Misyon. Vizyon.

Transkript

1 Aralık sayı

2 nlanır üç ayda bir yayı / 10. sayı / Haziran 2018 / Adaptto.net İmtiyaz Sahibi Prof. Dr. Fatih SAVAŞAN Sakarya Teknokent Yönetim Kurulu Başkanı İcra Direktörü Prof. Dr. Şakir GÖRMÜŞ Sakarya Teknokent Genel Müdürü Yazarlar Gözde SOFUOĞLU Farkındalık,Tanıtım Birimi Koordinatörü gozde.sofuoglu@sakaryateknokent.com Grafik Tasarım Bilal ALTUN Görsel Tasarım / Video Editörü bilal.altun@adaptto.net Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yönetici A.Ş. Esentepe Mah. Akademiyolu Sok. Serdivan/SAKARYA Mail: tto@sakarya.edu.tr / Web: Tel: 0(264) / Fax: 0(264)

3 - Misyon Vizyon 2

4 EYLÜL HABERLERİ ADAPTTO PROJE DESTEK BİRİMİ LİSANS ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK BİLGİLENDİRME ÇALIŞMALARINA BAŞLADI! Pazartesi Güz Dönemi başlangıcıyla birlikte Sakarya Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Çalışma Ekonomisi Endüstri İlişkileri bölümü öğrencilerine yönelik TÜBİTAK 2209 A B programları hakkında bilgilendirme semineri yapılmıştır. ADAPTTO- Proje destek birimi olarak tüm öğrencilerimize projelerinde başarılar dileriz. ADAPTTO DAN SUBÜ YE PROJE BİLGİLENDİRME SEMİNERİ DÜZENLENDİ! Pazartesi ADAPTTO Proje Destek Birimi tarafından; Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü öğrencilerine yönelik TÜBİTAK 2209-A ve 2209-B Projeleri Bilgilendirme Semineri düzenlenmiştir. Proje öneri formunda nelere dikkat edileceği ve öğrencilere neler katacağından bahsedilen bilgilendirme, öğrencilerin yoğun ilgisi ile gerçekleştirildi. Seminere katılım sağlayan öğrencilerimize teşekkür eder, proje başvurularında başarılar dileriz. TEM KABLO FİRMASI İLE ADAPTTO ÜSİ KAPSAMINDA GÖRÜŞÜLDÜ! Salı Askeri araç, harp silah ve vasıtalarının kablo donanımları, gösterge panelleri ve güç dağıtım kutuları üretimi kapsamında çalışmalarını sürüdüren TEM Kablo firması ile ADAPTTO ÜSİ birimi, akademisyen eşliğinde Ar-Ge projeleri hakkında görüşme gerçekleştirdi. 3

5 ARSAN KAUÇUK AR-GE MERKEZİ İLE ADAPTTO ÜSİ KAPSAMINDA GÖRÜŞÜLDÜ! Çarşamba Yapı ürünleri, köprü mesnetleri ve boru contaları konusunda uzmanlaşmış ARSAN Kauçuk Ar-Ge Merkezi yetkilileri ile ADAPTTO ÜSİ kapsamında görüşüldü. KÜSİ 11. KOORDİNASYON TOPLANTISINA KATILIM GÖSTERİLDİ! Perşembe Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürü Bilal Macit in katılımlarıyla gerçekleştirilen; Kamu Üniversite Sanayi İşbirliği #KÜSİ Çalışma Grubu 11. Koordinasyon Toplantısı ve Bölgesel İnovasyon Ekosisteminin Güçlendirilmesi Çalıştayındayına Sakarya Teknokent olarak katılım gösterildi. BERDAN CİVATA FİRMASI KÜSİ KAPSAMINDA ZİYARET EDİLDİ! Perşembe Türkiye nin en büyük boyutlu bağlantı elemanları üreticisi ve akreditasyon belgeli laboratuvarı olan tek civata fabrikası, BERDAN Civata KÜSİ kurul üyeleri eşliğinde ziyaret edildi Cuma 4

