PATLAYICI ORTAMDA ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİK KOŞULLARI TÜZÜĞÜ

Transkript

1 PATLAYICI ORTAMDA ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİK KOŞULLARI TÜZÜĞÜ ( RG.120 EK III A.E. 393 Sayılı Tüzük) İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YASASI (35/2008 Sayılı Yasa) Madde 44 Altında Yapılan Tüzük Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası nın 44 üncü Maddesinin kendisine verdiği yetkiye dayanarak aşağıdaki Tüzüğü yapar: Kısa İsim 1. Bu Tüzük, Patlayıcı Ortamda Çalışanların Sağlık ve Güvenlik Koşulları Tüzüğü olarak isimlendirilir. BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar Tefsir 2. Bu Tüzükte metin başka türlü gerektirmedikçe; Bakanlık, Çalışma İşleri ile görevli Bakanlığı anlatır. 35/2008 Çalışan, kendi özel yasalarındaki statülerine bakılmaksızın İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası kapsamındaki kamu ve özel işyerlerinde, herhangi bir iş ilişkisine bağlı olarak ücret, maaş, gündelik vb. Karşılığı çalışan (istihdam edilmiş) gerçek kişileri anlatır. Daire, Çalışma Dairesini anlatır. Ekipman, ayrı ayrı veya birleşik olarak üretme, transfer, saklama, ölçme, kontrol ve malzeme işlemesi için enerji dönüşümünü amaçlayan ve kendi potansiyel ateşleme kaynakları sayesinde patlamaya sebep olabilen makine, alet, sabit veya mobil cihaz, kontrol bileşeni ve teçhizatlar ile algılama veya önleme sistemlerini anlatır. 35/2008 İşveren, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası nda Ana İşveren veya Alt İşveren olarak tefsiri yapılan, çalışanlarla istihdam ilişkisi olan ve kuruluşun veya işyerinin sorumluluğunu taşıyan gerçek veya tüzel kişileri anlatır. İşyeri, işin yapıldığı yeri anlatır ve işin niteliği ve yürütümü bakımından işyerine bağlı bulunan yerlerle, dinlenme, çocuk emzirme, yeme, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi çalışanların girip çıkabilecekleri sair eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır. Koruma Sistemleri, başlangıç patlamalarını anında durdurmayı ve/veya patlama alevleri ve patlama basınçlarının etkili menzilini sınırlamayı amaçlayan tasarım ünitelerini anlatır. Koruma sistemleri, ekipman içine entegre edilebilir veya otonom sistemler olarak kullanılabilir. 1

2 Amaç 35/2008 Normal Faaliyet, ekipman ve kurulumların, tasarım parametreleri içerisinde kullanıldığı durumları anlatır. Patlama, sıcaklık, basınç veya her ikisinin birden artışına yol açan ani yanma veya bozulma reaksiyonunu anlatır. Patlayıcı Ortam, yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis veya tozlarının atmosferik koşullar altında hava ile karışması ve bu karışımın bir kıvılcımla tutuşması halinde meydana gelen alevin yanmamış karışıma da yayılarak tüm karışımın şiddetli bir şekilde yanabileceği ortamı anlatır. Patlayıcı Ortamların Bulunabileceği Yer, ilgili çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için özel önlemler alınması gerektirecek miktarda patlayıcı ortamın bulunabileceği ve tehlikeli sayılan yeri anlatır. Yanıcı ve/veya Tutuşabilir Maddeler, özelliklerinin araştırılması sonucunda, hava ile karıştığında bağımsız olarak patlama üretebilmeye yetersiz olduğu gösterilmedikçe, patlayıcı ortam oluşturabilecek maddeleri anlatır. 