Türkiye de Bankacılık Sektörü

Transkript

1 Türkiye de Bankacılık Sektörü

2 Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası Kart Merkezi, International Monetary Fund, European Banking Federation ile Türkiye Bankalar Birliği tarafından yayımlanan veriler baz alınarak hazırlanmıştır. Türkiye Bankalar Birliği, bu çalışmada yer alan bilgilerin yanlışsız olması için gerekli özeni göstermiş olmakla birlikte, bu konuda herhangi bir sorumluluk üstlenmez. Aksi belirtilmediği durumlarda veriler; mevduat, kalkınma ve yatırım bankalarını kapsamaktadır. Bu çalışma, araştırmacıların Türkiye Bankacılık Sektöründeki gelişmeleri izlemesi ve değerlendirmesi amacıyla hazırlanmıştır. Düzenli olarak yıllık bazda güncellenecektir. Görüş ve önerilerinizin TBB ne iletilmesi, çalışmanın geliştirilmesi için büyük önem taşımaktadır. Görüş ve önerileriniz için: Emre Alpan İnan, Şirin Mutlutürk, sirin.mutluturk@tbb.org.tr, Son güncelleme tarihi: 15 Kasım 212 2

3 İçindekiler Genel Bilgiler Bilanço Göstergeleri Seçilmiş Göstergeler Gelir / Gider Göstergeleri Uluslararası Karşılaştırmalar 3

4 Genel Bilgiler 4

5 Türkiye de Bankacılık Sektörü Bankacılık sektöründe Ağustos 212 itibariyle 31 adet mevduat, 13 adet kalkınma ve yatırım, 4 adet katılım bankası olmak üzere toplam 48 banka bulunmaktadır sayılı Bankacılık Kanunu na göre: Mevduat bankası: Kendi nam ve hesabına mevduat kabul etmek ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurtdışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye deki şubelerini, Katılım bankası: Özel cari ve katılma hesapları yoluyla fon toplamak ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye deki şubelerini, Kalkınma ve yatırım bankası: Mevduat veya katılım fonu kabul etme dışında; kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren ve/veya özel kanunlarla kendilerine verilen görevleri yerine getiren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye deki şubelerini ifade etmektedir. 5

6 Banka Sayısı Mevduat Bankaları Kamusal Sermayeli Özel Sermayeli Yabancı Sermayeli Mahalli Tas.Mevd.Sig.Fonu. Devr Kalkınma ve Yatırım Bankaları Katılım Bankaları Toplam Kaynak: BDDK 6

7 25 Şube ve Personel Sayısı (Bin) Katılım bankaları dahil edilmiştir. Kaynak: BDDK Şube Sayısı (sağ eksen) Personel Sayısı 7

8 Kadın / Erkek Çalışan Oranı (Yüzde) Kadın Erkek Kaynak: TBB 8

9 Sermaye Yapısı *,** (Ödenmiş sermaye bazında, Aralık 211 itibariyle, yüzde) Halka Arz Edilen Halka Arz Edilmeyen Yerleşik Yerleşik Olmayan*** Sektör Toplamı 15,4 57, 27,7 Mevduat Bankaları 19,1 46, 34,9 Kamusal Sermayeli Bankalar 15,1 84,9, Özel Sermayeli Bankalar 27,7 49,6 22,8 Tas.Mevd.Sig.Fon.Devr. Bankalar, 1,, Yabancı Bankalar,1 3,2 96,7 Kalkınma ve Yatırım Bankaları 2,8 93,8 3,4 * Halka arz edilen bölümünde sahiplik dağılımı dikkate alınmamıştır. ** Sermaye yapısı, ödenmiş sermaye payları ile ağırlıklandırılarak hesaplanmıştır. ***İMKB de işlem gören hisselerdeki dağılım dahil edilmemiştir. Kaynak: TBB 9

10 Sermaye Yapısı *,** (Ödenmiş sermaye bazında, Aralık 211 itibariyle, yüzde) Halka Arz Edilen Halka Arz Edilmeyen Dönemler Yerleşik Yerleşik Olmayan*** 25 17,3 68,1 14, ,1 65,7 16, ,4 57,2 27, ,3 55,1 28, ,8 55,8 28, ,2 56,2 27, ,4 57, 27,7 * Halka arz edilen bölümünde sahiplik dağılımı dikkate alınmamıştır. ** Sermaye yapısı, ödenmiş sermaye payları ile ağırlıklandırılarak hesaplanmıştır. ***İMKB de işlem gören hisselerdeki dağılım dahil edilmemiştir. Kaynak: TBB 1

