Enflasyon Hedeflemesi Sürecinde Para Talebi İstikrarının ARDL Modeli Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye ve Endonezya Örneği
|
|
- Bora Durmaz
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Enflasyon Hedeflemes Sürecnde ara Taleb İskrarının ARDL Model Yaklaşımı İle Analz: Türkye ve Endonezya Örneğ Musa ATGÜR Dokora Öğrencs Ege Ünverses, Sosyal Blmler Ensüsü N. Oğuzhan ALTAY rof. Dr., Ege Ünverses İksad ve İdar Blmler Faküles, İksa Bölümü Enflasyon Hedeflemes Sürecnde ara Taleb İskrarının ARDL Model Yaklaşımı İle Analz: Türkye ve Endonezya Örneğ Öze Bu çalışmada, enflasyon hedeflemes sürecnde Türkye ve Endonezya'da para aleb le para alebnn belrleycler arasındak lşk ncelenmşr. Çalışmada Türkye çn :Q- 3:Q dönem, Endonezya çn 999:Q- 3:Q dönem esas alınmışır. Ooregresf Dağılımlı Geckme (ARDL) Model ve CUSUM Tes sonuçları, hem kısa hem de uzun dönemde Türkye'de para aleb le gelr düzey, faz oranı ve enflasyon arasında br lşk bulunmadığını gösermşr. Buna karşılık Endonezya'da sadece uzun dönemde para aleb le gelr düzey, faz oranı ve enflasyon arasında anlamlı ve skrarlı br lşk bulunmuş, bu skrarın yönünü değşrecek yapısal br kırılmanın olmadığı sonucuna ulaşılmışır. Bu kapsamda elde edlen bulgular, enflasyon hedeflemes rejmnn uygulandığı döneme lşkn para alebnn skrarına yönelk br genellemede bulunulamayacağını gösermes açısından önemldr. Anahar Kelmeler: ara Taleb, ARDL Model The Sably Analyss of The Money Demand wh ARDL Model Approach n Inflaon Targeng rocess: The Cases of Turkey and Indonesa Absrac Ths paper examnes he relaonshp beween he money demand and deermnans of he money demand durng he nflaon argeng n Turkey and Indonesa. The research uses daa from :Q-3:Q me perod for Turkey and 99:Q-3:Q erm for Indonesa. Auoregressve Dsrbued Lag (ARDL) Model and CUSUM Tes resuls have shown no found a relaonshp beween ncome level, neres rae and nflaon wh money demand for boh shorrun and long-run n Turkey. In conras, he research has found a sgnfcan and sable relaonshp beween ncome level, neres rae and nflaon jus for long-run n Indonesa. Ths fndng shows ha here s no a srucural break o change he drecon of sably. In hs conex, he fndngs are also mporan o show ha we canno make a generalzaon regardng he sably of money demand for he me perod n whch nflaon argeng regme was mplemened. Keywords: The Money Demand, ARDL Model ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ, NİSAN 5, (),
2 .Grş Gelşmş ve gelşmeke olan bazı ülkelerde yakın arhe gerçekleşen ve ekler genş br alana yayılan fnansal krzlern ardından, nomnal dövz kuru çıpasına dayalı skrar programları arışılmış ve para polkalarında farklı sraejler gündeme gelmşr. Bu sraejlerden br de enflasyon hedeflemesdr. Enflasyon hedeflemes, ora vadel enflasyon hedefnn önceden kamuoyuna açıklandığı, para polkası amacı olarak fya skrarının dğer para polkası amaçlarından öncelkl olduğu ve bunun kurumsal olarak aahhü edldğ, dğer para polkası araçlarının bu amaca yönelk olarak kullanıldığı, para polkalarında şeffaflığı ve merkez bankalarının hesap vereblrlğn sağlayan br para polkası sraejs olarak fade edlmekedr (Mshkn, : ). Türkye'de, Kasım de yaşanan lkde krz ve Şuba fnansal krznn ardından para polkalarında öneml br değşm yaşanmışır. Sözü edlen krzn ardından nomnal dövz kuru çıpasına dayalı sab dövz kuru ssem erkedlerek, esnek dövz kuru uygulamasına geçlmş ve uygulamaya konulan Güçlü Ekonomye Geçş rogramı kapsamında bu dönemn ardından fya skrarının sağlanması öncelkl br hedef halne gelmşr. Bu kapsamda para polkası karar vercler ve uygulayıcıları, yılından baren örük ve 6 yılından baren resm olmak üzere günümüze kadar uzanan süreçe, kalıcı nelke br fya skrarının sağlanması amacına yönelk enflasyon hedeflemes rejmn erch emşr. Türkye Cumhurye Merkez Bankası verlerne göre,, 3 ve 4 yılları çn yıllık bazda oralama yüzde 5 TÜFE enflasyon hedef öngörülmesne rağmen enflasyon hedef aşılmış, TÜFE enflasyon oranı yılında yüzde 6, düzeynde gerçekleşr ken, 3 yılında yüzde 7,4 olarak gerçekleşmşr. Asya krznden önce Endonezya da, Türkye gb uyguladığı ve 997 Asya Krz le brlke başarısızlıkla sonuçlanan nomnal dövz kuru çıpasına dayalı skrar programının ardından esnek kur ssemn benmsemş, 999 yılından baren örük ve Temmuz 5'en baren de resm olarak oluşurulan yen para polkası çerçevesne göre resm enflasyon hedeflemes rejmn erch emşr. Endonezya Merkez Bankası (BI) verlerne göre bu ülkede, yıllık TÜFE enflasyon hedef olarak, 3 ve 4 yılları çn yüzde 4,5 oranı belrlenr ken, 5 yılı çn yüzde 4 oranı belrlenmş olup, bu hedefler le lgl yüzde ±'lk sapma öngörülmüşür. Enflasyon hedef, yılında uurulmuş olup TÜFE enflasyon oranı yüzde 4,3 olarak gerçekleşmşr. 3 yılında se, TÜFE enflasyon oranı yüzde 8,4 düzeynde gerçekleşerek bu yıl çn öngörülen yüzde 4,5 enflasyon hedef aşılmışır. ara polkası karar vercler ve uygulayıcılarının gerçekleşrdkler polka değşklkler karşısında ekonomk brmlern verdğ epkler ve para aleb davranışları da değşmekedr. Bu polka değşklkler le brlke faz oranı, gelr 8 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ
3 düzey ve enflasyon gb pek çok makroekonomk bleşendek değşklkler, breylern para alepler üzernde öneml br rol oynamakadır. Bu bakımdan br ülkede, uygulanacak para polkalarının sonuçlarının öngörüleblmes açısından para aleb ve belrleycler arasındak lşknn doğru esp edleblmes önem arzemekedr. ara aleb fonksyonu ve skrarlılığı üzerne leraürde gelşmş ve gelşmeke olan brçok ülkenn ncelenmesne rağmen, özellkle Türk leraüründe ülke karşılaşırmasının yapıldığı çalışmalar yeersz sayıdadır. Enflasyon hedeflemes rejmnn uygulandığı ülkeler arasında yer alan Türkye ve Endonezya ekonomlernde, para aleb le para alebnn belrleycler arasındak kısa ve uzun döneml lşklern ncelendğ bu çalışmada, öncelkle bu alanda Türkye, Endonezya ve dğer ülkeler üzerne yapılan çalışmalar ncelenmşr. Daha sonra, çalışmanın uygulama kısmında Türkye ve Endonezya üzerne br uygulama yapılmışır. Son olarak, elde edlen sonuçlar k ülke açısından değerlendrlmşr.. Leraür Öze ara aleb skrarı leraüründe bulunan çalışmalar bu kısımda, Türkye ve Endonezya üzerne yapılan çalışmalar le dğer ülkeler üzerne yapılan çalışmalar olmak üzere k ayrı al başlık alında ncelenmşr... Türkye ve Endonezya Üzerne Yapılan Çalışmalar ara alebnn Türkye ve Endonezya ekonomlerndek skrarı üzerne leraürde, Dekle ve radhan (997), Alınaş (8), Drsak ve Drsak (), Gencer ve Arısoy (3), Özçalık (4)'ın çalışmaları bulunmakadır. Dekle ve radhan (997), Güneydoğu Asya Uluslar Brlğ (ASEAN) ülkelernde (Endonezya, Malezya, Sngapur ve Tayland), dönemnde fnansal pyasa gelşmes ve lberalzasyonun para aleb davranışı üzerndek eksn ncelemşr. Çalışmada, denklem ()'de göserlen model esas alınmışır. M a by cd () Denklem ()'de göserlen modeln değşkenler se, reel para aleb (M), reel GSYİH (Y), nomnal faz oranı () ve enflasyon oranı () olarak belrlenmşr. Tahmn sonuçları ve Johansen Eşbüünleşme Tes sonuçlarına göre, uzun dönemde para alebnn Malezya, Sngapur ve Tayland'da skrarlı olduğu, Endonezya'da se skrarsız olduğu esp edlmşr. NİSAN 5 8
4 Alınaş (8), Türkye'de dönemnde, para aleb le onun belrleycler arasındak uzun döneml lşky ve para aleb skrarlılığını ncelemşr. Üçer aylık verlern ve ARDL Sınır Tes, CUSUM ve CUSUMSQ Tes yönemlernn uygulandığı çalışmada denklem ()'de göserlen model kullanılmışır. ln M ln GD INT ln EX 3 () Denklem ()'de göserlen modeln değşkenler; M parasal büyüklük, reel GSYİH (GD), aylık vadel ağırlıklandırılmış mevdua faz oranı (INT) ve nomnal dövz kuru (EX) olarak belrlenmşr. Çalışmada elde edlen sonuçlar, Türkye'de para alebnn uzun dönemde skrarlı olduğunu oraya koymuşur. Drsak ve Drsak (), Türkye'de para aleb fonksyonunun skrarlılığını 989- dönem çn ncelemşr. Aylık verlern kullanıldığı ve Haa Düzelme Model yönemnn uygulandığı çalışmada Türkye çn belrlenen model denklem (3)'e göserlmşr. ln( M ) ln( ) ln( Y ) ln( R ) u (3) Denklem (3)'e göserlen modeldek değşkenler; nomnal para arzı (M), TÜFE (), sanay ürem endeks (Y), nomnal faz oranı (R) olarak belrlenmşr. Çalışmada elde edlen sonuçlar, Türkye'de hem kısa hem de uzun dönemde sanay ürem endeks le para aleb arasında doğrudan br nedensellk lşksnn bulunduğunu gösermşr. Gencer ve Arısoy (3), Türkye ekonomsnde 989- dönemnde reel para aleb le reel gelr, faz oranı, enflasyon ve dövz kuru değşkenler arasındak uzun döneml lşkler ncelemşr. Üçer aylık verlern kullanıldığı çalışmada, ARDL Sınır Tes yönem uygulanmışır. Çalışma sonucunda elde edlen bulgular; para aleb le para alebnn belrleycler arasında uzun döneml lşklern varlığına şare emşr. Buna göre, uzun dönemde reel para aleb, faz ve enflasyondan negaf eklenr ken; reel gelr ve dövz kurundan pozf eklenmşr. Özçalık (4), Türkye'de dönemnde para aleb le dövz kuru, faz oranı ve GSYİH arasındak kısa ve uzun döneml lşkler nceledğ çalışmasında, CUSUM ve CUSUMSQ Tes yönemlernn kullanıldığı çalışmanın modelndek değşkenler, parasal büyüklük, efekf dövz kuru, aylık vadel ağırlıklandırılmış mevdua faz oranı, mevsmsel düzellmş GSYİH 'dır. Çalışmada elde edlen bulgular, Türkye'de sözkonusu dönemde para aleb le para alebnn belrleycler arasında uzun döneml br lşknn varlığına şare emşr. 8 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ
5 .. Dğer Ülkeler Üzerne Yapılan Çalışmalar ara aleb skrarı leraüründe, Türkye ve Endonezya'nın dışında yer alan dğer gelşmş ve gelşmeke olan ülkeler üzerne yapılan çalışmalar bu kısımda ncelenmşr. Buna göre, Hafer ve Jansen (99), Ewng ve ayne (999), Valadkhan (5), Carsensen vd. (6), Onafowora ve Owoye (7), Özürk ve Acaravcı (8), Valadkhan (8), Odularu ve Okunrnboye (9), Azm vd. (), Drsaks (), Rao ve Kumar (), Fores ve Napolano (), Iyoboy ve edro (3), Kumar ve Webber (3), Nymbanra (3), Sarwar vd. (3), leraürde bulunan öneml çalışmalardır. Hafer ve Jansen (99), ABD ekonomsnde dönemnde reel para aleb le reel gelr ve faz oranı arasındak uzun döneml lşkler, Johansen Eşbüünleşme Tes yönem le ncelemşr. Üçer aylık verlern kullanıldığı çalışmanın bulguları, ABD'de para aleb le reel gelr ve faz oranı arasında uzun döneml br lşknn varlığına şare emşr. Ewng ve ayne (999), Şl ekonomsnde para aleb fonksyonunun belrleyclern ve geleneksel para aleb fonksyonlarının skrarı açıklamada, nomnal efekf dövz kurunun dışlanmasından kaynaklanan başarısızlığın nedenlern ncelemşr. Üçer aylık verlern kullanıldığı ve dönemn kapsayan çalışmada reel para aleb, reel gelr, kısa dönem faz oranı ve nomnal efekf dövz kuru değşkenler kullanılmışır. Johansen Eşbüünleşme Tes yönemnn uygulandığı çalışmadak bulgular, Şl ekonomsnde uzun dönemde para aleb skrarını açıklamada gelr düzey ve faz oranı değşkenlernn yeerl olmadığı, bu değşkenlern yanısıra nomnal efekf dövz kurunun da öneml olduğu sonucuna ulaşılmışır. Buna lâve olarak, dövz kurunun para alebn uzun dönemde ekledğ oraya çıkmışır. Valadkhan (5), Avusralya ekonomsnde para alebnn belrleyclern kısa ve uzun dönemde olmak üzere, 976- dönem çn ncelemşr. Çalışmada, üçer aylık verler kullanılarak Johansen Eşbüünleşme Tes ve Kısa Döneml Dnamk Model yönemler uygulanmışır. Çalışma çn belrlenen model denklem (4)'e göserlmşr. M Y RL RS 3 4 (4) Denklem (4)'e göserlen modeln değşkenler; nomnal para aleb (M), fya düzey (), ölçek değşken (Y), para dışındak varlıkların uzun vadel ger oranı (RL) ve kısa vadel faz oranından (RS) oluşmuşur. Çalışmada elde edlen bulgular değerlendrldğnde, lk olarak dğer şarlar sab varsayımı le Avusralya ekonomsnde kısa ve uzun dönem gelr esneklkler brbrne yakın bulunmuşur. NİSAN 5 83
6 İknc olarak, enflasyonun kısa dönemde para aleb üzerndek eks aynı dönem çnde gerçekleşmşr. Üçüncü olarak, nak oranındak br değşm para alebnn üçüncü ve dördüncü çeyrekek geckmelern eklemşr. Carsensen vd. (6), Avrupa ara Brlğ üyes dör ülkedek (Almanya, Fransa, İspanya ve İalya) para alebn üçer aylık verler le, dönem çn ncelemşr. Johansen Eşbüünleşme Tes ve Tam Modfye Edlmş Sıradan En Küçük Kareler yönemlernn uygulandığı çalışmanın sonuçları, ele alınan ve parasal brlğe dahl olan dör ülkenn genel olarak para aleb fonksyonlarının uzun dönemde skrarlı olduğunu gösermşr. Onafowora ve Owoye (7), Njerya ekonomsnde 986- dönemnde reel para alebnn skrarlı olup olmadığını üçer aylık verler le ncelemşr. Haa Düzelme Modelnden harekele yapılan Johansen Eşbüünleşme Tes yönemnn uygulandığı çalışma çn belrlenen model denklem (5)'e göserlmşr. ln( M / ) a a ln Y a R a ln a ln FX 3 4 a 5 Rf e (5) Denklem (5)'e belrlen modeldek değşkenler; reel para aleb (M/), ölçek değşken (reel gelr) (Y), yurç nomnal faz oranı (R), enflasyon oranı (π), beklenen dövz kuru (FX), yurdışı faz oranı (Rf)'dır. Çalışma sonucunda elde edlen bulgular, Njerya ekonomsnde reel para aleb, reel gelr, enflasyon oranı, yurç faz oranı, yurdışı faz oranı ve beklenen dövz kuru arasında uzun döneml br lşknn varlığını gösermşr. Bunun yanısıra, CUSUM ve CUSUMSQ Tes sonuçları da reel para alebnn, kısa ve uzun dönemdek paramerelernn skrarlı olduğunu oraya koymuşur. Özürk ve Acaravcı (8), on geçş ülkes (Bulgarsan, Hırvasan, Çek Cumhurye, Macarsan, Makedonya, olonya, Romanya, Rusya Federasyonu, Slovakya ve Ukrayna) ekonomlernde, uzun dönemdek para aleb belrleyclern, dönem çn panel ver analz yönem le ncelemşr. Çalışma çn belrlenen model denklem (6)'da göserlmşr. ln M a bln Y c d ln REER (6) Denklem (6)'da göserlen modeln değşkenler; reel para aleb (M), reel gelr (Y), enflasyon oranı (π) ve reel efekf dövz kuru (REER) olarak belrlenmşr. Genelleşrlmş En Küçük Kareler ahmn yönemnn kullanıldığı çalışmada elde edlen bulgular, sözkonusu on ülke ekonomsnde uzun dönemde para aleb değşkennn, reel GSYİH değşkenne epks pozf ken, enflasyon ve reel efekf dövz kuru değşkenlerne se negaf epk verdğ oraya çıkmışır. 84 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ
7 Valadkhan (8) çalışmasında, aralarında Çn, Japonya, Malezya, Flpnler, Sngapur ve Fj'nn bulunduğu alı Asya asfk Bölge ülkes ekonomlernde kısa ve uzun dönem çn para alebnn belrleyclern araşırmışır. Çalışmada anel Ver Analz ve Dnamk Haa Düzelme Model yönemler uygulanmış olup, 975- dönem ele alınmışır. Elde edlen sonuçlar genel olarak değerlendrldğnde, alı Asya asfk ülkesnde para aleb değşken uzun dönemde reel gelr değşkenne karşı pozf yönde br epk verr ken; faz oranı makası, enflasyon, reel efekf dövz kuru ve ABD reel faz oranı değşkenlerne se negaf epk verdğ esp edlmşr. Bunun yanısıra, para alebnn kısa döneml dnamklern ncelemek çn kullanılan Dnamk Haa Düzelme Model yönem sonuçlarına göre se, kısa dönemde para alebndek değşklkler açıklamada, gelrde, faz oranı makasında ve enflasyon oranında meydana gelen değşklkler sasksel olarak anlamlı ve şareler uarlı bulunmuşur. Odularu ve Okunrnboye (9), Njerya'da yapısal düzenleme programı çerçevesnde gerçekleşrlen fnansal novasyonun para aleb üzerndek eklern araşırmışır. Çalışmada 97-4 dönem ele alınmış olup, k aşamalı Engle- Granger Eşbüünleşme Tes yönem uygulanmışır. Odularu ve Okunrnboye (9) çalışmasında denklem (7)'de göserlen model esas almışır; M Y RTD RTB DSA CI M u (7) Denklem (7)'dek değşkenler, parasal büyüklük (M), Gayrsaf Yurç Hasıla (Y), vadel mevdua faz oranı (RTD), hazne bonosu faz oranı (RTB), fnansal novasyon kukla değşken (DSA), ükec fya düzey (CI), parasal büyüklük değşkennn br dönem geckmel değer (M-) olarak belrlenmşr. Elde edlen bulgular, Njerya ekonomsnde fnansal novasyonların para aleb üzernde anlamlı br ekye sahp olmadığını gösermşr. Bunun yanısıra, gelr düzey para alebn pozf yönde ekler ken, faz oranı se para alebn negaf yönde eklemşr. Azm vd. (), aksan ekonomsnde para aleb fonksyonunu ahmn ederek, para aleb le para alebnn belrleycler arasındak uzun döneml lşky araşırmışır. Yıllık zaman serlernn kullanıldığı çalışma, dönemn kapsamışır. ARDL Model Eşbüünleşme Tes yönemnn uygulandığı çalışmanın modellemesnde kullanılan değşkenler, para aleb (M ve M), reel gelr, enflasyon oranı ve dövz kurundan oluşmuşur. Çalışmada elde edlen bulgular, M parasal büyüklük değşken le, gelr, enflasyon ve dövz kuru arasında uzun döneml br lşknn var olduğuna şare emşr. Buna göre, aksan ekonomsnde, dönemnde para aleb fonksyonunun skrarlı olduğu sonucuna ulaşılmışır. Bu bulguların yanısıra dövz kuru esneklğ negaf ken, gelr esneklğ kasayısı ve enflasyon kasayısı pozf bulunmuşur. NİSAN 5 85
