Diabetik Retinopatinin Otomatik Algılanması Amacıyla. Göz Görüntüsünden Kan Damarlarının Eşiklenmesi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Diabetik Retinopatinin Otomatik Algılanması Amacıyla. Göz Görüntüsünden Kan Damarlarının Eşiklenmesi"

Transkript

1 Diabeik Reinopainin Oomaik Algılanması Amacıyla Göz Görünüsünden Kan Damarlarının Eşiklenmesi Vasif NABİYEV, Salih BAHÇEKAPILI Karadeniz Teknik Üniversiesi, Mühendislik Fakülesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, 6080 Trabzon Anahar sözcükler: Görünü işleme, Diyabeik Reinopai, Osu Algoriması, Ardıl Eşikleme Yönemi Özeçe Teknolojinin gelişimiyle mümkün olan erken ıbbi algılama sisemleri gündelik yaşamımızda daha büyük önem kazanmakadır. Gözdeki kan damarlarında olan değişimlerin, bu damarların çaplarının ve reinadaki örünülerin görünü işleme eknikleri ile oomaik algılanması diyabe hasalığının erken eşhisi için yardımcı olabilir. Bu çalışmada diyabeik reinopainin espii için gözdeki damarların eşiklenmesi üzerinde durulmuş ve ardıl eşikleme yönemi önerilmişir..giriş Şeker hasalığının, oplumun en az 3% ünü ekilediği bildirilmekedir[,5,6]. Yapılan çalışmalar, bu oranın yıllar içinde giderek arığını ve 6% ya kadar çıkığını gösermekedir. Türkiye de 4-5 milyon arasında şeker hasası olduğu ahmin edilmekedir. Sadece İsanbul ve çevresinde milyon kişide şeker hasalığı ve her üç şeker hasasından birisinin gizli şeker hasası olduğu düşünülürse, erken eşhis yönemlerinin ne kadar önemli olduğu aşikardır[9]. Şeker hasası olan insanlarda hasalığın seyri ve evresi nedeniyle çeşili organlarının zarar gördüğü bilinmekedir. Bu organlardan biri de gözdür. Şeker hasalığı olanlarda gözdeki ağ abakası (reina ve sarı noka (makula'nın ekilenme sıklığı 40% ır. Bu nedenle Türkiye de iki milyon kişide şeker hasalığına bağlı ağ abakası rahasızlığı (diyabeik reinopai olduğu düşünülmekedir. Bu oranların yüksekliği, şeker hasalığının çok ciddi bir oplum sağlığı sorununa yol açığının gösergesidir [Duru]. Bu nedenle kişilerden alınan göz görünüsü yorumlanarak hasalığın erken eşhisi yapılabilir. Hasanın sürekli konrollere gimeden amamıyla oomaik bir sisem ile göz görünüsünden varolan değişimleri izleyebilmesi zaman ve hasa psikolojisi açısından da çok önemlidir[,]. Çalışmada göz görünülerinden damarların oomaik bulunması üzerinde durulmuşur. Önce kısaca şeker hasalığının gözü nasıl ekilediği ve bu zararlı ekilerin espii açıklanmakadır. Oomaik diyabeik reinopaisi eşhisi için göz görünüsünden damarların elde edilmesi amacıyla çeşili yönemler önerilmiş ve sonuçları verilmişir.. Diyabeik reinopai nedir ve nasıl espi edilir? Şeker hasalarının vücudu, şekeri uygun şekilde kullanamaz ve depolayamaz. Yüksek kan-şeker seviyeleri gözün arkasında bulunan ve görmeyi gerçekleşiren sinir abakasındaki kan damarlarını hasara uğraabilir. Gözün sinir abakasında meydana gelen bu ip hasara diyabeik reinopai denir. Reina abakasındaki damar yapısının bozulmasıyla oraya çıkan diyabeik reinopai diyabee bağlı göz hasalıkları içerisinde en sık görülenidir ve yeişkinlerde önemli bir körlük sebebidir. Hasalık ilerledikçe, reina yüzeyinde anormal yeni damar oluşumları meydana gelmekedir. Diyabeik reinopaisi olan hasaların başlangıça görmelerinde bazı değişiklikler oraya çıkabilir. Diyabein süresiyle diyabeik reinopainin oraya çıkma ve görme kaybına gidebilecek ciddi reina problemlerinin görülme olasılığı armakadır. Diyabeik reinopai genellikle her iki gözü birlike ekilemekedir. Şekil bu hasalığın gözde ekisini gösermekedir. Şekil : Normal reina ve normal olmayan reina Diyabeik reinopai hasalığı gözde aşağıdaki ekiler araşırılarak espi edilir. Kolaylıkla kanayan anormal kan damarları gelişebilir ve bunların göz içine kanaması sonucu görmede bulanıklık oraya çıkar. Bu olay hasalığın en ileri ve dördüncü evresi olan proliferaif reinopai evresinde gerçekleşmekedir.

2 Diyabe hasalığı nedeniyle bozulan kan damarı duvarlarından kanın sıvı kısmı keskin ve merkezi görmenin gerçekleşiği makulanın (sarı noka, görme merkezi merkezine sızabilir. Sızan sıvı makula da şişme ve görmede bulanıklaşmaya neden olur. Bu durum makula ödemi olarak adlandırılmakadır. Makula ödeminin oraya çıkma riski her ne kadar hasalık ilerledikçe arsa da hasalığın herhangi bir evresinde görülebilmekedir. Proliferaif diyabeik reinopaisi olan hasaların yaklaşık olarak yarısında da aynı zamanda makula ödemi bulunmakadır. Dolayısıyla hasalığın erken eşhisi için göz görünüsü yorumlanarak damarların yapılarının ve görünüde bulunan değişimlerin araşırılması önem aşımakadır. Bu amaçla elde edilen görünüden ilk önce damarların çıkarılması gerekmekedir. 3. Göz Görünüsünde Bulunan Damarların Belirlenmesi Diabeik reinopai hasalığının algılanması için öncelikle hasaların göz dibi resimlerinin çekilmesi gerekir. Bunun için çeşili cihazlar bulunmakadır. Burada; C :P + /ω (,P + /ω ( P L /ω ( (4 P i ω ( =, ω ( = (5 P i + olarak alınır. Osu algoriması, sınıflar arası dağılımı ( σ maksimum yapacak opimum * B eşik değerini belirlemekedir. σ = ω ω ( μ μ B (6 i μ = ip / ω( (7 L i + μ = ip / ω ( (8 ArgMax{ σ ( } * = (9 L B Osu algorimasının herhangi bir damar verisine sahip göz görünüsüne uygulanması sonucu Şekil 3 e göserilmişir. Şekil : Göz dibi resminin alınması Bu görünülerden oomaik olarak damar verisinin bulunması için görünü ilk olarak 8 bilik gri yapıya dönüşürülür. Damarların ikili görünüsünü elde emek için, oluşurulan gri görününün hisogramı çıkarılır. Hisogram dağılımından hesaplanan eşik değeri yardımıyla gri görünüden ikili görünüye geçilir. 3.. Dinamik Eşikleme (Osu algoriması Çalışmada eşik değerinin seçiminde ilk önce Osu algoriması kullanılmışır [4]. Osu algoriması, görünüdeki piksel değerlerinin dağılımlarına göre bu piksellerin kümelendirilmesini sağlamakadır. Görününün piksel değerleri L ([, L] gri seviye ile emsil edilirse, i. seviyedeki piksel sayısı n i olduğunda oplam piksel sayısı aşağıdaki şekildedir. N=n +n +n 3..+n i +..+n L ( İki seviyeli eşik değeri seçiminde pikseller [,, ] ve [+, L] gri seviye değerlerini içeren C,C gibi iki sınıfa ayırmakadır. P i =n i / N ( olarak göserilirse C i kümeleri aşağıdaki gibi verilebilir. C :P /ω (,P /ω ( P /ω ( (3 Şekil 3: Damar verisine sahip gri görünü ve bu görünüye Osu algorimasının uygulanması sonucu Şekil den anlaşıldığı üzere bu ve benzeri verilere sahip görünülerden damarların bulunmasında sıradan yönemler ekisiz kalmakadır. Bundan dolayı özel yönemlerin gelişirilmesine ihiyaç vardır. 3.. Ardıl Eşikleme Yönemi Çalışmada görünüden damarların çıkarılması amacıyla ieraif şekilde çalışan ardıl eşikleme yönemi önerilmekedir. Yönemi kısaca aşağıdaki şekilde açıklayabiliriz. Gri biçime dönüşürülen resmin ilk önce hisogramı bulunur. Sonra ise Osu algorimasından farklı