3. Bu Tüzüğün amacı, patlayıcı ortamlar nedeniyle potansiyel olarak risk altında bulunan çalışanların sağlığının ve güvenliğinin korunması şartlarını, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası nın 44 ncü maddesinin anlamı içerisinde ve ilgili yasa ve tüzüklerin patlama riski ile çalışma şartlarını düzenleyen kuralları saklı kalmak koşuluyla, detaylı olarak ortaya koymaktır. Kapsam 4. (1) Bu Tüzük, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası kapsamına giren tüm işyerleri ve faaliyetleri kapsar. (2) Bu Tüzük aşağıdakiler için uygulanmaz. (A) Belirli bir mevzuatta şart koşulmadığı sürece, hastaların doğrudan tıbbi muayenesi veya tedavisi için kullanılan alanlar, (B) Gazlı yakıtla çalışan cihazların kullanımı, (C) Patlayıcı ve kimyasal olarak kararsız maddelerin üretimi, işlenmesi, kullanımı, depolanması ve taşınması, (Ç) Mineral çıkarma faaliyetleri, (D) Uluslararası andlaşmalar aksini belirtmediği sürece, kara taşımacılığı, deniz ve hava taşımacılığı araçlarının kullanımı, Ancak, potansiyel patlayıcı ortamlarda kullanılacak her türlü nakil (taşıma) aracı bu Tüzük kapsamındadır. (3) Bu Tüzük kapsamındaki işyerlerinde bu Tüzükte belirtilen daha sıkı ve/veya özel önlemler saklı kalmak koşulu ile İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası ve bu Yasa tahdında çıkarılmış tüzüklerin hükümleri de uygulanır. 2

3 Patlamalara Karşı Önlem ve Koruma Patlama Riskinin Değerlendirmesi Patlayıcı Ortamların Bulunabileceği Yerler I. Cetvel II. Cetvel III. Cetvel İKİNCİ KISIM İşverenlerin Yükümlülükleri 5. (1) İşveren, risk önleme prensiplerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası nın 6 ncı maddesinin (3) üncü fıkrası kuralları içerisinde uygulanması ve patlamaya karşı korumanın sağlanması için aşağıdaki sıralamayla uygulayacağı temel prensiplere göre faaliyetin doğasına uygun teknik ve/veya idari önlemleri almakla yükümlüdür. (A) Patlayıcı ortamların oluşumunun engellenmesi veya faaliyetin doğasının buna izin vermediği durumlarda, patlayıcı ortamların tutuşmasının (ateş (B) almasının) önlenmesi, ve Çalışanların sağlığını ve güvenliğini sağlamak amacıyla patlamanın zararlı etkilerinin hafifletilmesi. (2) İşveren, gerekli olduğu durumlarda patlamanın yayılmasına karşı teknik ve/veya idari önlemleri birleştirmek veya başka önlemlerle desteklemekle yükümlüdür. (3) İşveren, yukarıdaki (1) inci ve (2) nci fıkra kuralları uyarınca patlamaya karşı önlem ve korunma için alınan teknik ve idari önlemleri düzenli aralıklarla iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli bir değişiklik meydana geldiğinde anında gözden geçirmekle yükümlüdür. 6. (1) İşveren, patlayıcı ortamlardan kaynaklanan belirli riskleri, özellikle aşağıdaki bendlerde düzenlenen hususları değerlendirmekle yükümlüdür: (A) Patlayıcı ortamların oluşma ihtimali ve devamlılığı, (B) Elektrostatik boşalma dahil ateşleme kaynaklarının ortamda bulunma ve aktif ve etkili olma ihtimali, (C) Tesisat, kullanılan maddeler, işlemler, iş prosedürleri ile bunların olası etkileşimleri, (Ç) Olabilecek patlamanın etkisinin büyüklüğü. (2) İşveren, patlama riskini, işyerindeki tüm iş koşulları açısından genel olarak değerlendirmekle yükümlüdür. (3) İşveren, patlama risklerini değerlendirirken aynı zamanda patlayıcı ortamların açıklık veya başka bir yolla sızabileceği bitişik yerleri de değerlendirmekle yükümlüdür. 7. (1) İşveren, patlayıcı ortamların bulunabileceği yerleri, bu Tüzüğe ekli I inci Cetvelde düzenlenen bölgelere göre sınıflandırır. (2) İşveren, bu Tüzüğe ekli II nci Cetvelde belirtilen asgari şartların yukarıdaki (1) inci fıkranın kapsadığı yerlere uygulanmasını sağlar. 3