6 SAKARYA TEKNOKENT VİZYONU HAKKINDA BİLGİLENDİRME TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİRİLDİ! Çarşamba Sakarya Teknokent Genel Müdürümüz Prof. Dr. Şakir GÖRMÜŞ; teknokent ortaklarından Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fatih SAVAŞAN, Adapazarı Belediye Başkanı Süleyman DİŞLİ ve Sakarya Ticaret Borsası Başkanı Adem SARI yı konuk ederek teknokentin gelecek vizyonu hakkında bilgilendirmede bulundu. Toplantıya ayrıca Sakarya Üniversitesi Rektör Yrd. Prof. Dr. Hatem AKBULUT ve SAÜSEM Müdürü Doç. Dr. Fatih YARDIMCIOĞLU da katılım gösterdi. LOHR İSTANBUL FİRMASI KÜSİ KAPSAMINDA ZİYARET EDİLDİ! Perşembe 50 yılı aşkın süredir yük ve insan taşıma sistemlerinin tasarımı, üretimi ve pazarlanması alanlarında çalışmalarını sürdüren Fransız şirket olan LOHR Grubunun, 2004 yılından itibaren Türkiye de faaliyetini sürdüren Lohr İstanbul firması KÜSİ kapsamında ziyaret edildi. BİG BANG 2018 YARI FİNAL E KATILIM GÖSTERİLDİ! Cuma Big Bang 2018 e giden yolda, beş gün süren yarı final maratonunda girişimcimiz Reyhan Dursun ve ekibinin MID Projesi ile Big Bang Startup Challange Yarı Final sahnesinde yanındayız. Girişimcimize çalışmalarında başarılar dileriz. 5

7 2. TTO BULUŞMASINA KATILIM GÖSTERİLDİ! Pazartesi T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı himayesinde, Yıldız TTO ev sahipliğinde düzenlenen 2.Teknoloji Transfer Ofisleri Buluşması Sakarya Teknokent Adaptto Teknoloji Transfer Ofisi olarak katılım gösteriyoruz TÜBİTAK BİGG DÜNYA PROGRAMININ TANITIM TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİRİLDİ! Pazartesi Düzce Teknopark uzmanlarının anlatımıyla 1512 TÜBİTAK BİGG DÜNYA Programının tanıtılması amacıyla bilgilendirme toplantısı Sakarya Teknokent Konferans Salonunda gerçekleştirildi. 3. AR-GE & İNOVASYON ZİRVESİ VE SERGİSİNE KATILIM GÖSTERİLDİ! Çarşamba Türkiye deki Ar-Ge çalışmalarının ticarileşmesindeki sıkıntıları ortadan kaldırmayı ve sanayide dönüşümü gerçekleştirmeyi amaçlayan Mimar ve Mühendisler Grubu nun (MMG), düzenlediği 3. Ar-Ge & İnovasyon Zirvesi ve Sergisi nde Sakarya Teknokent Adaptto Teknoloji Transfer Ofisi olarak yerimizi aldık. 6

