Tanzimat Edebiyatı. (Şiir-Roman) YAZARLAR Dr. Özcan BAYRAK Dr. Muhammed Hüküm Dr. Taner NAMLI Dr. Celal ASLAN

Transkript

1 Tanzimat Edebiyatı (Şiir-Roman) YAZARLAR Dr. Özcan BAYRAK Dr. Muhammed Hüküm Dr. Taner NAMLI Dr. Celal ASLAN Dr. Ahmet Faruk GÜLER Dr. Nuran ÖZLÜK Dr. Mehmet ÖZGER Dr. Macit BALIK

2 Yayın Editörü: Doç. Dr. Özcan BAYRAK ISBN: Kapak Bülent POLAT Mizanpaj Burhan MADEN Redaksiyon Muhammet ÖZCAN Baskı ve Cilt: Tarcan Matbaacılık Zübeyde Hanım Mahallesi, Samyeli Sokak, No: 15 Yenimahalle/Ankara Eposta: Tel: Matbaa Sertifika No: İkinci Baskı: 2018 ASOS YAYINLARI e-posta: web: Tel: Yayınevi Sertifika No: Yayıncının yazılı izni olmadan hiçbir şekilde çoğaltılamaz Bu yayın benzerlik tespit programından geçirilmiştir. Bu yayın tarafından indekslenmiştir. Kitap yazarıları kitabın özgünlüğünden sorumludur.

3 Tanzimat Edebiyatı (Şiir-Roman) YAZARLAR Dr. Özcan BAYRAK Dr. Muhammed Hüküm Dr. Taner NAMLI Dr. Celal ASLAN Dr. Ahmet Faruk GÜLER Dr. Nuran ÖZLÜK Dr. Mehmet ÖZGER Dr. Macit BALIK

4

5 İçindekiler Ön Söz GİRİŞ Dr. Özcan Bayrak Tanzimat Öncesi Siyasi ve Sosyal Yapı ( ) Tanzimat Dönemindeki Siyasi ve Sosyal Yapı ( ) Tanzimat Öncesi Türk Edebiyatında Batılılaşma Tanzimat Edebiyatı Tanzimat Edebiyatını Şekillendiren Oluşumlar Tercüme Faaliyetleri Encümen-i Dâniş Encümen-i Şuarâ Gazetecilik Faaliyetleri Tiyatro Faaliyetleri Fikir Akımları Medeniyetçilik Osmanlıcılık İslamcılık Kaynaklar BÖLÜM TANZİMAT EDEBİYATI ( Şiir ) ÂKİF PAŞA ( ) Dr. Muhammed Hüküm Hayatı... 55

6 6 İçindekiler Edebî Kişiliği Eserleri Şiirlerinden Örnekler Kaside-i Adem Şiirin Tahlili Kaynaklar ŞİNASÎ ( ) Dr. Taner NAMLI Hayatı Edebî Kişiliği Eserleri Şiirlerinden Örnekler Münâcât Şiiri Şiirin Tahlili Mustafa Reşid Paşa İçin Kaside Şiirin Tahlili Kaynaklar NAMIK KEMAL ( ) Dr. Celal ASLAN Hayatı Edebî Kişiliği Eserleri Tiyatroları Romanları Edebî Tenkidleri Tarih ve Biyografileri Diğer Eserleri Şiirlerinden Örnekler Hürriyet Kasidesi Şiirin Tahlili Vatan Mersiyesi Şiirin Tahlili Kaynaklar

7 TANZİMAT EDEBİYATI 7 ZİYA PAŞA ( ) Dr. Ahmet Faruk GÜLER Hayatı Edebî Kişiliği Eserleri Şiirlerinden Örnekler Şiirin Tahlili Gazel Şiirin Tahlili Kaynaklar SADULLAH PAŞA ( ) Dr. Nuran ÖZLÜK Hayatı Edebî Kişiliği / Eserleri Şiirlerinden Örnekler On Dokuzuncu Asır Şiirin Tahlili Kaynaklar RECAİZADE MAHMUT EKREM ( ) Dr. Mehmet ÖZGER Hayatı Edebî Kişiliği Eserleri Şiirleri Tiyatroları Hikâye ve Romanları Teorik Kitapları Çevirileri Şiirlerinden Örnekler Âh Nijâd! Şiirin Tahlili Şevki Yok

8 8 İçindekiler Şiirin Tahlili Kaynaklar ABDÜLHAK HAMİT TARHAN ( ) Dr. Muhammed HÜKÜM Edebî Kişiliği Eserleri Şiir Kitapları Tiyatro Eserleri Şiirlerinden Örnekler Makber Şiirin Tahlili Bir Şairin Hezeyanı Kaynaklar MUALLİM NÂCİ ( ) Dr. Macit BALIK Hayatı Edebî Kişiliği Eski-Yeni Tartışması Eserleri Şiirleri Manzum Destanlar Roman Tiyatro Mektup Hatıra Deneme-Eleştiri-İnceleme Eğitim Konusundaki Eserleri Biyografi Dil çalışmaları Tercümeleri Şiirlerinden Örnekler Selîmiyye Şiirin Tahlili