11 ATM, POS, Banka Kartı ve Kredi Kartı Sayısı (Bin) ATM POS Banka Kartı Kredi Kartı Kaynak: BKM 11

12 İnternet Bankacılığı Kullanan Kişi Sayısı ve Toplam İşlem Hacmi Aktif Müşteri Sayısı (Milyon) 3,2 6,7 8,6 İşlem Hacmi (Milyar TL) *Aktif müşteri sayısı: Son üç ay içinde en az bir kez login olmuş müşteri sayısı. Kaynak: TBB 12

13 İhtiyaç Kredisi, Diğer Krediler ve Konut Kredileri Stoku (Bakiye ve Kişi Başına Miktar) İhtiyaç* Kredisi ve Diğer** Krediler Toplam (Milyon TL) Kişi Başı (Bin TL) 4,8 4,5 4,8 6, 7,7 Konut Kredisi Toplam (Milyon TL) Kişi Başı (Bin TL) 45,1 49, 43,9 53,2 54,5 *İhtiyaç kredileri: Dayanıklı tüketim malları, yarı dayanıklı tüketim malları ile evlilik, eğitim ve sağlık için kullandırılan kredilerdir. **Diğer krediler: İhtiyaç, konut ve taşıt kredileri kategorisinde sınıflandırılamayan kredilerdir. Kaynak: TBB 13

14 Bireysel (otomotiv ve konut dahil) Kredi Kullanan Kişilerin Gelir Dağılımı (Kullanılan miktara göre, yüzde) TL TL TL TL Kaynak: TBB TL Sınıflandırma yapmayanlar 14

15 Kullanılan Bireysel (otomotiv ve konut dahil) Kredilerin Vade Dağılımı (Kullanılan miktara göre, yüzde) ay ay ay ay ay ay 73 + Kaynak: TBB 15

16 Bilanço Göstergeleri 16

17 2.5 Toplam Aktifler (Sabit fiyatlarla 1964=1, bin TL)

18 12. Menkul Değerler Cüzdanı (Sabit fiyatlarla 1964=1, bin TL)

19 2. Likit Aktifler (Sabit fiyatlarla 1964=1, bin TL)

20 2.5 Kredi ve Alacaklar (Sabit fiyatlarla 1964=1, bin TL)

21 4. Mevduat (Sabit fiyatlarla 1964=1, bin TL)

22 2. Özkaynaklar (Sabit fiyatlarla 1964=1, bin TL)

23 9. Mevduat Dışı Kaynaklar (Sabit fiyatlarla 1964=1, bin TL)

24 1% Mevduatın Dağılımı (Yüzde) 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % YP TP 24

25 Seçilmiş Bilanço Göstergeleri (Milyon TL) Krediler ve Alacaklar,1, Menkul Değerler Cüzdanı,1,5, Likit Aktifler,3,14, Toplam Aktifler,19,

26 Seçilmiş Bilanço Göstergeleri (Milyar Dolar) Krediler ve Alacaklar Menkul Değerler Cüzdanı,1, Likit Aktifler, Toplam Aktifler

27 Seçilmiş Bilanço Göstergeleri (Milyon TL) Mevduat,79,381, TP YP Mevduat Dışı Kaynaklar,5,13, Özkaynaklar,27,75, Toplam Pasifler,194,93 1,

28 Seçilmiş Bilanço Göstergeleri (Milyar Dolar) Mevduat TP YP Mevduat Dışı Kaynaklar, Özkaynaklar, Toplam Pasifler

29 1 Toplam Aktiflerin Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, yüzde) * *211 yılı nominal büyüme hızı 29

30 Toplam Aktiflerin Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, ÜFE ye göre düzeltilmiş, yüzde) * yılına kadar yapılan enflasyon hesaplamasında TEFE kullanılmıştır. *211 yılı ÜFE ye göre düzeltilmiş büyüme hızı 3

31 3 Toplam Aktiflerin Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, dolar kuruna göre düzeltilmiş, yüzde) * -5 *211 yılı dolar kuruna göre düzeltilmiş büyüme hızı 31

32 1 Likit Aktiflerin Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, yüzde) * *211 yılı nominal büyüme hızı 32

33 Likit Aktiflerin Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, ÜFE ye göre düzeltilmiş, yüzde) * yılına kadar yapılan enflasyon hesaplamasında TEFE kullanılmıştır. *211 yılı ÜFE ye göre düzeltilmiş büyüme hızı 33

34 35 Likit Aktiflerin Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, dolar kuruna göre düzeltilmiş, yüzde) * *211 yılı dolar kuruna göre düzeltilmiş büyüme hızı 34