8 YENİ DÖNEM G-FAST HIZLANDIRMA PROGRAMI BUGÜN BAŞLADI! Çarşamba Girişimci Hızlandırma Programı ile iş fikirlerinizi eğitim ve mentörlük desteği vererek olgunlaştırdığımız programımız bugün başladı. İş modeli oluşturmak, devlet teşvikleri ve finansal yatırım almak, ücretsiz ofis imkanlarına erişmek ve şirketleşmek için G-FAST hızlandırma programının ilk haftası, teknoloji tabanlı iş fikrine sahip girişimci adaylarımızın yoğun katılımı ile bugün tamamlandı. PROJE VE PATENT DEĞERLENDİRME TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİRİLDİ! Cuma Sakarya Üniversitesi akademisyenlerinden Dr.Öğr.Gör. Zekiye TURAN, Dr.Arş.Gör. Gülüzar ÇİT ve Arş.Gör. Serefraz AKYAMAN ile yeni buluşlarının proje ve patent süreçlerini değerlendirdik. 15 TEMMUZ ŞEHİTLER FEN LİSESİ NDEN SAKARYA TEKNOKENT E ZİYARET! Pazartesi Sakarya Üniversitesi akademisyenlerinden Prof. Dr. Hakan Serhad SOYHAN ın danışmanlığını yaptığı; 15 Temmuz Şehitler Fen Lisesi öğrencileri bugün Sakarya Teknokenti ziyaret etti. Ziyaret kapsamında Genel Müdürümüz Prof. Dr. Şakir GÖRMÜŞ; teknokent ve tto kavramlarından bahsederek, öğrencilerin sorularını yanıtladı. Ardından, Sakarya Teknokent bünyesinde faaliyet gösteren Polisoft Yazılım, TRA Bilişim ve Alaras firmaları ziyaret edildi. 7

9 AR-GE VE TASARIM MERKEZLERİ İKİNCİ ETKİLEŞİM TOPLANTISINI GERÇEKLEŞTİRDİ! Salı Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü ve Sakarya Teknokent koordinasyonunda; Sakarya Büyükşehir Belediyesi nin ev sahipliğini yaptığı ikinci Ar-Ge Merkezleri Etkileşim Toplantısı Sakarya Maltepe Park ta gerçekleştirildi. SAMİB EKONOMİ BAŞLIĞIYLA TOPLANDI Çarşamba Sakarya Teknokent Genel Müdürümüz Prof. Dr. Şakir GÖRMÜŞ Sakarya Makine İmalatçıları Birliğinin davetlisi olarak katıldığı toplantıda Sakarya Teknokent in gelecek vizyonu ve güncel ekonomik / finansal konularda bilgilendirmelerde bulundu SAYILI TEKNOPARK KANUNU BİLGİLENDİRME TOPLANTISI DÜZENLENDİ! Çarşamba IFASTURK (Uluslararası Finansal Denetim Sistemi) firmasında çalışmalarını sürdüren, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Mesut ŞENEL in anlatımıyla 4691 Sayılı Teknopark Kanunu konulu bilgilendirme toplantısı düzenlendi. Katılım sağlayan tüm firmalarımıza teşekkür eder, çalışmalarında başarılar dileriz Cuma 8

10 KASIM HABERLERİ SEDAŞ A.Ş. NİN PROJE FİKİRLERİNİN DEĞERLENDİRME TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİRİLDİ Perşembe ADAPTTO ÜSİ Birimi koordinasyonunda; SEDAŞ A.Ş nin proje fikirlerini değerlendirmek için Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr Uğur Arifoğlu hocamız ile Teknokent bünyesinde faaliyet gösteren Voluable Touch firmamız ve girişimcilerimiz toplantı gerçekleştirdiler. AKÇELİK FİRMASINA TASARIM VE MARKA TESCİL BELGESİ TESLİMİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ! Pazartesi PATENTTO Patent ve Ticarileştirme Ofisi ekibi olarak başından sonuna içerisinde bulunmaktan büyük keyif aldığımız ve Akçelik Eşya İmalat Taahhüt Tic. ve San Ltd. Şti firmamıza ait olan mini karavan üretimi projesinin Tasarım ve Marka Tescil Belgelerinin teslimini gerçekleştirdik. Firmamıza mevcuttaki ve sonraki projelerinde başarılar diliyoruz. SAKARYA TEKNOKENT ÇALIŞMALARIYLA AR-GE VE TASARIM MERKEZLERİ SAYISI GÜN GEÇTİKÇE ARTIYOR! Salı Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yönetici A.Ş. Teknoloji Transfer Ofisi (ADAPTTO) Koordinasyonunda, akademisyenler eşliğinde 2 Ar-Ge Merkezi ve 1 Tasarım Merkezi kuruldu. MKS Mermer, Aydın Endüstri ve Aspen Yapı firmaları Ekim ayının son on günü içinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yetki belgelerini almaya hak kazandı. 9