8 Drsaks (), Macarsan ekonomsnde uzun dönemde para aleb le para alebnn belrleycler arasındak lşky ARDL Model Eşbüünleşme Tes yönem le ncelemşr. Drsaks () çalışmasında, denklem (8)'de göserlen model esas almışır; LM LY INF LEXR 3 u (8) Denklem (8)'dek değşkenler; reel parasal büyüklükler (M ve M), reel gelr (Y), enflasyon oranı (INF) ve nomnal efekf dövz kuru (EXR) olarak belrlenmşr. Çalışmada üçer aylık verler kullanılmış olup, 995- dönem ncelenmşr. Çalışmanın sonuçları, Macarsan ekonomsnde uzun dönemde para alebnn skrarlı olduğuna şare emşr. Buna göre, reel parasal büyüklük le reel gelr, enflasyon oranı ve nomnal dövz kuru değşkenler arasında uzun dönemde eşbüünleşk ve skrarlı br lşk bulunmuşur. Rao ve Kumar (), ABD'de 96-8 dönemnde para aleb skrarlılığını yıllık verler kullanarak ncelemşr. Çalışmada, para aleb fonksyonundak uzun döneml lşkler Gregory-Hansen Eşbüünleşme Tes le, kısa döneml lşkler se Tam Modfye Edlmş Sıradan En Küçük Kareler yönem le ncelemşr. Elde edlen bulgular, ABD ekonomsnde para alebnn uzun dönemde skrarlı olmadığına şare emşr. Fores ve Napolano (), dokuz gelşmş OECD ülkesnde (ABD, Japonya, Almanya, İnglere, Fransa, İalya, Kanada, Avusralya ve İsvçre) para aleb fonksyonunun skrarlı olup olmadığını üçer aylık verler le, 98-8 dönem çn ncelemşr. anel Eşbüünleşme ve anel Dnamk En Küçük Kareler (DOLS) yönemlernn uygulandığı çalışmadak değşkenler; reel para aleb, nomnal GSYİH, üçer aylık hazne bonosu faz oranı, nomnal efekf dövz kuru ve serve olarak belrlenmşr. Çalışmada elde edlen sonuçlar, dokuz gelşmş OECD ülkesnde değşkenler arasında uzun döneml br lşknn varlığına şare emş, para alebnn gelr ve dövz kuru esneklkler pozf ken; faz oranı esneklğ negaf bulunmuşur. Iyoboy ve edro (3), Njerya ekonomsnde 97- dönemnde, para aleb fonksyonunu kısa ve uzun dönem çn, ARDL Model yönem le ncelemşr. Çalışmada; dar anlamda reel para aleb, reel GSYİH, kısa dönem faz oranı, beklenen reel dövz kuru, beklenen enflasyon oranı ve yurdışı reel faz oranı değşkenler kullanılmışır. Çalışmanın bulguları, reel gelrn dar anımlı para aleb üzernde hem kısa dönemde hem uzun dönemde ekl olduğunu, faz oranının se sadece uzun dönemde ekl olduğunu gösermşr. 86 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ
9 Kumar ve Webber (3), Avusralya ve Yen Zelanda ekonomlernde 96-9 dönemnde para aleb düzey ve skrarlılığını ncelemşr. Çalışmada, denklem (9) ve denklem ()'da belrlen model esas alınmışır. ln M ln Y y R R (9) ln M ln Y R ln E y R E Denklem (9) ve denklem ()'da göserlen modeldek değşkenler; reel dar para soku (M), reel çıkı (Y), kısa dönem nomnal faz oranı (R), reel efekf dövz kuru (E) ve enflasyon oranı (π) olarak belrlenmşr. CUSUM ve CUSUMSQ skrar esler le elde edlen bulgular, öneml kırılmaların olduğu dönemnde her k ülkede de para aleb fonksyonunun skrarsız olduğunu gösermşr. Nymbanra (3), Güney Afrka'da para aleb fonksyonunun uzun dönemdek skrarlılığını 99-7 dönem çn ncelemşr. Çalışmada üçer aylık verler kullanılmış olup, çalışmanın modellemesnde kullanılan değşkenler; reel para aleb, reel gelr, hazne bonosu faz oranı, enflasyon oranı ve dövz kuru olarak belrlenmşr. Genşlelmş Engle-Granger Eşbüünleşme Tes ve Haa Düzelme Model yönemlernn uygulandığı çalışmanın sonuçlarına göre, Güney Afrka ekonomsnde para aleb fonksyonunun skrarlı ve para polkasının ekn olduğu esp edlmşr. Sarwar vd. (3) çalışmasında, aksan ekonomsnde para alebnn kısa ve uzun dönemdek skrarlılığı le para alebnn belrleycs olarak fnansal novasyonun rolünü araşırmışır. Yıllık verlern kullanıldığı çalışmada, 97-7 dönem ncelenmşr. Çalışmada, Haa Düzelme Model yönem kullanılmış olup para aleb modelnn belrlenmesnde reel GSYİH, enflasyon oranı, faz oranı ve fnansal novasyon değşkenler kullanılmışır. Haa Düzelme Model yönem sonuçlarına göre, aksan ekonomsnde rezerv para ve genş anımlı parasal büyüklüğe dayanan para aleb fonksyonlarının skrarlı olduğu, dar anımlı parasal büyüklüğe dayanan para aleb fonksyonlarının se skrarsız olduğu oraya çıkmışır. Bu bulguların yanısıra, fnansal gelşmelern parasal varlık aleb üzernde öneml br rol oynadığı esp edlmşr. 3. Yönem 3.. Brm Kök (Durağanlık) Analz Makroekonomk zaman serler çoğunlukla brm köke sahpr. Brm kök çeren serler, uzun döneml deermnsk br yöne doğru dönme eğlmne sahp olmayıp, bu ür serlern varyansı zamanla değşmekedr (Glynn vd., 7: 66). () NİSAN 5 87
10 Zaman serlernn kullanıldığı analzlerde durağan olmayan serler, brm kök esler yardımı le fark değerler alınarak durağan hale gerlr. Brm kök analz çn önerlen ve zaman sers analzlernde yaygın br kullanım alanı bulunan Genşlelmş Dckey-Fuller (ADF) ve hllps-erron () brm kök eslerdr. Bu çalışmada, brm kök analz çn bu k esen yararlanılmışır. Fark değerler alınarak brm kök esler yardımı le durağan hale gerlen serler, uzun döneml sab br oralama erafında dalgalanmaka ve serler zamana bağlı olmayan sonlu br varyansa sahp olmakadır (Glynn vd., 7: 66). Dckey-Fuller (979) Brm Kök Tes, "ser brm köke sahpr ya da durağan değldr" boş hpoez alında, denklem ()'de belrlen regresyon denklemne göre ahmn edlmşr. Y Y u () Denklem (), sab erml rassal yürüyüş modeln fade emekedr. Buna göre bu denklem yardımı le, boş hpoez ve alernaf hpoez es edlmekedr. Brm Kök Tes çn boş hpoez, brm kökün var olduğunu, zaman sersnn durağan olmadığını (H:δ=) dda emekedr. Alernaf hpoez se, zaman sersnn durağan olduğunu ve muhemelen deermnsk br rend erafında dalgalanmaka olduğunu (H:δ<) dda emekedr. Dckey-Fuller (979) Brm Kök Tesnde, haa ermlernn brbryle lşksz olduğu varsayımı zamanla geçersz hale gelmeke ve regresyon ahmnlernde haa ermler brbryle lşkl olablmekedr. Daha sonra bu farklı durumu dkkae alan, Genşlelmş Dckey-Fuller (ADF) (98) Brm Kök Tes önerlmşr. Bu brm kök edlmek sureyle bulunmuşur (Gujara ve orer, 9: ). Y Y m a Y () hllps-erron () Brm Kök Tes se, (3) nolu regresyon denklemne göre yapılmakadır; Y Y u (3) hllps-erron () Tes, es sasklern doğrudan değşrerek, haa ermlerndek (u) ookorelasyonu ve değşen varyansı düzelr. hllps-erron () Brm Kök Tesnn, ADF Brm Kök Tesne göre üsünlüğü, Tesnn haa 88 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ
11 ermlerndek (u) değşen varyansın genel bçmlernn ADF Brm Kök Tesne nazaran drençl olmasındadır (Kozhan, : 73-74). 3.. Ooregresf Dağılımlı Geckme (ARDL) Model Eşbüünleşme Analz Zaman sers analzlernde, brm kök esler sonucunda üm serler aynı merebeden durağan olmadıklarında, dğer br fade le serlern br kısmı düzeyde dğer br kısmı brnc farkları ya da knc farkları alınarak durağan hale gelmş se, serler farklı merebelerden durağan oldukları çn böyle serler "enegre olmayan serler" olarak adlandırılır. Bu ür serlern, uzun döneml lşklern esp edeblmek amacıyla Ooregresf Dağılımlı Geckme (ARDL) model uygulanmakadır. Br eşbüünleşme es yönem olarak ARDL Sınır Tes, Wald Tes'ne (F-sasğ) dayanır. Wald Tes'nn asmpok dağılımı, değşkenler arasında eşbüünleşmenn olmadığını fade eden boş hpoez alında sandar dışı durumdadır. Eşbüünleşme es çn esaran vd. (), al sınır ve üs sınır olmak üzere k ür krk değer belrlemşr. Al sınır krk değer, ncelenen değşkenler arasında eşbüünleşme lşksnn olmadığını, büün değşkenlern I() olduğu varsayımında bulunur. Üs sınır çn krk değer se, değşkenler arasında eşbüünleşme olduğu anlamına gelen ve büün değşkenlern I() olduğu varsayılır. F sask değer, üs sınır krk değernden büyük se, bu durumda boş hpoez (H) reddedlr, yan değşkenler eşbüünleşkr. F sask değer, al sınır krk değern alında se bu durumda boş hpoez (H) reddedlemez (yan değşkenler eşbüünleşk değldr) (Drsaks, : -). Bu çalışmada oluşurulan ARDL model denklem (4)'e uygulanmışır. Buna göre; n n d d d ( M / ) ( M / ) Y CI ( M / ) Y 3 4CI e Denklem (4)'e göre boş hpoez ve alernaf hpoez aşağıdak bçmde belrlenr; H 3 4 : (Boş hpoez) H 3 4 n : (Alernaf hpoez) ARDL modelnde değşkenler arasındak lşkler, kısa ve uzun dönem ayırımı le ncelenmekedr. Buna göre, değşkenler arasındak kısa döneml lşkler haa düzelme modelnden harekele ncelenr. Bu durum, denklem (5)'e belrlmşr. n (4) NİSAN 5 89