35 1 Menkul Değerler Cüzdanının Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, yüzde) * -2 *211 yılı nominal büyüme hızı 35

36 Menkul Değerler Cüzdanının Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, ÜFE ye göre düzeltilmiş, yüzde) * yılına kadar yapılan enflasyon hesaplamasında TEFE kullanılmıştır. *211 yılı ÜFE ye göre düzeltilmiş büyüme hızı 36

37 Menkul Değerler Cüzdanının Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, dolar kuruna göre düzeltilmiş, yüzde) * *211 yılı dolar göre düzeltilmiş büyüme hızı 37

38 Kredi ve Alacakların Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, yüzde) * *211 yılı nominal büyüme hızı 38

39 2 Kredi ve Alacakların Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, ÜFE ye göre düzeltilmiş, yüzde) * *211 yılı ÜFE ye göre düzeltilmiş büyüme hızı 24 yılına kadar yapılan enflasyon hesaplamasında TEFE kullanılmıştır. 39

40 35 Kredi ve Alacakların Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, dolar kuruna göre düzeltilmiş, yüzde) * -5 *211 yılı dolar kuruna göre düzeltilmiş büyüme hızı 4

41 14 Mevduatın Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, yüzde) * Toplam TL YP *211 yılı nominal büyüme hızı 41

42 6 Mevduatın Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, ÜFE ye göre düzeltilmiş, yüzde) * -1 Toplam TL YP *211 yılı ÜFE ye göre düzeltilmiş büyüme hızı 24 yılına kadar yapılan enflasyon hesaplamasında TEFE kullanılmıştır. 42

43 4 Mevduatın Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, dolar kuruna göre düzeltilmiş, yüzde) * -1-2 *211 yılı dolar kuruna göre düzeltilmiş büyüme hızı Toplam TL YP 43

44 Mevduat Dışı Kaynakların Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, yüzde) * *211 yılı nominal büyüme hızı 44

45 7 Mevduat Dışı Kaynakların Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, ÜFE ye göre düzeltilmiş, yüzde) * -1-2 *211 yılı ÜFE ye göre düzeltilmiş büyüme hızı 24 yılına kadar yapılan enflasyon hesaplamasında TEFE kullanılmıştır. 45

46 Mevduat Dışı Kaynakların Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, dolar kuruna göre düzeltilmiş, yüzde) * -1 *211 yılı dolar kuruna göre düzeltilmiş büyüme hızı 46

47 9 Özkaynakların Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, yüzde) * *211 yılı nominal büyüme hızı 47

48 35 Özkaynakların Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, ÜFE ye göre düzeltilmiş, yüzde) * *211 yılı ÜFE ye göre düzeltilmiş büyüme hızı 24 yılına kadar yapılan enflasyon hesaplamasında TEFE kullanılmıştır. 48

49 5 Özkaynakların Büyüme Hızı (Beş yıllık ortalama, dolar kuruna göre düzeltilmiş, yüzde) * -1-2 *211 yılı dolar kuruna göre düzeltilmiş büyüme hızı 49

50 Seçilmiş Göstergeler 5

51 9 Şube ve Personel Başına Ortalama Nüfus (Kişi) Şube Personel (sol eksen) Kaynak: TUİK, TBB 51

52 12. Kişi Başına Ortalama Aktif, Kredi ve Alacaklar, Mevduat ve Gelir (Dolar) Aktifler Kredi ve Alacaklar Mevduat Gsyh Kaynak: TUİK, BBDK, TBB 52

53 Seçilmiş Bilanço Kalemlerinin Gsyh ya Oranları (Yüzde) Gsyh ya ait 1998 yılına kadar olan veriler Gsmh nın 1,3 ile çarpılması ile elde edilmiştir. Kaynak: TUİK, BDDK, TBB Aktifler Kredi ve Alacaklar Mevduat 53

54 65 Krediler / Toplam Aktifler (Yüzde)

55 4 Menkul Değerler Cüzdanı / Toplam Aktifler (Yüzde)

56 16 Özkaynaklar / Toplam Aktifler (Yüzde)

57 3 Mevduat Dışı Kaynaklar / Toplam Aktifler (Yüzde)

58 Diğer Aktifler / Toplam Aktifler (Yüzde) Diğer aktifler kaleminin 22 yılından önceki döneme ait verileri TBB hesaplamalarından alınmıştır ve BDDK hesaplaması ile farklılık gösterebilmektedir. 58

59 12 Takipteki Alacaklar (Özel karşılık öncesi) / Toplam Krediler (Yüzde)