11 5. TGB KOORDİNASYON TOPLANTISINA KATILIM GÖSTERİLDİ Çarşamba 7 9 Kasım 2018 tarihleri arasında Antalya Teknokent in ev sahipliğinde gerçekleştirilen 5. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Koordinasyon Toplantısı na Sakarya Teknokent olarak katılım gösterildi. SEKTÖR KURULU TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİRİLDİ! Salı Teknokent firmalarının, teknolojik ürün değerlendirme ve firma tarafından projelerinin değerlendirilmesi adına sektör kurulu toplantısı gerçekleştirildi. YILDIZ TEKNOPARK PROTOTİP ATOLYESİ ZİYARETİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ Perşembe Akademisyen ve öğrencilerin, sektör ihtiyaçlarına çözüm sunacak prototip üretmeleri konusunda desteklemek amacıyla kurulan Yıldız Teknopark Prototip Atolyesi i Genel Müdürümüz Prof. Dr. Şakir GÖRMÜŞ tarafından ziyaret edilerek fikir alışverişinde bulunuldu Cuma 10

12 ADAPAZARI BELEDİYESİ NE İADE-İ ZİYARETTE BULUNULDU! Salı Sakarya Teknokent Genel Müdürümüz Prof. Dr. Şakir GÖRMÜŞ ve Sakarya Teknokent bilgi işlem uzmanımız Gözde SOFUOĞLU Adapazarı Belediyesi Bilgi İşlem Müdürü Ersin KIROĞLU na iade-i ziyarette bulunarak Kodla Adapazarı projesi kapsamında görüşme gerçekleştirdi. MİMARLAR VE MÜHENDİSLER GRUBU NDAN TEKNOKENT E ZİYARET! Perşembe Mimar ve Mühendisler Grubu MMG Sakarya Şube Başkanı Naci İris ve Yönetim Kurulu Üyeleri, Genel Müdürümüz Prof. Dr. Şakir Görmüş e hayırlı olsun ziyaretinde bulundu. MMG heyetine nazik ziyaretleri için teşekkür ediyor, faaliyetlerinde başarılar diliyoruz. ADAPTTO PROJE DESTEK BİRİMİ TARAFINDAN SAÜ İLAHİYAT FAKÜLTESİNE BİLGİLENDİRME YAPILDI Çarşamba ADAPTTO Proje Destek Birimi tarafından ilahiyat Fakültesi akademik personeline TÜBİTAK ARDEB proje destekleri kapsamında bilgilendirme yapılmıştır. Katılım sağlayan akademisyenlerimize teşekkür eder, çalışmalarında başarılar dileriz. 11

13 ARALIK HABERLERİ SAÜ MMT ÖĞRENCİLERİNE BİLGİLENDİRME TOPLANTISI DÜZENLENDİ! Pazartesi ADAPTTO Proje Destek Birimi ile Girişimcilik, Şirketleşme ve Ticarileşme birimi tarafından Sakarya Üniversitesi Makine Mühendisliği Topluluğu öğrencilerine yönelik TÜBİTAK Burs Programları ile Girişimcilik ve Şirketleşme konuları kapsamında bilgilendirme yapılmıştır. KÜSİ TOPLANTISI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ NDE YAPILDI Pazartesi SAÜ Rektörlük Senato Salonunda düzenlenen toplantıya Sakarya Valisi Ahmet Hamdi Nayir, Vali Yardımcısı Bekir Dınkırcı, Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fatih Savaşan, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sarıbıyık, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. Mustafa Çöpoğlu, Sakarya Teknokent Genel Müdürü Prof. Dr. Şakir Görmüş, öğretim üyeleri, SATSO ile OSB temsilcileri, ilgili kurum ile kuruluşlardan yetkililer, uzmanlar ve sanayiciler katıldı. AR-GE VE TASARIM MERKEZLERİ KURULUMU EĞİTİMİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ Perşembe Teknokent ve Adaptto personellerine yönelik; MODERN YMM firmasında çalışmalarını sürdüren, Teşvik ve Ar- Ge uygulamaları Uzmanı Yeminli Mali Müşavir Güneri GÖZÜA- ÇIK tarafından, Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri kurulumu ile merkezlerde son düzenlemeler ışığında vergi, muhasebe ve sgk teşvik uygulamaları konulu eğitim verildi Cuma 12

