TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

Transkript

1 Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı (1. Tahmin Sonuçlarına göre) Bitkisel Üretim ve Bitkisel Ürün Denge İstatistikleri I. Bitkisel Üretim Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 26/08/2011 tarihinde açıklanan, 2011 yılı Bitkisel Üretim 1. Tahmin sonuçlarına yönelik haber bültenine göre; 2011 yılında tahıl ve diğer bitkisel ürünlerin üretimi, bir önceki yıla göre %7,5 oranında artış göstermiştir yılında %2,9 oranında düşüş gösteren sebze ürünleri üretim miktarı, 2011 yılında bir önceki yıla göre %4,7 oranında artmıştır yılında %0,1 oranında düşüş gösteren meyve ürünleri üretim miktarı, 2011 yılında yerini artışa bırakmış ve bir önceki yıla göre %3,5 oranında artış göstermiştir yılında toplam üretim içinde tahıl ürünlerinin oranı %33,1 e, sebzelerin oranı %25,6 ya, meyvelerin oranı %16,2 ye yükselmiştir. Bitkisel ürün verileri incelendiğinde de kullanılabilir üretimin, yurt içi kullanıma oranı olan yeterlilik derecesi en yüksek olan ürünlerin; Tahıllar ve diğer bitkisel ürünler grubunda %122,1 oranı ile arpa, Sebzeler ürün grubunda %113,8 oranı ile domates, Meyveler, sert kabuklular ve içecek bitkileri ürün grubunda %1192,3 oranı ile incirdir yılında, kişi başına bitkisel ürün tüketim değerleri irdelendiğinde; kişi başına 199,8 Kg tüketim ile buğday ilk sırada gelirken, bunu 113,0 Kg tüketim ile domates, 53,0 Kg tüketim ile de patates izlemektedir yılında %1,3 oranında artış gösteren tahıl ve diğer bitkisel ürünlerin toplam üretimi, 2011 yılı ilk tahmin sonuçlarına göre %1,7 oranında artış göstermiştir.

2 Sayfa 2 Tahıl ürünlerinin toplam üretim miktarı 2011 yılında ki olumlu hava koşullarının etkisiyle %7,5 oranında artmıştır. Tahıl ürünleri grubunda 2011 yılı birinci tahminine göre en fazla üretim miktarına sahip ilk üç üründen; buğday üretimi bir önceki yıla göre %10,9 ve arpa %5,0 oranlarında artarken, mısır üretimi ise %2,6 oranında düşüş göstermiştir. Patates, kuru baklagiller, yenilebilir kök ve yumrular grubunun toplam üretim miktarı 2011 yılı birinci tahmininde, bir önceki yıla göre %3,5 oranında artmıştır. Patates üretimi bir önceki yıla göre %6,6 oranında artarken, nohut üretimi %3,4, kırmızı mercimek üretimi ise %17,1 oranlarında düşmüştür. Yağlı tohumlardan ayçiçeği toplam üretimi 2011 yılı birinci tahmininde, bir önceki yıla göre %3,3 oranında artarken, yer fıstığı üretimi %8,7 ve kanola üretimi %16,5 oranlarında düşüş göstermiştir. Tekstilde kullanılan ham bitkiler grubunda; kütlü pamuk üretimi bir önceki yıla göre %20,9 ve keten, kenevir lif üretimi ise %30,8 oranlarında artmıştır yılı birinci tahmininde bir önceki yıla göre, tütün üretim miktarı %5,9 oranında artarken, şekerpancarı üretim miktarı %10,8 oranında düşüş göstermiştir. Parfümeri, eczacılık ve benzeri alanlarda kullanılan bitkiler, hayvan yemi bitkilerinin tohumları grubunun toplam üretim miktarı, bir önceki yıla göre %5,4 oranında azalmıştır. Haşhaş üretimi %19,2 oranında artarken, fiğ üretimi %12,3 oranında azalmıştır. Tahıl ve diğer bitkisel ürünlerin 2011 yılı üretiminde 1. Tahmin sonuçlarına göre en ciddi azalışı %16,5 oranı ile kolza, en ciddi artışı da %30,8 oranı ile keten, kenevir lifi göstermiştir yılı birinci tahmininde tahıl ve diğer bitkisel ürün ana grubu toplam üretimi içinde, alt grupların oranları bir önceki yılla kıyaslandığında artış yönünde değişim gösteren alt gruplar; tahıllar, patates, kuru baklagiller, yenilebilir kök ve yumrular, tekstilde kullanılan ham bitkiler olurken, şeker pancarı ve parfümeri, eczacılık benzeri alanlarda kullanılan bitkiler, hayvan yemlerinin tohumu azalış yönünde değişim gösteren alt gruplar olmuştur. Değişim göstermeyen alt gruplar da; Yağlı tohumlar, tütün ve diğer yem bitkileri dir (Bkz, Tablo 1).