3 olarak (piksel değerlerinin dağılımlarına göre bu piksellerin kümelendirilmesi yerine ilk hisogram arışının olduğu değer espi edilir. Bu değerden iibaren kümelendirme gerçekleşirilir. Her ierasyonda değerlendirme yapılarak, resimden damar verisi çıkarılır ve geriye kalan görünüde ekrar damar verisi bulmaya çalışılıyor. Bu işlemler en basi anlamda eşik değeri 55 en başlayarak sıfırdan küçük kalana ek veya üm görünü işlenene kadar devam ediyor. Dolayısıyla elde edilen ardıl eşiklenmiş görünüler üs üse konularak eşiklenmiş resim elde edilir. Bu yönemin akış diyagramı Şekil 4 e verilmişir. Şekil 5: Orijinal görünü (B ve hisogramı (A T = 50 Şekil 4. Ekili yönemin akış diyagramı Önerilen yönemin çeşili aşamalarında görünüde bulunan damar verileri yandaki şekillerde göserilmişir, (Şekil 5. Şekilde soldaki kısım (A, bir önceki resimden damar verisinin gri görünüden çıkarılması sonucu görününün hisogramını ifade emekedir. B ise o andaki eşik için görünüde bulunan damar verisidir. T=50, 0, 90 ve 60 eşik değerleri için bulunan sonuçlar birbirine eklenerek sonuç ikili görünü elde edilmekedir. Akış diyagramındaki iki resmin oplamını ifade eden kod kısmı aşağıda verilmişir. for (in i = 0;i < yükseklik; i++ { for (in j = 0;j < genişlik; j++ } { if (! Resimİslendi[i, j] { deger = resim[i,j] + gray[i,j]; if ( deger > 55 { deger = 55; } resim[i,j] = deger; } } T = 0 T = 90 3

4 5. Kaynakça [] Ch. Sinhanayohin, V. Kongbunkia, S. Phoojaruenchanachai, A. Singalavanija, Auomaed Screening Sysem for Diabeic Reinopahy, Proceedings of he 3rd Inernaional Symposium on Image and Signal Processing and Analysis, Sonuç T = 60 Bu çalışmada diyabeik reonopainin erken eşhisi amacıyla göz görünüsünden damar bilgilerinin çıkarılması üzerinde durulmuşur. Bu amaçla ardıl eşikleme yönemi önerilmekedir. Diğer klasik yönemlerle kıyaslandığında önerilen yöneme göre damar verisinin ekili bir biçimde bulunduğu görülmekedir. Görünü alanının küresel yapıda olması ve bu nedenle ışığın görünü üzerine eşi dağılmaması ikili bilgilerin çıkarılmasında ardıl eşikleme yardımıyla giderilebilir. Öe yandan piksel dağılımına göre elde edilen ikili resimden makulanın yeri kolaylıkla belirlenebilir. Bulunan ikili damar görünüleri, çeşili melez yönemlerle güçlendirilerek gürülülerden daha da arındırılabilir. Elde edilen bu damar yapıları incelenerek Diyabeik Reinopaiye ilişkin oomaik karara varılması mümkündür. Yönemde ilk eşikleme değeri 5 piksellik yığılmalar olan kısımlardan başlamakadır. Eke çeşili görünüler için sonuçlar verilmişir. A giriş görünü B ise sonuç görünüyü emsil emekedir. B görünüsündeki siyah pikseller damar verisini beyaz pikseller de arka planı gösermekedir. [] Leandro J. J. G., Soares J. V. B., Cesar R. M. Jr., & Jelinek H. F. (003, Blood vessel segmenaion of nonmydriaic images using waveles and saisical classifiers, In Proceedings of he Brazilian Conference on Compuer Graphics, Image Processing and Vision (Sibgrapi03, Sao Paulo, Brazil, IEEE Compuer Sociey Press: [3] C. Sinhanayohin, J. F. Boyce, T. H. Williamson, H. L. Cook, E. Mensah, S. Lal and D. Usher, Auomaed deecion of diabeic reinopahy on digial fundus images, 00 Diabees UK. Diabeic Medicine, 9, 05 [4 ] Osu, N., A Threshold Selecion Mehod from Gray- Level Hisograms. IEEE, Transacions on Sysem Man. and Cyberneics, Vol. 9, No. I, 6-66, 979. [5] hp:// [6] hp:// [7] [8] [9] hp://durlu.com/_wsn/page.hml/ Reina ve Makul Hasalıkları 4

5 Ekler No : A Orjinal görünü ve B de A görünüsüne Ardıl Eşikleme Yönemi uygulanması sonucunda oluşan görünüdür. 5

Makine Öğrenmesi 8. hafta

Makine Öğrenmesi 8. hafta Makine Öğrenmesi 8. hafa Takviyeli Öğrenme (Reinforcemen Learning) Q Öğrenme (Q Learning) TD Öğrenme (TD Learning) Öğrenen Vekör Parçalama (LVQ) LVQ2 LVQ-X 1 Takviyeli Öğrenme Takviyeli öğrenme (Reinforcemen

Detaylı

Su Yapıları II Aktif Hacim

Su Yapıları II Aktif Hacim 215-216 Bahar Su Yapıları II Akif Hacim Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversiesi Mühendislik Mimarlık Fakülesi İnşaa Mühendisliği Bölümü Yozga Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversiesi n aa Mühendisli