14 G-FAST 18 ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNİ BULDU Cuma Sakarya Teknokent Teknoloji Transfer Ofisi tarafından iş fikri sahibi girişimci adaylara yönelik olarak düzenlenen Girişimci Hızlandırma Programı(G-FAST) 2018 ödülleri düzenlenen törenle sahiplerini buldu. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Konferans Salonu nda düzenlenen G-FAST 18 Final etkinliği, Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fatih Savaşan, Sakarya Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hatem Akbulut, Sakarya Teknokent Genel Müdürü Prof. Dr. Şakir Görmüş, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı Refik Özkorkmaz, KOSGEB İl Müdürü Onur Kurtçu, SGK İl Müdürü Erhan Cavuş, İŞKUR İl Müdürü Tekin Kaya, MARKA İl Koordinatörü Şevket Kırıcı, akademisyenler, iş adamları ve öğrencilerin katılımı ile gerçekleştirildi. Sakarya Teknokent Yönetim Kurulu Başkanı ve Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fatih Savaşan konuşmasında girişimciliğin ülke kalkınmasına katkısından ve Sakarya Üniversitesi nin sağladığı imkanlardan bahsetti. Girişimciliğin gelecek vizyonu ve Sakarya Teknokent in çalışmaları hakkında bilgiler veren Sakarya Teknokent Genel Müdürü Prof. Dr. Şakir Görmüş Bu süreçte bizlere hem maddi hem de manevi desteklerini esirgemeyen değerli sponsorlarımız; TÜGİM, CANCAN Makine, Akçelik Eşya ve İFASTÜRK e teşekkür ederim dedi. ADAPTTO Teknoloji Transfer Ofisi Girişimcilik, Şirketleşme ve Ticarileşme Birim Koordinatörü Gökhan Yüce nin açılış konuşmaları ile başlayan etkinlikte, 13 girişim grubu sahnede beşer dakikalık performans sergiledi. Bu süre içinde tespit ettikleri problem ve önerdikleri çözüm hakkında bilgi vererek, ilgili müşteri segmentlerini detaylı olarak tanımladı. Gelir yöntemleri ve ekiplerinin altyapısı hakkında paylaşımda bulundular. Jüri üyeleri de ekipleri konunun inovatif yönü, ekibin yeterliliği ve ticarileşme potansiyeli açısından değerlendirdi. Final etkinliği, Key Of Change firması kurucusu Murat Özanlar ın pazarlama teknikleri sunumu ile başladı. Ardından Tüm Girişimci ve Mentörler Derneği (TÜGİM) mentörlerinden Murat Ünver girişimcilere etkili sunum yapma ve motivasyon konuşmasını gerçekleştirdi. Sonrasında G-FAST 18 sponsorlarından TÜGİM adına Murat Ünver, Melih Maral, Özgür Gencer, Atilla Akarsu, Naz Esra Elikar, Salim Birkan Pabuççu ve Meltem Çora dan oluşan heyet, sahne ekiplerine birebir mentörlük desteği vererek etkili sunum yapma, pazarlama teknikleri ve sahne öncesi motive edici eğitim konusunda kısa bilgilendirmede bulundu. G-FAST 18 Final etkinliğinde, VISITICK projesiyle ile birinci olan Hüseyin Akar ve ekibine ödülleri Sakarya Teknokent Yönetim Kurulu Başkanı ve Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fatih Savaşan tarafından takdim edildi. Yarışmada, B3T projesiyle ikinci Reyhan Dursun ve ekibine CANCAN Makine Firma Sahibi Tunç Özüuğurlu tarafından ödülü takdim edildi. 3D INJECT projesiyle üçüncü olan Meryem Güngör ve ekibi ödüllerini AK ÇELİK firma sahibi Cihan Bayraktar ın elinden aldı. 13

