The Journal of Academic Social Science Studies

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "The Journal of Academic Social Science Studies"

Transkript

1 The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number: Number: 64, p , Winter III 2017 Yayın Süreci / Publication Process Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date POSOF ÇEVRESİNDEKİ MEZARLIKLAR VE MEZAR TAŞLARI CEMETERIES AND TOMBSTONES FROM POSOF AROUND Prof. Dr. Ali Murat Aktemur ORCID ID: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Temel Sanat Eğitimi Bölümü Öz Posof ve çevresinde, tarihi Türk-İslam mezar taşı kültürünün önemli örnekleriyle karşılaşılır. Bu örnekler, formları, motifleri, ikonografik içerikleri bakımından değerlendirildiklerinde, geçmişten günümüze İslam inancının ve Türk kültürünün önemli ipuçlarını ortaya koymaktadırlar. Ardahan ve çevresinin, Kars ve çevresinin genelinde olduğu gibi Posof ve çevresinde de yaygın bir biçimde karşımıza çıkan soyut heykel formlu mezar taşları, İslamiyet öncesi heykel biçimli tarihi Türk mezar taşı geleneğinin İslami kimliğe büründürülerek, surat ve vücut uzuvları soyutlanarak, geleneğin inanca uygun hale getirilip, devam ettirilişini göstermektedirler. Posof çevresindeki nüfusun çoğunluğunu oluşturan Ahıska kökenli Türklere ait mezar taşları, eski Türk heykel formlu mezar taşlarının çehre belirtilmeden ve diğer uzuvları soyutlanmış haliyle karşımıza çıkar. Bunların önemli örneklerinden bir gurubunu Eski Rabat Mezarlığı nda ve Kayabaşı Mezarlığı nda bulmak mümkündür. Ardahan ın Posof ilçesine bağlı Eski Rabat Mahallesi mezarlığı, tarihi Türk mezar taşı geleneğinin önemli örneklerini sergilemektedir. Ancak, mezarların çoğu sandukasız olduğu için, daha kolay tahrip olmuş, sadece baş ve ayak şahideleri kalabilmiştir. Bunlardan biri, La ilahe illallah Muhammedun Resulullah yazıtı ile baş şahide taşının kaldığı, diğer unsurlarının kaybolduğu mezardır. Bu mezar da Ardahan yöresinde yaygın olan, heykelsi kabir taşı geleneğini devam ettirmektedir. Başında papağı, biraz yüksek tutularak iki yandan profille V biçiminde yaka formu verilen silindirik boyun kısmı, geniş omuzları, her iki omuza işlenmiş madalyaları (gazilik madalyası veya askeri rütbe olabilir) ile soyut heykel biçiminde işlenmiştir. Tüm bu özellikler, bu şahide taşının rütbeli bir asker ya da bir gaziye ait mezardan kalmış olabilme ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Posof İlçe merkezine bağlı Kayabaşı Mahallesi nde bulunan ve Kayabaşı mezarlığı diye anılan mezarlıkta aşırı soyutlanmış olsalar da, Orta ve İç Asya daki sın taşı (geyik taşı) ve balbal tarzı heykel geleneğini yansıtan mezar taşı örnekleri bulunmaktadır.

2 238 Ali Murat Aktemur Kaynağı Orta ve İç Asya daki İslamiyet öncesi inançlara göre yapılmış sın taşları (geyik taşı) ve balballara kadar uzanan, İslam İnancıyla birlikte Anadolulu kimlik kazanan, başta çehre olmak üzere vücudun suret veren uzuvlarının soyutlanmasıyla eski Türk mezar taşı geleneğinin soyut insan heykeli formunda devam ettirildiği, Posof yöresi mezar taşları Türk-İslam inanç, kültür ve sanatının önemli örnekleridir. Yöredeki sözünü ettiğimiz soyut insan heykeli formlu mezar taşlarının kitabeleri okunup, motifleri dikkatlice analiz edildiğinde, bunların çoğunun asker, şehid ve din görevlisi mezarları olduğu, bazen de soylu ve lider kişilik vasfına sahip insanların mezarları olduğu anlaşılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Mezarlık, Mezar Taşı, Posof, İkonografi, Soyut Heykel Abstract Posof and its surroundings are encountered with important examples of historical Turkish-Islamic tombstone cultures. These examples reveal important clues of the past day-time Islamic belief and Turkish culture when they are evaluated in terms of their forms, motifs, and iconographic contents. As the Ardahan and its surroundings are in the whole of Kars and its environs, the abstract sculpture tombstones in the form of abstract sculpture, which are widely anticipated in Posof and its environs as well as the surroundings of Kars and its environs, are made up of the Islamic identity of the pre-islamic sculptural historical Turkish gravestones, they are continuing. The tombstones of Ahiska origin Turks constituting the majority of population in the vicinity of Posof come out against the old tombstones in the form of Turkish sculptures, without the face and the other limbs being abstracted. It is possible to find a group of these important examples in the Old Rabat Cemetery and Kayabaşı Cemetery. Posof and its surroundings are encountered with important examples of historical Turkish-Islamic tombstone cultures. These examples reveal important clues of the past day-time Islamic belief and Turkish culture when they are evaluated in terms of their forms, motifs, and iconographic contents. As the Ardahan and its surroundings are in the whole of Kars and its environs, the abstract sculpture tombstones in the form of abstract sculpture, which are widely anticipated in Posof and its environs as well as the surroundings of Kars and its environs, are made up of the Islamic identity of the pre-islamic sculptural historical Turkish gravestones, they are continuing. The tombstones of Ahiska origin Turks constituting the majority of population in the vicinity of Posof come out against the old tombstones in the form of Turkish sculptures, without the face and the other limbs being abstracted. It is possible to find a group of these important examples in the Old Rabat Cemetery and Kayabaşı Cemetery. The graveyard of the Old Rabat neighborhood connected to Ardahan's Posof district exhibits important examples of the historical Turkish gravestone tradition. However, since most of the tombs were without cisterns, they were more easily destroyed, and only the head and foot prophets could survive. One of these is the inscription of "La ilahe illallah Muhammaden Rasulullah", the headstone of the mausoleum, the other elements of which are lost. This grave continues the tradition of sculptural grave stone, which is widespread in the Ardahan region. The cylindrical neck, which is shaped like a profile "V" collar on both sides, is slightly tall at the head, and is processed in the form of an abstract sculpture with wide shoulders, medals on both shoulders (may be a veteran medal or military rank). All these features strengthen the likelihood that this wartime stone may have remained a grave soldier or a tomb belonging to a gazelle. Although they are extensively isolated in the cemetery called Kayabasi Cemetery in the Kayabaşı Quarter of the center of Posof District, there are examples of tomb-

3 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 239 stones reflecting the tradition of sculpture and balbal style sculpture in Central and Central Asia. The origin of the ancient Turkish tombstone tradition continued in the form of abstract human sculpture with the abstractation of limestones made up according to pre- Islamic beliefs in the Middle and Central Asia, and extending to the balbalara, with the Islamic beliefs gaining an Anatolian identity, Posof region tombstones are important examples of Turkish-Islamic faith, culture and art. It is understood that when the inscriptions of the abstract human sculptured tombstones we read in the verse are read and the motifs are carefully analyzed, it is understood that they are graves of soldiers, martyrs and religious officers, and sometimes graves of noble and leader personality. Keywords: Cemetery, Tombstone, Posof, Iconography, Abstract Sculpture Ardahan İlimize bağlı Posof ve çevresinde, tarihi Türk-İslam mezar taşı kültürünün önemli örnekleriyle karşılaşılır. Bu örnekler, formları, motifleri, ikonografik içerikleri bakımından değerlendirildiklerinde, geçmişten günümüze İslam inancının ve Türk kültürünün önemli ipuçlarını ortaya koymaktadırlar. Bu örneklerin yoğun olduğu mezarlıklardan biri de Kayabaşı Mahallesi Mezarlığı ve Evsel Bey Şehitliğidir. Burada yer alan mezar taşları tarihi Türk mezar taşı geleneğinde olduğu biçimde heykel formlu, İslamiyet öncesi inançların motiflerini İslam inancıyla bütünleştirerek İslami kimlik ve ikonografik anlayışla dünyevi hayat ve ruhani dünya ilişkisi içinde veren örneklerdir. Erkek mezar taşları genelde kavuklu ve fesli biçimde, omuz kısımları belirgin soyut heykel formunda işlenmişlerdir. Kadın mezar taşları ise yarım daire, üçgen formlu başlık kısımları ve erkek mezar taşlarına göre daha az belirgin olan omuz kısımları ile dikkati çekerler. Mezar taşlarında ölen kişinin dünyevi hayattaki yaşam biçimine, inancına ve mesleğine ilişkin bir takım ikonografik motifler ile dünyanın geçiciliği, ebedi dünyanın varlığı, mutlak gerçek ve yaratıcıya(allah) ilişkin işaretler, yine Türk İslam inancının önemli rumuzlarından olan hilal yoğunlukta işlenen motiflerdir. Özellikle sanduka yan taşlarında, ölen kişinin abdestli ve namazlı bir kişilik olarak dünyevi hayatını tamamladığına dair, ibrik ya da cami motifi sıkça görülmektedir. Ayrıca bir tepsi içerisinde bardak motifleri ya da sade bardak motifleri, mertlik işareti olarak, dünyevi hayatını yediren-içiren, fakir babası bir kişilik olarak geçirmiş olma işareti olarak, yaygın şekilde karşımıza çıkar. Mezar taşlarında özellikle baş ve ayakucu şahidelerinde sıkça görülen motiflerden biri, hayat ağacı motifidir. Bu motif İslamiyet öncesi Türk inançlarında olduğu şekilde figürlü değil de, sade bitki dal ve çiçeklerinden oluşan bir kompozisyonla karşımıza çıkar. Mezar taşı motifleri arasında karşımıza en sık çıkan motif, çark-ı felek motifidir. Bu motif, geçici dünya ile gerçek dünya arasında adeta bir geçiş süreci işareti olarak, döngüyü ifade eder.

4 240 Ali Murat Aktemur Foto. Kayabaşı Mezarlığından. Foto. Kayabaşı Mezarlığından.

5 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 241 Foto. Kayabaşı Mezarlığından. Foto. Kayabaşı Mezarlığından

6 242 Ali Murat Aktemur Foto. Kayabaşı Mezarlığından. Foto. Kayabaşı Mezarlığından.