Detaylı

Eş Zamanlı Yazılımlarda Güvenilirlik Analizi : Literatür Taraması

Eş Zamanlı Yazılımlarda Güvenilirlik Analizi : Literatür Taraması Eş Zamanlı Yazılımlarda Güvenilirlik Analizi : Lieraür Taraması Erku Tekeli Çukurova Üniversiesi, Kozan Meslek Yüksekokulu, Adana eekeli@cu.edu.r Öze: Son yıllarda yüksek başarımlı hesaplamalara olan ihiyaçlar

Detaylı

Hareketi Algılayan Kamera Destekli Güvenlik Programı. Motion Detecting Camera Assisted Security Program

Hareketi Algılayan Kamera Destekli Güvenlik Programı. Motion Detecting Camera Assisted Security Program BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ, CİLT: 4, SAYI: 2, MAYIS 2011 19 Harekei Algılayan Kamera Desekli Güvenlik Programı Hüseyin ÇAKIR 1, Habibe Kübra BABACAN 2 1, 2 Bilgisayar Eğiimi Bölümü, Gazi Üniversiesi,

Detaylı

1) Çelik Çatı Taşıyıcı Sisteminin Geometrik Özelliklerinin Belirlenmesi

1) Çelik Çatı Taşıyıcı Sisteminin Geometrik Özelliklerinin Belirlenmesi 1) Çelik Çaı Taşıyıcı Siseminin Geomerik Özelliklerinin Belirlenmesi 1.1) Aralıklarının Çaı Örüsüne Bağlı Olarak Belirlenmesi Çaı örüsünü aşıyan aşıyıcı eleman aşık olarak isimlendirilir. Çaı sisemi oplam

Detaylı

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

GEFRAN PID KONTROL CİHAZLARI

GEFRAN PID KONTROL CİHAZLARI GEFRAN PID KONTROL CİHAZLARI GENEL KONTROL YÖNTEMLERİ: ON - OFF (AÇIK-KAPALI) KONTROL SİSTEMLERİ: Bu eknik en basi konrol ekniğidir. Ölçülen değer (), se değerinin () üzerinde olduğunda çıkış sinyali açılır,

Detaylı

İnönü Bulvarı No:27, 06490, Bahçelievler / Ankara-Türkiye hasan.tiryaki@euas.gov.tr, mehmet.bulut@euas.gov.tr. ikocaarslan@kku.edu.

İnönü Bulvarı No:27, 06490, Bahçelievler / Ankara-Türkiye hasan.tiryaki@euas.gov.tr, mehmet.bulut@euas.gov.tr. ikocaarslan@kku.edu. Termik Sanralların Konrol Sisemlerinde Teknolojik Gelişmeler ve Verimlilik Technologic Developmens on Conrol Sysems of Thermal Power Plans and Efficiency Hasan TİRYAKİ 1, Mehme BULUT 2, İlhan KOCAARSLAN

Detaylı

GELİŞTİRİLMİŞ DGA İŞARETLERİNİN PIC MİKRODENETLEYİCİLERLE ÜRETİLMESİ

GELİŞTİRİLMİŞ DGA İŞARETLERİNİN PIC MİKRODENETLEYİCİLERLE ÜRETİLMESİ GELİŞTİRİLMİŞ DGA İŞARETLERİNİN PIC MİKRODENETLEYİCİLERLE ÜRETİLMESİ Tarık ERFİDAN Saılmış ÜRGÜN Bekir ÇAKIR Yakup KARABAG Kocaeli Üniversiesi Müh.Fak. Elekrik Mühendisliği Bölümü, 41100, İzmi/Kocaeli

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI TERS PERSPEKTİF DÖNÜŞÜM İLE YÜZEY DOKUSU ÜRETİMİ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI TERS PERSPEKTİF DÖNÜŞÜM İLE YÜZEY DOKUSU ÜRETİMİ İANBUL İCARE ÜNİERİEİ BİLGİAAR MÜHENDİLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİAAR İEMLERİ LABORAUARI ER PERPEKİF DÖNÜŞÜM İLE ÜZE DOKUU ÜREİMİ Bu deneyde, genel haları ile herhangi bir yüzeye bir dokunun kopyalanması üzerinde

Detaylı

METALİK MALZEMELERİN BASMA DENEYİ. Çekme deneyi numunesi, mekanik çekme cihazı, gres ve grafit gibi çeşitli tipte yağlayıcı ve kumpas.

METALİK MALZEMELERİN BASMA DENEYİ. Çekme deneyi numunesi, mekanik çekme cihazı, gres ve grafit gibi çeşitli tipte yağlayıcı ve kumpas. T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ METALİK MALZEMELERİN BASMA DENEYİ DENEYİN ADI Mealik Malzemelerin

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞLARI VE ARIMA MODELLERİNİN MELEZ YAKLAŞIMI İLE ZAMAN SERİLERİNDE ÖNGÖRÜ

YAPAY SİNİR AĞLARI VE ARIMA MODELLERİNİN MELEZ YAKLAŞIMI İLE ZAMAN SERİLERİNDE ÖNGÖRÜ YAPAY SİNİR AĞLARI VE ARIMA MODELLERİNİN MELEZ YAKLAŞIMI İLE ZAMAN SERİLERİNDE ÖNGÖRÜ Erol EĞRİOĞLU Haceepe Üniversiesi, Fen Fakülesi, İsaisik Bölümü, 06532, Beyepe, Ankara, TÜRKİYE, erole@haceepe.edu.r

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

TRANSİSTÖRLÜ YÜKSELTEÇLER

TRANSİSTÖRLÜ YÜKSELTEÇLER Karadeniz Teknik Üniversiesi Mühendislik Fakülesi * Elekrik-Elekronik Mühendisliği Bölümü Elekronik Anabilim Dalı * Elekronik Laborauarı I 1. Deneyin Amacı TRANSİSTÖRLÜ YÜKSELTEÇLER Transisörlerin yükseleç

Detaylı

Sıvı Depolarının Statik ve Dinamik Hesapları

Sıvı Depolarının Statik ve Dinamik Hesapları Sıvı Depolarının Statik ve Dinamik Hesapları Bu konuda yapmış olduğumuz yayınlardan derlenen ön bilgiler ve bunların listesi aşağıda sunulmaktadır. Bu başlık altında depoların pratik hesaplarına ilişkin

Detaylı

BÖLÜM 7 2.1 YARIM DALGA DOĞRULTMAÇ TEMEL ELEKTRONİK

BÖLÜM 7 2.1 YARIM DALGA DOĞRULTMAÇ TEMEL ELEKTRONİK BÖLÜM 7 2.1 YARIM DALGA DOĞRULTMAÇ Tüm elekronik cihazlar çalışmak için bir DC güç kaynağına (DC power supply) gereksinim duyarlar. Bu gerilimi elde emenin en praik ve ekonomik yolu şehir şebekesinde bulunan

Detaylı

GÖRÜNTÜLERİN RENK UZAYI YARDIMIYLA AYRIŞTIRILMASI SEGMENTATION OF IMAGES WITH COLOR SPACE

GÖRÜNTÜLERİN RENK UZAYI YARDIMIYLA AYRIŞTIRILMASI SEGMENTATION OF IMAGES WITH COLOR SPACE İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi Cilt 3, Sayı 1, 1-8, 2014 Journal of Advanced Technology Sciences Vol 3, No 1, 1-8, 2014 GÖRÜNTÜLERİN RENK UZAYI YARDIMIYLA AYRIŞTIRILMASI Recep DEMİRCİ 1 Uğur GÜVENÇ

