (I, t) kullanılır. Bu test, I> ayar noktası için açtırma bölgesinde, eğrideki bir kaç noktanın test edilmesini içerir. Eğrideki bir noktayı kontrol etmek: Adım Aksiyon 1 3 faz CTlerinin toplamına dayanıyorlarsa topraklama hatası korumalarını etkisiz hale getirin ve eğer gerekirse, termal aşırı yüklenme korumasını ve faz aşırı akım koruması soğuk yükleme kaldırma fonksiyonunu (CLPU I) da etkisiz hale getirin. 2 Ayar noktası için tetikleme bölgesinde test edilmek üzere bir nokta (I/I>, t) seçin. Bakınız Kullanılan Isıtma Kapasitesi Sıfırlama, s. 59 ve ondan sonrakileri kullanın. 3 Jeneratörü 2. adımda belirlenen akım için ayarlayın. 4 Kronometreyi sıfırlayın ve eğer gerekirse Sepam'ı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 5 Akımı enjekte etmeye başlayın ve aynı anda kronometreyi başlatın ve enjekte edilen akımın kararlı olduğundan emin olmak için bir ampermetre kullanın. Sepam rölesi açtırma yapınca, kronometre durur. 6 Geçen süreyi test sayfasına kaydedin ve ayarlar sayfasındaki değerle karşılaştırın. 7 Sepamı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 8 Başka kontroller yapmıyorsanız: Ayarlar sayfasında belirtilen korumaları ve fonksiyonları tekrar etkinleştirin. Kullanılan ısıtma kapasitesini %0 olarak sıfırlayın. Bakınız Kullanılan Isıtma Kapasitesini Sıfırlama Yöntemi s. 59. Bir blokaj girişi kullanıldığında, her bir ayar noktası ile ilgili yedek gecikme sürelerini yendien etkinleştirin. SEPED /

220 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Topraklama Hatası Koruması (ANSI50N-51N) Testi Sepam seri 10 için geçerli N B A Testin Amacı Faz aşırı akım koruma testi, aşağıdaki koruma fonksiyonları için ayarları kontrol etmede kullanılır: Tetikleme ayar noktası Tetikleme gecikme süresi Topraklama hatası akımının aşağıdaki yöntemlerden hangisiyle ölçüldüğüne bağlı olarak olası iki adet kablolama şeması vardır: Bir topraklama hatası akım sensörü ile (topraklama CT veya CT çekirdek dengesi) 3 faz CTleri ile ölçülen akımların toplamını kullanarak Topraklama Hatası Akım Sensörlü Kablolama Şeması Sensörün primer devresine akım enjekte etmek için, tek faz akım jeneratörünü test terminal kutusuna aşağıdaki şemada gösterildiği gibi bağlayın: Kronometreyi durdurmak için Sepam'ın çıkışlarından birisini kullanın. Kronometreyi durdurmak için bir devre kesici kullanıyorsanız, ölçülen süreye devre kesicinin çalışma süresi de dahildir. A B C CT 1A/5A B IA IB IC Io A A O3 I N A ms Dur O2 O1 222 SEPED /2008

221 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme 3 Faz CTler ile Kablolama Şeması Akım girişinin A fazına bir akım enjekte etmek için, tek faz akım jeneratörünü test terminal kutusuna aşağıdaki şemada gösterildiği gibi bağlayın: Kronometreyi durdurmak için Sepam'ın çıkışlarından birisini kullanın. Kronometreyi durdurmak için bir devre kesici kullanıyorsanız, ölçülen süreye devre kesicinin çalışma süresi de dahildir. A B C B IA IB IC Io A A O3 A ms Dur I N O2 O1 SEPED /

222 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Kesin Süre Koruma Testi Kesin süre koruma testinde birbirinden bağımsız iki ayar kullanılır: Akım ayar noktası (Io> veya Io>>) Gecikme süresi Bu iki kontrol şunun için gereklidir: Ayar noktasının kontrolu: Adım Aksiyon 1 Gerekirse, faz aşırı akım korumalarını, termal aşırı akım korumasını ve aşırı akım koruması soğuk yükleme kaldırma fonksiyonlarını (CLPU I ve CLPU Io) etkisiz hale getirin. 2 Ayar noktası değerinin yaklaşık %80'ine eşit bir akım enjekte edin. 3 Sepam röle tetikleyene veya topraklama hatası LED ışığı hızlı şekilde yanıp sönene kadar akımı yavaş yavaş arttırın. 4 Tetikleme anındaki akım değerini test sayfasına kaydedin ve ayarlar sayfasındaki değerle karşılaştırın. 5 Sepamı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 6 Başka kontroller yapmıyorsanız: Ayarlar sayfasında belirtilen korumaları ve fonksiyonları tekrar etkinleştirin. Kullanılan ısıtma kapasitesini %0 olarak sıfırlayın. Bakınız Kullanılan Isıtma Kapasitesini Sıfırlama Yöntemi s. 59. Bir blokaj girişi kullanıldığında, her bir ayar noktası ile ilgili yedek gecikme sürelerini yendien etkinleştirin. Gecikme süresi kontrolu: Adım Aksiyon 1 Gerekirse, faz aşırı akım korumalarını, termal aşırı akım korumasını ve aşırı akım koruması soğuk yükleme kaldırma fonksiyonlarını (CLPU I ve CLPU Io) etkisiz hale getirin. 2 Sepam röleye akım enjekte edilmesini önlemek için jeneratörü kısa devre edin. 3 Ayar noktası kontrolunda ölçülen tetikleme akımının en az iki katı yüksek bir akımı enjekte etmeye hazırlanın. 4 Sepam rölesindeki enjeksiyon devresini yeniden kurun ve kronometreyi sıfırlayın. 5 Akımı enjekte etmeye başlayın ve aynı anda kronometreyi başlatın ve enjekte edilen akımın kararlı olduğundan emin olmak için bir ampermetre kullanın. Sepam rölesi açtırma yapınca, kronometre durur. 6 Geçen süreyi test sayfasına kaydedin ve ayarlar sayfasındaki değerle karşılaştırın. 7 Sepamı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 8 Başka kontroller yapmıyorsanız: Ayar sayfasında belirtilen korumaları ve fonksiyonları tekrar etkinleştirin. Kullanılan ısıtma kapasitesini %0 olarak sıfırlayın. Bakınız Kullanılan Isıtma Kapasitesini Sıfırlama Yöntemi s. 59. Bir blokaj girişi kullanıldığında, her bir ayar noktası ile ilgili yedek gecikme sürelerini yendien etkinleştirin. 224 SEPED /2008

