ÖZET ...DEĞERLENDİRMELER...

Transkript

1 ÖZET Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,1 oranında artmış ve yıllık enflasyon, puan yükselerek yüzde 11,7 olmuştur. Nisan ayı Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti nde belirtildiği üzere, gıda enflasyonunda belirgin bir artış kaydedilmiş, bu gelişme tüketici enflasyonundaki yükselişin ana belirleyicisi olmuştur. Enerji fiyatları geçen ayın ardından bu dönemde de gerilemiş, hizmet enflasyonundaki yüksek seyir devam etmiştir. Temel mal enflasyonu giyim grubu öncülüğünde gerilerken giyim dışı gruplar üzerinde Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri sürmüştür. Bu doğrultuda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu yatay seyretmiş, ana eğilimi ise sınırlı bir düşüş göstermiştir....değerlendirmeler... Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,1 oranında artmış ve yıllık enflasyon, puan yükselerek yüzde 11,7 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları ise nispeten yatay seyrederek sırasıyla yüzde, ve,2 olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda ve hizmet grubu katkılarının sırasıyla, ve,7 puan arttığı, enerji grubu katkısının ise,1 puan azaldığı görülmüştür. Temel mal ve alkol-tütün gruplarının katkısında ise önemli bir değişim olmamıştır TÜFE D TÜFE B C Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde ana eğilimde sınırlı bir düşüş gözlenmiştir. Bu dönemde hizmet ve temel mal gruplarında enflasyonun ana eğilimi bir miktar düşüş kaydetmekle birlikte yüksek seviyesini korumuştur. Temel mal grubu ana eğilimindeki yavaşlamada giyim fiyatları öne çıkmıştır. 1 (Mevsimsellikten Arındırılmış,Yıllıklandırılmış Aylık Ortalama % Değişim) 2 (Mevsimsellikten Arındırılmış, Yıllıklandırılmış Aylık Ortalama % Değişim) 1 B C Hizmet Temel Mal Nisan ayında hizmet fiyatları yüzde, oranında artmış, grup yıllık enflasyonu,2 puan yükselerek yüzde,7 olmuştur. Bu gelişmede ulaştırma ve lokanta otel grupları öne çıkmıştır. Ulaştırma grubunda, havayolu yolcu taşımacılığı ücretlerine bağlı olarak bir önceki aya kıyasla belirgin bir fiyat artışı gözlenmiştir. Lokanta otel grubunda fiyatlar gıda enflasyonundaki I

2 görünüme paralel olarak yemek hizmetleri öncülüğünde yükselmiştir. Öte yandan, kira grubunda yıllık enflasyon bir miktar gerilemiştir. Diğer hizmetler grubunda ise yüksek seyir korunmuş, özellikle bakım-onarım, paket tur ve sağlık hizmetleri üzerinde döviz kuru etkileri gözlenmeye devam etmiştir. Temel Mal Hizmet 1 1 Diğer Hizmetler Haberleşme Hizmetleri Ulaştırma Hizmetleri Kira Lokanta ve Oteller Temel mal grubu yıllık enflasyonu Nisan ayında, puan azalarak yüzde 1,2 ye gerilemiştir. Bu gelişmede giyim grubu etkili olurken giyim dışı gruplar üzerinde Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri sürmüştür. Giyim grubunda tarihsel ortalamaların altında bir fiyat artışı gözlenmiş; bu gelişmede ağırlık yapısındaki değişim de etkili olmuştur. 1 Diğer yandan, dayanıklı tüketim malı fiyatlarındaki artışta otomobil grubu öne çıkmıştır. Bu dönemde giyim ve dayanıklı tüketim dışı temel mallarda fiyatlar hızlı bir artış göstermiş, bu grupta yıllık enflasyon yüzde,2 ile endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu gelişmede kişisel bakım, konutun bakım-onarımı ve ev ile ilgili temizlik malzemelerindeki fiyat artışları belirleyici olmuştur. 1 Diğer Temel Mallar Giyim ve Ayakkabı Dayanıklı Mal (Altın Hariç) 1 1 Gıda ve Alkolsüz İçecekler Enerji - Enerji fiyatları Nisan ayında yüzde, oranında azalmıştır. Bu dönemde akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla yüzde 1, ve,1 oranında gerilemiştir. Diğer yandan, fiyatı belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiştir. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 1,1 puan gerileyerek yüzde 11, olmuştur. Nisan ayında, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon, puan yükselerek yüzde 1, e ulaşmıştır. Bu gelişmede, taze meyve-sebze grubundaki baz etkilerine ek olarak, bu dönemde işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen güçlü artış belirleyici olmuştur. Diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı ve beyaz et ile pirinç fiyatlarında yüksek artışlar devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 1, e ulaşmıştır. İşlenmiş gıda fiyatları yüzde, ile yüksek bir oranda artmaya devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 7, olarak gerçekleşmiştir. 1 Giyim ve ayakkabı ürünleri fiyat endeksinin hesaplanmasında 217 yılında değişken ağırlıktan sabit ağırlık yöntemine geçilmiştir. Bu yöntem değişikliğinin olası etkilerine dair bir değerlendirme için bkz. Enflasyon Raporu 217-II, Kutu.2. II