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKTRİK YÜK TAHMİNİ

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKTRİK YÜK TAHMİNİ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKRİK YÜK AHMİNİ anku YALÇINÖZ Saadedin HERDEM Ulaş EMİNOĞLU Niğde Üniversiesi, Mühendislik-Mimarlık Fakülesi Elekrik-Elekronik Mühendisliği Bölümü, Niğde 5 /

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 5 Sayı: 1 sh. 147 158 Ocak 2003

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 5 Sayı: 1 sh. 147 158 Ocak 2003 DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cil: 5 Sayı: 1 sh. 147 158 Oak 003 MAKSİMUM GÜÇ NOKTAS İZLEYİCİLİ FOTOVOLTAİK SİSTEMLERİN OPTİMUM DİZAYN VE ÇALŞMA KOŞULLARNN ARAŞTRLMAS (NVESTGATON

Detaylı

Bölüm 9 FET li Yükselteçler

Bölüm 9 FET li Yükselteçler Bölüm 9 FET li Yükseleçler DENEY 9-1 Orak-Kaynaklı (CS) JFET Yükseleç DENEYİN AMACI 1. Orak kaynaklı JFET yükselecin öngerilim düzenlemesini anlamak. 2. Orak kaynaklı JFET yükselecin saik ve dinamik karakerisiklerini

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

BÖLÜM-8 HİDROGRAF ANALİZİ 8.1 GİRİŞ 8.2 HİDROGRAFIN ELEMANLARI

BÖLÜM-8 HİDROGRAF ANALİZİ 8.1 GİRİŞ 8.2 HİDROGRAFIN ELEMANLARI BÖLÜM-8 HİDROGRAF ANALİZİ 8.1 GİRİŞ Taşkınların ve kurak devrelerin incelenmesinde akımın zaman içinde değişimini göseren hidrografı bilmek gerekir. Bu bölümde oplam akış hacminin akarsuyun bir kesiinde

Detaylı

= t. v ort. x = dx dt

= t. v ort. x = dx dt BÖLÜM.4 DOĞRUSAL HAREKET 4. Mekanik Mekanik konusu, kinemaik ve dinamik olarak ikiye ayırmak mümkündür. Kinemaik cisimlerin yalnızca harekei ile ilgilenir. Burada cismin hareke ederken izlediği yol önemlidir.

Detaylı

MMT 106 Teknik Fotoğrafçılık 3 Digital Görüntüleme

MMT 106 Teknik Fotoğrafçılık 3 Digital Görüntüleme MMT 106 Teknik Fotoğrafçılık 3 Digital Görüntüleme 2010-2011 Bahar Yarıyılı Ar. Gör. Dr. Ersoy Erişir 1 Konvansiyonel Görüntüleme (Fotografi) 2 Görüntü Tasarımı 3 Digital Görüntüleme 3.1 Renkler 3.2.1

Detaylı

PNÖMATİK TAŞIMA SİSTEMLERİ VE OPTİMUM TAŞIMA HIZININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN EŞİTLİKLER

PNÖMATİK TAŞIMA SİSTEMLERİ VE OPTİMUM TAŞIMA HIZININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN EŞİTLİKLER 105 PNÖMATİK TAŞIMA SİSTEMLERİ VE OPTİMM TAŞIMA HIZININ BELİRLENMESİNDE KLLANILAN EŞİTLİKLER Faih YILMAZ ÖZET Kaı akışkanların (oz,küçük aneli) aşınmasında kullanılan sisemlerden biriside Pnömaik Tasıma

Detaylı

FORECASTING TOURISM DEMAND BY ARTIFICIAL NEURAL NETWORKS AND TIME SERIES METHODS: A COMPARATIVE ANALYSIS IN INBOUND TOURISM DEMAND TO ANTALYA

FORECASTING TOURISM DEMAND BY ARTIFICIAL NEURAL NETWORKS AND TIME SERIES METHODS: A COMPARATIVE ANALYSIS IN INBOUND TOURISM DEMAND TO ANTALYA Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2009, C.14, S.1 s.99-114. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2009, Vol.14,

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon Lazer Tarama Verilerinden Bina Detaylarının Çıkarılması ve CBS İle Entegrasyonu

Detaylı

Diyabetik Retinopati Tanı, Takip ve Tedavisi

Diyabetik Retinopati Tanı, Takip ve Tedavisi Diyabetik Retinopati Tanı, Takip ve Tedavisi Diyabeti olan her hasta diyabetik retinopati riski taşır. Gözün anatomisi nedeni (resim 1a) ile iyi görüyor olmak göz sağlığının kusursuz olduğu göstermez,

Detaylı

BÖLÜM-9 TAŞKIN ÖTELENMESİ (FLOOD ROUTING)

BÖLÜM-9 TAŞKIN ÖTELENMESİ (FLOOD ROUTING) BÖLÜM-9 TAŞKIN ÖTELENMEİ (FLD RUTING) 9. GİRİŞ Tarih göseriyor ki pek çok medeniye kurulurken, insanlar için suyun vazgeçilmez öneminden dolayı akarsu kenarları ercih edilmişir. Bunun içme ve sulama suyunu

Detaylı

Tıp Fakülteleri ve Eğitim ve Araştırma Hastaneleri Uzmanlık Öğrencilerinin Dağılımı ile ilgili örnekler

Tıp Fakülteleri ve Eğitim ve Araştırma Hastaneleri Uzmanlık Öğrencilerinin Dağılımı ile ilgili örnekler Tıp Faküleleri ve Eğii ve Araşıra Hasaneleri Uzanlık Öğrencilerinin Dağılıı ile ilgili örnekler Avrupa Ülkelerinde ve Türkiye de 100000 Kişiye Düşen Heki Sayısı Prof Dr Mehe Ali MALAS İzir Kaip Çelebi

Detaylı

Enerji tasarrufu için yer altına gömülü çelik borularda yalıtımın ekonomik faydaları

Enerji tasarrufu için yer altına gömülü çelik borularda yalıtımın ekonomik faydaları 206 Keçebaş, Erciyes Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Dergisi, 29(3):206-22 Enerji asarrufu için yer alına gömülü çelik borularda yalıımın ekonomik faydaları Ali KEÇEBAŞ* Muğla Sıkı Koçman Üniversiesi,

Detaylı

TÜREN-GÖKMEN-TOKMAK TÜRKİYE DE E-TİCARET İŞLEM HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: BİR MODEL ÖNERİSİ

TÜREN-GÖKMEN-TOKMAK TÜRKİYE DE E-TİCARET İŞLEM HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: BİR MODEL ÖNERİSİ TÜRKİYE DE E-TİCARET İŞLEM HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: BİR MODEL ÖNERİSİ Ufuk TÜREN 1 Yunus GÖKMEN 2 İsmail TOKMAK 3 ÖZET İnerne dünyayı küçük bir köy kadar kolay ulaşılabilir hâle