3 Sayfa 3 Tablo 1. Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Üretim Miktarı Açısından, Alt Gruplara göre ilk Üçte Yer Alan Ürünler (2011 Yılı 1. Tahmin Sonuçları (Ton) Üretim Değişim Oranı Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler 2009 TİO 2010 TİO 2011 TİO Tahıllar , , ,1-2,5 7,5 Buğday , , ,3-4,6 10,9 Arpa , , ,3-0,8 5,0 Mısır (Dane) , , ,8 1,4-2,6 Patates, Kuru Baklagiller, Yenilebilir Kök ve Yumrular , , ,7 4,6 3,5 Patates , , ,8 2,6 6,6 Nohut , , ,8-5,7-3,4 Mercimek (Kırmızı) , , ,6 53,4-17,1 Yağlı Tohumlar , , ,8 23,4 1,9 Ayçiçeği , , ,2 24,9 3,3 Yer fıstığı , , ,1 8,0-8,7 Kolza (Kanola) , , ,1-6,5-16,5 Tütün , , ,1-36,0 5,9 Şeker pancarı , , ,9 3,9-10,8 Diğer Yem Bitkileri (Tahıl Samanı ve Kabuklar Hariç) , , ,2-8,7-5,1 Hayvan Pancarı , , ,2-8,7-5,1 Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler , , ,2 24,6 20,9 Pamuk (Kütlü) , , ,2 24,6 20,9 Diğer (keten lif, kenevir lif) 5 0,0 13 0,0 17 0,0 160,0 30,8 Parfümeri, Eczacılık ve Benzeri Alanlarda Kullanılan , , ,2-6,8-5,4 Bitkiler, Hayvan Yemi Bitkilerinin Tohumları Fiğ , , ,2-10,5-12,3 Haşhaş (Kapsül) , , ,1 7,9 19,2 Diğer (acı bakla, şerbetçi otu) , , ,0 10,1-3,6 Toplam , , ,0 1,3 1,7 TİO: Toplam içindeki Oranı. Kaynak: TÜİK yılında %2,9 oranında bir önceki yıla göre düşüş gösteren sebze ürünleri toplam üretim miktarı, 2011 yılı birinci tahmin sonuçlarına göre %4,7 oranında artmıştır yılı ilk tahmin sonuçlarına göre sebze ürünleri üretim miktarı, bir önceki yıl kesin sonuçları ile kıyaslandığında tüm alt gruplar bazında artış olduğu dikkati çekmektedir. Yumru ve kök sebzelerde; en yüksek artışı %8,3 oranı ile kuru soğan, %3,7 oranı ile de havuç göstermiştir. Meyvesi için yetiştirilen sebzeler alt grubunda da domates üretimi %8,4, karpuz üretimi %3,6 ve hıyar üretimi %0,7 oranlarında artmıştır. Başka yerde sınıflandırılmamış diğer sebzeler alt grubunda da lahana üretim miktarı %5,7 oranında artarken, göbekli marul üretimi %3.7 oranında azalmış, ıspanak üretimi de hemen hemen aynı kalmıştır. Sebze ürünleri üretim miktarı açısından ilk üçte yer alan ürün grubunda, bir önceki yıla göre üretim miktarı sadece pırasa ve göbekli marulda azalmıştır.

