FASİKÜL Kuvvetin Etkileri

Transkript

1 3. FAİKÜL Kuvvetin Etkileri Kuvvetin Cisimler Üzerindeki Etkileri Mıknatısların Uyguladığı Kuvvet 4. ınıf Fen Bilimleri 1

2 Kuvvetin Cisimler Üzerindeki Etkileri Görsellerde verilen olaylarda kuvvetin hangi gözlemlenmektedir? Belirleyerek uygun sembolü görsellerin altına çizelim. Şekil değiştirici Yavaşlatıcı Hızlandırma Yön değiştirici 4. ınıf Fen Bilimleri 5

3 Kuvvetin Cisimler Üzerindeki Etkileri 1. Aşağıda verilen resimde öğretmenin sorduğu soruya öğrencilerin verebileceği cevapları, konuşma baloncuklarının içine yazalım. Varlıkların hareket etmesini, durmasını ve şekil değiştirmesini sağlayan etkiye... denir. Bu etkiye günlük hayatımızdan örnekler verir misiniz? Durmakta... olan otomobilin gaz pedalına basınca gitmesi... Fren pedalına basılan otomobilin durması... üngere kuvvet uyguladığımızda şıkışması 2. Kuvvet uygulanan bazı cisimlerde görülen şekil değişiklikleri, kuvvetin ortadan kalktıktan sonra geçer. Cisimlerin şekli, kuvvet uygulanmadan önceki hâllerine geri döner. Aşağıda verilen resimleri inceleyerek kuvvetin ortadan kalkınca eski hâline dönemeyen cisimlere 3 işareti koyalım. 3. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları, tabloda verilen sözcüklere karşılık gelen sembollerle tamamlayalım. Hızlanma Durma Yavaş Kuvvet ıkma Esnek Yavaşlama Bir cisme hareketiyle aynı yönde kuvvet uygulandığında cisim... hareketi yapar. Bir süngerin şeklini değiştirmesi için süngere... kuvveti uygulanır. Bir cisme hareketiyle zıt yönde kuvvet uygulandığında cisim... hareketi yapar. Cismin hareketine zıt yönlü kuvvet uygulandığında cismin yavaşlayarak hızının sıfıra gelmesine... denir. Varlıkların hareket etmesini, durmasını ve şekil değiştirmesini sağlayan etkiye... denir. Kuvvet uygulandığında şekli değişen, kuvvetin kalktığında eski hâline dönen cisimlere... cisim denir. 6 Bilfen Yayıncılık

4 Mıknatısların Çekim Kuvveti 1. İlayda, ince bir demir çubuğu bir ucundan tutmuş ve çubuğun diğer ucunu bir mıknatısa defa sürtmüştür. Daha sonra bu demir çubuğu yarısına kadar su ile doldurduğu beherin ortasındaki şişe mantarının üzerine şekildeki gibi bırakmıştır. İlayda, bu deneyin sonucunda ne gözlemlemiştir? İlayda, bu deneyin sonucunda mıknatısa sürtünen demirin mıknatıslandığını ve bu mıknatısın dünyanın manyetik kutuplarından etkilenerek hareket et- tiğini gözlemlemiştir. İlayda, bu deneyiyle neyi kanıtlamıştır? İlayda, bu deneyiyle dünyanın bir mıknatıs gibi davrandığını kanıtlamıştır. 2. Aşağıda, birbirlerine yaklaştırılmış mıknatısların birbirlerini itme ve çekme durumları renkli oklarla verilmiştir. Buna göre verilen konumlarına uygun bir şekilde, olması gereken kutup adlarını yazalım. 4. ınıf Fen Bilimleri 9

5 Mıknatısların Çekim Kuvveti 1. Aşağıdaki mıknatısla ilgili verilen ifadeler doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde hangi çıkışa ulaşılır? I II Mıknatısa I yönünden kuzey kutuplu başka bir mıknatıs yaklaştırılırsa yaklaştırılan mıknatısa çekme kuvveti uygulanır. D Y Mıknatıs, kendine yaklaştırılan plastik ataşa çekme kuvveti uygular. D Y Mıknatıs II numaralı bölümden kırılırsa bölünen mıknatıslardan sadece biri mıknatıslık özelliğini korur. D Y 1. Çıkış 2. Çıkış 3. Çıkış 4. Çıkış 2. Aşağıda verilen kelimelerden uygun olanlarını kullanarak cümlelerde bırakılan boşlukları tamamlayalım. Mıknatısların... aynı kutupları birbirini iter.... Zıt kutupları birbirini çeker. Mıknatısların... kuzey ve... güney olmak üzere iki kutbu vardır. Mıknatıslar, yapısında... demir olan maddeleri çeker. Mıknatıslar, maddelere... temas gerektirmeyen kuvvet uygular. Düğme,... silgi, kâğıt gibi cisimler mıknatıs tarafından çekilmez. aynı temas kuzey demir zıt silgi güney çivi 10 Bilfen Yayıncılık

6 Değerlendirme Aşağıdaki soruları verilenlere göre cevaplayalım. Germe ıkma Güney Demir ataş Kâğıt Kuzey İtme ünger Çekme Yay Mıknatıs Toplu İğne Bükme Vurma Taş Paket Lastiği Kutucukların hangisi ya da hangilerinde, demir, nikel, kobalt gibi maddeleri çeken cismin adı verilmiştir? 11 cisimler üzerinde şekil değişikliğine neden olabilecek kuvvetin etkileri verilmiştir? 1, 2, 7, 9, 13, 14 kuvvetin uygulanış biçimleri verilmiştir? 1, 2, 7, 9,13, 14 üzerine uygulanan kuvvet ortadan kalktığında şekli değişmeyen maddeler verilmiştir? 8, 10, 16 üzerine uygulanan kuvvet ortadan kalktığında şekli değişen maddeler verilmiştir? 4, 5, 12, 15 mıknatıs tarafından çekilebilen maddeler verilmiştir? 4, 12 mıknatısın kutupları verilmiştir? 3, 6 4. ınıf Fen Bilimleri 11

7 Düşünme Becerileri Aşağıdaki çocukların konuşmalarından yararlanarak tarif ettikleri cisimleri bulalım. Cisimlerin adlarını çocuklara ait kutulara yazarak sayfanın altındaki şifreye ulaşalım. Benim cismim, kâğıtları tutturmaya yarar. Mıknatıs tarafından çekilir. Asya A T A Ş 1 Benim cismim, bulaşık yıkarken kullandığımız esnek bir maddedir. Ü G E R 2 8 Ali Benim cismim, iletişim için çok önemlidir. Mıknatıstan olumsuz etkilenir. İki kelimeden oluşur. Kerem C E P T E L E F O U Benim cismim, yapımında mıknatıs kullanılan bir eşyadır. Yön bulmamızı sağlar. P U U L A 6 elen Benim cismim, üzerine kuvvet uygulandığında dönme hareketi yapar. Mutfakta kullanılır. Çağrı M İ K E R İ L E T İ Ş İ M K U R U Bilfen Yayıncılık