4 İşverenin Genel Sorumluluğu Koordinasyon Görevi Patlamaya Karşı Korunma Dökümanı (3) İşveren gerekli olduğu durumlarda, patlayıcı ortamların çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atabilecek miktarlarda bulunabileceği yerlerin giriş noktalarını, bu Tüzüğe ekli III üncü Cetvel uygun olarak işaretler. 8. İşveren risk değerlendirmesi ile ilgili temel prensiplere ve yukarıdaki 5 inci maddede düzenlenen kurallara uygun olarak çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için: (1) Çalışanların ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atacak miktarda patlayıcı ortamların oluşma ihtimali olan iş ortamlarında işin güvenli bir şekilde yapılabilmesini sağlayacak, ve (2) Çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atacak miktarda patlayıcı ortamların oluşma ihtimali olan iş ortamlarında, risk değerlendirmesine uygun teknik araçların kullanımı ile gerekli gözetim ve denetimin yapılabilmesi için tüm önlemleri alınacaktır. 9. (1) İki veya daha fazla işverenin çalışanları aynı işyerinde görev yürütüyor ise, bu Tüzük kuralları, her işveren tarafından kontrolü altındaki konular kapsamında uygulanır. Bu yapılırken işverenler, yukarıdaki 6 ncı maddenin (3) üncü fıkrası gereğince ortak kullanım/çalışma yerlerini de dikkate alırlar. (2) İşverenlerin İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası nda belirtilen sorumlulukları saklı kalmak kaydı ile yasal olarak işyerinin tümünden sorumlu olan işveren, çalışanların sağlığı ve güvenliği ile ilgili tüm önlemlerin alınmasını koordine eder ve aşağıdaki 10 uncu maddede belirtilen patlamaya karşı korunma dökümanında bu koordinasyonun amacını ve uygulanması için alınan önlem ve prosedürleri belirtir. İşyerinden alt işverenin sorumlu olduğu durumlarda ise bu durum sözleşmede belirtilir. 10. (1) İşveren, yukarıdaki 6 ncı maddede belirtilen sorumlulukları yerine getirirken, Patlamaya Karşı Korunma Dokümanı nın hazırlanmasını ve güncel tutulmasını sağlar. Patlamaya karşı korunma dokümanında özellikle aşağıdaki hususlar yer almalıdır: (A) Riskin tanımlanması, tehlikenin belirtilmesi ve patlama riskinin değerlendirilmesi saptanmış ve alınacak önlemler öngörülmüş olacaktır, (B) Bu Tüzükte belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesi için alınan yeterli önleyici ve koruyucu tedbirleri belirtilecektir, (C) Patlayıcı ortamların bulunabileceği yerlerin bu Tüzüğe ekli I inci Cetvele göre bölgeler olarak sınıflandırılması yapılmış olacaktır, 4

5 (Ç) (D) Bu Tüzüğe ekli II nci Cetvelin gerektirdiği şartların uygulanabileceği yerler ve ekipmanların tanımlanması yapılmış olacaktır, Çalışma yerleri ile uyarı cihazları da dahil iş ekipmanının tasarımı, işlenmesi, kontrol ve bakımının yapıldığı, güvenli bir şekilde kurulduğu ve işletilip devam ettirildiği belirtilmiş olacaktır, (E) 9 uncu maddenin uygulandığı durumlarda, işbirliğinin amaç ve kurallarının belirlenmesinin yanı sıra, uygulamalarının tedbir ve prosedürleri belirtilmiş olacaktır. (2) İşveren, patlamaya karşı korunma dokümanını, işin başlangıcından önce hazırlanacak, işyeri, ekipman veya iş idaresinde iş sağlığının ve iş güvenliğinin sağlanması açısından önemli değişiklik durumunda yeniden gözden geçirip güncelleştirilecektir. (3) İşveren, patlamaya karşı korunma dökümanını hazırlarken belirli başka mevzuatlar gereğince oluşturulan döküman ve eşdeğer raporları mevcut risk değerlendirmesi ile birleştirebilir. (4) İşveren, patlamaya karşı korunma dokümanında yalnızca işverenin yazılı izni uyarınca sağlığın ve güvenliğin korunmasını sağlayan faaliyetlerin yürütülebileceği yerleri ve işin başlangıcından önce yalnızca yazılı izin bazında yürütülebilecek faaliyetleri ve bu izni verebileme yetkisine sahip çalışanları belirtir. 5