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

MOD419 Görüntü İşleme

MOD419 Görüntü İşleme MOD419 Görüntü İşleme Ders Kitabı: Digital Image Processing by Gonzalez and Woods Puanlama: %30 Lab. %20 Vize %10 Quizes %40 Final %60 devam mecburiyeti Görüntü İşleme ye Giriş Görüntü İşleme Nedir? Özellikle

Detaylı

ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİNDE UYGULANACAK FİYAT EŞİTLEME MEKANİZMASI HAKKINDA TEBLİĞ

ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİNDE UYGULANACAK FİYAT EŞİTLEME MEKANİZMASI HAKKINDA TEBLİĞ ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİNDE UYGULANACAK FİYAT EŞİTLEME MEKANİZMASI HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar ve Kısalmalar Amaç ve kapsam MADDE 1- (1Bu Tebliğ, 4628 sayılı

Detaylı

Ü ş ş ö ş ş ş ş ş ö ş ö ö ş ş ö ş ö ö ö ö ş ö ş ş ö ş ş ş ö ş ş ş ş Ç ş Ç ş ş Ö ö ö ş ş ş ö ş ş ö ö ö ö ö ş ö ş ş ş ş ş ş ş ş ş ö ş

Ü ş ş ö ş ş ş ş ş ö ş ö ö ş ş ö ş ö ö ö ö ş ö ş ş ö ş ş ş ö ş ş ş ş Ç ş Ç ş ş Ö ö ö ş ş ş ö ş ş ö ö ö ö ö ş ö ş ş ş ş ş ş ş ş ş ö ş ş ö ö ö ö ş ş ş Ü ş ş ş Ü ş ş ö ş ş ş ş ş ö ş ö ö ş ş ö ş ö ö ö ö ş ö ş ş ö ş ş ş ö ş ş ş ş Ç ş Ç ş ş Ö ö ö ş ş ş ö ş ş ö ö ö ö ö ş ö ş ş ş ş ş ş ş ş ş ö ş Ç ş Ö ö ş ş ş ş ş ö Ç Ç ş ö ş ö ö ö ö ö ö ş ş

Detaylı

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması Ahu Soylu, Mein Türkay* Koç Üniversiesi Endüsri Mühendisliği Bölümü Sarıyer, İsanbul ahusoylu@ku.edu.r,

Detaylı

Görüntü İşleme. Dijital Görüntü Tanımları. Dijital görüntü ise sayısal değerlerden oluşur.

Görüntü İşleme. Dijital Görüntü Tanımları. Dijital görüntü ise sayısal değerlerden oluşur. Görüntü İşleme Görüntü işleme, dijital bir resim haline getirilmiş olan gerçek yaşamdaki görüntülerin bir girdi resim olarak işlenerek, o resmin özelliklerinin ve görüntüsünün değiştirilmesidir. Resimler

Detaylı

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım

Detaylı

VİDEO GÖRÜNTÜLERİNDEN ARAÇ TAKİBİ

VİDEO GÖRÜNTÜLERİNDEN ARAÇ TAKİBİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ VİDEO GÖRÜNTÜLERİNDEN ARAÇ TAKİBİ Elekrik Müh. Aydoğan AKÇAY FBE Elekrik Mühendisliği Anabilim Dalı Konrol ve Oomasyon Programında Hazırlanan YÜKSEK LİSANS

Detaylı

TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASİNDA RÜZGAR ENERJİSİ

TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASİNDA RÜZGAR ENERJİSİ TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASİNDA RÜZGAR ENERJİSİ Musafa ŞEKKELİ Kahramanmaraş Süçü İmam Üniversiesi, Fen Bilimleri Ensiüsü, K.Maraş, msekkeli@ksu.edu.r Ceyhun YILDIZ Kahramanmaraş Süçü İmam Üniversiesi, Fen

Detaylı

Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER

Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER Yazar Ad 139 Prof. Dr. Pınar AYDIN O DWEYER Yaşın ilerlemesine bağlı olarak göz sağlığında değişiklikler veya bozulmalar olabilir. Bu değişikliklerin tümü hastalık anlamına gelmemektedir. Ancak diğer

Detaylı

Bölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ

Bölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ Bölüm HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME ÖNTEMLERİ Bu bölümde üç basi öngörü yönemi incelenecekir. 1) Naive, 2)Oralama )Düzleşirme Geçmiş Dönemler Şu An Gelecek Dönemler * - -2-1 +1 +2 + Öngörü yönemi

Detaylı

ZAMAN GECİKMELİ ANALOG BENZETİM-UYARTIM ARAYÜZÜNÜN DC MOTOR KONTROLÜNE UYGULANMASI VE KARARLILIK ANALİZİ

ZAMAN GECİKMELİ ANALOG BENZETİM-UYARTIM ARAYÜZÜNÜN DC MOTOR KONTROLÜNE UYGULANMASI VE KARARLILIK ANALİZİ ZAMAN GECİMELİ ANALOG BENZETİM-UYARTM ARAYÜZÜNÜN DC MOTOR ONTROLÜNE UYGULANMAS VE ARARLL ANALİZİ Dilek ÇADRL Saffe AYASUN Fen Bilimleri Ensiüsü Elekrik-Elekronik Mühendisliği Niğde Üniversiesi, 5, Niğde

Detaylı

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,

Detaylı

Genel olarak test istatistikleri. Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Dağılım (Yayılma) Ölçüleri. olmak üzere 2 grupta incelenebilir.

Genel olarak test istatistikleri. Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Dağılım (Yayılma) Ölçüleri. olmak üzere 2 grupta incelenebilir. 4.SUNUM Genel olarak test istatistikleri Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Dağılım (Yayılma) Ölçüleri olmak üzere 2 grupta incelenebilir. 2 Ranj Çeyrek Kayma Çeyrekler Arası Açıklık Standart Sapma Varyans

Detaylı

ÇELİK KAFES SİSTEM TASARIMI DERS NOTLARI

ÇELİK KAFES SİSTEM TASARIMI DERS NOTLARI BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÇELİK KAFES SİSTEM TASARIMI DERS PLANI KONULAR 1. Çelik Çaı Siseminin Geomerik Özelliklerinin Belirlenmesi 1.1 Aralıklarının

Detaylı

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖLÜMÜ HABERLEŞME TEORİSİ FİNAL SINAVI SORU-CEVAPLARI

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖLÜMÜ HABERLEŞME TEORİSİ FİNAL SINAVI SORU-CEVAPLARI NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖLÜMÜ HABERLEŞME TEORİSİ FİNAL SINAVI SORU-CEVAPLARI Tarih: 4-0-008 Adı Soyadı : No : Soru 3 4 TOPLAM Puan 38 30 30 30 8 Soru

Detaylı

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences Pamukkale Üniversiesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale Universiy Journal of Engineering Sciences Düşük işlem yüküne sahip hareke kesirimi için ümlev imge emelli ikilileşirme Inegral image based

Detaylı

YABANCI ZİYARETÇİ SAYISININ TAHMİNİNDE BOX- JENKINS MODELİ, WINTERS YÖNTEMİ VE YAPAY SİNİR AĞLARIYLA ZAMAN SERİSİ ANALİZİ