223 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme IDMT Koruma Testi IDMT korumasında bir standartlaştırılmış eğri (Io, t) kullanılır. Bu test, Io> ayar noktası için tetikleme bölgesinde, eğrideki bir kaç noktanın test edilmesini içerir. Eğrideki bir noktayı kontrol etmek: Adım Aksiyon 1 Gerekirse, faz aşırı akım korumalarını, termal aşırı akım korumasını ve aşırı akım koruması soğuk yükleme kaldırma fonksiyonlarını (CLPU I ve CLPU Io) etkisiz hale getirin. 2 Ayar noktası için tetikleme bölgesinde test edilmek üzere bir nokta (Io/Io>, t) seçin. Bakınız Aşırı Akım Koruması Tetikleme Eğrileri kısmını, s. 90 ve ondan sonrakileri kullanın. 3 Jeneratörü 2. adımda belirlenen akım için ayarlayın. 4 Kronometreyi sıfırlayın ve eğer gerekirse Sepam'ı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 5 Akımı enjekte etmeye başlayın ve aynı anda kronometreyi başlatın ve enjekte edilen akımın kararlı olduğundan emin olmak için bir ampermetre kullanın. Sepam rölesi açtırma yapınca, kronometre durur. 6 Geçen süreyi test sayfasına kaydedin ve ayar sayfasındaki değerle karşılaştırın. 7 Sepamı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 8 Başka kontroller yapmıyorsanız: Ayar sayfasında belirtilen korumaları ve fonksiyonları tekrar etkinleştirin. Kullanılan ısıtma kapasitesini %0 olarak sıfırlayın. Bakınız Kullanılan Isıtma Kapasitesini Sıfırlama Yöntemi s. 59. Bir blokaj girişi kullanıldığında, her bir ayar noktası ile ilgili yedek gecikme sürelerini yendien etkinleştirin. SEPED /

224 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme ANSI 49 RMS Termal Aşırı Yüklenme Koruma Testi Sepam seri 10 için geçerli N B A Testin Amacı Termal aşırı yüklenme koruma testi, bu koruma fonksiyonunun çalışmasını ve ayar değerlerini kontrol etmek için kullanılır: Kullanılan ısıtma kapasitesinin hesaplanması Alarm ayar noktası Tetikleme gecikme süresi Kablolama Şeması Akım girişinin A fazına bir akım enjekte etmek için, tek faz akım jeneratörünü test terminal kutusuna aşağıdaki şemada gösterildiği gibi bağlayın: Kronometreyi durdurmak için Sepam'ın çıkışlarından birisini kullanın. Kronometreyi durdurmak için bir devre kesici kullanıyorsanız, ölçülen süreye devre kesicinin çalışma süresi de dahildir. A B C B IA IB IC Io A Io 0,2-24 A A A O3 A ms Dur I N O2 O1 226 SEPED /2008

225 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Termal Aşırı Yüklenme Koruması Testi Termal aşırı yüklenme korumasında bir eğri (I, t) kullanılır. Bu test, ayar noktası için tetikleme bölgesinde, eğrideki bir kaç noktanın test edilmesini içerir. Eğrideki bir noktayı kontrol etmek: Adım Aksiyon 1 Faz ve topraklama hatası aşırı akım korumalarını etkisiz hale getirin. 2 %0 Başlangıçta Kullanılan Isıtma Kapasitesi Eğrileri kısmında, s. 111 ve sonrakilerde Sepam ayarlarına en yakın eğriyi kullanın ve test edilecek bir nokta için (I/Is, t) koordinatları belirleyin. 3 Jeneratörü 2. adımda belirlenen akım için ayarlayın. 4 Kronometreyi sıfırlayın ve eğer gerekirse Sepam'ı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 5 Kullanılan ısıtma kapasitesini %0 olarak sıfırlayın. Kullanılan Isıtma Kapasitesini Sıfırlama Yöntemi s Akımı enjekte etmeye başlayın ve aynı anda kronometreyi başlatın ve enjekte edilen akımın kararlı olduğundan emin olmak için bir ampermetre kullanın. Sepam rölesi açtırma yapınca, kronometre durur. 7 Geçen süreyi test sayfasına kaydedin ve ayar sayfasındaki değerle karşılaştırın. 8 Sepamı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). 9 Başka kontroller yapmıyorsanız: Ayar sayfasında belirtilen korumaları ve fonksiyonları tekrar etkinleştirin. Kullanılan ısıtma kapasitesini %0 olarak sıfırlayın. Bir blokaj girişi kullanıldığında, her bir ayar noktası ile ilgili yedek gecikme sürelerini yendien etkinleştirin. SEPED /

226 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Mantıksal Giriş Bağlantılarını Kontrol Etmek Sepam seri 10 için geçerli N B A Mantıksal Girişleri Kontrol Etmek Mantıksal girişleri kontrol ederken her bir giriş için şu şekilde devam edin: Adım Aksiyon 1 Parametreler menüsünde GIRIS DURUMU ekranını gösterin. 2 Giriş güç kaynağı voltajı varsa, girişe mantıksal veri sağlayan kontağı kısa devre etmek için bir elektrik kablosu kullanın. Giriş güç kaynağı voltajı yoksa, seçilen girişe bağlı olan kontağın terminaline DC voltaj jeneratörü tarafından üretilen bir voltaj uygulayın. Voltaj seviyesini ayarlamak için: Bakınız Mantıksal Girişleri Bağlamak s Göstergedeki her türlü değişikliği not edin. 4 Gerekirse, Sepam'ı sıfırlayın (Sıfırlama tuşu). I1 ve I2 Özel Durumu I1 ve I2 mantıksal girişleri devre kesicinin konumunu gösterir. Sepam'ın devre kesicinin konumunu okuyup okumadığını kontrol etmek için, devre kesiciyi çalıştırın ve göstergedeki değişiklikleri not edin. 228 SEPED /2008

227 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Operasyonel Etkinleştirme Son Kontrol Testler tamamlandıktan sonra, son kontrol için şunları yapın: Adım Aksiyon 1 Test terminal kutularının kapaklarını yeniden kapatın. 2 Sepam koruma fonksiyonları ile ilgili tüm ekranlara bakın ve yalnızca istenen korumaların aktif olduğundan emin olun. 3 Sepam'daki valide edilmiş parametrelerin ayar sayfasındakilerle uyumlu olup olmadığını kontrol edin. 4 Sepam tarafından kaydedilen olayların numaralarını test sayfasına kaydedin, böylece testlerle ilgili olan değerlerle, tesisteki bir hatanın ardından korumalardan kaynaklananlar arasındaki farkı anlayabilirsiniz. Sepam rölesi artık çalışmaya hazırdır. SEPED /