6 Geçici Madde İşverenin Tüzük Şartlarına Uyma Zorunluluğu ÜÇÜNCÜ KISIM Son Kurallar 1. İşverenler, bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette olan patlama riskli işyerlerini, bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak en geç 30 ay içinde bu Tüzüğün tüm şartlarına uydurmak zorundadır. Yürütme Yetkisi 11. Bu Tüzük, Bakanlar Kurulu adına Çalışma İşleriyle görevli Bakanlık tarafından yürütülür. Yürürlüğe Giriş 12. Bu Tüzük, 01 Ocak 2014 tarihinden itibaren yürürlüğe girer. 6

7 I. Cetvel (7 nci Madde) PATLAYICI ORTAMLARIN BULUNABİLECEĞİ YERLERİN SINIFLANDIRILMASI Aşağıdaki sınıflandırma sistemi, bu Tüzüğün 6 ncı, 7 nci, 8 inci ve 9 uncu maddeleri uyarınca önlemlerin alınacağı yerler için uygulanmalıdır: 1 Tehlikeli Yerlerin Sınıflandırılması İşveren yerleri, bu Tüzüğün 6 ncı maddesi uyarınca yapılan patlama riski değerlendirmesi sonucuna dayanarak patlama riski olan yerler ile patlama riski olmayan yerler olarak sınıflandıracaktır. 2 Patlama Riski Olan Yerlerin Sınıflandırılması Patlama riski olan yerler, bölgeler açısından patlayıcı ortamın bulunma sıklığı ve süresi bazında sınıflandırılır. 2.1 Gaz, buhar veya sis şeklinde yanıcı maddelerin hava ile karışımının oluşturduğu patlayıcı ortamların bulunduğu yerler, aşağıda belirtilen bölgelere göre sınıflandırılır: Bölge 0 Gaz, buhar veya sis şeklinde yanıcı maddelerin hava ile karışımının oluşturduğu patlayıcı ortamın sürekli veya uzun süre boyunca veya sıkça bulunduğu bir yer Bölge 1 Gaz, buhar veya sis şeklinde yanıcı maddelerin hava ile karışımının oluşturduğu patlayıcı ortamın ara sıra bulunması muhtemel bir yer Bölge 2 Gaz, buhar veya sis şeklinde yanıcı maddelerin hava ile karışımının oluşturduğu patlayıcı ortamın bulunması muhtemel olmayan veya eğer bulunursa, yalnızca sıra dışı ve kısa süreli olacağı bir yer. 2.2 Patlayıcı ortamın, havada duran tutuşabilir toz bulutu şeklinde bulunduğu yerler, aşağıda belirtilen bölgelere göre sınıflandırılır: Bölge 20 Havada duran tutuşabilir toz bulutu şeklinde patlayıcı ortamın sürekli veya uzun süre boyunca veya sıkça bulunduğu bir yer Bölge 21 Havada duran tutuşabilir toz bulutu şeklinde patlayıcı ortamın normal faaliyet sırasında ara sıra bulunması muhtemel bir yer Bölge 22 Havada duran tutuşabilir toz bulutu şeklinde patlayıcı ortamın normal faaliyet sırasında bulunması muhtemel olmayan veya eğer bulunursa, yalnızca sıra dışı ve kısa süreli olacağı bir yer Tutuşabilir tozun katman, tortu ve birikintileri de patlayıcı ortam oluşturabilecek herhangi bir diğer kaynak olarak görülmelidir. 7