YABANCI ZİYARETÇİ SAYISININ TAHMİNİNDE BOX- JENKINS MODELİ, WINTERS YÖNTEMİ VE YAPAY SİNİR AĞLARIYLA ZAMAN SERİSİ ANALİZİ YABANCI ZİYARETÇİ SAYISININ TAHMİNİNDE BOX- JENKINS MODELİ, WINTERS YÖNTEMİ VE YAPAY SİNİR AĞLARIYLA ZAMAN SERİSİ ANALİZİ 62 Arş. Grv. Emrah ÖNDER İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Arş. Grv. Özlem HASGÜL

Detaylı

Görüntü İşleme. K.Sinan YILDIRIM Cenk İNCE Tahir Emre KALAYCI. Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2003

Görüntü İşleme. K.Sinan YILDIRIM Cenk İNCE Tahir Emre KALAYCI. Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2003 Görüntü İşleme K.Sinan YILDIRIM Cenk İNCE Tahir Emre KALAYCI Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2003 İçerik Görüntü İşleme Nedir? Görüntü Tanımlamaları Görüntü Operasyonları Görüntü İşleme

Detaylı

Bölüm 4 Yoğunluk Dönüşümleri ve Histogram İşleme

Bölüm 4 Yoğunluk Dönüşümleri ve Histogram İşleme BLM429 Görüntü İşlemeye Giriş Bölüm 4 Yoğunluk Dönüşümleri ve Histogram İşleme Dr. Öğr. Üyesi Caner ÖZCAN It makes all the difference whether one sees darkness through the light or brightness through the

Detaylı

Çift Üstel Düzeltme (Holt Metodu ile)

Çift Üstel Düzeltme (Holt Metodu ile) Tahmin Yönemleri Çif Üsel Düzelme (Hol Meodu ile) Hol meodu, zaman serilerinin, doğrusal rend ile izlenmesi için asarlanmış bir yönemdir. Yönem (seri için) ve (rend için) olmak üzere iki düzelme kasayısının

Detaylı

Retina Görüntülerinde Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonunun İstatistiksel Yöntemlerle Segmentasyonu

Retina Görüntülerinde Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonunun İstatistiksel Yöntemlerle Segmentasyonu Retina Görüntülerinde Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonunun İstatistiksel Yöntemlerle Segmentasyonu Uğur Şevik 1, Okyay Gençalioğlu 2, Cemal Köse 3 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi, İstatistik ve Bilgisayar

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi * Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Anabilim Dalı * Elektronik Laboratuarı I

Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi * Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Anabilim Dalı * Elektronik Laboratuarı I Karadeniz Teknik Üniversiesi Mühendislik Fakülesi * Elekrik-Elekronik Mühendisliği Bölümü Elekronik Anabilim alı * Elekronik Laborauarı I FET.Lİ KUETLENİİCİLE 1. eneyin Amacı FET Transisörlerle yapılan

Detaylı

TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ

TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ Yrd.DoçDr. Halil FİDAN Doç.Dr. Erdemir GÜNDOĞMUŞ rof.dr. Ahme ÖZÇELİK 1.GİRİŞ Şekerpancarı önemli arım ürünlerimizden

Detaylı

Dikey yönde çalışma için OBO Dikey Kablo Merdiveni Sistemleri Çok kapsamlı sistem aksesuarları, üniversal olarak kombinasyon yapabilme imkanı

Dikey yönde çalışma için OBO Dikey Kablo Merdiveni Sistemleri Çok kapsamlı sistem aksesuarları, üniversal olarak kombinasyon yapabilme imkanı Dikey yönde çalışma için OO Dikey Kablo Merdiveni Sisemleri Çok kapsamlı sisem aksesuarları, üniversal olarak kombinasyon yapabilme imkanı sunmakadır Doğrudan duvara monaj ve ayrıca serbes olarak da mone

Detaylı

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü FZM450. Elektro-Optik. Doç. Dr. Hüseyin Sarı

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü FZM450. Elektro-Optik. Doç. Dr. Hüseyin Sarı Ankara Üniversiesi Mühendislik Fakülesi Fizik Mühendisliği Bölümü FZM450 Elekro-Opik Doç. Dr. Hüseyin Sarı İçerik Opoelekronik Teknolojisi-Moivasyon Tanımlar Elekro-Opik Opoelekronik Foonik Elekromanyeik

Detaylı

İdeal Sınıf Mekanının Yapay Sinir Ağı Modeli İle Belirlenmesi

İdeal Sınıf Mekanının Yapay Sinir Ağı Modeli İle Belirlenmesi 6 h Inernaional Advanced Technologies Symposium (IATS ), 6-8 May 20, Elazığ, Turey İdeal Sınıf Meanının Yapay Sinir Ağı Modeli İle Belirlenmesi H. D. Arslan, M. Ceylan 2, K. Çınar, P. Dinç 3 Selçu Üniversiesi,

Detaylı

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü

Detaylı

SÜREKLİ, KARIŞTIRMALI POLİMERİZASYON REAKTÖRÜNÜN BENZETİMİ VE KONTROLÜ

SÜREKLİ, KARIŞTIRMALI POLİMERİZASYON REAKTÖRÜNÜN BENZETİMİ VE KONTROLÜ SÜREKLİ, KARIŞTIRMALI POLİMERİZASYON REAKTÖRÜNÜN BENZETİMİ VE KONTROLÜ Gülay ÖZKAN 1 İlkay ÇALIŞKAN 2 1,2 Kimya Mühendisliği Bölümü Mühendislik Fakülesi Ankara Üniversiesi, 06100, Beşevler, Ankara 1 e-posa:

Detaylı

NL lmk : NU t k : Y t lmk : TEF t : E ijmlk : Q t mlk :

NL lmk : NU t k : Y t lmk : TEF t : E ijmlk : Q t mlk : TİMAK-Tasarım İmala Analiz Kongresi 26-28 Nisan 2006 - BALIKESİR OTOMATİK YÖNLENDİRİCİLİ ARAÇ SİSTEMLERİNİN YENİDEN TASARIMI İÇİN BİR MATEMATİKSEL MODELLEME YAKLAŞIMI KALENDER, Yeşim, TÜRKBEY, Orhan Gazi

Detaylı

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ

Detaylı

2.5 Kritik bölgelerdeki Aşıkların kontrolü

2.5 Kritik bölgelerdeki Aşıkların kontrolü 2.5 Kriik bölgelerdeki Aşıkların konrolü Çaı yüzeyinin ora bölgelerindeki rüzgar kuvvelerine göre asarlanan aşıkların, yüksek rüzgar yüküne maruz bölgelerde de yeerli olduğu hesapla göserilmelidir. Yeersiz

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar Mühendisliği. Dr. Kemal YILMAZ, Prof. Dr. Aylin KANTARCI, Prof. Dr. Cezmi AKKIN

