ÖNLİSANS DÜZEYİNDEKİ BÜRO YÖNETİMİ PROGRAMLARININ ÖĞRENCİ BEKLENTİLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Transkript

1 ÖNLİSANS DÜZEYİNDEKİ BÜRO YÖNETİMİ PROGRAMLARININ ÖĞRENCİ BEKLENTİLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Cansu ÖZTÜRK 1, Yasin BOYLU 2 Özet Bu çalışmada, yeni düzenlemelere yön verebilecek verilerin elde edilebilmesi amacıyla, Türkiye de nitelikli büro yönetimi personeli yetiştiren önlisans programlarının mevcut durumu ile bu programlarda öğrenim gören öğrencilerin beklenti ve değerlendirmeleri araştırılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda öğrencilere; öğrenim görmekte oldukları programlarla ilgili öncelik, bilgi ve beklentileri hakkında bazı sorular sorulmuştur. Araştırmaya 18 meslek yüksek okulunun büro yönetimi programlarında öğrenim görmekte olan öğrenci katılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin öğrenim gördükleri programla ilgili öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri ile; cinsiyet ve mezun olunan lise faktörleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle, Türkiye de önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi veren okullar ve bu okullarda verilen eğitimin niteliği ile ilgili bazı önerilerde de bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: mesleki eğitim, büro yönetimi, sekreterlik, meslek yüksek okulları THE EVALUATION OF OFFICE MANAGEMENT PROGRAMS AT ASSOCİATE S DEGREE BY STUDENT S EXPECTION Abstract In this study, the current situation of associate s degree programmes which train qualified bureau management personnel in Turkey and the expectations and evaluation of students who are getting associate s degree have been researched with the aim of getting data that will guide new arrangements. For these aims, some questions were asked to the students about priorities, knowledge and expectations for the programmes they were being educated students who were being educated in bureau management programmes of 18 vocational higher education schools attended the study. It has been concluded that there have been meaningful statistical relations between priorities, expectations and evaluation of the students who attended the research about the programmes they were being educated and the factors of gender and high schools they were graduated from. According to these results, some suggestions have been made about the schools where people are educated about bureau management at a level of associate s degree and the quality of the education in these schools. Key Words: vocational education, office management, secretary, vocational schools 1 Öğr. Gör., Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, cozturk@ogu.edu.tr 2 Doç. Dr., Gazi Üniversitesi, yasin@gazi.edu.tr 323