8 II. Cetvel (7 nci Madde) A. PATLAMA RİSKİ OLAN İŞ YERLERİNDE İŞÇİLERİN SAĞLIĞINI VE GÜVENLİĞİNİ KORUMAK İÇİN GEREKEN ASGARİ ŞARTLAR 1. Giriş 1.1 Bu Cetvelin kuralları, işyeri, iş istasyonları, kullanılan ekipman ve maddeler veya patlayıcı ortamdan kaynaklanan risk ile ilgili faaliyetin sebep olduğu tehlikenin gerektirdiği ve I inci Cetvelin 2 nci maddesi uyarınca patlama riski olan yerler olarak sınıflandırılan yerler için geçerlidir. 1.2 Bu Cetvelin kuralları, patlama riski olan yerlerde bulunan ekipmanın güvenli bir şekilde çalışması içingerekli olan veya bu ekipmanların çalışmasına yardımcı olan ancak kendisi patlama riski olan bölgede bulunmayan ekipmanlara da uygulanır. 2. İdari Tedbirler 2.1 İşçilerin Eğitilmesi: İşveren, patlayıcı ortamların bulunabileceği yerlerde sağlık ve güvenliğin korunması için uygun eğitimin çalışanlara verilmesini sağlayacaktır. Bu eğitim onları özellikle patlamaya karşı korunma dokümanının içeriği, önleyici ve korunma tedbirleri, Madde 2.2 gereğince işyeri için düzenlenmiş yazılı talimatlar ve kişisel korunma ekipmanların doğru kullanımı ile tanıştıracaktır. 2.2 Patlama rsiki olan yerlerde çalışmak için gereken yazılı talimatlar ve izinler: Patlamaya karşı korunma dokümanında belirtildiyse, patlama riski olan yerlerde çalışma, yalnızca işveren tarafından düzenlenen yazılı talimatlar uyarınca gerçekleştirilebilecektir Patlamaya karşı korunma dokümanında belirtildiği üzere, patlayıcı ortamın oluşabileceği veya patlayıcı ortamın ateşlenmesine yol açabilecek tehlikeli faaliyetlerin yanı sıra, başka faaliyetlerle etkileşime geçerek patlama riski oluşturabilecek faaliyetler, yalnızca patlama riski olan yerlerde, bundan böyle Patlayıcı Ortamlarda Çalışma İzni olarak adlandırılacak yazılı çalışma izni bazında gerçekleştirilebilir. İşveren, çalışma başlangıcından önce kendisi tarafından görevlendirilen kişi tarafından düzenlenen Patlayıcı Ortamlarda Çalışma İzni için bir sistem uygulayacaktır Patlayıcı Ortamlarda Çalışma İzni patlama riski olan işyerlerinde çalışma organizasyonunun ve çalışma ve teknik prosedürlerin şeklini, makinelerin, teknolojik ekipmanın, taşıt, cihaz ve araçların güvenli çalıştırılması ve kullanımı için karşılanması gereken detaylı şartları ortaya koymaktadır İşlerin yapılması için Patlayıcı Ortamlarda Çalışma İzni ile atanan çalışanlar, Patlayıcı Ortamlarda Çalışma İzni nin içeriklerinden ve işyerinde Madde 3.6 uyarınca patlama riskine karşı uyarı için kullanılacak sinyallerden açık bir şekilde önceden haberdar olmalıdır İşveren, Patlayıcı Ortamlarda Çalışma İzni nin özellikle aşağıdakileri içermesini sağlayacaktır: a) Patlayıcı Ortamlarda Çalışma İzni nin düzenlenme tarih ve geçerlilik süresi; b) Çalışma başlangıcı veya gerektiğinde çalışmanın kesilmesi dönemi (tarih, saat); c) Ustabaşı ve işyerinden sorumlu kişinin imzalarıyla tasdik edilmiş çalışmanın tamamlanma dönemi (tarih, saat); 8

9 d) Çalışmanın adı ve çeşidi ile çalışmanın yapılacağı alanın sınırlaması; e) Patlayıcı atmosferin oluşmasına karşı korunma için işyerinin güvence altına alınması ve/veya onarılması; f) İş sağlığı ve güvenliğinin korunmasını sağlamak için iş başlangıcından önce gerçekleştirilmesi gereken tedbirlerin belirtilmesi; g) Acil durumla mücadele durumunda korunma ve acil durum araçlarının, örneğin yangından korunma için malzeme araçlarının listesi ve tanımlanması; h) Patlayıcı Ortamlarda Çalışma İzni ne uyacak ve/veya onu düzenleyecek yetkili kişinin adı, soyadı ve imzası; i) İş performansından sorumlu olup Patlayıcı Ortamlarda Çalışma İzni ni onaylayan ustabaşının adı, soyadı ve imzası; j) İşi yapacak kişilerin adları, soyadları ve gerektiği gibi bilgilendirilip eğitildiklerine,işyerini güvence altına alma yönteminden haberdar olup çalışma yöntemini anladıklarına ve onayladıklarına dair imzaları; k) Çalışmanın gözetim veya denetim altında yürütüldüğü beyanı ve/veya iş performansının gözetimi veya denetimi için atanan kişinin kimlik bilgileri veya işyerinin el değiştirmesi kaydı gibi, istenen diğer bilgiler. 