228 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Sepam Test Sayfası Kullanım Bu test sayfası etkinleştirme testlerinin sonuçlarını kaydetmek için kullanılabilir. Etkinleştirme bölümünde her bir test detaylı biçimde açıklanmaktadır. Sepam türüne ve kullanılan fonksiyonlara bağlı olarak yalnızca gereken testleri yapın. Kontrol yapıldığında ve sonuçlandığında kutusunu işaretleyin Tanım İş istasyonu Yapılan testler: tarafından: Hücre Yorumlar Sepam seri 10 tipi Seri numarası Yazılım sürümü (parametreler menüsündeki SEPAM ekranından okunabilir) Genel Kontrollar Kontrol türü Enerjilendirme öncesi ön muayene Enerjilendirme parametreleri ve ayarları kontrol etmek Mantıksal girişleri bağlamak (yalnızca Sepam seri 10 A) Tüm Koruma Zincirinin Validasyonu CT Oranını Kontrol Etmek Kontrol edilen CT Teorik Dönüşüm Oranı Primer Enjeksiyon Akımı (Ip 0,2 In) Sekonderde Ölçülen Akım (Is) Ölçülen Dönüşüm Oranı (Ip/Is) Faz CT A Faz CT B Faz CT C Topraklama CT Mantıksal Girişleri Kontrol Etmek Kontrol türü Yapılan Test Sonuç Gösterge Faz akım girişlerini bağlamak Topraklama hatası akım girişlerini bağlamak CT anlık akımının sekonder enjeksiyonu, mesela 1 A veya 5 A. Standart yöntem: 5 A'in CT veya CT çekirde dengesinin primer devresine enjeksiyonu Komple yöntem: 20 A 'In kablo topraklama ekranına enjeksiyonu CT primer anlık akımı IA =... IB IC Enjekte edilen akım değeri Enjekte edilen akım değeri Io =... Io = SEPED /2008

229 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme Faz Aşırı Akım Koruması (ANSI 50-51) Testleri Kesin zaman eğrili düşük ayar noktası Akım Ayar Noktası Testi Gecikme Süresi Testi Ayarlanan ayar noktası Ölçülen ayar noktası Gecikme süresi ayarı Ölçülen gecikme süresi IDMT eğrili düşük ayar noktası Ölçülen enjeksiyon akımı Tetikleme gecikme süresi Teorik Ölçülen Nokta 1 Nokta 2 Kesin zaman eğrili yüksek ayar noktası Akım Ayar Noktası Testi Gecikme Süresi Testi Ayarlanan ayar noktası Ölçülen ayar noktası Gecikme süresi ayarı Ölçülen gecikme süresi Topraklama Hatası Koruması (ANSI 50N-51N) Testleri Kesin zaman eğrili düşük ayar noktası Akım Ayar Noktası Testi Gecikme Süresi Testi Ayarlanan ayar noktası Ölçülen ayar noktası Gecikme süresi ayarı Ölçülen gecikme süresi IDMT eğrili düşük ayar noktası Ölçülen enjeksiyon akımı Tetikleme gecikme süresi Teorik Ölçülen Nokta 1 Nokta 2 Kesin zaman eğrili yüksek ayar noktası Akım Ayar Noktası Testi Gecikme Süresi Testi Ayarlanan ayar noktası Ölçülen ayar noktası Gecikme süresi ayarı Ölçülen gecikme süresi Termal Aşırı Yüklenme Koruması (ANSI 49 RMS) Testi Nokta 1 Ölçülen enjeksiyon akımı Tetikleme gecikme süresi Teorik Ölçülen Nokta 2 Operasyonel Etkinleştirme Etkinleştirme sırasında kaydedilen son tetikleme/olay Sayı Mesaj Tarih ve Saat IA IB IC Io SEPED /

230 Sepam Seri 10 - Etkinleştirme 232 SEPED /2008

231 Bakım 9 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Önleyici Bakım 234 Sorun Giderme Yardımı 235 Sepam'ı Sökmek 236 Sepam Seri 10 A'da Pili Değiştirmek 237 SEPED /

232 Sepam Seri 10 - Bakým Önleyici Bakım Giriş Müdahele listesi Tesisten maksimum verimi almak için Sepam'ın sürekli çalışır durumda olması esastır. Sepam'ın dahili oto testleri Oto Test Sisteminin Çalıştırılması, s. 166 kısmında açıklanmaktadır ve bu testler ve bekçi uygulaması rölesi kullanıcıyı dahili bir Sepam arızası olduğunda uyarır. Ancak, Sepam'ın dışındaki öğeler bu oto testlere tabi tutulmaz ve bu yüzden düzenli aralıklarla önleyici bakım yapmak gerekir. Ön panelden erişilebilen pilin dışında Sepam'In içinde önleyici bakım yapılmasını gerektiren veya kullanıcının değiştirebileceği hiç bir şey yoktur. Aşağıdaki tabloda tipik müdahelelerin sıklığı verilmektedir. Görsel muayenelerin arasındaki süre tesisin işletim koşullarına bağlıdır. Müdahele Rutin kontrol LED ışıklarının ve gösterge ünitesinin testi Arka panelin muayenesi Pilin durumunun kontrol edilmesi (Sepam seri 10 A) Komple tetikleme zincirinin kontrol edilmesi Sıklık Haftalık Yıllık 5 yılda bir Rutin kontrol Sepam tarafından ölçülen faz akımlarının ve topraklama hatası akımının enerjilenen yük için uygun olduğundan emin olun. Sepam çalışır değil LED ışığının sönük olduğundan emin olun. LED ışıklarının ve gösterge ünitesinin testi Arka panelin muayenesi Pilin Durumunu Kontrol Etmek Tetikleme zincirinin kontrol edilmesi LED ışıkları ve gösterge ünitesi testi, ön paneldeki her bir LED ışığının ve göstergenin her bir kısmının doğru çalışıp çalışmadığını anlamak için kullanılır. Testi yapmak için, menü seçim tuşuna basın ve basılı tutun. 2 saniye sonra ön paneldeki tüm LED ışıkları ve göstergenin tüm kısımları yanar. Bağlantıların sağlam ve korozyonsuz olduklarından emin olun ve topraklama terminaline ve CT bağlantılarına özellikle dikkat edin. Ct bağlantıları iyi sıkıştırılmamışsa, aşırı ısı oluşmasına yol açabilir ve bu da B bağlantısının ve CTlerin hasarlanmasına neden olabilir. Sepam seri 10 A rölede dahili saati besleyen bir pil bulunur. Sıfırlama tuşuna basıldığında, 4 kırmızı hata LED ışığı yanar. Pilin sağlam olup olmadığını kontrol etmek için, Sıfırlama tuşuna 2-3 saniye basın. Tuşa basıldığı süre boyunca LED ışıklarının azalmadan okunur bir şekilde yanması gerekir. Böyle olmazsa, pili değiştirin: Bakınız: Sepam Seri 10 A'da Pil Değiştirmek, s CTlerden tetikleme bobini yoluyla Sepam'a kadar tüm tetikleme zincirinin sürekli çalışır durumda olduğunundan emin olmak için düzenli aralıklarla kontrol edilmesi gerekir. Yapılması gereken işlemlerle ilgili detay bilgi için bakınız: Tüm Koruma Zincirinin Validasyonu, s SEPED /2008