4 Sayfa yılında toplam sebze üretim miktarı içinde, alt grupların almış olduğu oran bir önceki yıl ile kıyaslandığında sadece başka yerde sınıflandırılmamış diğer sebzeler grubunda azalış, yumru ve kök sebzeler ile meyvesi için yetiştirilen sebzeler grubunda da artış yönünde çok küçük değişimlerin olduğu görülmektedir (Bkz, Tablo 2). Tablo 2. Sebze Ürünleri Üretim Miktarı Açısından İlk Üçte Yer Alan Ürünler (Ton) Üretim Değişim Oranı Sebzeler 2009 TİO 2010 TİO 2011 TİO Yumru ve Kök Sebzeler , , ,1-1,0 5,2 Soğan (Kuru) , , ,6 2,7 8,3 Havuç , , ,0-10,2 3,7 Pırasa , , ,9-2,5-0,2 Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler , , ,7-3,3 4,8 Domates , , ,0-6,5 8,4 Karpuz , , ,0-3,3 3,6 Hıyar , , ,4 0,2 0,7 Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer Sebzeler , , ,3-2,1 3,0 Lahana (Baş) , , ,9-3,2 5,7 Marul (Göbekli) , , ,8-3,2-3,7 Ispanak , , ,8-3,1 0,0 Toplam , , ,0-2,9 4,7 TİO: Toplam içindeki Oranı. Kaynak: TÜİK yılında %0,1 oranında düşüş gösteren meyve ürünleri üretim miktarı, 2011 yılı ilk tahmin sonucuna göre yerini %3,5 oranında artışa bırakmıştır. Meyveler içinde alt gruplar düzeyinde üretim açısından ilk üçte yer alan ürünlerin toplam üretim miktarının bir önceki yıla göre değişimleri incelendiğinde, diğer meyveler ve sert kabuklular alt grubunda; incir üretimi %3,6, muz üretimi %2,9, fındık üretimi %25,0; baharat bitkileri alt grubunda ise kırmızı biber üretimi %8,2 ve çay üretimi de %8,1 oranlarında azalmıştır yılı ilk tahmin sonucuna göre bir önceki yıla göre önemli sayılabilecek oranlarda %44,4 ile kayısı ve %23,7 ile zeytin üretimi artmıştır (Bkz, Tablo 3).

5 Sayfa 5 Tablo 3. Meyve Ürünleri Üretim Miktarı Açısından İlk Üçte Yer Alan Ürünler (Ton) Üretim Değişim Oranı Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri 2009 TİO 2010 TİO 2011 TİO Üzüm , , ,0-0,2 1,0 Diğer Meyveler ve Sert Kabuklular , , ,8 0,1 4,5 Muz, İncir, Avakado, Kivi (Toplam) , , ,8 4,0-1,0 İncir , , ,4 4,3-3,6 Muz , , ,2 2,8-2,9 Diğer , , ,2 11,7 3,8 Turunçgiller (Toplam) , , ,0 1,7 1,1 Portakal , , ,1 1,2 1,6 Mandalina , , ,0 1,5 0,6 Limon , , ,6 0,4 0,4 Diğer meyveler (Toplam) , , ,7-5,7 6,0 Elma , , ,4-6,6 1,7 Kayısı , , ,8-31,9 44,4 Şeftali , , ,1-1,4 0,2 Zeytin ve Diğer Sert Kabuklular (Toplam) , , ,2 12,4 7,5 Zeytin , , ,2 9,6 23,7 Fındık , , ,6 20,0-25,0 Ceviz , , ,0 0,5 1,0 Baharat Bitkileri , , ,2-3,9-5,6 Kırmızı Biber , , ,0-5,4-8,2 Anason , , ,1 47,7 13,0 Diğer , , ,1-11,5 3,5 Çay (1) , , ,0 18,3-8,1 Toplam , , ,0-0,1 3,5 (1): Yeşil yaş çay yaprağı, meyve üretimi toplamına dahil değildir. TİO: Toplam içindeki Oranı. Kaynak: TÜİK yılı ilk tahmin sonucuna göre bir önceki yılın kesin sonuçlarına göre toplam üretim içerisinde, tahıl, sebze ve meyve ürünlerinin oranı artmıştır yılı ilk tahmin sonucuna göre tahıl ürünlerinin toplam üretim içindeki oranı %31,7 den %33,1 e, sebzelerin toplam üretim içindeki oranı %25,2 den %25,6 ya, meyvelerin toplam üretim içindeki oranı %16,1 den %16,2 ye yükselmiştir (Bkz. Grafik 1). Meyveler 16,2 16,1 16,1 (%) Sebzeler 25,6 25,2 25,9 Tahıllar 33,1 31,7 32, Kaynak: TÜİK. Grafik 1. Tahıl, Sebze ve Meyvelerin Toplam Üretim içindeki Oranı