3 .1.1 Böylelikle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu kademeli yükselişini Nisan ayında da sürdürmüştür İşlenmemiş Gıda İşlenmiş Gıda Taze Meyve Sebze Taze Meyve Sebze Dışı Gıda (Sağ Eksen) 2 Aylık Yüzde Değişim Yıllık Yüzde Değişim Nisan 217 Nisan 21 Nisan 217 Nisan 21 TÜFE 1,1,7 11,7,7 1. Mallar 1,, 1,2, Enerji -,, 11, 1,7 Gıda ve Alkolsüz İçecekler 1,2-1, 1, 1, İşlenmemiş Gıda 1, -, 2,1 -, Taze Meyve-Sebze,2 -,, -1,1 Diğer İşlenmemiş Gıda 2,1, 1,, İşlenmiş Gıda,,7 7,,7 Ekmek ve Tahıllar,,1 7,,7 Diğer İşlenmiş Gıda 1,2,,21,1 Enerji ve Gıda Dışı Mallar 2, 2,77, 1, Temel Mallar,,7 1,2 1, Dayanıklı Mallar (Altın Hariç) 1,, 1, 11, Giyim ve Ayakkabı (*),1,,1,1 Diğer Temel Mallar 1,1,,2,2 Alkollü İçecekler ve Tütün,1, 21,, Altın 2,7-2,7 1,2 11, 2. Hizmetler,,,7,7 Kira,,,, Lokanta ve Oteller,,,27 11, Ulaştırma Hizmetleri 2,1 1, 1,,1 Haberleşme Hizmetleri -,7,1, 2, Diğer Hizmetler,72,7, 1,. Temel Göstergeler B - İşlenmemiş Gıda Ürünleri, Enerji, Alkollü İçkiler ve Tütün ile Altın Hariç TÜFE C - Enerji, Gıda ve Alkolsüz İçecekler, Alkollü İçkiler ile Tütün Ürünleri ve Altın Hariç TÜFE D - İşlenmemiş Gıda, Alkollü İçecekler ve Tütün Ürünleri Hariç TÜFE (*) Giyim hizmetlerini içermemekte olup, sadece malları kapsamaktadır. 1,7 1,,,21 1, 1,,2,1 1,7 1,,, III

4 Yİ-ÜFE Yurt içi üretici fiyatları Nisan ayında yüzde,7 oranında artmış, yıllık enflasyon,2 puan yükselerek yüzde 1,7 olmuştur. Bu gelişmede, döviz kuru ve uluslararası emtia fiyatlarının gecikmeli etkileri belirleyici olmuştur. Yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde 1,27 ye, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 1,2 ye ulaşmıştır. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise yavaşlamıştır. 2 Yİ-ÜFE İmalat Petrol ve Ana Metal Hariç İmalat Mevsimsellikten Arındırılmış, Yıllıklandırılmış Aylık Ortalama % Değişim Yıllık % Değişim Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Nisan ayında tüm alt gruplarda fiyat artışları gözlenmiştir. Ara malı fiyatlarında demir-çelik ile kâğıt-mukavva ürünlerindeki fiyat gelişmeleri öne çıkmıştır. Dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya ve ev aletleri kaynaklı olarak, dayanıksız tüketim malları ise tütün, et ve çeşitli gıda ürünleri ile içeceklere bağlı olarak yükselmiştir. Bu dönemde sermaye mallarında gözlenen fiyat artışında ise metal yapı ürünleri öne çıkmıştır. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar bir önceki aya kıyasla bir miktar hafiflemekle birlikte güçlü seyrini sürdürmüştür. 2 2 Ara Malı Sermaye Malı 1 1 Dayanıksız Tüketim Malları Dayanıklı Tüketim Malları (Mücevherat Hariç) IV

5 TABLOLAR Nisan Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Ağırlık Nisan 217 Nisan 21 Aylık Yıllık Aylık Yıllık TÜFE 1 1,1 11,7,7,7 Gıda ve Alkolsüz İçecekler 21,77 1,2 1, -1, 1, Alkollü İçecekler ve Tütün,7,1 21,,, Giyim ve Ayakkabı 7,,1,17,,2 Konut 1,,21 7,,7, Ev Eşyası 7,72,,,7 1, Sağlık 2,, 1,2,2, Ulaştırma 1,1, 17,,2,1 Haberleşme, -,2,1,2 1,77 Eğlence ve Kültür,2,,22,7,1 Eğitim 2,,,,7, Lokanta ve Oteller,,,27, 11, Çeşitli Mal ve Hizmetler, 1,2 1,,22 11,2 Nisan Ayı Yİ-ÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Ağırlık Nisan 217 Nisan 21 Aylık Yıllık Aylık Yıllık Yİ-ÜFE 1,7 1,7,2 2,7 Madencilik, -,2 17, 1,7-1,1 İmalat,7, 1,27,,11 Petrol Ürünleri Hariç İmalat,1,1 1,7,,2 Petrol ve Ana Metal Ürünleri Hariç İmalat 77,,2 1,2,2,1 Elektrik, Gaz Üretimi ve Dağıtımı,1 1, -, -, -,1 Su Temini 1,,2 11,,1,2 Ana Sanayi Kollarına Göre Yİ-ÜFE Ara Malı, 22,,7, Dayanıklı Tüketim Malları, 1,,2 1,7 Dayanıklı Tüketim Malları (Mücevherat Hariç), 1,7, 1, Dayanıksız Tüketim Malları,1,7,7,2 Sermaye Malı,1 1, -,7,2 Enerji,7 1,, -1, Bu rapor, fiyat istatistiklerinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanmasını izleyen iş günü içinde yayımlanmakta ve TCMB nin bir önceki ayın enflasyon rakamlarına ilişkin ilk görüşlerini ifade etmekte olup, resmi fiyat istatistiklerinin açıklanması ile Para Politikası Kurulu toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. V