233 Sepam Seri 10 - Bakým Sorun Giderme Yardımı Giriş LED ışıklarının ve gösterge ünitesinin testi Anormal Sepam davranışı gözlendiğinde yapılması gereken aksiyonların listesi aşağıdaki paragraflarda verilmektedir. Bir anormal durumda, bir tanı koymadan yardımcı güç kaynağını kesmeyin. Semptom Muhtemel Sebepler Aksiyon/Çözüm Bakınız... Tüm LED ışıkları ve gösterge üntesi sönük Yardımcı güç kaynağı bağlantısı tam yerine takılı değil. Yardımcı güç kaynağı yok A bağlantısını takın. s. 27 Yardımcı güç kaynağının seviyesinin izin verilen aralıkta olup olmadığını kontrol edin. s. 14 Dahili arıza Sepam cihazını değiştirin. s. 236 Sepam Çalışmıyor LED ışığı yanık Göstergede hiç bir şey yok veya eksik bir şeyler var LED ışığının yanması, oto testlerin sonucunda Sepam'ın komponentlerinden birisinde arıza algılandığını ve Sepam'ın arızaya karşı güvenli konuma geçtiğini gösterir. Bakınız Oto Test Sisteminin Çalıştırılması s Not: Bu LED ışığı Sepam'a enerji verildiğinde kısa bir süreyle yanar. Bu normaldir ve bir arıza olduğunu göstermez. Arızaya karşı güvenli konum şu özellikleri gösterir: LED ışığı yanar Bekçi uygulaması rölesi varsa, kapalı konumdadır. Çıkış röleleri kapalı konumdadır (normal konum) Ön panelde 8 haneli bir kod görünür İletişim çalışmaz Bu durumda, artık Sepam çalışır durumda değildir. Kodu okuyun ve Sepam'ı sökün (bakınız Sepam'ı Sökmek, s. 236). Semptom Muhtemel Sebepler Aksiyon/Çözüm Bakınız... AÇIK LED ışığı yanık ancak göstergede bir şey yok veya eksik Gösterge ünitesi arızalı Sepam cihazını değiştirin. s. 236 İletişim Problemi (Sepam Seri 10 A) Yanlış Saat (Sepam Seri 10 A) Normal işletim sırasında, LED ışığı gözetmen tarafından çerçevelerin değiştirildiği hızda yanıp söner. Sepam rölesi gözetmen ile haberleşmiyorsa, şunu kontrol edin: Gözetmen ilgili Sepam'a çerçeve gönderiyor mu? Tüm Sepam iletişim parametrelerini kontrol edin Sepam'ın bağlantılarını kontrol edin Her bir Sepam'ın C bağlantısındaki vidalı terminallerin sıkışıklığını kontrol edin. Genelde master tarafından yapılan tek bir noktadaki bus polarizasyonunu kontrol edin RS 485 ağının uçlarındaki hat uyumunu kontrol edin Problem sürerse, hangi Sepam rölesinin probleme sebep olduğunu belirlemek için Sepam röleleri tek tek iletişim ağına bağlayın. Semptom Muhtemel Sebepler Aksiyon/Çözüm Bakınız... Gösterilen saat yanlış Pil bitmiş durumdayken yardımcı güç kaynağı kesilmiş Pili kontrol edin. s. 234 İletişim ile yanlış zaman gönderiliyor Gözetmenin ayarını kontrol edin Kayıp Şifre Şifreyi kaybettiyseniz Sepam'ın ön panelindeki seri numarayı okuyun ve yerel Schnedier Elektrik satış sonrası hizmet ofisine başvurun. SEPED /

234 Sepam Seri 10 - Bakým Sepam'ı Sökmek Giriş Sepam'ı Sökmek Sepam röle aşağıdaki talimatlarla onarılamıyorsa, Sorun Giderme Yardımı, s. 235, değiştirilmesi gerekir. Kablolar bağlı bir şekilde bağlantılar hücrede bırakılabilir. TEHLİKE ELEKTRİK ÇARPMASI, ELEKTRİK ARKI VEYA YANIK TEHLİKESİ Kaza ile enerji altında olabilecek herhangi bir iletkene temas etmemek için yalıtıcı eldiven takın. Sepam'ın akım girişlerini sökmek için, kabloları ondan sökmeden kısa devre bağlantısı B'yi çıkartın. Bu bağlantı sayesinde akım dönüştürücülerin sekonder devreleri açık devre olmayacaktır. Kısa devre bağlantısına bağlı olan kabloları sökmeden önce, akım dönüştürücü sekonder devrelerini kısa devre yapın. Bu talimatlara uymamak ölüme veya ciddi yaralanmaya yol açabilir. Sepam röleyi sökme prosedürü aşağıdaki gibidir: Adım Aksiyon 1 Sepam izin verirse, oluşmuş olan son tetiklemeleri/olayları okuyun ve not edin. 2 Gözlenen semptomları not edin özellikle gösterilen hata kodlarına dikkat edin. 3 Cihazı kapatın. 4 Tüm bağlantı vidalarını sökün 5 Sepam koruyucu toprağının bağlantısını sökün. 6 Ayar koruma kapağını açın. 7 2 sabitleme kancasındaki vidaları sökün ve kancaların Sepam'ı serbest bırakacak şekilde döndüklerinden emin olun. 8 Kapağı tekrar kapatın. 9 Sepam'ı çıkartın. Bir Uzmanın Değerlendirmesi için Sepam'ı gönderin. Sepam'ı bir uzmanın değerlendirmesi için gönderecekseniz, orijinal ambalajını veya sarsıntılara ve darbelere karşı 2. seviye koruma sağlayan bir ambalaj kullanın (standart IEC ) (standart IEC ). Sepam röle ayar sayfası ve aşağıdaki bilgilerle birlikte gönderilmelidir. İlk çalıştıran kişinin adı ve adresi Sepam tipi ve seri numarası Olay tarihi Olayın açıklaması Olay sırasında LED ışıklarının durumu ve görünen mesaj Kaydedilen olayların listesi Kullanım Ömrünün Bitmesi Sepam cihaz onarılamıyorsa: Adım Aksiyon 1 Pili çıkartın: bakınız Prosedür, s Yukarıda belirtildiği gibi Sepam'ı çıkartın. 3 Sepam Seri 10 için Kullanım Ömrünün Sonunda Geri Dönüşüm dökümanına uygun şekilde Sepam'ı demonte edin. 236 SEPED /2008