60 7 Mevduat / Toplam Aktifler (Yüzde)

61 16 Kredi / Mevduat (Yüzde)

62 1 Özkaynak Karlılığı, ÜFE (Beş yıllık ortalama, yüzde) * -2-4 Özkaynak Karlılığı ÜFE *Özkaynak karlılığı için 211 yılsonu değeri; ÜFE için 211 Aralık yıllık yüzde değişim değeridir. 24 yılına kadar yapılan enflasyon hesaplamasında TEFE kullanılmıştır. Kaynak: TUİK, BDDK, TBB 62

63 26 Sermaye Yeterlilik Rasyosu (Yüzde) Kaynak: BDDK 63

64 Kredi Dağılımı* (Milyon TL) Toplam Bireysel Kredi kartları, Konut Otomobil Diğer Kurumsal KOBİ kredileri *Katılım bankaları dahil edilmiştir. Kaynak: BDDK 64

65 Kredi Dağılımı* (Yüzde) Toplam Bireysel,4 29,2 32,3 32,4 -Kredi kartları, 11,4 8,7 8,6 -Konut,1 7,7 1,9 1,4 -Otomobil,1 3,9 1,1 1,1 -Diğer,3 6,2 11,5 12,3 Kurumsal 99,6 7,8 67,7 67,6 -KOBİ kredileri 23,3 23,3 *Katılım bankaları dahil edilmiştir. Kaynak: BDDK 65

66 Gelir / Gider Göstergeleri 66

67 25 Faiz Geliri, Faiz Gideri ve Net Faiz Gelirinin Toplam Aktiflere Oranı (Yüzde) Toplam Faiz Gelirleri Toplam Faiz Giderleri Net Faiz Geliri 67

68 1 Net Faiz Dışı Gelir / Toplam Aktifler (Yüzde)

69 Net Ücret ve Komisyon Gelirleri / Toplam Aktifler (Yüzde) 1,6 1,4 1,2 1,,8,6,4,2,

70 4 Net Faaliyet Kar (Zarar) / Toplam Aktifler (Yüzde)

71 Uluslararası Karşılaştırma 71

72 G-2 Ülkelerinde Sermaye Yeterliliği Rasyosu (Yüzde) En son verinin ait olduğu ay Türkiye 1 18,9 18, 2,6 19, 16,5 16,5 Haziran Rusya 1 15,5 16,8 2,9 18,1 14,7 14,6 Mart Arjantin 16,9 16,9 18,8 17,7 15,6 16,7 Temmuz Brezilya 18,8 18,3 19, 17,7 17,3 17,2 Haziran Endonezya 1 19,3 16,8 17,4 17,2 16,1 17,5 Haziran Suudi Arabistan 2,6 16, 16,5 17,1 17,4 Aralık Meksika 15,9 15,3 16,5 16,9 15,7 15,7 Mart Japonya 12,3 12,4 13,3 13,3 14,2 Eylül Almanya 12,9 13,6 14,8 16,1 16,4 17, Haziran Birleşik Krallık 12,6 12,9 14,8 15,9 15,7 Aralık Kanada 14,8 12,2 14,7 15,6 15,9 15,1 Mart ABD 1 12,8 12,8 14,3 15,3 15,3 15,3 Haziran G.Afrika 12,8 13, 14,1 14,9 15,1 14,7 Mayıs Kore 12,3 12,3 14,4 14,6 14, 13,9 Mart Hindistan 2 12,3 13, 13,2 13,6 14,2 13,6 Haziran İtalya 1,1 1,4 11,7 12,1 12,7 Aralık Fransa 1,2 1,5 12,4 12,7 12,3 Aralık Çin 8,4 12, 11,4 12,2 12,7 12,9 Haziran Avustralya 1,1 11,3 11,9 11,4 11,6 11,6 Haziran 1 Basel I 2 Basel I ve Basel II aynı anda uygulanıyor. Kaynak: IMF, Financial Soundness Indicators, Ekim