EGE ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar Mühendisliği. Dr. Kemal YILMAZ, Prof. Dr. Aylin KANTARCI, Prof. Dr. Cezmi AKKIN EGE ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar Mühendisliği Dr. Kemal YILMAZ, Prof. Dr. Aylin KANTARCI, Prof. Dr. Cezmi AKKIN Oftalmoskopi: oftalmoskop ile göz dibinin muayene edilmesi bilimidir. Bilim tarihinin ilk optik

Detaylı

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir. YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik

Detaylı

Ters Perspektif Dönüşüm ile Doku Kaplama

Ters Perspektif Dönüşüm ile Doku Kaplama KRDENİZ EKNİK ÜNİERSİESİ BİLGİSR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSR GRFİKLERİ LBORURI ers Perspekif Dönüşüm ile Doku Kaplama 1. Giriş Bu deneyde, genel haları ile paralel ve perspekif izdüşüm eknikleri, ers perspekif

Detaylı

ZAMAN SERİLERİ TAHMİNİNDE ARIMA-MLP MELEZ MODELİ

ZAMAN SERİLERİ TAHMİNİNDE ARIMA-MLP MELEZ MODELİ Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 23, Sayı: 3, 2009 4 ZAMAN SERİLERİ TAHMİNİNDE ARIMA-MLP MELEZ MODELİ Oğuz KAYNAR (*) Serkan TAŞTAN (**) Öze: Bu çalışmada zaman serilerinin ahmini

Detaylı

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün; Epilepsi bir kişinin tekrar tekrar epileptik nöbetler geçirmesi ile niteli bir klinik durum yada sendromdur. Epileptik nöbet beyinde zaman zaman ortaya çıkan anormal elektriksel boşalımların sonucu olarak

Detaylı

Sanal Dünyada Varolmak: Üniversite ve Internet

Sanal Dünyada Varolmak: Üniversite ve Internet Sanal ünyada arlmak: Üniversie ve Inerne Harald Schmidbauer*, Mehme Gençer**, Can Burak Çilingir**,. Sinan Tunalığlu** * İsanbul Bilgi Üniversiesi İşleme Bölümü harald@bilgi.edu.r ** İsanbul Bilgi Üniversiesi

Detaylı

Çoklu Doğrusal Regresyon Modelinde Değişken Seçiminin Zootekniye Uygulanışı

Çoklu Doğrusal Regresyon Modelinde Değişken Seçiminin Zootekniye Uygulanışı Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 2015, 30 (1) : 1 8 J.Agric. Fac. Ç.Ü., 2015, 30 (1) : 1-8 Çoklu Doğrusal Regresyon inde Değişken Seçiminin Zooekniye Uygulanışı G. Tamer KAYAALP (1) Melis ÇELİK GÜNEY (1) Zeynel CEBECİ

Detaylı

Hidrograf Analizi. Hiyetograf. Havza Çıkışı. Havza. Debi (m³/s) Hidrograf. Zaman (saat)

Hidrograf Analizi. Hiyetograf. Havza Çıkışı. Havza. Debi (m³/s) Hidrograf. Zaman (saat) Hidrograf Analizi Hiyeograf Havza Debi (m³/s) Havza Çıkışı Hidrograf Zaman (saa) 1 Hidrograf Q Hiyeograf Hidrograf Hidrograf Q Gecikme zamanı Pik Debi B Alçalma Eğrisi (Çekilme Yükselme Eğrisi (kabarma)

Detaylı

EĞĠTĠMDE ÖLÇME ve DEĞERLENDĠRME

EĞĠTĠMDE ÖLÇME ve DEĞERLENDĠRME EĞĠTĠMDE ÖLÇME ve DEĞERLENDĠRME Öğrenci başarısının veya başarısızlığının kaynağında; öğrenci, öğretmen, çevre ve program vardır. Eğitimde değerlendirme yapılırken bu kaynaklar dikkate alınmaz. Eğitimciler,

Detaylı

MHN 113 Mühendislik Çizimi 2

MHN 113 Mühendislik Çizimi 2 2. BÖLÜM ÇİZGİLER MHN 113 Mühendislik Çizimi 2 2. ÇİZGİLER 2.1. Çizgi Tipleri ve Uygulamaları Doğru ve eğri şeklinde, kesik veya sürekli herhangi bir şekildeki bir başlangıç noktasını bir bitiş (son) noktası

Detaylı

BÖLÜM 7 GÜÇ (POWER) YÜKSELTECİ KONU: GEREKLİ DONANIM: ÖN BİLGİ: DENEYİN YAPILIŞI:

BÖLÜM 7 GÜÇ (POWER) YÜKSELTECİ KONU: GEREKLİ DONANIM: ÖN BİLGİ: DENEYİN YAPILIŞI: BÖLÜM 7 GÜÇ (POWER) YÜKSELTECİ KONU: 1. Transisörlü güç yükselecinin analizi ve çalışma karakerisiklerinin incelenmesi. GEREKLİ DONANIM: Osilaskop (Çif Kanallı) İşare Üreeci (Signal Generaor) DC Güç Kaynağı

Detaylı

ÜSTEL VE LOGARİTM FONKSİYONLAR

ÜSTEL VE LOGARİTM FONKSİYONLAR ÜSTEL VE LOGARİTM TMİK FONKSİYONLAR Şekil 5.1a Üsel Fonksiyonlar 2 y 10 8, 1 y = f = b b> 6 4 2-3 -2-1 1 2 3 Şekil 5.1b Üsel Fonksiyonlar 3 y 50 2 y = f = 2 40 30 20 y = f = 2 10-2 -1 1 2 3 4 Şekil 5.1c

Detaylı

Sanal Dünyada Varolmak: Üniversite ve Internet

Sanal Dünyada Varolmak: Üniversite ve Internet Sanal ünyada arlmak: Üniversie ve Inerne Harald Schmidbauer İsanbul Bilgi Üniversiesi İşleme Bölümü harald@bilgi.edu.r Can Burak Çilingir İsanbul Bilgi Üniversiesi Bilgisayar Bilimleri Bölümü cbcilingir@bilgi.edu.r

Detaylı

Modern endüstri tesislerinde yer alan en önemli

Modern endüstri tesislerinde yer alan en önemli Plasik Zincirli İleiciler, Tasarımları ve Plasik Zincir Baklasının Analizi Muharrem E. BOĞOÇLU, C. Okay AZELOĞLU Yıldız Teknik Üniversiesi Makina Fakülesi ÖZET Günümüzün modern endüsri esislerinde yer

Detaylı

DENEY-6 LOJİK KAPILAR VE İKİLİ DEVRELER

DENEY-6 LOJİK KAPILAR VE İKİLİ DEVRELER DENEY-6 LOJİK KPILR VE İKİLİ DEVRELER DENEYİN MCI: Bu deneyde emel manık kapıları (logic gaes) incelenecek ek kararlı ikili devrelerin çalışma prensipleri gözlemlenecekir. ÖN HZIRLIK Temel lojik kapı devrelerinden

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Aaürk Ü. İİBF Dergisi, 0. Ekonomeri ve İsaisik Sempozyumu Özel Sayısı, 20 463 YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Oğuz KAYNAR Serkan TAŞTAN 2 Ferhan DEMİRKOPARAN 3 Öze: Doğalgaz emini nokasında