235 Sepam Seri 10 - Bakým Sepam Seri 10 A'da Pili Değiştirmek Prosedür Pil bittiğinde ve Sepam rölenin kullanım ömrü sona erdiğinde pil çıkartılmalıdır. Sepam enerjili durumda iken çıkartılabilir. Adım Aksiyon Çizim 1 Ayar koruma kapağını açın. 2 Pil bölmesini kapatan sökülebilir kapağı bir düz tornavida ile kaldırın. 3 Tornavida ile pil bölümünü öne doğru çekin. 4 Pili çıkartın: Pilin Geri dönüşümü UYARI PATLAMA TEHLİKESİ Pili şarj etmeyin Pili kısa devre etmeyin Pili ezmeyin. Pili parçalamayın Pili 100 C (212 F) üstünde bir sıcaklığa kadar ısıtmayın Pil ateşe veya suya atmayın. Bu talimatlara uymamak ölüme, ciddi şekilde yaralanmaya veya cihazın zarar görmesine yol açabilir. Bitmiş pil onaylı bir geri dönüşüm firması tarafından mevcut yönetmeliklere uygun şekilde yok edilmelidir. Pil özellikleri 1/2 AA 3,6 V lityum pil Önerilen model: Saft LS14250 Saklama koşulları EN 'de tanımlandığı gibi SEPED /

236 Sepam Seri 10 - Bakým Değiştirme Prosedürü Bittiğinde pil şu şekilde değiştirilir: Adım Aksiyon 1 Polaritesine dikkat ederek (+ uç yukarı gelecek şekilde) yukarıdaki özelliklere sahip bir pili takın. 2 Pil bölümünün kapağını kapatın. 3 Pil bölümünü kapatan kapağı yerine takın. 4 Ayar koruma kapağını kapatın. 5 Sıfırlama tuşuna 2-3 saniye basarak pili test edin: Tuşa basıldığı süre boyunca LED ışıklarının azalmadan okunur bir şekilde yanması gerekir. 6 Güç kapalı iken pil değiştirildiyse, Sepam'ın zamanını sıfırlayın. 238 SEPED /2008

237 Özellikler 10 Bu Bölümde Neler Var? Bu bölümde aşağıdaki konular bulunmaktadır: Konu Sayfa Fonksiyon Özellikleri 240 Teknik Özellikler 246 Çevresel Özellikler 248 Dahili İşletim 250 SEPED /

238 Sepam Seri 10 - Özellikler Fonksiyon Özellikleri Genel Yorumlar aşağıdaki tabloda verilmektedir: In, faz CT primer anlık akımıdır. Ino, topraklama CT primer anlık akımıdır. CSH200, CSH120 ve GO110 CT çekirdek dengeleri için primer anlık akım 470 A dir. Model bilgilerinde tam açıklama verilmektedir (IEC ), sensörlerin detayları hariç. CT Dönüşüm Oranı Sensörler Özellikler Değerler Faz CT Primer anlık akım (In) A Adım 1 A 130 A'e kadar 10 A 130 A'den 6300 A'e kadar Sekonder anlık akım 1 A/5 A Topraklama CT Primer anlık akım (Ino) A Adım 1 A 130 A'e kadar 10 A 130 A'den 6300 A'e kadar Sekonder anlık akım 1 A/5 A CT çekirdek dengesi (çok hassas model) Sınıf 0, A A Faz Akımları Özellikler Değerler Ölçüm aralığı 0, In Doğruluk In'de tipik +/- %1 0,3...1,5 In'de +/- %2 0,1...0,3 In'de +/- %5 Birim A veya ka Çözünürlük değere bağlı olarak 0,1 A...1 ka Gösterge formatı 3 hane Gösterge tazeleme periyodu 1 s 240 SEPED /2008

239 Sepam Seri 10 - Özellikler Topraklama Hatası Akımı Özellikler Sürümler Değerler Ölçüm aralığı Standart 0, Ino (veya In) Hassas 0, Ino (veya In) Çok hassas 0,2-24 A sınıfı 0, ,085 Ino ( A primer) A sınıfı 0, ,85 Ino ( A primer) Doğruluk Standart Ino'da (veya In'de) tipik +/- %1 0,3...1,5 Ino (veya In)'de +/- %2 0,1...0,3 Ino (veya In)'de +/- %5 Hassas tipik olarak 0,1 Ino (veya In)'de +/- %1 0, ,15 Ino (veya In)'de +/- %2 0,01...0,03 Ino (veya In)'de +/- %5 Çok hassas 0,2-24 A sınıfı tipik olarak 0,01 Ino'da +/- %1 0, ,015 Ino'da +/- %2 0, ,003 Ino'da +/- % A sınıfı tipik olarak 0,1 Ino'da +/- %1 0,03...0,15 Ino'da +/- %2 0,005..0,03 Ino'da +/- %5 Birim A veya ka Çözünürlük değere bağlı olarak 0,1 A...1 ka Gösterge formatı 3 hane Gösterge tazeleme periyodu 1 s Faz Akımı Pik Talep Değerleri Özellikler Değerler Ölçüm aralığı 0, In Doğruluk In'de tipik +/- %1 0,3..1,5 In'de +/- %2 0,1...0,3 In'de +/- %5 Birim A veya ka Çözünürlük değere bağlı olarak 0,1 A...1 ka Gösterge formatı 3 hane Gösterge tazeleme periyodu 1 s Tetikleme Faz Akımları Özellikler Ölçüm aralığı Doğruluk Birim Çözünürlük Gösterge formatı Değerler 0, In +/- %5 veya +/- 0,02 In A veya ka değere bağlı olarak 0,1 A...1 ka 3 hane Tetikleme Toprak Hatası Akımı Özellikler Sürümler Değerler Ölçüm aralığı Standart 0,1..40 Ino (veya In) Hassas 0, Ino (veya In) Çok hassas 0,2-24 A sınıfı 0,2..40 A A sınıfı A Doğruluk +/- %5 veya +/- 0,02 Ino Birim A veya ka Çözünürlük değere bağlı olarak 0,1 A...1 ka Gösterge formatı 3 hane SEPED /