6 Sayfa 6 II. Bitkisel Ürün Denge İstatistikleri yılı için bitkisel ürünlerden ana gruplar ve alt gruplar düzeyinde üretimde ilk üçte yer alan ürünler esaslı olmak üzere, Ekilen arazi büyüklüğünün en fazla hektar ile buğday için olduğu bunu, hektar ile arpanın ve hektar ile de mısırın takip ettiği görülmektedir. Bitkisel ürünlerin hektar başına verimlilik değerleri incelendiğinde; patates için hektar başına 30,6 ton, mısır için hektar başına 7,2 ton, buğday için hektar başına 2,5 ton, kolza için hektar başına 3,5 ton, ayçiçeği için hektar başına 1,8 ton ve kırmızı mercimek için hektar başına 1,5 ton verimliliğin olduğu görülmektedir yılında ithal edilen ürünlerin miktarları irdelendiğinde; ton ile buğday ilk sırada iken, bunu ton ile ayçiçeği izlemekte, ton ile mısır üçüncü sırada takip etmektedir. Seçilmiş ilgili ürünlerin toplam ithal edilen miktarı içinde AB 27 ülkelerinden yapılan ithalatın oranları irdelendiğinde de; ithal edilen buğdayın sadece %4,99 unun, arpanın %99,50 sinin, mısırın %41,47 sinin, ayçiçeğinin %34,35 inin, kolzanın %27,01 inin, havucun %55,38 inin ve pırasanın da tamamının AB 27 ülkelerinden ithal edilmiş olduğu gözlenmektedir. Sebze ve meyve grubunda ise AB 27 nin toplam ithalat içindeki oranı diğer alt gruplara göre artmaktadır yılında ihraç edilen ürünlerin miktarları açısından ilk üç sırada yer alan ürünler de; ton ile yine buğday olurken, bunu ton ile domates ikinci sırada, ton ile de üzüm üçüncü sırada takip etmektedir. AB 27 ülkelerine ihraç edilen bitkisel ürünlerin, toplam ihracat içindeki oranları incelendiğinde; çayın %78,28 i, fındığın %72,93 ü, elmanın %56,92 si, ıspanağın %94,15 i, pamuğun %62,36 sı AB 27 ülkelerine ihraç edilmektedir. İlgili ürünlerde ihracatın ithalatı karşılama oranının en yüksek olduğu ürünler ise; pırasa, lahana, kayısı, fındık, domates, kuru soğan, incir, mandalina ve limondur. 1 TÜİK veri tabanında tahmin sonuçlarına yer verilmediğinden, bu bölüm Birliğimizin bir önceki Gözden Geçirme Notu ile aynıdır (2010 yılı için TÜİK tarafından yayımlanmış olan kesin sonuçlardır).

7 Sayfa yılı için kişi başına tüketim miktarları 2 ; buğday için 199,8 Kg iken, domates için 113,0 Kg, elma için 29,2 Kg, üzüm için 35,1 Kg, karpuz için 45,0 Kg, kuru soğan için 22,1 Kg ve patates için de 53,0 Kg dır yılı üretim miktarlarına göre yeterlilik dereceleri 3 analiz edildiğinde; mısır, kırmızı mercimek, ayçiçeği, kolza, pamuk, muz, ceviz ve çayın yurt içi kullanım talebini tam olarak karşılayamadığı, diğer ürünlerin ise normal yurt içi kullanım talebini karşıladığı, ihraç edilebilir ve/veya stoklanabilir miktara sahip olduğu söylenebilir (Bkz, Tablo 4). 2 Kişi başına Kg cinsinden tüketim miktarı, ilgili ürünün yurt içi kullanım miktarının ilgili yıl için yılsonu nüfusa oranıdır. 3 Yeterlilik derecesi= (Kullanılabilir üretim / Yurt içi kullanım)* 100 eşitliğinden hesaplanmaktadır.

8 Sayfa 8 Tablo 4. Bitkisel Ürün Denge Tabloları TAHILLAR VE DİĞER BİTKİSEL ÜRÜNLER Tahıl Arz Üretim Ekilen Alan Üretim Kayıpları Arz=Kullanım Kullanılabilir Üretim İthalat AB 27 (Ton) (Ha) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) Buğday Arpa Mısır Toplam Patates Kuru Baklagil Nohut Mercimek (kırmızı) Toplam Yağlı Tohum Ayçiçeği Kolza Şeker Pancarı Pamuk SEBZE (TOPLAM) Yumru ve Kök Sebzeler Soğan (Kuru) Havuç Pırasa Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Domates Karpuz Hıyar Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer Sebzeler Lahana Marul Ispanak MEYVELER, SERT KABUKLULAR VE İÇECEK BİTKİLERİ Üzüm Diğer Meyveler İncir Muz Elma Kayısı Şeftali Turunçgiller Portakal Mandalina Limon Sert Kabuklular Fındık Ceviz Çay Kaynak: TÜİK.