7 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 243 Foto. Kayabaşı Mezarlığından. Posof ta mezar taşlarıyla dikkati çeken bir başka mezarlık, Ricali Abdi Bey Mezarlığı diye de anılan Eski Rabat Mezarlığı dır. Eski Rabat Mezarlığı nda kitabelerinden 1690, 1836, 1904, 1905 tarihli oldukları anlaşılan çoğunluğu Osmanlı Dönemine ait kavuklu ve sarıklı baş şahideleri bulunan mezar taşları dikkati çekmektedir. Bu mezar taşları aynı zamanda soyut heykel biçiminde işlenmiş olmaları ve üzerlerinde dünyevi hayata ve ruhani hayata ilişkin motifler barındırmaları bakımından da, Anadolu daki en zengin motifli mezar taşı örneklerini bünyesinde barındıran mezarlıklardan biri olarak önem arz eder. Eski Rabat Mezarlığı mezar taşlarında yer alan mezar taşlarındaki motiflerin başında Hayat Ağacı motifi gelir. Bedenin ölmesiyle hayatın yarım kesilmediğini, ruhun yaşamaya ve hesap vermeye devam edeceğini ifade eden bu motif, İslamiyet öncesi Türk inançlarında olduğu gibi figürlü değil de sade olarak, bazen meyve salkımlarıyla ve cennet kuşlarıyla işlenmiştir.

8 244 Ali Murat Aktemur Bu mezarlıkta motif olarak, servi ağacı da dikkati çeker. Hayat ağacıyla ikonografik olarak aynı anlamları içerir. Mezar taşlarının hemen tamamında karşımıza çıkan çark-ı felek motifi, geçici dünya ve mutlak dünya arasında, sürekli bir değişim, gelişim ve döngüyü nihayetinde de, mutlak dünyaya erişimi ifade eder. Eski Rabat Mezarlığında yer alan mezar taşlarının sanduka yan taşlarında, yüzeye görünecek şekilde işlenmiş, ibrik, bardak ve kazan motifleriyle sıkça karşılaşılır. İbrik, ölen kişinin dünyevi hayatta abdestli-namazlı, dini bütün bir Müslüman olarak ömür sürdüğünü anlatır. Bardak ve kazan motifleri yediren-içiren, cömert bir kişiliği olduğuna işaret eder. Eski Rabat Mezarlığı, mezar taşlarının işleniş biçimiyle, üzerlerindeki motiflerin zenginliği ve çeşitliliğiyle, motiflerin ikonografisiyle Anadolu da ender karşılaşılan mezar taşı örneklerini bünyesinde barındırmaktadır.

9 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 245

10 246 Ali Murat Aktemur

11 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 247

12 248 Ali Murat Aktemur

13 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 249

14 250 Ali Murat Aktemur Posof çevresindeki, mezar taşları ile dikkati çeken bir başka örnek de Armutveren Köyü Camii haziresidir. Burada yer alan kavuklu ve sarıklı Osmanlı mezar taşları Doğu Anadolu daki önemli tarihi kültür varlıkları olarak, Osmanlı mezar taşı geleneğinin yöredeki temsilcileri niteliğindedirler.

15 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 251 Foto. Armutveren Camii Haziresinden. Foto. Armutveren Camii Haziresinden. Foto. Armutveren Camii Haziresinden.

16 252 Ali Murat Aktemur Binbaşı Emin Bey (Cilvana) Köyü mezarlığı da yörenin form, motif çeşitliliği ve zenginliği, ikonografi açısından dikkat çeken mezar taşı örneklerinin bulunduğu mezarlıklarından biridir. Burada erkek mezar taşları sarıklı ve kavuklu biçimde, işlenmiş başucu şahidelerine sahiptirler. Kadın mezar taşlarının başucu şahideleri ise, yarım daire ya da üçgen formludur. Zengin motif çeşitliliği arasında çark-ı felek, hayat ağacı ve servi ağacı motifleri dikkati çeker. Foto. Emin Bey (Cilvana)Köyü Mezarlığından. Foto. Emin Bey (Cilvana)Köyü Mezarlığından. İncedere Köyü Mezarlığı da 1908, 1910, 1911 tarihli ve Osmanlı döneminin ka-. vuklu mezar taşlarının önemli örneklerini barındırmaktadır

17 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 253 Foto. İncedere Köyü Mezarlığından. Posof Merkez camii haziresinde yer alan sarıklı ve kavuklu erkek mezar taşlarının yanı sıra, zengin çeşitlilik arz eden başucu şahideleriyle kadın mezar taşları, bir hazirede Klasik Osmanlı mezar taşı tipolojisiyle, son dönem Osmanlı mezar taşı tipolojisinin farklı ve zengin örneklerini bir arada sunmaktadır. Kitabelerinden bir Paşa sülalesine ait mezarların yoğunlukta olduğu anlaşılan bu hazirede, Selim Paşanın Kızı Ahsen Hanım, sene 1300 H.(1883 M.) ibarelerinin okunduğu mezar, tahrib olan kitabesi okunamayan ancak 1185 H.(1766 M.)tarihi okunan mezar ve diğer örnekler, XVIII.-XIX. yüzyıl Osmanlı mezar taşı kültürü hakkında bilgi verdiği gibi, yöre tarihinin Osmanlı dönemi açısından da somut belge niteliği taşımaktadırlar. Foto. Posof Merkez Camii Haziresinden.

18 254 Ali Murat Aktemur Foto. Posof Merkez Camii Haziresinden. Foto. Posof Merkez Camii Haziresinden.

19 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 255 Foto. Posof Merkez Camii Haziresinden. Foto. Posof Merkez Camii Haziresinden.

20 256 Ali Murat Aktemur Foto. Posof Merkez Camii Haziresinden. Foto. Posof Merkez Camii Haziresinden.

21 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 257 Foto. Posof Merkez Camii Haziresinden. Foto. Posof Merkez Camii Haziresinden. Posof ta yer alan tarihi Türk mezar taşı geleneğinin bir grup önemli örneğini de, Sarıdarı (Tepesümde) Köyü mezarlığı barındırmaktadır. Burada yer alan XVII.-XVIII.- XIX. ve XX. yüzyıla ait sarıklı ve kavuklu Osmanlı mezar taşları üzerinde hayat ağacı,. çark-ı felek, sancak motifleri yer alır. Birçoğu soyut heykel biçiminde yapılmış ve sancak motifleri, madalya motifleri işlenmiş olan mezar taşları, dünyevi hayattayken askerlik mesleği yapan ya da şehitlik rütbesine eren kişiler içindir

22 258 Ali Murat Aktemur Foto. Sarıdarı Köyü mezarlığından. Foto. Sarıdarı Köyü mezarlığından.

23 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 259 Foto. Sarıdarı Köyü mezarlığından. Foto. Sarıdarı Köyü mezarlığından.

24 260 Ali Murat Aktemur Foto. Sarıdarı Köyü mezarlığından. Kumlukoz (Ğume) Köyü mezarlığı da tarihi Türk mezar taşı geleneğinin, form, ikonografik motif ve soyut heykel örnekleri açısından önemli verilerini içerir. Özellikle soyut heykel biçiminde işlenmiş, askerlik mesleği yapanlara ait kavuklu mezar taşları dikkat çekicidir. Ayrıca çark-ı felek ve hayat ağacı motifleri de mezar taşı ikonografisinin önemli motifleri olarak, yukarıdaki örneklerde de anlamlarına değindiğimiz motiflerdir. Bu örneklerden biri, belinde kemeri, iki göğsünde fişeklikleri, madalyaları, yakalığı, başında kavuğu ve geniş omuzlarıyla tam bir soyut heykel biçimindedir. Böylece, İslamiyet öncesi heykel biçimli Türk mezar taşı geleneği, burada İslami kimliğe büründürülerek, surat işlenmeden ve vücudun plastik ayrıntıları soyutlanarak devam ettirilmiştir. Foto. Kumlukoz (Ğume) Köyü mezarlığından.

25 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 261 Foto. Kumlukoz (Ğume) Köyü mezarlığından. Foto. Kumlukoz (Ğume) Köyü mezarlığından. Ardahan ve çevresinin, Kars ve çevresinin genelinde olduğu gibi Posof ve çevresinde de yaygın bir biçimde karşımıza çıkan soyut heykel formlu mezar taşları, İslamiyet öncesi heykel biçimli tarihi Türk mezar taşı geleneğinin İslami kimliğe büründürülerek, surat ve vücut uzuvları soyutlanarak, geleneğin inanca uygun hale getirilip, devam ettirilişini göstermektedirler. İslamiyetten önce, Güney Sibir ve Orta Asya daki Türkler in mezar taşlarında insan heykeli formunda, çizgisel üslupla ya da kabartma tekniğinde işlenmiş mezar taşları görülür. Bunların en dikkat çekici örnekleri

26 262 Ali Murat Aktemur Moğolistan da Orhun Irmağı orta kesiminde, Bark (Kutlu Evler Topluluğu) adlı külliyede bulunan ve Göktürk Hükümdarı Başbuğ Kül- Tigin in anısına yapılan mermer heykel ile batıdan Ötüken e gelen bir anayolun iki yanında sıralanmış, ayakta, saygı belirtisi olarak el bağlamış durumdaki yüzlerce insan heykelidir. Resmi devlet tarihi niteliğindeki Kül- Tigin yazıtında geçen Uz (Heykel), Bediz (Resim,taş oymacılığı), Bitig-taş (Yazılı taş, taş kitabe), Balbal (Savaşta öldürülen ünlü yağı düşman veya hizmetliler adına, kahraman kabri yanına dikilen heykel veya anıt taş) deyimleri heykel konusunda eski Türklerin geleneğinin ne denli köklü olduğuna işaret etmektedir. 734 yılında ölen Bilge Kağan ın anıtındaki kabri üzerine konan rölyef tarzı işlenmiş taşta, Kağan sağ eli ile bir içki kadehi tutmuş ve bağdaş kurmuş biçimde işlenmiştir. Çin coğrafyasına hakim olan Tabgaç/Tawgaç Türkleri gibi ( ), Göktürkler de de koçkoyun heykeli formunda kabir taşı yapılmıştır. Bu koç-koyun heykeli formlu mezar taşı geleneği, Türkler in göç ettiği coğrafyalara da taşınmıştır. Hazar Denizi nin kuzeydoğusundaki Sarıkamış Çukuru da denilen Manggışlak tan geçerek İran(Horasan)-Azerbaycan da görüldüğü gibi, Doğu Anadolu ağırlıklı olmak üzere Anadolu nun pek çok yerine yayılmıştır. Yeni bir mezar mimarisi anlayışının gelişiminin bir yansıması olarak değerlendirebileceğimiz Göktürk mezar külliyeleri, kurganların aksine yer altında değil de, yeryüzüne yapılmış ölen kişinin hatırasına anma törenlerinin yapılabildiği, mimarlık örneği niteliği taşımaktadırlar. Kül-Tigin (732), Bilge Kağan (735) ve Tonyukuk (725) mezar külliyeleri, bu örnekler arasında en önemlileri olarak değerlendirilmektedir.kül-tigin Mezar Külliyesi nin girişinden itibaren doğuya doğru 169 adet balbal bulunmaktadır. Çince metinlerin çevirisinden, ölen kişinin sağlığında öldürdüğü düşmanlarını sembolize ettiği anlaşılan bu balballar, ayrıca diğer Göktürk mezar külliyelerindeki taş baba ya da taş nine diye isimlendirilen heykeller, genelde yekpare taş bloklardan yontulmuş, genel formları, üzerlerindeki kaftan, çizme ve kemer gibi giyim-kuşam ayrıntıları bakımından Orta ve İç Asya heykel sanatında görülen ikonografik özellikleri yansıtmaktadırlar. Balbal, taş nine veya taş baba adları ile anılan heykeller, ilk Türk mezar taşları olarak değerlendirilebilirler. Orta ve İç Asya bölgelerinde Türk mezar taşı kültürünün önemli örnekleri olarak karşımıza çıkan yaklaşık VI. yüzyıldan XIII. yüzyıla kadar, malzeme, işleniş tekniği ve form bakımından çok zengin bir özellik içeren balballar, özellikle elinde kadeh ve kılıç tutan ya da beline hançer asılı elinde kadeh işlenmiş örnekleri ile dikkatleri çekmektedirler. Orhun Irmağı boylarının dışında, Tanrı Dağları ile Tuva ve Altaylar da Kırgızlara ait insan heykelli kabir taşlarının bulunduğu, bu heykel formlu kabir taşlarında, konumuz olan Çıldır çevresi soyut insan heykeli formlu mezar taşlarına benzer şekilde, beldeki kemere asılı ve kınında duran kılıç ve hançer kabartmalarının mevcut olduğu anlaşılmaktadır.

