Kelâm ve Mezhepler Tarihi II

Transkript

1 Türkiye de İslami İlimler: Kelâm ve Mezhepler Tarihi II ISSN

2 Cilt: 14 Sayı: Yılda iki defa yayınlanır Sahibi Bilim ve Sanat Vakfı Yazı İşleri Müdürü Salih Pulcu Editör Yunus Uğur ISSN Yayın Kurulu Şevket K. Akar, Yusuf Ziya Altıntaş, Nurullah Ardıç, Serhat Aslaner, Yücel Bulut, Ebubekir Ceylan, Coşkun Çakır, F. Samime İnceoğlu, Abdulhamit Kırmızı, Mustafa Özel, Yunus Uğur, Ali Adem Yörük Engin Deniz Akarlı, İstanbul Şehir Üniversitesi Gökhan Çetinsaya, T. C. Başbakanlık Mehmet Genç, İstanbul Şehir Üniversitesi Tevfik Güran, İstanbul Üniversitesi Mehmet İpşirli, Medipol Üniversitesi Cemal Kafadar, Harvard Üniversitesi, ABD Türkçe Redaksiyon Ahmet Özer İngilizce Redaksiyon Ayşe Tek Başaran Danışma Kurulu Adres Vefa Cad. No Vefa İstanbul Tel pbx Faks internet Basım Yılı 2018 Grafik Tasarım: Salih Pulcu Tasarım Uygulama: Nurgül Orhan Baskı-Cilt Elma Basım Halkalı Cad. No:162/7 Sefaköy, Küçükçekmece/İstanbul Sertifika No: Tel: Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi uluslararası hakemli bir dergidir. MLA International Bibliography, Index Islamicus, EBSCO Publishing, Turkologischer Anzeiger ve ASOS Index gibi indekslerce taranmaktadır. Dergiye gönderilen yazılar hakemler tarafından değerlendirilir. Dergide yer alan yazılardan yazarları sorumludur. Dergiye gönderilen yazılar yayınlansın veya yayınlanmasın iade edilmez. Mustafa Kara, Uludağ Üniversitesi Kemal Karpat, Wisconsin Üniversitesi, ABD Sabri Orman, T. C. Merkez Bankası Ali Birinci, Polis Akademisi (Emekli) İhsan Fazlıoğlu, İstanbul Medeniyet Yayımlanan çalışmaların bütün hakları Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi ne aittir. Kaynak gösterilerek alıntılanabilir.

3 Cilt 14 Sayı Türkiye de İslami İlimler: Kelâm ve Mezhepler Tarihi II SAYISI Sunuş 5-8 Osmanlı da Kelâm Eğitimi 9-39 Osman DEMİRCİ el-akâ idü n-nesefiyye ve el-akâ idü l-adudiyye Örneğinde Osmanlı da Akaid Risaleleri: Problemler, Özellikler ve Literatür Muhammet Ali KOCA Osmanlı dan Bugüne Manzûm Akâid Risâleleri Hilmi KARAAĞAÇ Osmanlı da Tavâliu l-envâr Literatürü Vezir HARMAN Osmanlı Döneminde Felsefî Tartışmalardan Arındırılmış Önemli Kelâm Metinleri Vezir HARMAN Osmanlı Âlimlerinin Ebû Hanîfe nin Akāid Risâlelerini Konu Edinen Eserleri Abdullah DEMİR

4 Şerafettin Gölcük ile Türkiye de Kelâm Çalışmaları Üzerine Nasîruddîn et-tûsî nin Tecrîdu l-i tikâd ı Üzerine Oluşan Şerh-Hâşiye Literatürü: Türkiye Yazma Eser Kütüphanelerinden Bir Bakış Salih GÜNAYDIN Osmanlı da Kelâm-Felsefe ilişkisi ve Tehâfüt Geleneği Ömer Faruk ERDOĞAN Osmanlı Geleneksel İslâm ının Temel Kaynakları: İlmihâl ve Akâid Eserleri Hatice K. ARPAGUŞ Şerhu l-mevâkıf: Kelam İlminin Son Büyük Klasiği Ömer TÜRKER Bir Felsefî Kelâm Klasiği Olarak Şerhu l-makâsıd Fatih İBİŞ Osmanlı da Oluşan Kelam Klasikleri: el-meâlim fî İlmi l-kelâm Ahmet SÜRURİ EK: Ulusal ve Uluslararası Dergilerde Türkiye Araştırmaları Temmuz 2016-Aralık

5 Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 14, Sayı 28, 2016, Osmanlı Âlimlerinin Ebû Hanîfe nin Akāid Risâlelerini Konu Edinen Eserleri Abdullah DEMİR * Giriş Ebû Hanîfe nin (ö. 150/767) akāid risaleleri üzerine Osmanlı Türkiye sinde (699/ /1922) yapılan çalışmalar, bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Bu kapsamda, öncelikle İmâm-ı Âzam ın akāid risâleleri üzerine Osmanlı âlimlerince oluşturulan şerh, hâşiye, ta lîk, zeyl, tehzîb, ihtisâr ve tercüme türündeki çalışmalar belirlenerek tasnif edildi. Ardından bu eserleri tanıtmaya yönelik çalışmalardaki bibliyografik hatalar, mümkün olduğunca düzeltilmeye gayret edildi. Bu çalışmayla Osmanlı toplumunda Ebû Hanîfe nin hangi eserlerinin ve bunlara ait hangi şerh ve çalışmaların yaygın olduğu, araştırmacıların dikkatlerine sunulmaya çalışıldı. Çalışmamız, bu yönüyle Ebû Hanîfe nin akāid risâleleri üzerinde Osmanlı âlimlerince oluşturulan düşünsel geleneğin tayin ve tespiti konusunda yapılan ilk deneme olarak değerlendirilebilir. Çalışmada, öncelikle Ebû Hanîfe nin akāid risâleleri ile bunların içerikleri hakkında bilgi verildi. Sonrasında Osmanlı âlimlerinin bu eserlerle ilgili yaptıkları çalışmalar, alt başlıklara ayrılarak belirtildi ve bunların tasnifinde müelliflerin vefat tarihleri dikkate alındı. Tespit edilebildiği ölçüde her bir eserin müellifinin tam adı, eserin yazılış tarihi, yazma nüshaları ve yayınlanmış ise baskı bilgileri belirtildi. Müelliflerin hayatları ve ilmî kişilikleri hakkında çalışmanın hacmini artırmamak düşüncesiyle ihtiyaç olmadıkça ayrıntılı bilgi verilmedi. Bunun yerine okuyucuların rahat ulaşması amacıyla Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi ne ve Osmanlı Müellifleri eserine atıf yapıldı. * Yrd. Doç. Dr., Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi. Yayıncı izin vermediği için makalenin tamamı paylaşılamadı.