2 GİRİŞ İşletmeler ne kadar gelişmiş teknolojiye sahip olurlarsa olsunlar, onları kullanacak ve üretime koşacak iş görenlere gereksinim duyarlar. İşgörenlerin mesleki bilgi ve becerileri (nitelikleri), üretilen mal ve hizmetin kalitesinde önemli rol oynar. Bu nedenle, hedefi daha kaliteli mal ve hizmet üretmek olan işletmeler, daha nitelikli işgören çalıştıran, onların eğitimine daha fazla önem veren ve kaynak ayıran işletmelerdir (Çınkır, 2000). Çalışmak isteyen ancak iş bulamayan çok sayıda işsizin yanı sıra belli nitelikte işgücü bekleyen açık işler de söz konusudur (Erbeşler, 1987). İşletmelerin, teknik alanlar başta olmak üzere birçok alanda, eğitimli ve nitelikli işgücü bulmakta güçlük çektiği işveren temsilcilerince de belirtilmektedir. Diğer taraftan, mesleki ve teknik eğitim okullarında yapılan eğitimin daha çok kuramsal olması ve araç-gereç gereksinimlerinin karşılanmaması nedenleriyle mezunların işe uyumlarının zaman aldığı ve uzun süre verim sağlanamadığı da ilere sürülmektedir (Düzenli, 1986). Türkiye de mevcut eğitim sisteminin iş yaşamının isteklerine yeterince duyarlı olmaması, iş hayatının ihtiyaçlarına beklenilen hızda ve çeşitlilikte cevap verememesi eğitimin etkinliğini azaltan en önemli unsurdur. Meslek eğitiminin işgücü piyasasının taleplerine uygun nitelik ve nicelikte işgücü yetiştirememesi ve eğitim sonucu verilen belgelerin geçerliliklerinin tatmin edici ölçülere dayanmaması, çözülmesi gereken sorunların başında gelmektedir (Demirezen, 2002). Büro yönetimi eğitimi; örgün ve yaygın olmak üzere 2 şekilde gerçekleştirilmektedir. Örgün büro yönetimi eğitimi veren öğretim kurumları, ortaöğretim ve yükseköğretim düzeyinde mesleki eğitim veren okullardan oluşmaktadır. Yaygın büro yönetimi eğitimi ise; gerek resmi gerekse özel kurumlar tarafından verilen kısa süreli mesleki kurslar ve sertifika programları niteliğindedir. Bu çalışmanın ağırlıklı noktasını; Türkiye de mevcut büro yönetimi eğitimi programları içerisinde önemli bir yeri olan ve sektöre nitelikli eleman yetiştirmeyi sağlayan Meslek Yüksek Okulları oluşturmaktadır. Çalışmada söz konusu bu okullarda büro yönetimi programlarında eğitim görmekte olan öğrencilerin beklentileri değerlendirilmiş, öğrencilerin öğrenim gördükleri programın, cinsiyet, mezun olunan lise türü ve okumakta oldukları sınıfın beklentiler üzerinde etkisinin olup olmadığı araştırılmıştır. Evren/Örneklem Electronic Journal of Vocational Colleges - Ağustos 2014 BÜROKON Özel Sayısı YÖNTEM Araştırmanın evrenini yılında Türkiye de önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi alan öğrenciler oluşturmaktadır. ÖSYM nin Yükseköğretim İstatistikleri isimli yayınlarına göre söz konusu dönemde önlisans düzeyinde büro yönetimi programlarına kayıtlı öğrenci bulunmaktadır. Bu öğrencilerin tümüne ulaşma imkânı bulunmadığından örneklem tespiti yoluna gidilmiş ve bu amaçla basit tesadüfî örneklem yöntemi kullanılmıştır. Örneklem sayısının belirlenmesinde Ryan ın formülünden yararlanılmış ve 378 rakamına ulaşılmıştır. Bununla birlikte anket çalışması mümkün olduğunca fazla kişiye uygulanmaya çalışılmış, tesadüfi olarak seçilen 18 Meslek Yüksek Okulunda büro yönetimi eğitimi alan öğrencilere ulaşılarak örneklem hacmi olarak belirlenmiştir. Araştırma Hipotezleri Araştırmanın hipotezleri başlıca üç gruba ayrılmıştır. Birinci grupta; öğrencilerin cinsiyetleri, ikinci grupta; öğrencilerin okumakta oldukları sınıflar ve üçüncü grupta; öğrencilerin mezun oldukları ortaöğretim okulları bağımsız değişken olarak alınmış, hipotezler belirlenmiş ve buna bağlı alt hipotezlerde oluşturulmuştur. 324

3 H1. Öğrencilerin cinsiyetleri ile öğrenim görmekte oldukları programla ilgili öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır. H2. Öğrencilerin sınıfları ile öğrenim görmekte oldukları programla ilgili öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır. H3. Öğrencilerin mezun oldukları lise ile öğrenim görmekte oldukları programla ilgili öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır. BULGULAR VE YORUM Araştırmaya Katılanlarla İlgili Tanıtıcı Bilgiler Tablo 22: Araştırmaya Katılanlarla İlgili Tanıcı Bilgiler Frekans % CİNSİYET Erkek Kız TOPLAM Frekans % SINIF 1.Sınıf Sınıf MEZUN OLUNAN LİSE TOPLAM Frekans % Ticaret ve Anadolu TML Kız Meslek ve AML Genel ve Diğer Liseler TOPLAM