27 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 263 Foto.- Taş Heykel, Bişkek Memleketlik Tarih Müzesi (Kırgızistan). Uygurlar Bengütaş olarak adlandırdıkları mezar taşlarının etrafına elinde kadeh tutan heykelcikler dikerek, bir ölçüde kendilerinden önceki Türk topluluklarının heykel formlu mezar taşı geleneğini devam ettirmişlerdir. Balballarla başlayan heykel formlu mezar taşı yapma geleneği, Orta ve İç Asya da yaygınlaşıp kök salan bir eski Türk mezar taşı kültürü olarak, Türklerle birlikte Anadolu ya ve dolayısı ile Çıldır ve Ardahan çevresine de gelmiştir. Ancak Anadolu nun diğer yerleşimlerinde olsun, Çıldır, Ardahan ve Posof çevresinde olsun bu gelenek, İslami kimliğe büründürülerek soyut heykel biçiminde devam ettirilmeye çalışılmıştır. Posof çevresindeki nüfusun çoğunluğunu oluşturan Ahıska kökenli Türklere ait mezar taşları, eski Türk heykel formlu mezar taşlarının çehre belirtilmeden ve diğer uzuvları soyutlanmış haliyle karşımıza çıkar. Bunların önemli örneklerinden bir gurubunu Eski Rabat Mezarlığı nda ve Kayabaşı Mezarlığı nda bulmak mümkündür. Ardahan ın Posof ilçesine bağlı Eski Rabat Mahallesi mezarlığı, tarihi Türk mezar taşı geleneğinin önemli örneklerini sergilemektedir. Ancak, mezarların çoğu sandukasız olduğu için, daha kolay tahrip olmuş, sadece baş ve ayak şahideleri kalabilmiştir. Bunlardan biri, La ilahe illallah Muhammedun Resulullah yazıtı ile baş şahide taşının kaldığı, diğer unsurlarının kaybolduğu mezardır. Bu mezar da, Ardahan yöresinde yaygın olan, heykelsi kabir taşı geleneğini devam ettirmektedir. Başında papağı, biraz yüksek tutularak iki yandan profille V biçiminde yaka formu verilen silindirik boyun kısmı, geniş omuzları, her iki omuza işlenmiş madalyaları (gazilik madalyası veya askeri rütbe olabilir) ile soyut heykel biçiminde işlenmiştir. Tüm bu özellikler, bu şahide taşının rütbeli bir asker ya da bir gaziye ait mezardan kalmış olabilme ihtimalini kuvvetlendirmektedir.

28 264 Ali Murat Aktemur Foto. Eski Rabat Mahallesi mezarlığında soyut insan heykeli formlu mezar taşı. Posof-Eski Rabat mezarlığındaki önemli bir diğer mezar taşı, boynu, omuzları, V yakalı ve cepkenli elbisesi, belinde hançeriyle soyut heykel formu yansıtan mezar taşıdır. Boyun kısmından itibaren, çehreyi İslam ın suret yasağına uymak için belirtmemek gayesiyle, başlık kısmına güneş motifi işlenerek mezarda yatanın nur yüzlü olduğu vurgulanmak istenmiştir Foto. Eski Rabat Mahallesi mezarlığında soyut insan heykeli formlu mezar taşı.

29 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 265 Posof İlçe merkezine bağlı Kayabaşı Mahallesi nde bulunan ve Kayabaşı mezarlığı diye anılan mezarlıkta aşırı soyutlanmış olsalar da, Orta ve İç Asya daki sın taşı (geyik taşı) ve balbal tarzı heykel geleneğini yansıtan mezar taşı örnekleri bulunmaktadır. Bu örneklerden birinin baş şahidesi geniş omuzlu, ince belli, V yakalı, boynundaki gerdanlığı, üzerindeki elbisesini tutturan düğmeleri, geniş omuzlardan sonra daralarak oluşturulan boynu ve üçgen formlu başlığıyla bir hatun kişinin soyutlaştırılarak heykel formu geleneğinde yapılmış mezar taşına iyi bir örnek olarak karşımıza çıkmaktadır. Orta Asya daki örneklere göre en bariz farkı çehresinin işlenmemesi, diğer uzuvların kabaca ve ayrıntıya inilmeden verilmesidir. Bu örnekte başlığa çehre yerine işlenen ay-yıldız motifi, Türklüğü ve İslamlığı sembolize etmektedir. Posof-Kayabaşı mezarlığında yer alan bir başka mezar taşı örneği, Türk-İslam mezar taşı kültüründe yaygın olarak karşımıza çıkan servi ve çark-ı felek motiflerinin bulunduğu mezar taşıdır. Posof-Kayabaşı mezarlığında karşımıza çıkan soyut heykel formlu mezar taşlarından bir başkası, V yakalı, geniş omuzlu, çehre belirtilmeyip yerine ay-yıldız motifinin işlendiği üçgenimsi başlığı, cepkenli kıyafetiyle dikkati çekmektedir. Posof-Kayabaşı mezarlığının Efsel Bey Şehitliği içerisinde yer alan mezar taşlarından biri, belinde kemeri, kabartma tekniğiyle V yaka formu verilerek işlenmiş kıyafeti, burun, alın, göz gibi, soyutlandığı için aslına uygun olmayan uzuvları, boyun kısmı ve geniş omuzlarıyla soyut heykel formu yansıtmaktadır. Foto. Kayabaşı mezarlığında soyut insan heykeli formlu mezar taşı. Posof-Kayabaşı mezarlığında 1958 tarihli Mevlüt Eşi Kıyafet Aygün ün mezarına ait baş şahide taşının içe bakan yüzü, eski Türk heykel formlu mezar taşı geleneğinin, soyut şeklini yansıtmaktadır. Aşırı soyutlanmış ve bir kadının siluetine dönüşmüş mezar taşında, V biçimli yaka, boyunda gerdanlık, başlığın yan kısımlarında kulaklar ve omuzlar seçilebilmektedir. Gövde kısmına, La ilahe illallah Muhammedun Resulullah yazılmıştır. Tarihi-kültürel geçmişimizle kurduğumuz bağların önemli bir halkası durumun-

30 266 Ali Murat Aktemur daki mezar taşları, gerek form bakımından gerek üzerlerinde taşıdıkları motifler ve işaretler bakımından değerlendirildiğinde her biri sanat ve tarih mirası niteliği taşımaktadır. Kaynağı Orta ve İç Asya daki İslamiyet öncesi inançlara göre yapılmış sın taşları (geyik taşı) ve balballara kadar uzanan, İslam İnancıyla birlikte Anadolulu kimlik kazanan, başta çehre olmak üzere vücudun suret veren uzuvlarının soyutlanmasıyla eski Türk mezar taşı geleneğinin soyut insan heykeli formunda devam ettirildiği, Posof yöresi mezar taşları Türk-İslam inanç, kültür ve sanatının önemli örnekleridir. Yöredeki sözünü ettiğimiz soyut insan heykeli formlu mezar taşlarının kitabeleri okunup, motifleri dikkatlice analiz edildiğinde, bunların çoğunun asker, şehid ve din görevlisi mezarları olduğu, bazen de soylu ve lider kişilik vasfına sahip insanların mezarları olduğu anlaşılmaktadır. Üzerlerindeki tarihi kayıtlar, soyut heykel formlu kabir taşı geleneğinin yörede Cumhuriyet in ilk yıllarına kadar yoğun bir şekilde devam ettirildiği, ancak Cumhuriyet in ilanından itibaren yöreye gelen din adamlarının baskısıyla, bu eski milli geleneğin devamında azalma yaşandığı ve zamanla tamamen terk edildiği, hatta XVIII. yüzyıl sonları XIX. yüzyıl başlarına ait bazı örneklerin kırılıp parçalandığı gözlenmektedir. GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ Posof ve çevresi milattan önceki asırlardan günümüze zengin bir tarihi geçmişe sahip olup, tarihi kronoloji içerisinde çeşitli medeniyetlere yurt olmuştur. Zengin tarihi geçmişinin bir getirisi olarak, tarihi kültür varlıkları açısından da son derece zengin bir yurt köşesidir. Milattan önceki asırlardan kalma eski yerleşim yerlerinde Neolitik devre ait, kromlek, menhir ve dolmen kalıntıları konur harabelerinde karşımıza çıkar. Toprak kale yerleşimleri, kurganlar ve Demir Çağına ait yapay mağara yerleşimleri yöre tarihi ve kültürü hakkında ipuçları veren somut verilerdir. Arazi yapısının vadiler ve akarsularla parçalanmış ve dağınık bir yapılanma özelliğine sahip olması, kültür varlıklarının ve tarihi yerleşim yerlerinin de bir birinden uzak ve zıt istikametlerde olmasına vesile olmuştur. Yörenin önemli bir sınır kenti olması ve tarih boyunca önemli bir geçiş güzergahı hüviyeti taşıması burada çok sayıda savunma ve gözetleme yapısının inşasına vesile olmuştur. Savunma, gözetleme ve kontrol noktaları mahiyetindeki önemli mevkiler kale ve kulelerin inşasına zemin olmuştur. Yörede yer alan çok sayıdaki kale ve kulenin, çevreyi en iyi gören noktalara ve önemli geçiş noktalarına hakim tepeler üzerine inşa edildikleri dikkati çeker. Bu savunma yapılarının genelde iki vadinin kesiştiği noktalarda, yerleşim yerlerine hakim konumdaki sarp ve müstahkem konulara inşa edildikleri dikkati çeker. Bu kale ve kulelerin çoğunluğunun Urartu alt yapılı olduğu ve mevcut durumlarının Selçuklu ve Osmanlı onarım ve eklemelerini yansıttığı görülür. Yörede özellikle terk edilmiş eski yerleşim yerlerindeki Hristiyan mimarisine ait mabetlerin kalıntılarının çokluğu söz konusudur. Bunlar genellikle manastır, kilise ve şapel hüviyetindeki yapılardan kalma mimari unsurlardır. Tarih olarak genelde XI.-XII. yüzyıl mimari özelliklerini yansıtan bu yapıların Bagratlı Gürcü Krallığı ve Ortodoks Hristiyan Kıpçak Türklerince inşa edildikleri bilinmektedir. Yörede ahşap tavanlı ve düzgün kesme taş duvarlı Osmanlı döneminden kalma cami örnekleri de mevcuttur. Bu yapılarda özellikle minber, vaaz kürsüsü, mahfil ve tavan göbeklerinde Neobarok üslupta ahşap oyma işçilikle karşılaşılır. Yörede yer alan konaklar genelde iki katlı olarak inşa edilmiş, alt katlar düzgün kesme taş, üst katlar bağdadi duvar tekniğiyle örülmüştür. Bu tip konakların yanı sıra Rus işgali yıllarında yöreye inşa edilen Baltık ve Kafkas üslubundaki düzgün kesme taş mimari örnekleri, yöre mimari kimliğini etkilemiş-