240 Sepam Seri 10 - Özellikler Faz Aşırı Akım Koruması I> ayar noktasının özellikleri Değerler Tetikleme eğrisi KPLI: Ayar noktası kapalı DT: Kesin Zaman SIT/A: IEC standart ters süre VIT/B: IEC çok ters süre LTI/B: IEC uzun süre ters EIT/C: IEC aşırı ters süre MI: IEEE orta derece ters VI: IEEE çok ters EI: IEEE aşırı ters RI I> ayar noktası DT eğrisi 0, In (minimum: 1 A) IDMT eğrileri 0,1...2,4 In (minimum: 1 A) Doğruluk +/- %5 veya +/- 0,03 In Bırakma/kaldırma oranı %95 +/- %3 veya > (1-0,015 In/I>) x %100 Geçici aşım < %10 Gecikme süresi DT eğrisi 0, s, aşağıda belirtilen adımlarla: 0,01 s, 0,05'dan 9,99 s'ye kadar 0,1 s, 10,0'dan 99,9 s'ye kadar 1 s, 100'dan 300 s'ye kadar IEC, RI eğrileri TMS: 0, (adım: 0.01) IEEE eğrileri TD: 0,5..15 (adım: 0,1) Doğruluk DT eğrisi +/- %2 veya -15 ms / +25 ms IDMT eğrileri: ± %5 veya -15 ms / +25 ms, IEC 'e uygun olarak Sıfırlama süresi I> ve Io> ayar noktaları için ortak noktayı ayarlamak: KPLI: Sıfırlama süresi kapalı ACIK: Sıfırlama süresi açık Karakteristik Anlık işletim süresi (kaldırma) < 40 ms, 2 I>'da (tipik değer: 25 ms) süreler Aşma süresi < 2 I'da 40 ms> Sıfırlama süresi < 2 I'da 50 ms> I>> ayar noktasının özellikleri Tetikleme eğrisi Değerler KPLI: Ayar noktası kapalı DT: Kesin Zaman I>> ayar noktası DT eğrisi 0, In (minimum: 1 A) Doğruluk +/- %5 veya +/- 0,03 In Bırakma/kaldırma oranı %95 +/- %3 veya > (1-0,015 In/I>>) x %100 Geçici aşım < %10 Gecikme süresi DT eğrisi Anlık (kaldırma) veya 0, s adımlarıyla : 0,01 s, 0,05'dan 9,99 s'ye kadar 0,1 s, 10,0'dan 99,9 s'ye kadar 1 s, 100'dan 300 s'ye kadar Doğruluk +/- %2 veya -15 ms / +25 ms Karakteristik süreler Anlık işletim süresi (kaldırma) Aşma süresi Sıfırlama süresi < 40 ms (tipik değer: 25 ms) ayar noktası I>> 0,7 In'den büyükse < 70 ms, ayar noktası I>> 0,7 In'den küçükse < 2 I'da 40 ms>> < 2 I'da 50 ms>> 242 SEPED /2008

241 Sepam Seri 10 - Özellikler Toprak Hatası Koruması Io> ayar noktasının özellikleri Tetikleme eğrisi Io> ayar noktası Değerler KPLI: Ayar noktası kapalı DT: Kesin Zaman SIT/A: IEC standart ters süre VIT/B: IEC çok ters süre LTI/B: IEC uzun süre ters EIT/C: IEC aşırı ters süre MI: IEEE orta derece ters VI: IEEE çok ters EI: IEEE aşırı ters RI DT eğrisi Standart model 0, Ino (minimum: 1 A) Hassas model 0,01...2,4 Ino (minimum: 0,1 A) Çok hassas 0,2-24 A sınıfı 0, ,05 Ino (0, A) model A sınıfı 0, ,5 Ino (2,0..0,240 A) IDMT Standart model 0,1...2,4 Ino (minimum: 1 A) eğrileri Hassas model 0,01..0,24 Ino (minimum: 0,1 A) Çok hassas 0,2-24 A sınıfı 0, ,005 Ino (0,2...2,4 A) model A sınıfı 0, ,05 Ino (2,0..24 A) Doğruluk Standart model +/- %5 veya +/- 0,03 Ino Hassas model +/- %5 veya +/- 0,003 Ino Çok hassas 0,2-24 A sınıfı +/- %5 veya +/- 0,00015 Ino (+/- 0,07 A) model A sınıfı +/- %5 veya +/- 0,0015 Ino (+/- 0,7 A) Bırakma/ Standart model %95 +/- %3 veya > (1-0,015 Ino/Io>) x %100 kaldırma Hassas model %95 +/- %3 veya > (1-0,0015 Ino/Io>) x %100 oranı Çok hassas model % 95+/- %3 Geçici aşım < %10 Gecikme süresi DT eğrisi 0, s, aşağıda belirtilen adımlarla: 0,01 s, 0,05'dan 9,99 s'ye kadar 0,1 s, 10,0'dan 99,9 s'ye kadar 1 s, 100'dan 300 s'ye kadar IEC, RI eğrileri TMS: 0, (adım: 0.01) IEEE eğrileri TD: 0, (adım: 0,1) Karakteristik süreler Doğruluk Sıfırlama süresi Anlık işletim süresi (kaldırma) Aşma süresi Sıfırlama süresi DT eğrisi +/- %2 veya -15 ms / +25 ms IDMT eğrileri +/- %5 veya -15 ms / +25 ms, IEC 'e uygun olarak I> ve Io> ayar noktaları için ortak noktayı ayarlamak: KPLI: Sıfırlama süresi kapalı ACIK: Sıfırlama süresi açık < 40 ms, 2 Io>'da (tipik değer: 25 ms) < 2 Io'da 40 ms> < 2 Io'da 50 ms> SEPED /