12 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ 9 n n d d ECM CI Y M M ) / ( ) / ( (5) Denklem (5)'e haa düzelme ermnn (ECM) kasayısı ψ, negaf yönde ve anlamlı sonuçlanması, kısa dönemdek dengeden sapmaların uzun dönemde denge yönüne doğru düzellebldğn göserr. Değşkenler arasındak uzun döneml lşklern ncelendğ denklem se (6) nolu denklemde göserlmşr. n d d u CI Y M M ) / ( ) / ( (6) 4. Ver Se ve Model Çalışmamızda her k ülke çn kullanılan verler üçer aylık olup, başlangıç olarak örük enflasyon hedeflemesnn başlangıç dönemler esas alınmışır. Bu çerçevede Türkye uygulaması çn kullanılan verler :Q-3:Q dönemn kapsar ken, Endonezya uygulaması çn kullanılan verler 999:Q-3:Q dönemn kapsamışır. Çalışmamızda her k ülke uygulamasında kullanılan ver se IFS-3 ver CD'snden alınmışır. Çalışmada, Türkye ve Endonezya çn karşılıklı olarak M reel parasal büyüklükler, reel GSYİH, üç aylık vadel mevdua faz oranları ve TÜFE verler kullanılmış olup, reel dönüşümler TÜFE'ye göre yapılmışır. Çalışma modelnn belrlenmesnde, leraür kısmında da ncelenen Dekle ve radhan (997)'ın ASEAN ülkeler çn yapığı modellemede kullandığı değşkenler le Kumar ve Webber (3)'n Avusralya ve Yen Zelanda ekonomler çn yapığı modellemede kullandığı değşkenler esas alınmışır. 3 Endonezya D CI Y M ) / ( (8) 3 Türkye D CI Y M ) / ( (7) Denklem (7) ve denklem (8), Türkye ve Endonezya çn oluşurulan regresyon denklemler olup bu denklemler çn belrlenen değşkenler; reel para aleb (MD/), reel GSYİH (Y), üçer aylık vadel mevdua faz oranı () ve ükec fya endeksnden (CI) oluşmuşur. Sözkonusu denklemlerde α ve β sab kasayıları, α, α, α3, β, β, ve β3 eğm kasayıları, ε se haa ermdr. 5. Amprk Bulgular Öncelkle çalışmada kullanılan serler çn, brm kök esler uygulanarak serlern durağan olup olmadıkları esp edlmşr. Bunun çn, ADF ve brm kök
13 eslernden yararlanılmışır. Çalışmada kullanılan üm serlere ADF Brm Kök Tesnn uygulanmasında, geckme uzunluğunu belrlemede Schwarz Blg Krerne göre Maksmum geckme uzunluğu değer on olarak belrlenmş, Brm Kök Tes çn se, geckme uzunluğunu belrlemede "Andrews Bandwdh" oomak seçm esas alınmışır. ADF ve Brm Kök Tes sonuçları ablo 'de verlmşr. Tablo 'de brm kök es sonuçlarına göre, hem ADF hem brm kök es sonucunda Türkye'ye a olan MD/, Y ve CI serler düzey değerler le durağan olmayıp, brnc farkları alındığında durağan olmasına karşılık, sersnn se düzey değer le durağan olduğu sonucuna ulaşılmışır. Tablo 'de Endonezya'ya a olan serlerde se, MD/ sers ADF Brm Kök Tesne göre brnc farka da durağan olmayıp knc farklarının alınması gerekmeke ken, Tesne göre se brnc farka göre durağan sonuçlanmışır. Yne bu ülkeye a olan CI sers, her k ese göre de brnc farka göre durağan sonuçlanmışır. Y sersnn ADF Tesne göre, sersnn de Tesne göre düzey değerler le durağan olduğu sonucuna ulaşılmışır. Dolayısıyla, her k ülke çn de yapılan brm kök eslernde aynı derecelerden durağan olmayan bu ür serler enegre olmayan serler olarak adlandırılmaka ve bu ür serlern uzun döneml lşklern esp edeblmek çn, esaran vd. () önerdğ ARDL Model uygulanmakadır. Ülke Değşken Tablo. ADF ve Brm Kök Tes Sonuçları ADF Düzey Brnc Fark Düzey Brnc Fark M D / () ()* (.4) (.)* TÜRKİYE Y -.865(9) -3.7(8)** -.846(.8) (.)* ()* (.)* CI.888(6) -3.55(3)**.47(.9) (.)* M D /.3378(4) -.853(3).76(5.5) -.577(.5)* ENDONEZYA Y 3.97(4)** (4.) (.5)* (6) (5)* (8.5)* CI.34() ()*.59(.8) (.9)* No: *, (**) smgeler, ADF ve brm kök esler çn %, (%5) anlamlılık düzeylernde alernaf hpoezn kabul edldğn göserr. aranez çndek değerler geckme sayısını göserr. % ve %5 anlam düzeylerndek MacKnnon krk değerler sırasıyla ve -.9 olarak belrlenmşr. NİSAN 5 9
14 Her k ülke çn de, serlern eşbüünleşk olup olmadıkları ARDL Sınır Tes yönem le sınanmış olup bu esn sonuçları ablo 'de verlmşr. Tablo 'de, ARDL Sınır Tes sonuçlarına göre Türkye'ye a serlern F sask değer anlamlı sonuçlanmadığı çn serlern eşbüünleşk olmadıkları sonucuna ulaşılmışır. Endonezya'ya a serlern F-sask değer se %5 anlamlılık düzeyne göre anlamlı sonuçlanmış olup, buna göre, Endonezya modelne a sözkonusu değşkenlern eşbüünleşk oldukları sonucuna ulaşılmışır. Tablo. ARDL Model Sınır Tes Krk Değerler (%5'e göre) Ülke k F-sask Al Sınır Üs Sınır Türkye ARDL(...) Endonezya * ARDL (...) No: * smges, %5 anlamlılık düzeyne göre anlamlı olduğunu göserr. Tablodak Krk değerler, esaran vd. (), ablo CI()'den alınmışır. Tablo 'de verlen ARDL Sınır Tes sonuçlarına göre, Türkye'ye a F-sask sonuçları sasksel olarak anlamsız sonuçlandığı çn bu nedenle Türkye uygulaması sonlandırılmış, uygulamanın bundan sonrak bölümünde sadece Endonezya uygulamasına devam edlmşr. Çünkü ablo 'dek sonuçlara göre, eşbüünleşme lşksnn varlığı sadece Endonezya serler çn geçerldr. Tablo 3. ARDL Model Haa Düzelme Model Tahmn Sonuçları Bağımlı Değşken: D(M D /) Ülke Değşken Kasayı -değer Olasılık Endonezya ARDL(,,,) c DY(-) *.8 DY(-) D(-) DCI(-) DCI(-) ECM(-) No: * smges, % anlamlılık düzeynde anlamlı olduğunu göserr. ARDL Model kısa döneme lşkn haa düzelme model ahmn sonuçları ablo 3'e verlmşr. Tablo 3'ek sonuçlara göre, haa düzelme kasayısı [ECM(-)] anlamsız sonuçlanmışır. Bu durum, kısa dönemde şoklardan kaynaklanan para alebndek dalgalanma ve dengeden sapmaların uzun dönemde gderlemedğ anlamına 9 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ
15 gelmekedr. Tahmn edlen kasayılardan DY(-) kasayısı anlamlı ve pozf ken, ahmn edlen dğer kasayılar se anlamsız sonuçlanmışır. ARDL Model uzun döneme lşkn ahmn sonuçları ablo 4'e verlmşr. Bu sonuçlara göre, Endonezya modelndek üm bağımsız değşkenlere a değerler uzun dönemde anlamlı sonuçlanmış; modeldek üm bağımsız değşkenlern, para aleb bağımlı değşken üzernde ekl oldukları sonucuna ulaşılmışır. Buna göre, uzun dönemde para alebnn gelr esneklğ (Y'nn kasayısı) anlamlı ve pozf bulunmuş, eork beklenler le uyumlu br yapıda sonuçlanmışır. Faz oranı esneklğ ('nn kasayısı) se anlamlı olup, eork beklenlern öesnde pozf bulunmuşur. CI değşkennn kasayısı se anlamlı ve negaf bulunmuşur. Tablo 4. ARDL Model Uzun Dönem Tahmn Sonuçları Bağımlı Değşken: M D / Ülke Değşken Kasayı -değer Olasılık c *. Endonezya Y *. ARDL (,,,) **.38 CI *. No: * smges, % anlamlılık düzeynde, ** smges, %5 anlamlılık düzeynde anlamlı olduğunu göserr CUSUM 5% Sgnfcance Grafk. CUSUM Tes (Endonezya çn) NİSAN 5 93
16 Grafk 'de CUSUM Tes, grafk 'de de CUSUMSQ Tes sonuç grafğ verlmşr. Her k grafke de, %5 anlamlılık düzeynde CUSUM ve CUSUMSQ Tes grafğ keskl doğruların oluşurduğu sınırların çnde kalmış, bu kapsamda Endonezya çn yapısal kırılmanın olmadığı ve oluşurulan modeldek değşkenlern ve paramerelern skrarlı olduğu sonucuna ulaşılmışır CUSUM of Squares 5% Sgnfcance Grafk. CUSUMSQ Tes (Endonezya çn) Çalışmada elde edlen amprk bulgular genel br çerçevede değerlendrldğnde, ARDL Sınır Tes sonuçlarının Türkye çn sasksel olarak anlamsız olması ve para aleb le gelr düzey, faz oranı ve enflasyon arasında hem kısa hem uzun döneml br lşknn bulunamamış olması nedenyle Türkye uygulaması Sınır Tes le sonlandırılmış ve br sonrak aşamaya geçlememşr. Endonezya uygulamasında, para aleb le gelr düzey, faz oranı ve enflasyon arasında kısa dönemde br lşk bulunamamışır. Uzun dönemde se para aleb le değşkenler arasında br lşknn var olduğu oraya çıkmışır. Buna göre, Endonezya model çn, ARDL Sınır Tes sonuçları le brlke uzun döneme lşkn ahmn edlen kasayılar anlamlı sonuçlanmışır. CUSUM ve CUSUMSQ Tes sonuçları da, Endonezya çn oluşurulan modeldek para aleb le dğer değşkenlern skrarlı olduğunu ve yapısal kırılmanın olmadığını oraya koymuşur. 6. Sonuç ve Değerlendrme Enflasyon hedeflemes sürecndek Türkye ve Endonezya ekonomlernde para alebnn skrarlılığının analz edldğ bu çalışmada, bulunan sonuçlar k ülke çn karşılaşırılmışır. Analzde örük enflasyon hedeflemes rejmnn başlangıcı Türkye de :Q dönem, Endonezya çn de 999:Q dönem baz alınmışır. 94 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ
17 Çalışma sonuçlarına göre, Türkye uygulamasında kısa ve uzun dönemde para aleb le gelr düzey, faz oranı ve enflasyon arasında br lşknn varlığına yönelk br bulguya raslanmamış ve bu sonuç, Alınaş (8), Drsak ve Drsak (), Gencer ve Arısoy (3), Özçalık (4)'ın Türkye'de para aleb le para alebnn belrleycler arasındak lşkler nceleyen çalışmalarda elde ekler amprk bulgular le çelşmşr. Bu çelşknn emelnde, Türkye'nn analze konu olduğu yukarıda sözü edlen ekonomerk çalışmalarda ele alınan dönemn, Türkye'de örük enflasyon hedeflemes rejm uygulamasının başlangıcı olan yılından öncek dönemn de uygulamalara dahl edlmş olmasından ler geldğ söyleneblr. Çalışmanın sonuçları Endonezya model açısından değerlendrldğnde, para aleb le gelr düzey, faz oranı ve enflasyon arasında sadece uzun dönemde lşk bulunmuş, bu sonuç le Dekle ve radhan (997)'ın Güneydoğu Asya Uluslar Brlğ (ASEAN) ülkelernde para aleb skrarlılığını nceleyen çalışmasında Endonezya le lgl bulduğu sonuç çelşmşr. Sözü edlen çelşknn oraya çıkmasında, Dekle ve radhan (997) çalışmasındak ekonomerk uygulamada ele alınan dönemn, ümüyle Endonezya'da enflasyon hedeflemes rejmnn örük olarak uygulanmaya başlandığı 999 yılından öncek dönemler de kapsamasından kaynaklandığı öne sürüleblr. Her k ülkenn enflasyon hedeflemes rejmn erch emesne rağmen çalışmada elde edlen sonuçlar brbrnden farklıdır. Buna göre, enflasyon hedeflemes sürecnde Türkye'de para aleb skrarsız çıkmışır. Endonezya'da para aleb le dğer değşkenler kısa dönemde lşksz ken uzun dönemde lşkl olduğu görülmüşür. Ayrıca Endonezya çn oluşurulan modeln skrarlı br model olduğu, uzun vadede bu skrarı olumsuz ekleyen br yapısal kırılmanın olmadığı oraya çıkmışır. Genel olarak bu sonuç, enflasyon hedeflemes rejmnn uygulandığı ülkelerde para aleb skrarının gerçekleşmes bağlamında br genellemede bulunulamayacağını oraya koymuşur. NİSAN 5 95
18 Kaynaklar Alınaş, H. (8), "Türkye'de ara Talebnn İskrarı ve Sınır Tes Yaklaşımıyla Öngörülmes: 985-6", Ercyes Ünverses İİB Dergs, 3 (Ocak-Hazran 8, Azm,., Ahmed, N., Ullah, S. Zaman, B. ve M. Zakara (), "Demand for Money n aksan: An Ardle Approach", Global Journal of Managemen and Busness Research, 9(), Carsensen, K., Hagen, J., Hossfeld, O. ve A. S. Neaves (6), Money Demand and Money Overhang n he Four Larges EMU Counres, (Kel Insue for The World Economy). Dekle, R. ve M. radhan (997), "Fnancal Lberalzaon and Money Demand n ASEAN Counres: Implcaons for Moneary olcy", IMF Workng aper, W/97/36. Dckey, D. A. ve W. A. Fuller (979), "Dsrbuon of he Esmaors for Auoregressve Tme Seres Wh a Un Roo", Journal of he Amercan Sascal Assocaon, 366(74), Dckey, D. A. ve W. A. Fuller (98), "Lkelhood Rao Sascs for Auoregressve Tme Seres wh a Un Roo", Economerca, 49, Drsak, M. ve C. Drsak (), "The Sably of Money Demand: Evdence from Turkey", The IU Journal of Bank Managemen, (4), -. Drsaks, N. (), "Demand for Money n Hungary: An ARDL Approach", Revew of Economcs&Fnance, November (), -6. Ewng, B. T. ve J. E. ayne (999), "Long-run Money Demand n Chle", Journal of Economc Developmen, 4(), Fores,. ve O. Napolano (), "Modelng Long-Run Money Demand for Nne Developed Economes", Dscusson aper No:. Gencer, S. ve İ. Arısoy (3), "Türkye'de Uzun Dönem Genş ara (MY) Talebnn Tahmn: Zamanla Değşen Kasayılar Yönemnden Bulgular", Ege Akademk Bakış, 4(3), Glynn, J., erera, N. ve R. Verma (7), Un Roo Tess and Srucural Breaks: A Survey wh Applcaons, Journal of Quanave Mehods for Economcs and Busness Admnsraon, 3(), Gujara, D. N. ve D. C. orer (9), Basc Economercs, New York: McGraw-Hll. Hafer, R. W. ve D. W. Jansen (99), "The Demand for Money n he Uned Saes: Evdence from Conegraon Tess", Journal of Money Cred and Bankng, 3(), ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ
19 Iyoboy, M. Ve L. M. edro (3), "The Demand for Money n Ngera: Evdence from Bounds Tesn Approach", Busness and Economcs Journal, 76, -3. Kozhan, R. (), Fnancal Economercs, London, Roman Kozhan & Venus ublshng ApS. Kumar, S. ve D. J. Webber (3), "Ausralasan Money Demand Sably: Applcaon of Srucural Break Tess", Taylor&Francs Journals, 45(8), -5. Mshkn, F. S. (),"Inflaon Targeng", hps:// DFpapers/ENCYC.pdf, (Erşm: 5.7.4). Nymbanra, F. (3), "Sably of Money Demand n A Developng Economy: Emprcal Evdence from Souh Afrca", Inernaonal Busness&Economcs Journal, (5), Odularu, G. O. ve O. A. Okunrnboye (9), "Modelng he Impac of Fnancal Innovaon on he Demand for Money n Ngera", Afrcan Journal of Busness Managemen, 3(), Onafowora, O. A. ve O. Owoye (7), "Srucural Adjusmen and he Sably of he Ngeran Money Demand Funcon", Inernaonal Busness&Economcs Research Journal, 8(3), Özçalık, M. (4), "Türkye'de ara Taleb Fonksyonu: Br ARDL Yaklaşımı", Sosyal ve Ekonomk Araşırmalar Dergs, 7, Özürk, I. ve A. Acaravcı (8), "The Demand for Money n Transon Economcs", Romanan Journal of Economc Forecasng, /8, esaran, M. H., Shn, Y. ve R. J. Smh (), " Bounds Tesng Approaches o The Analysıs of Level Relaonshps", Journal of Appled Economercs, 6, Rao, B. B. ve S. Kumar (), "Is he US Demand for Money Unsable?, "Appled Fnancal Economcs, Taylor&Francs Journals, (7), Sarwar, H., Sarwar, M. ve M. Waqas (3), "Sably of Money Demand Funcon n aksan", Economc and Busness Revew, 5(3), 97-. Valadkhan, A. (5), "Modellng Demand for Broad Money n Ausrala", Ausralan Economc apers, 44(), Valadkhan, A. (8), "Long- and Shor-Run Deermnans of he Demand for Money n he Asan acfc Counres: An Emprcal anel Invesgaon", Annals of Economcs and Fnance, 9(), hp:// (Erşm:.6.4). hp:// (Erşm: 3.6.4). NİSAN 5 97
20 98 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ
İMKB BİLEŞİK 100 ENDEKSİ GETİRİ VOLATİLİTESİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 INDEX S RETURN VOLATILITY ABSTRACT
İsanbul Tcare Ünverses Sosyal Blmler Dergs Yıl:7 Sayı:3 Bahar 008 s.339-350 İMKB BİLEŞİK 00 ENDEKSİ GETİRİ VOLATİLİTESİNİN ANALİZİ Ünal H. ÖZDEN ÖZET Fnansal serlerde, aşıdıkları özellkler nedenyle doğrusal
DetaylıAvrupa Birliği ve Türkiye de Mali Saydamlığın Panel Veri Yöntemi ile Analizi
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cl: Özel Sayı 0 ss. 59-73 Avrupa Brlğ ve Türkye de Mal Saydamlığın Panel Ver Yönem le Analz Fscal Transparency of he European Unon and Turkey wh Panel Daa Analyss
Detaylıİhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneği
Uluslararası Alanya İşleme Faküles Dergs Inernaonal Journal of Alanya Faculy of Busness Yıl:05, C:7, S:, s. 87-94 Year:05, Vol:7, No:, s. 87-94 İhraca, İhala ve Ekonomk Büyüme Arasındak Nedensellk İlşkler:
DetaylıÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU
6.07.0 ÇOKLU REGRESON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-ON KATSAILARININ ORUMU ÇOKLU REGRESON MODELİ Ekonom ve şletmeclk alanlarında herhang br bağımlı değşken tek br bağımsız
DetaylıCinsiyet Değişkeni Bağlamında Harcama Alt Grupları ve Gelir Đlişkisi: Dumlupınar Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama.
Cnsye Değşken Bağlamında Harcama Al Grupları ve Gelr Đlşks: Dumlupınar Ünverses Öğrencler Üzerne Br Uygulama Mahmu ZORTUK * Öze: Đksa blmnn en öneml konuları arasında yer alan gelr le ükem lşks her dönem
DetaylıFİNANSAL SERBESTLEŞME SÜRECİNDE TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ VE KUR İLİŞKİSİ
KMU ĠĠBF Dergs Yıl:10 Sayı:15 Aralık/2008 FİNANSAL SERBESTLEŞME SÜRECİNDE TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ VE KUR İLİŞKİSİ Öze Doğan UYSAL * Mehme MUCUK ** Volkan ALPTEKĠN *** 1989 yılında alınan 32 Sayılı Karar
DetaylıENERJİ TÜKETİMİ-İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ
Kocael Ünverses Sosyal Blmler Ensüsü Dergs () 0 / :-5 ENERJİ TÜKETİMİ-İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ SUNA KORKMAZ * Meehan YILGÖR Öze: Enerj fakörü, ürünlern ürem sürecnde kullanılan öneml grdlerden brdr. Enerj
DetaylıEnflasyon Hedeflemesi Sürecinde Para Talebi İstikrarının ARDL Modeli Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye ve Endonezya Örneği
Enflasyon Hedeflemesi Sürecinde Para Talebi İstikrarının ARDL Modeli Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye ve Endonezya Örneği Musa ATGÜR Doktora Öğrencisi., Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat
DetaylıGÜMRÜK BİRLİĞİ SONRASI TÜRKİYE NİN İHRACAT FONKSİYONUNUN TAHMİNİ
İsanbul Tcare Ünverses Sosal Blmler Dergs Yıl:7 Saı:3 Bahar 2008 s. 89-04 GÜMRÜK BİRLİĞİ SONRASI TÜRKİYE NİN İHRACAT FONKSİYONUNUN TAHMİNİ Cengz AKTAŞ * Vesel YILMAZ ** ÖZET Gelşmeke olan ülkelern ekonomk
DetaylıENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN BİR PANEL EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ
önem ve Ekonom Araşırmaları Dergs / Journal of Managemen and Economcs Research Cl/Volume: 5 Sayı/Issue: Ocak/January 207 Do: hp://dx.do.org/0.6/yead.306823 EERJİ TÜKETİMİ VE EKOOMİK BÜÜME: GELİŞMEKTE OLA
DetaylıAB BORÇ KRİZİ VE BUNUN TÜRK DIŞ TİCARETİNE OLAN ETKİLERİ
AB BORÇ KRİZİ VE BUNUN TÜRK DIŞ TİCARETİNE OLAN ETKİLERİ Musafa ÖZTÜRK Yrd. Doç. Dr. Fah Ünverses, İİBF, Uluslararası Tcare Bölümü Osman Nur ARAS Doç. Dr. Fah Ünverses, İİBF, Uluslararası Tcare Bölümü
DetaylıSATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ G7 ÜLKELERİ İÇİN GEÇERLİ Mİ?