4 AİLE REİSİNİN MESLEĞİ Frekans % Memur ve Emeklisi İşçi ve Emeklisi Esnaf ve Emeklisi Çiftçi ve Emeklisi Diğer TOPLAM Frekans % AİLENİN AYLIK TOLLAM GELİRİ 1000 TL ve daha az TL'den çok-1500 TL'den az TL'den çok-2000 TL'den az TL'den çok-2500 TL'den az TL'den çok-3000 TL'den az TL'den çok TOPLAM Araştırmaya katılanların yüzde 61.2 sini kız öğrenciler; yüzde 38.8 ini de erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Bu rakamlar önlisans düzeyindeki büro yönetimi programlarının kız öğrenciler tarafından daha çok tercih edildiğinin bir göstergesi olabilir. Araştırmaya katılanların yüzde 71.3 ü genel liselerden mezun öğrencilerdir. Aile reislerinin mesleklerine ilişkin dağılıma bakıldığında; önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi alan öğrencilerin işçi, memur, çiftçi ve esnaf çocukları oldukları anlaşılmaktadır. Ailenin aylık toplam gelirleri açısından bir değerlendirme yapılacak olur ise, bu durumun aile reislerinin meslekleri ile bir paralellik arz ettiği ve büyük ölçüde (% 63,1) 1500 TL den daha az bir gelir düzeyine sahip olduğu gözlenmektedir. Hipotez Testleri Araştırmaya konu hipotezler cinsiyet, sınıf ve mezun olunan lise bağımsız değişkenleri baz alınarak test edilmiştir. 326

5 Cinsiyet Faktörüne Dayalı Hipotezler Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile; öğrenim gördükleri program hakkındaki kayıt öncesi bilgi düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığını incelendiğinde cinsiyet faktörünün anlamlı bir değişken olduğu görülmüştür. Programın bilinçli tercih edilmesinde kız öğrencilerin oranı erkek öğrencilere nazaran daha yüksektir. Tablo 23: Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Okumakta Oldukları Programa kaydolmadan Önceki Bilgi Düzeylerinin Dağılımı Bilgi Düzeyleri Hiçbir Bilgisi Yok Kısmen Bilgisi Var Yeterince Bilgisi Var TOPLAM Erkek % 40.0 % 11.7 % 100 Kadın % 50.2 % 11.3 % 100 TOPLAM % 46.3 % 11.5 % 100 Pearson ²= 13,095 Serbestlik Derecesi= 2 α = 0, 001 Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile; öğrenim gördükleri programı öncelikli tercih nedenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde cinsiyet faktörünün önemli bir değişken olduğu görülmüştür. Öğrencilerin öncelikli olarak memur olabilmek için ve daha sonra iş garantisinin olduğu varsayılarak öğrenim gördükleri programı öncelikli tercih ettikleri gözlenmektedir. Kız öğrencilerin erkek öğrencilere oranla okumakta oldukları programı daha bilinçli tercih ettikleri söylenebilir. 327

6 Tablo 3 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Okumakta Oldukları Programı Öncelikli Tercih Nedenlerinin Dağılımı Öncelikli Tercih Nedenleri Özel Sektörde Çalışmak Memur Olabilmek Üniversite Okumuş Olmak İş Garantisinin Olması Kazanma Şansının Yüksek Olması Tercihin Bilinçli Olmaması Diğer TOPLAM Erkek % 38.1 % 10.9 % 15.6 % 3.4 % 12.4 % 6.3% 100 Kadın % 36.1 % 7.2 % 29.9 % 3.1 % 10.5 % 3.1% 100 TOPLAM % 36.9 % 8.7 % 24.3 % 3.2 % 11.3 % 4.3% 100 Pearson ²= 40,040 Serbestlik Derecesi= 6 α = 0,000 Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile; öğrenim gördükleri programdan mezun olduktan sonra öncelikli yapmayı düşündükleri işler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde cinsiyet faktörünün önemli bir değişken olduğu görülmüştür. Öğrenciler öğrenim görmekte oldukları programdan mezun olduktan sonra öncelikli yapmayı istedikleri iş olarak memurluk yapmayı düşündükleri gözlenmektedir. Tablo 4 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Okumakta Oldukları Programdan Mezun Olduktan Sonra Yapmayı Düşündükleri İşlerin Dağılımı Mezuniyet Sonrası Yapılmak İstenen Görevler Memurluk Özel Sektörde Çalışmak Lisans Tamamlama Kendi İsini Kurma Diğer TOPLAM Erkek % 15.0 % 31.7 % 9.5 % 4.9 % 100% Kadın % 20.2 % 32.7 % 2.5 % 2.7 % 100% TOPLAM % 18.2 % 32.3 % 5.2 % 3.5 % 100% Pearson ² = 35,777 Serbestlik Derecesi= 4 α = 0,