242 Sepam Seri 10 - Özellikler Io>> ayar noktasının özellikleri Tetikleme eğrisi Io>> ayar noktası Değerler KPLI: Ayar noktası kapalı DT: Kesin Zaman DT eğrisi Standart model 0, Ino (minimum: 1 A) Hassas model 0,01...2,4 Ino (minimum: 0,1 A) Çok hassas 0,2-24 A sınıfı 0, ,05 Ino (0,2..24 A) model A sınıfı 0, ,5 Ino (2, A) Doğruluk Standart model +/- %5 veya +/- 0,03 Ino Hassas model +/- %5 veya +/- 0,003 Ino Çok hassas 0,2-24 A sınıfı +/- %5 veya +/- 0,00015 Ino (+/- 0,07 A) model A sınıfı +/- %5 veya +/- 0,0015 Ino (+/- 0,7 A) Bırakma/ Standart model %95 +/- %3 veya > (1-0,015 Ino/Io>>) x %100 kaldırma Hassas model %95 +/- %3 veya > (1-0,0015 Ino/Io>>) x %100 oranı Çok hassas model %95 +/- %3 Geçici aşım < %10 Gecikme süresi DT eğrisi Anlık (kaldırma) veya 0, s adımlarıyla : 0,01 s, 0,05'dan 9,99 s'ye kadar 0,1 s, 10,0'dan 99,9 s'ye kadar 1 s, 100'dan 300 s'ye kadar Doğruluk +/- %2 veya -15 ms / +25 ms Karakteristik süreler Anlık işletim süresi (kaldırma) Aşma süresi Sıfırlama süresi < 40 ms (tipik değer: 25 ms) ayar noktası I>> 0,7 Ino'dan büyükse < 70 ms, ayar noktası I>> 0,7 Ino'dan küçükse < 2 Io'da 40 ms>> < 2 Io'da 50 ms>> 244 SEPED /2008

243 Sepam Seri 10 - Özellikler Faz aşırı akım soğuk yükleme kaldırma Özellikler Aktivite Değerler KPLI: Kapalı I> I>>: I> ve I>>'ye göre aksiyon I>: Yalnızca I>'ya göre aksiyon I>>: Yalnızca I>>'ya göre aksiyon Ayar noktalarına göre aksiyon %150: Ayar noktası x 1,5 %200: Ayar noktası x 2 %300: Ayar noktası x 3 %400: Ayar noktası x 4 %500: Ayar noktası x 5 BLOKAJ: Ayar noktası bloke edildi CLPU I fonksiyonu aksiyonundan sonra ayar noktası I> ve I>> ayar noktalarıyla aynı doğruluk doğruluğu Gecikme süresi Ayar aralıkları s 1 s adımlarıyla min 1 min adımlarıyla Doğruluk +/- %2 veya +/- 20 ms Topraklama hatası soğuk yükleme kaldırma Özellikler Aktivite Değerler KPLI: Kapalı Io> Io>>: Io> ve/veya Io>>'ya dayanan aksiyon Io>: Yalnızca Io>'ya göre aksiyon Io>>: Yalnızca Io>>'ya göre aksiyon Ayar noktalarına göre aksiyon %150: Ayar noktası x 1,5 %200: Ayar noktası x 2 %300: Ayar noktası x 3 %400: Ayar noktası x 4 %500: Ayar noktası x 5 BLOKE: Ayar noktası bloke edildi H2 ART.: İkinci harmonik bastırması CLPU Io fonksiyonu aksiyonundan sonra ayar noktası Io> ve Io>> ayar noktalarıyla aynı doğruluk doğruluğu Gecikme süresi Ayar aralıkları s 1 s adımlarıyla min 1 min adımlarıyla Doğruluk +/- %2 veya +/- 20 ms İkinci harmonik bastırma ayar noktası (sabit ayar %17 +/- %5 noktası) Termik Aşırı Yüklenme Koruması Özellikler Aktivite Ayar noktaları Değerler KPLI: koruma kapalı ACIK: Koruma açık Alarm Ayar aralığı İzin verilen kullanılan ısıtma kapasitesinin % 'ü (tetikleme ayar noktası) Doğruluk +/- %5 Tetikleme Ayar aralığı 0,1...2,4 In (minimum: 1 A) Doğruluk +/- %5 Süre sabiti Ayar aralığı dak Çözünürlük 1 dak Tetikleme gecikme süresi Doğruluk +/- %2 veya +/-2 s IEC 'e uygun olarak SEPED /

244 Sepam Seri 10 - Özellikler Teknik Özellikler Genel Özellikler Özellikler Değerler Boyutlar 180 x 140 x 90 mm/7,09 x 5,51 x 3,54 in Ağırlık Sepam seri 10 N 1,15 kg/2,5 lb Sepam seri 10 B 1,28 kg/2,8 lb Sepam seri 10 A 1,46 kg/3,2 lb Pil tipi Sepam seri 10 A 1 / 2 AA Li 3,6 V Tipik pil ömrü Maksimum dahili saat kayması 10 yıl Yılda +/- 10 dakika Yardımcı Güç Kaynağı Sepam röle DC veya AC voltaj ile beslenmelidir. Besleme gerilimi Sepam modeline göre değişir: Özellikler DC değerler AC değerler Anlık voltaj Sepam seri 10 A V +/- % V +/- %20 Sepam seri 10 E V +/- % V +/- %20 Sepam seri 10 F V +/- %20 Dalgalanma içeriği < %15 Sıklık Hz Tipik tüketim (yalnızca bekçi uygulaması rölesi aktif) < 3 W < 4,5 VA Maksimum tüketim < 8 W < 13 VA Giriş akımı < 20 A, 100 ms için Kabul edilebilir anlık hizmet dışı kalma (IEC ) %100, 100 ms Akım Girişleri Akım dönüştürücü için akım girişleri (faz CT veya topraklama CT) Özellikler Giriş Empedansı Tüketim Sürekli termal dayanıklılık IEC 'ya uygun olarak aşırı yük Değerler < 0,004 W < 0,004 VA, 1 A'de < 0,1 VA, 5 A'de 4 In 1 s'de 100 In 3 s'de 40 In CSH120, CSH200 veya GO110 CT çekirdek dengeleri için akım girişleri Özellikler Primer tarafında sürekli termal dayanıklılık IEC 'ya uygun olarak aşırı yük Değerler 300 A 1 s'de 20 ka 246 SEPED /2008