H.Ü. İksad ve İdar Blmler Faküles Dergs, Cl 30, Sayı, 01, s. 137-161 SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ G7 ÜLKELERİ İÇİN GEÇERLİ Mİ? Öz Burcu ÖZCAN Saın alma gücü pares (SAGP) orak br para brm cnsnden fade edldğnde,
DetaylıDOĞRUDAN SERMAYE YATIRIMLARI, TİCARİ DIŞA AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİ ÖRNEĞİ
Doğuş Ünverses Dergs 7 () 206 83-95 DOĞRUDAN SERMAYE YATIRIMLARI TİCARİ DIŞA AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİ ÖRNEĞİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN DIRECT INVESTMENT
DetaylıAtatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, TÜRKİYE DE KREDİ KULLANIMI - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ
Aaürk Ünverses İksad ve İdar Blmler Dergs, Cl: 24, Sayı: 2, 200 2 TÜRKİYE DE KREDİ KULLANIMI - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Serve CEYLAN (*) Mehme DURKAYA (**) Öze: Kredler ve reel ekonom arasındak ekleşm
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi Yayına Kabul Tarihi:
Yayın Gelş Tarh: 07.06.205 Dokuz Eylül Ünverses Yayına Kabul Tarh: 04.0.206 Sosyal Blmler Ensüsü Dergs Onlne Yayın Tarh: 8.05.206 Cl: 8, Sayı:, Yıl: 206, Sayfa: 3-54 hp://dx.do.org/0.6953/deusbed.5934
DetaylıKoşullu Varyans Modelleri: İmkb Serileri Üzerine Bir Uygulama
Çukurova Ünverses İİBF Dergs Cl:15.Sayı:.Aralık 11 ss.1-18 Koşullu Varyans Modeller: İmkb Serler Üzerne Br Uygulama Condııonal Varıance Models: An Alıcaıon on Isanbul Sock Exchange Serıes H.Alan Çabuk
DetaylıPETROL FİYATLARI İLE BORSA İSTANBUL UN KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ SAKLI İLİŞKİNİN ANALİZİ
Selçuk Ünverses İksad ve İdar Blmler Faküles Sosyal ve Ekonomk Araşırmalar Dergs (The Journal of Socal and Economc Research) ISSN: 1303 8370 / Ekm 2013 / Yıl: 13 / Sayı: 26 PETROL FİYATLARI İLE BORSA İSTANBUL
DetaylıTÜRKİYE DE ENFLASYON - BÜYÜME İLİŞKİSİ : ZAMAN SERİSİ ANALİZİ. Orhan KARACA Ekonomist Dergisi, Araştırma Bölümü
Doğuş Ünverses Dergs, 4 (2) 2003, 247-255 TÜRKİYE DE ENFLASYON - BÜYÜME İLİŞKİSİ : ZAMAN SERİSİ ANALİZİ INFLATION - GROWTH RELATIONSHIP IN TURKEY : TIME SERIES ANALYSIS Ekonoms Dergs, Araşırma Bölümü ÖZET:
DetaylıTÜRKİYE HİSSE SENEDİ PİYASASINDA RASYONEL KÖPÜKLER: SAKLI EŞ BÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI
TÜRKİYE HİSSE SENEDİ PİYASASINDA RASYONEL KÖPÜKLER: SAKLI EŞ BÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI ÖZ Şeref BOZOKLU * Fama ZEREN ** Bu çalışmada Borsa İsanbul hsse sened pyasasında rasyonel köpüklern varlığı Ocak 1998-Nsan
DetaylıNWSA-Social Sciences Received: May 2013 NWSA ID: 2013.8.4.3C0117 Accepted: October 2013 E-Journal of New World Sciences Academy
ISSN: 306-3/308-7444 Saus : Orgnal Sudy NWSA-Socal Scences Receved: May 203 NWSA ID: 203.8.4.3C07 Acceped: Ocober 203 E-Journal of New World Scences Acadey Burak Çaurdan Paukkale Unversy bcaurdan@pau.edu.r
DetaylıKar Payı Politikası ve Yaşam Döngüsü Teorisi: İMKB İmalat Sektöründe Ampirik Bir Uygulama
Anadolu Ünverses Sosyal Blmler Dergs Anadolu Unversy Journal of Socal Scences Kar Payı Polkası ve Yaşam Döngüsü Teors: İMKB İmalat Sektöründe Amprk Br Uygulama Dvdend Payout Polcy and Lfe Cycle Theory:
DetaylıTürk İmalat Sanayinde İstihdam, İhracat ve Kapasite Kullanım Oranı İlişkisi: Panel Koentegrasyon
Türk İmala Sanaynde İshdam, İhraca ve Kapase Kullanım Oranı İlşks: Panel Koenegrasyon Seçkn SUNAL Elçn AYKAÇ Absrac In hs sudy he relaon beween employmen fgures and expors and capacy ulzaon of frms ha
DetaylıPARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON
HAFTA 4 PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYO Gölge değşkenn br başka kullanımını açıklamak çn varsayımsal br şrketn satış temslclerne nasıl ödeme yaptığı ele alınsın. Satış prmleryle satış hacm Arasındak varsayımsal
DetaylıKorelasyon ve Regresyon
Korelasyon ve Regresyon 1 Korelasyon Analz İk değşken arasında lşk olup olmadığını belrlemek çn yapılan analze korelasyon analz denr. Korelasyon; doğrusal yada doğrusal olmayan dye kye ayrılır. Korelasyon
DetaylıAtatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, 2011 225
Atatürk Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt: 25, Sayı:, 20 225 FİNANSAL ANALİZDE KULLANILAN ORANLAR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: EKONOMİK KRİZ DÖNEMLERİ İÇİN İMKB İMALAT SANAYİ
DetaylıDÖV Z KURU ve P YASA D NAM KLER L (Türkiye Ekonomisi çin Ampirik Bir Çal ma)
DÖV Z KURU ve P YASA D NAM KLER L K S (Türkye Eknms çn Amprk Br Çal ma) H. Al ATA * brahm ARSLAN ** ÖZ Gel meke lan ülkelern pek ç unda, enflasyn aç s ndan köü br mazye sahp lmalar nedenyle kura dayal
DetaylıDOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: GEÇİŞ EKONOMİLERİ ÖRNEĞİNDE PANEL EŞTÜMLEŞME VE PANEL NEDENSELLİK ANALİZLERİ
Gaz Ünverses İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs 12/1 (2010). 159-184 DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: GEÇİŞ EKONOMİLERİ ÖRNEĞİNDE PANEL EŞTÜMLEŞME VE PANEL NEDENSELLİK
DetaylıDoğal İşsizlik Oranı mı? İşsizlik Histerisi mi? Türkiye İçin Sektörel Panel Birim Kök Sınaması Analizi
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cl: Sayı: san 0 ss. 05-5 Doğal İşszlk Oranı mı? İşszlk Hsers m? ürkye İçn Sekörel Panel Brm Kök Sınaması Analz Is aural Rae of Unemploymen or Hyseress? Secor-Specfc
DetaylıKALĐTE ARTIŞLARI VE ENFLASYON: TÜRKĐYE ÖRNEĞĐ
Central Bank Revew Vol. 11 (January 2011), pp.1-9 ISSN 1303-0701 prnt / 1305-8800 onlne 2011 Central Bank of the Republc of Turkey http://www.tcmb.gov.tr/research/revew/ KALĐTE ARTIŞLARI VE ENFLASYON:
DetaylıYÜKSEK PLANLAMA KURULU
YÜKSEK PLANLAMA KURULU Tarh : 4/02/2008 Karar No : 2008/T-5 Konu : Enerj KİT lernn Uygulayacağı Malye Bazlı Fyalandırma Mekanzmasının Usul ve Esasları Yüksek Planlama Kurulu nca; Enerj ve Tab Kaynaklar
DetaylıDoğrusal Korelasyon ve Regresyon
Doğrusal Korelasyon ve Regresyon En az k değşken arasındak lşknn ncelenmesne korelasyon denr. Kşlern boyları le ağırlıkları, gelr le gder, öğrenclern çalıştıkları süre le aldıkları not, tarlaya atılan
DetaylıGELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR VE EKONOMİK BÜYÜME ETKİLEŞİMİ: PANEL EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR VE EKONOMİK BÜYÜME ETKİLEŞİMİ: PANEL EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ Doç. Dr. M. Başaran ÖZTÜRK * Yrd. Doç. Dr. Kartal DEMİRGÜNEŞ ** Yrd.
DetaylıKısa Vadeli Sermaye Girişi Modellemesi: Türkiye Örneği
Dokuz Eylül Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs, Clt:24, Sayı:1, Yıl:2009, ss.105-122. Kısa Vadel Sermaye Grş Modellemes: Türkye Örneğ Mehmet AKSARAYLI 1 Özhan TUNCAY 2 Alınma Tarh: 04-2008,
DetaylıBÜYÜME, DO RUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE YURT Ç YATIRIMLAR ARASINDAK ETK LE M
BÜYÜME, DO RUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE YURT Ç YATIRIMLAR ARASINDAK ETK LE M Prof. Dr. Fak B LG L Ercyes Ünverses ksad ve dar Blmler Faküles ksa Bölümü fblgl@ercyes.edu.r. Yrd. Doç. Dr. Recep DÜZGÜN
DetaylıDöviz Piyasasının Etkinliği: Türkiye için Bir Analiz
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cl: 4 Sayı: 4 Em 204 ss. 62-636 Dövz Pyasasının Enlğ: Türye çn Br Analz Effcency of The Foregn Exchange Rae Mare: An Analyss for Turey Burcu BERKE, Burcu ÖZCAN
DetaylıDoğrudan Yabancı Yatırım ile Endüstri-içi Ticaret Arası İlişkiler: Türkiye nin Ulaşım Araçları Sektörü Üzerine Bir Analiz
SESSION 1 Doğrudan Yabancı Yaırı le Endüsr-ç Tcare Arası İlşkler: Türkye nn Ulaşı Araçları Sekörü Üzerne Br Analz (2006-2013) Foregn Drec Invesen and Inra-Indusry Trade: Causaly Analyss of Transpor Equpen
DetaylıTürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-17 / 20 Aralık 2010 EKONOMİ NOTLARI. Kalite Artışları ve Enflasyon: Türkiye Örneği
Türkye Cumhuryet Merkez Bankası Sayı: 2010-17 / 20 Aralık 2010 EKONOMİ NOTLARI Kalte Artışları ve Enflasyon: Türkye Örneğ Yavuz Arslan Evren Certoğlu Abstract: In ths study, average qualty growth and upward
DetaylıAVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE AVRUPA BİRLİĞİNE ADAY ÜLKELERİN YAKINSAMA ANALİZİ
AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE AVRUPA BİRLİĞİNE ADAY ÜLKELERİN YAKINSAMA ANALİZİ Prof. Dr. Bedrye SARAÇOĞLU Gaz Ünverstes İ.İ.B.F. Ekonometr Bölümü Tel:+90 32 226853 e-posta: bedrye@gaz.edu.tr Arş. Gör. Nükhet
DetaylıDış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Bir Panel Veri Analizi
Uluslararası Alanya İşlee Faküles Dergs Inernaonal Journal of Alanya Faculy of Busness Yıl:202, C:4, S:3, s. 8-9 Year:202, Vol:4, No:3, s. 8-9 Dış Tcaren Büyüe Üzerne Ekler: Br Panel Ver Analz Effecs of
DetaylıDevalüasyon, Para, Reel Gelir Değişkenlerinin Dış Ticaret Üzerine Etkisinin Panel Data Yöntemiyle Türkiye İçin İncelenmesi
Dokuz Eylül Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Clt 6, Sayı:4, 2004 Devalüasyon, Para, Reel Gelr Değşkenlernn Dış Tcaret Üzerne Etksnn Panel Data Yöntemyle Türkye İçn İncelenmes Yrd.Doç.Dr.Ercan BALDEMİR*
DetaylıKIRMIZI, TAVUK VE BEYAZ ET TALEBİNİN TAM TALEP SİSTEMİ YAKLAŞIMIYLA ANALİZİ
Süleyman Demrel Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Yıl: 2007/2, Sayı: 6 Journal of Suleyman Demrel Unversty Insttue of Socal Scences Year: 2007/2, Number: 6 KIRMIZI, TAVUK VE BEYAZ ET TALEBİNİN TAM
DetaylıBÖLÜM 5 İKİ VEYA DAHA YÜKSEK BOYUTLU RASGELE DEĞİŞKENLER İki Boyutlu Rasgele Değişkenler
BÖLÜM 5 İKİ VEYA DAHA YÜKSEK BOYUTLU RASGELE DEĞİŞKENLER 5.. İk Boyutlu Rasgele Değşkenler Br deney yapıldığında, aynı deneyle lgl brçok rasgele değşkenn aynı andak durumunu düşünmek gerekeblr. Böyle durumlarda
DetaylıTürkiye de Bölgeler Arası Gelir Yakınsaması: Rassal Katsayılı Panel Veri Analizi Uygulaması
Busness and Economcs Research Journal Volume 2. Number 1. 2011 pp. 143-151 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Türkye de Bölgeler Arası Gelr Yakınsaması: Rassal Katsayılı Panel Ver Analz Uygulaması Fatma
DetaylıTalep Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Bir Analiz
Anaola: urzm Araşırmaları Dergs Cl 6, Sayı 1, Bahar: 9-41, 015. Copyrgh 015 anaola Büün hakları saklıdır ISS: 1300-40 (1990-015 do: 10.1713/aad.vol6ss1594 alep Şokları: ürk urzm Sekörü İçn Br Analz Demand
DetaylıAkademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 29, Ağustos 2016, s
Akademk Sosyal Araştırmalar Dergs, Yıl: 4, Sayı: 29, Ağustos 2016, s. 193-206 Yayın Gelş Tarh / Artcle Arrval Date Yayınlanma Tarh / The Publshed Date 13.06.2016 17.08.2016 Yrd. Doç. Dr. Nurgün TOPALLI
DetaylıHAFTA 13. kadın profesörlerin ortalama maaşı E( Y D 1) erkek profesörlerin ortalama maaşı. Kestirim denklemi D : t :
HAFTA 13 GÖLGE EĞİŞKENLERLE REGRESYON (UMMY VARIABLES) Gölge veya kukla (dummy) değşkenler denen ntel değşkenler, cnsyet, dn, ten reng gb hemen sayısallaştırılamayan ama açıklanan değşkenn davranışını
Detaylıalphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems
Avalable onlne a www.alphanumerournal.om alphanumer ournal The Journal of Operaons Researh, Sass, Eonomers and Managemen Informaon Sysems Volume 3, Issue 2, 2015 2015.03.02.STAT.08 Absra OUTLIERS IN SURVIVAL
DetaylıKİ-KARE TESTLERİ. şeklinde karesi alındığında, Z i. değerlerinin dağılımı ki-kare dağılımına dönüşür.
Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ Örnekleme yoluyla elde edlen rakamların, anakütle rakamlarına uygun olup olmadığı; br başka fadeyle gözlenen değerlern teork( beklenen) değerlere uygunluk
DetaylıSabit Varyans. Var(u i X i ) = Var(u i ) = E(u i2 ) = s 2
X Sabt Varyans Y Var(u X ) = Var(u ) = E(u ) = s Eşt Varyans EKKY nn varsayımlarından br anakütle regresyon fonksyonu u lern eşt varyanslı olmasıdır Her hata term varyansı bağımsız değşkenlern verlen değerlerne
Detaylıİhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 12 Geçiş Ekonomisi Örneğinde Panel Eştümleşme ve Panel Nedensellik Analizleri
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: Sayı: 2 Nsan 20 ss. 24-254 İhracat ve Ekonomk Büyüme İlşks: 2 Geçş Ekonoms Örneğnde Panel Eştümleşme ve Panel Nedensellk Analzler Relatonshp between Export
DetaylıYolsuzluğun Belirleyicileri ve Büyüme ile İlişkileri
SESSION 1B: Büyüme ve Gelşme I 131 Yolsuzluğun Belrleycler ve Büyüme le İlşkler Assoc. Prof. Dr. Mne Gern (Marmara Unversty, Turkey) Prof. Dr. Ömer Selçuk Emsen (Atatürk Unversty, Turkey) Ph.D. Canddate
DetaylıSelçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21 / Mehmet MUCUK * Mustafa Tahir DEMİRSEL **
Türkye de Doğrudan Yabancı Yaırımlar ve Ekonomk Performans Foregn Drec Invesmen And Economc Performance In Turkey Mehme MUCUK * Musafa Tahr DEMİRSEL ** ÖZET Küreselleşme sürecnn hız kazanması le brlke
Detaylıkadar ( i. kaynağın gölge fiyatı kadar) olmalıdır.
KONU : DUAL MODELİN EKONOMİK YORUMU Br prmal-dual model lşks P : max Z cx D: mn Z bv AX b AV c X 0 V 0 bçmnde tanımlı olsun. Prmal modeln en y temel B ve buna lşkn fyat vektörü c B olsun. Z B B BB c X
DetaylıNİTEL TERCİH MODELLERİ
NİTEL TERCİH MODELLERİ 2300 gözlem sayısı le verlen değşkenler aşağıdak gbdr: calsma: çocuk çalışıyorsa 1, çalışmıyorsa 0 (bağımlı değşken) Anne_egts: Anne eğtm sevyes Baba_egts: Baba eğtm sevyes Kent:
DetaylıMuhasebe ve Finansman Dergisi
Muhasebe ve Fnansman Dergs Ocak/2012 Farklı Muhasebe Düzenlemelerne Göre Hazırlanan Mal Tablolardan Elde Edlen Fnansal Oranlar İle Şrketlern Hsse Sened Getrler Ve Pyasa Değerler Arasındak İlşk Ahmet BÜYÜKŞALVARCI
DetaylıC.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 2012 195
C.Ü. İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt 13, Sayı 1, 2012 195 TÜRKİYE DE TİCARİ BANKACILIK SEKTÖRÜNDE REKABET DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ (2002-2009) Abdulvahap ÖZCAN * Özet Türkye nn yaşadığı 2000 ve 2001 krzler
DetaylıINTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES
INTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES ULUSLARARASI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR DERGİSİ March 27, Vol:3, Issue: Mar 27, Cl:3, Saı: e-issn: 249-8377 p-issn: 2528-9942 journal homepage: www.ekonomkarasrmalar.org
Detaylı1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ
DERS NOTU 07 KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ, LM EĞRİSİ VE PARA TALEBİ FAİZ ESNEKLİĞİ Bugünk dersn çerğ: 1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ... 1 1.1 İŞLEMLER (MUAMELELER) TALEBİ... 2 1.2 ÖNLEM (İHTİYAT) TALEBİ...
DetaylıKİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ
Kİ-KAR TSTLRİ A) Kİ-KAR DAĞILIMI V ÖZLLİKLRİ Örnekleme yoluyla elde edlen rakamların, anakütle rakamlarına uygun olup olmadığı; br başka fadeyle gözlenen değerlern teork( beklenen) değerlere uygunluk gösterp
DetaylıVALIDITY OF ENVIRONMENTAL KUZNETS CURVE HYPOTHESIS FOR THE TURKISH ECONOMY
44. Sayı Nsan 5 / Number 44 Aprl 5 ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ HİPOTEZİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN GEÇERLİLİĞİ İbrahm ERDOĞAN Doç. Dr., Balıkesr Ünverstes, İ.İ.B.F., İktsat Bölümü. erdogan@balkesr.edu.tr Kumru
DetaylıSeralarda Isıtma Kapasitelerinin Hesaplanmasına Yönelik Bir Bilgisayar Programı
Seralarda Isıma Kapaselernn Hesaplanmasına Yönelk Br Blgsayar Programı Gürkan Alp Kağan GÜRDİL 1, Kemal Çağaay SELVİ 1, Hasan ÖNDER 2 1 Ondokuz Mayıs Ünverses, Zraa Faküles, Tarım Maknaları Bölümü, Samsun
Detaylıdir. Bir başka deyişle bir olayın olasılığı, uygun sonuçların sayısının örnek uzaydaki tüm sonuçların sayısına oranıdır.
BÖLÜM 3 OLASILIK HESABI 3.. Br Olayın Olasılığı Tanım 3... Br olayın brbrnden ayrık ve ortaya çıkma şansı eşt n mümkün sonucundan m tanes br A olayına uygun se, A olayının P(A) le gösterlen olasılığı P(A)
DetaylıKİ KARE ANALİZİ. Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI Ki-Kare Analizleri
Kİ KAR ANALİZİ 1 Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI www.mehmetaksarayl K-Kare Analzler OLAY 1: Genelde br statstk sınıfında, öğrenclern %60 ının devamlı, %30 unun bazen, %10 unun se çok az derse geldkler düşünülmektedr.
DetaylıHİSSE SENETLERİNİN BEKLENEN GETİRİ VE RİSKLERİNİN TAHMİNİNDE ALTERNATİF MODELLER
İstanbul Ünverstes İktsat Fakültes Malye Araştırma Merkez Konferansları 47. Ser / Yıl 005 Prof. Dr. Türkan Öncel e Armağan HİSSE SENETLERİNİN BEKLENEN GETİRİ VE RİSKLERİNİN TAHMİNİNDE ALTERNATİF MODELLER
DetaylıENFLASYON HEDEFLEMESİ VE TAYLOR KURALI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
İsanbul Ünverses İksa Faküles Malye Araşırma Merkez Konferansları 45. Ser / Yıl 2004 ENFLASYON HEDEFLEMESİ VE TAYLOR KURALI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Yrd. Doç. Dr. T. Hakan ONGAN İsanbul Ünverses İksa Faküles İksa
DetaylıAEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. DENGELİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU
AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. DENGELİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU FON KURULU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK FAALİYET RAPORU Bu rapor AEGON Emekllk ve Hayat A.Ş. Dengel Emekllk Yatırım Fonu nun 01.07.2012-30.09.2012 dönemne
DetaylıTek Yönlü Varyans Analizi
Tek Yönlü Varyan Analz Nedr ve hang durumlarda kullanılır? den fazla grupların karşılaştırılmaı öz konuu e, çok ayıda t-tet nn kullanılmaı, Tp I hatanın artmaına yol açar; Örneğn, eğer 5 grubu kşerl olarak
DetaylıBANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ
BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ Yrd. Doç. Dr. Murat ATAN - Araş. Gör. Gaye KARPAT ÇATALBAŞ 2 ÖZET Bu çalışma, Türk bankacılık sstem çnde faalyet gösteren tcar bankaların
Detaylı1.GİRİŞ. Cinsiyet Değişkeni Bağlamında Harcama Alt Grupları ve Gelir İlişkisi: Dumlupınar Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama
1.GİRİŞ Cnsye Değşken Bağlamında Harcama Al Grupları ve Gelr İlşks: Dumlupınar Ünverses Öğrencler Üzerne Br Uygulama Mahmu ZORTUK * Öze: İksa blmnn en öneml konuları arasında yer alan gelr le ükem lşks
DetaylıENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN SINANMASI
V. Ulusal Üretm Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Tcaret Ünverstes, 5-7 Kasım 5 ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN
DetaylıANE - AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş.DENGELİ EYF
AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. DENGELİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU FON KURULU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK FAALİYET RAPORU Bu rapor AEGON Emekllk ve Hayat A.Ş Dengel Emekllk Yatırım Fonu nun 01.07.2011 30.09.2011 dönemne
DetaylıSESSION 1B: Büyüme ve Gelişme 279
SESSION 1B: Büyüme ve Gelşme 279 Türkye de Hanehalkı Tüketm Harcamaları: Pseudo Panel Ver le Talep Sstemnn Tahmn The Consumpton Expendture of Households n Turkey: Demand System Estmaton wth Pseudo Panel
DetaylıSummary. Orijinal araştırma (Original article)
Türk. enomol. derg., 2011, 35 (2): 325-338 ISSN 1010-6960 Orjnal araşırma (Orgnal arcle) Sıfır değer ağırlıklı genelleşrlmş Posson regresyonu yardımıyla Van Gölü nde Nooneca vrds Delcour, 1909 (Hempera:
Detaylıλ = olarak hesaplanmıştır. Bu değerler para arzı ve kamu
NOİNAL GSUH VE POLİTİKA TERCİHİ: S. LOUIS ODEL UYGULAASI Nedm DİKEN (*) Öze: Bu araşırmada, nomnal GSUH da, (GNP) meydana gelen değşmeler üzernde parasalcı polkalar mı, yoksa Keynesç polkalar mı daha ekl
DetaylıTÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNDE TARIMSAL TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ VE YAKINSAMA ANALİZİ
Akdenz İ.İ.B.F. Dergs (2) 2, 86-3 TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNDE TARIMSAL TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ VE YAKINSAMA ANALİZİ AGRICULTURAL TOTAL FACTOR PRODUCTIVITY AND CONVERGENCE ANALYSIS IN TURKEY AND EU COUNTRIES
DetaylıEKONOMETRİYE GİRİŞ II ÖDEV 4 ÇÖZÜM
EKONOMETRİYE GİRİŞ II ÖDEV 4 ÇÖZÜM (Örgün e İknc Öğretm çn) 1. 754 hanehalkına at DOMerset sml Excel dosyasında yer alan erler kullanarak tahmnlenen DOM sonuçları: Dependent Varable: CALISANKADIN Sample:
DetaylıALGILANAN HİZMET KALİTESİ VE LOJİSTİK REGRESYON ANALİZİ İLE HİZMET TERCİHİNE ETKİSİNİN BELİRLENMESİ. Özet
Dokuz Eylül Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Yayın Gelş Tarh: 18.02.2011 Clt: 13, Sayı: 1, Yıl: 2011, Sayfa: 21-37 Yayına Kabul Tarh: 17.03.2011 ISSN: 1302-3284 ALGILANAN HİZMET KALİTESİ VE LOJİSTİK
DetaylıFARKLI REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE BETA KATSAYISI ANALİZİ
FARKLI REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE BETA KATSAYISI ANALİZİ M.Ensar YEŞİLYURT (*) Flz YEŞİLYURT (**) Özet: Özellkle uzak verlere sahp ver setlernn analz edlmesnde en küçük kareler tahmnclernn kullanılması sapmalı
Detaylı5.3. Tekne Yüzeylerinin Matematiksel Temsili
5.3. Tekne Yüzeylernn atematksel Temsl atematksel yüzey temslnde lk öneml çalışmalar Coons (53) tarafından gerçekleştrlmştr. Ferguson yüzeylernn gelştrlmş hal olan Coons yüzeylernde tüm sınır eğrler çn
DetaylıÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Nüfus Projeksiyonları
ÇEV 34 Yağmursuyu ve Kanalzasyon üfus Projesyonları Yrd. oç. r. Özgür ZEYA hp://cevre.beun.edu.r/zeydan/ üfus Projesyonları Tasarımı yapılaca olan alyapı projesnn (analzasyon, yağmursuyu analları vb.),
DetaylıUYUM ĐYĐLĐĞĐ TESTĐ. 2 -n olup. nin dağılımı χ dir ve sd = (k-1-p) dir. Burada k = sınıf sayısı, p = tahmin edilen parametre sayısıdır.