7 Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile; öğrenim gördükleri programla ilgili iş tecrübeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde cinsiyet faktörünün önemli bir değişken olduğu söylenebilir. Tablo 5 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Büro Yönetimi Alanında (Staj Dahil) Çalışma Sürelerine İlişkin Dağılım Büro Yönetimi Alanında Çalışma Süreleri Çalışmadı 6 aydan az çalıştı 6-12 ay çalıştı ay çalıştı 24 aydan fazla çalıştı TOPLAM Erkek % 27.3 % 10.9 % 3.4 % 5.2 % 100 Kadın % 33.9 % 16.1 % 4.5 % 3.7 % 100 TOPLAM % 31.3 % 14.1 % 4.1 % 4.3 % 100 Pearson ² = 20,632 Serbestlik Derecesi= α = 0,000 Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile; öğrenim gördükleri programın verdiği eğitimi sektörde çalışmak için yeterli görüp görmedikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde cinsiyet faktörünün önemli bir değişken olduğu söylenebilir. Öğrencilerin öğrenim görmekte oldukları programda verilen eğitimin yeterli olup olmadığına ilişkin kararlarda bayanların erkeklere nazaran daha iyimser oldukları söylenebilir. Tablo 6 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Okumakta Olunan Programda Verilen Eğitimin Yeterli Olup Olmadığı İlişkin Düşüncelerinin Dağılımı Büro Yönetimi Alanında Verilen Eğitimin Yeterliliği Kesinlikle Hayır Hayır Belki Evet Kesinlikle Evet TOPLAM Erkek % 11.0 % 29.7 % 39.8 % 13.1 % 100 Kadın % 9.5 % 26.6 % 49.4 % 11.7 % 100 TOPLAM % 10.1 % 27.8 % 45.7 % 12.3 % 100 Pearson ² = 16,678 Serbestlik Derecesi= 4 α = 0,

8 Sınıf Faktörüne Dayalı Hipotezler Araştırmaya katılan öğrencilerin öğrenim görmekte oldukları sınıflar ile; öğrenim gördükleri program hakkında kayıt yaptırmadan önceki bilgi düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde sınıf faktörünün anlamlı bir değişken olduğu görülmüştür. Programın bilinçli tercih edilmesinde 1. sınıf öğrencilerin oranı 2. sınıf öğrencilere nazaran daha yüksektir. Tablo 7 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Sınıflarına Göre Okumakta Oldukları Programa Kaydolmadan Önceki Bilgi Düzeylerinin Dağılımı Bilgi Düzeyleri Hiçbir Bilgisi Yok Kısmen Bilgisi Var Yeterince Bilgisi Var TOPLAM 1.Sınıf % 50.0 % 10.7 % 100% 2.Sınıf % 42.7 % 12.3 % 100% TOPLAM % 46.3 % 11.5 % 100% Pearson ² = 6, 623 Serbestlik Derecesi= 2 α = 0,036 Araştırmaya katılan öğrencilerin öğrenim görmekte oldukları sınıf ile; öğrenim gördükleri programla ilgili iş tecrübeleri arasında bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde sınıf faktörünün önemli bir değişken olduğu görülmüştür. Büro yönetimi programlarında öğrenim görmekte olan 2. sınıf öğrencilerinin 1. sınıf öğrencilerine göre büyük oranla kendi iş alanlarında çalıştıkları istatistiksel açıdan söylenebilir. 330

9 Tablo 8 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Sınıflarına Göre Büro Yönetimi Alanında (Staj Dahil) Çalışma Sürelerine İlişkin Dağılım Büro Yönetimi Alanında Çalışma Süreleri Çalışmadı 6 aydan az çalıştı 6-12 ay çalıştı ay çalıştı 24 aydan fazla çalıştı TOPLAM 1.Sınıf % 6.5 % 14.0 % 2.0 % 3.2 % Sınıf % 54.9 % 14.2 % 6.1 % 5.4 % 100 TOPLAM % 31.3 % 14.1 % 4.1 % 4.3 % 100 Pearson ² = 445,319 Serbestlik Derecesi= 4 α = 0,000 Mezun Olunan Lise Faktörüne Dayalı Hipotezler Araştırmaya katılan öğrencilerin mezun oldukları lise türü ile; öğrenim gördükleri programa kayıt yaptırmadan önceki bilgi düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde mezun olunan lise türü faktörünün önemli bir değişken olduğu görülmüştür. 331

10 Tablo 9 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Mezun Oldukları Lise Türlerine Göre Okumakta Oldukları Programa Kaydolmadan Önceki Bilgi Düzeylerinin Dağılımı Bilgi Düzeyleri Hiçbir Bilgisi Yok Kısmen Bilgisi Var Yeterince Bilgisi Var TOPLAM Ticaret ve ATML % 52.8 % 16.2 % 100% Kız Meslek ve AML % 52.5 % 9.0 % 100% Genel ve Diğer Liseler % 43.7 % 10.6 % 100% TOPLAM % 46.3 % 11.4 % 100% Pearson ² =19,864 Serbestlik Derecesi= 4 α = 0,001 Araştırmaya katılan öğrencilerin mezun oldukları lise türü ile; öğrenim gördükleri programa kayıt yaptırma kararlarındaki öncelikli bilgi kaynakları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde mezun olunan lise faktörünün önemli bir değişken olduğu görülmüştür. 332

11 Tablo 10 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Mezun Oldukları Lise Türlerine Göre Okumakta Oldukları Programa Kaydolmadan Önce Program Hakkında Bilgi Sahibi Olanların Öncelikli Bilgi Kaynaklarının Dağılımı Öncelikli Bilgi Kaynağı Öğretmenler Öğrenci ve Mezunlar Basın ve Kataloglar Dershane Rehberleri Çevrem Diğer TOPLAM Ticaret ve ATML % 21.6 % 7.8 % 9.2 % 31.4 % 13.7% 100 Kız Meslek ve AML % 12.0 % 1.3 % 9.3 % 50.7 % 16.0% 100 Genel ve Diğ. Liseler % 18.0 % 7.6 % 13.1 % 34.7 % 21.2% 100 TOPLAM % 18.1 % 7.0 % 11.9 % 35.7 % 19.0% 100 Pearson ² =35,405 Serbestlik Derecesi= 10 α = 0,000 Araştırmaya katılan öğrencilerin mezun oldukları lise ile; öğrenim gördükleri programı öncelikli tercih nedenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde mezun olunan lise faktörünün önemli değişken olduğu görülmüştür. Meslek liselerinden mezun olan öğrencilerin genel ve diğer liselerden mezun öğrencilere oranla okumakta oldukları programı daha bilinçli tercih ettikleri söylenebilir. 333