31 Posof Çevresindeki Mezarlıklar ve Mezar Taşları 267 tir. Yörede parçalı ve dağınık arazideki akarsuların geçiş noktalarına köprüler inşa edilmiştir. Özellikle XIX. yüzyıl sonlarında Ruslarca Posof Çayı üzerine inşa edilen taş köprüler dikkat çekicidir. Yöre kültür varlıklarının en zengin ve çeşitli örneklerini mezar taşları oluşturmaktadır. Bu mezar taşları form, motif ve ikonografi açısından tarihi Türk mezar taşı geleneğinin ve kültürünün, geçmişten Osmanlı nın son dönemlerine kadar tüm izlerini barındırmaktadır. Sonuç olarak, genel bir değerlendirmeye tabi tutulduğunda Posof ve çevresi, doğası, iklimi, zengin bitki örtüsü ve tarihi geçmişi kadar, kültür varlıkları açısından da adeta bir müze niteliğinde, son derece zengin ve çeşitli somut kültür varlıklarını barındırmaktadır. Bu vesileyle doğa ve kültür turizmine açılmayı çoktan hak eden şirin bir yurt köşemizdir. KAYNAKÇA Aktemur,A.M., Çıldır ın Gülyüzü (Pekreşen) ve Gölbelen (Urta) Köylerindeki Soyut Heykel Biçimli Mezar Taşları (Sculpture Shaped Tombstones in Gülyüzü(Pekreşen) and Gölbelen (Urta) Villages Of Çıldır), Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, Yıl:50, Yeni Seri Cilt: V,S.II,Ankara 2012,s Aktemur,A.M., At Motifi ve At Heykeli Üzerine, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü, Türk Kültürü Araştırmaları (Yaşar Kalafat Armağanı), Ankara 2014, s Aktemur,A.M., Çıldır-Yıldırımtepe (Rabat) Köyü ndeki İnsan Heykeli Formlu Mezar Taşları, Serhat Kültür, Yıl:5,(Ocak-Şubat 2007),İstanbul 2007, s Aktemur, A. M., Tiflis te ve Nahcivan da Yer Alan Koç Heykeli Formlu İki Mezar Taşı Hakkında, Serhat Kültür, Yıl:5,(Mart-Nisan 2007), İstanbul 2007, Aktemur, A. M., Nahcivan Mümine Hatun Kümbeti Bahçesindeki Koç-Koyun Heykeli Formlu Mezar Taşları, Serhat Kültür, Yıl:5, (Kasım-Aralık 2007 İstanbul 2007, s Aktemur, A. M., Posof Çevresinden Soyut İnsan Heykeli Formlu Mezar Taşları, Serhat Kültür, Yıl:10, (Mayıs-Haziran 2012), İstanbul 2012,s Aktemur, A. M., Posof tan Bir Grup Mezar Taşının Düşündürdükleri, Posof Araştırmaları Dergisi, Ankara 2014,s Aktemur, A. M., Kars ve Ardahan Yörelerindeki İnsan Biçimli Mezar Taşları,Kars Kültür Dergisi, İstanbul 2016,s Aktemur, A. M & Kukaracı, İ. U. Çıldır- Yıldırımtepe (Rabat) Köyündeki Mezar Taşları, I. Uluslararası Ağrı Dağı ve Nuh un Gemisi Sempozyumu (07-11 Eylül 2005 Ağrı/ Doğubayazıt),İstanbul 2007, Aktemur, A. M., Ağrı ve Iğdır Çevrelerindeki Koç-Koyun ve At Heykeli Formlu Mezar Taşları, II. Uluslararası Ağrı Dağı ve Nuh un Gemisi Sempozyomu (8-10 Ekim 2008 Doğubayazıt - Ağrı), Aktemur, A. M., Ardahan Çevresindeki Soyut İnsan Heykeli Formlu Mezar Taşları, Erzurum Arslan, A. S., Kayseri Zamantı Irmağı Çevresindeki Bezemeli Mezar Taşları,Kayseri Aslanapa, O., Türk Sanatı I,İstanbul Bartholt, W. Türklerde ve Moğollarda Defin Mesarimi Meselesine Dair, Belleten, S.XI, Ankara 1947, Baştav, Ş. Avrupa Hunları, Makaleler II, Ankara 2005,s Baykara,T., Asya Türk Kültürünün Bir Unsuru Olarak Mezar Taşları, Vakıf Haf-

32 268 Ali Murat Aktemur tası, S. X,Ankara 1993, s Belli, O., Kırgızistan da Taş Balbal ve İnsan Biçimli Heykeller,İstanbul Çay, A. Anadolu da Türk Damgası Koç Heykel-Mezar Taşları ve Türklerde Koç-Koyun Meselesi, Ankara Çoruhlu, T., "Eyüp Sultan ve Çevresindeki Hazirelerde Bulunan Hançerli Lahitler ve Taş Sandukalar, Eyüp Sultan Sempozyumu, C.I,İstanbul 1997,s Çoruhlu, Y., Göktürk Sanatında Dini Nitelikli Heykeller ve Tasvirler, Türk Dili ve Araştırmaları Yıllığı-Belleten 2000, Ankara 2001, Çoruhlu, Y. Orta Asya dan Anadolu ya Çatma-Lahit veya Taş Sandukalarda Görülen Hançer-Bıçak Tasvirlerinin Sembolizmi, Eyüp Sultan Sempozyumu Tebliğler I, İstanbul 1997, Danık, E., Koç ve At Şeklindeki Tunceli Mezar Taşları, Ankara El Hüseyni, Ahbarü d-devleti s Selçukiyye, (N. Lugal Çevirisi), Ankara Gündoğdu, H. & Aktemur, A. M., Tarihi Kalıntıları İle Çıldır, Ankara Gündoğdu, H. & Aktemur, A. M., Kaleler ve Kuleler Kenti Ardahan, Ankara Halaçoğlu, Y. Ardahan mad., TDV İslam Ansiklopedisi, C. III.,s Kafesoğlu, İ. Türk Milli Kültürü İstanbul Kırzıoğlu, M. F. Kars Tarihi, İstanbul, Kırzıoğlu, M. F. Ardahan Armağanı, Ankara Kırzıoğlu, M. F. Khazarların Borçalı ve Kazak Boylarından Oluşan Karapapaklarda Çağımızda İnsan Heykelli Kabir Taşı Yapma Geleneği, Türk Kültürü Araştırmaları, S. XXXI/1-2,Ankara 1995, s Konukçu, E. Ardahan Tarihi,Ankara Kökten, İ.K. Orta Doğu ve Kuzey Anadolu da Yapılan Tarih Öncesi Araştırmaları, Belleten, C. VIII., Ekim 1944, Ocak, A., Tarihi Süreçte Posof, Posof Araştırmaları, Ankara 2014, Sevim, A. & Yücel,Y., Türkiye Tarihi, C. I, Ankara 1990, Turan, O. Dou Anadolu Türk Devletleri Tarihi, İstanbul Zeyrek, Y. Dünden Bugüne Ahıska Türklüğü, Münih Zeyrek, Y. Posof lu Aşık Zülali, İstanbul 1970.

Çıldır Çevresinden Soyut İnsan Heykeli Biçimli Mezar Taşları

Çıldır Çevresinden Soyut İnsan Heykeli Biçimli Mezar Taşları Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012 16 (3): 135-150 Çıldır Çevresinden Soyut İnsan Heykeli Biçimli Mezar Taşları Ali Murat AKTEMUR (*) Öz: Zengin Türk kültürü ve tarihi içerisinde,

Detaylı

Muhammet ARSLAN KARS KÜMBET CAMİİ (ONİKİ HAVARİLER KİLİSESİ)

Muhammet ARSLAN KARS KÜMBET CAMİİ (ONİKİ HAVARİLER KİLİSESİ) Muhammet ARSLAN KARS KÜMBET CAMİİ (ONİKİ HAVARİLER KİLİSESİ) Oniki Havariler Kilisesi olarak da bilinen Kümbet Camii, Kars Kalesi nin güneye bakan yamacında bulunmaktadır. Üzerinde yapım tarihini veren

Detaylı

The Journal of Academic Social Science Studies

The Journal of Academic Social Science Studies The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss7447 Number: 68, p. 235-255, Summer I 2018 Araştırma Makalesi / Research

Detaylı

Ankara da SELÇUKLU MİRASI. Arslanhane Camii. (Ahi Şerafeddin) 58 YEDİKITA

Ankara da SELÇUKLU MİRASI. Arslanhane Camii. (Ahi Şerafeddin) 58 YEDİKITA Ankara da SELÇUKLU MİRASI Arslanhane Camii (Ahi Şerafeddin) 58 YEDİKITA Çizim: Yük. Mim. Mehmet Emin Yılmaz 11. yüzyıldan başlayarak Anadolu ya yerleşmeye başlayan Türkler, doğuda Ermeni ve Gürcü yapıları,

Detaylı

PERVARİ İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları

PERVARİ İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları PERVARİ İLÇESİ Siirt deki Kültür Varlıkları 185 3.6. PERVARİ İLÇESİ 3.6.1. PALAMUT KÖYÜ UMURLU MEZRASI HANI Han Umurlu Mezrasının hemen dışındadır. Yapı üzerinde kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığını

Detaylı

SULTAN IZZETTIN KEYKAVUS TÜRBESİ, 1217, SİVAS

SULTAN IZZETTIN KEYKAVUS TÜRBESİ, 1217, SİVAS SELÇUKLU MİMARİSİ Selçuklular Orta Asya dan Anadolu ve Ön Asya ya yolculuklarında Afganistan, İran, Irak, Suriye topraklarındaki kültürlerden ve mimari yapılardan etkilenmiş, İslam dinini kabul ederek