Detaylı

Kirişlerin düzlemi doğrultusunda kolonlara rijit (moment aktaran) birleşim ile bağlanması durumu;

Kirişlerin düzlemi doğrultusunda kolonlara rijit (moment aktaran) birleşim ile bağlanması durumu; DEPREM YÜKLERİ (E) Binalara ekiyen deprem yükleri Deprem Yönemeliği ne göre belirlenir. Çaı sisemindeki elemanlara (Kafes kiriş, aşık, sabilie elemanları vb.) deprem yüklerinin ekisi kafes kirişin kolonlara

Detaylı

FİNANSAL BİLGİ MANİPÜLASYONUNUN TESPİTİNDE YAPAY SİNİR AĞI MODELİNİN KULLANIMI

FİNANSAL BİLGİ MANİPÜLASYONUNUN TESPİTİNDE YAPAY SİNİR AĞI MODELİNİN KULLANIMI FİNANSAL BİLGİ MANİPÜLASYONUNUN TESPİTİNDE YAPAY SİNİR AĞI MODELİNİN KULLANIMI ÖZET Yrd.Doç.Dr. Güray KÜÇÜKKOCAOĞLU 1 Yrd.Doç.Dr. Yasemin KESKİN BENLİ 2 Dr. Cemal KÜÇÜKSÖZEN 3 nun espiinde sıklıkla kullanılan

Detaylı

İŞARETLER ve SİSTEMLER (SIGNALS and SYSTEMS)

İŞARETLER ve SİSTEMLER (SIGNALS and SYSTEMS) İŞARETLER ve SİSTEMLER (SIGNALS and SYSTEMS) Yrd. Doç. Dr. Musafa Zahid YILDIZ musafayildiz@sakarya.edu.r oda no: 469 Kaynaklar: 1. Signals and Sysems, Oppenheim. (Türkçe versiyonu: Akademi Yayıncılık)

Detaylı

Poisson Denklemiyle İyileştirilmiş Fotomontaj

Poisson Denklemiyle İyileştirilmiş Fotomontaj Poisson Denklemiyle İyileştirilmiş Fotomontaj Bekir DİZDAROĞLU Bilgisayar Mühendisliği Bölümü www.bekirdizdaroglu.com : R, bir imge olsun ve x, y 2 R bölgesinde tanımlı gri düzeyli p şeklinde temsil edilsin.

Detaylı

İMKB Dergisi İÇİNDEKİLER. Yıl: 9 Sayı: 36. Finansal Bilgi Manipülasyonunun Tespitinde Yapay Sinir Ağı Modelinin Kullanımı

İMKB Dergisi İÇİNDEKİLER. Yıl: 9 Sayı: 36. Finansal Bilgi Manipülasyonunun Tespitinde Yapay Sinir Ağı Modelinin Kullanımı İMKB Dergisi Yıl: 9 Sayı: 36 ISSN 1301-1650 Yıl: 9 Sayı: 36 İÇİNDEKİLER Finansal Bilgi Manipülasyonunun Tespiinde Yapay Sinir Ağı Modelinin Kullanımı Güray Küçükkocaoğlu & Yasemin Keskin Benli & Cemal

Detaylı

GÖRÜNTÜ İŞLEME - (8.Hafta) RESMİ ALT BÖLGELERE AYIRMA

GÖRÜNTÜ İŞLEME - (8.Hafta) RESMİ ALT BÖLGELERE AYIRMA GÖRÜNTÜ İŞLEME - (8.Hafta) RESMİ ALT BÖLGELERE AYIRMA BAĞLANTILI BİLEŞEN ETİKETLEME (Çift Geçiş Metodu) Bir resim üzerindeki aynı renk koduna sahip bölgelerin ortaya çıkarılması, birbirinden ayrılması

Detaylı

Bireysel emeklilik planlarında hedef fon büyüklüğüne ulaşmak için değişken katkı ve optimal yatırım stratejisi

Bireysel emeklilik planlarında hedef fon büyüklüğüne ulaşmak için değişken katkı ve optimal yatırım stratejisi İsaisikçiler Dergisi: İsaisik & Aküerya Journal of Saisicians: Saisics and Acuarial Sciences IDIA 9, 016,, 54-65 Geliş/Received:0.05.016, Kabul/Acceped: 16.11.016 www.isaisikciler.org Araşırma Makalesi

Detaylı

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa

Detaylı

Doz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir.

Doz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir. Doz Birimleri Bir canlının üzerine düşen radyasyon miktarından daha önemlisi ne kadar doz soğurduğudur. Soğurulan doz için kullanılan birimler aşağıdaki gibidir. 1 rad: Radyoaktif bir ışımaya maruz kalan

Detaylı

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +

Detaylı

Görüntü Segmentasyonu (Bölütleme)

Görüntü Segmentasyonu (Bölütleme) Görüntü Segmentasyonu (Bölütleme) Segmentasyon, görüntüyü aynı cinsten obje ve bölgelere ayırmaktır. 20 Aralık 2014 Cumartesi 1 Görüntü Segmentasyonu 20 Aralık 2014 Cumartesi 2 Gestalt kanunları Görüntü

Detaylı

GÜÇ SİSTEMLERİNDE KADEME DEĞİŞTİRİCİ TRANSFORMATÖRLERİN KAOTİK OSİLASYONLARI

GÜÇ SİSTEMLERİNDE KADEME DEĞİŞTİRİCİ TRANSFORMATÖRLERİN KAOTİK OSİLASYONLARI GÜÇ SİSEMLERİNDE KADEME DEĞİŞİRİCİ RANSFORMAÖRLERİN KAOİK OSİLASYONLARI Kadir ABACI Mehme Ali YALÇIN Yılmaz UYAROĞLU 3 Hüseyin GELBERİ 4 Elekrik-Elekronik Mühendisliği Bölümü Sakarya Üniversiesi, Esenepe

Detaylı

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*

Detaylı

REEL DÖVİZ KURLARINDA UZUN DÖNEM BAĞIMLILIK THE LONG-TERM DEPENDENCE IN REAL EXCHANGE RATES Emre ÜRKMEZ *

REEL DÖVİZ KURLARINDA UZUN DÖNEM BAĞIMLILIK THE LONG-TERM DEPENDENCE IN REAL EXCHANGE RATES Emre ÜRKMEZ * Uluslararası Sosyal Araşırmalar Dergisi The Journal of Inernaional Social Research Cil: 10 Sayı: 49 Volume: 10 Issue: 49 Nisan 2017 April 2017 www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 REEL DÖVİZ KURLARINDA

Detaylı

Kafes Kiriş yük idealleştirmesinin perspektif üzerinde gösterimi. Aşık. P m

Kafes Kiriş yük idealleştirmesinin perspektif üzerinde gösterimi. Aşık. P m 3. KAFES KİRİŞİN TASARIMI 3.1 Kafes Kiriş Yüklerinin İdealleşirilmesi Kafes kirişler (makaslar), aşıkları, çaı örüsünü ve çaı örüsü üzerine ekiyen dış yükleri (rüzgar, kar) aşırlar ve bu yükleri aşıklar

Detaylı