12 Tablo 11 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Mezun Oldukları Lise Türüne Göre Okumakta Oldukları Programı Öncelikli Tercih Nedenlerinin Dağılımı Öncelikli Tercih Nedenleri Özel Sektörde Çalışmak Memur Olabilmek Üniversite Okumuş Olmak İs Garantisi Olması Kazanma Şansının Yüksek Olması Tercih Bilinçli Değildi Diğer TOPLAM Ticaret ve ATML % 28.4 % 8.7 % 30.1 % 4.8 % 7.0 % 3.5% 100 Kız Meslek ve AML % 36.1 % 13.1 % 27.0 % 4.1 % 8.2 % 1.6% 100 Genel ve Diğ. Pearson ² =35,827 Serbestlik Derecesi= 12 α = 0,000 Liseler % 39.4 % 7.8 % 22.5 % 2.6 % 12.8 % 4.8% 100 TOPLAM % 37.0 % 8.5 % 24.4 % 3.2 % 11.2 % 4.3% 100 Araştırmaya katılan öğrencilerin mezun oldukları lise ile; öğrenim gördükleri programla ilgili iş tecrübeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelendiğinde mezun olunan lise faktörünün önemli bir değişken olduğu görülmüştür. Büro yönetimi alanında staj dâhil en fazla iş tecrübesine sahip Ticaret Meslek Lisesi mezunları iken, ikinci sırada Kız Meslek Lisesi mezunları yer almaktadır. Programları dâhilinde sektörde en az iş tecrübesine sahip Genel ve Diğer Lise mezunları görülmektedir. 334

13 Tablo 12 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Mezun Oldukları Lise Türlerine Göre Büro Yönetimi Alanında (Staj Dahil) Çalışma Sürelerine İlişkin Dağılım Büro Yönetimi Alanında Çalışma Süreleri Çalışmadı 6 aydan az 6-12 ay ay 24 aydan fazla TOPLAM Ticaret ve ATML % 17.9 % 50.2 % 10.0 % 5.7 % 100 Kız Meslek ve AML % 27.9 % 23.8 % 11.5 % 4.9 % 100 Genel ve Diğ. Liseler % 35.2 % 3.1 % 1.5 % 3.9 % 100 TOPLAM % 31.2 % 14.0 % 4.1 % 4.3 % 100 Pearson ² =435,314 Serbestlik Derecesi= 8 α = 0,000 Önlisans düzeyindeki büro yönetimi programında öğrenim gören öğrencilerin okumakta oldukları programı ve okullarını çeşitli kriterler açısından değerlendirmelerine ilişkin yüzde ve aritmetik ortalamaları Tablo 13 de gösterilmiştir. Bu verilerden hareketle öğrencilerin okumakta oldukları okulları ve programları hakkında olumsuz bir tutum içinde olmadıkları söylenebilir. Tablo 13 : Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Değişik Kriterler Açısından Okumakta Oldukları Okulları Değerlendirmelerine İlişkin Frekans Yüzdeleri ve Aritmetik Ortalamalar Değerlendirme Konuları Çok Kötü Kötü Orta İyi Çok İyi Eğitim Araç Gereçleri Öğretim Elemanlarının Sayısı Kültür Dersi Veren Öğretim Elemanlarının Niteliği

14 Uygulamalı Meslek Dersi Veren Öğretim Elm. Nit Teorik Dersi Veren Öğretim Elemanlarının Niteliği Yabancı Dil Dersi Veren Öğr. Elemanlarının Niteliği Kültür Derslerinin Program Amacına Uygunluğu Uyg. Mes. Derslerinin Prg. Amacına Uygunluğu Teorik Meslek Derslerinin Prg. Amacına Uygunluğu Yabancı Dil Derslerinin Prg. Amacına Uygunluğu Okulun Sektör Staj Uygulaması Derslere ait Kitap vb. Kaynaklar Derslik ve Laboratuarlar Kütüphane İmkânları Panel, Konferans, Sempozyum ve Seminer vb. Faal Okuldaki İdari Hizmetler Öğrenci İşleri