Detaylı

Arş. Gör. Muhammet ARSLAN

Arş. Gör. Muhammet ARSLAN Arş. Gör. Muhammet ARSLAN E-Mail Adres : muhammetarslan25@gmail.com : Kafkas Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü 1. Adı Soyadı : Muhammet ARSLAN 2. Doğum Tarihi : 02.11.1984 3. Unvanı

Detaylı

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ:

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ: TARİHİ : Batı Toroslar ın zirvesinde 1288 yılında kurulan Akseki İlçesi nin tarihi, Roma İmparatorluğu dönemlerine kadar uzanmaktadır. O devirlerde Marla ( Marulya) gibi isimlerle adlandırılan İlçe, 1872

Detaylı

6. ÜNİTE: Türklerde Sanat A. İLK TÜRK DEVLETLERİNDE SANAT

6. ÜNİTE: Türklerde Sanat A. İLK TÜRK DEVLETLERİNDE SANAT 6. ÜNİTE: Türklerde Sanat A. İLK TÜRK DEVLETLERİNDE SANAT Bozkırlının nazarında sabit olan şeyin faydası yoktur. O, her an harekete hazır olmalı, kolayca yer değiş-tirebilmelidir. Bu yüzden eski Türkler

Detaylı

Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER

Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER SOSYAL BİLGİLER KONU:ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİ (Büyük)Asya Hun Devleti (Köktürk) Göktürk Devleti 2.Göktürk (Kutluk) Devleti Uygur Devleti Hunlar önceleri

Detaylı

Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s

Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s. 615-622 Ersan PERÇEM 1 TÜRK MEZAR TAŞLARI VE FORMLARI Özet Türkler, İslâm inancını seçmeden önce basit şekiller vererek yaptıkları mezar taşlarını, daha sonraları, erkek

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ. Konu:14.YÜZYIL BEYLİKLER DÖNEMİ MİMARİSİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ. Konu:14.YÜZYIL BEYLİKLER DÖNEMİ MİMARİSİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ Konu:14.YÜZYIL BEYLİKLER DÖNEMİ MİMARİSİ İran üzerinden geçerek Batı Anadolu'ya yerleşen Türk boyların dan bir bölümü 13. yüzyıl sonlarında

Detaylı

İSTANBUL DA, XIX. YÜZYIL OSMANLI MİMARLIĞINDA GÖRÜLEN AMPİR ÜSLUPTAKİ MADENİ ŞEBEKELER

İSTANBUL DA, XIX. YÜZYIL OSMANLI MİMARLIĞINDA GÖRÜLEN AMPİR ÜSLUPTAKİ MADENİ ŞEBEKELER Sanat Tarihi Dergisi Sayı/Number:XIII/1 Nisan/April2004, 169-180 İSTANBUL DA, XIX. YÜZYIL OSMANLI MİMARLIĞINDA GÖRÜLEN AMPİR ÜSLUPTAKİ MADENİ ŞEBEKELER Kadriye Figen VARDAR Osmanlı Devleti XVIII. yüzyıldan

Detaylı

TARİH KPSS İSLAMİYETTEN ÖNCE TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET ARİF ÖZBEYLİ

TARİH KPSS İSLAMİYETTEN ÖNCE TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET ARİF ÖZBEYLİ ARİF ÖZBEYLİ TARİH KPSS İSLAMİYETTEN ÖNCE TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET ARİF ÖZBEYLİ www.tariheglencesi.com Anav Kültürü (MÖ 4000-MÖ 1000) Anav, günümüzde Aşkabat ın güneydoğusunda bir yerleşim

Detaylı

ŞAMANİZM DR. SÜHEYLA SARITAŞ 2

ŞAMANİZM DR. SÜHEYLA SARITAŞ 2 DR. SÜHEYLA SARITAŞ 1 ŞAMANİZM Şamanizmin tanımında bilim adamlarının farklı görüşlere sahip olduğu görülmektedir. Kimi bilim adamı şamanizmi bir din olarak kabul etse de, kimisi bir kült olarak kabul

Detaylı

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 2 SASANİLER-İSPANYA EMEVİLERİ-TULUNOĞULLARI

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 2 SASANİLER-İSPANYA EMEVİLERİ-TULUNOĞULLARI KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 2 SASANİLER-İSPANYA EMEVİLERİ-TULUNOĞULLARI SASANİLER (226-651) Sasaniler daha sonra Emevi ve Abbasi Devletlerinin hüküm sürdüğü bölgenin doğudaki (çoğunlukla Irak) bölümüne hükmetmiştir.

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi Y. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi 1998

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi Y. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi 1998 1. Adı Soyadı: Sedat Bayrakal 2. Doğum Tarihi: 17.08.1969 3. Unvanı: Prof. Dr. 4. Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMİŞ Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi 1995 Y. Lisans Sanat Tarihi Ege

Detaylı

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders Dr. İsmail BAYTAK Orta Asya Tarihine Giriş Türk Adının Anlamı: Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışı Türk adından ilk olarak Çin Yıllıklarında bahsedilmektedir. Çin kaynaklarında

Detaylı

AĞRI MEZAR TAŞLARINDA FORM VE BEZEME UNSURLARI

AĞRI MEZAR TAŞLARINDA FORM VE BEZEME UNSURLARI The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss3159 Number: 40, p. 87-105, Winter I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi

Detaylı

Gulnara KANBEROVA 1 Serap BULAT 2 İSHAK PAŞA İLE ŞEKİ HAN SARAYI MİMARLIK DESEN ve FORMLARININ GEOMETRİK KURULUŞLARI

Gulnara KANBEROVA 1 Serap BULAT 2 İSHAK PAŞA İLE ŞEKİ HAN SARAYI MİMARLIK DESEN ve FORMLARININ GEOMETRİK KURULUŞLARI Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 9, Mart 2015, s. 48-56 Gulnara KANBEROVA 1 Serap BULAT 2 İSHAK PAŞA İLE ŞEKİ HAN SARAYI MİMARLIK DESEN ve FORMLARININ GEOMETRİK KURULUŞLARI Özet Sultanlar,

Detaylı

Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı

Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı III. ÜNİTE TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI VE İLK TÜRK DEVLETLERİ ( BAŞLANGIÇTAN X. YÜZYILA KADAR ) A- TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI I-Türk Adının Anlamı

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi Y. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi 1998

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi Y. Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi 1998 1. Adı Soyadı: Sedat Bayrakal 2. Doğum Tarihi: 17.08.1969 3. Unvanı: Prof.Dr. 4. Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMİŞ Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Sanat Tarihi Ege Üniversitesi 1995 Y. Lisans Sanat Tarihi Ege

Detaylı

Cumhuriyet Dönemi nde ;

Cumhuriyet Dönemi nde ; O Orta Asya Türklerinin bahçe düzenlemeleri hakkındaki bilgilerimiz oldukça kısıtlıdır. Bunun en büyük nedeni belki de Türklerin mekan olusturmada toprak, kerpic gibi cabuk dağılan malzeme kullanmalarının

Detaylı

BİLGE KAĞAN KÖL TİGİN VE BİLGE TONYUKUK. Prof. Dr. İlhami DURMUŞ

BİLGE KAĞAN KÖL TİGİN VE BİLGE TONYUKUK. Prof. Dr. İlhami DURMUŞ BİLGE KAĞAN KÖL TİGİN VE BİLGE TONYUKUK Prof. Dr. İlhami DURMUŞ DURMUŞ, İlhami, Bilge Kağan Köl Tigin ve Bilgi Tonyukuk, Genişletilmiş 3. Baskı, Akçağ Yayınları, Ankara 2017, 203 sayfa. Sinan TARİFCİ*

Detaylı

KÜLTÜR VARLIKLARI, ANITSAL YAPILAR, SİTLER vb. ÇEVRE VE PEYZAJ TASARIMI

KÜLTÜR VARLIKLARI, ANITSAL YAPILAR, SİTLER vb. ÇEVRE VE PEYZAJ TASARIMI KÜLTÜR VARLIKLARI, ANITSAL YAPILAR, SİTLER vb. ÇEVRE VE PEYZAJ TASARIMI Kültür varlıkları ; tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi

Detaylı

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 1 632-1258 HALİFELER DÖNEMİ (632-661) Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali, her biri İslam ın yayılması için çalışmıştır. Hz. Muhammed in 632 deki vefatından sonra Arap

Detaylı

- 61 - Muhteşem Pullu

- 61 - Muhteşem Pullu Asaf Bey Çıkmazı Kabaltısı Sancak Mahallesindedir. Örtüsü sivri tonozludur. Sivri kemerle güneye ve ahşap-beton sundurmalı sivri kemerle kuzeye açılır. Üzerinde kesme ve moloz taşlardan yapılmış bir ev

Detaylı

KASTAMONU-ÇATALZEYTİN İLÇESİ ÇAĞLAR KÖYÜ MERKEZ CAMİİ HAZİRESİ NDE BULUNAN BALIK FİGÜRLÜ BİR MEZAR TAŞI

KASTAMONU-ÇATALZEYTİN İLÇESİ ÇAĞLAR KÖYÜ MERKEZ CAMİİ HAZİRESİ NDE BULUNAN BALIK FİGÜRLÜ BİR MEZAR TAŞI KASTAMONU-ÇATALZEYTİN İLÇESİ ÇAĞLAR KÖYÜ MERKEZ CAMİİ HAZİRESİ NDE BULUNAN BALIK FİGÜRLÜ BİR MEZAR TAŞI Yrd.Doç.Dr. Eyüp NEFES * ÖZET Anadolu da çeşitli hayvanların tasvir edildiği pek çok mezar taşı bulunmaktadır.

Detaylı

2.1. Uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan makaleler (SCI & SSCI & Arts and Humanities)

2.1. Uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan makaleler (SCI & SSCI & Arts and Humanities) Doç. Dr. Eyüp NEFES 1969 yılında Giresun'da doğdu. İlköğrenimini 1980, ortaöğrenimini 1987 yılında tamamladı. 1988 yılında O.M.Ü. İlahiyat Fakültesine kaydoldu. 1993 yılında bu fakülteden mezun oldu. 1994

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ ANADOLU SELÇUKLU DÖNEMİ BAHÇELERİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ ANADOLU SELÇUKLU DÖNEMİ BAHÇELERİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ ANADOLU SELÇUKLU DÖNEMİ BAHÇELERİ ANADOLU SELÇUKLU CAMİİLERİ Konya Alâeddin Camii - 1155-1219 Niğde Alâeddin Camii 1223 Malatya Ulu Camii 1224

Detaylı

Proje Adı. Projenin Türü. Projenin Amacı. Projenin Mekanı. Medeniyetimizin İsimsiz Taşları. Mimari yapı- anıt

Proje Adı. Projenin Türü. Projenin Amacı. Projenin Mekanı. Medeniyetimizin İsimsiz Taşları. Mimari yapı- anıt Önsöz Medeniyet; bir ülke veya toplumun, maddi ve manevi varlıklarının, düşünce, sanat, bilim, teknoloji ürünlerinin tamamını ifade eder. Türk medeniyeti dünyanın en eski medeniyetlerinden biridir. Dünyanın

Detaylı

İ Ç İ N D E K İ L E R 1 A- BİRİNCİ BÖLÜM: İLÇENİN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI...