9 TANZİMAT EDEBİYATI 9 Gazel Şiirin Tahlili Kaynaklar II. BÖLÜM TANZİMAT EDEBİYATI ( Roman ) ŞEMSETTİN SAMİ ( ) Dr. Celal ASLAN Hayatı Edebî Kişiliği Eserleri Roman Tiyatro Sözlük ve Ansiklopedi Çeviri Cep Kitapları Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Romanın Tahlili Şahıs Kadrosu Olay Örgüsü Bakış Açısı ve Anlatıcı Zaman ve Mekân Dil ve Üslup Romanın Değerlendirilmesi Kaynaklar AHMET MİDHAT EFENDİ ( ) Dr. Taner NAMLI Hayatı Edebî Kişiliği Eserleri Felâtun Bey ile Râkım Efendi Romanının Tahlili Şahıs Kadrosu Olay Örgüsü Bakış Açısı ve Anlatıcı

10 10 İçindekiler Zaman - Mekân Dil ve Üslûp Romanın Değerlendirilmesi Kaynaklar NAMIK KEMAL ( ) Dr. Numan ÖZLÜK İntibah Romanının Tahlili Şahıs Kadrosu Olay Örgüsü Bakış Açısı ve Anlatıcı Zaman Mekân Dil ve Üslup Romanın Değerlendirilmesi Kaynaklar SAMİ PAŞAZADE SEZAİ ( ) Dr. Mehmet ÖZGER Hayatı - Edebî Kişiliği Sergüzeşt Romanının Tahlili Şahıs Kadrosu Olay Örgüsü Bakış Açısı ve Anlatıcı Zaman Mekân Dil ve Üslup Romanın Değerlendirilmesi Kaynaklar NÂBİ-ZÂDE NÂZIM (? 1893) Dr. Macit BALIK Hayatı Edebî Kişiliği Eserleri Şiir

11 TANZİMAT EDEBİYATI 11 Öykü Roman Diğer Eserleri Zehra Romanının Tahlili Şahıs Kadrosu Olay Örgüsü Bakış Açısı ve Anlatıcı Zaman - Mekân Mekân Dil ve Üslup Romanın Değerlendirilmesi Kaynaklar RECAÎZADE MAHMUT EKREM Dr. Ahmet Faruk GÜLER Araba Sevdası Romanının Tahlili Şahıs Kadrosu Olay Örgüsü Bakış Açısı ve Anlatıcı Zaman-Mekân Dil ve Üslup Romanın Değerlendirilmesi Kaynaklar

12

13 Ön Söz Hazırlamış olduğumuz bu eser, üniversitelerin fen edebiyat fakültelerinin Türk dili ve edebiyatı, eğitim fakültelerinin Türkçe öğretmenliği bölümlerindeki ilgili derslerde kullanılmak üzere oluşturulmuş bir ders kitabıdır. Çalışmanın bütünlüğünde bir yıllık eğitimöğretim süreci esas alınmıştır. Bu eser, planlanmış uzun soluklu bir çalışmanın ilk ayağını oluşturmaktadır. Çalışmanın ilk ayağını oluşturması nedeniyle giriş bölümünde Osmanlı nın son dönemlerini yansıtacak tarihi bilgilere ve sosyal düzeni yansıtacak batılılaşma sürecine yer verilmiştir. Bu çalışmanın devamı niteliğinde olan Servet-i Fünûn Edebiyatı (Şiir Roman) kitabı yayınlanmış olup, Milli Edebiyat (Şiir Roman), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı (Şiir Roman) kitapları planlanmış ve bu kitapların çalışmaları devam etmektedir. Yukarıda bahsi geçen çalışmalarda hikâye ve tiyatro başlıklarına yer verilmemiş olup bu başlıklar için ayrı çalışmalar planlanmıştır. Uzun soluklu ve kapsamlı bir çalışma olması nedeniyle yazar kadrosu muhtelif yerlerde genişleyerek devam edecektir. Hazırlamış olduğumuz bu kitap eserin ikinci baskısı olup birinci baskı gözden geçirilerek ve genişletilerek yayına hazırlanmıştır. Birinci baskıya gerek akademisyenler gerekse öğrenciler tarafından gösterilen ilgiden dolayı teşekkür ederiz. Bu çalışmadan önce bu doğrultuda hazırlanmış olan çalışmaları yapan değerli akademisyenleri saygıyla anarken, bu kitabın hazırlanmasında emeği geçen yazarlara, kitaba ilgi gösteren akademik camiaya ve öğrencilere teşekkür eder, kitabın yeni baskısının bilim dünyasına hayırlı olmasını dilerim. Editör Dr. Özcan BAYRAK