UYUM ĐYĐLĐĞĐ TESTĐ Posson: H o: Ver Posson dağılıma sahp br ktleden gelmektedr. H a : Ver Posson dağılıma sahp br ktleden gelmemektedr. Böyle br hpotez test edeblmek çn, önce Posson dağılım parametres
DetaylıBasel II Geçiş Süreci Sıkça Sorulan Sorular
Basel II Geçş Sürec Sıkça Sorulan Sorular Soru No: 71 Cevaplanma Tarh: 06.03.2012 İlgl Hüküm: --- Konu: Gayrmenkul İpoteğyle Temnatlandırılmış Alacaklar İçn KR510AS Formunun Doldurulmasına İlşkn Örnek
DetaylıFarklı Varyans. Var(u i X i ) = Var(u i ) = E(u i2 ) = σ i2. Eşit Varyans. Hata. Zaman
Farklı Varyans Var(u X ) = Var(u ) = E(u ) = σ Eşt Varyans Y X Farklı Varyans Hata Var(u X ) = Var(u ) = E(u ) = σ Farklı Varyans Zaman Farklı Varyans le Karşılaşılan Durumlar Kest Verlernde. Kar dağıtım
DetaylıHisse Senedi Fiyatları ve Fiyat/Kazanç Oranı Đlişkisi: Panel Verilerle Sektörel Bir Analiz *
Busness and Economcs Research Journal Volume. umber. 0 pp. 65-84 ISS: 309-448 www.berjournal.com Hsse Sened Fyatları ve Fyat/Kazanç Oranı Đlşks: Panel Verlerle Sektörel Br Analz * Mehmet argelecekenler
DetaylıTEKNOLOJİ, PİYASA REKABETİ VE REFAH
TEKNOLOJİ, PİYASA REKABETİ VE REFAH Dr Türkmen Göksel Ankara Ünverstes Syasal Blgler Fakültes Özet Bu makalede teknoloj sevyesnn pyasa rekabet ve refah sevyes üzerndek etkler matematksel br model le ncelenecektr
DetaylıF NANSAL ARAfiTIRMALAR VE ÇALIfiMALAR DERG S
T.C. MARMARA ÜN VERS TES BANKACILIK VE S GORTACILIK YÜKSEKOKULU F NANSAL ARAfTIRMALAR VE ÇALIfMALAR DERG S THE JOURNAL OF FINANCIAL RESEARCHES AND STUDIES Marmara Ünverses Yay nlar, Yay n No: 773 2013
DetaylıProf. Dr. Kemal Yıldırım - Yrd. Doç. Dr. S. Fatih Kostakoğlu
Anadolu Ünverstes Sosyal Blmler Dergs Anadolu Unversty Journal of Socal Scences Ülkelern Ekonomk Performansı Üzernde Regülasyonun Etkler: Br Dnamk Panel Ver Analz The Impact of Regulaton on Economc Performance
Detaylı2005 Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:16, s31-46
2005 Gaz Ünverstes Endüstryel Sanatlar Eğtm Fakültes Dergs Sayı:16, s31-46 ÖZET BANKALARDA MALİ BAŞARISIZLIĞIN ÖNGÖRÜLMESİ LOJİSTİK REGRESYON VE YAPAY SİNİR AĞI KARŞILAŞTIRMASI 31 Yasemn KESKİN BENLİ 1
DetaylıÜST-ORTA GELİRLİ ÜLKELERDE EKONOMİK ÖZGÜRLÜKLER, DEMOKRASİ VE YOLSUZLUK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ
ÜST-ORTA GELİRLİ ÜLKELERDE EKONOMİK ÖZGÜRLÜKLER, DEMOKRASİ VE YOLSUZLUK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC FREEDOM, DEMOCRACY AND CORRUPTION IN UPPER-MIDDLE INCOME COUNTRIES
DetaylıFAZ ORANI, GETR FARKI VE EKONOMK BÜYÜME. INTEREST RATE, YIELD SPREAD and ECONOMIC GROWTH
. Ulsal sa Kongres / 0- ba 008 / DEÜ BF sa Bölümü / zmr-türye FAZ ORANI, GETR FARKI VE EKONOMK BÜYÜME Prof. Dr. Rahm Yama Ar. Gör. Ban Tanr$över ÖZET Uzn ve sa vadel faz oranlar aras nda far leraürde ger
DetaylıSıklık Tabloları ve Tek Değişkenli Grafikler
Sıklık Tabloları ve Tek Değşkenl Grafkler Sıklık Tablosu Ver dzsnde yer alan değerlern tekrarlama sayılarını çeren tabloya sıklık tablosu denr. Sıklık Tabloları tek değşken çn marjnal tablo olarak adlandırılır.
DetaylıFarklı Varyans. Var(u i X i ) = Var(u i ) = E(u i2 ) = s 2 Eşit Varyans
Farklı Varyans Var(u X ) = Var(u ) = E(u ) = s Eşt Varyans Y X 1 Farklı Varyans Hata Var(u X ) = Var(u ) = E(u ) = s Farklı Varyans Zaman EKKY nn varsayımlarından br anakütle regresyon fonksyonu u lern
DetaylıAntalya Đlinde Serada Domates Üretiminin Kâr Etkinliği Analizi
Tarım Blmler Dergs Tar. Bl. Der. Derg web sayfası: www.agr.ankara.edu.tr/derg Journal of Agrcultural Scences Journal homepage: www.agr.ankara.edu.tr/journal TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF AGRICULTURAL
DetaylıEKONOMİK BÜYÜMEYE BİR KATKI BAĞLAMINDA TURİZM GELİRLERİ: BİR PANEL VERİ UYGULAMASI
EKONOMİK BÜYÜMEYE BİR KATKI BAĞLAMINDA TURİZM GELİRLERİ: BİR PANEL VERİ UYGULAMASI Engn DÜCAN* Mustafa ŞİT** Mehmet ŞENTÜRK*** ÖZET Bu çalışmada, Türkye, Yunanstan, İspanya, İtalya, Fransa ve Portekz n
DetaylıEndüstri-içi dış ticaret, patentler ve uluslararası teknolojik yayılma
Endüstr-ç dış tcaret, patentler ve uluslararası teknolojk yayılma Recep Kök Dokuz Eylül Ünverstes, İktsad ve İdar Blmler Fakültes, İktsat Bölümü, 35160, İzmr, Türkye Nevzat Şmşek Dokuz Eylül Ünverstes,
DetaylıA İSTATİSTİK. 4. X kesikli rasgele (random) değişkenin moment çıkaran. C) 4 9 Buna göre, X in beklenen değeri kaçtır?
. Br torbada 6 syah, 4 beyaz top vardır. Bu torbadan yerne koyarak top seçlyor. A İSTATİSTİK KPSS/-AB-PÖ/006. Normal dağılıma sahp br rasgele (random) değşkenn varyansı 00 dür. Seçlen topların ksnn de
DetaylıAkıllı Telefon Seçiminin Belirleyicileri: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama
The PDF verson of an unedted manuscrpt has been peer revewed and accepted for publcaton. Based upon the publcaton rules of the journal, the manuscrpt has been formatted, but not fnalzed yet. Before fnal
DetaylıYARIPARAMETRİK KISMİ DOĞRUSAL PANEL VERİ MODELLERİYLE ULUSLAR ARASI GÖÇ
Özet YARIPARAMETRİK KISMİ DOĞRUSAL PANEL VERİ MODELLERİYLE ULUSLAR ARASI GÖÇ Atıf EVREN *1 Elf TUNA ** Yarı parametrk panel ver modeller parametrk ve parametrk olmayan modeller br araya getren; br kısmı
DetaylıKOYCK - ALMON YAKLAŞIMI İLE TÜTÜN ÜRETİMİ VE FİYAT İLİŞKİSİ
KOYCK - ALMON YAKLAŞIMI İLE TÜTÜN ÜRETİMİ VE FİYAT İLİŞKİSİ ÖET Nedm DİKMEN * aman sers verler ullanılan br regresyon denlemnde açılayıcı değşen n yalnız şmd değerler değl, geçmş (gecmel) değerler de yer
DetaylıMIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için
MIT Açık Ders Malzemeler http://ocm.mt.edu Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında blg almak çn http://ocm.mt.edu/terms veya http://tuba.açık ders.org.tr adresn zyaret ednz. 18.102
Detaylı