9 Sayfa 9 Tablo 4. Bitkisel Ürün Denge Tabloları (Devamı) Kullanım Yurt İçi Tohumluk Yemlik Endüstriyel Stok Kullanım Tüketim Kullanım Kullanım Kullanım Kayıplar İhracat AB 27 Değişimi (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) TAHILLAR VE DİĞER BİTKİSEL ÜRÜNLER Tahıl Buğday Arpa Mısır Toplam Patates Kuru Baklagil Nohut Mercimek (kırmızı) Toplam Yağlı Tohum Ayçiçeği Kolza Şeker Pancarı Pamuk SEBZE (TOPLAM) Yumru ve Kök Sebzeler Soğan (Kuru) Havuç Pırasa Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Domates Karpuz Hıyar Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer Sebzeler Lahana Marul Ispanak MEYVELER, SERT KABUKLULAR VE İÇECEK BİTKİLERİ Üzüm Diğer Meyveler İncir Muz Elma Kayısı Şeftali Turunçgiller Portakal Mandalina Limon Sert Kabuklular Fındık Ceviz Çay

10 Sayfa 10 Tablo 4. Bitkisel Ürün Denge Tabloları (Devamı) Kişi Başına Tüketim (Kg) Yeterlilik Derecesi (%) Yeterlilik Derecesi Açıklaması TAHILLAR VE DİĞER BİTKİSEL ÜRÜNLER Tahıl Buğday 1 199,76 114,77 Yeterli Arpa 1 0,95 122,05 Yeterli Mısır 2 16,58 79,99 Yetersiz Toplam 3 218,73 109,73 Yeterli Patates 3 53,04 100,21 Yeterli Kuru Baklagil Nohut 3 5,56 118,20 Yeterli Mercimek (kırmızı) 3 4,13 82,90 Yetersiz Toplam 3 13,96 96,13 Yetersiz Yağlı Tohum Ayçiçeği 2 28,53 49,44 Yetersiz Kolza 2 4,97 30,48 Yetersiz Şeker Pancarı 2-100,00 Kritik Pamuk 2 13,07 98,78 Yetersiz SEBZE (TOPLAM) 3 277,37 107,95 Yeterli Yumru ve Kök Sebzeler Soğan (Kuru) 3 22,07 103,53 Yeterli Havuç 3 6,41 112,39 Yeterli Pırasa 4 2,87 106,38 Yeterli Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Domates 3 113,01 113,81 Yeterli Karpuz 3 45,03 102,12 Yeterli Hıyar 3 18,99 110,47 Yeterli Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer Sebzeler Lahana 4 7,46 100,91 Kritik Marul 5 5,27 100,25 Kritik Ispanak 4 2,67 102,34 Yeterli MEYVELER, SERT KABUKLULAR VE İÇECEK BİTKİLERİ Üzüm 3 35,11 135,96 Yeterli Diğer Meyveler İncir 6 0, ,30 Yeterli Muz 7 5,16 48,89 Yetersiz Elma 3 29,15 114,71 Yeterli Kayısı 3 1,62 495,43 Yeterli Şeftali 1 6,27 106,60 Yeterli Turunçgiller 3 29,67 146,38 Yeterli Portakal 8 18,61 110,97 Yeterli Mandalina 8 6,49 163,48 Yeterli Limon 8 3,72 262,71 Yeterli Sert Kabuklular 3 6,27 183,76 Yeterli Fındık 6 0,73 904,87 Yeterli Ceviz 3 2,86 81,37 Yetersiz Çay 1 12,79 98,04 Yetersiz Piyasa yılları: 1: 1 Haziran 31 Mayıstır. 2: 1 Eylül 31 Ağustostur. 3: 1 Temmuz 30 Hazirandır. 4: 1 Kasım 31 Ekimdir. 5: 1 Mayıs 30 Nisandır. 6: 1 Ağustos 31 Temmuzdur. 7: 1 Kasım 31 Ekimdir. 8: 1 Ekim 30 Eylüldür. Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini adresinde YAYINLAR başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz.