El Aletlerinde Güvenlik. Süleyman TUTUMLU Emekli Öğretim Görevlisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı 1

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "El Aletlerinde Güvenlik. Süleyman TUTUMLU Emekli Öğretim Görevlisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı 1"

Berna Kavak
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 El Aletlerinde Güvenlik Süleyman TUTUMLU Emekli Öğretim Görevlisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı 1

2 Dersin Amacı: El aletleri ile yapılan çalışmalar sırasında karşılaşılan riskler ve bunlara karşı alınması gereken önlemler ve uygulanması gereken talimatlarla ilgili mevzuatın öğrenilmesi. 2

3 El Aletleri: A. Basit El Aletleri: Çekiç, tornavida, keski, makas, pense, törpü v.b. bir mekanizmadan hareket almaksızın kullanılan takımlardan oluşur. 3

4 El Aletleri: B. Ayarlı El Aletleri: Ayarlı pense, mekanik perçin aparatı, vidalı boru anahtarı gibi yardımcı bir tertibatla kullanılma avantajı yaratılmış takımlardır. 4

5 El Aletleri: C. Mekaniksel El Aletleri: Çalışma sistemleri; hareketsel ve mekaniksel avantaj elde etmek amacı ile bir mekanizma ile donatılmış küçük makinalardır. a.elektriksel güç ile çalışan, b.pnomatik (havalı) sistemle çalışan, c.hidrolik sistemle çalışan, el aletleri olmak üzere, üç grupta incelenebilir. 5

6 a.elektrikli El Aletleri : 1.Taşlamalar: Avuç taşlamalar, Normal taşlamalar, Kalıpçı taşlamaları. 6

7 a.elektrikli El Aletleri: 2.Matkaplar: Delici matkaplar, Darbeli-Delici matkaplar, Vidalama matkapları, Kırıcılar (Hiltiler), Akülü vidalama aletleri. 7

8 a.elektrikli El Aletleri 3.Titreşimli zımpara aletleri: 8

9 a.elektrikli El Aletleri : 4. Kesme ve talaş alma el makineleri : El testere makineleri: Açılı dairesel testereler, Dekupaj testereler, Karot makineleri: Delme işlemleri için kullanılır. El frezeleri : Ahşap düzeltme işlerinde kullanılır. 9

dönüştürücü bir mekanizma desteği ile çalışırlar.

10 a.elektrikli El Aletleri : Belirtilen bu aletlerin tamamı elektriksel güç kullanarak, hareket ve güç dönüştürücü bir mekanizma desteği ile çalışırlar. Aynı aletlerin büyük çoğunluğunun pnomatik olanları da bulunmaktadır 10

Elektrikli El Aletlerinde Genel Güvenlik Önlemleri Elektrik işlerinde kullanılan penseler, kargaburunlar, tornavidalar ve benzeri el aletleri uygun şekilde yalıtılmış ve yağdanlıkların, süpürgelerin,

11 Elektrikli El Aletlerinde Genel Güvenlik Önlemleri Elektrik işlerinde kullanılan penseler, kargaburunlar, tornavidalar ve benzeri el aletleri uygun şekilde yalıtılmış ve yağdanlıkların, süpürgelerin, fırçaların ve diğer temizlik araçlarının sapları akım geçirmeyen malzemeden yapılmış olmalıdır. (*) Elektrikli el aletleri iyi bir şekilde muhafaza edilmeli ve her an işe hazır şekilde bakımlı bulundurulmalıdır. Elektrikli el aletleri kendi özel gayeleri için doğru olarak ve kendi kapasiteleri içinde, aşırı zorlanmalara başvurulmadan kullanılmalıdır. (*) 11

sürekli basılması gereken yaylı devre kesicileri bulunmalıdır.

12 Elektrikli El Aletlerinde Genel Güvenlik Önlemleri Taşınabilir elektrikli el aletlerinin sapları yeterli cins ve kalınlıkta akım geçirmeyen malzeme ile kaplanmalı veya bu gibi malzemeden yapılmış olmalı ve bu aletlerin üzerlerinde devreyi kapalı tutmak için sürekli basılması gereken yaylı devre kesicileri bulunmalıdır. (*) Asılı olarak kullanılması gereken taşınabilir elektrikli aletler, yay veya bir kablo ya da bir zincir ucuna asılarak uygun ağırlıklarla dengede tutulmalıdır. (* tamamlama tipi sın.soruları ) 12

13 Elektrikli El Aletlerinde Genel Güvenlik Önlemleri Taşınabilir ağır elektrikli aletlerinin bir yerden diğer bir yere taşınması özel sapan veya askılarla yapılmalı ve bu sapan askılar çalışma sırasında kullanılmamalıdır. Taşınabilir elektrikli aletler ile çalışanlar, bol ve etekleri geniş elbiseler giymemeli, işe uygun izole eldiven takmalıdır. (*) Elektrikli el aletleri kullanılmadan önce yetkili kimseler tarafından kontrol edilmeli, topraklaması arızalı, motoru fazla kıvılcımlı, priz, fiş, anahtar ve bağlantı kablosu bozuk olanlar kullanılmamalıdır. ( * ) Elektrikli el aletleri kullanılmadığı zamanlar, kablosu prizden çekilip toplanarak uygun yerlerde muhafaza edilmelidir. 13 (* tamamlama tipi sın.soruları )

14 Elektrikli El Aletlerinde Genel Güvenlik Önlemleri Elektrikli el aletleri prizlerinden kesinlikle kablosundan çekilerek çıkarılmayacaktır. Elektrikli el aletlerinin bozulan fiş ve prizleri ancak yetkili elektrikçiler tarafından onarılmalıdır.bu aletlerdeki hiçbir elektriksel aksam kullanan işçi tarafından sökülerek tamirine çalışılmamalıdır. ( * ) (* tamamlama tipi sın.soruları ) 14

15 ELEKTRİKLİ EL ALETLERİNDE KORUMA *Koruma Sınıfı: II olmalıdır (Çift Yalıtımlı) *Çift Yalıtım Sembolü: iç-içe girmiş çift kare işaretidir 15

16 El Aletleri: b. Pnomatik (Havalı)El Aletleri: Hareket ve güç dönüştürücü iç üniteleri basınçlı hava akımına göre tasarlanmış aletlerdir. Matkap, Spiral, El Zımpara makinesi, Perçin Aleti v.b. gibi örnekleri vardır. 16

ayarlamayı sağlayan, hava içerisine verilmesi gereken yağ miktarını düzenleyen ve hava içerisinde

17 b.pnömatik El Aletleri Yardımcı Donanımları: A. Hava hortumu ve bağlantı elemanları, B. Şartlandırıcılar : (*) Havalı el aletine destek sağlayan: Bu amaçla; havanın basınç miktarını ayarlamayı sağlayan, hava içerisine verilmesi gereken yağ miktarını düzenleyen ve hava içerisinde bulunan suyun periyodik boşaltılmasını sağlayan Yardımcı donanımlardır. (* SORU: Aşağıdakilerden hangisi şartlandırıcının tanımıdır?) 17

18 b. Pnömatik El Aletleri Yardımcı Ekipmanları: Bir şartlandırıcı dört üniteden oluşur: Yağlayıcı Nem alıcı Basınç düzenleyici Manometre 18

19 c.hidrolikli El Aletleri: Hidrolik sistemli kriko, Hidrolik sistemli açma+ doğrultma aparatları, gibi hidrolik tertibatının mekanik güç avantajından yararlanılan aletlerdir. 19

El Aletleri: Özel El Aletleri: Mekanik Avantaj

ve mengeneler, vidalı kriko, Vida yada vida+dişli

sağlayan destek üniteleri ile donatılmış olarak

20 El Aletleri: Özel El Aletleri: Mekanik Avantaj Düzenleri: Vidalı; açma, germe, doğrultma aparatları ve mengeneler, vidalı kriko, Vida yada vida+dişli çark mekanizmasına dayalı mekaniksel avantaj sağlayan destek üniteleri ile donatılmış olarak kaldırmaindirme sistemleri şeklinde kullanılan aletlerde kullanılır. 20

21 EL ALETLERİNİN KULLANIMINDA DİKKATEDİLECEK HUSUSLAR:1 *** 1. Her el aleti ancak gerçek amacı doğrultusunda kullanılmalıdır. 2. Standartlarına uygun şekilde kaliteli malzemeden yapılmış olanlar seçilecek prospektüsünde kabul edilen değerler, kapasiteler içerisinde kullanılmalıdır. 3. Koruyucu gözlük, siper, kıvılcım paneli ve eldiven gibi tehlike önleyicilerden yararlanılmadan çalışılmayacaktır. * 4. Sivri keskin aletler uygun kılıf yada çantalar içinde taşınılmalıdır. * 21

22 EL ALETLERİNİN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:2 5. El aletleri, Yerlerde, geçit alanlarında yada çalışma alanlarında - ortalarda unutulmamalı, bırakılmamalıdır. 6. Krikoların yükü dengeli basması sağlanacak, herhangi bir kaydırma olasılığına karşı azami dikkat gösterilecektir. 7. Pnömatik aletler hava sisteminde şartlandırıcı üniteler yer almadan ve prospektüste ön görülen hava basınç değerlerine göre ayar yapılmadan kullanılmamalıdır. Ayrıca şartlandırıcıların yağ üniteleri de boş bırakılmamalıdır. (* sın. Sorusu) 22

23 EL ALETLERİNİN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:3 8. Pnomatik çivi yada perçin tabancalarının tetiklerinde güvenlik kilidi bulunacak,çalışılmadığı zamanlarda namlularında koruyucuları takılı bırakılacaktır. 9. Pnomatik perçin başı kesicileri kullanılırken, artık perçin başlarının çevreye dağılmasına izin verilmeyip bir kap içerisinde biriktirilmesi sağlanmalıdır 10.Pnömatik tüm el aletlerinin hava hortumları sağlam ve hava kaçırmaz,bunların onarım yada değiştirilmeleri sırasında hava kesici valflerinin bulunmasına önem verilecektir. (*) 23

24 EL ALETLERİNİN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:4 11.Keski,çekiç gibi aletler kullanılırken; çevrede gaz kaçağı olasılığına karşı önlem alınacaktır. (Bilenmiş (keskin uçlu) keskiler ve raspalar tercih edilmeli, körlenmiş aletler bilenmeden kullanılmamalıdır.) 12.Çekiç,zımba,keski ve benzeri aletlerin bozulan uçları bilemede ustalaşmış işçiler tarafından bilenmelidir.. 24

25 25

26 EL Aletlerinde Uyumluluk ve Doğru Kullanım İlkeleri : * * * El Aletlerinde Kullanım Uyumluluğu Yönünden: Çalışanın eklemlerinin hareket alanını engellememeli, Aletin el sap arası boyutları orantısız olmamalı, El Aleti, kullananın çalışma yönüne göre fiziksel duruş konumunda sorun yaratmamalı, Eğeleme İşleminde ; talaşların anında üflenerek temizlenmesine gerek yoktur, talaş yüzeyi elle temizlenmemelidir, titreşim olmaması için iş parçası mengeneye bağlanarak çalışılmalıdır ve eğe iş parçası üzerine bırakılmamalıdır, (* Tamamlama tipi Sın. Sorusu) Raspa ve eğeler, ileri doğru talaş alacak şekilde kullanılmalıdır. (çekilerek kullanılmamalı), 26

27 İlgili Mevzuat: İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, Makine emniyeti yönetmeliği.

Benzer belgeler

1. Genel olarak el aletlerinde alınması gereken önlemlere ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

1. Genel olarak el aletlerinde alınması gereken önlemlere ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a. Tehlike anında sapları kolayca çıkmalıdır. b. Yapılacak işe uygun olmalıdır. c. Bakımlı olmalıdır.