3. Patlamadan Korunma Tedbirleri 3.1 İşveren, patlamaya yol açabilecek yanıcı gaz, buhar, sis veya tutuşabilir tozun kasıtlı veya kasıtlı olmayan kaçağı veya salınması, çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atmayacağı güvenli bir alana uygun bir şekilde çevrilmiş, aktarılmış ve eğer bu elverişli değilse, güvenli bir şekilde saklanmış veya başka bir uygun yöntemle güvenli kılınmış olmalıdır İşveren, ekipmanları çalışmaya koyduğu her seferde veya yanıcı gaz veya sıvıların ekipmanlardan sızdığı veya tutuşabilir tozun ekipman üstüne veya yakınına çötüğü şüphesi oluştuğunda patlayıcı atmosferlerin mevcudiyetini kontrol etmelidir. Bina içerisindeki yerlerde bu tür kontroller, ayda en az bir kez yapılmalıdır. 3.2 Patlayıcı ortam yanıcı gaz, buhar, sis veya tozun çok sayıda çeşidini içeriyor ise, korunma tedbirleri en yüksek potansiyel riske tekabül etmelidir Patlayıcı ortamların bulunduğu işyerinde çalışırken çalışanlar, sağlık için zararlı olarak görülen kimyasal maddelerin ve kimyasal hazırlıkların veya tozun etkilerine veya biyolojik faktörlerin etkilerine maruz kaldığında işveren, ilgili yasa ve/veya tüzüğe uygun davranmalıdır. Kişisel korunma ekipmanını seçerken işveren, Madde uyarınca patlayıcı ortamın ateşlenmesi riskini dikkate alacaktır. 3.3 İşveren bu Tüzüğün 6 ncı maddesinin (1) inci fıkrasının (B) bendi uyarınca patlayıcı ortam ateşlenmesini engellemek için alınan tedbirleri uygularken, çalışanların veya olası diğer kişilerin veya çalışma ortamının yük taşıyıcısı veya yük üreticisi olması durumunda elektrostatik boşalma dahil patlayıcı ortamların ateşlenmesi için potansiyel kaynakların mevcudiyetini dikkate alacaktır İşveren, patlayıcı ortam ateşlenmesinin tehlikesi bakımından, patlama riski olanişyerlerinde bulunan belirtilen tüzük uyarınca patlayıcı ortamların ateşlenmesine yol açacak elektrostatik boşalmayı engelleyen malzemelerden yapılmış korunma giysileri ve ayakkabılarını sağlayacaktır. İşveren, patlama riski olan işyerlerine girerken diğer kişilerin eşit özellikte giysi ve ayakkabılarla donatılmış olmasını sağlayacaktır. 9

10 3.4 Ekipman, koruma sistemleri veya kurulumlarının hizmete açılabilmesi ancak, işverenin patlamaya karşı korunma dokümanında bu hususu belirtmesi ve onların kullanılmasının patlama riski olan ortamlarda güvenli olacağını göstermesi halinde mümkündür. Bu şart ayrıca belirli tüzük gereği ekipman veya koruma sistemi olarak görülmeyen ancak işyerinde birleştirilmesi ve kullanımının patlayıcı ortamların ateşlenmesine yol açabilecek ekipman ve ilgili bağlantı cihazları için de geçerlidir İşveren, bağlantı cihazları arasında karışıklığın engellenmesi için gereken tedbirleri alacaktır. 3.5 İşçilerin ulaşabileceği işyeri, ekipman, kurulum ve herhangi ilgili bağlantı cihazları, patlama riskini en aza indirecek şekilde bulunmalı, kurulmalı, monte edilmeli, bakımı sağlanmalı ve çalıştırılmalıdır. Patlamanın gerçekleşmesi halinde patlamanın işyerinde ve ekipmanlarda dağılımı sınırlanmalı ve patlamanın fiziksel etkilerinden kaynaklanan tehlikelerin çalışanlar için risklerin azaltılması için gerekli tedbirler alınmalıdır. 3.6 Gerekli durumlarda çalışanlar, patlamanın onları tehlikeye atmasından önce işyerini terk edebilmeleri için görsel sinyal, işitsel sinyal veya ikisinin birleşini ile tehlikeler hakkında uyarılmalıdır. 