245 Sepam Seri 10 - Özellikler Mantıksal Girişler Sepam serisi 10 A mantıksal girişleri birbirinden bağımsızdır ve voltajsızdır. Özellikler Şunlar için geçerlidir... DC değerler AC değerler Maksimum voltaj seri 10 A A 125 V + % V + %20 seri 10 A E 250 V + % V + %20 seri 10 A F 250 V + %20 Sıklık seri 10 A Hz Tipik anahtarlama eşiği seri 10 A A 14 V 12 V seri 10 A E 82 V 58 V seri 10 A F 154 V Konum 1 seri 10 A A > 19 V > 80 V seri 10 A E > 88 V > 80 V seri 10 A F > 176 V Konum 0 seri 10 A A < 6 V < 8 V seri 10 A E < 75 V < 22 V seri 10 A F < 137 V Tipik tüketim seri 10 A 3 ma Çıkış Röleleri Sepam serisi 10 A'da O1, O2, O3 ve O4 kontrol röleleri Özellikler DC değerler AC değerler Maksimum voltaj 250 V + % V + %20 Sıklık Hz Sürekli akım 5 A Kesme kapasitesi (1) Direnç yükü 5 A/24 V 4A/48V 0,7 A/127 V 0,3 A/220 V 5 A/ V Yük L/R < 40 ms 5 A/24 V 1A/48V 0,1 A/220 V Yük g.f. > 0,3 5 A/ V ANSI C37.90, kloz 6.7'e uygun olarak kapama kapasitesi (süre: 0,2 s) 30 A (1) Kapama kapasiteleri ya normalde açık (NA) kontak ya da normalde kapalı (NK) kontak için belirtilir. 2 kontak arasında hiç bir elektrik bağ olmamalıdır. Sepam serisi 10 A'da O5, O6, O7 sinyal röleleri Özellikler DC değerler AC değerler Maksimum voltaj 250 V + % V + %20 Sıklık Hz Sürekli akım 2 A Açma kapasitesi Yük L/R < 20 ms 2 A/24 V 1A/48V 0,5 A/127 V 0,15 A/220 V Yük g.f. > 0,3 1 A/ V İletişim Portu Özellikler Değerler Tip 2-telli RS 485 Hat empedansı 150 W SEPED /

246 Sepam Seri 10 - Özellikler Çevresel Özellikler Elektromanyetik Uyum Elektromanyetik uyum Standart Seviye/ Sınıf Genel EN IEC A Emisyon Parazit ışınlar CISPR 22 A EN IEC İletilmiş parazit ışınları CISPR 22 A EN IEC Bağışıklık testleri Işınlı radyo frekansı alanları Elektrostatik deşarj IEC IEC Güç frekanslarında manyetik alanlar İletilmiş radyo frekansı parazitler Elektriksel hızlı geçiciler/ani yükselme Değer IEC V/m; MHz IEC V/m; MHz; 1,4...2,7 GHz ANSI C V/m; MHz ANSI C kv hava; 6 kv temas IEC A/m (sürekli), 300 A/m (1..3 s için) IEC V MC; 0, MHz IEC IEC IEC kv; 5 khz ANSI C kv MC ve MD; 5 khz Yavaş sönümlü salınım IEC ,5 kv MC, 1 kv MD; 100 khz ve 1 MHz dalgası IEC ANSI C ,5 kv MC ve MD Gerilim sıçramaları IEC kv MC, 1 kv MD; 1,2/50 ms ve 10/700 ms IEC Güç frekanslarında IEC V MC, 150 V MD mantıksal girişler IEC Mekanik sağlamlık Mekanik Sağlamlık Standart Seviye/ Sınıf Değer Enerji verilmiş Sarsıntı tepkisi IEC Gn; Hz; 1 çevrim Darbe tepkisi IEC ms süreyle 10 Gn Sismik tepki IEC Normalde açık (NA) kontaklar kullanılırken 2 Gn yatay, 1 Gn dikey Enerjilenmemiş Sarsıntıya dayanıklılık IEC Gn; Hz; 20 çevrim Şoka dayanıklılık IEC ms süreyle 30 Gn Darbeye dayanıklılık IEC ms süreyle 20 Gn Muhafazanın Gerginlik IEC Ön Panel: IP54, rest: IP40 korunması NEMA Tip 12 Ön panelde darbe IEC IK7; 2 J 248 SEPED /2008

247 Sepam Seri 10 - Özellikler İklimsel Dayanıklılık İklimsel Dayanıklılık Standart Seviye/ Sınıf Çalışma sırasında Değer Soğuğa maruz kalma IEC Ad 40 C ( 40 F); 96 saat Kuru sıcağa maruz kalma IEC Bd +70 C (+158 F); 96 saat Nemli sıcağa maruz kalma IEC Cab %93 RH; 40 C (104 F); 56 gün Sıcaklık değişimi IEC Nb C ( F) 'de 5 C/min Orijinal Soğuğa maruz kalma IEC Ab 40 C ( 40 F); 96 saat amblajında Kuru sıcağa maruz kalma IEC Bd +70 C (+158 F); 96 saat saklanmış Nemli sıcağa maruz kalma IEC Cab %93 RH; 40 C (104 F); 56 gün Sıcaklık değişimi IEC C ( F) 'de 5 C/min Korozif hava Tuzlu buhar IEC Kb/2 3 çevrim Gaz testi 2: IEC Ke Yöntem 1; 0,5 ppm H 2 S, 1 ppm SO 2 Güvenlik Güvenlik Standart Değer Genel IEC Güç frekansı dielektrik dayanım IEC IEC ANSI C dak için 2 kv: Mantıksal girişler ve röle çıkışları, 2 kv güç kaynağı, 1 min için: RS 485 port anlık yalıtım voltajı: 300 V Kontrol rölesi kontakları arasında 1,5 kv, 1 dakika için Dalga IEC Dalga boyu 1,2/50 ms; 5 kv: Mantıksal girişler ve çıkış röleleri, güç IEC kaynağı; 3 kv: RS485 port Yalıtım direnci IEC Ortak ve diferansiyel modda 500 V R > 100 MW (A); R > 10 MW (B) Ateşe dayanıklılık IEC C (1200 F) Güç Kaynağı Güç Kaynağı Standart Değer Kabul edilebilir dalgalanma içeriği (AC bileşen) IEC %15; Hz, kriter A IEC Voltaj kesilmesi IEC ms; %0;3 enerjilenmiş çıkış rölesi, IEC IEC kriter A Polaritenin ters çevrilmesi IEC Sertifika Sertifika Standart Referans dökümanı Uyumlu standart: EN Yönetmelikler ve değişiklikler: 89/336/EEC EMC yönetmeliği 92/31/EEC Değişikliği 93/68/EEC Değişikliği 73/23/EEC Alçak Voltaj Yönetmeliği 93/68/EEC Değişikliği UL Talep üzerine CSA Talep üzerine SEPED /

248 Sepam Seri 10 - Özellikler Dahili İşletim Blok Şema Sepam, yardımcı güç kaynağı olan çok fonksiyonlu bir dijital koruma rölesidir. Harici FLASH Bekçi uygulaması Sepam seri 10 Filtreleme Röle kontrol lojiği ve sinyal koşullandırması LED kontrol lojiği Röle kontrol mantığı yalıtım İletişim arayüzü 0V 250 SEPED /2008