15 SAVUNMA TEKNOLOJİLERİ FİRMALARINDAN TEKNOKENT E ZİYARET! Salı Aselsan Ar-Ge Direktörü Doç. Dr. Ahmet Fazlı Yağlı, BİTES Genel Müdürü Uğur Coşkun, Hidroan Yönetim Kurulu Başkanı Musa Ertunç ve Prof. Dr. Nedim Sözbir hocamızın Savunma Teknolojileri Focount adlı ekibi Genel Müdürümüz Prof. Dr. Şakir Görmüş e ziyarette bulundu. TEMEL PATENT EĞİTİMİ VERİLDİ Perşembe ADAPTTO ve SATSO İşbirliği ile Sakarya ili ve civarında faaliyette olan firmalarımıza Temel Patent Eğitimi verilmiştir. Etkinliğe destek veren Sakarya Teknokent Genel Müdürümüz Prof.Dr. Şakir GÖRMÜŞ ve Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanımız A. Akgün ALTUĞ beylere, emeği geçen her iki kurumun değerli ekibine ve katılımlarıyla bizleri onurlandıran firmaların kıymetli personellerine çok teşekkür ederiz. AR-GE / TASARIM MERKEZLERİ İLE TEKNOPARKLARDA MALİ UYGULAMALAR SEMİNERİ DÜZENLENDİ Cuma Teknopark şirketlerinde değişen kurumlar vergisi, KDV teşvik ve muhasebe uygulamaları ile Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri kurulumu ile merkezlerde son düzenlemeler ve SGK teşvik uygulamalarına yönelik konuların anlatıldığı seminerimiz firmalarımızın yoğun katılımıyla gerçekleştirildi. Tüm katılımcılarımıza teşekkür eder, çalışmalarında başarılar dileriz Cuma 14

16 FİGES A.Ş. FİRMASI ÇALIŞANLARI TARAFINDAN MATLAB & SİMULİNK EĞİTİMİ VERİLDİ Pazartesi FİGES A.Ş. firmasında çalışmalarını sürdüren MATLAB Proje ve Uygulama Mühendisleri Mirsad BUCAK ve Erkam ÇANKAYA tarafından MATLAB & Simulink yazılımı özelinde görüntü işleme, elektrikli araçlar ve batarya yönetimi, otomatik kod dönüşümü konusunda bilgilendirme yapılarak örnek uygulama eğitimi verildi. TEKNOLOJİ TEDARİKÇİLERİ KONULU TOPLANTI GERÇEKLEŞTİRİLDİ Pazartesi Doğu Marmara Kalkınma Ajansı başkanlığında Kocaeli Üniversitesi Teknokent in ev sahipliğinde ve MARTEK, Gebze Teknik TTO Bilişim Vadisi, GOSB TTO ve Sakarya Teknokent in katılımlarıyla gerçekleştirilen toplantıda teknoloji tedarikçileri ve kullanıcıları konusunda görüşme yapıldı. ADAPTTO PROJE DESTEK BİRİMİ TARAFINDAN SAÜ İLAHİYAT FAKÜLTESİNE BİLGİLENDİRME YAPILDI Çarşamba Sakarya Teknokent Yönetim Kurulu Toplantısı Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fatih Savaşan başkanlığında, tüm yönetim kurulu üyelerinin katılımıyla gerçekleşti. 15

17 Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yönetici A.Ş. Esentepe Mahallesi, Akademiyolu Sokak, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Serdivan / SAKARYA T: F: tto@sakarya.edu.tr