3.7 Patlamaya karşı korunma dokümanında belirtildiği gibi çalışanlar, patlamanın tehlikeye soktuğu yerleri hızla ve güvenli bir şekilde acil çıkışları kullanarak terk etme şansına sahip olmalıdır. Bu amaçlar için acil çıkışlar sürekli olarak boş tutulmalıdır. 3.8 Potansiyel patlayıcı ortamı bulunan bir işyeri ilk kez faaliyete geçirilmeden önce, söz konusu işyerinin patlama riski açısından toplam güvenliği onaylanmalıdır. Patlamaya karşı korunmayı sağlayan tüm şartlar yerine getirilmelidir. Bu onay, patlamaya karşı korunma alanında tecrübeleri sayesinde yetkili olan kişiler tarafından verilmelidir. 3.9 Bu Tüzüğün 6 ncı maddesi uyarınca yapılan patlama riski değerlendirilmesine dayanarak: Güç kesilmesi patlama riskinin artması ile sonuçlanırsa, ekipman ve koruma sisteminin güvenlik ve işlevselliği, gerektiğinde diğer ekipmanlardan bağımsız olarak idame ettirilmelidir; Otomatik teknolojik işlem içerisinde birleştirilmiş ekipman veya koruma sistemlerinin normal faaliyetin dışına çıkıp kapatılması iş sağlığı ve güvenliğinin korunma seviyesini düşürmediğinde, gerektiğinde elle kapatılma olanağı sağlanmalıdır. Elle kapatılma, yalnızca işverenin atadığı yetkili kişi tarafından gerçekleştirilebilir Acil durum kapatılması gerçekleştiğinde birikmiş enerji, risk oluşturmaması için mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde dağıtılmalıdır. B. EKİPMAN VE KORUNMA SİSTEMLERİNİN SEÇİLMESİ İÇİN KRİTERLER 1. Patlamaya karşı korunma dokümanı aksini belirtmiyorsa, patlama riski olan tüm yerler için ekipman ve korunma sistemleri, kategoriler bazında seçilmelidir. 2. I. Cetvelin 2 nci maddesi uyarınca sınıflandırılan bölgelerde, aşağıdaki kategorilerde ekipman kullanılmalıdır: a) Bölge 0 veya Bölge 20, Kategori 1 Ekipmanı, b) Bölge 1 veya Bölge 21, Kategori 1 veya 2 Ekipmanı, c) Bölge 2 veya Bölge 22, Kategori 1, 2 veya 3 Ekipmanı. 10

11 3. Kategori 1, üretici tarafından oluşturulan faaliyet parametreleri ile uyumlu çalışabilmek üzere tasarlanan ve çok yüksek koruma seviyesi sağlayan ekipmandan oluşmaktadır. Bu kategorideki ekipmanın, gaz, buhar, sis veya toz şeklinde yanıcı maddelerin hava ile karışımının oluşturduğu patlayıcı ortamın sürekli veya uzun süre boyunca veya sıkça bulunduğu yerlerde kullanılması amaçlanmaktadır. 4. Kategori 2, üretici tarafından oluşturulan faaliyet parametreleri ile uyumlu çalışabilmek üzere tasarlanan ve çok yüksek koruma seviyesi sağlayan ekipmandan oluşmaktadır. Bu kategorideki ekipmanın, gaz, buhar, sis veya toz şeklindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımının oluşturduğu patlayıcı ortamın normal faaliyette ara sıra bulunması muhtemel yerlerde kullanılması amaçlanmaktadır. 5. Kategori 3, üretici tarafından oluşturulan faaliyet parametreleri ile uyumlu çalışabilmek üzere tasarlanan ve normal koruma seviyesi sağlayan ekipmandan oluşmaktadır. Bu kategorideki ekipmanın, gaz, buhar, sis veya toz şeklinde yanıcı maddelerin hava ile karışımının oluşturduğu patlayıcı ortamın bulunması muhtemel olmadığı veya eğer bulunursa, yalnızca sıra dışı ve kısa süreli olacağı yerlerde kullanılması amaçlanmaktadır. III. Cetvel (7 nci Madde) (1) Bu Tüzüğün 7 nci maddesinin (3) üncü fıkrası uyarınca patlayıcı ortamların bulunabileceği işyerleri için uyarı işareti. EX Tehlike Patlayıcı Ortam Ayırıcı özellikler: - Üçgen şekil - Siyah kenarlı sarı zeminde siyah harfler (sarı kısım, işaret alanının en az %50 sini oluşturacak şekilde) 11