İ Ç İ N D E K İ L E R 1 A- BİRİNCİ BÖLÜM: İLÇENİN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI... İ Ç İ NDEKİ LER Önsöz... v Tablolar Dizini... xv Grafikler Dizini... xix Giriş... 1 A- BİRİNCİ BÖLÜM: İLÇENİN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI... 7 A.1. Kağızman İlçesinin Tarihçesi... 7 A.1.1. Tarih Öncesi Dönem...

Detaylı

Ahlat Arkeoloji Kazı. Çini Örnekleri ve EL SANATLARI KATALOĞU

Ahlat Arkeoloji Kazı. Çini Örnekleri ve EL SANATLARI KATALOĞU Ahlat Arkeoloji Kazı Çini Örnekleri ve EL SANATLARI KATALOĞU Ahlat Arkeoloji Kazı Çini Örnekleri AHLAT ARKEOLOJİ KAZI ÇİNİ ÖRNEKLERİ AHLAT ARKEOLOJİ KAZI ÇİNİ ÖRNEKLERİ AHLAT ARKEOLOJİ KAZI ÇİNİ ÖRNEKLERİ

Detaylı

PLASTİK SANATLAR VE ÇEVRE KENTSEL, KIRSAL

PLASTİK SANATLAR VE ÇEVRE KENTSEL, KIRSAL PLASTİK SANATLAR VE ÇEVRE KENTSEL, KIRSAL Güzel sanatlar kavramı plastik sanatlar ile eş anlamlı olarak da kullanılmaktadır. Plastik sanatlar terimiyle ifade edilen sanatlar, insanın maddeye şekil vererek

Detaylı

Abd-i Kethüda (Cücük) Camisi

Abd-i Kethüda (Cücük) Camisi Eski Mağara Camisi'ne Yeni Mağara Camisi'nin batı duvarının yanından gidilerek ulaşılmaktadır. Tamamen terk edilmiş olan yapının içinin ve cephesi her geçen gün daha fazla tahrip olduğu görülmektedir.

Detaylı

Adıyaman'ın İsmi Nereden Geliyor?

Adıyaman'ın İsmi Nereden Geliyor? ADIYAMAN Adıyaman'ın İsmi Nereden Geliyor? Rivayete göre; Adıyaman şehrini doğu, batı ve güney yönlerinde derin vadiler çevirmiştir. Bu vadilerin yamaçları zengin meyve ağaçları ile kaplı olduğu gibi,

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...9 GİRİŞ...11

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...9 GİRİŞ...11 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...9 GİRİŞ...11 BİRİNCİ BÖLÜM İLK TÜRK DEVLETLERİNDE EĞİTİM 1.1. HUNLARDA EĞİTİM...19 1.2. GÖKTÜRKLERDE EĞİTİM...23 1.2.1. Eğitim Amaçlı Göktürk Belgeleri: Anıtlar...24 1.3. UYGURLARDA

Detaylı

BİLİMSEL YAYIN VE FAALİYETLER

BİLİMSEL YAYIN VE FAALİYETLER BİLİMSEL YAYIN VE FAALİYETLER BİLİMSEL YAYINLAR TEZLER YÜKSEK LİSANS TEZİ Tire de Osmanlı Dönemi Cami ve Mescitleri, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim

Detaylı

tamamı çözümlü tarih serkan aksoy

tamamı çözümlü tarih serkan aksoy kpss soru bankası tamamı çözümlü tarih serkan aksoy ÖN SÖZ Bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yeri olan Tarih bölümündeki 30 soruyu uygun bir süre zarfında ve

Detaylı

Kazak Hanlığı nın kuruluşunun 550. yılı dolayısıyla Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümümüzce düzenlenen Kazak

Kazak Hanlığı nın kuruluşunun 550. yılı dolayısıyla Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümümüzce düzenlenen Kazak Kazak Hanlığı nın kuruluşunun 550. yılı dolayısıyla Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümümüzce düzenlenen Kazak Hanlığı ve Kazakistan konulu bu toplantıda Kısaca Kazak

Detaylı

Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Anıtı ve Çevresi Yüzey Araştırması 2013 Yılı Çalışmaları

Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Anıtı ve Çevresi Yüzey Araştırması 2013 Yılı Çalışmaları Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Anıtı ve Çevresi Yüzey Araştırması 2013 Yılı Çalışmaları Yrd. Doç. Dr. Yiğit H. Erbil, Hacettepe Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Anıtı

Detaylı

BAYKAN İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları

BAYKAN İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları BAYKAN İLÇESİ Siirt deki Kültür Varlıkları 75 3.3. BAYKAN İLÇESİ 3.3.1. VEYSEL KARANÎ TÜRBESİ Baykan ilçesine bağlı Ziyâret beldesindeki Veysel Karanî Câmii ve Türbesi nin ne zaman ve kimler tarafında

Detaylı

OSMANLI YAPILARINDA. Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik

OSMANLI YAPILARINDA. Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik OSMANLI YAPILARINDA İZNİK ÇİNİLERİ Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik Çinileri, KültK ltür r Bakanlığı Osmanlı Eserleri, Ankara 1999 Adana Ramazanoğlu Camii Caminin kitabelerinden yapımına 16. yy da Ramazanoğlu

Detaylı

1- Tevrat ve İncil'e Göre Hz. Muhammed (Abdulahad Davud'dan tercüme), İzmir, 1988.

1- Tevrat ve İncil'e Göre Hz. Muhammed (Abdulahad Davud'dan tercüme), İzmir, 1988. 1) PROF. DR. NUSRET ÇAM Yayınlanmış kitaplar şunlardır: 1- Tevrat ve İncil'e Göre Hz. Muhammed (Abdulahad Davud'dan tercüme), İzmir, 1988. 2- Adana Ulu Câmii Külliyesi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara,

Detaylı

Şeyhülislam Yahya Efendi nin torunu olan Ayşe Hubbi Hatun

Şeyhülislam Yahya Efendi nin torunu olan Ayşe Hubbi Hatun Eyüp Sultan Gezi Rehberi 01 AYŞE HUBBİ HATUN TÜRBESİ Osmanlı nın Kadın Şairleri Vardı. Şeyhülislam Yahya Efendi nin torunu olan Ayşe Hubbi Hatun (? - 1590), Akşemseddin Hz.nin soyundan Şemsi Efendi ile

Detaylı

Kalem İşleri 60. Ağaç İşleri 61. Hünkar Kasrı 65. Medrese (Darülhadis Medresesi) 66. Sıbyan Mektebi 67. Sultan I. Ahmet Türbesi 69.

Kalem İşleri 60. Ağaç İşleri 61. Hünkar Kasrı 65. Medrese (Darülhadis Medresesi) 66. Sıbyan Mektebi 67. Sultan I. Ahmet Türbesi 69. İÇİNDEKİLER TARİHÇE 5 SULTANAHMET CAMİ YAPI TOPLULUĞU 8 SULTAN I. AHMET 12 SULTAN I. AHMET İN CAMİYİ YAPTIRMAYA KARAR VERMESİ 15 SEDEFKAR MEHMET AĞA 20 SULTANAHMET CAMİİ NİN YAPILMAYA BAŞLANMASI 24 SULTANAHMET

Detaylı

Bozkır hayatının başlıca ekonomik faaliyetleri neler olabilir

Bozkır hayatının başlıca ekonomik faaliyetleri neler olabilir Kısrak sütünden üretilen kımız, darıdan yapılan begni bekni ve boza Türklerin bilinen içecekleriydi Bozkır hayatının başlıca Bu Türklerin kültürün bilinen önemli en eski gıda ekonomik faaliyetleri neler

Detaylı

COĞRAFYA BÖLÜMÜ NDEN EDREMİT KÖRFEZİ KUZEY KIYILARINA ARAZİ ÇALIŞMASI

COĞRAFYA BÖLÜMÜ NDEN EDREMİT KÖRFEZİ KUZEY KIYILARINA ARAZİ ÇALIŞMASI COĞRAFYA BÖLÜMÜ NDEN EDREMİT KÖRFEZİ KUZEY KIYILARINA ARAZİ ÇALIŞMASI Fen Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü 4. Sınıf öğrencilerine yönelik olarak Arazi Uygulamaları VII dersi kapsamında Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

ERUH İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları

ERUH İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları ERUH İLÇESİ Siirt deki Kültür Varlıkları 115 3.4. ERUH İLÇESİ 3.4.1. EMİR NASREDDİN KÜLLİYESİ Eruh a bağlı Kavaközü Köyü nde, vadi içindedir. Külliyeyi oluşturan yapıların hiç birisinin üzerinde kim tarafından

Detaylı

ADIYAMAN BESNİ İLÇESİNDEKİ BAZI MEZAR TAŞLARINDA GÖRÜLEN KAHVE YAPIMI VE SUNUMU İLE İLGİLİ KABARTMALAR ÜZERİNE 1

ADIYAMAN BESNİ İLÇESİNDEKİ BAZI MEZAR TAŞLARINDA GÖRÜLEN KAHVE YAPIMI VE SUNUMU İLE İLGİLİ KABARTMALAR ÜZERİNE 1 ADIYAMAN BESNİ İLÇESİNDEKİ BAZI MEZAR TAŞLARINDA GÖRÜLEN KAHVE YAPIMI VE SUNUMU İLE İLGİLİ KABARTMALAR ÜZERİNE 1 Arş. Gör. Muhammet ARSLAN Adıyaman Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi / Sanat Tarihi Bölümü

Detaylı

A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 34 Erzurum 2007-215-

A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 34 Erzurum 2007-215- A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 34 Erzurum 2007-215- ERZURUM DA YENİ BULUNAN HAÇ MOTİFLİ KOÇ HEYKELİNİN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ On A New Found Tombstone İn The Shape Of Ram With Cross Motifs

Detaylı

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÖRESEL MİMARİ ÖZELLİKLERE UYGUN TİP KONUT PROJESİ TRABZON-RİZE EVLERİ

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÖRESEL MİMARİ ÖZELLİKLERE UYGUN TİP KONUT PROJESİ TRABZON-RİZE EVLERİ YÖRESEL MİMARİ ÖZELLİKLERE UYGUN TİP KONUT PROJESİ TRABZON-RİZE EVLERİ Trabzon ve Rize, doğu Karadeniz'de topografya, iklim ve doğal çevre koşullarının hemen tümünü içeren bir ilimizdir. doğu Karadeniz

Detaylı

KURTALAN İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları

KURTALAN İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları KURTALAN İLÇESİ Siirt deki Kültür Varlıkları 163 3.5. KURTALAN İLÇESİ 3.5.1. ERZEN ŞEHRİ VE KALESİ Son yapılan araştırmalara kadar tam olarak yeri tespit edilemeyen Erzen şehri, Siirt İli Kurtalan İlçesi

