Tanım. Tiroid hormon yetersizliği veya etkisizliği sonucu gelişen klinik tablodur Çorlu/Tekirdağ 2

Transkript

1 Hipotiroidi Prof. Dr. Mustafa Kemal BALCI Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı

2 Tanım Tiroid hormon yetersizliği veya etkisizliği sonucu gelişen klinik tablodur Çorlu/Tekirdağ 2

3 Epidemiyolojik özellikler En sık 60 yaşlarında görülür, İyot yetmezliği bölgelerinde otoimmün nedenler ve iyatrojenik nedenler sıktır, Konjenital hipotiroidi 1/4000 yenidoğanda görülür İntrauterin hipotiroidi, yenidoğan hipotiroidisi kalıcı hasarlar oluşturduğu için erken tanı konmalı ve tedavi edilmelidir Çorlu/Tekirdağ 3

4 Nedenler Santral kaynaklı hipotiroidi Hipofizer Hipotalamus Primer hipotiroidi Tiroid Tiroid hormon direnci Çorlu/Tekirdağ 4

5 Primer Hipotiroidi Tiroid bezine dışarıdan yapılan müdahaleler sonucunda Cerrahi Kısmi tiroidektomiler Total tiroidektomiler Radyoaktif İyot tedavisi sonrası Tiroid bezinin destrüksiyonu sonrası Akut harabiyet Kronik harabiyet Çorlu/Tekirdağ 5

6 Trakea Deviasyonu

7 Hipotiroidi-Süreye göre Kalıcı hipotiroidi Tiroidektomi sonrası Hashimoto tiroiditi Postablatif hipotiroidi Geçiçi hipotiroidi Subakut tiroidit Sessiz tiroidit Çorlu/Tekirdağ 7

8 Hipotiroidi Subklinik hipotiroidi Aşikar hipotiroidi Çorlu/Tekirdağ 8

9 Klinik Belirti ve Bulgular Belirtiler Bulgular Letarji, Cilt ve saçta kuruluk, Soğuk intoleransı Saç dökülmesi Konsantrosyon bozukluğu Hafizada zayıflama Konstipasyon İştah azalması, ve kilo artışı Dispne Seste kalınlaşma Kas krampları Menoraji Cilt kaşıntıları Bradikardi Hafif diyastolik hipertansiyon Derin tendon reflkeslerinde relaksasyon fazında uzama Periferik soğukluk Guatr-Tiroid atrofisi Karpal Tunel sendromu Kardiyomegali Donuk yüz, Saçlarda kabalaşma Periorbital ödem, Dilde büyüme Ciltde solukluk, kabalaşma, Hipotermi-Koma-Solunumda yavaşlama Hafif derecede hipotiroidik giden kişilerde soğuk, travma, infeksiyon durumun kötüleşmesine neden olabilir Çorlu/Tekirdağ 9

10 Klinik Belirti ve Bulgu sıklığı. J Clin Endocrinol Metab. 1997;82: ) Çorlu/Tekirdağ 10

11 Hipotiroidi nedenleri Primer Otoimmün hipotiroidi Hashimoto tiroiditi Atrofik tiroidit İlaçlar İyodu fazla bulunduran ilaçlar Lityum Antitiroid ilaçlar Sitokinler Aminoglutetimid Sunitinib Konjenital hipotiroidi İyot yetersizliği İnfiltratif hastalıklar Tip 3 deiyodinazın fazla ekspresyonu İnfantil hemanjioma Sekonder Pitüiter İzole Bexarotene tedavisi Hipotalamik nedenler Geçici Pitüiter İzole İlaçlar (Bexarotene tedavisi vd.) Hipotalamik nedenler Çorlu/Tekirdağ 11

12 Hipotiroidide Laboratuvar TSH, st4 st3 Anti TPO Artanlar Creatine kinase (MM isoform) Low-density-lipoprotein cholesterol Lipoprotein(a) Plasma norepinephrine Azalan Vasopressin Çorlu/Tekirdağ 12

13 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması Fonksiyonel Tanımlama TSH TSH Tirotoksikoz Ötiroid Hipotiroidi Çorlu/Tekirdağ 13

14 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Hasta Ötiroid sendromu Geçici Hipotiroidi? Santral Hipotiroidi Çorlu/Tekirdağ 14

15 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Santral Hipotiroidi Çorlu/Tekirdağ 15

16 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi Çorlu/Tekirdağ 16

17 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi Tiroidektomi Çorlu/Tekirdağ 17

18 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi Tiroidektomiye bağlı Çorlu/Tekirdağ Tiroid Hormon Replasmanı 18

19 VAKA -GK 50 yaşında, Kadın Ötiroid Multinodüler Guatr tanısı ile değerlendirilirken TİAB sonrası folliküler neoplazi gelmesi üzerine total tiroidektomi yapılıyor, Tiroidektomi patolojisi kolloidal guatr, T4 replasmanı başlanıyor, 150 mikrograma çıkılıyor, TSH 1.7, st3, st4 normal düzeyde 6 ay sonraki kontrolde TSH 17, st4 ve st3 normal bulunuyor, Bu arada demir eksikliği nedeniyle tedavi alıyor, ilacı düzenli kullanıyor, Tedavi düzenleniyor, 2 ay sonra TSH düzeyi normale düşüyor, 1 yıl sonra kontrole geliyor, TSH 6, st4, st3 normal bulunuyor, Levotiroksini arada almadığı öğreniliyor, sabah aç karna, 30 dk. Önce alması öneriliyor, 3 ay sonraki kontrol TSH düzeyi normal olarak geliyor, Çorlu/Tekirdağ 19