15 Danışmanlık Hizmetleri Sosyal ve Kültürel Faaliyetler Sosyal Alanlar Mezuniyet Sonrası iş İmkânları SONUÇLAR Bu çalışmada, yeni düzenlemelere yön verebilecek verilerin elde edilebilmesi amacıyla, Türkiye de nitelikli büro yönetimi personeli yetiştiren yükseköğretim programlarının mevcut durumu ile önlisans programlarında öğrenim gören öğrencilerin beklenti ve değerlendirmeleri araştırılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda öğrencilere; öğrenim görmekte oldukları programlarla ilgili öncelik, bilgi ve beklentileri hakkında bazı sorular sorulmuştur. Buna göre elde edilen bulgular ve yapılan test sonuçları aşağıda verilmiştir: a. Araştırmaya katılan öğrencilerin öğrenim gördükleri programla ilgili öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri ile; cinsiyet faktörü arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Genel olarak bakıldığında cinsiyet değişkeninin; öğrencilerin öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri üzerinde önemli bir faktör olduğu söylenebilir. Cinsiyet değişkeniyle ilgili şu tespitler yapılabilir: Önlisans düzeyindeki büro yönetimi programlarının tercih edilmesinde kız öğrenciler erkek öğrencilere nazaran daha bilinçlidir. Önlisans düzeyindeki büro yönetimi programlarının tercih edilmesinde en önemli faktör memur olma beklentisidir. Ancak kız öğrencilerin mezuniyet sonrası iş garantisi beklentileri erkek öğrencilere göre daha yüksektir. Önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi aldıktan sonra memur olarak çalışma ve lisans öğrenimine devam etme konusunda kız öğrenciler erkek öğrencilere nispeten daha isteklidir. Staj dâhil meslek alanında çalışma süreleri açısından bakıldığında; önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi alan kız öğrencilerin çalışma oranları erkek öğrencilere nazaran daha yüksektir. Önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi veren programların yeterliliği konusunda kız öğrencilerin erkek öğrencilere nazaran daha iyimser oldukları söylenebilir. b. Araştırmaya katılan öğrencilerin öğrenim gördükleri programla ilgili öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri ile; sınıf faktörü arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür. Genel olarak bakıldığında sınıf değişkeninin; öğrencilerin öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri üzerinde önemli bir faktör olmadığı söylenebilir. c. Araştırmaya katılan öğrencilerin öğrenim gördükleri programla ilgili öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri ile; mezun olunan lise faktörü arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Genel olarak bakıldığında mezun olunan lise değişkeninin; öğrencilerin öncelik, beklenti ve değerlendirmeleri üzerinde kısmen önemli bir faktör olduğu söylenebilir. Mezun olunan lise değişkeniyle ilgili şu tespitler yapılabilir: 337