Detaylı

YAZ 2015 SAYI: 305. şehir tanıtımı

YAZ 2015 SAYI: 305. şehir tanıtımı YAZ 2015 SAYI: 305 58 59 şehir tanıtımı Çin in fuar şehri: Guangzhou GUANGZHOU, ZİYARETÇİLERİNE HEM TİCARET HEM ZİYARET İMKANLARINI BİR ARADA SUNUYOR. BAŞAR KURTBAYRAM TUR REHBERİ şehir tanıtımı 60 61

Detaylı

Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Sanat Tarihi Hacettepe Üniversitesi 1996 Yüksek Lisans Sanat Tarihi Hacettepe Üniversitesi 2000 Doktora

Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Sanat Tarihi Hacettepe Üniversitesi 1996 Yüksek Lisans Sanat Tarihi Hacettepe Üniversitesi 2000 Doktora 1. Adı Soyadı : Kemal Hakan TEKİN Mail : khakan.tekin@rumeli.edu.tr 2. Doğum Tarihi : 13.12.1974 3. Unvanı : Dr. Öğr.Üyesi 4. Öğrenim Durumu : Doktora Mezun Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Sanat Tarihi

Detaylı

SELANİK AYASOFYA CAMİSİ

SELANİK AYASOFYA CAMİSİ SELANİK AYASOFYA CAMİSİ BAKİ SARI SAKAL SELANİK AYASOFYA CAMİSİ Aya Sofya (Azize Sofya) tapınağı Selanik in merkezinde, Ayasofya ve Ermou sokaklarının kesiştiği noktadadır. Kutsal İsa ya, Tanrının gerçek

Detaylı

Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler

Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler Nüfusun Dağılışında Etkili Faktörler Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler 1-Doğal Faktörler: 1.İklim : Çok sıcak ve çok soğuk iklimler seyrek nüfusludur.

Detaylı

Edirne Köprüleri. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

Edirne Köprüleri. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Edirne Köprüleri Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Edirne Köprüleri......................... 4 0.1.1 Gazimihal Köprüsü.................... 4 0.1.2 Beyazid Köprüsü.....................

Detaylı

Ramazanoğlu Medresesi: 1540 yılında yapılmış klasik Osmanlı medresesidir.

Ramazanoğlu Medresesi: 1540 yılında yapılmış klasik Osmanlı medresesidir. Atatürk Müzesi Müze binası, eski Adana nın merkezi olan tarihi Tepebağ da, 19. yüzyılda yapılmış geleneksel Adana evlerindendir. İki katlı, cumbalı, kırma çatılı, kâgir bir yapıdır. Bu özellikleri nedeniyle

Detaylı

BEYPAZARI MÜZESİ NDEKİ MEZARTAŞLARI

BEYPAZARI MÜZESİ NDEKİ MEZARTAŞLARI Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 44, 2 (2004) 267-284 BEYPAZARI MÜZESİ NDEKİ MEZARTAŞLARI Gül TUNÇEL * Özet Beypazarı Müzesi ndeki dokuz adet mezar şahidesi, malzeme, form, işleniş

Detaylı

MAĞARALARI VE YERLEŞİM ALANI

MAĞARALARI VE YERLEŞİM ALANI TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.01.0.02 ÇİMENYENİCE KÖYÜ, KÖROĞLU TEPELERİ, I39-a4 MAĞARALARI VE YERLEŞİM ALANI İL SİVAS İLÇE HAFİK MAH.-KÖY VE MEVKİİ Çimenyenice Köyü GENEL

Detaylı

ŞANLIURFA YI GEZELİM

ŞANLIURFA YI GEZELİM ŞANLIURFA YI GEZELİM 3. Gün: URFA NIN KALBİNDEN GÜNEŞİN BATIŞINA GEZİ TÜRKİYE NİN GURURU ATATÜRK BARAJI Türkiye de ki elektrik üretimini artırmak ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ndeki 9 ili kapsayan tarım

Detaylı

Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir.

Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir. Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan,

Detaylı

görülen sanat görülmektedir? dallarını belirtiniz.

görülen sanat görülmektedir? dallarını belirtiniz. Karahanlılar Dönemine ait Kalyan Minaresi (Buhara) Selçuklular Döneminden kalma bir seramik tabak Selçuklulara ait "Varka ve Gülşah adlı minyatür Türkiye Selçuklu halısı, XIII. yüzyıl İlk dönemlere Türk

Detaylı

ÜNİTE TÜRK DİLİ - I İÇİNDEKİLER HEDEFLER TÜRKÇENİN KİMLİK BİLGİLERİ

ÜNİTE TÜRK DİLİ - I İÇİNDEKİLER HEDEFLER TÜRKÇENİN KİMLİK BİLGİLERİ HEDEFLER İÇİNDEKİLER TÜRKÇENİN KİMLİK BİLGİLERİ Türk Dilinin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri Türk Dilinin Gelişmesi ve Tarihî Devreleri TÜRK DİLİ - I Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Türk dilinin dünya dilleri

Detaylı

Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi IĞDIR ÇEVRESİNDE BİR GRUP EL MOTİFLİ MEZAR TAŞI Muhammet ARSLAN Özet Türk topluluklarının hemen hepsinde gördüğümüz tarihi mezar taşları, biçimsel özelliklerinin yanı sıra üzerinde taşıdıkları bezeme unsurlarıyla

Detaylı

TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ

TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Sözlü Dönem Yazılı Dönem İslamî Dönem Türk Edebiyatı Geçiş Dönemi Divan Edebiyatı Halk Edebiyatı Batı etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı Tanzimat

Detaylı

KASTAMONU HONSALAR CAMİİ HAZİRESİ NDE BULUNAN MEZAR TAŞLARI

KASTAMONU HONSALAR CAMİİ HAZİRESİ NDE BULUNAN MEZAR TAŞLARI Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 6 Sayı: 25 Volume: 6 Issue: 25 -Prof. Dr. Hamza GÜNDOĞDU Armağanıwww.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 KASTAMONU

Detaylı

Dr. Öğr. Üyesi Abbas KARAAĞAÇLI. 1. Adı Soyadı : Abbas Karaağaçlı 2. Doğum Tarihi : Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4.

Dr. Öğr. Üyesi Abbas KARAAĞAÇLI. 1. Adı Soyadı : Abbas Karaağaçlı 2. Doğum Tarihi : Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Dr. Öğr. Üyesi Abbas KARAAĞAÇLI 1. Adı Soyadı : Abbas Karaağaçlı 2. Doğum Tarihi : 10.07.1956 3. Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans İletişim Fakültesi İstanbul

Detaylı

ANADOLU UYGARLIKLARI (RÖLYEF) KABARTMA ESERLERİ. Burcu Aslı ÖZKAN

ANADOLU UYGARLIKLARI (RÖLYEF) KABARTMA ESERLERİ. Burcu Aslı ÖZKAN ANADOLU UYGARLIKLARI (RÖLYEF) KABARTMA ESERLERİ Burcu Aslı ÖZKAN İlk Çağda Anadolu da kurulan bazı uygarlıklar Hitit, Frig,Urartu, Lidya. HİTİTLER MÖ(1700) Başkenti Hattuşa (Boğazköy) Malatya Orta Anadolu

Detaylı

Th. Bossert, B. Alkım ve H. Çambel tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiştir.

Th. Bossert, B. Alkım ve H. Çambel tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiştir. KARATEPE Çambel, H., 1948, Karatepe. An Archaeological Introduction, Oriens I. pp.147-162 Çambel, H., 1949, Karatepe., Belleten XIII/49. s.21-34. Bossert, Th., Alkım, U.B., Çambel, H., 1950, Karatepe Kazıları

Detaylı

Tokat ın 68 km güneybatısında yer alan Sulusaray, Sabastopolis antik kenti üzerinde kurulmuştur.

Tokat ın 68 km güneybatısında yer alan Sulusaray, Sabastopolis antik kenti üzerinde kurulmuştur. Çekerek ırmağı üzerinde Roma dönemine ait köprüde şehrin bu adı ile ilgili kitabe bulunmaktadır. Tokat ın 68 km güneybatısında yer alan Sulusaray, Sabastopolis antik kenti üzerinde kurulmuştur. Antik Sebastopolis

Detaylı

MİMARİ RESTORASYON ÖĞRENCİLERİ EĞİTİM GEZİSİ

MİMARİ RESTORASYON ÖĞRENCİLERİ EĞİTİM GEZİSİ MİMARİ RESTORASYON ÖĞRENCİLERİ EĞİTİM GEZİSİ Maltepe Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Mimari Restorasyon Programı olarak 01 Kasım 2013 Cuma günü Koruma Kuramı ve Geleneksel Yapı Bilgisi I dersleri kapsamında

Detaylı

YOZGAT MERKEZ ÇALATLI KÖYÜNDE BULUNANBALBAL FORMUNDA MEZAR TAŞLARI

YOZGAT MERKEZ ÇALATLI KÖYÜNDE BULUNANBALBAL FORMUNDA MEZAR TAŞLARI YOZGAT MERKEZ ÇALATLI KÖYÜNDE BULUNANBALBAL FORMUNDA MEZAR TAŞLARI Ülkem YAZ 1 Özet Toplumlarda ölüm; inandıkları din ve kültürlerine göre farklı tören örf adetlerle ve mezar formlarıyla şekil bulmuştur.

Detaylı

SURUÇ İLÇEMİZ. Suruç Meydanı

SURUÇ İLÇEMİZ. Suruç Meydanı SURUÇ İLÇEMİZ Suruç Meydanı Şanlıurfa merkez ilçesine 43 km uzaklıkta olan ilçenin 2011 nüfus sayımına göre toplam nüfusu 100.912 kişidir. İlçe batısında Birecik, doğusunda Akçakale, kuzeyinde Bozova İlçesi,

Detaylı

FATİH SULTAN MEHMET İN Sarayları

FATİH SULTAN MEHMET İN Sarayları 54 MİMARİ I FATİH SULTAN MEHMET İN SARAYLARI FATİH SULTAN MEHMET İN Sarayları Yazı ve Fotoğraf: İsmail Büyükseçgin / seckinmimarlik@ttmail.com Eski Saray (Beyazıt Sarayı) MİMARİ I FATİH SULTAN MEHMET İN

Detaylı

ZEMİN KAT: 1. NORMAL KAT: 2. NORMAL KAT: ÇATI KATI: ÇATI ARASI KATI: 230 ADA 22 PARSEL :

ZEMİN KAT: 1. NORMAL KAT: 2. NORMAL KAT: ÇATI KATI: ÇATI ARASI KATI: 230 ADA 22 PARSEL : AHMET AFİF PAŞA YALISI 1 230 ADA 21 PARSEL EK-1 Ahmet Afif Paşa Yalısı, Boğaziçi İstinye Koyu nun yakınında, Köybaşı Caddesine 25 m, Boğaz a 40 m cepheli 2.248,28 m² yüzölçümlü arsa üzerinde 1910 yılında

Detaylı

Avrupa İslam Üniversitesi İSLAM ARAŞTIRMALARI. Journal of Islamic Research البحوث االسالمية

Avrupa İslam Üniversitesi İSLAM ARAŞTIRMALARI. Journal of Islamic Research البحوث االسالمية Avrupa İslam Üniversitesi İSLAM ARAŞTIRMALARI Journal of Islamic Research البحوث االسالمية Yıl 3 Sayı 1 Mayıs 2010 .. / Özet: Hadislerin anlaşılmasında aklın putlaştırılması Batıyla geniş bir etkileşim

Detaylı

SELANİK HAMZA BEY CAMİSİ

SELANİK HAMZA BEY CAMİSİ SELANİK HAMZA BEY CAMİSİ BAKİ SARISAKAL SELANİK HAMZA BEY CAMİSİ Hamza Bey Camisi Hamza Bey Camisi diğer adıyla Alkazar, Alkazar ismini ünlü sinema salonundan almaktadır. Hamza Bey Camisi 20. yüzyılda

Detaylı

2» Sergi. SELÇUKLU SANATI9ndaıı. örnekler. YAPI ve KREDİ BANKASI. MALAZGİRT ZAFERİ'nin. yıldönümünde. Kültür ve Sanat Hizmetlerinden : 900.