73 G-2 Ülkelerinde Özkaynak Karlılığı (Yüzde) En son verinin ait olduğu ay Türkiye 26,6 2,1 26,4 23,9 19, 19,8 Haziran Rusya 22,7 13,3 4,9 12,5 17,3 Aralık Arjantin 11, 13,4 19,2 24,4 25,3 26,1 Temmuz Brezilya 32, 14,3 22, 28,9 14, 13,1 Haziran Endonezya 27,8 23,9 26,3 26,1 2,3 22, Haziran Suudi Arabistan 28,5 22,7 16,4 14,7 16,3 16, Temmuz Meksika 24,1 14,8 15,2 16,8 15,5 18,2 Mart Japonya 6,1-6,9 5,5 5,5 7,3 Eylül Almanya 6,5-2,5 5, 8,8 Aralık Birleşik Krallık 6,2-1,3 2,6 3,9 2,2 Aralık Kanada 28,4 15, 18,2 22,9 22,5 Aralık ABD 11,2-1,6 -,5 8,2 6,8 8,7 Haziran G.Afrika 18,1 26,9 18, 18,3 21, 21,5 Mayıs Kore 14,6 7,2 5,8 7,2 8,5 Aralık Hindistan 13,2 12,5 13,1 14,3 15, 15,3 Haziran İtalya 13,9 4,9 4, 3,7-13, Aralık Fransa 9,8 3,6 7,2 12, 8,3 Aralık Çin 16,7 17,1 16,2 17,5 Aralık Avustralya 3,2 18,9 17,4 2,4 22,3 Aralık Kaynak: IMF, Financial Soundness Indicators, Ekim

74 Kaynak: EBF AB ve Diğer Avrupa Ülkeleri Seçilmiş Bankacılık Göstergeleri (Bin Euro) Kişi Başına Aktif Kişi Başına Kredi Kişi Başına Mevduat Lüksemburg İrlanda İsviçre Danimarka Birleşik Krallık Hollanda Norveç Fransa Avusturya Belçika Almanya İspanya İtalya Portekiz Yunanistan Çek Cum Estonya Macaristan Slovakya Polonya Litvanya Türkiye Bulgaristan Romanya

75 AB ve Diğer Ülkeler Seçilmiş Göstergeler (Yüzde) Aktif / Gsyih Kredi / Gsyih Mevduat / Gsyih Kaynak: EBF Lüksemburg İrlanda Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İspanya Avusturya Almanya Belçika İsveç İtalya Yunanistan Norveç Slovenya Estonya Çek Cum Macaristan Bulgaristan Türkiye Slovakya Polonya Litvanya Romanya

76 Finansal Sektör Seçilmiş Göstergelerinin Gsyh'ya Oranı Dünya ve Gelişmekte Olan Ülkeler ile Karşılaştırma (Yüzde) Dünya GOÜ TR Dünya GOÜ TR Dünya GOÜ TR Dünya GOÜ TR Dünya GOÜ TR Banka aktifi Sermaye piyasası Hisse senedi Tahvil ve bono Kamu Özel Toplam Kaynak: IMF, Global Financial Stability Report, Ekim

77 Dünya ve Gelişmekte Olan Ülkeler ile Karşılaştırma (Yüzde) TR/ Dünya TR/ GOÜ TR/ Dünya TR/ GOÜ TR/ Dünya TR/ GOÜ TR/ Dünya TR/ GOÜ TR/ Dünya TR/ GOÜ Banka aktifi,21 1,65,17 1,34,59 3,38,62 2,94,59 2,54 Sermaye piyasası,27 4,45,21 3,18,32 2,51,37 2,59,28 2,11 Hisse senedi,24 3,49,17 2,6,48 2,29,58 2,51,42 2,2 Tahvil ve bono,29 5,25,23 3,98,23 2,8,25 2,71,21 2,2 Kamu,56 8,1,61 6,85,59 4,36,57 4,31,44 3,7 Özel,,,,,,,1,12,1,2 Toplam,24 2,49,19 1,87,42 2,92,48 2,77,41 2,35 Gsyh,77 3,33,72 3,19 1,7 3,44 1,17 3,4 1,1 3,3 Kaynak: IMF, Global Financial Stability Report, Ekim

78 Açıklamalar Net Faiz Geliri: Faiz Gelirleri Faiz Giderleri Serbest Özkaynak: Özkaynak - (Duran Aktifler+Takipteki Alacaklar(net)) Mevduat Dışı Kaynaklar: Merkez Bankasına Borçlar + Para Piyasalarına Borçlar +Bankalara Borçlar + Repo İşlemlerinden Sağlanan Fonlar + Fonlar + İhraç Edilen Menkul Kıymetler Net Faiz Dışı Gelir (Gider) : Net Faaliyet Kar (Zararı) Net Faiz Gelir (Gideri) Net Ücret Komisyon Geliri (Gideri) : Kredilerden Alınan Ücret ve Komisyonlar - Verilen Ücret ve Komisyonlar Diğer Aktifler: Nitelikleri itibarıyla ana bilanço kalemlerine kaydedilemeyen varlıklar 78