20 G. K.

21 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi Tiroidektomi yok ise Otoimmün Tiroidit Çorlu/Tekirdağ Anti-TPO Tiroid USG Tiroid Hormon Replasmanı 21

22 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi Tiroidektomi yok ise Otoimmün Tiroidit Çorlu/Tekirdağ Anti-TPO Tiroid USG Tiroid Hormon Replasmanı 22

23 Vaka -MU 24 yaşında, Kadın, Hiçbir sağlık problemi yok, ilaç kullanmıyor Ciltde kuruma, 2 kilo alma nedeniyle başvuruyor, Adet düzensizliği başlamış, 3 ay önceki tiroid fonksiyon testleri normal, 1 hafta önce yapılan TSH; 13, st4:1.1, bulunmuş, Çorlu/Tekirdağ 23

24 Tedavi Süresi 6-8 hafta sonra TSH ölçümü Yaşam boyu izlem, 6 ay-1 yıllık aralarla Çorlu/Tekirdağ 24

25 Tedavi dozu Total fonksiyon kaybında mikrogram/kg, günlük replasman dozu TSH düzeyi ne olmalı? miu/l GENÇ, komorbidite yoksa Çorlu/Tekirdağ 25

26 Tiroid sintigrafisi gerek yok, Çorlu/Tekirdağ 26

27 Tiroid USG Yapılmalı, Tiroidit ile uyumlu görünüm, nodül yok Çorlu/Tekirdağ 27

28 Hipotiroidide gelişebilecek diğer problemler Uygunsuz ADH sendomu-hiponatremi, Karaciğer enzim yüksekliği, Kreatinin yükselmesi, Hiperkolesterolemi CPK yüksekliği Çorlu/Tekirdağ 28

29 Vaka 2-Primer Hipotiroidi-G. K. 39 yaş, K, Vücutta şişlik hissi, dengesizlik ile nörolojiye başvuruyor, Başağrısı Nörolojik değerlendirme normal, TSH hafif yüksek, st3 ve st4 normal, anti TPO yüksek LT4 50 mikrogram alıyor, LT4 75 mikrograma çıkılıyor, 2 ay sonra TSH yine hafif yüksek, st3 ve st4 normal LT4 100 mikrograma çıkılıyor, TSH 0.6, st4 ve st3 normal, Çorlu/Tekirdağ 29

30 G. K.

31 Özel Durumlarda Hedef değerler Kardiyovasküler riski yüksek olan kişilerde, 65 yaş üzerinde, ileri osteoporozu olanlarda, atriyal fibrilasyon varlığında, TSH: 1-4 miu/l, Santral hipotiroidi şüphesi varsa kortizol durumuna bak, Çorlu/Tekirdağ 31

32 T4 replasmanı alan bir kişide TSH kontrolü yapılması gereken durumlar Cerrahi, Gebelik, Araya giren hastalıklar, İlaç değişimi, Tiroid metabolizmasını etkileyen ilaçların kullanımı, Ağırlıkta hızlı değişiklikler Çorlu/Tekirdağ 32

33 Levotiroksin alırken Dikkat! Sabah aç karna, kahvaltıdan en az 30 dakika önce Tek seferde ezilmeden su ile Diğer ilaçlarla birlikte alınmamalı, Aynı preparat kullanılmalı, değişiklik halinde kontrol edilmeli, Çorlu/Tekirdağ 33

34 Tiroid Hormon emilimini etkileyen faktörler Yaş, Proton pompa inhibitörleri, Çöliak hastalığı ve malabsorbsiyon. İlaç etkileşimleri; Bunlar levotiroksinden 4 saat sonra alınmalı demir bileşikleri, kolestiramin, sükralfat, kalsiyum, alüminyum hidroksit gibi antiasitler, Çorlu/Tekirdağ 34

35 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Santral Hipotiroidi Hipotalamo /Hipofizer Değerlendirme Ön Hipofiz Hormonları Hipofiz MR Çorlu/Tekirdağ 35

36 Vaka Sunumu KD 56 yaşında, Erkek, Astım Bronşiale Hipertansiyon Koroner arter hastalığı % 20 darlık, Sol ventrikül hipertrofisi, Diabetes Mellitus tip 2 HİPOFİZER MAKROADENOM Prolaktin yüksekliği İmpotans VKİ; 39, TSH 1, st4 normalin altında, st3 normal, T4 replasmanı, önce 25 mikrogram 2 ay kullanıyor, 50 mikrograma çıkılıyor, T4 ve T3 normal olarak izleniyor, Çorlu/Tekirdağ 36

37 Bu hasta için önemli! Hipokortizolemi Çorlu/Tekirdağ 37

38 Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz -Hasta Ötiroid Sendromu? -Santral Hipotiroidi? Hipotalamo /Hipofizer Değerlendirme Ön Hipofiz Hormonları Hipofiz MR Çorlu/Tekirdağ 38