2» Sergi. SELÇUKLU SANATI9ndaıı. örnekler. YAPI ve KREDİ BANKASI. MALAZGİRT ZAFERİ'nin. yıldönümünde. Kültür ve Sanat Hizmetlerinden : 900. YAPI ve KREDİ BANKASI Kültür ve Sanat Hizmetlerinden : 2» Sergi MALAZGİRT ZAFERİ'nin 900. yıldönümünde SELÇUKLU SANATI9ndaıı örnekler 26 Ağustos Perşembe 2 Ekim Cumartesi 1971 26 Ağustos 1071 Malazgirt

Detaylı

Roma ve Bizans Dönemi Tarihi Eserleri. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

Roma ve Bizans Dönemi Tarihi Eserleri. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Roma ve Bizans Dönemi Tarihi Eserleri Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Antik Yerleşimler......................... 4 0.2 Roma - Bizans Dönemi Kalıntıları...............

Detaylı

VE BAYRAK MOTiFLERİNİN SEMBOLiK ANLAMLARI

VE BAYRAK MOTiFLERİNİN SEMBOLiK ANLAMLARI EKEV AKADEMİ DERCİSİ Yıl: ll Sayı: 31 (Bahar 2007)------ 67 MEZARTAŞLARlNDA GÖRÜLEN KILIÇ, HANÇER, OK-YAY VE BAYRAK MOTiFLERİNİN SEMBOLiK ANLAMLARI Yunus BERKLİ (*) Özet Orta A.rya eski Türk topluluklarından

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 4. Öğrenim Durumu :Üniversite Derece Alan Üniversite Yıl Türk Lisans. Halk Atatürk Üniversitesi 1970. Türk Halk Hacettepe Üniversitesi 1971

ÖZGEÇMİŞ. 4. Öğrenim Durumu :Üniversite Derece Alan Üniversite Yıl Türk Lisans. Halk Atatürk Üniversitesi 1970. Türk Halk Hacettepe Üniversitesi 1971 Resim ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Prof. Dr. Ensar ASLAN İletişim Bilgileri :Ahi Evran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Adres Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığı Telefon : Mail : 2. Doğum Tarihi : 3. Unvanı

Detaylı

ADI SOYADI: SINIFI: NUMARASI: PUANI:

ADI SOYADI: SINIFI: NUMARASI: PUANI: DOĞUBAYAZIT M. M. FAHRETTİN PAŞA ANADOLU İMAM-HATİP LİSESİ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 11. SINIFLAR SEÇMELİ TARİH DERSİ 1. DÖNEM 2. ORTAK SINAV SORULARI A GRUBU ADI SOYADI: SINIFI: NUMARASI: PUANI: SORULAR

Detaylı

RÖNESANS DÖNEMİ BAHÇE

RÖNESANS DÖNEMİ BAHÇE RÖNESANS DÖNEMİ BAHÇE Rönesans bahçe sanatı Floransa'da başlamış Roma'da zirve noktasına erişmiştir. Floransa'da villalar şehirden uzak manzaraya hakim tepelere kurulmuştur. Bahçeler oldukça sade, merkezi

Detaylı

TARİH BOYUNCA ANADOLU

TARİH BOYUNCA ANADOLU TARİH BOYUNCA ANADOLU Anadolu, Asya yı Avrupa ya bağlayan bir köprü konumundadır. Üç tarafı denizlerle çevrili verimli topraklara sahiptir. Dört mevsimi yaşayan iklimi, akarsuları, ormanları, madenleriyle

Detaylı

Türk Azerbaycan halkının yaşadığı toprağa vatandaşlık hakkı veren tarihin hatırlatıcı taşları

Türk Azerbaycan halkının yaşadığı toprağa vatandaşlık hakkı veren tarihin hatırlatıcı taşları Türk Azerbaycan halkının yaşadığı toprağa vatandaşlık hakkı veren tarihin hatırlatıcı taşları Kim bilir kaçdır dünyanın yaşı Tarinin ne kadar yazısı vardır Her saxsı parçası, her mezar taşı Nesilden nesile

Detaylı

Roma mimarisinin kendine

Roma mimarisinin kendine Roma Bahçe Sanatı Daha sonraları Roma İmparatorluğunun en fazla geliştiği yıllarda, Romalı generallerin harpler sonucu dünyanın dört köşesine Roma mimarisinin taşınmasına sebep olmuştur. Roma mimarisinin

Detaylı

En eski uygarlıklardan biri olan Mısır Uygarlığı Nil nehri vadisinde gelişmiştir. Mısır mimarisinin en önemli yapıtları Mısır Piramitleri dir.

En eski uygarlıklardan biri olan Mısır Uygarlığı Nil nehri vadisinde gelişmiştir. Mısır mimarisinin en önemli yapıtları Mısır Piramitleri dir. MISIR BAHÇELERİ En eski uygarlıklardan biri olan Mısır Uygarlığı Nil nehri vadisinde gelişmiştir. Mısır mimarisinin en önemli yapıtları Mısır Piramitleri dir. pramitler Mısırlıların kralarına yaptıkları

Detaylı

ADIYAMAN BESNĠ ĠLÇESĠ ĠNCEARAPLAR KÖYÜ NDEKĠ MEZAR TAġLARI 1

ADIYAMAN BESNĠ ĠLÇESĠ ĠNCEARAPLAR KÖYÜ NDEKĠ MEZAR TAġLARI 1 ADIYAMAN BESNĠ ĠLÇESĠ ĠNCEARAPLAR KÖYÜ NDEKĠ MEZAR TAġLARI 1 Öz ArĢ. Gör. Muhammet ARSLAN ArĢ. Gör. Nacide UYSAL Ölümden sonraki yaģama inanan insanoğlu, öldükten sonra da unutulmamayı arzulamıģ ve bunun

Detaylı

Ahşap İşçiliğinin 700 Yıllık Şaheseri: Eşrefoğlu Camii [Beyşehir/KONYA]

Ahşap İşçiliğinin 700 Yıllık Şaheseri: Eşrefoğlu Camii [Beyşehir/KONYA] Orta Asya'daki ağaç direkli ahşap camilerin Anadolu'daki örnekleri Selçuklu'nun ahşap ustalıkları ile 13.yy dan günümüze ulaşmıştır. Ayakta kalan örnekleri Afyon ve Sivrihisar Ulu Camileri, Ankara Arslanhane

Detaylı

BOZDOĞAN MEZAR TAŞLARI

BOZDOĞAN MEZAR TAŞLARI Sanat Tarihi Dergisi Sayı/Number XIX/2 Ekim/ October 2010, 109-127 BOZDOĞAN MEZAR TAŞLARI Ertan DAŞ Özet Mezar taşları, üzerlerindeki yazı ve süslemeleriyle, ait oldukları dönemin, sanatı, folkloru, dili,

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI ÇUKUROVA ANONİM HALK EDEBİYATI VE ÂŞIK EDEBİYATINDA SÖZLÜ TARİH Esra ÖZKAYA YÜKSEK LİSANS TEZİ ADANA

Detaylı

SARIKAMIŞ MİCİNGİRT KÖYÜ TÜRBESİ 1 Tomb of Micingirt Village in Sarıkamış

SARIKAMIŞ MİCİNGİRT KÖYÜ TÜRBESİ 1 Tomb of Micingirt Village in Sarıkamış Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Kafkas University Journal of the Institute of Social Sciences Sayı Number 16, Sonbahar Autumn 2015,141-160 DOI:10.9775/kausbed.2015.021 Gönderim Tarihi:20.10.2015

Detaylı

ANİ DE İSLAMİ TESİRLER ALTINDA YAPILMIŞ YAPILAR. Muhammet ARSLAN

ANİ DE İSLAMİ TESİRLER ALTINDA YAPILMIŞ YAPILAR. Muhammet ARSLAN ANİ DE İSLAMİ TESİRLER ALTINDA YAPILMIŞ YAPILAR Muhammet ARSLAN Kars ın 42 km. doğusunda bulunan ören yeri konumundaki Ani, Aynı zamanda prehistorik dönemlere kadar inen eski bir yerleşim merkezi olup

Detaylı

ILISU KASABASI. Ramazan ÖZDEMİR TC AHİLER KALKINMA AJANSI AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ

ILISU KASABASI. Ramazan ÖZDEMİR TC AHİLER KALKINMA AJANSI AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ ILISU KASABASI Ramazan ÖZDEMİR TC AHİLER KALKINMA AJANSI AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ ILISU KASABASI GÜZELYURT, AKSARAY 1. GENEL TANITIM Ilısu kasabasının kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir ancak

Detaylı

2014 2015 DERS YILI MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA ANADOLU LİSESİ VE FEN LİSESİ 10. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ YARIYIL ÖDEVİ

2014 2015 DERS YILI MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA ANADOLU LİSESİ VE FEN LİSESİ 10. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ YARIYIL ÖDEVİ 2014 2015 DERS YILI MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA ANADOLU LİSESİ VE FEN LİSESİ 10. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ YARIYIL ÖDEVİ 1. Alp Er Tunga öldi mü Issız ajun kaldı mu Ödlek öçin aldı mu Emdi yürek yırtılur

Detaylı

HALFETİ İLÇEMİZ. Halfeti

HALFETİ İLÇEMİZ. Halfeti HALFETİ İLÇEMİZ Halfeti Şanlıurfa merkez ilçesine 112 km mesafede olan ilçenin yüzölçümü 646 km² dir. İlçe; 3 belediye, 1 bucak, 36 köy ve 23 mezradan oluşmaktadır. Batısında Gaziantep iline bağlı Araban,

Detaylı

AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ YAYIN LİSTESİ

AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ YAYIN LİSTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ VE YAYIN LİSTESİ 1. Adı Soyadı : Muharrem KESİK İletişim Bilgileri Adres : Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Telefon : (0212) 521 81 00 Mail : muharremkesik@gmail.com 2. Doğum -

Detaylı