16 Önlisans düzeyindeki büro yönetimi programlarında öğrenim gören öğrencilerin programa kayıt öncesi bilgi düzeyleri genel olarak düşüktür. Ancak genel lise mezunu öğrencilerin programa kayıt öncesi bilgi düzeylerinin meslek lisesi mezunlarına göre daha düşük olduğu söylenebilir. Önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi alan öğrencilerin okudukları program hakkındaki kayıt öncesi bilgi kaynaklarına bakıldığında; çevre faktörü dikkat çekmektedir. Öte yandan meslek lisesi mezunu öğrencilerin bilgi kaynakları arasında öğretmenler önemli bir faktör olarak ortaya çıkarken, genel lise mezunu öğrencilerde bilgi kaynağı olarak dershane rehberleri önem arz etmektedir. Önlisans düzeyinde büro yönetimi programının tercih nedenleri arasında memur olabilmek ve iş garantisi olması en önemli faktörlerdir. Genel lise mezunlarının bu programları tercih etmelerindeki memur olabilme faktörü meslek lisesi mezunlarına göre daha güçlüdür. Öte yandan bu programı tercihinin bilinçli olmadığını belirten genel lise mezunlarının oranı da meslek lisesi mezunlarına göre daha yüksektir. Staj dâhil meslek alanında çalışma süreleri açısından bakıldığında; önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi alan meslek lisesi mezunu öğrencilerin çalışma süreleri genel lise mezunu öğrencilere nazaran daha yüksektir. Bu durumun beklenen bir sonuç olduğunu da belirtmek önem arz edebilir. Programın bilinçli tercih edilmesinde Ticaret Meslek Lisesi mezunu öğrencilerin oranı diğer lise türlerinden mezun olan öğrencilere nazaran daha yüksektir. Ticaret Meslek Liselerinden mezun olan öğrencilerin büro yönetimi programlarını daha bilinçli tercih ettikleri söylenebilir. ÖNERİLER Bu tarz çalışmalar sayesinde mevcut durum değerlendirilecek ve öğrencilerin istekleri ve gerçek ihtiyaçları doğrultusunda yeni düzenlemeler yapılabilecektir. Önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi veren yükseköğretim programları hakkında gerek ortaöğretim okullarına, gerek dershanelere ve gerekse yazılı ve görsel medya aracılığı ile topluma etkin ve doğru tanıtım yapılması, bilgilendirmeye yönelik doğru stratejilerin uygulanmasıyla mümkün olabilecektir. Öğrencilere daha iyi bir eğitim verilmesi ve mezun olan öğrenci kalitesinde olumlu artış sağlanmasıyla amacıyla önlisans düzeyinde büro yönetimi eğitimi veren yükseköğretim programlarındaki akademik ve idari personel eksikliğinin doğru kaynaklardan karşılanmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Öğrencilerin öğrenim görmekte oldukları okullarla ilgili değerlendirmelerinde sosyal ve kültürel alan ve faaliyetlerin eksikliği dikkat çekmektedir. Sosyal alanların genişletilip, sosyal ve kültürel etkinliklerin arttırılması öğrencilerin okumakta oldukları okullara bağlılıklarını arttıracaktır. Bu durum okul yönetimi ile öğrenciler arasındaki ilişkiyi doğru ve sürekli bir iletişim haline getirecektir. KAYNAKÇA Altınöz, M. (2005). MEB-YÖK Meslek Yüksekokulları Program Geliştirme Projesinde Yer Alan Büro Yönetimi ve Sekreterlik Eğitim Programı ve Hacettepe Üniversitesi Büro Yönetimi ve Sekreterlik Bölümü Öğrencilerinin Eğitim Programını Değerlendirmeleri ile İlgili Bir Araştırma. IV. Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi, Mayıs. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Çınkır, Ş. (2000). Örgütlerde Personel Geliştirme, Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar, Uygulama Ankara: Anı Yayıncılık. ve Sorunlar. Demirezen, M. (2002). Piyasa Meslek Standartları, Planlama Dergisi-Özel Sayı (DPT nin kuruluşunun 42. Yılı), s Düzenli, N. (1986). İstihdam Sorunu ve Sanayide Eğitilmiş İşgücü İhtiyacı, T.C. Devlet Bakanlığı Uluslararası İstihdam ve Mesleki-Teknik Eğitim Sempozyumu, 6-9 Ekim 1986, Bildiriler, Ankara. Erbeşler, A. (1987). İstanbul İmalat Sanayiinde İşgücünün Eğitim Yapısı ve Teknolojik Değişmeye Uyum Sorunları, Milli Prodüktivite Merkezi (MPM) Yayınları, Yayın No:356, Ankara. 338

17 MEB (2012). Mesleki ve Teknik Genel Müdürlüğü. adresinden tarihinde alınmıştır. ÖSYM ( ). Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi, Yükseköğretim İstatistikleri, Süreli Yayınlar, Ankara. Tengilimoğlu, D., Tutar, H. (2009). Çağdaş Büro Yönetimi-Büro Yönetiminde Güncel Konular Ve Yaklaşımlar. Ankara:Seçkin Yayıncılık. Tuncel, M. (2007). Meslek Yüksek Okullarındaki Büro Yönetimi ve Sekreterlik Programlarının Sektörün İhtiyaçlarını Karşılama Durumunun Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 339